Einleitung Juli II

ACTA
SANCTORUM
JULII
Ex Latinis & Graecis, aliarumque gentium, gentium Monumentis, servata primigenia veterum Scriptorum phrasi,
COLLECTA, DIGESTA,
Commentariisque & Observationibus
ILLUSTRATA
A
CONRADO JANNINGO
JOANNE BAPT. SOLLERIO
JOANNE PINIO
E SOCIETATE JESU PRESBYTERIS THEOLOGIS.
TOMUS II
Quo dies quartus, quintus, sextus, septimus, octavus & nonus continentur.

ANTVERPIÆ
Apud Jacobum du Moulin. MDCCXXI.

ELISABETHÆ
ROMANORUM IMPERATRICI
SEMPER AUGUSTÆ
GERMANIÆ, HISPANIARUM, HUNGARIÆ, BOHEMIÆ, DALMATIÆ, CROATIÆ, SCLAVONIÆ, &c.
REGINÆ
AUSTRIACO-BRUNSWICENSI, MAGNANIMÆ, PIÆ, FELICI.

Tomus hic alter de Actis Sanctorum mensis Julii, ut pluribus titulis Tibi debebatur, AUGUSTISSIMA IMPERATRIX, ita singulari jure eum sibi postulat augustissimum nomen Tuum, dum partem ejus non modicam implent cognominis Tibi Sanctæ insignia prorsus & toto orbe Catholico celebratissima gesta: vindicat vero potissimum æmula Tua virtus, dum Reginæ istius Sanctæ religiosissimis exemplis in Te postliminio suscitandis, omnem conatum, studium, solicitudinem posuisse videris. Omine profecto in paucis felici, utpote cum Elisabethæ appellatio Sanctas non unas in sola Germania Ecclesiæ peperisse, perspectum habeas. Latissimum in meritissimas Tuas laudes excurrendi campum mihi aperiebant Illustrissimi natales Tui Brunswicenses, ex inclyta illa stirpe, tot avitis Ducibus, Regibus, Cæsaribus, heroibus, a tot seculis per universam Europam, tum nominis splendore, tum æterna memoria præclare gestorum nobilitata. Poterant in Te refundi quæcumque ab illis fluxerant & sanguinis & meritorum præconia: quid enim communi hominum consensione magis pervulgatum accepimus, quam tritum illud, ut quemadmodum est in natis patrum virtus, sic & majorum decora in posterorum gloriam promanent atque redundent? At enim eas a me prærogativas exornari omnino vetat certans in Te cum prima orbis terrarum majestate, major, ut ita loquar, ipsa illa imperatoria dignitate, vere Christiana modestia. Probe noveram, IMPERATRIX AUGUSTISSIMA, e quam gravi lucta victrix emerseris, dum calcata quodammodo ætatis & sexus ipsius teneritudine, e carissimæ genitricis sinu, adhuc tenella, ad Serenissimi avi Antonii Ulrici, numquam satis prædicandi, imo ad Catholicæ Ecclesiæ gremium Te feliciter juxta ac gloriose reciperes. Egregias naturæ dotes, in Te profuse congestas, quibus illic cælestis gratiæ incrementis divina bonitas cumulaverit; quibus autem virtutibus augustam illam Tuam & oris & totius corporis majestatem adornaveris, qua prudentia, quo animi candore & fortitudine fulseris; qua demum in artibus, sexui convenientibus, perdiscendis facilitate præcellueris, probat in aula Serenissimi Patrui Tui superstes hodiedum & recentissima memoria. Quantam porro apud Serenissimum Avum auctoritatem consecuta sis, id satis perspicue docuit, quod ad nullum Principis beneficia, nisi per manus Tuas derivari, primoribus quibusque & optimatibus persuasissimum esset, Te interim id curante potissimum, ut miserorum & afflictorum egestati succurreres; probe docta, in sinu pauperum eleemosynas recondere, quibus æternos Tibi thesauros comparares. His nimirum gradibus ad summi imperii fastigium Tua Te merita provehebant, quorum fama vel in remotioribus Europæ partibus agentem Augustissimum Carolum, tunc adhuc, vivente Augustissimo fratre Josepho, Hispaniarum Regem, latere non potuit, usque adeo, ut tota, quam late patet, Germania, ausim dicere Europa universa, nulla dignior reperta fuerit, quæ Augustissimis thalamis conjungeretur. Memoria repeto, quanta promptitudine, quanta alacritate & constantia, vix annos nata septemdecim, animis supra ætatem & sexum erectis, desertis omnibus, quæ Tibi carissima fuisse, quis inficiabitur? Viennam primum, deinde per ardua Alpium cacumina in Italiam, tum Genuam magna celeritate properaveris, demum metuenda fortibus etiam viris infidi maris spatia dicam, an pericula; animo imperterrito tranaveris, ut ad Augustissimum sponsum, Barcinone tunc commorantem, prope dixeram, ad ipsum S. Elisabethæ natale solum, ocissime evolares; prosperis utique auspiciis eo me Ipsa deducens, quo plane contendendum mihi proposueram: ad Elisabetham, Patronam Tibi dilectissimam, ad Reginam illam Sanctam, cujus premendis vestigiis jam diu institeras, & instare hactenus non prætermittis. Illius ego perfectissimam vitæ instituendæ rationem sæpe demiratus sum, pridem etiam solitus cum animo revolvere casus ejus non paucos, quibus & Te quoque jactatam memineram; virtutes porro, quas in Te redivivas summa cum voluptate contemplabar. Ut igitur merito prohibes, nequid hic cum oratorum vulgo a me dicatur, quod vel umbram assentationis redoleat; at certe patieris, AUGUSTISSIMA IMPERATRIX, ea me commemorare, quæ non tam naturæ, aut Tibi, aut Tuis viribus, quam cælestium donorum auxiliis adscribenda, judico; dum ad eam plane normam, qua beatissima illa Lusitaniæ Regina, alterius item Sanctæ synonymæ Turingicæ neptis, ad summum meritorum & sanctitatis culmen conscendit, ita Te, sedulam ejus imitatricem, non tam terrenæ dignitatis splendore, licet eo circumfulgeas, affici video, quam iis recte gestorum monumentis, quibus solis nos in Domino gloriari posse, scite monuit Apostolus. Ut pressius parallelo insistam, a primis, ut aiunt, unguiculis exordior. Regio sanguine orta est S. Elisabetha; & Te eo progenitam, ostendimus. Infans adhuc, e parentum sinu avulsa, sub Jacobi Regis, avi sui, disciplina sancte educata est; ita & Tu, AUGUSTISSIMA IMPERATRIX, sub integerrimi Catholici Principis avi tui institutione, prima suscepisti perfectioris vitæ semina, quorum uberes fructus prima totius orbis aula colligeret. Ipsa in ætate admodum tenera, Dionysio Lusitano desponsata, per medios bellorum tumultus ad Maritum Regem deducta est; & hic etiam casus utriusque Elisabethæ consimiles. Quod siquis fortasse, hæc sorti potius aut fortunæ, quam veræ virtuti tribuenda censuerit; audiat is æque conformia utriusque religiosissime gestorum specimina; solidas inde utriusque Christianas virtutes colligat, ex virtutibus supernæ gratiæ, in utramque exundantis argumenta. Fortem in adversis, AD NUTUM DEI se quaquaversum flectere; rerum cælestium meditationem in deliciis habere; ad Missam quotidianam pientissime accedere; verbo Dei audiendo & ecclesiasticis officiis constanter insistere; sacris mysteriis statis temporibus ferventissime participare; Regi Consorti in omnibus obsequi, & tantum non famulari; liberorum in timore Dei educandorum curam non aliis committere, sed sibi propriam existimare; domum suam gubernare provide & solicite; largis eleemosynis munifica & liberali manu pauperum indigentiæ prospicere; summa in Deum ac Cælites pietate templa & aras regiis donis pia & Christiana prodigalitate exornare; prudentia in regimine, clementia & benignitate in subditos excellere; hæc non naturæ aut sortis, sed gratiæ germina sunt: hæ sunt virtutes Catholica Principe dignæ, quibus S. Elisabethæ Acta, quorum ferme verba descripsi, a capite ad calcem in hoc volumine patentissime coruscant: donis, uti dicebam, cælestibus & divinis, quæ in Te, AUGUSTISSIMA IMPERATRIX, ab eadem æterni Numinis bonitate collocata gratabundi suspicimus, eaque meritis efferre laudibus minime formidamus. Patuit & in Te animi supra sexum fortitudo, tum in iis quæ Tibi exantlanda fuerunt, ut ad Augustum Sponsum pertingeres, tum vero cum ad imperium ipso revocato, sola regnum & clementissime & prudentissime moderata es; sed in eo vel maxime, quod invitus nec sine lacrymis memoro: dum post septem annorum conjugium, natam tandem prolem masculam, Archiducem Leopoldum, o tristem Leopoldi memoriam! præmaturo fato, nobis heu nimium luctuoso! Tu mater, siccis prope oculis Tibi eripi passa es; quem etsi tenerrime diligeres, audita tamen non semel fuisti, cum palam & sincere ediceres, percupere Te atque etiam Deum precari, hunc Tuum filium in prima potius ætate & innocentia mori sineret, quam ut, succedentibus annis, in grave aliquod peccatum incidere pateretur. Christiana profecto & digna forti Imperatrice, digna Elisabetha sententia! quam non semel repetiisse Te comperimus, dum binas alias Serenissimas proles utero gestares, hoc Superos unice rogare solita, ut Baptismi gratiam consequerentur. Scilicet, id semper opere gloriose executa es, quod piissimo lemmate expressum refers, AD NUTUM DEI. Vulgatissimæ sunt reliquæ S. Elisabethæ virtutes, quas in Te adumbratas non aula solum Viennensis, & Austria tota, sed orbis universus extollere numquam desinent: præsertim eximiam illam tuam in pauperes misericordiam, in quos tam propense benefica es, ut lætior numquam appareas, quam cum facultates omnes larga manu in ipsorum sinum profudisti, quæ vere incomparabilis est S. Elisabethæ gloria, inde etiam vehementer inclarescens, quod summa religione & pietate omnia prope sua in ornandis aris & templis ad extremam usque ætatem insumpserit. Et hæc Tua Reginæ Sanctæ studiosissima æmulatio, dum donis pretiosissimis eadem non levi sumptu instruis, iisque propriis sæpe manibus, non operose minus quam eleganter elaboratis: cujus piissimæ liberalitatis testes habeo OEtingam veterem, Cellam Marianam, varias Austriæ & Hungariæ ecclesias, ne exclusa quidem Transilvania, ad quam etiam ejusdem Cæsareæ piettatis monumenta extendisti. Vidit Augustissimus Conjux, quantam tot religiosis operibus, in Lusitania etiamnum exstantibus, gloriam adepta sit Regina Sancta, cujus ipse incorruptum post quatuor ferme secula corpus veneratus est. Non longe quærenda sunt ad exemplum incitamenta; Patronam habes, quam in Te redivivam toti Imperio repræsentas. Sunt & alia in hoc volumine, tum religiosæ istius in Deum & Sanctos pietatis, tum vero in pauperes beneficentiæ specimina, ad prodigium usque miranda, in singulari Flandrorum Protectrice S. Godeleva; ut cetera præteream variis locis hoc toto volumine dispersa. Neque enim longam aliam Sanctorum seriem, qui totis sex diebus hic comprehenduntur, nominatim percurrere integrum est. Ipsum præter innumeros gloriosissimos Martyres, ornant primi ferme, saltem præstantissimi Germaniæ apostoli Goar, Agilolfus, Disibodus, Kilianus, Willibaldus, Udalricus; qui viri, quot apostolicis laboribus, quot virtutibus; quot meritis, quot signis illustres! Quot vero & Sancti alii, totidem & ipsi pro Te, AUGUSTISSIMA IMPERATRIX, apud Deum futuri intercessores, qui potenti suo patrocinio a supremo Sanctorum Capite, ita loquimur pleni fiducia, ad quam Te demississime exhortari audemus; alium nobis Serenissimum Archiducem, alium Leopoldum impetrabunt, futurum heredem, non ditionum modo Austriacarum, sed, quod in hac re primum est, Tuarum & Augustissimi Consortis præclarissimarum virtutum; futurum Imperii & Catholicæ Ecclesiæ columen; futurum Augustissimorum Avi & Parentis in promovenda Sanctorum gloria imitatorem. Non fallent divina effata: Quisquis AD NUTUM Dei se dirigit, optatis potiri meretur. Eam nos spem firmam alimus, ea Belgæ Tui omnes fidentissime nituntur. Audiant Cælites quæ votis omnibus jam diu ardentissime postulavimus, & porro, quo fieri poterit fervore, efflagitare non desinemus

AUGUSTISSIMA IMPERATRIX

SAC. CÆSAREÆ ET REGIÆ CATHOLICÆ MAJESTATIS TUÆ

Devotissimi Clientes
CONRADUS JANNINGUS
JOANN. BAPT. SOLLERIUS
JOANNES PINIUS
SOCIETATIS JESU.

SYNOPSIS TOMI SECUNDI DE ACTIS SANCTORUM JULII

[Praefatio]

Tomus hic Julii alter, priori non major mole, sed dierum & Sanctorum numero, septimus est & vigesimus ordine de Actis Sanctorum, ad nonum usque diem extensus, in quo variæ Anonymorum MM. turmæ; ea vero longe præcipua, quæ decem mille ducentos & tres sacros Pugiles, ductore Zenone, complectitur; Sanctos vero, nominibus propriis expressos, ultra ducentos & quinquaginta; quos more solito, qui virilis sexus sunt, secundum triplicem statum Ecclesiasticum, Monasticum & Secularem, ordine regionum distribuimus in tres classes: feminis, cujuscumque sint status, in quartam classem collectis. Ab hac serie excluduntur Sancti veteris Testamenti, de quibus præcedenti volumine actum diximus. In hoc tomo recurrunt Oseas & Aggæus uno die simul conjuncti, atque Isaias, inter Prophetas majores primus & celeberrimus, Christi Servatoris prænuntius, &, si ita loqui licet, præmartyr.

EX STATU ECCLESIASTICO.

In Oriente illustres fuere, sed prope æquivoci Episcopi, Flavianus Antiochenus & Elias Hierosolymitanus, funesta ea tempestate, qua æquabilis œconomia, rigidioribus orthodoxis exosa, moderatiores quoslibet suspectos reddidit; quos Theophanes aperte insectatus est: ast ii justos patronos repererunt, quibus & nos accessimus. Ab eodem Theophane insimulatus etiam est Andreas Cretensis, sed & ipse vindicatus. Non adeo celebres sunt, qui in solis ferme Græcis Fastis referuntur.

In Italia plures quidem Antistites recurrunt, verum aut nullis specialibus, aut non satis probis Actis ornati. Instituenda fuit disquisitio, quis inter summos Pontifices sub Hadriani nomine colatur Nonantulæ in ditione Mutinensi; ubi, sublata confusione, causa Hadriano III adjudicatur. De SS. Stephano & Suera sociisque aliis Rhegiensibus in Calabria anceps disceptatio: qualis de S. Romulo comitibusque martyribus in Tuscia; quorum postremorum quam certus cultus, tam sunt apocrypha Acta, quæ de ipsis circumferuntur. Alios promiscue appellare sufficiet. Martyribus annumerantur Pontianus apud Tudertinos, & Astius sive Aberistus Dyrrachii. Albertus celebris est Laude Pompeia. Habent Brixienses Apollonium Præsulem, habent & Beneventani alium suum synonymum. Joannes Angeloptes Ravennatibus præfuit, Consul Comensibus, Ampelius Mediolanensibus, Felix Genuensibus, Severus Cæsenatibus. De Brictio Martulano actum fuit in Tract. Præliminari ante tomum 1 Julii, & hic rursus in plures distrahi, aut in Hispaniam avehi prohibetur.

Inter Galliæ Præsules eminuit Felix Nannetensis, encomiasten nactus Fortunatum, qui doctrinam, virtutes, & gesta ejus mirifice prædicavit. Non eadem censuit Turonensis Gregorius, paulo acerbius cum Felice conflictatus; ut intelligas, Viros etiam sanctissimos nonnumquam humanitus aliquid passos. Celebris est Laurianus, non solum Episcopus, sed & Martyr Vastinni in Biturigibus. Alii sunt Eoaldus Viennensis, Aurilianus Lugdunensis, Sigisboldus Sagiensis, Angelelmus Autissiodorensis, Paulus Senonensis, Valerius Consorranensis: & de quo notitiæ vix reperiri potuere, Itherius Nivernensis, reliquiarum cultu, quam gestorum serie illustrior. Inferiores hujus classis ordines ornarunt Valentinus presbyter, Galliarum Alexius, Gervasius diaconus & martyr, ac Wulfilaicus Occidentis Stylites, a Gregorio laudatus. Obscuriora sunt, quæ de Bertario & Ataleno MM. tradita habemus.

Odonis Urgellensis episcopi fama Hispaniæ fines excessit, dum ejus nomen Martyrologio Romano insertum est.

Apud Anglos, Scotos & Hibernos nominatissimus Palladius, S. Patricii quodammodo præcursor fuit. Hedda apud Occidentales Saxones meritam egregiorum operum laudem consecutus est: sed nullus apud Anglos Odone Cantuariensi antistite celebrior.

Vix umquam tam paucis diebus tot insignes Episcopos dedit Germania. Ut non multis inhæream enumerandis Trevirensibus, seu forte Tungrensibus, Navito, Numeriano, & Auspicio; Martyribus accensetur Agilolfus Coloniensis. In Dysembergh, non procul Moguntia, claruit Disibodus Hibernus episcopus, tametsi ibidem, vitam mere solitariam duxerit, nomine proprio monti indito, ubi monachos congregavit, quorum miseræ vicissitudines explicantur. Franconum apostolus Kilianus, Hibernus & ipse vel Scotus, Herbipolim fidei lumine illustravit, fuso cruore eam fœcundans. Tempora ejus, quantum fieri potuit, restituta sunt: Acta vero, & quæ ad ejus cultum spectant, illustrata. Non procul inde primos item fidei radios sparsit Willibaldus, Eystettensis ecclesiæ conditor & patronus, cujus Acta, ex ipsis vetustis hodœporicis accepta, ad chronologicos calculos reducta sunt. Quartus ætate, sed aliis sanctitate, gestis & miraculis non inferior, Udalricus Augustanus, Germaniam universam & Pannoniam ipsam nominis sui fama implevit. Gesta post Velserum illustrata sunt; sacrum corpus Augustæ assertum. Herumbertus, episcopus Mindensis, notus est ex Breviario Osnabrugensi. Ad hanc classem revocandus est Goar presbyter in agro Trevirensi, nominis sui oppido, & vulgatis plurimis signis notissimus.

Priscam primorum Ecclesiæ Martyrum constantiam & fortitudinem in Belgio suscitarunt Parochi, Sacerdotes, & Religiosi undeviginti numero, a furentibus seculo XVI Calvinianis Brilæ in Hollandia martyrii laurea donati, sed notiori nomine Gorcomienses dicti, quorum historiam graviter, erudite & integerrima fide descripsit Guilielmus Estius. Quæ pro eorum refodiendis exaltandisque reliquiis, cultu & canonizatione subinde gesta sunt, prævio commentario cursim deducuntur.

EX STATU MONASTICO.

Effulsere in Oriente Patermuthius & Copres anachoretæ Ægyptii, quibus, ut martyribus sub Juliano apostata, adjungitur miles Alexander. De eorum Romæ cultu agitur; sed eos aliqui confessores mallent, ex Vitis Patrum acceptos. Inde desumpti sunt Epictetus presbyter & Astion diaconus monachi martyres Almyride in Schythia. Mira in paucis videtur historia, neque est, qui martyrii palæstram satis apte delineet. Sisoës Magnus inter Thebaidos solitarios præcipua nominis gloria claruit. Plures ex hoc ordine referunt Græcorum Fasti, sed solo ferme nomine notos. In Italia eremiticam vitam professus videtur Illuminatus apud Tifernum Tiberinum; verum de cultu magis, quam de gestis constat. Huc etiam revoca Albertum, monachum Cisterciensem, apud Genuenses cultu publico celebrari solitum. Davanzatus Barberini in Etruria paulo notior est, forte S. Francisci Tertiarius. Petrus a Cruce, e Germania Viterbii peregrinus, Ord. Servorum B M. V. ad hanc classem reducendus est. In Gallia unicus occurrit Auremundus, abbas Mariacensis apud Pictones. Celebriorem suggerit Anglia, Grimbaldum, Wintoniensem abbatem, ex monasterio S. Bertini ab Alfredo rege evocatum, ad restaurandam, ut volunt, academiam Oxoniensem. Varia idcirco finguntur, quæ rejicienda fuere: plurima alia valde ambigua discussa sunt. per Germaniam monachorum norma eodem prope tempore existitere Procopius in Bohemia, & Wilhelmus, dictus Hirsaugiensis, cujus monasterii reformationem per varia alia feliciter propagavit.

EX STATU SECULARI.

Ad Orientem pertinent Aquila & Priscilla, quorum sufficiens gloria, quod ab Apostolo laudati fuerint. Celeberrimus Pantænus eo maxime titulo prædicandus, quod Alexandrinam cathedram seu scholam moderatus fuerit. De Procopio, uno an gemino, lectore Scythopolitano, & duce Ægyptio multa pridem contentio, quæ hic denuo innovanda & dirimenda fuit. Domitius in Syria martyr egregius, non tergeminus sed unicus esse videtur. Paulus Novus ex eorum numero est, qui sub Iconoclastis certarunt. Adde his Latinos & Græcos alios Martyres in solis Martyrologiis memoratos.

Italiæ seu potius Romæ non unum, variis successive diebus, Sanctum subministrant Acta S. Sebastiani, quos inter in hoc volumine recurrit Tranquillinus: præter Claudium commentariensem, Nicostratum primiscrinium, Castorium, Victorinum & Symphorianum. Antoninus martyr Placentiæ operosiori dissertationi materiam præbuit, qua prævie excutiuntur confusiones Antoninorum, ad varios dies spectantium, qui omnes, excepto Placentino, difficulter a primo Apamiensi martyre disjungentur. Brixiæ martyres honorantur Nicolaus & Hieronymus. Eusanius & socii MM. apud Forconium in Vestinis. Theophanius confessor Corneti in Tuscia. Florentiæ Barduccius & Joannes de Vespiniano.

Hugo Peregrinus colitur in diœcesi Autissiodorensi. Nomius seu Nummius solam nominis notitiam reliquit. Medranus & Odranus ad Hiberniam spectant. Singularem laudem meritus est Edgarus Anglorum rex, tot titulis commendatus, ut stupendum sit, regem adeo juvenem, tam brevi tempore, Anglicanam ecclesiam ad tantum splendorem evehere potuisse.

EX SEXU FEMINEO

In Italia primus locus dandus Anatholiæ Thorensi & Audaci, martyrii socio, in quibus variant Martyrologi, ad verosimillimum sensum explicati. Zoë martyr Romæ ex Actis S. Sebastiani sumpta est, ut supra Tranquillinus & alii. Trophima seu Trophimena, virgo martyr Sicula, satis mirum in modum exornata est; sacro corpore gaudere se putant Minorenses in Calabria, quod forte tuto admitti posse videbitur. Dominica, virgine itidem & martyre, gloriantur ibidem Tropæenses; sed de ejus patria longa apud ipsos & inutilis concertatio, sic composita, ut controversiarum finem sperare liceat. Tot fluctus non movit Philomena virgo apud Septempedanos in agro Piceno. Joanna virgo Carmelitana apud Regium Lepidi immemorabili cultu, quem perseverare credimus, gaudere pergit.

Noiala virgo martyr scitur habere cultum Pontevici in Armoricis. Ad Belgium spectant Landrada virgo, S. Lamberti synchrona, parthenonis Belisiensis in agro Leodiensi fundatrix. Berta vidua sanctimonialis Blangiaci in Artesia cum synonymis confundenda non est. Præ ceteris tota Flandria celebratur S. Godeleva virgo & martyr, tametsi conjugata, speculum cujuslibet status feminei; impii mariti jussu strangulata, verso in candidum lapidem sanguine, fonte autem, in quo submersa est, ad pellendos morbos in hunc diem salutari reddito. Elisabetham Lusitaniæ reginam satis est nominasse. Moduenna, Movenna, seu quotquot aliis modis indigitaveris, ænigma historicum est, aut una in plures divisa, aut plures in unam conflatæ. Rerum, personarum & temporum confusio est, qua nemo sese facile expedierit. Planiora sunt quæ de Sexburga regina & abbatissa Elyensi, de Edelburga abbatissa Faræmonasterio in Gallia, & de S. Everilde, virgine etiam Angla dedimus. Angela virgo Bohemica, Carmelitana nimis multis prodigiis involuta est. Summiva virgo martyr cum sociis vel sociabus adscribitur Norvegiæ.

FACULTAS R. P. PROVINCIALIS
SOCIETATIS JESU FLANDRO BELGICÆ, ET SUMMA PRIVILEGII CÆSAREI.

Cum Edictis Philippi II Hispaniarum Regis, deinde Serenissimorum Archiducum Alberti & Isabellæ, Belgii Principum, rursumque Philippi III, ac novissime Caroli II Regum, confirmatis 2 Decembris 1692, & 19 Julii 1694, Provincialibus Societatis Jesu, per Flandrobelgicam pro tempore futuris, potestas facta sit eligendi typographos & bibliopolas, qui, ad aliorum quorumcumque exclusionem, soli imprimere ac reimprimere & vendere possint libros & opera quælibet, rite approbata, curantibusque ejusdem Societatis Patribus edita aut porro edenda, sub consueto suæ Majestatis Privilegio, non aliter impetrando, quam in scriptis obtenta & præexhibita licentia prædicti Provincialis; idque sub gravibus pœnis, in contraventores aut aliter impressa importantes statutis, ut latius in ipsis patentibus litteris apparet. Cum etiam sua Cæsarea Majestas idem valere voluerit in ditionibus, S. R. Imperio subjectis;

Ego infrascriptus Societatis Jesu per Flandrobelgicam Præpositus Provincialis, potestate ad hoc mihi facta ab Adm. R. P. N. Præposito Generali Michaële Angelo Tamburino, concedo Jacobo du Moulin facultatem sic imprimendi, & per se aliosque vendendi infrascriptum opus, ex more nostræ Societatis (quod hisce attestor) recognitum & approbatum; videlicet, Tomum secundum de Actis Sanctorum Julii, collectis & illustratis per Conradum Janningum, Joannem Bapt. Sollerium, Joannem Pinium, Societatis nostræ presbyteros Theologos. In quorum fidem hasce, manu propria subscriptas, consuetoque nostri officii sigillo munitas, dedi Antverpiæ XXXI Decembris MDCCXX.

JOANNES BAPTISTA ARENDTS.

SUMMA PRIVILEGII REGII.

Cæsareæ & Regiæ Catholicæ Majestatis diplomate sancitum est, ne quis, præter voluntatem Conradi Janningi e Societate Jesu, ejusve ad illustranda Sanctorum Acta Adjutorum & Successorum, ullo modo imprimat vel recudi faciat, ex parte vel in totum, Tomos eorumdem, de argumento illo, vel jam editos vel porro edendos; aut alibi excusos excudendosve invehat, venalesve habeat: qui secus faxit, confiscatione exemplarium, & aliis gravibus pœnis mulctabitur; ut latius patet ex litteris, Bruxellæ datis.

Signat���������LOYENS.
Et ego Conradus Janningus Sacietatis Jesu, permitto Jacobo du Moulin, ut tomum secundum de Actis Sanctorum Julii, meo permissu ab ipso impressum, publicet. Datum Antverpiæ XV Februarii MDCCXXI.

APPROBATIO ORDINARII

Tomus hic alter mensis Julii de Actis Sanctorum, eadem qua prior diligentia & ab iisdem auctoribus PP. Conrado Janningo, Joanne Baptista Sollerio & Joanne Pinio Societatis JESU presbyteris Theologis elaboratus est, nec minus dignum censeo, qui in publicam lucem prodeat ad Dei ac Sanctorum gloriam, totius Ecclesiæ incrementum, atque hagiophilorum aliorumque ecclesiasticarum rerum studiosorum utilitatem. Dabam Antverpiæ III Februarii MDCCXXI

F. G. ULLENS Presb. Can. Schol. Offic. & Lib. Censor Antverpiæ.

PROTESTATIO AUCTORUM.

Quod identidem protestati sunt decessores nostri, in hoc de Actis Sanctorum Opere, se servatas velle Urbani Papæ VIII Constitutiones; neque suis, aliorumve huc relatis Commentariis aliud pondus tribui, quam sit historiæ, ab hominibus errori obnoxiis scriptæ: Idem ante hunc secundum Tomum Julii denuo protestamur.

ELOGIUM R. P. FRANCISCI BAERTII HAGIOGRAPHI SOCIETATIS JESU ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΤΟΥ,
Auctore Guilielmo Cupero ejusdem Societatis Sacerdote.

AUCTORE G. C.

P. FRANCISCUS BÆRTICUS S. I.
OBIIT XXVII OCTOBR. MDCCXIX ÆT. LXIX
Mille inter curas promovit Bārtius Acta;
Quid non Scripturus, si licuisset, erat.

PROLOGUS.

Si, teste Tullio, Latini Græcique philosophi non censeant lugendam esse mortem, quam immortalitas confequatur, decet nos laudibus potius, quam lacrymis prosequi funus R. P. Francisci Baertii, utpote cujus mortem non tantum vana apud posteros nominis immortalitas, quam solam cæcæ illius ætatis sapientes ambiebant, sed æterna, uti confidimus, secuta est apud Deum felicitas. Quid enim non speremus de illo, qui omnes corporis vires, animæ facultates, vitam denique totam divino cultui Sanctorumque honori impendit? idque tanto laudabilius, quanto studiosius res a se præclare gestas tenebris involvere & hominum oculis subducere nitebatur. Quæ quidem piorum operum occultatio ampliorem laudandi materiam subtrahit, sed nescio quo modo, ad laudandum magis impellit. Imo mihi ad panegyrim ultro properanti calcar addidit fortuito oblatum hanc in rem aureum illud Hipponensis Antistitis effatum: Laus humana non appeti a recte faciente, sed subsequi debet recte facientem, ut illi proficiant, qui etiam imitari possunt, quod laudant. Itaque quæ de vita & moribus R. P. Baertii ex fideli sociorum aliorumque narratione comperta mihi sunt, paucis complecti ac litteris mandare decrevi, tum ad gratam viri, de Opere nostro optime meriti, memoriam conservandam, tum ad documentum ex ejus virtutibus capiendum.

CAPUT I.
Natales; studia in seculo & religione usque ad Hagiographiam.

Cum luctuosis belli flammis undique arderet Flandria, multi ex agris locisque, a militari licentia parum tutis, [Natales & pueritia;] ad munitas civitates fugiebant; quos inter Francisci nostri mater jam gravida, Belliolo, non invenusto Flandriæ oppido, sese recepit Ipras, tribus ab eo leucis dissitas, ibidemque anno post Christum natum MDCLI felici partu geminos edidit, quorum altero post tempus aliquod mortuo, Deus ad suam Sanctorumque gloriam conservare voluit Franciscum nostrum, quem pia mater, subsidente aut potius recedente armorum fragore, domum reversa ita in pueritia educavit, ut una cum lacte pietatem instilasse videatur. Nam puer septennis manifesta indolis ad omnem honestatem propensæ indicia præbebat. Oblectatio non aliunde illi major, quam e pietatis exercitiis, qualia innocens illa ætas exstruendis ornandisque arulis obire consuevit.

[3] [studia in seculo;] Jam decennis ad percipienda linguæ latinæ rudimenta maturus habebatur. Igitur parentum imperio & aliorum judicio ad studium istud animum appulit, ac in eo magistris attente audiendis, multa & diligenti eorum, quæ audiverat, commentatione, quotidianis denique gymnasii exercitationibus ita profecit, ut inter æquales plerumque primas ferret. Præter laudem, quam tum temporis a diligentia & obsequendi studio plane singularem merebatur, præcipuam gratiam illi ac commendationem peperit innata quædam verecundia, & quæ illam comitari solet, pudicitia; hanc oculi, vultus, sermo & totius corporis habitus præferebant. Quæ, ne pravo, ut plerumque fit, consortio corrumperetur; si quos e sodalibus dissolutiores esse animadverteret, ad eorum consuetudine se prudenter subducebat.

[4] [pietas in juventute;] Occupaverat jam tum ejus mentem peculiaris erga Dei Matrem amor, qui in lubricis fervidæ adolescentiæ annis tutissimum solet esse omnium virtutum ac præsertim castimoniæ præsidium. Tener hic affectus maxime se prodebat in adeundis cœtibus Deiparæ cultui dicatis, quos nullus frequentabat diligentius; & in celebrandis sanctissimæ Virginis festis, quibus scholasticorum nemo divinum Eucharistiæ epulum recipiebat ferventius. Tunc enim suavia cum Deo in longum protrahebat colloquia, ex ejusque vultu animum cælestibus gaudiis delibutum & beatissimæ Virginis amore succensum facile deprehendisses. Tanta denique in adolescente observata est morum integritas, ut condiscipuli juberentur inspicere tamquam in speculum in ipsius vitam, atque ex ea sumere exemplum sibi.

[5] Hunc maxime in modum confecto studiorum humaniorum curriculo, [tirocinium religionis.] Societatem nostram, ad quam divinitus se impelli sentiebat, summis votis expetiit, & honorifico veroque magistrorum suorum testimonio ad institutum nostrum peridoneus judicatus, impetravit. In eam admissus, Mechliniam contendit, vitæ perfectioris tirocinium positurus: quod quidem tanta animi alacritate aggressus est, ut tirones, quorum incitati erant ad pietatem spiritus, ad sanctam accenderet æmulationem. Præcipuum in hac spiritali palæstra illi studium erat, alta religiosæ humilitatis, quæ ceterarum est parens custosque virtutum, jacere fundamenta; quæ quam solida fuerint, reliquus totius vitæ cursus docuit. Hinc nempe profluxit illa sui ipsius despicientia, laudis fuga, in pauperes rudesque benevolentia, eorumque non infrequens & affabilis officiisque etiam testata congressio.

[6] Expleto biennio, emissisque de more votis, [Audita philosophia, litteras humaniores docet.] Mechlinia Antverpiam ad philosophiam audiendam se contulit, atque illic fervorem spiritus, qui per spinosa hæc studia subinde nonnihil dissipatur, non tantum non minuit; sed auxit potius, virtuti æque ac doctrinæ intentus. Postea Moderatorum jussu Brugis ac alibi litteras humaniores per sexennium summa cum laude juventuti tradidit. Quo in munere maxima illi cura fuit, ut simul cum doctrina pietatem discipulorum animis alte imprimeret. Quare si quid minus honeste ab iis dicto factove commissum adverteret, quantulumcumque id erat culpæ, magna illico vultus sermonisque severitate redarguebat, non ignarus, quam facile juventus nimia indulgentia in graviora vitia prolabatur.

[7] Difficili erudiendæ juventutis labore perfunctus, [Studiis theologicis operam dat.] Lovanium mittitur operam daturus utilissimæ divinarum rerum scientiæ, qua sic mentem excoluit, ut non modo intellectum sterili pasceret subtilitate, verum etiam voluntatem ardenti in Deum affectione inflammaret. Interea sacerdotali dignitate ornatus P. Franciscus anno elapsi seculi octogesimo, & religiosi sacerdotis munia implevit, & diligentis theologi officio non defuit: Nam probe intelligens, scientiam non nisi assiduo labore venalem esse, tanta animi contentione & ingenii commendatione in hæc sacra studia incubuit, ut collectas quatuor annorum quæstiones propositis publice thesibus defendere juberetur.

CAPUT II.
Labores in Hagiographia.

[Actis Sanctorum illustrandis applicatur.] His humanæ divinæque scientiæ præsidiis instructus, anno MDCLXXXI Superiorum voluntate venit Antverpiam, ut R. P. Danieli Papebrochio τῷ Μακαρίτῇ, tunc in Actis Sanctorum strenue laboranti, auxiliarem operam præstaret. Sequenti anno missus est ad tertiam Probationem, more Societatis restauraturus spiritum, si quid forte litteras docendo discendove deferbuisset. Sed post mensem, peractis illic spiritualibus sancti Patris nostri Ignatii exercitiis, rediit Antverpiam, inchoata Hagiographiæ studia prosecuturus; in quibus quam utiliter feliciterque laboraverit, testantur egregia sacræ scriptionis monumenta, quibus ejus eruditio orbi litterato innotuit.

[9] [Scripta illius in Hagiographia.] Imprimis post Vitam sancti Adalgisi presbyteri in Picardia ad justas chronologiæ leges reductam, edidit Acta sanctæ Ninocæ virginis, sanctorum Huvarni vel Harvæi, Majani vel Mevenni abbatum & sancti Vougæ vel Vii episcopi, quos omnes veneratur Brittannia Armorica, & in quibus illustrandis tanto major occurrit difficultas, quanto minor est Britonum historiographorum copia. Dein præter Acta Græca sanctorum Zenonis & Zenæ martyrum Philadelphiæ in Arabia accuratis observationibus elucidata, Vitæ Magni Basilii episcopi Cæsareæ in Cappadocia præfixit & immiscuit commentarium prolixum & eruditum, ex quo tamquam ex ungue leonem, ut vulgo aiunt, virum possis cognoscere. Inter cetera autem Hibernicæ vel Scoticæ historiæ erat peritissimus: Nam in gestis sanctorum abbatum Baithenei & Colombæ in Jona Scotiæ insula, sanctorum Coemgini aut Keivini, Colmani vel Colmaci, Molingi sive Dayrgelli episcoporum in Hibernia tanta ingenii subtilitate anachronismos correxit, tanta judicii maturitate Acta genuina a suspectis discrevit, tanta accuratione famosum schisma Scoticum in celebratione Paschatis aliaque ad Scotos tum novos tum antiquos spectantia explicuit, ut jure merito in commentario prævio ad Vitam sancti Rumoldi dictus fuerit in rebus Hibernicis versatissimus. Sed hæc & id genus alia malim studioso Actorum lectori judicanda relinquere, quam pluribus commemorare.

[10] [In itinere Germanico varia monumenta colligit,] Unum tamen, quod operi nostro multum profuit, prætermittere non licet. Perductis Sanctorum Actis ad finem mensis Maii, cujus postremum volumen inscriptum erat Serenissimo ac Reverendissimo Maximiliano Henrico, Coloniensi Archiepiscopo & Electori, visum est P. Papebrochio, socios suos Baertium & Janningum eo destinare, ut offerrent ei tomum, & in ulteriorem Germaniam pergerent, varias bibliothecas, ad quas ipse olim cum Henschenio non accesserat, lustraturi. Hoc in itinere adeo exactus diligensque fuit Baertius, ut plurima monumenta descripserit, quibus hodie cum grata socii memoria utimur. In Bohemiam progressi, Pragæ aliquamdiu hæserunt, donati illic antiquo Martyrologio, quod in recensione Usuardi Danicum appellatur.

[11] Demum Viennæ Austriæ ab Augustissimo æternæ memoriæ Leopoldo Cæsare benignissime excepti, [& subsidia impetrat ad prosequenda Sanctorum Acta.] non solum lectissimæ bibliothecæ visitandæ ac evolvendæ potestatem obtinuerunt, unde & plurima tum Græca tum Latina Acta ab ipsis collecta sunt, sed, expositis munificentissimo Imperatori Musei angustiis, talia impetravere subsidia, ut ad prosequendum opus læti alacresque in patriam redierint, daturi deinde, voluminum suorũ dedicatione, perpetuum erga Augustissimam familiam grati animi testimonium; qua de re fusius actum est in elogio Papebrochii ante tomum VI Junii cap. 13 § 6. Fuit in ea mensium circiter octo peregrinatione, Baertii cura, non solum minuta quæque ad Sanctos pertinentia observare, verum etiam ad ea attendere, quæ ad urbium situm, gentium mores, tum vero ad templorum structuram ac pietatem potissimum spectarent, solitus quandoque tam expedite & exacte varia enarrare, ut auditores incredibilem memoriæ vim mirarentur. Etenim personarum nomina & cognomina, loca, regiones, tempus, aliasque res circumstantes, tametsi longo temporum & locorum intervallo sejunctas, adeo prompte referebat, acsi ea omnia de scripto recitasset. Quo fiebat, ut nostri religiose recrearentur, ac jucunde erudirentur, quod ipsi in familiari sermone primum erat & præcipuum.

CAPUT III.
Variæ P. Baertii occupationes.

Cum ea sit humanæ mentis imbecillitas, ut uno eodemque tempore multis diversisque rebus peragendis non sufficiat, [Præter temporariam sumptuosi operis curam,] nemini mirum videri debet, si P. Franciscus, negotiorum multitudine ac varietate pene obrutus, assiduos sociorum labores æmulari ac plura ingenii sui argumenta posteritati relinquere non potuerit. Quippe, ut sodales Hagiographi liberius animum sacris studiis intenderent, temporariam tam sumptuosi Operis curam suscepit, gessitque tam sedulo, ut illius solertiæ ac industriæ nos plurimum debere libenter fateamur, eumque manibus omnium, quos molesto hoc onere liberaverat, Acta Sanctorum promovisse censeamus. Sed quantum temporis mittendis ultro citroque litteris, curandis typis, aliisque impedimentis, vasto huic Operi annexis, tribuendum sit, nemo istiusmodi rei vel tantillum peritus ignorat.

[13] [& varia caritatis erga proximum officia, duplicem Congregationem dirigit.] Ad hæc continue confitentibus aures præbere, &, quod hujus muneris consectarium est, ægros invisere, moribundos in supremam luctam comparare, &, ut ea ferebant tempora, varia caritatis officia præstare cogebatur. Nam quosdam etiam spiritualibus sancti Patris nostri Ignatii exercitiis excoluit; inter quos non nemo, jam strenuus animarum curator, nuper mihi non sine grati animi testificatione significavit, sese ob eam rem P. Baertium ac in eo totam nostram Societatem semper magni fecisse. Præter negotiorum molem, quæ totum requirebat hominem, duas ad extremum usque morbum direxit Congregationes, unam juvenum, puerorum alteram; quibus ita sese impendit, ut hoc unicum aut certe præcipuum ipsius munus esse videretur. Quapropter quanto cum fervore ac fructu illud obierit, paucis referam, idque eo libentius confidentiusque, quod mihi puero in ea Congregatione fidei Christianæ elementa ex P. Francisci ore excipere contigerit.

[14] [Diligentia illius,] Vix credi potest, qua contentione, alacritate atque industria hanc juventutem instrueret. Propria, ut opinor, experientia edoctus noverat, ex recte instituta pueritia omnem reliquæ vitæ fructum esse exspectandum. Hinc teneris mentibus sanctum Dei timorem & odium peccati rationibus, ad eorum captum accommodatis, altissime insculpere conabatur. Ut autem delectando pariter ac monendo certius hunc finem consequeretur, documenta sua jucundis Sanctorum historiis condiebat, quibus parvulorum animos attentos & doctrinæ tenaciores reddebat. Quam vero accurate diligenterque id faceret, vel ex eo patet, quod non nisi parate ac meditate ad dicendum accederet, perinde acsi coram erudito consessu verba facturus esset, cum tamen extemporali oratione facile rudes auditores in admirationem rapere potuisset. Quin imo scriptitabat conciones suas, quarum aliquod syntagmata post mortem illius inveni. Unde non difficilis conjectura est, quanti faceret hanc parvulorum instructionem.

[15] At inter alia jucundum memoratu est, quibus artibus inquietum hunc gregem in officio contineret. [& industria] Modo dispertitis pro cujusque merito munusculis, pueros ad diligentiam modestiamque incitabat; modo honorificis magistratus titulis ornabat. Quod ut majori cum pompa fieret, Festis solennioribus pia per pueros in theatro exhiberi curabat spectacula, ut & confluxus populi actores animaret, & fidei mysteria, quæ ad scenam didicerant, altius illorum animis inhærerent. Hæc autem aliaque congregationis exercitia tanta peragebantur decoris & ordinis observantia, ut non inconditam puerorum turbam, sed exercitatam militum aciem dixisses. Sic matura jam ætate vir cum pueris familiariter agere, & quodammodo repuerascere non erubuit, ut Apostoli exemplo omnibus omnia factus, omnes Christo lucrifaceret.

[16] Peculiari autem fervore erudiebat eos, [in instruendis pueris] qui ad Dominici Corporis communionem primo erant accessuri; non ignarus ex hac prima intimaque cum Christo conjunctione ingentem divinorum donorum copiam promanare. Id ut majori cum fructu fieret, libellum imprimi jussit, in quo explicabantur ea, quæ ad necessariam hujus cælestis cibi cognitionem, utilemque usum conducebant. Distributo in singulos legendi peritos ejusmodi libello, totum fere tempus, quod Festis Dominicisque diebus extra consuetas occupationes supererat, sancto huic operi impendebat. Si quis vero ab hac, aut communi instructione abesset, statim P. Franciscus, tamquam grave damnum passus, parentes aut consanguineos adire, absentiæ causam inquirere, & ad reditum hortari. Plerumque etiam post finitum cœtum, privatim cum quibusdam juvenibus miscebat colloquia, eosque ad frequentanda Sacramenta & observandas Congregationis leges exstimulabat. Neque fructu carebat familiaris hæc & virtutis quadam maturitate temperata agendi ratio: inducebantur enim illa allecti juvenes, ut peccata apud eum expiarent, ejusque consiliis ac monitis se permitterent, cujus benignitatem amabant, reverebantur prudentiam. Denique ut verbo absolvam, tanta caritate hanc teneram ætatem complectebatur, ut non defuerint, qui dicerent, potius ad erudiendos pueros, quam ad illustranda Sanctorum Acta P. Baertium destinatum videri.

CAPUT IV.
Præcipuæ illius virtutes.

[Ex animi submissione] Ex incenso haud dubie in Deum affectu egregia illa caritas in proximum redundabat. Sed cum de interiori hoc amore, aliisque occultis virtutibus mihi agere non sit integrum, eas solummodo breviter hic proponam, quæ ab aliis, ipso invito, fuerunt observatæ. Inter ceteras principem locum videtur obtinuisse profunda quædam animi demissio, quæ sese maxime manifestabat, quando rudibus & pauperibus obsequium erat præstandum: nam servos, orphanos, opifices, agricolas aliosque id genus homines tanta excipiebat benevolentia, ut ad eum confessionis causa certatim confluerent. Alias familiaria cum istiusmodi hominibus instituebat colloquia, & affabilitate minime fucata satis indicabat, se potius illorum, quam divitum aut nobilium consortio delectari. Quando sic animos sibi conciliaverat, liberius efficaciusque eos ad peccatorum fugam & vitæ emendationem exhortabatur. Sæpe etiam ex collatitia pecunia inopum miseriam sublevabat, quosque eleemosynis non poterat, blandis verbis ac utilibus consiliis solabatur.

[18] [viliora amplectitur munia.] Sed ne id in communi tantummodo dixisse videar, singulare hujus rei exemplum accipe. Sunt hic in morotrophio, qui mente non omnino capti, sacrorum mysteriorum participes esse sinuntur. Baertius judicans cum Apostolo, se sapientibus & insipientibus debitorem esse, tanta cordis teneritudine miseris illis hominibus compatiebatur ac succurrebat, ut non alio quam communis patris nomine ibi compellaretur; statis temporibus ipsorum confessiones excipere, & quamquam in remotissima urbis parte commorentur, sæpius afflictos accedere, consolari, & quibus poterat subsidiis juvare ac recreare solitus. A quo humili caritatis officio non prius destitit, quam postrema infirmitate correptus, domo exire prohibitus fuerit. Ejusdem virtutis impulsu semper illum obscuriores Musei nostri occupationes sibi delegisse crediderim: Nam errores typographicos corrigere, librorum indices conficere, & id genus alia, quæ plerisque tædium creare solent, ipsi in deliciis esse videbantur. Hisce autem in speciem abjectis scriptionibus, eum ingens pretium interiore erga Deum Sanctosque affectu addidisse, ac magnum meritorum cumulum collegisse existimo.

[19] Generosum hunc sui ipsius contemptum comitabatur candida quædam agendi loquendique simplicitas, [Candor animi,] ob quam usque adeo omnibus erat carus, ut etiam naturales defectus, ex melancholica corporis temperatione exorti, in eo non displicerent. Quare non videor mihi male de eo dicturus, quod de magno Basilio (absit comparatione invidia) olim in oratione funebri sanctus Gregorius Nazianzenus pronuntiavit, Græca sua facundia sic in amici sui laudem excurrens: Τοσαύτη τοῦ ἀνδρὸς ἡ ἀρετὴ, καὶ ἡ τῆς δόξης περιουσία, ὥστε πολλὰ καὶ τῶν ἐκείνου μικρῶν, ἤδη δὲ καὶ τῶν σωματικῶν ἐλαττωμάτων ἑτέροις εἱς εὐδοξίαν ἐπενοήθη· οἷον … τὸ περὶ λόγον μὴ πρόχειρον, σύννουντε ὡς τὰ πολλὰ, καὶ εἴσω συννευκὸς, … ὧν οὐδὲν ἐκείνῳ δια σπουδῆς ἦν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἔχον, καὶ συμπίπτον, ὡς ἔτυχε. Id est. Tanta erat viri virtus & gloriæ præstantia, ut multa ex illius parvis rebus, atque etiam ex corporeis defectibus ab aliis ad nominis claritatem excogitata sint: quale est … ad loquelam non promptum, sed plerumque cogitabundum atque intra se contractum esse; … quorum ille nihil dedita opera, sed ea simpliciter & fortuito factitabat.

[20] Hæc quam apte in P. Baertium conveniant, [& orationis studium.] optime judicabunt illi, qui virum convictu & consuetudine familiarius noverunt. Hi enim sciunt, eum subinde sermonis parcum, variis cogitationibus distractum, & aliquantulum subtristem fuisse; quæ omnia non nisi ex occultis morbis & melancholicis humoribus oriebantur. Sed tunc ille memor remedii, quo sanctus Apostolus Jacobus tristitiam pellendam suadet, continuo oratione se muniebat. In obscura enim quadam domus nostræ porticu majorem in modum attentus & secum meditans inambulabat, atque inducta divinæ lucis serenitate exortas mœroris nebulas dissipare conabatur. Quotidie etiam extra consuetam matutinæ orationis horam erepto ex summis occupationibus otio, observatus est superiorem quamdam & ab interpellatione remotiorem ædium partem ascendisse, ubi eum rerum divinarum contemplationi vacasse non omnino vana est suspicio. Sed hæc, ut ante monui, relinquenda sunt judicio illius, qui cordis intima scrutatur; præsertim cum P. Franciscus semper voluerit vitam suam absconditam esse cum Christo in Deo.

[21] Non opus esse existimo, ut de vigili castimoniæ custodia multis disseram. [Castitatis custodia.] Certe castum intaminatumque ejus animum ex iis, quæ in pueritia ejus memoravimus, pronum est intelligere: Prima enim virtutum semina, si assidua cultura accesserit, solent radices agere altius, & firmius lætiusque efflorescere; atque adeo, qui a puero ex virgineo quodam pudore ab omni impuritate abhorruit, quin jam voti religione obstrictus, multo magis eam execratus fuerit, dubitari nullatenus potest; cujus rei vel hoc satis magnum est argumentum, quod jam senili prudentia & constanti virtute præditus, in vitando feminarum consortio propemodum esset nimius; adeo ut vix adduci posset, ad earum confessiones excipiendas. Auditus est cum aliquando joco diceret, inanibus & curiosis muliercularum quæstionibus respondendum esse latine, si quis nollet cum illis protrahere colloquium. Si quando necessitatis aut honestatis causa mulieres inviseret, tantam servabat oculorum modestiam, ut iis ingentem sui admirationem venerationemque relinqueret. Peculiare est, quod in hanc rem a virginibus fide dignis accepi; nempe P. Franciscum in necessariis quibusdam vel officiosis salutationibus adeo constanter oculos in terram fixisse, ut sese ei semper de facie ignotas fuisse arbitrentur.

[22] [Aliæ illius virtutes.] Quid jam dicam de solida illius in Deum religione, qua quotidie incruentam immortali victimam litabat, ministrabatque ad aram facienti P. Papebrochio, qui labore & senio fractus ad offerendum divinum sacrificium sacerdotis auxilio indigebat? Quid de ardenti erga Deiparam amore, quo ejus cultum ubique promovere studebat? Inter alia hujus amoris signa, in juvenum Congregationem induxit laudabilem consuetudinem publice recitandi beatissimæ Virginis coronam, quam pii clientes, singulis diebus Dominicis, ipso hortante ac præeunte, tanta modestia reverentiaque Virgini Matri offerebant, ut ob inductum hoc pietatis exercitium a concionatore Dominicanæ familiæ publicis meritisque laudibus e suggestu fuerit exornatus. Quid denique de tenero commiserationis affectu, quo nostris ægrotantibus, moribundis, defunctisque opitulabatur? Ubi quis e nostris in morbum inciderat, statim P. Baertius eum invisere, religiosis festivisque colloquiis recreare, eique sua obsequia deferre. Quod si in vitæ discrimen adductus esset, mature illum extremis Ecclesiæ præsidiis munire, piis exhortationibus ad sanctam mortem præparare, & nonnumquam ad ultimum usque spiritum morienti assistere. Nec minor erat in vita functos pietas. Nam præter sacrificia aliaque bona opera, quibus animas in piacularibus flammis detentas juvare consueverat, celebrandis nostrorum exsequiis per plurimos annos præfuit. Sileo exactam paupertatis & obedientiæ observantiam, constantem Sanctorum venerationem, & reliquas religioso sacerdote dignas virtutes, quas omnes coronavit heroica patientia in diuturno morbo, de quo nunc paucis agendum est.

CAPUT V.
Ultimus morbus & mors.

Anno a partu virginis MDCCXVI die XII Januarii hemiplexia correptus improviso semianimis corruit. [Hemiplexia tactus, in diuturno morbo] Mox medicorum consilio ipsi vena aperta est, quæ medela tantum profuit, ut sacro viatico præmuniri potuerit. Interjectis deinde aliquot diebus, paulo melius habere cœpit. Cum tamen talis esset morbus, ut brevi tempore sanari non posse videretur, assignatum est illi a Superioribus cubiculum, in quo commodius valetudo viri curari posset. Hic hæsit per annos propemodum quatuor, nisi quod interdum baculi adminiculo ad templum proreperet.

[24] In hac patientiæ palæstra multa dedit virtutum specimina. [præbuit variarum virtutum exempla.] Ut alia omittam, narravit mihi Frater quidam, ægrotanti frequenter adesse solitus, sese maxime miratum fuisse eximiam animi modestiam, qua P. Franciscus se ipsum despiciebat. Cum enim adverteret, illum sine ulla querela cibo frigefacto vesci, velletque eum calefacere; rogans quomodo brumali tempore frigidam escam posset capere; reposuit P. Baertius: Labori isti parce, mi frater: nam cibus quocumque modo præparatus mihi immerenti sufficit. Tacitus etiam præterire non possum tenerum illius erga res divinas affectum, qui in eo morbo maxime eluxit. In hac re mihi testis omni exceptione major est sacerdos e Societate nostra, ob candidam virtutem & eruditam facundiam toti huic urbi notissimus, qui non ita pridem e vivis excessit. Ex hoc viro audivi, P. Franciscum sæpius ab eo flagitasse, ut Horas Canonicas alta voce recitare, puncta sacræ meditationis prælegere, & alia quædam pia in colloquio proponere dignaretur; quæ omnia, ut idem ille testis oculatus affirmavit, tanto excipiebat pietatis sensu, ut ubertim lacrymæ ex oculis erumperent.

[25] [Post dolores fortiter toleratos] Cum his aliisque virtutum exercitiis morbum suum in conspectu Dei redderet pretiosum, placuit vitæ ac necis Domino servum suum annis meritisque gravem ad laborum ac dolorum terminum per asperam, sed compendiariam viam adducere. Nam cancer pedem illius dexterum invasit, & virum diuturno morbo confectum, incredibili dolore affecit. Accersiti confestim medici & chirurgi, pede inspecto, severe pronuntiant, quosdam pedis digitos esse resecandos, ne malum serpat ulterius & cetera membra inficiat. Hac acerba denuntiatione, ut verum fatear, nonnihil exterritus P. Franciscus cœpit dubitare, quid sibi esset faciendum. Sed paulo post, collectis animis, non modo se paratum ostendit, ad quævis toleranda, sed etiam inter ipsam lanienam (quæ quo lentior, eo acerbior fuit) invictæ fortitudinis ac tolerantiæ documentum præbuit.

[26] [pie ac placide moritur.] Post hanc resectionem, febris eum afflixit & ita reliquas vires exhausit, ut in præsenti vitæ versaretur discrimine. Itaque mature cælesti viatico & sacro oleo ad æternitatis iter suscipiendum instructus, per aliquot dies sui omnino compos decubuit. Tandem die XXVII Octobris anni MDCCXIX, piis precibus se ipsum confirmans, & crebris suspiriis cupiens dissolvi & esse cum Christo, deseruit ærumnosam hanc vitam, de qua vere dicere potuisset cum Ecclesiastico cap. 30: Melior est mors, quam vita amara; & requies æterna, quam languor perseverans. Atque hæc sunt, quæ de vita ac morte R. P. Francisci Baertii ex multis pauca collegi, plurima relinquere coactus arcanorum scrutatori Deo, cui soli has sacrorum studiorum primitias & reliquos totius vitæ labores consecratos volo.

INDEX SANCTORUM AD TOMUM II JULII.

A

Abdas & Sabas MM. ex tabulis græcis 577

Acacius, ex tabulis Græcis ac Syriacis 468

Agathon M. Siculus, ex Hieronym. 222

Agilolfus episc. mart. Coloniæ Agrippinæ. Comm. § I Cultus, elogia, lectiones propriæ, varia nominis efformatio, 714. § II. Episcopatus; tempus martyrii; dies obitus, translatio corporis 716. § III. An functus sit legatione ad Pippinum Herstallum seu Crassum; analysis critica in Passionem Sancti, quæ hic datur; ejus auctor, stylus, ætas; apographum, 718. Passio ex Ms. a monacho Malmundariensi. Cap. I. Qua occasione S. Agilolsus sit occisus 720. Cap. II. Miracula Sancti ope patrata, victoria Caroli Martelli 724

Agrestius & Primolus MM. ex Hieron. 579

Albertus conf. monachus Cisterciensis, Segestri prope Genuam. Brevis notitia 665

Albertus episc. conf. Laude Pompeia in Italia. Ætas contra Ferrarium restituta; cultus apud Laudenses, & quæ de gestis supersunt 165

Alexander & Partinimus MM. ex Hieron. 467

Ampelius epis. conf. Mediolani in Insubria, ex tabulis Mediolanensibus 580

Anatholia virg. & Audax MM. apud veterem Thoram, seu Toranum fluvium in diœc. Reatina Italiæ. Comm. § I. Prisca & diversa in Mrlliis S. Anatholiæ memoria unde processerit 671. § II. Cultus SS. Anatholiæ & Audacis in Mrlliis, palæstra martyrii, reliquiæ earumque veneratio 673. § III. Sanctorum ætas, eorumque passionis & translationis historia 675. Acta ex cod. Ms. biblioth. Cæsareæ. Cap. I S. Anatholia, nuptias aversata, virginitatem colens, exilio mulctatur 676. Cap. II. Sanctæ in exilio gesta, miracula; judicis in eam sententia; conversio Audacis & utriusque martyrium 679. Inventio sacrorum corporum Audacis & Anatholiæ 681

Andreas Cretensis, ep. Conf. Sylloge Hist. Cap. I. Cultus sacer, elogia, tempus vitæ 42. Cap. II. Vindiciæ a Monothelismo, scripta. Andreas Cretensis & Cæsariensis, an idem 44

Andreas & Probus MM. Notitia ex tab. Græcis 698

Angela Bohemica, virgo, ut volunt, Carmelitana. Comment. Criticus. § I. Proponuntur ea quæ S. Angelæ Acta confirmant 350. § II. Proponuntur ea quæ contra B. Angelam faciunt 353. Vita ex Speculo Carmelitano. Cap. I. Angelæ natales, studia, pietas; sponsi terreni contemptus; epistola ad patrem 356. Cap. II. Iter Hierosolymitanum; infidelis hominis conversio; apparitio Deiparæ & pueruli Jesu 357. Cap. III. Ingressus in monasterium; apparet Patriarchæ Hierosolymitano; eligitur Priorissa; sancta ejus vita, ibid. Cap. IV. Pluvia precibus ejus impetrata, monasterium ab hostili invasione præservatum, reditus in patriam; sanctus obitus 358

Angelelmus episc. Autissiodori in Gallia. Comm. Præv. 520. Elogium ex hist. Epp. Autissiodorensium apud Labbeum ibid.

Antoninus M. Placentiæ in Italia. Comment. prodromus ad diem II, III & XXX Septembris. § I. Causa prodromæ hujus dissertationis, varii sancti Antonini ex antiquis Martyrologiis non satis distincti 7. § II. De S. Antonino martyre Placentino; quis, qualis & cujas, quando & ubi passus 9. § III. De S. Antonino Apamiensi in Occitania: ejus cultus, ætas & Acta varia 11. § IV. De S. Antonino martyre Palentino in Hispania, seculo XVII primum excogitato 14. § V. De Actis S. Antonini Placentini, præsertim Equilinianis. 15. § VI. De S. Antonini Actis, a Canonico Campio Latine & Italice vulgatis 17

Apollonius episc. conf. Brixiæ in insubria. Comm. § I. De Sancti cultu ex recentioribus Martyrologiis 453. § II. De S. Apollonii gestis ex passione SS. Faustini & Jovitæ: item de translationibus 455

Apollonius episc. conf. Beneventi in Samnio. Notitia ex Ferrario & Mario Vipera 579

Aquila & Priscilla conjuges, forte in Asia minori. Sylloge hist., Cultus, elogia, vitæ institutum, locus, tempus ac genus mortis 534

Archippus, Philemon; item Apollonius, Alexander, Epimachus & Onesimus. Notitia ex Menæis. 280

Arpos M. Alexandrinus, ex Hieron. 223

Artos M. Alexandriæ, ex Hieron. 267

Asclepias thaumaturga, Tophilus ac Menignus, ex Synaxariis Græcis. 21

Asteius, Astius, vel Aberistus episc. martyr. Sylloge Hist. 284

Athanasius confessor in monte Atho. Lampadus seu Lampadius, & alius Athanasius in arbore dictus Sylloge Hist. 246

Athanasius diac. M. Hierosol. Sylloge Hist. 228

Aurelianus episc. conf. Lugduni in Gallia. Comm. De Sanctitatis titulo, monachatu, beneficentia & gestis in episcopatu 60

Auremundus abb. Mariacensis, apud Pictones in Gallia. Notitia ex Actis SS. Ord.

Bened. 712

Auspicius episc. Trevir. Notitia ex recent. Martyrologiis 537

B

Barduccius & Joannes de Vespiniano laici confessores, Florentiæ in Etruria. Sylloge Hist. De pio eorum obitu, miraculis, cultu & reliquiis 168

Basilius & LXX MM. Scythopoli, ex Menæis 228

Bertarius & Atalenus prope Faverniacum apud Sequanos. Comm. Sanctorum cultus, reliquiæ; tempus vitæ ac mortis; Acta Mss. duo; aliorum circa ea observationes; fuerintne Martyres, nec ne? 316. Acta ab auctore Anonymo conscripta, ex cod. Ms. Cap. I. S. Bertarii natales; sancta inter improbos vita; tentatum iter Romanum cum Ataleno nepote; illata utrique a prædone mors 317. Cap. II. Sanctorum corporum inventio & agnitio; translatio nequidquam tentata; erectum altare. Num Martyrum numero accensendi 320. Cap. III. Latrones Martyrum in posteris puniti; mulier ter a Sanctis in visu monita, eorum corpora transfert; conditum iis a clero templum 322

Berta vidua sanctimonialis, Blangiaci in Artesia. Comm. Cultus, ætas, Acta male digesta, monasterii vicissitudines, miracula & translatio 47. Vita ex cod. cœnob. Blangiacensis. Prologus. Cap. I. De S. Bertæ parentibus, educatione, conjugio, liberis & viduitate, usque ad dedicationem monasterii Blangiacensis 49. Cap. II. De Blangiacensi consecratione, persecutione Ruodgarii, improspero Emmæ matrimonio, & felicissimo Sanctæ obitu 51. Liber de miraculis & translatione ejusdem, ex Ms. Blangiac. Pars I, 54. Pars II, 56. Pars III. Incipiunt miracula B. Bertæ abbatissæ, simul & de ejus inventione 57. Pars IV 59

Brictius ep. conf. Martulæ in Umbria Comment. 697

C

Claudius Commentariensis, Nicostratus primiscrinius, Castorius, Victorinus & Symphorianus, noti ex Actis S. Sebastiani 461

Consul ep. Comensis, ex Fer. & Annal. Comen. 469

Cyprilla seu Cyrilla, Lucia & Aroa martyres Cyrene in Lybia. Sylloge Hist. 224

Cyrillus episc. mart. forte Gortynæ in Creta. Comm. 682. Acta Græca auct. incerto ex Biblioth. Vaticana. 684. Acta Latina ex Ms. S. Maximini Treviris 687

D

Darerca seu Monynna V. in Hibernia, Scotia vel Anglia. Comm. Darercæ cultus; monitio de ejus & S. Moduennæ vita hic danda, 290. Vita auctore Anonymo scripta, ex Ms. Hibern. Seminarii Salmantic. S. J. Cap. I. S. Darercæ natales; acceptus habitus virginalis a S. Patricio; professio vitæ perfectioris; miraculum, prædictio futurorum, ibid. Cap. II. Varia S. Darercæ miracula 292. Cap. III. Vita ascetica; Varia miracula, publica veneratio 293. Cap. IV. Familiaritas cum angelis; visitur a Rege Eugenio morti proxima, & a SS. Apost. Petro & Paulo; apparitiones post mortem & mirabilia 295. Vita S. Moduennæ pluribus nominibus nuncupatæ, auctore Conchubrano ex cod. Ms. Biblioth. Cottonianæ, collata cum Vita S. Darercæ. Prologus auctoris. Cap. I. S. Moduennæ natales, virginale pallium a S. Patricio ei collatum; vitæ perfectioris professio; prædictio; miraculum 297. Cap. II. Tyrannum mirabiliter ad frugem reducit Moduenna; alium a diabolo vexatum placat; aquam baculo in montem ducit; lupum cicurat. Alia quædam mirabilia; aqua in vinum conversa, 299. Cap. III. Moduenna visit S. Brigidam, coruscat prodigiis; profusa ejus misericordia divinitus compensatur; aquas miraculose producit; spiritu pollet prophetico; facit ut fluvius detumescat 302. Cap. IV Miracula alia per S. Moduennam patrata; iter primum Romanum, 303. Cap. V. Reliqua ejus miracula. Cap. VI. S. Moduennæ virtutes; secundum iter Romanum; multarum ecclesiarum ædificatio; miracula; angelorum colloquium 306. Cap. VII. Nitor conscientiæ; familiaritas cum angelis; prophetia; tertium iter Romanum; ædificatæ in Scotia ecclesiæ; mortis prænotio; visitur a SS. Apostolis Petro & Paulo; ejus obitus 308. Cap. VIII. Moduennæ post mortem apparitio & prædictio; lis de possessione sacri corporis suborta & composita; ejus translatio & prodigia 310

Davanzatus conf. Barberini in Etruria. Comm. De obscura Beati notitia, cultu, Actis, ætate, sepultura, miraculis & poëmatiis, in ejus honorem compositis 524. Vita per Dominicum Pratensem ex Ms. 527

Disibodus episc. Conf. in Dysenberg. territorii Moguntini in Germania. Comm. § I. Cœnobium Montis S. Disibodi ejusque vicissitudines 581. § II. Sancti Acta, ætas, patria & professio 583. § III. De Sancti cultu ex Martyrologiis aliisque monumentis 585. Vita auctore S. Hildegarde. Cap. I. Sancti genus, parentes a tyrannis expulsi, profectus in litteris, electio in Episcopum, abdicatio & recessus e patria 588. Cap. II. Peregrinatio in Germaniam, populi ad Rhenum institutio, vita solitaria & austera in monte, initia monasterii & miracula 590. Cap. III. Subditorum erga Sanctum veneratio, cœnobii incrementa, vaticinium de secutura ejus destructione, obitus, odoris fragrantia, sepultura, & post eam curationes variæ 592. Cap. IV. Monachorum dispersio, reditus: sacri corporis per S. Bonifacium translatio; ruina monasterii ejusque casus & vicissitudines 595. Miracula ex Passionali membraneo cœnobii Bodecensis 597

Dominica V. M. Tropææ in Calabria. Comm. Obscura memoria S. Dominicæ apud antiquos; recenter clarior facta apud Tropæenses. Cultus & Officium ecclesiasticum 268. Acta Græco-Latina ex cod. Calabro Biblioth. Ambrosianæ. Cap. I. S. Cyriacæ parentes; eorum nec non S. Martyris in fide constantia, 272. Cap. II. Confortatur e cælo; præses Hilarianus morte punitur; idola, ignem ac feras vincit Cyriaca, & ab angelis cælo infertur 275. Acta Latina, ex vetusto, ut nominant, Breviario ecclesiæ Tropæensis 278

Domitius M. in Syria. Disquisitio de pluribus Synonymis, in hunc unum verosimiliter conflandis 225

E

Edelburga virg. Angla, Eboriaci seu Faræmonasterio in Gallia. Comm. Hist. 481

Edgarus conf. rex Angliæ, Glastoniæ in Anglia. Sylloge Hist. § I. Cultus, elogia, compendium vitæ 659. § II. Vitæ series ex variis chronologice deducta 660. § III. Vitæ e variis Chronologice deductæ continuatio; mors & sepultura 663

Eladius, Eminus & plures Martyres Nicæni, ex Hieron. 578

Elisabetha Lusitaniæ regina, vidua, tertii Ordinis S. Francisci, Conimbricæ. Comm. § I. Initium & augmentum publici cultus. Acta Conimbricæ legitime collecta, Romam missa pro Canonizatione 169. §. II. Indicatio multorum de Regina scriptorum, & explicatio eorum, quæ hic eduntur 171. § III. Institutio processus de gestis sanctæ Reginæ, per commissionem Episcopi, Conimbricæ facti 173. Vita auctore Anonymo fere coævo, ex cod. S Claræ Conimbricæ Prologus auctoris & fides. Cap. I. Majores, fratres, educatio Elisabethæ 173. Cap. II. A multis expetita in uxorem, desponsatur Lusitaniæ regi Dionysio, ad eumque deducitur maximo patris sensu, ob amorem, quo filiam illam prosequebatur 175. Cap. III. Occupationes Reginæ in aula. Filia Constantia, Regi Castellæ nupta moritur. Ejus animam e purgatorio liberat videtque 176. Cap. IV. Nascitur Elisabethæ filius successor Alfonsus. Æquanimiter fert lubricos amores mariti. Pacem conciliat inter Reges Castellæ & Aragoniæ 177. Cap. V. Regina iteratas inter maritum & filium discordias prudenter componit. Ipsa ex aula dimissa & bonis spoliata restituitur 179. Cap. VI. Exercitia pietatis Reginæ multimoda 181. Cap. VII Varia pia loca, ab aliis fundari & ædificari cœpta, a se suscipit perficienda 182. Cap. VIII. Alia pia opera. Mors mariti. Peregrinatio ad S. Jacobi, & liberalitas ibi exhibita 183. Cap. IX. Alia fundat pia loca, etiam ptochotrophia, colligit pias feminas, cum iisque officicia divina familiariter obit 187. Cap. X. Exercitia quotidiana in viduitate. Nobilitas sanguinis & propinquitas cum omnibus fere Regibus Christianis 188. Cap. XI. Caritas Reginæ in caritate annonæ: dolor ex discordia filii & nepotis Regum; studium eos reconciliandi, supremus morbus, mors 191. Cap. XII. Corpus septem dierum itinere delatum Conimbricam in summo æstu, bene olet, subsequunturque miracula 192. Summarium miraculorum recentiorum collectum Conimbricæ 1576. Institutio hujus processus. Cap. I. Miracula varia fere subitanea. 197. Cap. II. Prosecutio miraculorum istiusmodi 199. Compendium vitæ, ab Auditoribus Romanæ Rotæ ex processibus collectæ. Relatio facta coram Urbano PP. VIII a Card. de Monte super vita &c. 201. Relationis Pars I de vita Reginæ 202. Relationis pars II de virtutibus 205. Relationis pars III, de miraculis in vita & post mortem 207. Epilogus de Actis causæ & legitima illorum confectione 210. Appendix de visitatione corporis beatæ Reginæ instituta Conimbricæ anno 1612, 211. Translationes an. 1677 & 1697 habentur in Addendis a pag. 848

Eoaldus episc. Viennæ in Gallia. Sylloge de Sancti nomine, ætate, cultu & elogiis 484

Epictetus presb. & Astion monachus MM. Almyride in Scythia. Comm. Rarissima horum SS. Martyrum memoria; Acta observationibus illustrata 538 Acta edita in Vitis PP. apud Rosweydum, auctore incerto. Cap. I. Pia S. Epicteti educatio; patratio miraculorum; conversio Astionis ad Christum 540. Cap. II. Sanctorum miracula; Astion gravi cogitatione affligitur; sed sua confessione liberatur 543. Cap. III Sanctorum Martyrum comprehensio; fidei professio; cruciatus, conversio Vigilantii, martyrium 544. Cap. IV. Gloria Sanctorum corporum post mortem; sepultura; apparitio; parentum S. Astionis instructio in fide & conversio ad Christum 547

Eusanius & socii MM. apud Forconium in Vestinis. Comm. Sanctorum cultus & Acta 691. Acta suspecta. Cap. I. S. Eusanii virtutes miraculis illustratæ 692. Cap. II. Alia miracula, a S. Eusanio patrata; visio SS. Petri & Pauli; separatio a suo fratre; multorum conversio, obitus 694. Transl. Corp. 696

Eustathius, Polycarpus & Euangelus MM. ex Menæis 468

Everildis virgo in Anglia ex Mrlio Altemsiano 713

F

Felicianus M. in Sicilia, ex Hieron. 689

Felix episc. conf. Genuæ in Luguria Notitia ex Ferrario 709

Felix episc. Nannetensis. Comm. Hist. § I. S. Felicis cultus sacer, ætas, patria & genus 470. § II. S. Felicis doctrina, virtutes ac labores apostolici tempore episcopatus 472. § III. Alia Sancti præclara opera, pius obitus & reliquiarum veneratio 474. § IV. De querelis S. Gregorii Turonensis adversus S. Felicem 476

Flavianus & Elias Anthiochiæ & Hierosolymæ episcopi. Comment. apologeticus. Cap. I. Recentior utriusque in sacris Fastis memoria, ob dubiam fidem 22. Cap. II. Sanctorum vindiciæ adversus Theophanem aliosque 24. Cap. III. S. Flaviani gesta ex variis collecta 25. Cap. IV. De gestis S. Eliæ, usque ad persecutiones Anastasii 28. Cap. V. De persecutionibus ab Anastasio suscitatis, deque exilio & obitu 29

Floriana & Faustina VV. MM. Romanæ, ex Hieron. 690

G

Gervasius diaconus M. in agro Cabillonensi. Comm. Sancti ætas, cultus, Acta 312. Passio ex duobus Mss. codd. Chiffletianis. 314

Goar presbyter conf. in agro Trevirensi. Comm. § I. Locus depositionis, antiquus cultus, ætas, qua vixit 327. § II. De variis Mss. res gestas S. Goaris tractantibus 329, § III. De reliquiis S. Goaris; translatione; fama posthuma 330. Vita auctore Anonymo, ex Ms. Bertiniano. Cap. I. S. Goaris ortus; religio in Deum, vita solitaria; hospitalitas, innocentia miraculo comprobata 333. Cap. II. Innocentiam suam probat S. Goar iterato insigni miraculo; recusat constanter oblatum archiepiscopatum Trevirensem, supremus morbus & sanctus obitus 335. Miracula auctore Wandelberto, ex Surio &c. Prologus auctoris 337. Cap. I. Miracula sub Assuero, primo Prumiensium abbate, patrata 338. Cap. II. Miracula sub Tancrado, secundo Prumiensium abbate; teste in multis oculato 341. Cap. III. Miracula quæ sub Marcuardo, tertio Prumiensium abbate, contigerunt, expediuntur. Quando & a quo Cella S. Goaris monasterio Prumiensi sociata 344.

S. Godeleva V. M. Ghistellæ, diœcesis Brugensis in Flandria. Comm. § I. Ghistellæ conspectus, Sanctæ patria, natales, ætas, nomen conjux, martyrium & sepultura 359. § II. De scriptore primæ & purioris Vitæ S. Godelevæ, quam edidit Laurentius Surius, mutata dictione 362. § III. Ostenditur, verum Vitæ S. Godelevæ auctorem, fuisse Drogonem, monachum ad S. Andreæ juxta Brugas 364 § IV. Quæ Vita a Drogone scripta sit, an ea, quam Surius edidit, an quæ a nobis datur ex Ms. Aldenburgensi? 366. § V. De Anonymo scriptore Legendæ auctioris, Belgice versæ & amplificatæ, non multo melius postmodum contractæ 368. § VI. De S. Godelevæ cultu ex Actis, Martyrologiis aliisque 370. § VII. De celebri cultu Sanctæ olim exhibito Ghistellæ, ex vetustis Missalibus & Officiis ecclesiasticis Mss. 373. § VIII. De loco primæ sepulturæ, elevatione, translationibus & recognitionibus sacrarum reliquiarum Ghistellæ 375. § IX. De gemino feretro seu lipsanothecis Ghistellensibus, variis casibus & adversitatibus expositis, sæpius Brugas translatis & relatis, modo Ghistellæ asservatis, & quotannis exponi ac circumferri solitis 378. § X. De hodierna solennitate in ecclesia Ghistellensi, incredibili populi concursu a VI Julii ad XXX ejusdem mensis; eleganti sacello & puteo salutari 381. § XI. De S. Godelevæ reliquiis, variis locis per Belgium venerationi expositis, & in nonnullis magno populi concursu frequentatis 384. § XII. De Benedictino Virginum cœnobio, sub S. Godelevæ nomine Ghistellæ condito, Brugas postmodum ob Calvinistarum grassationes translato & reformato 390. § XIII. De concreto S. Godelevæ miraculoso sanguine, olim in prædicto veteri cœnobio, nunc Brugis honorato, & post varias graves molestias an. 1643 recognito 392. § XIV. De nova sacri sanguinis recognitione, a moderno Illustrissimo facta 1719; de ejusdem sanguinis partibus, alibi venerationi expositis, deque confraternitatibus in Sanctæ honorem institutis 394. § XV. De celebri puteo, Ghistellæ incredibili populi concursu frequentato, præsertim a VI Julii ad XXX ejusdem mensis, & de monumentis, quæ ibidem hodie supersunt 397. § XVI. De præcipuo S. Godelevæ miraculo, in conversione mariti sui Bertulfi, post ad S. Winnoci Bergis monachi, ibidemque post duram pœnitentiam pie defuncti 400. Vita Auctore Drogone monacho & sacerdote, ex Ms. Aldenburgensi. Prologus 402. Cap. I. S. Godelevæ ortus, animi & corporis dotes, nuptiæ cum Bertulfo: hujus & matris in Sanctam odium & inhumana asperitas: fame & injuriis compulsa ad parentes fugit, atque ad maritum denuo reducitur 403. Cap. II. Immanis Bertulsi obstinatio in persequenda uxore, omnia patientissime tolerante; barbara ejusdem per famulos strangulatio; sanguis in candidos lapides versus; sepultura & miracula plura mox secuta 406. Vita eadem prout a Surio edita est 409. Vita altera auctior, ab Anonymo Ghistellensi descripta. Prologus 413. Cap. I. Stupenda Sanctæ in pauperes misericordia, cui dum nimium indulgens, cibos clam absportat, a dispensatore detecta, patenti miraculo hominem confundit ibid. Cap. II. Majori prodigio surreptas ad excipiendum Comitem Boloniensem paratas epulas, & pauperibus distributas, divinitus restituit 415. Cap. III. A multis in conjugem postulatam virginem impetrat Bertulfus Flander, qui in ipso nuptiali convivio, impia matre instigante, sponsam turpissime deserit 417. Cap. IV. Socrus sævire pergens, Sanctam indignissime tractat, & calumniis mendaciisque filium erga ipsam implacabilem reddere conatur 419. Cap. V. Ad aves a satis abigendas deputata, miraculo eas in horreum compellit, ut Sacro intersit. Novæ a rabida socru vexæ, & portiunculæ panis pro media parte imminutio. Duobus famulis exagitanda committitur 421. Cap. VI. Continuæ acrioresque indies angustiæ; ad se invisentes piæ exhortationes; nova Bertulfi atrocitas, qui sanctam conjugem, in Domino confidentem, fame enecare conatur 423. Cap. VII. Fuga Sanctæ ad parentes; Episcopi Noviomensis & Comitis Flandriæ mandata, ut reductam Bertulfus melius tractet: prædictio futuræ apud Flandros gloriæ, & sanctissima mulieris vere fortis placita Cap. VIII. Ultimum Bertulfi consilium de tollenda e medio uxore: facinus duobus impiis famulis commissum, a quibus nocte intempesta strangulatur. Varia miracula ante & post martyrium ac in sepultura patrata 429. Cap. IX. Varia miracula ad tumulum; insigne in Bettulfi, ex altera conjuge filia cæca, visum recuperante, maximum in ipsomet ad pœnitentiam converso; fundatio cœnobii Virginum ex ejus bonis; prætensa Romæ facta canonizatio 433. Miracula ex variis collecta & in quatuor classes distributa a pag. 436

Gorcomienses Martyres XIX, Brilæ in Hollandia. Comm. § I. Belgii calamitatum sec. XVI breve schema præmittitur 736. § II. Sanctorum passio apud populares celeberrima; eorum privatus cultus & elogia 737. § III. Miracula sanctorum Martyrum passionem secuta 739. § IV. Procurata sacrorum corporum refossio 740. § V. Prædictarum reliquiarum recognitio, approbatio, exaltatio, & in varias partes distributio 742. § VI. Varii processus ad Canonizationem SS. Mart. Gorcomiensium instituti 1619, 745. § VII. Romana Beatificatio, solenniter ibidem celebrata 1675, 747. § VIII. Eadem solennitas alibi celebrata, Officii extensio, & Passionis historia a Guilielmo Estio fidelissime conscripta 751. Historia Martyrum auctore Guilielmo Estio Doctore Duaceno, edita Duaci 1603 & Namurci 1655. LIB. I. Cap. I. Rerum Batavicarum & oppidi Gorcomiensis status, invalescentibus Geusiis anno 1572: PP. Minoritarum ibidem cœnobium; ejus Guardiani inconcussa fortitudo & Fratrum cura, cum quorum plerisque ad castrum se recipit 754. Cap. II. Insignes duo Parochi Gorcomienses incassum cives hortantur: deditur oppidum, & etiam arx, pactis conditionibus mox violatis 757. Cap. III. BB. Minoritæ ad certamen se parant cum aliis captivis, quos pessime habent hæretici, opprobriis & convitiis flagella Dei facti, & religiosis potissimum infesti 760. Cap. IV. Ad sparsum imminentis mortis rumorem nihil prorsus terrentur SS. Guardianus & duo Parochi. Quam noxia fuerit rei Catholicæ politica in Religione indifferentia: sero se delusos agnoscunt Gorcomienses 762. Cap. V. Segregatis in conclave ecclesiasticis omnibus, oblatam libertatem renuit B. Guardianus, suos ad constantiam egregie exhortatus. Incusata perfidia Marini præfecti, qui tandem pactis novis conditionibus, captivos cives laicos dimittit 764. Cap. VI. SS. Martyres cibos vetitos respuunt, varios cruciatus fortiter patiuntur, uti & gravissimas contumelias: primus in sacerdotes seculares furor, & omnium ab iis extorsio. Poppelii parochi insignis confessio 767. Cap. VII. Vexantur Minoritæ ad extorquendos ab iis thesauros: Guardiani lenis responsio & postea silentium: ferme ad mortem immaniter torquetur. Historiæ hujus veritas, & reversi ad se Guardiani egregia ad concaptivos oratio 769. Cap. VIII. Quam atrocia sequentibus noctibus passi fuerint SS. Martyres. Leonardi parochi e carcere dimissio, ut duobus Catholicis in crucem agendis assistat: ejus religio frustra tentata. Concessus chirurgus cujus consilia fortiter respuit Guardianus 772. S. Guardianus suppliciis deformatissimus, ad alia patienda se fortem ostendens, chirurgum in religione confirmat. Impii Omalii minæ & maledicta contemnuntur; ostenditurque, infames apostatas, sacris abutentes, Nerone pejores esse 775. Cap. X. Aliis ludibriis afficiuntur religiosi, in tenebricosum carcerem detrusi. Pastoris Leonardi festo Visitationis B. M. V. insignis pro Deipara oratio & ad suos exhortatio. Inanes Catholicorum conatus, & lytri, pro Nicolao Poppelio collecti, furtiva a præstigiatore surreptio 777. Cap. XI. Data fide publica Leonardus Buscoducum profectus, a rabidis nebulonibus ex itinere retrahitur, pugnis & calcibus ignominiose contusus; qui ad omnia ferenda paratus, sociis conjungitur. Frustra iterum tentata Guardiani constantia 779. Cap. XII. Repetitos pro captivorum libertate conatus evertunt Geusiorum fraudes; quibus id tandem efficiunt, ut noctu Gorcomio Brilam ad Lumæum abducantur Sancti, probris & verberibus onusti 782. LIB. II, Cap. I. Noctu Gorcomio avecti SS. MM. Dordraci insanæ plebis ludibrio expositi, cavillatore ministello confuso, Brilam deducuntur 784 Cap. II Describitur adolescentia scelerati Comitis Lumæi, a quo excepti Brilæ SS. Martyres, mimicis primum supplicationibus circumducuntur 786. Cap. III. Inter verbera & ludibria jubentur denuo sacra canere, & patibulum circumire, supplicantium ritu; in quo eos nihil peccasse ostendit auctor. Nulla cujusquam commiseratio, feminis etiam procaciter insultantibus 788. Cap. IV. In fœtidissimum carcerem detrusi, alios socios inveniunt, cum quibus ad examen educti, fidem plerique constanter profitentur. Ad novum examen evocati septem, ab Ecclesiæ capite deficere constantissime renuunt 791. Cap. V. Non una disputatione confunduntur ministelli a SS. Martyribus, qui ad patibulum deputantur. Litteras Orangii & senatus Gorcomiensis spernit Lumæus. Suos se deserturum negat Guardianus. Offertur omnibus libertas, si Papæ renuntient 793. Cap. VI. Quantis molitionibus Guardianum aggressi sint duo germani fratres, quorum officiosas pollicitationes constantissime rejecit. A temulento & furente Lumæo omnes ad suspendium duci jubentur 796. Cap. VII. In varias trabes aguntur SS. Martyres, quos inter primus Guardianus. Nova Henrici novitii defectio; luctuosior alterius apostasia, sed gloriosa aliorum ad extremum spiritum confessio 798. Cap. VIII. In adhuc vivorum & mortuorum MM. corpora impiorum detestanda barbaries, qui propudiose eadem truncant & dilaniant: pii Catholici cura demum sepeliuntur. De Sanctorum numero priscis aliis Confessoribus comparato 801. LIB. III, quo de omnibus Martyribus seorsim agitur. Cap. I. & II. Virtutes & merita B. Nicolai Pici Guardiani fuse & solide enumerantur, a pag. 804. Cap. III. Aliorum ex S. Francisci familia sanctorum MM. Hieronymi Vicarii, Theodorici Emdeni, Nicasii Hesii, Wilhadi Dani nonagenarii; Godefridi Mervellani, Antonii Werdani, Antonii Gorcomiensis, Francisci Rodii, Petri ab Asca, & Cornelii Wicani elogia 808. Cap. IV. & V. Digna præconia Leonardi Parochi Gorcomiensis, a pag. 811. Cap. VI. Laudantur Nicolaus Poppelius, alter Parochus, & Godefridus Dunæus 815. Cap. VII. De vita & virtutibus B. Joannis ab Oisterwica, B. Joannis, Ordinis Prædicatorum, B. Adriani Becani, B. Jacobi Lacopii, B. Adriani Walteri. Numeri undevigesimi mysterium, & gloriosa omnium singulorumque Martyrum perseverantia, 818. Cap. VIII. De iis qui defecerunt, nempe Henrico Novitio, Parocho Maesdamensi, Canonico Gorcomiensi, Guilielmo Leodiensi sacerdote Minorita 821. LIB. IV. Cap. I. De visionibus & variis beneficiis interventu sanctorum Martyrum impetratis, 823. Cap. II. In Rutgerum Estium, hujus historiæ collectorem, SS. Martyrum beneficia. Insatiabilis Lumæi crudelitas in quatuor monachos Schonhovianos, & duos FF. S. Hieronymi Gaudæ 825. Cap. III. Describuntur Cornelii Musii præclaræ dotes & gloriosum per dirissima tormenta martyrium 829. Cap. IV. Lumæi captivitas, liberatio, hypocrisis, & condignus sacrilegæ vitæ exitus 832. Cap. V. SS. Martyrum meritis valetudo auctori auctori hujus historiæ restituta, vitaque ad eam scribenbam producta 833. Appendix in qua agitur de martyrio Guilielmi Gaudani Minoritæ, ut qui locum impleverit alterius synonymi ex eodem Ordine apostatæ 835. Miracula ex processibus anni 1619 & ex aliis instrumentis collecta a pag. 838

Grimbaldus abbas, Wintoniæ in Anglia. Sylloge Hist. § I. Cultus S. Grimbaldi; elogia; patria; vitæ institutum 651. § II. An S. Grimbaldus fuerit Cancellarius; unusne an duo Grimbaldi æquales 653. § III. Cur in Angliam profectus Grimbaldus? Res ibidem gestæ, obitus, sepultura 656

H

Hadrianus Papa I an III, Nonantulæ in ditione Mutinensi. Disquis. Hist. § I. Proponitur quæstio, quis Hadrianus Papa Nonantulæ colatur 643. § II. Unde profluxerit opinio, quod Nonantulæ colatur Hadrianus PP. I, 645. § III. Ostenditur, Nonantulæ non alium S. Hadrianum Papam coli posse, præter ejus nominis tertium 647

Hedda episc. apud Occidentales Saxones in Britannia. Sylloge de cultu monachatu, episcopatu gestis & obitu 482

Herumbertus episc. conf. Mindæ in Westphalia. Ex Officio Osnabrugensi 727

Hugo Peregrinus, in Nanvigne, Diœcesis Autissiodorensis in Gallia. Notitia ex Mss. Autissiod. & Castellano. Vita ex Ms. gall. Autissiod. Latine versa 447

I

Illuminatus eremita, apud Tifernum Tiberinum in Umbria Italiæ. Notitia ex Ferrario 650

Innocentius & Sebastia MM. Sirmii. Ex Hieron. 6

Joanna virgo Carmelitana, Regii Lepidi in ducatu Mutinensi. Comm. Cultus; scriptor vitæ Italicæ; Latinæ interpres 728. Vita a Benedicto Mutto. Cap. I. B. Joannæ parentes; virtutes; vitæ austeritas; Carmelitici habitus susceptio; monasterii novi fundatio; Manichæi per eam conversio 729. Cap. II. Dæmonis impetus adversus Beatam; cælestis consolatio, ac virtutes ejus 730. Singularis Deiparæ cultus; dæmonis fraudes, sublimis contemplatio 732. Cap. IV. Christus Sanctæ apparet; diem obitus prænuntians; spiritualia documenta; sancta mors 733. Cap. V. Variæ post mortem apparitiones; miracula; facta revelatio, episcopo Regiensi; incorrupti corporis elevatio, cultus 734

Joannes Angeloptes episc. Ravennas, ex Rubeo 468

Joannes M. Heracleensis & socii ex Hieron 579

Jocundianus M. in Africa. Ex Hieron. 5

Isaias propheta & martyr in Palæstina 250

Isaurus, Felix, Peregrinus, Ermias & socii MM. Sylloge Hist. 268

Itherius episc. Nivernensis, Noiennii seu Novigenti in Gallia. Sylloge de cultu, patria, ætate, gestis & reliquiis 629

K

Kilianus episc. Mart. Colomanus seu Colonatus & Totnanus. Herbipoli in Franconia. Comm. § I. Herbipolis patronus S. Kilianus, ejus nomen, patria, professio & martyrii socii 599. § II. S. Kiliani dignitas episcopalis; ratio temporum in apostolatu Franconico & martyrio 601. § III. S. Kiliani & sociorum elavatio & translationes 603. § IV. Acta a quo interpolata, quæ sincera, ab aliis contracta, & quæ hic dentur 606. § V. S. Kiliani & sociorum cultus ex sacris Fastis & antiquis ecclesiasticis Officiis 607. § VI. De novis in Officio ecclesiastico lectionibus, & solenni hodierno Sanctorum cultu 610. Acta ex cod. Ms. Valcellensi, cum aliis collata 612. Altera passio ex antiqua Lect Canisii. Cap. I. S. Kiliani pueritia, monachatus, præfectura, peregrinatio in Franconiam & Romam: ubi episcopus ordinatus, ad missionem redux, Ducem cum populo convertit 615. Cap. II. Sanctorum martyrium fraude uxoris Gozberti; in eam & carnifices divina ultio; Gozberti & filii interitus. Sanctorum corporum per Atalongum inventio & elevatio 617

L

Landrada virg. abbat. Belisiæ in territ. Leodiensi. Comm. § I. Belisiæ notitia; natales S. Landradæ, annus mortis; elevationes & translationes corporis; cultus, Officium proprium 619. § II. Alia reliquiarum S. Landradæ translatio; præsens reliquiarum status apud Gandenses, authentico documento comprobatus; Sanctæ elogia 621. § III. Vita, quæ hic datur; ejus auctor; Legendæ, unde fuit desumpta, compilator; miraculorum collector 623. Vita auct. Theodorico abbate Trudonopolitano. Cap. I. Illustres Sanctæ natales, virtutes; vita ascetica, adscitis sibi sociabus; ædificatio ecclesiæ; e priore tumulo in alium divinitus transfertur 625. Miracula ex Ms. Corsendoncano 628

Laurianus episc. mart. Vastinni apud Bituriges in Gallia. Comm. § I. Sacer cultus perantiquus & martyrium. Certa de iis monumenta ab incertis distincta. 32. § II. Acta incerta, mutilata & interpolata; neque a Cointio satis expurgata 35. Passio ex Ms Chesnæi collata cum edit. Labbei 35. S. Lauriani ortus, institutio, episcopatus Hispalensis, apparitiones & miracula varia, peregrinationes, martyrium & sepultura Vastinni 36

M

Marcus conf. ex Men. biblioth. Ambros. 22

Medranus & Odranus fratres confess. Lethreci in Hibernia, ex Actis S. Kierani 477

Mochus M. Mediolani, ex Hieron. 689

Moduenna seu Monenna, Monynna, Monyma, Monynia, una an plures? Comm. Criticus. § I. Vita a Conchubrano scripta, chronologice examinata 241. § II. Dictorum parachonismorum origo videtur esse plurium Sanctarum fere homonymarum confusio. Vita unde ad nos missa, quis auctor 243. Vide a pag. 297

Monachi Abramitæ MM. Cpoli Sylloge Hist. 659

N

Namphanion & socc. MM. Madauræ in Africa. Ex Marlio Romano 6

Navitus episc. & mart. Treviris vel Tungris. Sylloge de episcopatu, cultu & dubiis circa Sanctum occurrentibus 464

Nicolaus & Hieronymus MM. Brixiæ. Ex Tabulis Brixianis 285

Noiola V. M. Ponte-Vici in Armoricis. Notitia ex Proprio Venetensi 279

Nomius seu Nummius conf., prope Villam pirosam, inter Parisios & Houdanum. Notitia ex Marlliis 650

Numerianus episc. conf. apud Treviros 231

O

Odo episc. conf. Cantuariæ in Anglia. Comm. § I. Natales, conversio a paganismo, educatio, iter Romam, episcopatus, professio monastica ei præmissa. 63. § II. Annus ac dies mortis; cultus quomodo inchoatus ac propagatus; reliquiæ; elogia, cognomentum; memorabilia quædam ab auctore Vitæ prætermissa 65. Vita auctore, ut videtur, Osberno; ex Ms. Cap. I. Natales, educatio, baptisimus, Ordines sacri, Episcopatus Scireburnensis, impetrata regi Ethelstano victoria 67. Cap. II. S. Odo, factus monachus, creatur Archiepiscopus Cantuariensis: miraculum pro Eucharistia; aliud miraculum; punita regis Edwii libido; S. Dunstani episcopatus 69. Cap. III. Sancta Odonis mors, successor Archiepiscopus, simoniace promotus, ejus sepulcrum temerare ausus, dire punitus; columba super tumulum Odonis visa a S. Dunstano successore; elogium ejus metricum 72

Odo episc. Urgellæ in Hispania Tarraconensi. Comm. De cultu, prosapia, ætate, Actis & miraculis 521. Vita ex Ms. Legendario eccl. Urghell. apud Tamayum in Martyrolog. Hispanico 522. Miracula ex eodem 523

Oseas & Aggæus Prophetæ. Vitæ epitome ex sacris litteris 5

Ostratus vel Sostratus, Spirus, Eraclius, Eperentius, & Cecilia MM. Sirmii, ex Hieron. 578

P

Palladius ep. conf., Scotorum apostolus Forduni in Scotia. Sylloge Hist. de cultu, patria, legatione, gestis & scriptis. § I. De S. Palladii cultu & Officio ecclesiastico 286. § II. De S. Palladii patria, legatione, gestis & scriptis 287

Pantænus conf. Alexandriæ in Ægypto. Comm. § I. Pantæni laudes, doctrina, scripta & cultus 451. § II. Pantæni ætas, genus, patria, munera, Indiæ apostolatus & obitus 459

Parmenius, Heraclius, Helias, Apollonius, Eudomius, Anovius, Publius cum aliis 18, ex Hieron. 466

Parthenius, Amatus, Pividius, & alii 7, ex Hieron. 466

Patermuthius, Copres & Alexander MM. in Ægypto Comm. § I. Distinctior Sanctorum notitia; cultus apud Græcos antiquus, recentior apud Latinos 698 § II. Romanus Sanctorum cultus in ecclesia parœciali, eorumdem nominibus dicata 699. § III. Acta suspecta, nulla censura aut emendatione satis corrigenda 701. Martyrium ex cod. Græco Ms. biblioth. Vaticanæ. Cap. I. Patermuthii ad varias Copretis discipuli quæstiones responsa 703. Cap. II. Ex eremo abducti Juliano sistuntur; lapsus Copretis & resipiscentia: utriusque cum milite Alexandro martyrium 707

Paulus ep. apud Senones in Gallia. Notitia ex Marlliis & Breviario Senon.

Paulus novus martyr Constantinopoli. Comm. § I. Cultus, elogia, reliquiæ, cruciatus, Acta, tempus martyrii 631. § II. Inventio corporis; translatio sub quo abbate facta, quando & a quo scripta; scriptor martyrii; corpus reclusum, an Venetiis Coloniam Agrippinam translatum 633. Acta ex Ms. Reginæ Sueciæ, auct. Anonymo. Cap. I. S. Paulo, ob defensionem imaginum, ad carcerem detruso, nasus præciditur; sulphur & pix infunduntur 635. Cap. II. Confutat tyrannum; oculis privandus, ad mortem condemnatur 637 Transl. corp. Cpoli Venetias auctore incerto 639. Miraculum 642

Peregrinus, Lucianus & socii martyres, Dyrrachii in Macedonia, ex Menæis 457

Petrus a Cruce Ord. Servorum B. M. V. Viterbii in Italia. Comm. ex Gianio & variis litteris Viterbio receptis 444

Philomena Virg. in agro Piceno 229

Pontianus ep. M. Tuderti in Umbria, notia ex Ferrario 690

Pramanus, Severus, Cornilianus & alii LX MM. in Sicilia, ex Hieron. 578

Procopius abbas conf. Pragæ in Bohemia. Comm. § I. Cultus sacer, reliquiæ, translatio, dies annuæ festivitatis ac mortis 136. § II. Apographum, quod hic damus; vitæ compendia ab aliis edita; Mss. nostra hic suppressa 138. Vita auctore Anonymo coævo, ex Ms. Pragensi. Prologus 139. Cap. I. Procopiani nominis etymon; allocutio ad lectorem; Sancti natales; educatio, canonicatus, virtutes; aqua in vinum conversa; exstructum monasterium ibid. Cap. II. Alia S. Procopii miracula; mors Ducis Udalrici; cenodoxia monachi a Procopio punita 141. Cap. III. S. Procopii obitus, exequiæ, sanatus epilepticus; impleta prophetia; falso accusatus periculo, mulier infirmitate liberata 143. Cap. IV. Fur liberatus, aliena restituta, mulieres servatæ, mirabilis impetratio canonizationis S. Procopii, apparitiones & miracula 145

Procopius Lector M. & forte alius Procopius Dux M. Cæsareæ in Palæstina Comm. § I. Sacer MM. cultus; qua die S. Procopius Lector passus; duone sint hi Martyres, an unus tantum 551. § II. Acta Procopii Lectoris sincera; an & quousque ab Eusebio conscripta. Acta Procopii Ducis fabulositatis suspecta; auctoris hallucinationes & parerga; varia eorum Mss. 553. Passio S. Procopii Lectoris, edita a Ruinartio inter Acta sincera & selecta 556. Acta Græco-Lat. S. Procopii Ducis, fabulositatis suspecta, ex Ms. Medicæo Regis Franciæ. Cap. I. Dira sub Diocletiano ac Maximiano persecutio; S. Procopii natales; præfectura Alexandriæ 556. Cap. II. Mirabilis Procopii conversio 559. Cap. III. Procopii in fide constantia 562. Cap. IV. Tormentis cruciatus, a Christo & angelis visitur; baptizatur; multos ad Christum convertit, sternit idola signo crucis 564. Cap. V. Militum ad Christum conversorum mors; mulierum constantia & martyrium; Theodosia S. Procopii mater conversa; Procopius tormentis cruciatus 568. Cap. VI. Dæmonibus imperat sanctus Martyr; novis tormentis probatur; idola impugnat; cælesti voce recreatur; varios perfert cruciatus 572. Cap. VII. Atrocissimis tormentis cruciatus S. Procopius, tandem capite plectitur 574

Procopius & Quartus MM. Cæsareæ Cappadociæ, ex Hieronymianis 577

R

Romulus episc. & socc. Marchitianus, Crescentius, Dulcissimus & Carissimus MM. Fæsulis ac Volaterris in Etruria. Comm. § I. Acta varia, cultus antiquus. Romuli episcopatus 253. § II. De SS. Dulcissimo, Carissimo atque Crescentio seorsim 256. Acta apocrypha, ex codice monasterii Bodecensis. Cap. I Romuli conceptio, educatio, captura, baptismus 258. Cap. II. Prædicat Sutrii, Volaterris, Brixiæ, Bergomi, & miracula ubique patrata 259. Cap. III. Angeli monitu tendit Fæsulas, inde ejicitur, fustibus cæsus: denuo egressus, mittitur in carcerem, & martyrium subit cum sociis suis 261

S

Severus episc. conf. Cæsenæ in Italia. Comm. Sancti cultus non antiquus, patria & ætas controversa, Legenda incerti auctoris 324. Vita ex cod. Ms. Vallicellano.

Sexburga regina, abbatissa Eliensis in Anglia. Comment. Hist. Gloriosa S. Sexburgæ progenies & cultus sacer 346. § I. Præcipua Vitæ capita chronologice ordinata 347. Elogium ex Capgravio 349

Sigisboldus ep. Sagiensis ex Martyrolog. Castellani 470

Sisoës Magnus, Confess. in monte S. Antonii in Thebaide. Sylloge hist. 280

Stephanus, primus episcopus Rhegiensis & socii, Suera episcopus, Felicitas ac Perpetua martyres Rhegii in Calabria. Comm. Cultus Sanctorum, elogia, ætas, vita non valde antiqua 217. Acta auctore Anonymo, nisi forte sit Metaphrastes, ex cod. Ms. Messanensi 220

Strator cum sociis MM. Tomitanis, ex Hieron.223

Summiva virg. & mart. cum sociis vel sociabus in Norvegia. Notitia ex Greveno 649

T

Theodorus episc. & mart. in Libya Sylloge Hist. 19

Theodosia Procopii mater, 12 mulieres, & Antiochus & Nicostratus MM. 576

Theodotus mart. & Donatus episc. Libyæ. Ex Menæis impressis 21

Theophanius conf. Corneti in Tuscia. Notitia ex S. Gregorio Magno 711

Thomas in monte Laconiæ Malæo, ex Menæis 467

Tranquillinus martyr Romæ. Comm. Cultus ex Martyrologiis, reliquiæ, Acta 263. Ex Actis S. Sebastiani Capp. 12, 13 & 14 264

Triphina seu Triphon M. Sicul. Ex Hieron. 222

Trophima seu Trophimena V. M. Minoræ in Italia apud Picentinos. Comm. Certus Sanctæ cultus. Natalis, patria, tempus, locus ac genus martyrii incerta. Quæ hic dantur non valde antiqua 231. Historia inventionis ac translationis, & miracula, collata cum editis apud Ughellum. Prologus auctoris 233. Cap. I. Inventio ac translatio corporis S. Trophimenæ 234. Cap. II. Itetata corporis translatio 235. Cap. III. Miracula 239

V

Udalricus episc. conf. Augustæ Vindelicorum. Comm. § I. Varia nominis S. Udalrici efformatio, etymon, natales, educatio, iter Romanum, vitæ institutio ante episcopatum 73. § II. S. Udalrici episcopatus; scripta; epistola perperam ipsi attributa; instrumentum de restituta monasterio Campidonensi libertate eligendi abbatem; monachalis habitus; tempus vitæ & mortis 76. § III Sancti cultus Augustæ Vindelicorum; alio deinde propagatus; annuntiationes in Martyrologiis: bulla Canonizationis, quæ putatur omnium prima 78. § IV. insigniora quædam S. Udalrici elogia & miracula 80. § V. Continuata quorumdam miraculorum prosecutio 84. § VI. Reliquiæ, calix, crux S. Udalrici, terra contra glires 87. § VII. Dissertatio critica de corpore S. Udalrici; in qua quæritur, an dictum corpus, Augustæ primitus sepultum, indidem umquam Mediolanum fuerit translatum 90. § VIII. Confraternitas S. Udalrici; Officium proprium, hymni 92. § IX. De Vitæ S. Udalrici scriptoribus & editoribus 95. Vita auctore Anonymo, æquali & familiari conscripta, a Marco Velsero eruta, & apud Surium & Mabilionem edita. Prologus auctoris 97. Cap. I. Sancti natales, educatio, iter Romanum, episcopatus. Visio Ramberti presbyteri 98. Cap. II. Variæ apparitiones, Henrici Imperatoris mors; variæ S. Udalrici virtutes 100. Cap. III. Bona opera tempore Quadragesimæ a Sancto frequentata 102. Cap. IV. Visitat monasteria ac diœcesim: consecrat ecclesias 104 Cap. V. Quam frequens & potens fuerit S. Udalricus, in subditis ad virtutem exstimulandis hortator 106. Cap. VI. Sancti virtus duris probata, civitatis Augustanæ deprædatio, prædatorum pœnæ 108. Cap. VII. Conciliata Ottonem inter & Luitolfum pax, Hungarorum cædes, fratri ac nepoti soluta a S. Udalrico justa, sepulcrum conditum S. Afræ 110. Cap. VIII. Sanat Sanctus surdum & cæcum, sepulcrum sibi construit, visit limina Apostolorum, Sanctorum reliquias conquirit, patrat miracula, proficiscitur in Burgundiam 112. Cap. IX. Oleo a se consecrato curat infirmitates; siccus fluvios transit; liberatur a submersione; impetrat successorem sibi in episcopatu Adalberonem 114. Cap. X. Acta synodi Ingelheimensis in causa Adalberonis; mors ejusdem: aliorum suasu pergit in episcopatu S. Udalricus; Sancti in abbatiam Ottenburanam benevolentia 116. Cap. XI. Sancti obitus ac sepultura 119. Cap. XII. Henrici, successoris S. Udalrici in episcopatu, gesta & obitus 122. Miracula. Cap. I. Tapes non combustus, variorum sanationes & aliquorum pœnæ 125. Cap. II. Reliqua S. Udalrici miracula 128. Appendix. Inventio & translatio corporis S. Udalrici, ex editione Velseri, collata cum Ms. Cap. I. Corpus Sancti quæsitum & inventum non sine miraculis 131. Cap. II. Recensentur alia quædam miracula 133

Valentinus presb. conf. prope Molismum, diœcesis Lingonensis in Gallia. Comm. De Sancti ortu, cultu, ætate, ecclesia & veteri prioratu 39. Vita ex Ms. S. Benigni Divionensis 41

Valerius episc. Consorranensis 227

W

Wilhelmus conf. abbas Hirsaugiensis in Suevia. Comm. §. I. Cultus sacer, dies mortis, epitaphium, species externa corporis, virtutes, elogia 148. § II. Abbas Hirsaugiensis electus, quam præclare suis præfuerit 150. § III. Monasteria a B. Wilhelmo reformata, ædificata ac restaurata; celebriores ejus discipuli 153. § IV. Beati scripta; auctor Vitæ; editores 154. Vita auctore Haymone coævo, a Carolo Stengelio edita. Cap. I. B. Wilhelmi natales, educatio, vita monastica, eruditio, dignitas abbatialis, virtutes ac miracula 155. Cap. II. Occulta detecta, sanatum brachium debile; piscium captura fortunata; frumentum multiplicatum; opera misericordiæ corporalia ac spiritualia 158. Cap. III. Varia condit monasteria, laicos conversos primus instituit; suscipit extrema Ecclesiæ Sacramenta ac pie moritur. Post mortem se probat monasteriorum suorum defensorem, ac pauperum fautorem; visio sanctitatem ejus commendans 161

Willibaldus episcopus Eystadii in Germania. Comm. § I. Sancti nomen, patria, genus, cultus, scripta 483. § II. De scriptoribus Vitæ S. Willibaldi 487. § III. Chronologiæ Willibaldinæ fundamentum & basis stabilitur 489. § IV. Vitæ & peregrinationum ordinata series 491. § V. S. Willibaldi in episcopatu gesta & obitus 494. § VI. Sacri corporis elevationes & translationes 495. § VII. Reliquiarum veneratio, prosa & rhythmus 498. § VIII. Hodiernus Sancti cultus & monumenta ipsi erecta 499. Vita seu Hodoeporicum, auctore Virgine Sanctimoniali. Præfatio Sanctimonialis 500. Cap. I. S. Willibaldus trimus miraculose sanatur, piis exercitationibus & litteris in monasterio institutis, patrem & fratrem ad Romanam peregrinationem inducit 501. Cap. II. Discessus Roma Neapolim, inde per Calabriam & Siciliam in Asiam; demum per Cyprum Hierosolymam 504. Cap. III. Peregrinationis prosecutio; visus amissio & recuperatio, pericula varia, mora Constantinopoli, reditus in Italiam, & decem annorum monachatus in monte Cassino 507. Cap. IV. Reditus Romam, ablegatio a Gregorio III ad S. Bonifacium in Germaniam, episcopatus Eystettensis, institutio monasterii & auctoris epilogus 510. Vita Altera, auctore Anonymo perantiquo Cap. I. S. Willibaldi ortus, morbus in infantia, profectus in virtute ac litteris, & iter Romam susceptum 512. Cap. II. Describitur tota peregrinatio Hierosolymitana 513. Cap. III. Mora Cassinensis, reditus Romam, inde in Germaniam, episcopatus Eystettensis & obitus § 516. Miracula a Philippo Eystett. ex editione Gretseri 517

Wulfilaicus diac. conf. Ivodii in ducatu Luxemburgensi. Comm. De Sancti nomine, patria, ætate, professione, cultu, translatione & Actis 478. Vita ex S. Greg. Turonensi 479. Obitus & translatio, ex Vita Ms. S. Magnerici Trev. episc. 480

Z

Zeno cum sociis MM. Tomitanis, ex Hieron.689

Zeno M. & socii 10203 Romæ ad aquas Salvias. Notitia ex Martyrologiis 687

Zoë martyr Romæ, ex Actis S. Sebastiani 221

Zoticus & socc. MM. Neveduni, ex Hieron. 267

Zoticus & socc. MM. in Syria, ex Hieron. 267

INDEX CHRONOLOGICUS

ANTE CHRISTUM NATUM.

Oseas & Aggæus prophetæ 5

Isaias propheta & martyr in Palæstina 250

SECULO I.

Sec. I Collocandi sunt Aquila & Priscilla 534

An dici possit S. Stephanum fuisse episcopum Rhegiensem in Calabria 218 d & seqq.

An S. Romulus a S. Petro ordinatus fuerit episcopus 255 c

SECULO III.

Anno 216 Verosimillime mortuus est celeberrimus apud Alexandriam Pantænus 459

Sec. 3 Sub Decio passi dicuntur SS. Anatholia virg & Audax MM. 671 & 675

286 Tranquillinus & alii MM. cæsi sunt, in Actis S. Sebastiani memorati 265

298 Pati debuit Zeno martyr cum sociis 10203 Romæ ad aquas Salvias 687

SECULO IV.

Anno 302 Non est ædificata ecclesia Tropææ in honorem S. Dominicæ 269

308 Martyrium S. Antonini Palentini collocavit Pseudodexter cum sequacibus 15 a

363 Verosimiliter passus est S. Domitius in Syria, martyr unicus 225 & seqq.

SECULO V.

Anno 430 Natus videtur Elias Hierosolymitanus: ex Ægypto se recepisse 457; in sedem Hierosolymitanam successisse 493. 28 e: in exilium pulsus an. 513. 31 d

431 Obiit S. Palladius Scotorum apostolus 286

449 Scribunt aliqui S. Antoninum Occitanum martyrio affectum: alii diversissimas epochas adstruunt 12 f

493 Periit in Italia Erulorum regnum 35 a

498 vel 499 Factus est Flavianus Antiochenus episcopus 25 e

500 Et sequentibus persecutus est Catholicos episcopos Imperator Anastasius 26 b

SECULO VI.

Anno 512 Legationem ad Anastasium Imperatorem suscepit S. Sabas 31 a

518 Vita excesserunt Flavianus Antiochenus & Elias Hierosolymitanus 26 a

526 Vitam clausit Theodoricus Gothus 35 a

Circiter 530 signatur obitus S. Pauli ep. Senonensis 710

542 Præcepit Justinianus dedicari eccl. Deiparæ Hierosolymis, quam ante condiderat Elias 29 d

544 Aiunt aliqui sub Totila Gothorum rege passum esse S. Laurianum 32 e. Alii aliter sentiunt 33 e

547 Mortuus est S. Valentinus presbyter, Galliarum Alexius 40 c

575 Obiisse videtur S. Goar octogenarius 329 c

582 non 586 aut 583 Obiit S. Felix, celebris episc. Nannetensis 471 e, f

585 Floruit ad Treviros Occidentis Stylites S. Wulfilaicus 478

SECULO VII.

Anno 668 Dicitur Theodorus aliquis in Britanniam litteras Græcas invexisse 69 d

672 Obiit Ampelius episc. Mediolanensis 580

674 Verosimillime innectenda mors S. Disibodi 583

682 Instituta dicitur solennis dedicatio cœnobii Blangiacensis S. Bertæ, sed incerta est ea epocha, æque ac ceteræ ad Sanctam spectantes 48

689 Consignandum martyrium S. Kiliani 602

Circiter 690 Obiit S. Landrada 620

Seculo VII Vixisse videtur S. Moduenna quæ cum S. Patricio aliisque imperite connectitur 242

SECULO VIII

Anno 705 aut paulo post Obiit celebris Occidentalium Saxonum episcopus S. Hedda 483 d

Circiter 720, non citius, mortuus est S. Andreas Cretensis 43 f

741 Non serius ordinatus est episcopus S. Willibaldus Eystettensis 490

752 Condita dicitur abbatia Nonantulana in agro Mutinensi Italiæ 643

752 Non est facta prima elevatio S. Kiliani, sed eo ferme ordine, quem habes 605

755 & 756 Haistulfi Longobardi vires a Pippino Rege contritæ 318 e

766 Sub impio Iconoclasta Copronymo ustus est Cpoli S. Paulus novus 633

770 Non citius martyrium subiisse videtur S. Agilolfus Coloniensis episc. 717. Anachronismi ad ipsum spectantes in sequentibus refelluntur

780 Videtur fundata ecclesia Mindensis 727

786 aut forte paulo serius, non anno 781. Mortuus est S. Willibaldus Eystettensis episcopus 491. Ubi & ejus vitæ & peregrinationum ordinata series

SECULO IX.

Anno 832 Sub Theophilo Iconoclasta passi sunt Martyres Abramitæ Cpoli 659

866 Britanniam invaserunt duo naturæ monstra Inguar & Hubba 69 c

876 Subscripsit Concilio Pontigonensi S. Aurelianus episc. Lugdunensis: item aliis, quæ notantur 62

886 Ficta est discordia scholæ Oxoniensis in Anglia, ad quam componendam accersitus sit S. Grimbaldus 655. Eo potius anno inchoata est Universitas 657

887 Dicitur facta translatio corporis S. Antonini Occitani 13 e

888 Fato cessit S. Hadrianus PP. III, qui colitur Nonantulæ in ducatu Mutinensi 644

890 Natus est S. Udalricus episc. Augustanus 74 e

891 Facta donatio a Ludovico Provinciæ rege abbatiæ Athenacensis, ecclesiæ S. Stephani Lugdun. 63

898 Fulconi Archiepiscopo Remensi committitur abbatia Sithiensis, eluso Balduino Flandriæ Comite 653

SECULO X.

903 vel 904 Obiit celebris S. Grimbaldus, ex monacho Sithiensi abbas Wintoniensis in Anglia 658

910 Obiit Adalbero episc. Augustanus 100 b

923 S. Udalricus episcopus consecratus est 76 b

925 S. Odo verosimillime ad episcopatum Scireburnensem evectus est, & 942 ad cathedram Cantuariensem, 64. Obiit 961 65

936 Obiit Henricus Auceps rex Germaniæ 100 d

949 Malitiose occiditur Eadmundus rex, succedente Edredo 72

953 Arnolfus Bajoarius Augustam capit & deprædatur 108 f

955 Memorabilis victoria ab Ottone Imperatore de ingenti Ungarorum multitudine relata 110 & seqq.

959 Moritur Edwius rex libidinosus 72

959 Regnare cœpit in Anglia Edgarus 661. Mortuus est 975, ejusque in Ecclesiam collata beneficia habes a pag. 663

967 Coronatus est Romæ Imperator Otto junior, Ottonis magni filius 119 b

970 Mortuus est famosus Hatto episc. Moguntinus, quem a muribus devoratum fabulantur, eversor cœnobii S. Disibodi 581 f

973 Obiit S. Udalricus, cujus gestorum chronotaxim habes, usque ad Canonizationem 78

980 Ad cœnobium S. Bavonis Gandavum translatæ sunt reliquiæ S. Landradæ, & biennio post solenniter elevatæ 620

982 Magna Ottonis Imp. clades in Calabria a Græcis & Saracenis 123 b

993 Instituta Canonizatio S. Udalrici episc. Augustani a Joanne PP. XV 80

SECULO XI.

Anno 1012 Cessit monachis Benedictinis ecclesia S. Afræ Augustæ 131 a

1053 Obiit Procopius abbas in Bohemia 137 f

1073 Electus B. Gregorius PP. VII, mortuus est 1085 158 e

1077 Translatum Blandinii corpus S. Florberti 403

1077 Obiit Drogo episc. Morinensis 363

1083 Translatum Gandavi corpus S. Livini 403

1083 Conditum a B. Wilhelmo Hirsaugiensi monasterium Richenbach, & postmodum alia 153 d & seqq.

1084 Elevatum corpus S. Godelevæ in Flandria ab Ep. Radbodone annis post obitum 14 361 & seqq.

1091 Ex hac vita migravit Wilhelmus abbas Hirsaugiensis 148 f

1092 Instituta Tornaci a Radbodone episc. supplicatio festo Exaltationis S. Crucis, ob pestem ignariam, cujus hodie superstes memoria quotannis peragitur 403

1098 Obiit Brugis Radbodo episc. Tornac. cui inscripta est vita S. Godelevæ 366

1098 aut 1099 Cœptum est monasterium S. Andreæ juxta Brugas 365

SECULO XII.

Anno 1108 Cœpit restitui cœnobium S. Disibodi 582

1121 Levatum est corpus S. Arnulfi episc. Suessionensis, Aldenburgi in Flandria 370 f

1122 Obiit S. Odo episc. Urgellensis 522

1132 Abbatia monialium Faverniacensium in Burgundia cessit monachis Benedictinis 322 b

1170 S. Hildegardis scripsit Vitam S. Disibodi 583

1179 Vivere desiit Albertus Laudensis episcopus 166

SECULO XIII.

Anno 1271 Nata est S. Elisabeth regina Lusitaniæ 177 c

1282 Celebratæ nuptiæ S. Elisabethæ cum Dionysio rege Lusitaniæ 176 c

1283 In S. Syri templo Genuæ repertæ sunt sacræ reliquiæ S. Felicis, ejus urbis episcopi 701

1291 Obiit Petrus rex Aragoniæ improlis 174 d

1295 Appamiense monasterium S. Antonini Augustinianorum, episcopatus titulo donatum a Bonifacio PP. VIII. 13 b

SECULO XIV.

Anno 1304 Pax coalescit inter Ferdinandum Castellæ & Jacobum Aragoniæ reges, arbitro Dionysio Lusitano 178

1323 Filium Alfonsum cum marito Dionysio rege conciliat S. Elisabetha 181 a

1325 Obiit Dionysius rex Lusitaniæ, S. Elisabethæ conjux 178 f

1331 Justi duo Florentiæ mortui sunt, Barduccius & Joannes de Vespiniano 168

1336 Mortua est S. Elisabetha 192

1380 Facta translatio corporis S. Godelevæ 376

1390 Fundatum capitulum seu Collegiata Vastinnensis S. Lauriani 32 b

SECULO XV.

1488 Templum Ghistellense flammis absumptum, intacto feretro S. Godelevæ 375

1491 Obiit B. Joanna virgo Carmelitana Regii Lepidi in ducatu Mutinensi 728

SECULO XVI.

1530 Impressum Placentinum Breviarium quod de S. Antonino meminit 9 d

1557 Altera translatio corporis S. Godelevæ 376

1562 Capto a furentibus Hugonottis Sulliaco in Gallia, feliciter servatæ sunt reliquiæ S. Itherii 631

1566 Horrenda & toto pro Belgio generalis Geusiorum furibunda iconomachia 754

1572 Funesta epocha crescentis Geusiorum potentiæ, & immanis eorum crudelitatis in Belgio 737

Eodem an. Coronam martyrii consecuti sunt celeberrimi Martyres Gorcomienses, ut est in eorum historia a pag. 754

1573 Gertrudebergæ suspendio necatur Guilielmus Gaudanus Ord. S. Francisci 835

Aliorum martyria descripta habes a pag. 825

1575 Recognitæ Gandavi ab Episcopo Jansenio reliquiæ S. Landradæ 622

1577 Destructum a Calvinistis cœnobium Ghistellense monialium S. Godelevæ 391

1578 Obiit Coloniæ Laurentius Surius 170 b

1578 Condignum sceleribus suis exitum sortitur, immani sua feritate notissimus Lumæus 833

1588 Repositum est corpus Alberti Laudensis sub altari SS. Trinitatis 167 f

1588 S. Procopii abb. corpus Pragam translatum 136 c

1589 Edita historia Thæbeorum, mire postmodum accrevit 16 d

SECULO XVII & XVIII.

Anno 1604 In synodo Hispalensi decernitur solennitas anniversaria S. Lauriani 33 b

1612 Instituta visitatio sacri corporis S. Elisabethæ Conimbricæ 211

1615 Procurata Martyrum Gorcomiensium refossio a pag. 741

1616 Approbanturreliquiæ Martyrum Gorcomiensium, & biennio post solenniter exaltantur Bruxellis a pag. 743

1619 Et plusquam quadraginta sequentibus instituti varii processus pro Martyribus Gorcomiensibus a pag. 745

1623 Facta per Illust. Dionysium visitatio corporis S. Godelevæ 377

1625 Ab Urbano PP. VIII canonizata est S. Elisabeth Regina Lusitaniæ 171 b

1626 Sacrum corpus S. Goaris Darmstadium asportatum est 331 d

1631 Plurimæ Sanctorum reliquiæ Vilnæ in Lithuania, singulari celebritate exaltatæ 263

1633 Franciscus Sandoval Palentinæ ecclesiæ traditionem de S. Antonino evertere aggressus est 7 d

1675 Solennis Romæ beatificatio MM. Gorcomiensium ac deinde in Belgio & alibi a pag. 747

1677 Transfertur incorruptum corpus S. Elisabethæ Reginæ ex veteri in novum monasterium 848

1697 Item sacrum corpus ad novi templi sacellum, ad id destinatum, transfertur 850

1719 Ultima recognitio corporis S. Godelevæ 378

NOTITIA FIGURARUM
Ornantium hunc Tomum.

Effigies Augustissimæ Imperatricis regnantis.

Imago P. Francisci Baertii.

Crux S. Udalrici Ep. Augustani pag. 88

Monumentum BB. Barduccii & Joan. de Vespiniano 169

Sepulcrum S. Goaris 332

Lipsanotheca Ghistellensis S. Godelevæ 380

S. Godelevæ martyrium 383

Theca sacri sanguinis S. Godelevæ 395

Vetusta vestigia cœnobii Godeleviani & aliorum 399

Monumenta S. Willibaldo erecta Eystadii 500 & 501

S. Disibodi miracula & sepultura 587

Sigillum S. Kiliani & Alberonis 611

Flosculus SS. Martyrum Gorcomiensium 750

Topographia monasterii Ruggensis apud Brilam, ubi Martyres Gorcomienses suspensi sunt 741

Juli II: 4. Juli