Ökumenisches Heiligenlexikon

Acta Sanctorum der Bollandisten
Band April II

Anhang April II

APPENDIX. ADDENDA ET EMENDANDA AD SECVNDVM TOMVM APRILIS

AD DIEM. XI.

[Praefatio]

Pag. 2. col. 1 circæ medium; ante Didymum, adde S. Principini Martyris translatio ad Silviniacense monasterium, cum Reliquiis Sanctorum Leodegarii, Majoli & Odilonis, celebratur a Saussajo in Martyrol. Gællicano. Necdum comperimus quis hic Principinus sit, unde nec de eo plus dicere possumus, quam XVIII Martii, ubi inter Prætermissos retulimus & pro XI Aprilis, per errorem notavimus XVIII.

DE S. LEONE PAPA I.

Leo Magnus, Pontifex Romanus (S.)

Pag. 15 num. 6 lin. 2 post verba in Concilio Constantinopolitano, dele, Oecumenico.

Pag. 20 titulum Cap. 4, turpißima transpositione vitiatum a typothetis, sic restitue: Illustris Epistola ad S. Flavianum; furor Genserici Regis in direptione urbis mitigatus: templa restaurata, obitus.

Pag. 22 Annot. f sic ordire. Hoc loco sequebatur imago: quæ si comparetur cum descriptione præcedenti, apparet delineatorē Romanū aliquam carnositatis speciem faciei pedibusque dedisse: & hunc errorem non correxit sed auxit sculptor Belga; cum præter intentionem nostram, reddidit speciem etiam quam in Romana delineatione erat perfectiorem, non tantum in facie & pedibus, sed etiam in cruribus; quas simplicißimis lineolis designatas acceperat: deinde ex spinula, quæ in medio pectoris jacebat, & lineola unica fuerat exprimenda, fecit crucem. Erunt igitur mutanda hæc omnia, si quando iterum excudatur hæc imago, & exigenda saltem ad fidem originalis delineationis: in qua cum supra brachium dextrū expresse notetur crucula † velut reliqua ab extrema parte pallii ad cingulum usque dependentis; miramur nullam ejus factam in scripta relatione mentionem.

DE S. BARSANUPHIO

Barsanuphius solitarius, prope Gazam in Palæstina (S.)

BHL Number: 0999

Pag. 24 num. 11 Indicatur aliquid ad Acta S. Alberti Hierosolymitani inveniendum de Vita vulgata S. Angeli Carmelitæ, prout scilicet ea Acta erant, quando undecimus dies imprimebatur: nam uno fere eodemque tempore sub triplici prælo trium simul tomorum procedebat impreßio. Sed quia prius quam usque ad octavum diem procederet primus tomus, placuit totum nostrum de isto S. Alberto commentarium reformare, & multa omittere quæ tali loco videbantur posse præteriri; inter cetera omissus fuit etiam locus iste de Vita S. Angeli, dilatus in Majum. Ergo expungantur hic sex lineæ eo pertinentes; & post lineam 14, omißis inter mediis, subjungantur cetera incipiendo a lin. 20 hoc modo. ubi dißimulationi diuturniori nulla amplius relinquitur excusatio. Quod cum facimus &c.

Pag. 25 ante cap. 3 hæc addantur. His ita digestis venit in manus nostras, nescio ex quo Gallicano Ms. ad R. P. Lucam Acherium missa Vita S. Barsanorii Abbatis pro XIII Septembris; [Vita fingitur Græce scripta a Iosepho discipulo] & ab eo nobis donata, utpote ad Sanctorum Benedictinorum Acta, quibus colligendis intendebat, nihil faciens. Ad hujus caculum sic legebatur. Hæc historia, quam de vita & miraculis venerandi Patris Barsanorii, Joseph discipulus ipsius, stylo Græco edidit; [ea continet] quæ & ipse præsenti visu, utpote comes individuus, cuncta perspexerat, & postmodum de Argolicis commentariis in Latinum sermonem Marcus Christi servus transtulit. Tempore autem elapso, quidam ab oriente venerabilis vitæ monachus, Adriatici maris transmisso æquore, usque ad urbem Oriæ, cui beatæ memoriæ Præsul Theodosius eo tempore præsidebat, pervenit; ferens secum reliquiarum venerandi Patris non ignobilem thesaurum, quod Episcopo per nuntium maturius intimare curavit. Lætus Episcopus insperatæ rei nuntio, sumpta secum Cleri & plebis multitudine, obviam processit cum crucibus, cereis, & omni solenni ornatu: exultantibus turbis, ac velut quondam Hebræorum pueris conclamantibus in occursum Salvatoris.[corpus in pomerio collocatum, ibique fundatum cœnobium.] Assumens itaq; venerandus Præsul sacras Reliquias, & super adstantem Clerum elevans, benedixit Clerum & populum. Erat ab antiquo basilica, divinis cultibus dicata ante portam civitatis, quæ ab incolis Hebræa vocabatur, arcta quidem, sed interim grata sedes pignoribus sanctis. In hac pretiosum thesaurum vir providus locavit, velut quoddam præsidium ac munimentum urbis, & quasi quoddam antemurale ad repellendas hostiles incursiones & insidias spirituales. Quo in loco postmodum amplificatis ædificiis, monasterium maximi ambitus & mirabilis pulcritudinis fundavit; terrisque & possessionibus, in usum [Deo & Sancto] famulantium maxime dotavit: in quo, B. Barsanorii meritis adjuvantibus, divina præstantur beneficia, ad laudem & honorem Dei Patris & Salvatoris nostri Jesu Christi.

De corporis Translatione plenius agemus capite sequenti: de historia per Iosephum, ut præfertur, scripta, [diversitas Mss. Bodecensis] & per Marcum Latine reddita, noto, rem fere eamdem esse quæ est in Ms. Bodecensi, sed ordine prorsus alio deductam: Bodecense enim in rebus narrandis ordinem sequitur temporis, priusque exponit, quomodo Barsanofius (sic enim appellat) parentibus mortuis cum Ammonio & Ackario, divinitus sibi addidis, ad loca sancta peregrinatus, ibi invenerit sanctum senem Marcellum, a quo monachus & Abbas consecratus, alios duos Iosephum & Theodorum asciverit; atque ita quinque simul interiorem Ægypti eremum, itinere dierum quadraginta petierint, ubi post quadraginta annos quæsierit inveneritque eos B. Siridus, secumque reduxerit in Palæstinam ad cœnobium suum, itinere dierum viginti. Interim suscitatam persecutionem a Iustiniano, ad quem rogatu Theodori Archiepiscopi Hierosolymitani legationem suscipiens Barsanofius, cum Georgio Archidiacono & Theodoro ac Constantino Presbyteris, duodecimo itineris die pervenerit ad urbem Galatiam: ubi in domo Episcopi Athanasii miraculo annonæ penuriam levarit, tum ad vicinam loco Antiochiam navi conscensa pervenerit Constantinopolim; indeque rebus ex sententia peractis Hierosolymam regressus, post visitatam Bethleem, resederit in Gethsemani; & Sacramentis a Theoctisto ad mortem communitus, ad Calvariam abierit, istic a discipulo Ioanne in præparato ad id sepulcro tumulandus, quod factum, cum XIII Septembris expirasset.

Hæc summa Vitæ in Ms. Bodecensi: ast ea quam sub Iosephi nomine haberi diximus, [& Gallicani;] narrationem exorditur a Iustiniani persecutione, sub Archiepiscopo Theodoro Palestiniis nutiata, sicut ea Barsanorio cuidam fuerat præmonstrata a Christo, in discissa tunica sese ostendente. De S. Petro Alexandrino, Arianum schisma prædicente, id scimus; hic vero de Barsanorio idipsum dicuntur scriptum reliquisse Patres) hic autem Barsancrius dicitur fuisse Ægyptius, ex villa Petredi matre Eulampia; & habuisse sorores, Theoctistam ac Iulianam: cujus fama illectus ipse Ioseph, cum sociis Theodoro, Ammonio, Moyse, Acatio, Leonsio, ab eodem secum familiarius agente intellexerit, quomodo, rejecta quam mater offerebat conjugii opportunitate, cum sociis Ammonio & Achaio, Marcellum, ex eremo ad se directum, secutus sit in terram sanctam. Tum idem Ioseph narratum sibi ab eo dicit, quam sancto fine parentes sui obierint, & quomodo dictos duos socios ex Britannia advectos divinitus agnoverit, ipsumque Iosephum tandem invitarit ut secum recederet in eremum: itaque ordinatis qui in loco priori remansuri erant Fratribus, venisse ad cœnobium Euage, præerat Sirinus, ubi inter alios erat quidam Ioannes, olim Barsonorii discipulus. Hic vero Barsanorii precibus impetratam qua toto anno caruerant pluviam, & præfectum Fratribus quemdam Antiochenum Dorotheum, ut cum Abbate Sirino in vicina eremo solitarius viveret aliquamdiu, donec ad Calvariam visitandam digressurus a Sirino, prædixerit morbum Marii, ad persecutionem exercendam venientis; ultroque se offerens ad Palatium ire, in itinere Antiochiam versus, quod unius diei fuerit, triginta novem ægrotos sibi oblatos curarit; & in Antiochena quadam villa Galaßia diverterit ad Episcopum Athanasium, panes apud eum multiplicarit, ac denique Byzantium appulsus Iustinianum converterit ad pœnitentiam & reparationem male actorum; moxque regressus in Palestinam, Præfecto urbis Antiochenæ exhibuerit rescriptum Imperatoris ad relaxationem Sanctorum captivorum, & tandem Hierosolymam regressus, obierit ut supra dictum est.

Absunt quidem ab hac Vita enormia illa itinerum spatia, quæ in Bodecensi aßignantur: [& utriusque communia errata.] sed tamen inducere non possumus animum, ut ipsi fidem aliquam habeamus, quamdiu Theodori Archiepiscopi Hierosolymitani & Iustiniani Imperatoris conjuncta tempora, manifestam faciunt imposturam ejus, qui primus vitam composuit, Iosephi discipuli personam mentitus: quidni enim timeamus, ne totam historiam simili fide conscripserit aut potius confinxerit? Alias si auctor non studiose mendax, aliquot seculis post obitum Sancti, scripsisset quæ majorum traditione exceperat; nonnulla temporum rerumque confusio, decursu temporum facillime obrepere solita hujusmodi scriptionibus, ignosci potuisset; & verosimiliter credi, Barsanorium seu Barsanophium aliquem Ægyptium, a Gazensi, de quo Euagrius, diversum, & in Hierosolymitana eremo monachum, aliquid operæ non prorsus inutiliter posuisse apud Iustinianum pro sublevandis Palæstiniis orthodoxis; & si non cum tam amplo quam describitur fructu; idque etiam evaderet verosimilius, quando inveniretur monasterium Euage, hic nominatum, revera fuisse in Palæstina aut Syria.

Pag. 37 in titulo Croylandia, lege, Croylandiæ.

Pag. 52 num, 8 lin. 21 debere primi proponi, lege, primitus.

AD DIEM XII.

[Commentarius]

Pag. 70 num. 4, lin. 4 a fine, pro Blatunensis cœnobii, lege, Blaburensis.

Pag. 74 num. 3 adde: Denique in Diario Reliquiarum, in Metropolitana ecclesia Pragensi asservatarum, notatur S. Zenonis Episcopi frustum insigne, allatum per Carolum Imperatorem anno MCCCLXX.

AD DIEM XIII.

[Commentarius]

Pag. 120 num. 2, lin. 4 pro, passus forte, lege, passus foret.

Pag. 122 col. 1 lin. 18, aliam majorem prolationem, lege, probationem.

Pag. 130 num. 2 lin. 5 dele & lege, sic liber stetisse ad gladiatoriam palestram: & in fine distichi Græci pro πάλιν, iterum, lege, πάλην palæstram.

Pag. 149 in titulo cap. 3 Bertimano, lege Bertiniano,

Pag. 159 num. 4 lin. 20 verberum injuriosa cæde, lege, verborum.

Pag. 175 col. 1 lin. 9 a fine Nunc se, lege, Nunc.

Pag. 192 num. 7, lin 25, mespisorum magnitudine, lege, mespilorum.

AD DIEM XIV.

[Praefatio]

Pag. 209 ante § 2 adde. Ab hac translatione oportet reservatas fuisse duas insignes partes Sanctorum Tiburtii & Valeriani, quarum meminit Diarium Pragense ad hunc diem, ut quæ fuerint allatæ Roma per Carolum Imperatorem, anno MCCCLXX, si vere horum Martyrum reliquiæ sunt: quod ex ipsis donationum tabulis certius discere optaremus.

Pag. 210 in marg. ad E facta aliqua apparitio, lege, facta aliqua apparitione.

Pag. 212 post num. 7 adde. Pragæ in Metropolitana S. Viti ecclesia, inter plurimas istic coacervatas reliquias, alicujus S. Proculi Martyris dens & particula asservatur; per Carolum Imperatorem allata ex Italia; uti indicatur in Diario istius ecclesiæ præcitato: sed nescio quo fundamento præsumatur, Reliquias hasce Interamnensis Proculi esse.

Pag. 220 num. 2 lin. 10 dele semel, testatur.

Pag. 240 Annot, f lin. 1 Mortaigmi, lege. Mortaigny.

DE S. BENEDICTO AVENION.

Benedictus, fundator pontis supra Rhodanum Avenione in Gallia (S.)

AUCTORE D. P.

Pag. 258 Annot.s lin. 6 cæcis restitu, lumina, lege, restitui.

Pag. 261 num. 27 lin. 10, vetus antiqua consuetudo, lege, vetus & antiqua.

Pag. 264 post num. 49 subjunge de tertia corporis sancti Translatione, recentißime facta, relationem ex Gallico Latine redditam.

[40] Cum S. Benedicti corpus anno MDCLXX, ex sua supra pontem capella, delatum ad ecclesiam Hospitalis, [Cælestini Avenionenses transferendi ad se corporis impetrant facultatem:] & anno MDCLXXII die III in locum priorem eslet relatum; non desponderunt animum Patres Cælestini Avenionenses, sed tanta instantia egerunt per præcipuæ dignitatis atque auctoritatis viros apud Majestatem Regiam, ut demum expresserint gratiam desideratam: nam etiam exhibuerunt libellum supplicem nomine Consulum Avenionensium, quo petebant, ut Rex dignaretur aliquem intra urbem locum designare, in quo prædictum corpus deponeretur. His ergo rescribens Rex, ita annuit postulatis, ut nollet alium locum sumi quam ecclesiam regii sui Cælestinorum monasterii, usque dum refecto ponte tuta & secura foret capella Sancti. Et tunc cœptus fieri apparatus, [quod an. 1674, 26 Martii.] ut quam solennissima pompa ea Translatio perageretur; & de mandato D. Hyacinthi Libelli Avenionensis Archiepiscopi electus dies XXVI Martii, cum feria secunda Paschali concurrens, anno MDCLXXIV. Tum vero summo mane accessit ipse ad capellam Pontis, & coram Episcopo Arausionensi, Vicario, Consulibus urbis & Rectoribus Hospitalis, sexque delectis e Nobilitate viris, e tumba efferri corpus jussit; cognoscique ipsum esse quod illuc antea relatum & in ea tumba fuerat collocatum; Processum verbalem de retota conscribentibus officialibus ad id vocatis.

[41] Post meridiem ad Processionem generalem in ædem metropoliticam convenerunt omnes civiles & ecclesiastici ordines, [cum solenni processione factum,] quos Archiepiscopus recta ad Pontem ire jussit, subsequens ipse cum Arausionensi Episcopo totoque Capitulo suo. Ordo supplicantium & a Pōte redeuntium hic fuit! Tubicines agmen universum ducentes, sequebantur pueri fere infiniti, vexilla, imagine Sancti notata portantes: tum alii circiter centum duodennes pastoritio habitu, quorum ultimus ipsum representans Sanctum, grandis lapidis speciem subvectabat humeris. Reliquus ordo Confraternitatum civilium, Religiosarum Communitatum, & Collegiorum Canonicalium eo modo processit, quo in aliis ejusmodi processionibus fieri solet: sed notabilis fuit & solito major numerus spectabilium virorum, faces nudo vertice ferentium; post quos & Cathedralis ecclesiæ Canonicos, per octo Presbyteros linteatos & quatuor Canonicos pluvialibus indutos, portabatur feretrum S. Benedicti, sub divite umbella sex hastarum, per Præpositum, Vicarium, atque Consules delatarum, incensantibus continuo Cælestinis duobus, & aliis duodecim faces gestantibus circum venerabile pignus. Archiepiscopo vero Avenionensi & Episcopo Arausionensi, in ornatu Pontificali, cum assistentium cuique ministrorum ordine subsequentibus; præsidiario vero milite applaudente, festivis bombardarum & mortariolorum explosionibus, & campanis tota urbe consonantibus, ad ingressum sancti corporis in urbem.

[42] Inter procedendum deposita est sacra sarcina ad veterem portam Ferrutiam, [quam secuta corporis, collocatio honorifica,] ubi blasphemantes redarguens Sanctus, alapam olim retulit, super ornatissimo altari: ingredientibus vero Cælestinorum ecclesiam, magnificentissime ornatam, occurrit Prior P. Carolus Guillet, cum suis Religiosis pluvialia indutis: & corpori supra aram principem per eos locato incensum obtulit Archiepiscopus, atque post decantatam de communi Confessoris non Pontificis Antiphonam, Similabo, cum versiculo, succinens Orationem, Adesto Domine, imposuit finem festivitati istius diei, populo benedicens cum Venerabili: cum prius tamen sanctum corpus collocasset in armario, ad id præparato ex latere altaris, quod erat in sacello, Sancti nomen gesturo deinceps; & armarium crate ferrea obserasset sub triplici clave, quarum unam sibi retinuit, alteram Consulibus tradidit, & tertiam P. Priori. Obtenditur nihilominus eidem crati ostium cypressinum, cujus clavis penes Sacristam remanet, ut satisfacere possit eorum desiderio, qui pie expetunt sanctum corpus vel per obtentam cratem spectare. Fuerunt eo die plura quam viginti millia peregrinorum Avenione numerata, quorum aliqui a leucis viginti & amplius per circuitum confluxerant.

[42] [& solennitas per octavam continuata,] Postera die, quamvis tertia feria Paschalis esset, tamen sacrum de Sancto Archiepiscopus cecinit una cum Capitulo suo; atque post prandium Vesperas, quibus successit panegyricus sermo: quales item reliquis per octavam diebus ab invitatis ex omni ordine præstantissimis oratoribus dicti sunt, subsequente semper benedictione populi cum Venerabili: similiter Capitula Canonicalia, suo quæque die infra Octavam Missas Vesperasque cecinere: Dominus autem Vicelegatus sæpius ad visitationem sacri corporis accessit; Archiepiscopus autem Avenionensis, audito postremo Panegyrico, solennitatem conclusit octavæ diei, suis ipse manibus populo benedicens cum Venerabili. Quot votivæ missæ per eamdem octavam in eadem ecclesia dictæ sint, quantus cereorum numerus quanta anathematū propter petita acceptave beneficia oblatorū varietas, grave esset minutim explicare: satis sit dicere, nihil fuisse prætermissum quod hujus Translationis actum potuisset facere quam ornatissimum. Quam magnifico autem apparatu resplenduerit ecclesia Cælestinorum, non est explicabile verbis; unum consideratione præcipua dignum hic non omisero, requiescere in eadem ecclesia corpus B. Petri Luxemburgii Cardinalis, qui quam fuerit S. Benedicto devotus, indicat hæc precatiuncula, inter varias precum formas per ipsum descripta, Sanctissime Benedicte & gregis pastor inclyte, perduc me ad vitam rectam & ad regionem sanctam. Amen.

[Errata]

Pag. 264 DE S. HADWIGE, lege, DE B. HADWIGE.

Pag. 320 post Annot. C adde. aut potius retineatur proæpositio ver, quæ idem valet quod Latinis re; ita ut significetur iterata humectatio, per quam coloribus novus splendor additur.

Pag. 322 num. 84 lin. 11 quo nullum præstantius liberat, lege, biberat.

Pag. 334 num. 143 lin. 4 contumeliis eam affecit, lege, affecerit.

Pag. 354 num. 342 lin. 8 arctant angoris cordis, lege, angores cordis.

Pag. 364 col. 1 lin. ult. Chombis quibusdam picturatis, lege, rhombis.

AD DIEM XV.

[Commentarius]

Pag. 370 col. I ante medium, ad ea quæ ibi notantur de Cæsare de Bus, adde.

Vita extat scripta a variis, quorum novißimus Iacobus Bauvais, in ea quam Parisiis vulgavit anno 1642, continuo appellat. Beatum Patrem. Corpus (ut nobis Avenione scriptum nuperrime) prorsus integrum & incorruptum, [B. P. Cæsaris de Bus cultus Avenione.] ac Sacerdotali ornatum habitu, conspicitur in arca cupressina per transparentes crystallos, in una capellarum ecclesiæ dictæ S. Joannis antiqui, qua Patres istius Congregationis utuntur: ubi ante illud continuo ardent complures lampades, & parietes toti conteguntur votivis tabellis, item crocciis, figurisque ex argento & cera, facibusque & candelis ex voto oblatis, propter receptas speratasque gratias: quarum multæ valde illustres & miraculosæ narrantur, magnamque spem faciunt obtinendæ Beatificationis, ad quam ut omnis adhiberetur conatus decrevere Patres in suo generali Capitulo Parisiis anno 1673. Ipso autem die mortis, XV Aprilis, ornantur albis paramentis altaria, & sacra dicuntur de Trinitate, institutumque est jam inde ab anno 1643, ut eodem die solennis habeatur panegyricus, per aliquem ex præstantioribus Concionatoribus: & ea solennitas toto continuatur octiduo, cum maximoaffluxu Avenionensium. Quæ si ab immemorabili facta tempore niterentur privilegio, præscriptionis diuturnæ, facerent haud dubie, ut locus eidem inter Beatos daretur in hoc opere: nunc, cum ipse primum anno 1607 obierit, adeoque intra terminos constitutionis Vrbanianæ, speramus non ægre laturos Patres istos, si eadem ex consideratione ipsum prætermittamus, usque dum Apostolica super beatitudine & cultu sententia emanarit, ex qua similes nostræ Societatis aliorumque Ordinum viros, sanctitatis opinione claros aut etiam martyrio coronatos, & in loco sepulturæ nihilo minus veneratos, prætermittimus; optantes ut quam citißime debitus eorum sanctimoniæ honor decernatur ab ecclesia, & ut processuum informativorum exempla nobiscum communicentur; ut quemadmodum in S. Francisco de Paula ejusmodi Processibus & authenticis instrumentis usi sumus, ita & circa illos possimus sacere, quam primum id Sedes Romana permiserit.

Pag. 375 post num, 5 adde. In Mss. Martyrologiis Florentinis & alio ibi excuso notatur ad XVII Martii, Passio SS. Olympiadis & Maximiani sub Decio Imperatore, quos apparet omnino hos eosdem esse, nescio cur ad talem diem relatos.

Pag. 390 col. 1 lin. 5, cujus dies octava sine Dominica in Albis, lege, sive.

AD DIEM XVI.

DE SS. MARTYRIBUS CÆSAR-AUGUSTANIS.

Optatus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Lupercus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Successus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Martialis, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Vrbanus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Iulia, seu Iulius, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Quintilianus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Publius, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Fronto, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Felix, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Cæcilianus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Eventius sive Evotus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Primitivus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Apodemius, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Saturnini IV Martyres, Cæsaraugustæ in Hispania (SS.)
Cassianus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Matutinus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Faustus, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)
Ianuarius, Martyr, Cæsaraugustæ in Hispania (S.)

EX MS.

Pag. 408 col. I duæ ultimæ lineæ pristino & vero sensui ac lectioni restituantur hoc modo:

Nec furor quisquam sine laude nostrum
Cessit, aut clari vacuus cruoris.

Sensus est enim, quod nulla transierit persecutio, qua aliquis Cæsar-Augustanorum sanguinem suum non fuderit: & huic sensui consonat reliqua pars hujus strophe:

Martyrum semper numerus sub omni
Grandine crevit.

Hæc tam universalis assertio, de omni persecutione, quatenus vera sit aut probari poßit (si de Neroniana aliisque e prioribus sermo fit) hic non inquiro: plura Martyria istius urbis vel scivisse Prudentius vel populi memoria celebrari potuerunt, quam quorum nunc habeatur notitia: interim inhærendum certæ & minime dubiæ locutioni Poetæ nostri, licet forte grandiori hyperbole usi: quare pag. 413, ubi de SS. Caio & Crementio agitur, expungi velim reprehensionem Tamaji, eo quod diversam a priori lectionem, seu verius conjecturam, secutus non sit: satis est, ejus alia circa eosdem Martyres asserta repudiari, quæ non ex Prudentio, sed ex suo hausit cerebro. Deleantur ergo in columna 2 lineæ 9, 10, 11, 12.

Porro pro historia Paßionis, quam ex Ms. Longipontano dedimus, reponatur alia, missa Madrito a viro amplißimo & eruditißimo viro D. Ioanne Luca Cortes; prout ea extensior multo, & primigenio stylo habebatur in eiusdem Domini magno & pervetusto codice membranaceo, sub hoc titulo: Passio Sanctorum innumerabilium Cæsaraugustanorum Martyrum, qui passi sunt sub Diocletiano & Maximiano Imperatoribus, die III Kalendas Novembris: ubi III Kalendas videtur poni, pro die III mensis, haud novo medii ævi solœco. Transcripsit autem D. Ioannes Lucas hæc Acta manu propria, Madriti, anno MDCLXXIV, ipsamet VI die mensis Novembris, qua Carolus secundus noster Rex maximus (quem Deus per secula multa incolumen feliciter & gloriose conservet) decimum tertium suæ ætatis annum complevit, & decimum quartum bono omine faustisque auspiciis ingressus est.

PASSIO
Ex MS. D. Ioannis Lucæ Cortes.

BHL Number: 1505

EX MS.

[1] Priscorum mundialium gesta virorum, quorum obstinatio extitit irrumpere acies bellatorum, [Præ militum secularium gestis] cruoremque effundere innoxium, suarum rite servantium jura terrarum tectaque vel claustra domorum, non solum Græcorum gymnasia concrepabant Philosophorum, sed etiam & Ethnicorum studia personarunt Latinorum. Celebritatem quippe nominis eorum tam monumenta a Storicorum, quā etiam libri concinunt Poëtarum. Hinc, (ne fortasse peritura foret temporum prolixitate materies librorum diversorum) tabulis metallorum, marmoreorum scilicet aut æneorum, sculptos impresserunt apices litterarum … ut suorum civium triumphalia multarum laudum præconiis efferentes, in futuris retro generationibus eorum facta vel gesta scriptis transmitterent legenda, ne eorum, quoscumque labenti seculo dilexerunt, memoria funditus laberetur.

[2] [referenda sunt Martyrum certamina.] Igitur si Gentiles ac sacrilegi homines, nihilo minus perituri, in eis qui perituri forent, aut fortasse post humanorum effusionem sanguinum horribili morte interiere, tanta ac talia oracula, veluti miracula conscripserunt, ut post eorum mortem quædam consolationis auspicia fungerentur: quid nos oportet actitare Christianos, de Christianis parentibus ortos, nisi ut militum Christi victoriis officia linguæ nostræ deserviant; & laudibus Imperatoris nostri, qui triumphali vexillo, ut accerrime contra hostem dimicarent & vincerent, suos Martyres perarmavit, resonent modulatis vocibus organa cordium nostrorum; quatenus dum Passionibus eorumdem compatiendo adjungimur, orationibus ipsorum, Christo Domino opitulante, in mansionibus æternis adsociari mereamur. Nunc igitur ordinem occeptæ narrationis prosequens, ad ea gressu propero percurram, quæ priscorum temporum fama, relatione Ethnicorum, ad nos usque delata sunt.

[5] Temporibus Diocletiani & Maximiani Imperatorum, in mundi ambitu sacrilegarum institutionum jussa manarunt, [post edicta Diocletiani in Christianos,] ut conventus omnium Christianorum non solum de urbibus pelleretur, sed licentiam quisque potiretur eorum vitam persequendo necare: primo quidem ut multis blanditiis ac persuasionibus eorumdem mentium intentionem ad culturas dæmonum inclinarent; ac deinde, si nollent Imperialia jussa complere & diis cerimonias immolare, Christiani nominis religionem cum sectatoribus suis funditus extirparent. Illico turmæ satellitum complent Principum feralia jussa, & officiis diabolicis adsumptæ percurrunt apparitorum sævientium turmæ totius orbis spatia, veluti leonum catuli inediæ necessitate coacti, sanctorumque Martyrum corpora laniando corrumpunt. Sed quo atrocius eorum impietas sæviebat, eo Militum Christi religio ardentius accrescebat. Inter quos quidam eorum Signifer, cunctis admodum pestilentior, profanæ ac sacrilegæ mentis Datianus, āb eisdem impiissimis Imperatoribus, ut in Spaniam proficisceretur, Præsidis nomen indeptus est, quo mentis suæ rabies erga membra Christi ferocius desæviret.

[4] [sævit in Hispania Datianus,] Cum igitur Spaniæ provinciam properans attigisset, immanitatis ejus sævities latere non potuit, sed acerbitate suæ infaustæ crudelitatis, velut leo rabidus cœpit Christianos quoscumque perquirere eorumque corpora cruentis dentibus laniare. Sed Omnipotentis Domini actum est providentia, ut pro illustratione vel patrocinio nonnullarum urbium, sacrilego spiritu, sacro altari sanctas hostias Christo Domino dedicaret; b quorum intercessione frequens Civibus gratia Domini proveniret. Cumque his sacrilegii fungeretur officiis, [occidit S. Vincentium] Cæsar-Augustanam ingrediens civitatem, diabolico perarmatus spiritu, insignem nobis Sanctum, Triumphatorem gloriosum, Vincentium Martyrem dedicavit: qui beatissimæ illustrationis apice, non solum Cæsar-Augustanam urbem, sed etiam Valentiam corporis sui decoravit insigni; [dein 18 hic nominatos:] ac deinde illustrium virorum decem & octo, væsanæ crudelitatis adspiratione, effudit sanguinem innocentem, scilicet c

Quintiliani,	Cassiani,
Matutini,	Publii,
Urbani,	Martialis,
Fausti,	Successi,
Felicis,	Januarii,
Primitivi,	Euvoti,
Cæciliani,	Obtati,
Frontoni,	Luperci, &
Apodemi,	Julii.

Addens etiam adhuc, copiosissimam martyrio, sacram Dei Virginem, gloriosam Engratiam, [& S. Engratiam:] purpurei sanguinis sui rore conspersam.

[5] Cum igitur sanctæ devotionis intentionem Christo Domino deditarum mentium Datianus vincere nequiret; sed pro amore Regis æterni sacri Milites sacrum libentius funderent sanguinem; ad aliarum artium argumenta consulens eum diabolus perarmavit. Denique advocatis (ut fert priscorum temporum haud dubia fama) suis satellitibus, turbulentis his verbis callidus serpens sui cordis propalavit insaniam. Nihil inquit, O milites Principum nostrorum, in hac certaminis acie laborando proficimus, nec fortitudinem Christianarum mentium ad deorum nostrorum culturam conflectere possumus; [dolensque se virtute superari,] & dum cupimus eos atrocius sæviendo vincere, eorum victoriis affatim deservimus. Sit itaque occultū nostræ dispositionis consilium. Nullus vestrorum proditor aut propolator; nec quisquam eorum temporaneam, vel serotinam consilii nostri audiat dispositionem. Innumerabilis hæc multitudo Christianorum, quæ hujus civitatis ambitu continetur, consilio potius clandestino quam virtutis atrocitate perimenda est: quibus si sigillatim pro deorum nostrorum culturis, tormentorum genera inferre decrevimus, dum intentionem cordis eorum vincere nequimus, nobis potius, quam illis, periculorum exitium procuramus.

[6] [statuit omnes sub figmento libertatis ex urbe ejectos mactare.] Sed procurrant officia præconantium totius ambitum civitatis, ut multitudo eorum, quæ ædificiorum parietibus occulitur, ab hac urbe quantocius propellatur; quasi concessa licentia liberalitatis d, ubi manendi laremque fovendi uniuscujusque voluntas extiterit; ita ut nullus religionis eorum, a dominis usque ad servos in mansiunculis hujus urbis reperiatur, nostro contubenio sociandus. Vos denique, commilitones nostri, ex armamentariis publicis arma proferte, ensibus bisacutis vestrorum compages lumborum astringite, abditorum locorum latibula quantocius procurate, & contra inermem hostem bellaturi ex locis occultis subito prosilientes, eorum multitudinis aciem certatim obruere festinate, & quoscumq; repereritis, acutis ensibus obtruncate. Nos igitut portarum omnium aditus obserare præcipimus: ut si fortasse quisquam mucronis aufugiens aciem redire ad civitatem voluerit, omnia obserata reperiat; gladio nihilominus periturus, qui ante ensis aciem extiterit fugitivus: & quos ad Deorum nostrorum nequimus inflectere cultum, nullus eorum, qui Christum colere maluit, supersit qui remaneat inultus.

[7] [Hi propere egrediuntur portis,] Deniq; percurrunt Satellitum turmæ totius civitatis auspicia, præconum concrepantium reboant raucisona vocum officia; reserantur portarum Occidentalium claustra, gaudentque turbæ piorum utriusque sexus; catervatim prodeunt agmina populorum; senes vacillantia membra tremulis manibus baculis sustentare festinant, ne suorum e relinquantur solatio Catholicorum; multitudo juvenum vel adolescentium suarum sponte aperta relinquunt claustra domorum; mulierum quoque sexus infirmior, fortiores animo quam imbecillitate, properat cum vagientium turmis infantium ac servulorum perstrepentium; ita ut crederes totius funditus migrare populum civitatis, ad spectaculum seculi furentis, sicut ait egregius Prædicator, Spectaculum facti sumus huic mundo, Angelis & hominibus. Quid multa? exiit omnis turba Christianorum lætantium videlicet ac canentium: Gloria in excelsis Deo, & in terra pax hominibus bonæ voluntatis.

[8] Itaque obserantur ab officiis portæ totius civitatis, ne quisquam eorum reperiret ingressum pietatis: [quibus post eos clausis, cuncti occiduntur:] ex occultis locis subito prosiliunt cunei armatorum, funestis ensibus impetunt turmas Christianorum, & veluti copiam magnæ multitudinis agnorum, ita prosternunt non resistentium corpora Catholicorum; madeficiuntur dæmonum spiculatores sanguine innocentium, crassantur cadaveribus mortuorum, & nec sic quoque satiantur crudelitate multimoda defunctorum. Tunc feralis ille ac tortuosissimus draco Datianus Præses præcepit multitudini Paganorum, [corpora cum reorum corporibus cremantur:] ut ante totius civitatis conspectum congesta corpora occisorum, ignibus traderent: & ne fortasse quisquam procul aut prope in latibulis situs Christianorum sibimet raperet cineres Martyrum sanctorum, omnes diversorum criminum reos quos civitatis occulta ergastula retinebant, propere produci jussit a carceribus; eorumque capitibus amputatis, infausta corpora jussit Sanctorum corporibus sociari, & ita ignibus concremari. Cremantur venusta corpora Martyrum cum corporibus latronum paricidalium; capitis nostri, scilicet veri Dei & hominis, exemplum sequentes, qui inter duos latrones pro nostra salute noscitur crucifixus; justis nihilominus tribuens cælestis Paradisi gaudia sempiterna, illis vero meritorum suorum supplicia numquam finienda.

[9] [Insultat Datiano auctor & Martyribus plaudit;] Væ tibi minister diaboli, Datiane! non sufficit ad augmentum tuorum scelerum viventium meritis invidere, innocentium civium vitam contra jussa legum extinguere, nisi hujus nefandi causam criminis addere procurares? Quid tibi profuit tantarum sævities immanitarum? vel insaniens rabies istarum crudelitatum? Peremisti terrenæ civitatis plebem innocentem, & dedicasti populum civitatis nostræ Jerusalem semper cum Christo gaudentem. Nunc igitur justorum animæ in manu Dei sunt, & non tanget, illos tormentum mortis; teque retinent vinctum numquam finiendorum infernalium ignium cruciatus: illi occisorum corporum suorum f receptionem magno opere præstolantur, ut inter reliquas Martyrum catervas duplici remuneratione coronentur; tu g copiam scelerati corporis tui tecum nullo modo vis recipere, ne duplici contritione, animæ scilicet & corporis, cum diabolo & angelis ejus æternis incendiis manciperis.

[10] [gratulantur urbi Cæsar-augustana] In cineres innumerabilium sanctorum Martyrum oculis nostris aspicientes, summa cum exultatione veneramur, eorumque triumphis lætantes compatiendo conjungimur. Aulam denique ob Sanctorum honorem Omnipotenti Deo consecravimus, ut quibus tua sævities nomen funditus maluit stirpare, Christianorum populus tripudiando non sinat eorum festis gaudiis adsociari. O felix, & nimium felix Cæsar-Augusta, Beatorum sanguine circumlita, quæ tot millia Martyrum oblationes Domino dedicasti. [totique Hispaniæ:] Gaudeant igitur tecum totius mundi urbes pretioso Martyrum sanguine decoratæ: gaudeat denique ipsa caput gentium nobilissimarum urbium aurea Roma, quæ cum duobus magnis Christi consulibus, Sanctis scilicet Apostolis Petro & Paulo, gestat innumerabilium Martyrum suaveolentium incrementa rosarum. Gaudeat etiam nobiscum totius Spaniæ regionis populi multitudo, secum gestans Christiani nominis dignitatem. Et licet nonnullarum urbium incolæ paucorum suffragiis Martyrum potiuntur, singulis videlicet, binis aut ternis forsan & quaternis, tu copiosius exuberas innumerabilium Martyrum incrementis. Sed dum nostrorum Sanctorum festis adsociantur, qui paucorum Martyrum patrociniis perfruuntur, & in merito nobiscum eorum conturbernio potiuntur.

[11] [seque & suos ad devotionem excitans.] Nos autem, quos præsentium Sanctorum Martyrum meritis, fidei sanctæ Catholicæ unitas adsociavit, annuo eorum cursu festis atque triumphis congaudeamus, cum summa devotione excubias celebremus, ut eorum vitæ meritis participari mereamur. Exultemus in Domino, jubilemus Deo salutari nostro, præoccupemus faciem ejus in confessione & in Psalmis jubilemus ei. Quoniam nos populus ejus & oves gregis ejus; ut qui Sanctis Martyribus suis contulit victoriæ triumphum, nobis donare dignetur eorum imitari exemplum: & qui illis mansiones æthereas in sui regni præparavit potentia, nobis properam misericordiæ suæ tribuat indulgentiam, ut supernis mansionibus sortiri mereamur refrigeria sempiterna; concedente ipso Domino Jesu Christo qui cum Deo Patre & Spiritu sancto vivit & regnat in secula seculorum. Amen.

ANNOTATA.

a Storici dicuntur pro Historicis, uti infra Spania pro Hispania, stirpare pro extirpare.

b Ms. dedicarent, quod Longipontanæ epitomes auctorem in sensum longe diversum abduxit.

c In duplici columna descriptos Martyres, describimus quo accepimus ordine: quidam sic legisse videntur, ut alternatim assumpti compositique, continuo ordine sic recitarentur S. Quintilianus, S. Cassianus &c.

d Mallem legere, libertatis.

e Resiquantur, idest, destituantur: in Ms. ecgrapho sic habebatur, Nervorum relinquuntur solatio Catholicorum.

f Ita lege pro deceptione, quod erat in ecgrapho nostro.

g Scriptum erat tu quoque scelerati corporis.

[Errata]

Pag. 438 col. 2 lin. 5 confundavit, lege, confundunt.

Pag. 466 num. 3 lin. 7 de vita hac stylo mittenda, lege, stylo primigenio mittenda.

AD DIEM XVII.

[Praefatio]

Pag. 478 num. 7 lin. 6 post hæc verba, eo quod habeant caput integrum, expunctis sequentibus hæc substitue; allatum Roma ex Catacumbis per Minutium de Minutiis, Archiepiscopum Iaderensem & Bavari Ducis Guilielmi Consiliarium intimum, anno MDXC, cum instrumento Romano, quod totum damus in Appendice ad XXII Aprilis, propter S. Caium, ejusque corpus pro majore parte simul translatum; ubi nominatur primo caput S. Aniceti Papæ & Martyris.

DE S. LANDRICO EP. AB.

Landricus, Episcopus metensis, Abbas Sonegiensis & Altimontensis (S.)

Pag. 489 post num. 9 adde

Ad ejusdem S. Landrici cultum spectat, sacellum elegans, haud longe ad oppido Vilvordia, ad eum canalem quo Bruxellis Antverpiam commeatur: ibi enim ab omni retro memoria ager in collem elevatus erat, vulgo S. Landerici mons dictus, & vetus sacellum sub ejus nomine, insigni accolarum devotione celebre: qui locus cum pertineret ad jura familiæ de Bejar, inter Antverpieuses veteres familias Equestris & Consularis, ratione amœnißimæ ibidem domus seu castri feodalis Crayenhoven dicti, & tutelari curæ adm. R. D. Ioannes de Bejar, nunc Gandavensis in ecclesia Cathedrali Canonici, esset commissus, dum adolesceret unica ex fratre neptis eademque heres Anna Isabella de Bejar, modo nupta Illustri viro D. Petro de Coloma Baroni de Moriensart; is pro sua erga Sanctum pietate, præclare exornandum sacellum curavit: in cujus ara spectatur S. Landericus pictus, cum gallo cucuriente ad latus, ex quadam ad nomen Crayenhoven allusione, fortasse ut loci a cucuritione dicti esse Patronus significetur nisi opinari velimus miraculum aliquod in ejusmodi ave patratum, cujus memoria nunc exciderit, ejusmodi picturæ occasionem dedisse majoribus.

Pag. 490 num. lin. 20 gustum exacerabat, lege, exacerbabat.

AD DIEM XVIII.

[Commentarius]

Pag. 522 col. 1 inter Prætermissos circa finem adde

Maria de Incarnatione, laica Theresiana, Beata dicitur ab Arturo, in Martyrologio Gallicano. Amplum ejus elogium (sed inter Pios) habet Saussajus. Obiit anno 1618. Causa Beatificationis vertitur in Rota Romana, valdeque promota erat an. 1629 ad instantiam Reginæ Matris, quæ Pontœsiæ eidem fabricari curabat insigne Mausolæum; uti nobis constat ex summario Processus, fabricati auctoritate Rotomagensis Archiepiscopi, adeo ut pro relatione desuper facienda deputatus fuerit Cardinalis Mutus. Quid porro actum sit nescimus: optamus autem, ut per Apostolicæ Sedis sententiam nobis liceat, ejus Vitam in hujus operis Supplemento locare, ipsumque illum Processum quem dixi, eo quo alios dedimus modo digestum, vellemus interim accipere, ad posterorum nostrorum instructionem.

Pag. 562 num. 9 lin. 5 S. Arminni, lege, S. Arminoni.

Pag. 573 Annot, d lin. 6 noctua visione, lege, nocturna visione.

Pag. 579 ad finem Capitis I adde, Desumpta sunt hæc ultima fere verbotenus ex Annalibus Hannoniæ Guilberti Guisii, ubi libri XI caput IV hunc præfert titulum: de quodam miraculo a S. Aya perpetrato, & recommendatione villæ Montensis.

Pag. 582 col. 1 lin. 2 duæ Deo devotæ Virgines, lege, duæ nobiles ac devotæ virgines.

Pag. 587 ad commentarium ante Vitam S. Idesbaldi, adde, Henriquez & Bucelinus primam Trænslationem factam anno MCXXXIX, fastis suis inscripserunt IX Martii, ut ibi inter Prætermissos diximus.

Pag. 600 num. 2 lin. 12 apud Hieronymum Sommativa, lege, Sommariva.

Pag. 607 num. 38 lin. 1 Aliæ mulieri, lege, Alteri.

Pag. 611 col. 2 lin. ult. σακοις τιςο ᾕ νάκοις, lege. τισι ἤ.

AD DIEM XIX.

[Praefatio]

Pag. 617 col. 2 post S. Elphegum, ponatur, S. Emma in Saxonia inferiori.

Pag. 627 quæ male notatur 619 num. 2 lin. 7 annum Christi DCCCCLXIII, lege, DCCCCXLIII.

Pag, 623 num. 6 lin. 15 exanimavit, involit, occidit. lege, involvit.

Paginæ 637 & 638 bis numerantur, quod excusandum: primo autem loco num. 21 lin. 17 absit ut immortalitatem … timore mortis evandam, lege, evendam.

Pag. 642 post Acta S. Elphegi ante S. Leonem, ponantur sequentia.

DE SANCTA EMMA.
IN SAXONIA INFERIORI.

Emma in Saxonia Inferiori (S.)
CIRCA AN. MXL.

AUCTORE D. P.

Reverendus Dominus Adolfus Overham, Ordinis S. Bonedicti monachus, quicum, Amstelodami Monumentorum Paderbornensium editionem curante, [Manus incorrupta Werthinæ] contracta mibi amicitia fuit; postquam ad Principem suum Nihusium rediit, & hujus Aprilis impreßionem tendere ad finem inaudiit, recordatus eorum quæ de S. Emma contuleramus aliquando, hanc ad me notitiam misit. Werthinæ ad Ruram, in monasterio Episcopali S. Ludgeri Episcopi, adservatur inter reliquias sacras manus incorrupta, cui addita membrana cum hac epigraphe: XIII Kalend. Maji obitus S. Emmæ mæ ancillæ Christi. Ita ille, in Werthinensi monasterio multis annis versatus, ibidemque monachum, nisi fallor, professus: qui cum eadem oretenus mihi referret, memini quæsitum inter nos fuisse, quænam esse posset hæc S. Emma, Werthinæ prorsus ignota. Mihi ea ipsa ignorantia argumento fuit, ejusmodi reliquiam non tantum aliunde allatam esse; sed ipsam etiam citra testatam donationem, citra exceptionis celebritatem, pervenisse Werthinam, turbulento aliquo tempore, ac fortaßis superiori primum seculo, cum in Saxonia inferiori sus deque versa religio est, per Lutheranorum & Calvinistarum invalescentes hæreses.

[2] Visum etiam est notatu dignum, prædictam epigraphen, non ea conceptam forma, [cum titulo Sanctæ & nota diei] qua solent ejusmodi Sanctorum lipsana notari; sed quomodo vetustis ecclesiarum Martyrologiis inscribuntur nomina Sanctorum, eisdem magis propriorum; quando ea cum titulo Sanctitatis ex communi. Necrologio in Martyrologium transferuntur. Cum igitur tunc forte sub prælo Blaviano versaretur primus dies Aprilis (sub eo enim inchoata mensis hujus impreßio fuit, continuataque per sesquimensem, donec illius ibidem prosequendæ spem omnem abstulit funesta instructißimæ typographiæ conflagratio) animum adverti ad Emmam Viduam, dicto die inter Prætermissos relatam, & ab Arturo cum titulo Beatæ inscriptam sacro Gynæceo, tamquam genere, caritate, & pietate clarissimam Bremæ in Saxonia; & censui non absurdam fore conjecturam, qua opinaretur quispiam, [quem ignorans Arturus 1 Aprilis elegerit,] illius ipsam esse manum; nihilque obstare quod alium diem notasset Arturus, quam qui indicatur in schedio manui iuncto. Etenim, ut sæpe dixisse memini, auctor iste, tam in Gynæceo præfato quam in suo Martyrologio Franciscano, quotquot aliqua sanctitatis fama illustrium sive mulierum sive Franciscanorum reperit nomina, non expreßis obitus cultusve diebus, ipsa quasi sortito distribuit per dies magis vacuos: atque ita fors tulit, ut Kalendæ Aprilis, a sanctis mulieribus non admodum instructæ, obtigerint Emmæ; de qua loquentem Krantzium libro 4 Metropolis cap. 26 ad ultimos Bezelini Archiepiscopi annos, Arturus legerat.

[3] Locum Krantzii non describo, quia antiquior & potior nobis est Adamus, [pro ea quam Bremæ sepultam laudat Adamus Brem.] Bremensis Canonicus, qui eodem, quo Emma obiit, seculo Christi XI floruit, & historiæ suæ Ecclesiasticæ libro 2 cap. 60 ita scripsit: In diebus illis (scilicet circa annum MXLI, Bezelini Bremensis Archiepiscopi antepenultimum) nobilissima Senatrix Emma obiit, uxor quondam Liudgeri Comitis, & Soror Meginwerki Episcopi Padarburnensis, sed vidua jam per annos XL; quæ ingentem thesaurum quem habuit, totum fere pauperibus & ecclesiis dispersit: cujus corpus requiescit in Bremensi ecclesia, anima vero gaudet in cælesti requie: quæ, dum adhuc viveret, Bremensi ecclesiæ cortem Stiplaga juxta Rhenum dedit: Lismona vero, nescio pro quo * filiæ delicto, in partem cessit Imperatoris Conradi: pro qua re Gissa Regina eo tempore Bremam accedens multa bona fecit Fratribus, Ecclesiæ & omnibus indigenis: deinde Lismonam cum Archiepiscopo visitavit. Hæc Adamus, ad quæ dum prædictæ manus incorruptionem confero, ingeritur mihl cogitatio, quod sepulcrum Emmæ uno alterove seculo post reseratum, munificam ejus manum, reliquo corpore in cineres & ossa resoluto, integram exhibuerit; exindeque ea cœperit coli ut Sancta & miraculis clarescere: quodque eadem manus seorsim reservatæ æd specialem venerationem, tandem aliquo publici motus turbine potius quam pacato consilio perlata sit Werthinam.

[4] Adami verba in suum Chronicon Albertus Stadensis transtulit, duobus fere seculis Adamo junior, nec quidquam ultra curavit addere, nequidem appellationem Sancti, Meginwerko debitam, ipsique etiam, [ex eoque Albertus Stadensis & Krantzius.] ut opinamur, Emmæ. Krantzius de suo adjecit, quod Emmæ maritus patrem habuisset Hermannum, primum ejus familiæ Ducem, fratrem autem Bennonem: quæ tenebras potius quam lucem conferunt; cum ipsemet libro 3 cap. 36 dicat, quod circa finem seculi X Hermannus Dux Saxonia finem vivendi fecit, relictis filiis Bennone & Hermanno: quorum alter, scilicet Benno, Ducatum, alter Comitatum renuit. Sed forte Liudgerus Hermanni primogenitus fuit, adhuc vivente patre Comes dictus, atque ante eum sublatus e vivis; quippe cui uxor sua totis XL annis superfuit; atque ita nodus hic suam haberet solutionem.

[5] Difficilior alius objicitur ex vita S. Meinwerci, a Browero edita & nobis ab V. Iunii illustranda, [Eadem S. Meinwerci soror fuit] in qua dicitur Meinwerci pater Imadus, ad Rhenum in Trajectina ditione natus, uxorem duxisse de terra Saxoniæ, Athelam nomine, de qua processu temporis genuit Thiedericum & Meinwercum, Glismod & Azelam; ex quibus Azela sanctimonialium cœtui Eltenæ associatur, Glismod autem cujusdam nobilis Principis in Bajoaria matrimonio copulatur. Si hujus Vitæ auctor esset cum Adamo Bremensi comparandus, fateor difficillimus ac pene insolubilis nodus hic videretur. Sed Browerus initio Scholiorum ostendit, eum infra Meinwerci ætatem longius amandandum; quod evidentioribus aliis, quam quibus utitur ipse argumentis, [licet id taceatur in hujus Vita] quæque eum dumtaxat ad initium seculi XII retruderent, ostensuros aliquando nos puto. Et vero qui posset non aliquot post secula scripsisse videri, qui in referenda ipsa Sancti morte, pridie Pentecostes anno seculi XI quinquagesimo obita; adeo turpiter exerravit, ut, quoniam Idibus Iunii S. Meinwercus colitur, iisdem etiam obiisse crediderit; non animadvertens quod eo anno, juxta Paschales cyclos, Pentecoste celebratum fuerit III Idus Iunii: qui dies cum minime idoneus esset faciendis exequiis pridie defuncto Episcopo, dilatæ sunt hæ usque in feriam III Pentecostalis hebdomadæ, in ipsas Idus cadentem: & sic eæ annuo illius festo deinceps obligatæ manserunt.

[6] [parum accurate scripta:] Talis igitur auctor, in re tam obvia sic hallucinatus, quid mirum si non omnes Meinwerci Sorores expreßit? Emmam vero ab ipso ignoratam minus etiā mirum foret, si præsumere libeat, ipsam, expriori aliqua conjuge natam, nequaquam fuisse sororem germanam. Sed propter ejus, quem dixi, auctoris silentium, nihil opus est illuc recurrere: ipsa autem curtis Stiplaga ad Rhenum, Bremensi donata ecclesiæ, argumento est ex Vltrajectina diœcesi genus duxisse Emmam: ubi natus, uti dixi, Meinwerci pater, [Stiplagam donat Bremensi ecclesiæ.] multorum istic fundorum dominus, a quo istum Emma potuerit accepisse in dotem, cum pro portione hereditatis maternæ Lismonam in Saxonia ad Wirraham flumen possideret. Stiplagæ nomen nuspiam nunc apparet, sed ejusdem terminationis viculus alius, ad veterem Rhenum inter VVourdam & Leydam via media, Kalslaga dictus: a qua verosimile est, haud longe abfuisse Stiplagam: ut solet sæpe vicinorum locorum commune nomen, quod Laga fuerit in nostro casu, præposito diverso genitivo vel adjectivo distingui. Atque hæc non tam asseverandi causæ velim dicta existimari, quam ut Saxonicarum rerum curiosis occasio præbeatur plura requirendi de Emma, vel una vel duabus; prout magis videbitur ex monumentis, forsitan adhuc inveniendis, probari.

[Annotatum]/center>

* an potius illius

[Errata]

Pag. 648 num. 1 lin. 2 vir talium prærogativa, lege, natalium.

Pag. 652 num. 16 lin. penult. quam trimodam comperaret, lege, compererat.

Pag. 663 Annot. b ita hodierna Albania, lege, in hodierna.

Pag. 669 num. 13 lin. 19 qui vernis contractis, lege, nervis.

Pag. 697 num. 72 lin. 12 corpus rigidum nunc faciebant, lege, nunc fricabant.

Ibid. in titulo lin. 2 WESALÆ lege WESALIÆ.

Pag. 702 Annot. a lin. 7 cap. 1. Num. 32 Apologiæ Præliminaris, lege, num. 69 Propylæi antiquarii, huic tomo præpositi.

Pag. 705 num. 18 lin. 13 Hermanno Doirenremher, lege, Doirenkemher.

Pag. 708 num. VII lin. 9 Altmannus Bettendorsser, lege, Bettendorffer,

Ibid. in titulo lin. 3 & duabus sequentibus, lege, duobus.

AD DIEM XX.

[Commentarius]

Pag. 744 col. 2 ante medium post Jacobum de Florentia & Stephanum a Borda, ex Arturo, ponantur etiam sequentes per incuriam typothetarum omißi.

Franciscus Torallus, Mexici anno 1571, Mattheus de Castellione-Aretino, laicus. Franciscus a Libra, prope Fabrianum, Alphonsus Auriensis, in Lusitania, Matthias Beccher, Groningæ in Frisia, Ludovicus a Cruce, Bellalcazari in Hispania. Joanna Pacieca, Scalone in Castella, in ordine Minorum aliquod nomen habuere majoris vulgo sanctitatis; quos absque alia auctoritate invenias Beati titulo ornatos in jam dicto Martyrologio; quamvis alii tali titulo fere abstineant, & primum atque postremos duos ipsum tempus quo vixere vetet illo affici, nisi Sedet Apostolica consulta permiserit.

Pag. 761 Annot. a lin. 3 Fontapetum, lege, Fontanetum.

Pag. 767 Annot. b lib. 3 Cente mansus est fundus, lege, Certe.

Pag. 769 num. 20 lin. 2 ejusdem loci indigna, lege, indigena.

Pag. 795 Annot. f Sacchinus panus, lege, panus.

Pag. 836 num. 5 lin. 19 udaicorum, lege, Judaicorum.

Pag. 838 col. 2 decerpto, lege, decerpo.

AD DIEM XXI.

[Errata]

Pag. 840 col. 1 lin. 6 a fine, juxta Anglicum scripto aliquod exemplar, lege, scripto juxta Anglicum aliquod exemplar.

Pag. 842 col. 2 dele lineas 9, 10, 11, superfluas.

Pag. 854 in titulo DE S. ANASTASIO SINAITA lege DE S. ANASTASIO PATR. ANTIOCH.

Pag. 857 col. 1 in margine, patre prodiga, lege, prodigo.

Pag. 876 num. 44 lin. 28 post hæc verba pro Christo moritur, adde; qui autem pro Christo moritur,

Pag. 909 Annot. f lin. 2 Griffri, lege, Guiffri.

Pag. 910 col. 2 lin. penult. & auditu revera processisse, lege, audito.

Pag. 916 Ann. d lin. 2 Vulsutii, lege Vulturii.

Pag. 957 col. 2 lin. 4 a sine: ex villa Petredi lege Petrodi.

MENSIS APRILIS EPHEMERIS
EX MAGNIS GRÆCORUM MENÆIS COLLECTA.

[Praefatio]

Πρώτῃ Ἀπριλλίου Μαρίη θάνεν, εὖχος ἐρήμου.
Δευτερίῃ Τίτοιο ψυχὴν ἄνω νόες ἦραν.
Νικήταν καλέουσι τρίτῃ ὲπὶ δῶμα Θεοῖο.
Ἀγαθόπους Θεοδούλῳ συνέδυόν γε τετάρτη.
Πέμπτῃ Κλαυδίου κεφαλὴν τάμε χεὶρ φονόεσσα.
Ψυχὴν Εὐτυχίοιο πύλη γε πόλου ἄγεν ἕκτῃ.
Ζωὰν δ᾽ ἐκ θανάτοιο Γεώργιος ἑβδόμῃ ἑυρεν,
Ἔξελεν ὀγδοάτῃ γῆς Ἡρωδίων φίλον ἦτορ.
Φάσγανον ἀμφ᾽ ἐνάτῃ Εὐψύχιου ἔκτανε λαιμόν.
Φασγάνῳ δεκάτη ὁ Τερέντιος ἕυρατο τέρμα.
Χάλκεον ἐνδεκάτῃ βληθεὶς φλέγει Ἀντίπα ἐις βοῦν.
Δωδεκάτῃ, Βασίλειε, ταφήἳα δύσσαο νεκρός.
Ἀμφὶ τρίτῃ δεκάτῃ θάνε Μαρτῖνος πέρα Πόντου.
…
Κάτθανε καὶ Κρήσκης πέμπτῃ δεκάτῃ πυρὶ λαύρῳ.
Χιονίαν, Αγάπην ἑκδεκάτῃ κατέκαυσαν.
Ἑβδομάτῃ Συμεὼν δεκάτῃ ἀπὸ ἀυχένα τμήθη.
Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ ποταμοῦ Σαββὰν κτάνε ῥεῖθρον.
Ἀμφ᾽ ἐνάτῃ δεκάτῃ Θεοδώρῳ σταυρὸς ἄεθλος.
Εἰκάδι σὸς Θεώδωρε λίπ᾽ ὄστεα θυμὸς ἀγήνωρ.
Ἰαννουαρίοιο κάρην τάμον ἐικάδι πρὼτῃ.
Εἰκάδι δευτερίῃ Συκεώτην θύμβος ἔκρυψε.
Ἦρε Γεωργίου ἐικάδι τριτάτῃ ἀυχένα χαλκός.
Εἰκάδι πνίξε Σαβὰν ποταμοῦ ρόος ἀμφὶ τετάρτῃ.
Εἰκάδι πέμπτῃ Μάρκον ἰπὶ χθονὶ ἄφρονες εἶλκον.
Εἰκάδι ἀμφ᾽ ἕκτῃ Βασιλεὺς ξίφει ἀυχένα τμήθη.
Ηύλῳ ἑβδομάτῃ Συμεὼν πάγη ἐικάδι μάκρῳ.
Εἰκάδι ὀγδοάτῃτε λάβεν Μέμνονάγε πότμος.
Εἰκάδι ἡ δ᾽ ἐνάτῃ Ἰάσων ἀπεβήσατο γαίης.
Κτεῖνε μάχαιρα φόνου Ἰάκωβον ἐν τριακόστῃ.

Prima Aprilis obit Maria, gloria eremi.
Titi animam sursum Superi vexere secunda.
Tertia Nicetam jubet aulam intrare Tonantis.
Mergitur Agathopus quarta simul & Theodulus.
Cruda manus quinta ClaudI caput ense rescidit.
Fert animam Eutychii cælorum janua sexta.
Septena vitam invenies pro morte, Georgi.
Octava Herodion carum cor intulit astris.
Eupsychii nona secuit pia guttura ferrum.
Per gladium decima finem sortire Terenti.
Undecima injectus tauro ardes, Antipa, aëno.
Mortuus in tumulum Basilius abit duodena.
Martinus terna decima trans æquor obivit.
…
Et quinta decima, Crescens, extingueris igni.
Exurunt Agapen decima sexta atque Chioniam.
Septena decima Symeon dat colla securi.
Octava decima Sabbam hausit fluminis unda.
Crux decima nona certamen fit Theodori.
Mens tua vicena, Theodore, est carne soluta.
Vicena prima caput amittis Ianuari.
Syceoten abdit vicena secunda sepulcro.
Vicena & terna scinduntur colla GeorgI.
Suffocat Sabam vigesima quarta fluento.
Per terram Marcum quinta & vigesima raptat.
Vicena quinta feriunt Basilea securi.
Vicena sexta, Symeon, configere ligno.
Vicena octava mors aufert Memnona nobis.
Vicena nona terras dimittit Iason.
Jacobum gladio trigesima mactat iniquo.

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΙΠΑ, ΠΡΟΣ ΜΙΑΣ ΕΙΔΩΝ ΑΠΡΙΛΛΙΩΝ ΕΝ ΠΕΡΓΑΜΩ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ.
ex MS. Bibliothecæ Vaticanæ num. 1660.

Antipas Martyr, Episcopus Pergami in Asia (S.)

EX MS. VATICAN.

Διωγμοῦ κινηθέντος ὑπὸ Δομετιανοῦ, τοῦ κατὰ τοὺς χρόνους τῶν Ἀποστόλων ἐνακμάσαντος ἐν τῇ τῆς βασιλείας Ρὡμαίων ἁρχῇ, [Mota sub Diocletiano persecutione,] πάντοτε πανταχοῦ κατ᾽ ἐκείνου καιροῦ τῶν τὴν ἀρχοντικὴν ἐξουσίαν διεπόντων εἰς πάντα τόπον γράμματα διαπεμπομὲνων, ἄνευ τινὸς ἐνδοιασμοῦ τοὺς Χριστιανοὺς τῷ τοῦ Βασιλέως προστάγματι πειθομένους, τὴν τῶν ειδώλων ματαίαν θρησκείαν σέβειν, καὶ τοὺς τούτων ναοὺς πάσῃ τιμῇ περιέπειν· πιστὴ μὲν ὁμολογητῶν πληθὺς παραχρῆμα καὶ οὐκ εἰς μακρὰν ἀνεφαίνετο, πολλὴ δὲ καὶ Μαρτύρων ἀνδραγαθία εἰς πάντα τόπον ἐπὶ τῇ ὑπὲρ τοῦ Σωτήρος παῤῥησίᾳ διεδίδοτο. Τότε δὴ καὶ ἡ κρηπὶς τῆς Ἐκκλησίας καὶ πίστεως καὶ τὸ ἐδραίωμα τῆς εἰς Χριστὸν ἀληθείας, ὁ κήρυξ τῆς προαιωνίου θεότητος τοῦ μονογενοῦς, Ἰωάννης ὁ πρόκριτος τῶν Ἀποστόλων, Πάτμον τὴν νῆσον ἐξορισμῷ παραδοθεὶς οἰκεῖν προστάττεται. Ὅτε δὴ καὶ πρὸς τὸν μέγαν στύλον τῶν Μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ, διὰ μιᾶς τὧν ἑπτὰ παραγγελιῶν τῶν γραφησῶν αὐτῷ περὶ τῶν Ἐκκλησιῶν, διεβεβαιοῦτο, [Antipas Pergami] Ἀντίπας ὁ μάρτυς μου, λέγων, ὁ πιστὸς ἐκεῖ κατοικεῖ, ὅπου ὁ θρόνος τοῦ Σατανᾶ. Τεκμήρασθαι τοίνυν χρὴ ἐξ αὐτῆς τῆς διαμαρτυρίας τοῦ μακαρίου Ἀποστόλου, πῶς καὶ τίνα τρόπον περὶ τὴν δεισιδαίμονα πλάνην ἐπτόηντο τὰ πλήθη τῶν ἐν τῇδε τῇ πόλει τὴν κατοίκησιν ἐχόντων· οὐ γαρ ἦν θεσμὸς φύσεως παρ᾽ αὐτοῖς φυλαττόμενος, οὔτε πραγμάτων διάκρισις ἀρχοντικῶν δικαστηρίων ἀναμένουσα παρόδους· ἕκαστος δὲ νόμον δικαιοσύνης τὴν ἰδίαν ἰσχὺν προβαλλόμενος, ἐπαρκεῖν ὤετο πρὸς ἀπολογίαν, τὸ δυνηθῆναι, Χριστιανὸν ἄνδρα καταγωνισάμενον, ὥσπερ ἐπίδειξιν ἀγαθοῦ τινος πεποιημένον, τοῖς πᾶσιν ἀγαθὸν ἑαυτὸν συστῆσαι καὶ ἀνδρεῖον.

[2] Κλόνου τοιγαροῦν καὶ θορύβου μεγάλου καταλαβόντος τὸ Χριστιανὸν φύλον, ἀκλινῆ τὴν πρόθεσιν ἔχων οὗτος ὁ ἀνὴρ, [dæmones ab idolis fugans] οὐ δι᾽ ὁ τιοῦν ἑταράττετο· ἀλλ᾽ ὥσπερ εἰς Ἀγγέλου φύσιν ἤντεῦθεν ἔδη μετασχηματιζόμενος, γενναίως ἠγωνίζετο, ἐν μηδενὶ δεδειὼς τὸ παράπαν, ὡς καὶ τὰς προελεύσεις συχνοτέρως ποιούμενος, μὴ δι᾽ οὖν τινα φροντίδα τῶν ἀπειλουμενων βασανιστηρίων ἔχειν. Ἐν μέσοις γαρ αὐτοῖς διέλαμπεν ἐξαστράπτων, τὸ ζοφῶδες τῆς εἰδωλολάτρου πλάνης, διὰ τῆς ἐν αὐτῷ καθαρᾶς καὶ ἀδόλου πίστεως, καταμαραίνων, ὥστε φυγαδεύεσθαι μὲν πάντα Θεὸν παρ᾽ αὐτοῖς νομιζόμενον, μηδένα δὲ ἵστασθαι τολμᾷν ἐν τῇδε τῇ πόλει ἐν ᾗ ἐτύγχανεν ὁ Μακάριος· ὡς λοιπὸν τοῖς τὰς θυσίας ἐπιτελοῦσι δι᾽ ὀνειράτων ἑαυτοὺς ἐμφανίζειν, ἐν τ᾽ ἀυτῷ συναχθέντας τοὺς δαίμωνας λέγοντας, ὅτι ὧν προσφέροιεν αὐτοῖς θυμάτων οὐ δὲ μεταλαμβάνοιεν, οὐδε γοῦν τῆς κνίσης ποτὲ ἔτυχον, οὕτως κατὰ κράτος ἐλαυνόμενοι ὑπὸ τοῦ Χριστιανῶν κορυφαίου, τοῦ λεγομένου Ἀντίπα.

[3] Καὶ δὴ λοιπὸν ἀγανακτήσαντα τὰ πλήθη, ὥρμησαν ἐπ᾽ αὐτὸν, [Præfecto sistitur,] καὶ συλλαβόντες αὐτὸν, ἄγουσιν ἔνθα ἧν αὐτοῖς ἔθος τὰς ἱερουργίας ἐπι τελεῖν, καί φησι πρὸς αὐτὸν ὁ Στρατηγὸς, Σὺ εἶ Ἀντίπας; ὁ τὰς τοῦ Βασιλέως διατάξεις μήτε αὐτὸς προσιέμενος, μήτε μὴν ἑτέρους ἐπιτελεῖν παρακελευόμενος ἀλλὰ καὶ ἃς ἔθος ἡμῖν ἁνάγειν τοῖς θεοῖς θυσίας διαταράττων, οὐδένα κνίσης ἢ πημελῆς αὐτῶν ἐμφορεῖσθαι συγχωρεῖς, ἐκ τοῦ τυραννικόν σε καὶ κορυβαντιῶντά τινα παρ᾽ αὐτῶν διαβάλλεσθαι· ὠς ἀπεληλάσθαι μὲν ἐντεῦθεν τὴν τῶν θεῶν ἐπιστασίαν, ἐν μεγάλῳ δὲ κινδύνω μέλλειν περιέρχεσθαι τὴν πόλιν ἡμῶν, τῶν θεῶν τὴν κηδεμονίαν μἢ κεκτημένων. Τοίνυν θέλησον οὖν ἀρκεσθῆναι τῇ μέχρι σήμερον ἐπιτετηδευμένη σοι λατρεία τοῦ Χριστιανισμοῦ, καὶ μεταμεληθεὶς τοῖς ἡμετέροις ἔθεσιν ὑπήκειν, ἵνα καὶ οἱ προεστῶτες ἡμῶν τῆς δε τῆς περικαλλοῦς πόλεως θεοὶ τὴν προσήκουσαν κηδεμονίαν εἰς ἡμᾶς ποιῶνται· εἰ δὲ μή γε, περὶ πλείστου σου ποιουμένου τὴν ματαίαν αἵρεσιν, καὶ μὴ τῇ τῶν θεῶν θρησκεία προσέχοντος, τοῖς Ρὡμαίων ὑποβληθείσης νόμοις, καὶ κάκιστα τὴν ἰδίαν σου ζωὴν διεξαγάγης. [& Deorum impotentiam arguit:] Ὁ δὲ Μακάριος πρὸς αὐτοὺς ἀπεκρίνατο. Ἕν μὲν τοῦτο γινώσκετε, ὅτι Χριστιανός εἰμι, καὶ τῇ τοῦ Βασιλέως διαταγῇ, ἀνοσία τυγχανούσῃ καὶ παντάπασιν ἀλογίστω, πεισθῆναι οὐδαμῶς διέγνωκα· ἐπειδὴ δὲ χρὴ πρὸς τὰς πεύσεις τὰς παρ᾽ ὑμῶν προτεθείσας ἀποκρίνασθαι, οὐκ ἂν ὀκνήσαιμι· εἰ γαρ οἱ παρ᾽ ὑμῶν προσκυνούμενοι θεοὶ, καὶ τὸ κράτος καθ᾽ ὅλης τῆς οἰκουμένης ἔχειν ἐπαγγελλόμενοι, οὗτοι ὑπὸ θνητοῦ τὴν φύσιν ἀνθρώπου φυγαδεύεσθαι φάσκουσιν, ὥστε καὶ ὑπερασπιστὰς καὶ ἀντιλήπτορας εἰς τὴν ἑαυτῶν βοήθειαν ὑμᾶς αὐτοὺς προβάλλεσθαι, σκοπεῖν ὑμᾶς χρὴ τῆς τοσαύτης ἀλογίας τὴν ἄγνοιαν· οἱ γαρ πρὸς τὴν ἑαυτῶν ἄμυναν ἐπικουρεῖν ἑαυτοὺς μὴ δυνάμενοι, ἀλλ᾽ ὑφ᾽ ἑνὸς ἀνθρώπου καταδυναστεύεσθαι φάσκοντες, πῶς δυνήσονται ἔθνους ὁλοκλήρου ἐν πείρᾳ δεινῶν γινομένου ἢ καὶ τῆς πόλεως ὅλης προστασίαν τὴν παρ᾽ αὐτῶν ἐπιδεῖξαι, οἵ τινες καὶ πρὸς τὴν ἰδίαν ἰσχὺν ἀπειρηκότες τυγχάνουσιν; Ὄθεν ἑκ τούτου στοχαζομένους ὑμᾶς προσήκει, κᾀν νῦν γοῦν ἀνανεύσαντας ἐκ τῆς τοῦ ὀλεθρίου πλάνης, πιστεύειν ἐπὶ τὸν ἐξ οὐρανῶν κατεληλυθότα ἐπὶ διορθώσει τοῦ τῶν ἀνθρώπων γένους Χριστὸν, καὶ τοῦτον ἀποδέχεσθαι, ἐπὶ συντελεία τῶν ἀιώνων κριτὴν ἁπάντων ἐπιστήσεσθαι, τὰ ἐπίχειρα ὧν ἕκαστος ἔπραξεν παρ᾽ αὐτοῦ ἀποληψομένους.

[4] [& improperantem quod nova sit Christiana religio] Ὁ δὲ Ἡγεμὼν πάλιν ἀπεκρίνατο· Ἔθεσιν ὑφ᾽ ὐμῶν κενοτομηθεῖσι πιστεύειν τοὺς ἀνθρώπους θέλετε, παρ᾽ οὐδὲν ἡγησάμενοι τὴν τῶν θεῶν θρησκείαν, ἥνπερ κατὰ διαδοχὴν ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς οἱ πρὸ ἡμῶν διεδέξαντο, παρ᾽ ὧν καὶ εἰς ἡμᾶς διαβέβηκεν ἡ τούτων κληρονομία, ἐκδήλων τῶν κατὰ τοὺς θεοὺς γεγονότων θαυμάτων· τούτοις οὖν καὶ ἀκολουθοῦντες καὶ ἡμεῖς, οὐκ ἠγούμεθα μετατίθεσθαι τὴν γνώμην εἶναι ἀσφαλὲς· ὁ γαρ ἀρχαἳσμὸς τοῦ νεωτερισμοῦ βελτίων, καὶ τὰ μήκει χρόνου παραδοθέντα συγκρινόμενα τοῖς μετέπειτα βεβαιοτέραν τὴν κρίσιν τῶν καλῶν ἔχει. Σὲ τοίνυν μεταβάλλεσθαι προσκήσει τὴν προαίρεσιν, καὶ μὴ τῷ ἐναγχος φανέντι ἀνθρώπω, καί τισιν ἀπάταις χρησαμένῳ ἐπὶ διαστροφῇ τοῦ βίου, τούτῳ τὴν ἑαυτοῦ ζωὴν παρακατατίθεσθαί σε, τῷ καὶ σταυρωθέντι ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου τοῦ Ἡγεμῶνος· πεισθέντα δέ τῇ τοῦ Αὐτοκράτορος διαταγῇ, σὺν ἡμῖν ὑπάρχειν καὶ μεθ᾽ ἡμῶν τὸν πάντα σου βίον ἀκινδύνως διανύειν· ἕξεις γαρ ἡμᾶς εἰς πᾶν ὅτι θέλεις χρησίμους σοι γινομένους, ἐπειδήπερ καὶ ἡ τῶν υἱῶν πρὸς πατέρα στοργὴ παρ᾽ ἡμῶν σοι σώζεσθαι ὀφείλει, διὰ τὸ προβεβηκὸς τῆς ἡλικίας σου. Ἀπεκρίνατο δὲ καὶ αὐτὸς καί φησι· Κἂν μυρίοις ἐπὶ μυρίοις πειθανοτέροις λόγοις περιαντλήσείς μου τὰς ἀκοὰς, οὐχ οὕτως ἄφρων καὶ ἀσύνετος τυγχάνου, ὥστε μὲ εἰς λιπαρὸν γῆρας ἐληλυθότα, [sapienter confundit:] καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν ἔκβασιν τοῦ βίου φθάσαντα, νῦν μεταβάλλεσθαι, καὶ τὴν εἰς ἐμὲ ἑδραιωθεῖσαν πίστεως ὁμολογίαν ταύτην προέσθαι οἰκτρᾶς ἕνεκεν ζωῆς, καὶ ταύτης ἐπονειδίστου. Μὴ τοίνυν περιήχει μου τὸν νοῦν, θείοις πάντοτε ἐσπουδακότα προσανέχειν λόγοις· οὐ γαρ ἐξ ἀρχῆς γέγονέ τις τῶν θεῶν ὑμῶν, οὔτε μὴν ὀνησιφόρον ἔργον εἰς ὑμᾶς ὤφθη πώποτέ τις τούτων διαπραξάμενος· αἰσχροῖς δὲ καὶ ἀκολάστοις ἀνθρώποις φθοροποιὸν ὕλην τῷ βίῳ εἰσενεγκαμένοις, καὶ ἡδυπαθοῦς καὶ ῥυπαρᾶς ζωῆς ὑπογραμμοὺς παραδεδωκόσι, τὰς ἐλπίδας ὑμῶν ἀνατεθήκατε. Εἰ γαρ τῆς ἀρχαιότητος τὸν θεσμὸν φυλάσσειν ἐσπουδάκατε, προσήκει καὶ τῷ Καῒν ἐπακολουθεῖν ὑμᾶς, ἀδελφοκτονίαν εἰσηγησαμένου, καὶ τὰ ὅμοια διαπραττομένοις, καὶ τοῖς μετ᾽ αὐτὸν εἰς οὐρανὸν ἀνάβασιν ποιήσασθαι ἐπιποθήσασι, καὶ τοῖς σφετέρων θυγατέρας a παρανόμως ἐκβακχεύσασι κατὰ πάντα ἀφομοιοῦσθαι, δι᾽ οὑς ὁ κατακλυσμὸς ἐπελθὼν ἀπώλεσε τὴν ἐκείνων γεναιὰν, ἐπειδήπερ οὐχ ὁσίους στήλας τῷ βίῳ εἰσενέγκασθαι ἐσπούδασαν. Ὅθεν εἰ τῇ τούτων ἀρχαιότητι πεποίθατε καὶ τὰς τούτων ἀκολασίας ἐκπληροῦν σπουδάζετε, οὐκ ἔτι μὲν δι᾽ ὕδατος, διὰ δὲ πυρὸς ἀφθάρτου καὶ σκώλυκος ἀκοιμήτου καταδαπανηθήσεσθε, εἴ γε μὴ μεταμεληθῆτε. Ταῦτα εἰπόντος τοῦ δικαίου, [atque in bovem æneum inclusus] καὶ ἕτερα πολλῶ πλείονα, ἀφαρπάσαντες αὐτὸν, ἄγουσιν ἐπὶ τὸ ἱερὸν τῆς Ἀρτέμιδος, ἔνθα ὑπῆρχεν ἀφίδρυμα βοὸς χαλκοῦ ἐστῶτος· ὃ δὴ καὶ ἐπὶ πολὺ ἐκκαύσαντες πυρὶ, ὡς ἐοικέναι φλογὶ, ἐνέβαλον ἔνδον τὸν μακάριον Μάρτυρα. Ὁ δὲ τὴν ἐν Χριστῷ σφραγίδα ποιήσας, ἐπὶ πολὺ ἤθλει. Μόλις οὖν ἀπὸ τῆς συνεχούσης φλογὸς διανυξάμενος, εὐχὰς τῷ τῶν ὅλων Πατρὶ ἀνέπεμπε λέγων, Ὁ τὸ μυστήριον, καὶ τὸν ἐν ἀποκρύφοις τῶν ἀγαθῶν θησαυρὸν πρότερον ὑπάρχοντα, ἀποκαλύψας αὐτὸν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, δι᾽ οὗ καὶ τὰ ἀπόῤῥητα τῆς σῆς βουλῆς ἐνεφάνισας ἡμῖν, καὶ δι᾽ αὐτοῦ τὴν πᾶσαν συνεστήσω πίστιν, Δέσποτα καὶ Κύριε τῶν ἁπάντων, εὐχαριστοῦμέν σοι, ἐφ᾽ οἷς εὐεργετῶν διαμένεις καὶ σώζεις ἡμᾶς, εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς ἐπὶ σὲ ἐλπίζοντας, δι᾽ ὃν καὶ τῆς ὥρας ταύτης κατηξιώθην, ὥστε με ἰσάριθμον κλῆρον ἀπενέγκασθαι τοῖς μεμαρτυρικόσιν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἁγίου σου· δέξαι καὶ ἐμοῦ τὸ πνεῦμα ἐν ταύτη τῇ ἡμέρα ἀπαλλασσόμενον τοῦ βίου, καὶ δὸς χάριν εὑρεῖν παρὰ σοὶ τῷ Θεῷ καὶ τῷ μονογενῇ σου παιδὶ, Κυρίῳ δὲ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, [Martyr obit:] ἵνα καὶ οἱ μετ᾽ ἐφόδια φιλανθρωπίας τῆς παρὰ σοῦ λαβόντες, δοξάσωσι τὸ τίμιον ὄνομά σου ἐν Χριστῷ, διὰ γαρ αὐτοῦ σοι ἡ τιμὴ ἀναφέρεται εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμὴν. Ὡς δὲ ταῦτα προσήυξατο, τέλος ὥσπερ ὑπὸ βαθέως ὕπνου ληφθεὶς, οὔτως ἀπέδωκε τὸ πνεῦμα, καὶ τὸν εὐκλεῆ τῆς μαρτυρίας ἀναδησάμενος στέφανον εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀνῆλθεν. Τότε γοῦν τινες τῶν Χριστιανῶν τὰ λείψανα αὐτοῦ μόλις ἀνελόμενοι, ἐν τῷδε τῷ τόπῳ κατέθηκαν ἐν Περγάμῳ· ἔνθα συνιόντες τὰς προσευχὰς ἐπιτελοῦμεν, δοξάζοντες τὸν Θεὸν ἐφ᾽ οἷς καὶ εἰς ἡμᾶς ἐνεδείξατο καλοῖς, τούτου τοῦ Μάρτυρος καταξιώσας ἡμᾶς ἐν ἐπιτυχία γενέσθαι. [& sepultus miraculis clarescit.] Τοσαύτης γαρ θείας δυνάμεως περιουσία προσῆν, ὡς καὶ αὐτὸν τὸν τόπον, ὅπου ἐμαρτύρησε, θείας πεπληρῶσθαι δυνάμεως, ἰάσεις τε πολλὰς καὶ μεγάλας ἄχρι καὶ ἡμῶν διαμένειν ἐπιτελουμένας, δι᾽ ὧν δοξάζεται μὲν ἐπὶ πάντων Θεὸς, δοξάζεται δὲ καὶ ὁ μογενὴς τούτου υἱὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς σὺν ἁγίῳ πνεύματι· μνήμη δὲ δι᾽ αἰῶνος ῥέουσα ὁσία τοῦ στύλου τῶν ἐν Χριστῷ Μαρτύρων, τὰς πάντων ἡμῶν ψυχὰς ἀνακαινίζει, ἐπὶ τὸ καθεκάστην ἡμέραν ἐπακολουθεῖν αὐτοῦ κατ᾽ ἴχνος τῆς πολιτείας, αὐταῖς ὡς εἰπεῖν φωναῖς ἐπικελευομένου, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμὴν.

[Annotatum]/center>

a Zinus habet sorores: & forte in Ms. Veneto legitur ἀδελφὰς: magis placet lectio Ms. Vaticani: quia filiabus propriis commisceri legi naturæ repugnat, omnium consensu gentium, sororibus non item.

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓ. ΣΑΒΑ ΤΟΥ ΓΟΤΘΟΥ,
Ex MS. Bibliothecæ Vaticanæ num. 1660.

Sabas Gotthus, Martyr, in Cappadocia (S.)

EX MS. VATICAN.

Η Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, ἡ παροικοῦσα Γοτθία, τῇ Εκκλησία τοῦ Θεοῦ τῇ παροικούσῃ Καππαδοκία καὶ πάσαις ταῖς κατὰ τόπον τῆς ἁγίας καθολικῆς Ἐκκλησίας παροικίαις, ἔλεος, εἰρήνη, ἀγάπη Θεοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πληθυνθείη.

[1] Τὸ εἰρημένον τῷ μακαρίῳ Πέτρῳ, καὶ νῦν κραταιῶς ἀποδέδεικται, [Genere Gotthus,] Ὅτι ἐν παντὶ ἔθνει ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον, καὶ ἐργαζόμενος δικαὶοσύνην, δεκτὸς αὐτῷ ἐστιν· ἐπιστώθη γαρ τοῦτο καὶ ἐν τοῖς τοῦ μακάριου Σάβα, ὅς ἐστιν μάρτυς Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οὗτος γαρ Γότθος ὢν τῷ γένει, καὶ διατελῶν ἐν τῇ Γοτθία, ἐν μέσῳ γενεᾶς σκολιᾶς καὶ διεστραμμένης, ἐφάνη ὡς φωστὴρ ἐν κόσμῳ, μιμούμενος τοὺς ἁγίους, καὶ μετ᾽ αὐτῶν ἐν τοῖς κατὰ Χριστὸν κατορθώμασιν διαπρέπων. Οὐ γάρ τινος ἑτέρου γέγονεν ἐξ έτι νηπίου ζηλωτὴς, ἀλλὰ τῆς εἰς τὸν Σωτῆρα καὶ Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν εὐσεβείας, ταύτην ἡγησάμενος ἀρετὴν τελείαν, φθᾶσαι εἰς ἄνδρα τέλειον πρὸς ἐπίγνωσιν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. [sed ab infantia Christianus,] Ἐπεὶ δὲ τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθὸν, ἔφθασεν εἰς τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως, ὅπερ ἐκ νεότητος ἐπόθει, εἶτα ἀγωνισάμενος ἄντικρυς κατὰ τοῦ ἀντικειμένου, καὶ περιγενόμενος τῶν κατὰ τὸν βίον κακῶν, πρός τε πάντας εἰρηνικὸς γενόμενος.

[2] Μνήμης καὶ οἰκοδομῆς τῶν θεοσεβῶν χάριν, μετὰ τὴν ἐν Κυρίῳ ἀνάλυσιν αὐτοῦ οὐκ ἠρεμεῖν ἡμῖν ἐπέτρεψεν, [in omni virtute exercitatus,] ἀλλὰ γράψαι τὰς ἀριστείας αὐτοῦ· γεγένηται γαρ ὀρθὸς τῇ πίστει, εὐλαβὴς, πρὸς πᾶσαν ὑπακοὴν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ ἕτοιμος, ἐπιεικὴς, ἰδιώτης τῷ λόγῳ ἀλλ᾽ οὐ τῇ γνώσει, ὑπὲρ ἀληθείας φθεγγόμενος, ἐπιστομίζων τοὺς εὶδωλολάτρρας, καὶ οὐχ ὑπεραιρόμενος, ἀλλ᾽ ὡς πρέπον τοῖς ταπεινοῖς συναπαγόμενος, ἡσύχιος, καὶ οὐ προπετὴς λόγω, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν σπουδαιότατος, ψάλλων ἐν Ἐκκλησία καὶ τοῦτο πάνυ ἐπιμελῶς, οὐ χρημάτων, οὐ κτημάτων πλὴν τῶν πρὸς τὴν χρείαν φροντίζων, νηπάλεος, ἐγκρατὴς ἐν πᾶσιν, γυναικὸς ἀμύητος, ἀπεχόμενος, νηστεύων παρέκαστα, δεήσεσιν ἀκενοδόξως παραμένων, καὶ τῇ ἀγαθῇ προθέσει πάντας ὑποτάσσων, ἐργαζόμενος τὰ καθήκοντα, καὶ μὴ περιεργαζόμενος τὰ μὴ συμφέροντα, καὶ τὸ ὅλον ἄμεμπτον πίστιν ἔχων δι᾽ ἀγάπης ἐνεργουμένην, ὡς μηδὲν διστάζοντα αὐτὸν παῤῥησἱάζεσθαι πάντοτε ἐν Κυρίω.

[3] [dissuadet Christianis ne gentilium fraudi consentiant,] Οὐχ ἅπαξ γαρ ἀλλὰ πγεονάκις, πρὸ τοῦ τελειωθῆναι αὐτὸν, ἐν πίστει ἔργον ἐπεδείξατο εὐσεβές· πρῶτον μὲν γαρ ὡς ἤρξαντο οἱ κατὰ τὴν Γοτθίαν Μεγιστάνες κινεῖσθαι κατὰ τῶν Χριστιανῶν, ἀναγκάζοντες αὐτοὺς ἐσθίειν εἰδωλόθυτα, ἔδοξέν τισιν ἐθνικοῖς τῶν κατὰ τὴν κώμην, ἐν ἧ διῆγεν ὁ Σάβας, ἵνα κρέα μὴ εἰδωλόθυτα ἀντὶ εἰδωλοθύτων ποιήσωσιν τοὺς προσήκοντας αὐτοῖς Χριστιανοὺς φαγεῖν, ἐπὶ τῶν a διωκτῶν δημοσία, ἐπὶ τὸ τοὺς μὲν ἰδίους ἀμώμους φυλάξαι, τοὺς δὲ διώκτας ἀπατῆσαι· ὅπερ γνοὺς ὁ μακάριος Σάβας, οὐ μόνον αὐτὸς οὐκ ἔφαγεν τῶν ἀπηρημένων βρωμάτων, ἀλλὰ καὶ παρελθὼν εἰς τὸ μέσον διεμαρτύρατο τοῖς πᾶσι λέγων, Ἐάν τις φάγη ἐκ τῶν κρεῶν ἐκείνων, Χριστιανὸς οὗτος εἶναι οὐ δύναται, καὶ διεκώλυσεν τοὺς πάντας μὴ ἐμπεσεῖν εἰς τὴν παγίδα τοῦ διαβόλου. Τούτου γοῦν ἕνεκεν οἱ τὴν τοιαύτην ἀπἁτην μηχανόμενοι ἐξέβαλον αὐτὸν τῆς κώμης. εἶτα δὲ μετὰ χρόνον τινὰ ἐπέτρεψαν αὐτὸν ἐπανελθεῖν Πάλιν δὲ κινηθέντος πειρασμοῦ b, κατὰ τὸ εἰωθὸς ὑπὸ τῶν Γότθων, [seque puplice fatetur Christianum.] τινὲς τῶν ἐκ τῆς προειρημένης κώμης ἐθνικῶν, θυσίας τοῖς δαιμονίοις προσάγοντες, ἔμελλον ὀμνύειν τῷ διώκτη, μὴ εἶναί τινα Χριστιανὸν ἐν τῇ κώμῃ αὐτῶν. Ὁ δὲ Σάβας παῤῥησιασάμενος πάλιν, καὶ παρελθὼν ἐν μέσω τοῦ συνεδρίου ἔλεγεν, Ὑπὲρ ἐμοῦ μηδεὶς ὀμώση, ἐγὼ γαρ Χριστιανός εἰμι. Τότε, ἐπιστάντος τοῦ διώκτου, ὤμωσαν οἱ κωμῆται, τοὺς ἰδίους ἀποκρύπτοντες, μὴ ἐ͂ιναι ἐν τῇ κώμῃ αὐτῶν Χριστιανὸν πλὴν ἑνός. Ἀκούσας δὲ ὁ ἄρχων τῆς ἀνομίας, ἐκέλευσεν παραστῆναι τὸν Σάβαν. Ὡς δὲ παρέστη, ἐπηρῶτα τοὺς παραστήσαντας, εἰ ἔχοι τι ἐν τοῖς ὑπάρχοουσιν αὐτῷ. Τῶν δὲ, μηδὲν ὧν περικέληται πλεῖον, εἰπόντων, ἐξουδενώσας αὐτὸν ὁ ἄνομος, ἐ͂ιπεν· Οὔτε ὠφελῆσαι, οὔτε βλάψαι δύναται ὁ τοιοῦτος· καὶ τοῦτο εἰπὼν, ἐκέλευσεν αὐτὸν ῥιφῆναι ἔξω.

[4] c Μετέπειτα δὲ διωγμοῦ μεγάλου κινηθέντος ὑπὸ τῶν ἁμαρτανόντων ἐν τῇ Γοτθία κατά τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας, [& apud Sansalam Presb. Pascha celebrans,] ὡς ἡ ἁγία ἡμέρα τοῦ Πάσχα ἤγγικεν, ἐβουλήθη ἀπελθεῖν εἰς ἑτέραν πόλιν πρὸς Γουθθικᾶν τὸν Πρεσβύτερον, μετὰ τοῦ ἐπιτελέσαι τὴν ἑορτὴν. Πορευομένου δὲ αὐτοῦ κατὰ τὴν ὁδὸν, ὤφθη ἀνήρ τις, ὑπερμεγέθης καὶ λαμπρὸς τῇ εἰδέα, ἐ͂ιπεν δὲ αὐτῶ, Ὑπόστρεψον καὶ ἄπελθε πρὸς Σανσαλὰν τὸν Πρεσβύτερον. Ὁ δὲ Σάβας ἀπεκρίθη λέγων αὐτῶ, Σανσαλὰς ἀποδημεῖ· ἦν δὲ ὁ Σανσαλὰς διὰ τὸν διωγμὸν φυγὼν, καὶ χρονήσας ἐν τῆ Ρὡμανία· τότε οὖν, διὰ τὴν ἁγίαν ἡμέραν τοῦ Πάσχα, ἐληλύθη προσφάτως εἰς τὰ ἴδια· δι᾽ ὃ μὴ εἰδὼς ὁ Σάβας περὶ τῆς ἐπανόδου αὐτοῦ, ταῦτα ἀπεκρίθη τῷ ᾠφθέντι αὐτῷ, καὶ ἐπολέμει πορευθῆναι πρὸς Γουθθικὰν τὸν Πρεσβύτερον. Μὴ βουλομένου δὲ αὐτοῦ πεισθῆναι τῷ προστάγματι, ἄφνου εὐοδίας οὔσης κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην, ὤφθη πλῆθος ἄπειρον χίονος ἐπὶ τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, ὡς ἐμφραγῆναι τὴν ὁδὸν, καὶ μὴ δύνασθαι αὐτὸν διελθεῖν. Τότε συνῆκεν θέλημα Θεοῦ εἶναι τὸ κωλύον αὐτὸν, περετέρω διαβῆναι κελεύον, ἀλλὰ ἀναλύσαι πρὸς τὸν Πρεσβύτερον Σανσαλὰν· καὶ εὐλογήσας τὸν Κύριον ὑπέστρεψεν, καὶ θεασάμενος τὸν Σανσαλὰν ἐχάρη, καὶ ἀπέγγελεν αὐτῷ καὶ ἄλλοις πλείοσι τὴν ὀπτασίαν, ἣν εἶδεν κατὰ τὴν ὁδόν. Ἐτέλεσαν δὲ τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα ἐπὶ τὸ αὐτὸ· τῇ δὲ τρίτῃ νυκτὶ μετὰ τὴν ἑορτὴν, ἰδοὺ ἐκ τοῦ τάγματος τῶν ἀσεβῶν, [rapitur nudus e lecto,] Ἀθάριδος ὑιὸς Ρὡθεστέου τοῦ Βασιλίσκου, μετὰ φάλαγγος ἀνόμων ληστῶν, ἐπέστη εἰς τὴν κώμην ἐκείνην, καὶ εὑρὼν τὸν Πρεσβύτερον ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καθεύδοντα, ἐποίησεν δεθῆναι· ὁμοίως καὶ τὸν Σάβαν, γυμνὸν ἁρπαγέντα ἀπὸ τῆς στρομνῆς δεσμοῖς περιέβαλεν. Καὶ τὸν Πρεσβύτερον ἐπ᾽ ἀμάξης κατεῖχον· τὸν δὲ Σάβαν, γυμνὸν ὡς γεγέννητο· καὶ ἀπήγαγον αὐτὸν διὰ τῶν νάπων, ἃς προσφάτως ἦσαν φλογήσαντες, διώκοντες καὶ τύπτοντες ξύλοις καὶ φραγέλλαις, ὀμῶς κωὶ ἀνηλεῶς φερόμενοι κατὰ τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ.

[5] Ἀλλὰ τὸ ἀπηνὲς τῶν ἐχθρῶν τὴν ὑπομονὴν καὶ πίστιν συνέστησεν τοῦ δικαίου· ἡμέρας γαρ γενομένης ἔλεγεν, ἐν Κυρίῳ καυχόμενος τοῖς διώξασιν αὐτὸν, Οὐχὶ διὰ χέρσων κεκαυμένων ἐπὶ τὰ ὀξέα τῶν σκολόπων τύπτοντες ἡλάσατέ με γυμνὸν καὶ ἀνυπόδετον, ἴδετε εἰ ἐβλάβησαν οἱ πόδες μου, [& tota nocte cruciatur axibus alligatus:] καὶ εἰ ἐν τῷ σώματί μου ἔχω μόλαπας, καὶ ἀπὸ τῶν πληγῶν, ὧν ἐπενέγκατε μοι. Ἰδόντες οὖν ὡς οὐδὲν ἐφαίνετο εἰς τὴν σάρκα αὐτοῦ ἐξ ὧν ἀνηλεῶς πεποιήκησαν, ἄραντες ἄξονα ἀμάξης, καὶ ἐπιθέντες τοῖς ὤμοις αὐτοῦ, διέτειναν τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐις τὰ ἄκρα τοῦ ἄξονος, ὁμοίως καὶ τοὺς πόδας διατείναντες ἑτέρῳ ἄξονι προσέδησαν, καὶ τέλος ἐπὶ τοὺς ἄξονας ῥήψαντες αὐτὸν, εἴων κεῖσθαι ὕπτιον ἐν τῷ ἐδάφει, καὶ μέχρι πλείστου τῆς νυκτὸς μέρους οὐκ ἐφείσαντο βασανίζοντες αὐτόν. Ἀποκαθευδησάντων δὲ τῶν δημίων, προσελθοῦσα γυνή τις ἔλυσεν αὐτὸν, ἥτις ἦν ἐγερθεῖσα νυκτὸς, ἵνα ἑτοιμάσῃ βρώματα τοῖς ἐν τῷ οἴκω. Ὁ δὲ λυθεὶς διέμεινεν ἐν τῷ τόπῳ ἀφόβως, μετὰ τῆς γυναικὸς ἐργαζόμενος τὸ ἔργον αὐτῆς· ἡμέρας δὲ γενομένης γνοὺς τοῦτο ὁ ἀσεβὴς Ἀθάριδος, ἐκέλευσεν δεθῆναι αὐτοῦ τὰς χεῖρας, καὶ προσκρεμασθῆναι αὐτὸν τῇ δοκῷ τῆς οἰκίας.

[6] d Καὶ μετ᾽ οὐ πολὺ ἦλθον οἱ ἀποσταλέντες παρὰ τοῦ Ἀθαρίδου, φέροντες βρώματα εἰδωλόθυτα· εἶπον δὲ πρὸς τὸν Πρεσβύτερον καὶ τὸν Σάβαν, [recusanti immolatis vesci] Ταῦτα Ἀθάριδος ἐκέλευσεν ὑμῖν κομισθῆναι, ἵνα φάγητε, καὶ ῥύσησθε ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ὑμῶν. Ἀποκριθέντος δὲ τοῦ Πρεσβυτέρου καὶ λέγοντος, Ταῦτα ἡμεῖς οὐκ ἐσθίομεν, οὐ γαρ ἔξεστιν ἡμῖν, ἀλλὰ παρακαλέσατε Ἀθάριδον ἵνα κελεύσῃ ἡμᾶς σταυρωθῆναι, ἢ ἄλλως ὅπως βούλοιτο ἀναιρεθῆναι. Εἶπεν δὲ καὶ ὁ Σάβας, Τίς ὁ ἀποστείλας ταῦτα; Οἱ δὲ εἶπον, Ὁ δεσπότης Ἀθάριδος. Ὁ δὲ Σάβας ἐ͂ιπεν· Εἷς δεσπότης Θεὸς ἐν οὐρανοῖς ἐστιν, Ἀθάριδος δὲ ἄνθρωπος ἀσεβὴς καὶ ἐπικατάρατος· καὶ ταῦτα ἀκάθαρτά ἐστιν καὶ βέβηλα τῆς ἀπολείας τὰ βρώματα, ὡς καὶ ὁ ἀποστείλας ταῦτα Ἀθάριδος. Λέγοντος δὲ ταῦτα τοῦ Σὰβα, ἐκκαυθεὶς εἷς τῶν παίδων Ἀθαρίδου ἐν ὀργῇ, καὶ λαβὼν ὕπερον, ἐῤῥιψεν εἰς τὸ στῆθος τοῦ Ἁγίου, ἀκοντίσας εἰς ὀξὺ, ὡς τοὺς παρόντας νομίσαι ὅτι τῷ ῥύματι τῆς πληγῆς συντριβεὶς τεθνὴξεται παραχρῆμα. [pilum intorquet barbarus:] Ὁ δἑ τῷ τῆς εὐσεβείας πόθῳ νικήσας τὸν τῶν ἐπιφερομένων πόνον, εἶπεν τῷ δημίω, Νῦν σὺ νομίζεις ὅτι ἔπληξάς με τῷ ὐπέρῳ, τοῦτο δὲ γίνωσκε, ὅτι ἐις τοσοῦτον οὐκ ἠλγησα, [eoque nil læsum] ὡς νομίζειν με ὅτι μήρυμα ἐρίου ἠκόντησας κατ᾽ ἐμοῦ. Καὶ φανερὸν τεκμήριον τῶν εἰρεμήνων ἔργῳ παρέστησεν οὔτε γὰρ ἀνέκραξεν, οὔτε ἐστέναξεν ὡς ἐν πόνῳ, οὐτε πληγῆς ὅλως ἴχνος ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐφάνη.

[7] Τότε γνοὺς ταῦτα πάντα Ἀθάριδος, κελεύει ἀναιρεθῆναι αὐτόν. Οἱ γοῦν ὑπηρέται τῆς ἀνομίας, ἐάσαντες τὸν Πρεσβύτερον Σανσαλὰν δέσμιον, [flumine mergi jubet tyrannus:] παρέλαβον τὸν Σάβαν, καὶ ἀπήγαγον πνῆξαι παρὰ τὸν ποταμὸν τὸν καλούμενον Μουσέον. Ὁ δὲ Μακάριος μεμνημένος τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου, καὶ ἀγαπῶν τὸν πλησίον ὡς ἑαυτὁν, εἶπεν Τί ἥμαρτεν ὁ Πρεσβύτερος, ὅτι σὺν ἐμοὶ ούκ ἀποθνήσκει; Απεκίθησαν δὲ αὐτῷ, οὐ σόν ἐστι περὶ τούτων διατάσσεσθαι. Τοῦτο εἰπόντων αὐτῶν, ἀνέκραξεν ἐν ἀγαλλιάσει πνεύματος ἁγίου, καὶ εἶπεν Εὐλογητὸς εἶ Κύριε, καὶ δεδοξασμένον τὸ ὄνομά σου Ἰησοῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμὴν, ὅτι Ἀθάριδος μὲν ἑαυτὸν θανάτῳ αἰωνίῳ καὶ ἀπολεία περιέπειρεν, ἐμὲ δὲ εἰς ζωὴν τὴν ἀεὶ μένουσαν παραπέμπει, ὅτι οὕτως εὐδόκησας ἐν τοῖς δούλοις σου, Κύριε ὁ Θεὸς ἠμῶν. Καὶ δι᾽ ὅλης τῆς ὁδοῦ ἀπαγόμενος, [ministros Sanctum volentes dimittere,] ηὐχαρίστει τῷ Θεῷ, οὐκ ἄξια ἡγούμενος τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν εἰς τοὺς ἀποκαλύπτεσθαι δόξαν. Ἡνίκα δὲ ἤχθη ἐπὶ τὴν ὄχθαν τοῦ ποταμοῦ, οἱ κατέχοντες αὐτὸν ἤλεγον πρὸς ἀλλήλους, Δεῦτε τὸν ἀθῶον τοῦτον ἀπολύσωμεν πόθεν γὰρ γνώσεται τοῦτο Ἁθάριδος; Ὁ δὲ μακάριος Σάβας εἶπεν πρὸς αὐτοὺς, Τί ματαιολογεῖτε, καὶ οὐ ποιεῖτε τὸ προστεταγμένον ὑμῖν; ἐγώ ὀρῶ ὧπερ ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἰδεῖν ἰδοὺ ἄντικρυς ἐστήκασιν ἐν δόξη οἱ ελθόντες ὑποδέξασθαί με. [ipse ne sibi parcant deprecatur.] Τότε κατάγουσιν αὐτὸν εἰς τὸ ὕδωρ εὐχαριστοῦντα καὶ δοξάζοντα τὸν Θεὸν (μέχρι τέλους γὰρ ἐλειτούργησεν αὐτῷ τὸ πνεῦμα) καὶ ῥίψαντες αὐτὸν καὶ ἐπιθέντες αὐτῷ ξύλον κατά τοῦ τραχήλου, ἐπίεζον εἰς τὸ βάθος καὶ οὓτως διὰ ξύλου καὶ ὓδατος, ἄχραντον ἐφύλαξεν τῆς σωτηρίας τὸ σύμβολον, ὢν ἐτῶν τριάκοντα ὀκτῴ. Ἐτελειώθη δὲ πέμπτη τοῦ σαββάτου τῇ μετὰ τοῦ Πάσχα, ἥτίς ἐστιν πρὸ μιᾶς εἰδῶν Ἀπριλλίου ἐπὶ Οὐαλλεντινιανοῦ καὶ Οὐάλεντος Αὐγούστων ὑπατεύοντος Μοδέστου καὶ Ἀρινθέου.

[8] Εἶτα ἐξελκύσαντες αὐτὸν ἐκ τοῦ ὗδατος οἱ φονεῖς, ἀφῆκαν ἄταφον, καὶ ἀνεχώρησαν. Ἀλ᾽ οὔτε κύων οὔτέ τι θηρίον τὸ σύνολον ἤψατο αὐτοῦ, ἀλλὰ διὰ χειρὸς μῶν ἀδελφῶν συνεστάλη καὶ ἀπετέθη τὸ λείψανον, ὅσπερ e Οὔνιος Σωρανὸς, ὁ λαμπρότατος Δούξ τῆς Σκυθίας, τιμῶν τὸν Κύριον, ἀποστείλας ἀξιοπίστους ἀνθρώπους, ἐκ τοῦ βαρβαρικοῦ εἰς τὴν Ρὡμανίαν μετήνεγκεν καὶ χαριζόμενος τῇ ἑαυτοῦ πατρίδι δῶρον τίμιον, καὶ κάρπον πίστεως ἔνδοξον, [corpus in Cappadociam mittitur] εἰς τὴν Καππαδοκίαν, πρὸς τὴν ὑμετέραν ἀπέστειλεν θεοσέβειαν, διὰ θελήματος τοῦ Πρεσβυτερίου, οἰκονομοῦντος τοῦ Κυρίου τὰ πρὸς χάριν τοῖς ὑπομένουσιν αὐτὸν καὶ φοβουμένοις ἀδελφοῖς. Ἑπιτελοῦντες οὖν, ἐν ᾗ τὸν στέφανον ἀγωνισάμενος ἀπείληφεν ἡμέρα, σύναξιν πνευματικὴν, καὶ τοῖς ἐπέκεινα ἀδελφοῖς σημάνατε, ἵνα ἐν πάσῃ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ ἀγαλλιάσεις ἐπιτελῶσιν, δοξάζοντες τὸν Κύριον τὸν ἐκλογὰς ποιούμενον τῶν ἰδίων δούλων αὐτοῦ. [annuo festo honorandum.] Προσαγορεύεται πάντας τοὺς ἁγίους· ὑμᾶς οἱ σὺν ὑμῖν δεδιωγμένοι προσαγορεύουσιν. Τῷ δὲ δυναμένῳ πάντας ἡμᾶς εἰσαγαγεῖν τῇ ἑαυτοῦ χάριτι καὶ δωρεᾷ εἰς τὴν ἐπουράνιον βασιλείαν, δόξα, τιμὴ, κράτος, μεγαλωσύνη σὺν Παιδὶ μονογενῆ, καὶ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμὴν.

[Annotata]

a Publice coram persecutoribus, quod omissum in Latina Zini versione, uti & alia quædam æque levis momenti, quæ piget annotare.

b Prout Gotthis in usu erat: quo videtur indicari velut annua persecutio, circumeuntibus inquisitoribus de fide.

c Delevi sequentia verba, ut sensum non facientia, ἐπὶ ὑπατείας Φλαβίου.

d Item hæc ἑυρίσκονται οὗτοι.

e In MS. Veneto Zinus legit Ἰούνιος, quod magis placet.

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΡΠΟΥ, ΠΑΠΥΛΟΥ, ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝ ΑΥΤΟΙΣ.
Ex MS. Medicæo Regis Franciæ
collato cum alio Bibliothecæ Cæsareæ.

Carpus Ep. Thyatirens., Martyr Pergami in Asia (S.)
Papylus Diaconus, Martyr Pergami in Asia (S.)
Agathonica soror, Martyr Pergami in Asia (S.)
Agathodorus famulus, Martyr Pergami in Asia (S.)
Martialis, Martyr Pergami in Asia (S.)
Isaacus, Martyr Pergami in Asia (S.)
Alii XLIV aut plures, Martyres Pergami in Asia (SS.)

EX MS. REGIS FRANCIÆ

[1] ΜΕμνῆσθαι τῶν ὑπὲρ Χριστοῦ παθόντων, εἴπερ ἄλλο τι λυσιτελὲς καὶ ὠφέλιμον ἱκανὴ γὰρ καὶ μόνη Μαρτύρων μνήμη πρὸς Θεοῦ ἔρωτα ψυχὴν διεγεῖραι, καὶ οἰονεί τι πτερὸν εἰς ἀρετὴν γενέσθαι, [Pergami nati,] καὶ τοὺς αὐτοὺς τοῖς Μάρτυσιν ἄθλους νοερῶς ὑπομένειν παρασκευάσαι, διὰ τῶν ἐκεῖθεν ἀμοιβῶν τὴν ἀπόλαυσιν. Τῶν γοῦν τοὺς μαρτυρικοὺς τούτους ἀγῶνας διηνυκότων εἰσὶ καὶ οἱ στεῤῥοὶ τῆς Ἐκκλησίας στύλοι τε καὶ θεμέλιοι, Κάρπος καὶ Πάπυλος· οἱ πατρίδος μὲν ὑπῆρχεν περιφανοῦς τῆς Περγαμήνων πολέως, πατέρων δὲ σφόδρα φιλαρέτων γενόμενοι, κατάλληλον ἐπιδείκνυντο καὶ τὴν, ἀγωγὴν, οἷά τινος ῥίζης εὐγενοῦς εὐγενῆ βλαστήματα, ὡς δῆλον ἐκ τοῦ κάρπου τὸ δένδρον γίνεσθαι, καὶ τῷ ρἑίθρῳ μακαρίζεσθαι τὴν πηγὴν. Σῶμα μὲν γὰρ μόνοις ἐποίουν ἀρκεῖσθαι ἀναγκαίοις, πᾶν τὸ ποικίλον καὶ περίεργον ἀπωθούμενοι οὕτω δὲ καὶ τοῖς ἀναγκαίοις ὀλίγα χρώμενοι, [& Thyatiris Episcopatu ac Diaconatu fungentes,] ὡς σώματι μὲν παρὰ πολὺ τῶν Ἀγγέλων ἀπολελεῖφθαι, τῷ δὲ περιόντι τῆς ἐγκρατείας μικροῦ καὶ παραψαύειντοὗ ἀσωμάτου. Ἐντεῦθεν εἰς ὕψος ἀρετῆς ἀναχθέντες, ἄξιοι ἐκρίθησαν εἶναι καὶ προστασίαν λαοῦ πιστευθῆναι καὶ Κάρπος μὲν Ἀρχιερωσύνης ἐπιβὰς, τὰ τῆς εὐσεβείας μυστήρια διήγγελλε τοῖς ἐν Θυατείραις Πάπυλος δὲ τῷ τῆς Διακονίας βαθμῷ τιμηθεὶς, ἰσόῤῥοπον ἑαυτῷ τὴν σπουδὴν ἐν τοῖς ἴσοις ἐποεῖτο πόνοις.

[2] Ἐπεὶ οὖν ο περὶ αὐτῶν λόγος πανταχοῦ διεδίδοτο (οἷα μηδὲ λανθάνειν φύοει τῆς ἀρετῆς δυναμένης, [alios instruunt in pietate:] ἀλλ᾽ ἑαυτὴν ἀείποτε κηρυττούσης) πολύ τι πλῆθος παρὰ τούτους συνέῤῥεον, καὶ τῆς παῤ αὐτῶν ἀπολαύοντες διδασκαλίας, ἄσμενοι προσεχώρουν τῇ εὐσεβεία. Ἀλλ᾽ οὐκ ἦν πάντως τὸν ἐξ ἀρχῆς ἀντικείμενον τοῖς ἀγαθοῖς, τούτων οὗτω γινομένων ἡσύχιαν ἄγειν · οὐκοῦν οὐ δὲ ἡσύχασεν, ἀλλὰ τῆς αὐτοῦ κακίας ὑπουργοὺς οὐκ ἀγεννεῖς εὑρηκὼς, ἐνδιαβάλλειν ἀναπείθει Δεκίῳ τοὺς Μάρτυρας, ὅτι τε ἀσεβεῖς τὰ πρὸς τοὺς θεούς εἰσι, [contra hos in Asiam a Decio missus Valerius,] καὶ ὅτι τὴν καινὴν τῶν Χριστιανῶν πρεσβεύουσι δόξαν. Ὁ δὲ χαλεπώτατα πρὸς τοῦτο διατεθεὶς, Οὐαλέριόν τινα συγκάθεδρον, ὃς καὶ τῶν ὃλων αὐτῷ ἐκοινώνει, φιλοδαίμονα καὶ ἄγριον ἄνδρα, πρὸς τὴν Ἀσίαν ἐκπέμπει, ἅ τε περὶ τῶν Ἁγίων αὐτῷ ἀνηγγέλη γνωρίσας, καὶ τὴν κατ᾽ ἐκείνων ἐξουσίαν αὐτῷ ἐπιτρέψας. Αὐτίκα γοῦν Οὐαλέριος τὴν ὁδὸν εἰς τάχει ἀνύει, καὶ ἐπειδὴ ἐν ᾧ οὗτοι διῆγον γέγονε τόπῳ, ὁ μὲν εὐθὺς τοῖς ματαίοις τὰς συνήθεις προσῆγε θυσίας, πρόσταγμα δὲ αὐτοῦ πᾶσαν ὅσην οἱ Θυατειρῶν ἐπεῖχον ὅροι κατὰ σπουδὴν διελάμβανεν, ὥστε τοὺς ἐν αὐτῇ πάντας ἔνθα ἡ θυσία γένοιτο μηδὲν μέλλοντας ἀπαντᾷν, [in sacrificio publico non repertos] τὰς χαριστηρίους εὐχὰς καὶ αὐτοὺς τοῖς ἐκείνου θεοῖς συνοίσοντας, ὥσπερ οὐκ ἐθέλοντος μόνου νοσεῖν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους παραπολαύειν αὐτῷ τοῦ νοσήματος. Τοῦτο δὲ ἄρα τεκμήριον ἱκανὸν τῆς τῶν Μαρτύρων ἐποιεῖτο γνώμης · ἔλεγε γὰρ ὡς εἰ μὲν καὶ αὐτοὺς συνερχομένους τῷ πληθει, καὶ κοινῇ τὰς θυσίας προσφέροντας ἴδοι, ψευδῆ πάντως ἃ πρὸς τὸν Δέκιον κατεῖπον αὐτῶν εἶναι · εἰ δὲ μὴ, μὴ πίστιν ἑτέραν ἀναμένειν μείζονα.

[3] Ἐπεὶ οὖν πάντες συνδραμόντες ἦσαν ὤστε τὰς θυσίας ἐπιτέλεσαι, μόνη δὲ θαυμαστὴ τῶν Μάρτύρων ἀπολείφθη δυὰς (ἵσταντο γὰρ ἔξω, [sisti sibi imperat:] τῷ Θεῷ τὰς εὐχὰς τὴν ἀληθῆ θυσίαν ἀποδιδόντες) παραστησάμενος αὐτοὺς σχήματι σοβαρωτέρῳ τὴν αἰτίαν ἠρώτα τῆς ἀπολείψεως. Εἶτα καὶ προσετίθει, Ὅτι κᾂν γοῦν ἐπ᾽ ὀψεσι ταῖς ἐμαῖς τὸ ὑστέρημα καλῶς ἀναπληρωθήτω, ἵνα καὶ τοῖς κατηγόροις εἰς κεφαλὰς ὁ φθόνος μεταχωρήσῃ, ὑμῖν λαμπρότερον ἣ τὸ πρόσθεν τὸ κλέος ἀναφανῇ. Πρὸς ταῦτα οἱ Ἅγιοι, καὶ φόβου καὶ περιφανείας πάσης ἀνθρωπίνης ἀνώτεροι γεγονότες, Ἀλλ᾽ αἰσχύνη, Βασιλεῦ, εἶπον, αἰσχύνη σαφὴς, βοῦn ἔχειν καὶ ὄνον, κατὰ τὸν μέγαν Ἠσαΐαν εἰπεῖν, μεγάλης ἀγνωμοσύνης ἔλεγχον · εἴπερ ἐκεῖνα μὲν ἔγνω τὸν κεκτημένον καὶ τρέφοντα, ἡμᾶς δὲ φαίνεσθαι ἀγνοῦντας, εἴγε τὸν ἀληθῆ δεσπότην καταλιπόντες ψευδωνύμοις προστεθῶμεν θεοῖς. [& idolorum ruina ac terræmotu nil mutatus,] Ταῦτα εἶπον καὶ ἅμα Θεὸς τοῖς εἰρημένοις ἐπεψηφίζετο · καὶ σεισμοῦ τι μέγα χρῆμα ἐπενεχθὲν, εἰς κόνιν ἐλέπτυνε τὰ τῶν ἀφρόνων σεβάσματα. Καὶ τὰ μὲν ἄψυχα οὕτως ἐ͂χε καὶ διώλλυτο · Οὐαλερίῳ δὲ πάγιος ἡ κακία καὶ ἀμετάθετος (δέον γὰρ θαυμάσαι τὴν ἄφατον τοῦ Θεοῦ δύναμιν, καὶ τῆς πολλῆς τῶν αὐτοῦ θεῶν ἀσθενείας καταγελάσαι, ὅπερ ἂν ἐποίησε νοῦν ἔχων καὶ συνιὼν ἄνθρωπος) ὁδὲ θρασύτερος ἐδείκνυτο μᾶλλον, καὶ αὐτὴν ὡς εἶχε τὴν μανίαν ἐγύμνου. [raptarinudos per urbem jubet:] Ἀλλ᾽ ἐπεὶ τὸ εὐγενὲς καὶ κόσμιον τῶν ἀνδρῶν αἰδούμενος βαρυτέρας τέως ἀπείχετο τιμωρίας, κελεύει κλοιοῖς σιδηροῖς περιαυχενισθέντας, γυμνοὺς ἀνὰ μέσην τὴν ἀγορὰν περιάγεσθαι.

[4] Ἤγοντο τοίνυν οἱ ἀθληταὶ γυμνοὶ, περιαυχενίῳ δεσμῷ βαρυνόμενοι, καὶ περιήεσαν ἀτίμως τὴν ἀγορὰν οἱ ἀληθῶς τίμιοι, μυκτηρισμὸς καὶ γέλως οἱ μυρίων ὀντως ἐπαίνων ἄξιοι. Ὁ δικαστής οὖν τὴν ἄτιμον περιαγωγὴν ταύτην, αἰσχύνην ὑπολαβὼν ἐμποιῆσαι τοῖς Ἁγίοις, καὶ οὕτω μαλακωτέρους αὐτοὺς παρασκευάσαι περὶ τὴν ἔνστασιν, [dein ad defectionem blandius solicitat.] ἀπαλωτέροις ἔκρινε λόγοις αὐτοὺς ὑπελθεῖν, καὶ ταύτη κλέψαι τῆς προαιρέσεως τὴν εὐγενείαν, Καὶ εἰ μὲν ἑώρων ὑμᾶς, φησι, μὴ φρονήματος ὑγιοῦς σαφῆ γνωρίσματα φέροντας, ἀπεσχόμην ἄν τῆς πρὸς ὑμᾶς συμβουλῆς (ἔξεστι γὰρ καὶ διὰ βασάνων ὑμᾶς ἑλεῖν, εἰ θελήσαιμεν, καὶ τὴν ἡμετέραν ἄκοντας καὶ μὴ βουλομένους μεταδιδάξαι θρησκείαν) ἐπεὶ δὲ καὶ ἡ ὄψις καὶ ἡ τῶν ἠθὡν εὐκοσμία τὴν τῆς γνώμης δηλοῦσιν ἐλευθερίαν, πείθομαι σύμβουλος ἀγαθὸς ὑμῖν καταστῆναι · οὐ δὲ γὰρ οἶμαι διαλανθάνειν ὑμᾶς, ὡς ἐκ μακροῦ χρόνου τά γε τῆς πρὸς τοὺς ἀθανάτους θεοὺς ἀρξάμενα δόξης καὶ τιμῆς καὶ εἰς δεῦρο καὶ ἔτι μένει, οὐ παρ᾽ ἡμῖν γε μόνοις τοῖς τὴν ἑλλάδα γλῶτταν εἰδόσιν, ἀλλὰ καὶ τοῖς βαρβάροις αὐτοῖς. Ἔξεστιν οὖ δἰ αὐτῆς ὁρᾶν πόλεις ευνομίαν ἀγούσας, πολεμίων ὄφρυν πίπτουσαν καὶ εἰρήνην ἰθυνομένην · ἢ πόθεν Βασιλεῖς καὶ Δυνάσται, πολλοὶ μὲν καὶ πρότερον, Ρὡμαίων δὲ νῦν εἰς τοσοῦτον δόξης προῆλθον, ὡς καταστρέψασθαι μὲν ἔθνη, καταστρέψασθαι δὲ πόλεις, ὑποχειρίους δὲ ποιήσασθαι πᾶν τὸ ἀντίπαλον. Εἰ τοίνυν ἀμαθῶν λόγοις πρὸς τὴν ἄλογον ταύτην καὶ ἀρτιφανῆ τῶν Χριστιανῶν δόξαν ἀπήχθητε, οὐ μέμφομαι · τῆς ἁπλότητος γὰρ εἶναι τοῦτό φημι · ὑμεις δὲ ἀλλ᾽ ἀναλαβόντες ἑαυτοὺς μετάθετε πρὸς τὸ βέλτιον, ὡς ἂν οἵ τε θεοὶ ὑμῖν ἵλεῳ γένωνται, πλειόνων τε ἀπολαύσῃ τε τῶν παρ᾽ ὑμῖν ἀγαθῶν, καὶ τὸ τοῦ Βασιλέως οὕτω φιλότιμον περὶ τὰς παντὸς ἐπιμείνητε, τὰ τούτων ἐνάντια ὑμῖν συμβήσεται, ἀλλὰ καὶ ἡμῶν αὐστηροτέρων, ὅπερ ἀπεύχομαι, πολλὴ ἀνάγκη πάντως ὑμᾶς πειραθῆναι.

[5] [refutane Sancti objectam sibi idololatriæ vetustatem,] Ταῦτα ἐπειδὴ οἱ Μάρτυρες ἤκουσαν, τὰ ὄμματα ἐις οὐρανοὺς ἀνασχόντες, καὶ ὅλους ἑαυτοὺς τῇ τοῦ σταυροῦ σφραγίδι σημειωσάμενοι, Ἔοικας, εἶπον, ὥσπέρ τινας τῶν ἀφελεστέρων μήδε βραδέως, ἀλλ᾽ εὐκόλως οὕτω πείσειν ἡμᾶς οἰηθῆναι μεταμαθεῖν τὴν εὐσέβειαν · ἀλλ᾽ οὐκ ἀνδράσιν ἀγεννέσιν ἴσθι περιτυχὼν, οὐ, μὰ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦτον ἀγῶνα, καὶ τὴν ἡμετέραν ἐκ παίδων περὶ τὴν εὐσέβειαν ἄσκησιν · οὐ γὰρ παρὰ τὴν τοῦ χρόνου ἀρχαιότητα τιμῆς ἀξίαν εἴποιμεν ἂν εἶναι την ὑμετέραν θρησκείαν · οὐ δὲ γὰρ εἴ τι ἀρχαῖον, τοῦτο καὶ τιμῆς ἄξιον, ἐπειδὴ παλαιὰ μὲν πάντως καὶ ἡ κακία, ἀλλ᾽ οὐχὶ τιμᾶσθαι διὰ τὸν χρόνον ἀξία · οὐ τοίνυν εἰ ἀρχαία δεῖ σκοπεῖν ἡ θρησκεία ὑμῶν, ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦτο, εἰ δέον αὐτῇ προσίεσθαι, ἣν ἐβουλεύσαιμεν ἂν ἡμεῖς ἐκκλίνειν ὁπόση δύναμις καὶ ἐκ τοῦ μέσου ποιεῖν, οὕτω φρικτὴν πυρὸς γεένναν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὴν θησαυρίζουσαν · ὅλως δὲ εἰ χρὴ μετὰ ἀκριβείας προσέχειν, εὑρήσεις πάντως καὶ σὺ τοὺς ὑπὲρ ὑμῶν τιμωμένους θεοὺς οὐδεν ἕτερον ἢ ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων ἄψυχα καὶ κωφὰ, οὐ μόνον ἀλλοις οὐ δι᾽ ὁτιοῦν [ejusque vanitatem ostendum,] ἀλλὰ καὶ ἑαυτοῖς βοηθῆσαι τοπαράπαν οὐ δυναμένους. Εἰ τοίνυν ἄνθρωπος μὲν πλάσμα Θεοῦ, ἃ δὲ ὑμεῖς εἶδωλα προσκυνεῖτε ἀνθρωπίνης εἶσιν ἔργα χειρὸς, πῶς ἄν τις, εἰ μὴ λίαν ἀναίσθητος ἔιη καὶ βοῦς αὐτόχρημα καὶ ὄνος, τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ δεδημιουργημένοις τὴν τιμὴν ἀπονείμῃ ; δέον ἐκεῖνα μᾶλλον τοὺς οἰκείους τιμᾷν δημιουργοὺς, εἴ τις αὐτοῖς αἴσθησις. Ἐπειδή τοίνυν συνέτους ἡμᾶς ὡμολόγησας καὶ οἶδας, ὡς οὐκ ἄν ποτε φρενὸς ὑγιοῦς ἄνθρωπος ψεῦδος ἀντὶ τῆς ἀληθείας προέλοιτο, ἐπίστησον τὴν διάνοιαν, καὶ τὰ περὶ τοῦ ὄντως δημιουργοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ ὑπὸ ἀληθῶν χειλέων διδάχθητι.

[6] Θεὸς οὐ πέφυκε περιγράφσθαι, ἀπερίγραπτος γὰρ πάντη καὶ ὑψηλότερος χρονικῆς ἁπάσης ἐννοίας · ποιητὴς γὰρ χρόνων οὐχ ὑπὸ χρόνον · ὅθεν οὐ δὲ τοῦ εἶναι ἤρξατο, [& unam Deitatem] πάντα δὲ τάτε ὁρατὰ καὶ νοούμενα εἰς τὸ εἶναι αὐτὸς παρήγαγεν. Ὁ τοίνυν ἄνθρωπος, πλάσμα Θεοῦ γεγονὼς, τὸν παράδεισόν τε οἰκεῖν κληρωθεὶς, καὶ λαβὼν ἐντολὴν πρὸς γυμνασίαν προκοπῆς μείζονος, φθόνῳ διαβόλου παρακοὴν νοσήσας τὴν φθορὰν τῆς ἀφθαρσίας ἠλλάξατο, καὶ θελήματα σαρκὸς ὑποκύψας ὑπὸ χεῖρα γέγονε τῷ θανάτῳ. Κᾂν ὁ βασκανίας πατὴρ οὐ δὲ τούτῳ μόνῳ τοῦ φθονηθέντος ἠρκέσθη τῷ πτώματι, ἀλλὰ κἂν εἰς λήθην, οἴ μοι! Θεοῦ τοὺς ἐκ τοῦ αὐτοῦ φύντας γένους ὕστερον ἤγαγεν, ὡς μὴ σωμάτων μόνον ἀλλὰ καὶ ψυχῶν αὐτῶν κυριεύειν τὸν θάνατον. Ἀμέλει καὶ τὸν ἀληθῆ Θεὸν ἀπολιπόντες, καὶ πρὸς τὸ φέγγος τῆς ἀληθείας ἑκοντὶ μύσαντες, τὸν τῆς εἰδωλολατρίας σκότον ὑπῆλθον. Διὰ ταῦτα τοίνυν αὐτὸς ὁ τοῦ ἡμετέρου γένους δημιουργὸς, [& Verbi incarnationem prædicant.] ὁ φιλανθρώποις σπλάχνοις ἡμᾶς ἐκ τοῦ μὴ ὄντος παραγαγὼν, μὴ φέρων ὑπὸ τοῦ πονηροῦ τὸν ἄνθρωπον ὁρᾶν τυραννούμενον, τῶν τε πατρικῶν οὐκ ἐξέστη κόλπων, καὶ πάντα πλὴν μόνης τῆς ἁμαρτίας καθ᾽ ἡμᾶς γεγονὼς, σταυροῦται καὶ θνήσκει, τοῦ τῆς ἁμαρτίας πτώματος ἐθέλων ἡμᾶς ἀνασώσασθαι. Τῷ ἑαυτοῦ τοιγαροῦν θανάτῳ τὸν αἴτιον τοῦ ἡμετέρου πτώματος καταβεβληκὼς, αὐτός τε εἰς οὐρανοὺς ἀνεληλύθη ἀφ᾽ ὧν κατῆλθε, καὶ ἡμᾶς ἐκεῖσε καλεῖ, τὴν πρὸς αὐτὸν ἡμῖν ἄνοδον ὑποδείξας. Ἔχεις τι καὶ αὐτὸς τοιοῦτον ἀντεπιδεῖξαι παρὰ τῶν ὑμετέρων θεῶν γενόμενον; ἢ καὶ τὸ θεοὺς ἤδη τούτους καλεῖν μεταμέλει σοι. Κτημάτων δὲ καὶ χρημάτων καὶ τῆς παρὰ Βασιλεῦσι τιμῆς, τῶν ὑμετέρων ὡς φατὲ καλῶν, λόγος ἡμῖν ὀλίγος, οὐχ ἑστῶτα κρίνειν, ἀλλ᾽ ὡς φεύγοντα καλῶς ὑπὸ τοῦ Προφήτου ταῦτα πεπαιδευμένοις · ἄλλωστε δὲ καὶ εἰς Θεὸν ἤδη τὴν ἐλπίδα θεμένοις, καὶ τῆς ἐκεῖθεν δόξης ἐξεχομένοις, δι᾽ ὃν καὶ τὸ παθεῖν εὐψύχως εἰλόμεθα.

CAP. II.

[7] Τούτων ἀκούσας Οὐαλέριος ἀθυμία τε εἴχετο καὶ πυρὶ μανίας ἐφλέγετο, καὶ παραχρῆμα τὸ περίπλαστον τῆς ἡμερότητος προσωπεῖοͅν ἀποβαλὼν τὴν ἔνδον ἀγριότητα ἐγύμνου · καὶ τὴν μὲν ὕπαρξιν τῶν Ἁγίων εἰς διαρπαγὴν τοῖς κατηγορήσασιν ἐξεδίδου, [Bonis spoliati] πράγμα τὸ λίαν ὑπ᾽ ἐκείνων περιφρονούμενον τοῖς πάνυ μέγα τοῦτο λογιζομένοις · αὐτοὺς δὲ δι᾽ ἵππων τινῶν ἀγρίων ἀποδεθέντας ἐκέλευσεν ὅτι τάχος ἐπὶ τὰς Σάρδεις ἐλαύνεσθαι. Τὰς μὲν οὖν ἵππους, [Sardes raptantur,] ἀπὸ Θυατείρων τρέχειν ἀρξαμένας, ἑσπέρας ἤδη καταλαβούσης, αἱ Σάρδεις μόλις τοῦ δρόμου παύουσιν · ἀλλὰ τοῖς Μάρτυσιν, κᾂν τῇ πικρᾷ ταύτῃ τιμωρία διημερεύσατιν, ὅμως οὐ δὲ ἡ νὺξ ἄμοχθος ἦν, ἀλλ᾽ εἰς ὕμνους θείους τὸ πλεῖστον αὐτῆς μέρος ἐδαπανᾶτο · εἰ δὲ που βράχυ καὶ ὕπνου μετέλαβον, [ibique confortati ab Angelis] Ἄγγελοι αὐτοῖς ἐφιστάμενοι πεπονηκότας τε ἀνελάμβανον καὶ περὶ τὰς μελλούσας ἔτι βασάνους προθυμοτέρους ἐποίουν. Τῇ δὲ ὑστέρα τοῦτο μὲν ἀλλήλοις, τοῦτο δὲ καὶ τοῖς παροῦσι τὴν θείαν ἐκείνην ἐπιστασίαν οἱ Ἅγιοι διηγοῦντο, καί ποτε Οὐαλέριος ἥξει ἐπανεξετάζων αὐτοὺς περιέμενον, ὤσπέρ τινες ἀξιόμαχοι στρατιῶται ἀγώνων ἐπιθυμοῦντες, καὶ πρὸς τὸν μετὰ δόξης θάνατον εὔτολμόν τι καὶ εὐγενὲς βλέποντες.

[8] Ἐκεῖνος δὲ τὰς Σάρδεις καταλαβὼν, ὥστε νῦν εἰ καὶ μὴ πρότερον εὐπειθεστέροις τοῖς Μάρτυσι καὶ εὐχερώτοις ἤδη γενομένοις περιτυχεῖν (τὰ μὲν γὰρ τῆς τιμωρίας ἐγίνωσκε μόνον [rursus frustra solicitantur blanditiis,] τὰ δὲ τῆς παρακλήσεως πόθεν ἡ γεώδης ἐκείνη ψυχὴ καὶ ξένη θείας ἐπιφανείας καὶ ἀγαθότητος ἐπεῖδε;) ἐπεδὴ πλέον νῦν ἤπερ ἔμπροσθεν χαριεστάτους μὲν τὴν ὄψιν, εὐσταθεῖς δὲ τὸ φρόνημα καὶ ἀταπεινώτους τὴν ψυχὴν ἐθεάσατο, ἀπογνοὺς τὸ διὰ βασάνων ἑλεῖν, τωπείαις πάλιν καὶ δωρεῶν μειζώνων ἐπαγγελίαις τὴν τῶν γενναίων ἔνστασιν ὑποχαυνοῦν ἐπεχείρει. Ὡς δὲ ἐπὶ πλέον ἐπείρα, καὶ πλείονα ἔτι τὴν στεῤῥότητα κατενόει, πρὸς τὸ αὐστῆρον αὖθις ἐχώρει, τῷ συνεχεῖ τῆς μεταβολῆς καὶ τῷ ποικίλῳ τῆς ὁμιλίας θηρᾶσαι τὴν ἐν Χριστῷ ἁπλότητα ὁ σχολιὸς μηχανώμενος

[9] Ἐπεὶ δὲ καὶ οὕτως νικώμενος ἦν, καὶ οὐ δὲ μικρὸν ὑπενδιδόντας ἑώρα τοὺς Μάρτυρας, ἀλλ᾽ ὥσπέρ τις ἀλώπηξ ἐφάνη διαμαχομένη πρὸς λέοντας [eorum famulus Agathodorus] ἀπορῶν τοῖς ὅλοις ὑπέρχεται τέχνην ἑτέραν, καὶ Κάρπον μὲν καὶ Πάπυλον ἀποπέμπεται, τοὺς γενναίους ἀσφαλῶς τηρεῖσθαι κελεύσας · τὸν δὲ θαυμαστὸν Ἀγαθόδωρον (ὣς τοῖς Μάρτυσι διέκειτο καὶ τὰ τῶν οἰκετῶν ἔπραττε, Μάρτυς ἤδη καὶ αὐτὸς τἐλειος ὢν, καὶ τῷ περὶ αὐτοὺς φίλτρῳ τῶν αὐτῶν ἐκείνοις ἐκοινώνει κολάσεων) τοῦτον ἐκέλευσε ταθέντας βουνεύροις ἀνηλέως τύπτεσθαι, ἅμα μὲν λυπεῖν τοὺς Ἁγίους διὰ τῆς πρὸς τὸν ὁμόπιστον τιμωρίας, ἅμα δὲ καὶ φοβεῖν βουλόμενος. Ἡμιλλῶντο οὖν ἀλλήλοις ἑκάτεροι, ὅ τε κολάζων δικαστὴς, καὶ ὁ Μάρτυς · ὁ δικαστὴς μὲν, ὥστε τῷ πλήθει τῶν πληγῶν τὸν ἄνδρα ἑλεῖν · ὁ δὲ Μάρτυς ἡδέως οὕτως τὰς πληγὰς δεχόμενος, ὡς δῆλον εἶναι τοῦτο δι᾽ εὐχῆς τίθεσθαι τὸ διαρχέσαι τὴν τιμωρίαν καὶ μὴ ἀπαγορεῦσαι τοὺς κολαστὰς παίοντας [flagris concisus,] Ὡς οὖν τὸ μαρτυρικὸν ἐκεῖνα σῶομα πολὺν ἤδη ταῖς μάστιξιν ἐκόπτετο χρόνον, αἵματος μὲν ὥσπερ ἐκ πηγῆς τινος κρουνοὶ ἀνεδίδοντο, σπλάγχνα δὲ τῆς οἰκείας περιβολῆς ἐγυμνοῦντο, μῦες τῶν ἁρμονιῶν διεσπῶντο, καὶ ἡ τῆς ὀδύνης αἴσθησις πολλή τις ἀτεχνῶς καὶ δριμεῖα τὸν γενναῖον εἰσήει · ὁ δὲ καθάπερ τῶν λυπούντων πάσχων οὐδὲν οὕτως ἐν τοῖς δεινοῖς διέκειτο, ἡσυχῆ φέρων τὰς τῶν μαστίγων νιφάδας, καὶ τὸ διὰ Χριστὸν πάσχειν ἀρκοῦν ἔχων τῶν ὀδυνῶν παραμύθιον. Ὡς δὲ ἀπειρήκει δὲ Οὐαλέριος ἤδη, ἔκαμνον δὲ οἱ δήμιοι παίοντες, τὸν δὲ καὶ ἤγαλλον οἱ βάσανοι μᾶλλον · μετακαλεῖται μὲν εἰς οὐρανοὺς Χριστὸς στεφανώσων τὸν ἀθλήτην, οὗτος δὲ τὸ πνεῦμά τε εἰς χεῖρας εὐθὺς τοῦ καλέσαντος, καὶ τὸ σῶμα νεκρὸν τοῖς αἰκίζουσι παρετίθει · ὅπερ ἄταφον μὲν παρεῤῥίπτετο, [supplicio immoritur.] δεῖπνον ἕτοιμον θηρίοις καὶ πετεινοῖς ἐκκείμενον, οὕτω προσταγὲν ὑπὸ τοῦ Οὐαλερίου · ὀψίας δὲ γενομένης τινὲς τῶν ἐκεῖ προσοικούντων κρύπτουσι τοῦτο ἔν τινι γειτονοῦντι σπηλαίῳ, ἔργον φιλανθρώπου ψυχῆς ποιοῦντες, ἢ καὶ θείας οὕτω προνοίας οἰκονομούσης.

[10] Τὸ δὲ μετὰ ταῦτα Οὐαλέριος ὁ Ἡγεμὼν, ἡ παλίμβολος τῷ ὄντι καὶ δολερὰ ἀλώπηξ, πάλιν ἡπιωτέροις τοὺς Ἁγίους ὑπερχήται λόγοις, φοβηθεὶς ἴσως μή καὶ αὐτοὺς ὥσπερ δὴ καὶ Ἀγαθόδωρον ἤδη ζημιοθείη· ἔλεγε γαρ ὡς ἐκεῖνος μὲν ἄξιον ἀπονοίας τοιαύτης θάνατον εὗρε, [ipso vero constantes in fide] μὴ πεισθεὶς θῦσαι τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς· αὐτοὶ δὲ συνετοὶ ὄντες, τινός ἂν χάριν οὐ πρὸς τὸ σύμφορον ἡμῖν ἀποβλέψητε, ἀλλ᾽ ἐξομοιωθῆναι θελήσητε ἀνθρώπῳ δεινῶς κακοδαίμονι, ἀντὶ τοῦ ζῆν καὶ χαίρειν ἀνοήτως βίαιον θάνατον ἑλομένω; Καὶ ταῦτα μὲν Οὐαλέριος· ἐπεὶ δὲ καὶ τοὺς Ἁγίους ἤκουσε πολλὴν μὲν αὐτοῦ καταγινώσκοντες ἄνοιαν, ἕνεκα τῆς ἀλόγου συμβούλης ταύτης, αὐτοὺς δὲ τότε ζηλωτοὺς μᾶλλον καὶ μακαρίους ὀφθήσεσθαι, ὅτε τὸν δοκοῦντα παρ᾽ αὐτῷ βίαιον θάνατον τοῦ Ἀγαθοδώρου μιμήσονται, ἀπολιπὼν πάλιν τὴν ἐψευσμένην φιλανθρωπίαν, πρὸς τὴν αὐτῷ συνήθη καὶ φίλην ἐπανῆλθε θηρίαν, καὶ τὰ προσείκοντα ταύτῃ ποιεῖ.

[11] Μακρὰν γαρ ὁδοιπορίαν στείλασθαι μέλλων, ἁπὸ τῆς Σαρδιανῶν πόλεος πρὸς τὴν Πέργαμον, [Pergamum reducuntur,] ἀκολουθεῖν αὐτῷ κελεύει καὶ τοὺς Ἁγίους, τῷ τάχει τῶν ἵππων συντρέχειν ἐκ ποδὸς ἀναγκάζει, ἵνα πρὸς τὸν ἐκ τοῦ δρόμου κόπον ἀπαγορεύσαντες, τί γε ἄλλο ἠ καὶ ἄκοντες μεταβάλλοιντο, καὶ πεισθεῖεν εἴδωλα προσκυνεῖν. Οἱ Ἅγιοι δὲ, ὅτι μὴ καὶ πλείων ὁ δρόμος ἦν, ἡδονῆς ὕφεσιν τὸ πράγμα ἠγοῦντο· οὕτω πᾶν τὸ διὰ Χριστὸν ἐπαγόμενον οὐ λύπην, ἀλλὰ πολλὴν μᾶλλον ἐνεποίει τὴν εὐφροσύνην, καθάπερ ἀπόδειξις αὐτοῖς τοῦ πολλοῦ πόθου τοῦ πρὸς τὸν Ἰησοῦν γενόμενον. Τῶ γοῦν τοῦ τοσούτου δρόμου καμάτω διημερεύσαντες, ἐπὶ τῷ ἀλγει τε τῶν τραυμάτων αὐτῶν, κατὰ τὸν θεῖον φθάναι Δαβὶδ, καὶ προσεθέντος αὐτοῖς· εἶτα καὶ φυλακῆς ταῦτα διαδεξαμένης, [biduo currere post equos coacti.] νυκτὸς ἐπειγομένης ἤδη, ἀγγελική τις καὶ θειοτέρα δύναμις ἐπιστᾶσα ἐθεράπευσέ τε αὐτοῖς τὰς πληγὰς, καὶ μείζονα πρὸς τοὺς ἀγῶνας τὴν προθυμίαν ἐνέθηκεν. Οὐαλέριος τοίνυν ἔωθεν ἀναστὰς βαδίζειν αὐτοὺς ἐκέλευσε, πρὸς τὸν πόνον ἁπλῶς καὶ τὴν ταλαιπωρίαν τῆς χθὲς ἠμέρας ἀποσκοπῶν, καὶ οἰόμενος μόλις ἂν καὶ βασταζομένους τὴν ὁδὸν ἀνῦσαι. Ὡς δὲ οὕτως ἔχοντας ἐῥῤωμένους ἑώρα, καὶ τὰ τούτων πρόσωπα θάλλοντα μᾶλλον τῶν λουτροῖς καὶ ἀνέσεσιν καὶ σκιατραφία διηνεκῶς προσκειμένων, γοητείαν τὸ πράγμα ἐκάλει ὁ δαιμόνων ἀληθῶς ἔμπλεως· καὶ διὰ τοῦτο προσετίθει τοῖς ἐπιπόνοις, θεραπεύων ἑαυτῶ τὸν θυμὸν, καὶ σιδήρῳ τὰ μέλη πανταχόθεν βαρυνόμενος, ἐκέλευε πάλιν ὁδεύειν.

CAP. III.

[12] Ἐπεὶ δὲ οὗτός τε κἀκεῖνοι ἐν τῶ ὡρισμένω γεγόνασι τόπῳ, θύσας δαίμοσιν Οὐαλέριος, ἔπὶ δικαστικοῦ βήματος προκαθίζει· καὶ τὸν μακάριον παραστησάμενος Κάρπον, [S. Carpus seorsim solicitatus] καὶ πρόσωπον ἑαυτῷ περιθεὶς πιστοῦ τινος φίλου καὶ θερμὴν ἔχοντος τὴν περὶ αὐτὸν μέριμναν, Ἔχρην μὲν, εἶπεν αἰδούμενόν σε τὴν πολλὴν ἡμῖν ἐπιείκειαν αὐτόματον ὁρμῆσαι πρὸς τὸ καλὸν καὶ τοῖς μεγίστοις θῦσαι θεοῖς· νῦν δὲ καὶ παρακελευόμενος πρὸς τοῦτο καὶ εὐεργετούμενος, ὡς ὁρῶ, οὐ δὲ βραχεῖάν τινα χάριν αὐτοῖς ἀπομένοις, ἀλλὰ τοῦ οἰκείου συμφέροντος ἀμελεῖς· ἰδοῦ γαρ οὗτοί σε τοῦ γήρως οἰκτείραντες ἀταλαίπορόν σοι ἔστηκαν τὴν πορείαν· αὐτὸς δὲ, οὐκ οἶδα ὅ, τι παθὼν, ἀγνώμων τε περὶ τοὺς εὐεργέτας ἐλέγχῃ, καὶ ἡμᾶς ἐν μηδενὶ τιθέμενος πρὸς την ἐκείνην ὀλιγωρεῖς θεραπείαν. Θέλησον οὖν κᾂν ἄρτι κατανεῦσαι, καὶ συμβουλεύοντί μοι τὰ λυσιτελῆ πεισθῆναι, ὡς ἐμὲ ἡ σὴ δυσωπεῖ πολιὰ καὶ λύπῃ δεινῇ συνέχομαι, καὶ ὥσπερ οὐκ ἀλλοτρίαν ἀλλ᾽ ἐμαυτοῦ συμφορὰν τὸ σὸν κλαίομαι. Ἀλλὰ τὶ πάθω; οἶδας γαρ ὅτι λίαν οὕτως ὑπερορώμενος οὐκ ἀνέξομαι, εἰ καὶ μὴ δι᾽ ἐμαυτὸν, ἀλλὰγε διὰ τὴν εἰς τοὺς θεοὺς ὕβριν. [constanter resistit,] Πρὸς ταῦτα ὁ θεῖος Κάρπος, Συμβουλὴν ἀπὸ φωτὸς, ἔφη, πρὸς σκότος, καὶ ἀπὸ ζωῆς πρὸς θάνατον ἄγουσαν, οὐκ ἂν λογισμοῦ κύριος συμβουλὴν, ἀλλ᾽ αὐτὸ τοῦτο ὅπέρεστι, ἐπιβουλὴν ὀνομάσοι· εἰ δὲ καὶ ἠ ἐμή σε δυσωπεῖ πολιὰ, τί τὸ ἐμποδίζον μὴ καί σε προσθῆναι μᾶλλον ἐμοὶ πατρικῶς συμβουλεύοντι; ὅτι δέ σε τὰ ἐμὰ λύπει, ἐγώ σε μᾶλλον οἰκτείρω τῆς ἀπωλείας, καὶ δῆλός ειμί, ἠ φίλη ἴστω ἀλήφθεια, συναχθόμενός σου τῇ συμφορᾷ, τοιουτοις προσκειμένου θεοῖς καὶ ψεῦδος τὴν ἐλπίδα θεμένου, τὸ τῆς θείας φάναι γραφῆς, οἵ γε πῶς ἄν ποτε δικαίως νομισθεῖεν θεοὶ, ὕλης ἀψύχου ὄ ντες, καὶ τὴν εἰς τὸ εἶναι παραγωγὴν ἐξ ἀνθρωπίνης χειρὸς ἔχοντες;

[13] Οὐὰλέριος οὖν οὕτως ἐπὶ Κάρπου τοὺς αὐτοῦ θεοὺς, κᾂν ὀ λόγος ἀληθὴς ἦν, [flagris dire cæditur] ὑβριζομένους οὐκ ἐνέγκων, ἀγαθῶν λογῶν πονηρὰν ἀντίδοσιν ἐποιεῖτο· ἐμίσησε γαρ ἐν πύλαις ἐλέγχοτα, κατὰ τὸν θεῖον Ἄμως, καὶ λόγον ὅσιον ἐβδελύξατο· ἐκέλευσε δὲ εὐθέως, καὶ ὁ θυμὸς ἄμετρος ἦν, καὶ δημίων. χεῖρες εἶχον τὸν Ἅγιον, ῥάβδοι τε αὐτὸν ἀκανθώδεις ἀνηλεῶς ἤκιζον, καὶ αἱ σάρκες ξαινόμεναι συνεχῶς εἰς ἀέρα διεσκεδάζοντο· καὶ κόρον ἐν τούτοις οὐκ ἐλάμβανεν ὁ θυμὸς, ἀλλὰ καὶ πάλιν ἕτεροι τῶν δημίων, [& lampadibus ustulatur.] οἱ μὲν λαμπάδας αὐτοῦ ταῖς πλεύραις ὑπανήπτον, οἱ δὲ ἅλας τοῖς μώλωψιν ἀπανθρόπως ἐπέταττον, ἐντεῦθεν αἱμάτων μὲν ῥύακες κατὰ τοῦ ἐδάφους ἐφέροντο, ἱνες δὲ διασπόμεναι δριμυτάτην τῷ Μάρτυρι αἴσθησιν ἐνεποίουν.

[14] Ἔκαμεν ἂν ἐν τούτοις, εἴ τι καὶ τῶν ἀψύχων ἦν τὸ αἰκιζόμενον, ἠλγήσατὲ δὲ καὶ ὑμεῖς πάντως καὶ πρὸς μόνην τὴν ἀκοὴν· ἀλλ᾽ ὁ Μάρτυς ὅσῳ τὸ πλῆθος τῶν κολάσεων ἐπετείνετο, τοσούτῳ καὶ αὐτὸς μᾶλλον τῷ πρὸς Θεὸν ἡλίσκετο ἔρωτι, καὶ ὥσπέρ τινος ἡδίστου κατετρύφα τῶν ὀδυνῶν, ἕως πρὸς τὸ τοῦ ἀνδρὸς γενναῖον ἀποκαμὼν Οὐαλέριος, [Interrogatus etiam Papylus] τοῦτον μὲν παρέπεμψε τῇ εἱρκτῇ· τὸν δὲ θεῖον παραστησάμενος Πάπυλον, ὥσπερ νῦν πρῶτον αὐτὸν θεασάμενος, ἠρώτα, τίνες οἱ γενέται, τίς ἡ πατρὶς, καὶ τίς ἄρα ἡ ἐπιστήμη τῷ Μάρτυρι. Ὁ δὲ Ἅγιος, Μεμάθηκας ἤδη, φησὶν, ὅτι ἐλευθέρων πατέρων ἐγὼ παῖς, ἐκ Θυατείρων δὲ ὥρμημαι, μέτειμι δὲ ἰατρικὴν, οὐχ ὁπόση γένοιτο ἂν ἐκ βοτανῶν τῶν ἐκ γῆς φυομένων, ἀλλ᾽ ὅση ἀν τινι ἀπὸ Θεοῦ δοθείη· καὶ γαρ οὐ μεχρὶ σωμάτων περιορίζομεν τὴν ὠφέλειαν, ἀλλὰ καὶ τῶν ψυχικῶν ἀῤῥωστημάτων ποιούμεθα τὴν διόρθωσιν. Εἶτα ὁ δικαστὴς, Οὐκ ἄνευ ἀσκήσεως τῶν Γαλήνου, ἔφη, καὶ Ἱπποκράτους ταυτὶ γένοιτο, οἳ παρὰ τῶν θεῶν τῆς ἐπιστήμης τὸ κεφάλαιον ἔλαβον. Καὶ ὁ Πάπυλος, Γαλῆνος μὲν καὶ Ἱπποκράτης καὶ οἱ τὴν ἐκείνων μετιόντες τέχνην, τότε ἄν τινα θεραπεύσειαν, ἠνίκα τῆς ἑαυτοῦ φιλανθρωπίας τὴν χάριν καὶ ὁ ἐμὸς παράσχοι Θεός· εἰ δ᾽ οὖν οἴχεται αὐτοῖς ἡ σπουδὴ, [provocat ad miraculum] μηδὲν τῆς περὶ τὴν τέχνην ἀσκήσεως ἀπολαύσασα· οὓς δέ γε ὀνομάζεις θεοὺς, οὐ δὲ ἑαυτοὺς ὀνῆσαί τι δυνάμενοι, πῶς ἂν τῆς ἑτέρων οὗτοι φροντίσωσι θεραπείας; Εἰ δὲ καὶ μαθεῖν ἔργῳ τὸ πράγμα ἐθέλεις, τὸν παρὰ σοὶ καθήμενον, πεπηρωμένον ὡς ὁρᾷς ὄντα τὸν ἕτερον τῶν ὀφθαλμῶν, ἀναβλέψαι ποιησάτωσαν, κᾀμοὶ λόγος τὸ μετὰ ταῦτα οὐδεὶς. Εἴη δ᾽ ἄν τις, εἶπεν ὁ Οὐαλέριος ὁ τοσοῦτον ὑγιῶσαί δυνάμενος; Οὐ τοῦτο μόνον, ὁ Ἅγιος ἔφη, ἀλλὰ κᾂν νόσος ἄλλη τις ἦ, κᾂν πάθος οὐ δὲ παρ᾽ ὀλίγον ἰάσιμον, ῥαδίως ἅπαντα θεραπεύσειεν ὃς ἂν τὸν ἰώμενον πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἐπικαλεῖτο Χριστόν. Καὶ τὸν Οὐαλέριον φάναι, [in coclite patrandum:] Ἴδωμεν ἐν τῷ παρόντι ὃ λέγεις· Οὐκ ἐγώ φησιν ὁ Πάπυλος, ἐγχειρίσω πρῶτος· δέδοικα γαρ μὴ τὸ πράγμα νοθεύσας αὐτὸς τοῖς δαίμοσι τὰ τοῦ θαύματος ἐπιγράψῃς· ἀλλ᾽ οἱ σοὶ πρότερον ἣν βούλονται τῶν θεῶν ὑμῶν ἐπίκλησιν ποιησάτωσαν,καὶ τότε πάλιν αὐτὸς τὴν τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ δύναμιν ἐπιδείξω.

[15] Τότε θεραπευτάς τινας καὶ θύτας παραγαγὼν Οὐαλέριος, [pro quo frustra invocantur Dei,] τοὺς ἑαυτῶν ἐκέλευσε ἐπικαλεῖσθαι θεοὺς, μηδὲ τέχνης, μηδ᾽ ἐπινοίας, μηδ᾽ ἄλλης τινὸς μεθόδου πρὸς τοῦτο μεθιέντας μηδέν. Οἱ δὲ ἄλλος ἀλλαχῆ περιόντες, ὁ μὲν Ἀπόλλονα, ὁ δὲ Ἀσκλήπιον, ἄλλος δὲ ἄλλον τῶν κυβδήλων ἐκάλει θεῶν, ἀδυνάτους κατὰ ἀδυνάτου πράγματος, ὅσα γε εἰς ἀνθρώπους ἧκεν, ἐπικαλούμενοι. Καὶ ἦν τὸ χρῆμα κομιδῆ γέλως, αἰσχύνη σαφής· τί γαρ περὶ τῶν ζώτων, Ἠσαἵας φησὶν ὁ μέγας, ἐκζητήσουσι τοὺς νεκρούς; Ἡμέρα γοῦν διῆλθεν ὅλη· καὶ οἱ μὲν ἐδέοντο, ίκέτευον, ἐθυσίαζον, πᾶσαν περὶ τὰ ματαῖα ἐποιοῦντο τὴν προσεδρείαν· τὰ δὲ κωφὰ, κωφὰ ἦν, τῷ ἐκ μέρους τυφλόττοντι οὐ δεμία βοήθεια παρὰ τῶν ὅλως πεπηρωμένων. Τί οὖν ὁ τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς; Ὁμοῦ σὺν τοῖς ὄμμασι τῆς σάρκὸς καὶ τὰ τῆς ψυχῆς εἰς οὐρανοὺς ἄρας, τὸν ἑαυτοῦ πρὸς ἔλεον ἐκάλει δεσπότην. Εἶτα τί; [non item frustra Christus.] Τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον ἐπιβάλλει ταῖς ὄψεσιν, ἅπτεται τῇ χειρὶ, τὸ φῶς ἠκολούθει, καὶ ὁ σβεσθεὶς ὀφθαλμὸς, ῥᾷον ἢ πρὸς ὕπνον συγκαλυφθεὶς, ἀνεώγνυτο, καὶ τὸ δὴ μεῖζον, καὶ ἡ τῆς ψυχῆς ἐλύετο πήρωσις· καὶ πιστεύων ἦν, καὶ τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν ἑώρα, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον· καὶ ἅμα πολύ τι πλῆθος ἀνθρώπων πρὸς τῆς ἀληθείας ἐπίγνωσιν ἐχειραγωγεῖτο.

[16] Τίνα ἂν οὐ μετέβαλον ταῦτα; καὶ τίς ὁ τὴν ἴσχυν ἔχων ταύτην ἐκζητῆσαι καὶ μαθεῖν παρεσκεύασεν; ἀλλ᾽ εἰ καὶ πάντας, [tum flagellato Papylo] Οὐαλέριον γοῦν οὐδαμῶς, ἀλλὰ καὶ πολὺ μᾶλλον ἀπηνέστερον ἑαυτοῦ πεποποιήκασι, καθάπερ ἐνηδόμενον τῇ ἀπωλείᾳ τῆς πλάνης, καὶ οὐδαμῶς ἐκκαλυφθῆναι τὴν ἀλήθειαν ἀνεχόμενον· ὅθεν καὶ τὸν μάρτυρα ταύτης ἐπὶ ξύλον μετεορίσας αἰκίζεται δρυμιτάτως, τοιαύτας ἀμοιβὰς τῆς εἰς τὸν συγκάθεδρον εὐεργασίας ἀποδιδούς. Ἐξαίνετο μὲν οὖν τὸ καλὸν ἐκεῖνο σῶμα ταῖς μάστιξι, Πάπυλον δέ οὐ τοῦτο ἐλύπει, ἀλλ᾽ ὅτι μη χαλεπώτεραι μᾶλλον ἐπήγοντο βάσανοι δεινῶς ἤσχαλλεν. Ὥσπερ γοῦν ἀπ᾽ ἐναντίας καὶ Οὐαλέριος ἡττωμένας ὁρῶν πάλιν τὰς αὐτοῦ βασάνους πρὸς τὴν τοῦ Μάρτυρος εὐψυχίαν, πάθος ἴδιον εἶχε τοῦτο, καὶ πικρῶς ἔφερε. Τοιγαροῦν προσετίθει; [nec ignis nec lapides nocent.] Καί ἅλας … καὶ πῦρ ταῖς αὐτοῦ πλεύραις ὑπανάπτει, καὶ λίθοις βάλλεσθαι κελεύει· ἀλλὰ καὶ πρὸς τὸ πῦρ ὁ Μάρτυς οὐδὲν ἐπαθεν ἀγεννὲς, καὶ οἱ λίθοι καθάπερ αἰδούμενοι τὸ διὰ Χριστὸν, οὕτως αἰκιζόμενον σῶμα, ἀλλαχοῦ μὲν ἠκοντίζοντο, κατ᾽ αὐτοῦ δὲ οὐδαμῶς ἐφέροντο.

[17] Ἐπεὶ οὖν ἀπηγόρευσεν Οὐαλέριος ἤδη καὶ οὐδὲν εἶχεν ὃ ἐπαγάγοι τοῖς Ἁγίοις εἰς τιμωρίαν, [& uterque Sanctus divinitus sanatur.] καὶρὸν ἐδίδου τοῖς μώλωψι, λογιζόμενος ἴσως, ὡς εἴγε καὶ μικρὸν οὕτως ἀνεθεῖεν οἱ Μάρτυρες, δριμυτέραις αὐτοὺς αἱ μώλωπες περιβαλοῦσιν ὀδύναις ἤδη φλεγμήναντες, καὶ οὕτω χαυνοτέρους πρὸς μελλούσας ἐξαιτάσεις παρέξονται. Ἀλλ᾽ οὗτοι τὸν ἰατρὸν ἐγγὺς ἔχοντες, δι᾽ ὃν καὶ τὰς πληγὰς ἠδέως ἐδέχοντο, οὐ τῶν ὀδυνῶν μόνον ἀλλὰ καὶ τῶν τραυμάτων αὐταῖς οὐλαῖς ἀπηλλάττοντο, μηδὲ ἴχνος τι τούτων ἐφ᾽ ἑαυτῶν περιφέροντες· ὥστε ἐλάνθανεν πλήττων ἑαυτὸν ὁ Οὐαλέριος, οὐ τοὺς Μάρτυρας· ὅσω γαρ ἐκουφίζοντο τῶν πόνων ἐκεῖνοι, τοσοῦτον τὴν καρδίαν αὐτὸς ἐμαστίζετο καὶ θυμὸς αὐτὸν ἶσα καὶ πυρὶ κατεπίμπρα.

CAP. IV.

[18] Βραχὺ τὸ μεταξὺ, καὶ πάλιν ὁ μὲν ὑψηλοῦ προκάθηται βήματος, φόνιόν τι καὶ μανικὸν βλέπων, καὶ διὰ τοῦ τῆς ψυχῆς κατόπτρου τῶν ὀφθαλμῶν τὴν ἒνδον ὑποφαίνων πικρίαν, [Exprobrantes Iudici mortis inferendæ tarditatem] καὶ οὐ δὲ πρόσιτος τοῖς πλείοσιν ὢν, περιίσταται δὲ αὐτὸν πᾶν ὅσον ὑπηρετικὸν εἶχε τῆς σφετέρας ἀλαζονείας. Εἰσάγονται δὲ οἱ γεννάδαι, μᾶλλον δὲ εἰσίασι πρόθυμοι, εἶπες ἂν αὐτοὺς εἰς εὐωχίαν οὐκ εἰς ἀγῶνα καλεῖσθαι· καὶ ὁ μὲν καταπλήξειν αὐτοὺς καὶ πρὸ τῶν ἀπειλῶν ἐδόκει μόνῃ τῇ θέᾳ, καὶ ἠρότα τῆς γνώμης ἀπειρώμενος τῶν Ἁγίων καὶ μεταβολὴν ἐφαντάζετο· οἱ δὲ τοσοῦτον ἀπέσχον τοῦ τι τοιοῦτον παθεῖν, ὥστε καὶ ὠνείδιζον αὐτῷ τὴν περὶ τὴν ἀπόφασιν βραδύτητα καὶ ὅτι μὴ ταχέως ἀπέθνησκον. Τὶ πράγματα, λέγοντες, καὶ σαυτῷ καὶ τοῖς ὑπηρέταις παρέχεις, ἀγωνίμους μὲν ὑμᾶς πολλάκις ποιῶν, τῆς δὲ τελευταίας ψήφου φειδόμενος , [raptantur supra tribulos ferreos,] ἐλπίζων τάχα μεταβαλεῖν ἡμᾶς καὶ πεῖσαι ἀποστῆναι Χριστοῦ καὶ τῆς ἀληθείας; ὅπερ τότε ἂν ἐθεάσω, ὅτε ὁμοίως τοῖς σοῖς θεοῖς ἀνασθητούς ἡμᾶς ἑώρακας καὶ κωφούς. Ταῦτα οὐκ ἔφθασαν εἰς τέλος εἰπεῖν· καὶ σιδηροὶ μὲν κατὰ γῆς ἐσπείροντο τρίβολοι, ἠκοντίζοντο δὲ οἱ γενναῖοι γυμνοὶ, καὶ ὕπτιοι ἐπάνω τούτων ἀφειδῶς εἵλκοντο· πράγμα πικρότατον εἰς τιμωρίαν καὶ μόνον εἰς ὀφθαλμοὺς ἐρχόμενον. Ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐν τούτῳ Θεὸς τῶν ἐκείνου ἠμέλει θεραπευτῶν, ἀλλ᾽ εὐθέως (δεῖ γαρ καὶ αὖθις τὸ τῆς θείας φάναι γραφῆς) ἀνέβη ὁ ἐμφυσῶν εἰς πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐξαιρούμενος αὐτοὺς ἐκ θλίψεως· καὶ παρὰ χρῆμα οἱ τρίβολοι ἀφανεῖς ἦσαν, καὶ αὐτοὶ κακῶν ἀπάθεις ἐφυλάχθησαν. [lacerantur scorpionibus,] Τοῦτο πρὸς πλείονα μανίαν ἐξῆπτε τὸν δικαστὴν, καὶ ξυστῆρες πάλιν τὰς πλευρὰς ὑπέξεον τῶν Ἁγίων οὕτως ἀγρίως, ὡς ἀμφοτέρους αὖθις ἔξω τῶν φυσικῶν ὅρων γενέσθαι, καὶ τοὺς δημίους ἐν τῷ κολάζειν ἀσυμπαθῶς, καὶ τοὺς Ἁγίους ἐν τῷ φέρειν εὐψύχως τὰ λυπηρά.

[19] Μετὰ ταῦτα πάλιν τὰ τῶν θηρίων ὠμότατα συναθροίζει, θέατρόν τε συνίστησι τοῖς Ἁγίοις, [objiciuntur feris] καὶ θεατὲς αὐτὸς κάθηται· εἰς μέσον τε τοὺς Μάρτυρας ἀγαγὼν, ἄρκτον αὐτοῖς ἐπαφίησι. Καὶ νομίσας ὁμοῦτε ἀφεθῆναι καὶ τοῖς γεννάδαις διασπαράξαι τὰ σώματα, τῶν ἀλόγων μᾶλλον ἑώρα τὴν φύσιν παραδόξως τοὺς λογικοὺς συνετίζουσαν· ἡ γαρ ἄρκτος, ὥσπερ αἰδωμένη τοὺς ὡραίους αὐτῶν πόδας καὶ εἰρήνην ἀληθῶς εὐαγγελιζομένους, οὐ μόνον ἐπιβλαβὲς οὐδὲν καὶ ἄγριον καὶ τὸ ὅλον φάναι θηριῶδες εἰργάδατο, ἀλλἀ καὶ προσέπιπτεν αὐτοῖς μᾶλλον καὶ φιλικῶς ἠσπάζετο. Οὐ δὲ τοῦτο ἤρκεσε τῷ ἀσυνέτῳ νοῦν ἐμβαλεῖν, ἀλλὰ καὶ λέων εὐθὺς ἐπαφίεται, καὶ αὐτὸς ὁμοίως τῇ ἄρκτῳ τοῖς θειόις νεύμασι πειθαρχῶν ἦν, καὶ τοὺς ὑπὲρ τοῦ κοίνου Δεσπότου τὰ χαλεπα πάσχοντας, [vivæ calci per triduum immerguntur.] οὐχ ὅπως δρᾶσαί τι πονηρὸν βουλόμενος. Οὐαλέριος τοίνυν.., ὤσπερ αὐτὸς ἑαυτὸν ὑπερβαλεῖν ἐν κακία πειρώμερος, ἔν τινι λάκκῳ τιτάνου πεπληρωμένῳ, ὃν σύνηθες ἄσβεστον ὀνομάζειν, νεαροῦ καὶ ἄρτι σβεσθέντος, ἢ μᾶλλον ἀναφθέντος εἰπεῖν, [vivæ calci per triduū immerguntur,] εἰσαχθῆναι τοὺς Ἁγίους προστάττει, καὶ ὅλας τρεῖς ἐν αὐτῷ διάγειν ἡμέρας, τρόπῳ τινὶ τούτῳ νικῆσαι τοὺς ἀηττήτους ὁ δυσσεβὴς μηχανόμενος. Ἀλλ᾽ ἔκαμνε μάτην ἀντιμαχόμενος ἀληθεῖ Θεῷ· θεία γάρ τις χάρις καὶ δύναμις τοῖς δι᾽ αὐτοῦ Μάρτυσιν ἐν τῷ λάκκῳ παρῆν, ἀναβλύνουσα μὲν τὴν εὐέργειαν τοῦ τιτάνου, κακοῦ δὲ ἀπαθεῖς τοὺς ἀθλήτας συντηροῦσα.

[19] Οὐαλέριος δὲ ὅσῳ πλείονα τὴν χάριν ἐν τοῖς Ἁγίοις δίαφαινομένην ἑώρα, [crepidis clavatis calceantur.] τοσούτῳ μᾶλλον αὐτὸς ἐνεανιεύετο, ἰσχυρότερος ὁ ἄφρων καὶ Θεοῦ γενέσθαι φιλονικῶν. Κρηπῖδας οὖν σιδηρᾶς, περόναις μακραῖς διαπεπαρμένας τοῖς μαρτυρικοῖς ἐκείνοις ποσὶν ὑποδεθῆναι προστάττει, καὶ ὑποδεθέντας τρέχειν τοὺς Μάρτυρας, ἵνα κἂν γοῦν τῆς βασάνου ταύτης ἡττηθέντες ὀφθεῖεν. Ἀλλ᾽ εἰκῆ καὶ πάλιν ἐπόνει· ὅσω γαρ καινότερα ἐπενόει, τοσούτω καὶ δευτέρα δύναμις ἐπισκιάζουσα τοὺς Ἁγίους κρείττους τε τῶν ἐπαγομένων ἐποίει, [conjiciuntur in fornacem] καὶ ῥὡμαλεωτέρους μᾶλλον πρὸς τὰ δεινὰ παρεσκεύαζεν. Ὁ δὲ καὶ ἐπειρᾶτο μεταπείσειν, οὕτως ἀπὸ τῆς θείας χάριτος ἐπιδήλως βοηθουμένους, καὶ θύσιν ἠξίουν τοῖς βδελυκτοῖς, τοσαύτη φρενοβλάβεια κατεῖχε τὸν ἀσεβῆ. Μὴ ἔχων οὖν ὅ, τι χρέσαιτο, κατῃσχυμμένος ἔδη καὶ φανερῶς ἡττημένος, κάμινον ὕλῃ πολλῇ τρεφομένην ἀνάπτει, καὶ κατὰ μέσης αὐτῆς ἐμβαλλει τοὺς Μάρτυρας· ἡ δὲ ἐσβέννυτο εὐθέως, [quam ultro ingreditur Agathonica] καὶ τοὺς Ἁγίους ἀνέψυχεν· ὅτε καὶ ἡ σεμνοτάτη Ἀγαθονίκη, Μάρτυρος ὄντως ἀδελφὴ οὖσα, τοῦ θείου φημὶ Παπύλου, τὴν φλόγα τε σὺν αὐτοῖς εἰσῆλθε, καὶ τῶν ἀγώνων ὥσπερ δὲ καὶ τῶν στεφάνων κοινωνὸς γέγονεν. Πάλιν οὖν ἡ φρουρὰ αὐτούς εἶχε, καὶ πάλιν οὗτοι τῶν πρὸς Θεὸν ὕμνων καὶ τῆς εὐχῆς εἴχοντο.

[21] Ἐπὲι δὲ ἠπόρει τοῖς ὅλοις ὁ δικαστὴς, μόλις ποτὲ τὸ διὰ ξίφους αὐτῶν κατακρίνει τέλος. Ἤγοντο γοῦν οἱ Μάρτυρες ἐπὶ τὸν τῆς τελειώσεως τόπον χαρᾶς ἔμπλῳ, [& gladio denique cum illis plectitur:] οὐ δὲ τῆς γενναίας Ἀγαθονίκης ἀπολειφθῆναι τούτων ὑπομενάσης· εἶτα χεῖρας ὁσίας ἄραντες πρὸς τὸν Θεὸν, οὐχ ἑαυτῶν ὑπερηύχοντο μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς αὐτῶν φονευτὰς ῥυσθῆναί τε τῆς πλάνης καὶ μεταβαλεῖν πρὸς εὐσέβειαν. Τοιαύταις ἀμοιβαῖς ἠμοίβοντο τοὺς ἐχθροὺς οἱ τοῦ ἀγαθοῦ μαθηταὶ, καὶ ἄφεσιν τολμήματος εὐξαμένου τοῖς φονευταῖς· ἄλλως τε δὲ καὶ αὐτοὶ μεγάλην ἐκείνοις ᾔδεσαν χάριν, ἀνθ᾽ ὧν δι᾽ αὐτῶν ἐξεδήμουν πρὸς τὸν ποθούμενον. Ἐπευξάμενοι δὲ τὰ λυσιτελῆ πᾶσι τὰς κεφαλὰς ἀπετμήθησαν, τρισ καὶδεκάτην ἄγοντος τοῦ Ὀκτοβρίου μηνός Τὰ γοῦν τίμια τούτων λείψανα, [corpora honorifice sepeliuntur.] οὕτως ἀτίμως καὶ ἀμελῶς κείμενα, Χριστιανῶν ἀνελόμεναι χεῖρες, μετὰ λαμπάδων ὅμου καὶ ὕμνων ἐν ἐπιφανεῖ κατέθεντο τόπω, πλοῦτον Χριστιανοῖς ἄσυλον, πνεύμασι πονηροῖς φοβερὰν μάστιγα, καὶ νοσοῦσι πᾶσι δρόσον καὶ ἀψευδὲς ἰάμα, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρὸς καὶ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὧ πρέπει τιμὴ καὶ κράτος σὺν τῷ παναγίω καὶ ζωοποιῶ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμὴν.

ELOGIVM EORVMDEM
ex Synaxario MS. Collegii Claromontani S. I. Parisiis.

ΜΗΝΙ ΟΚΤΟΒΡΙΩ ΙΓ.

ΑΘλησις τῶν ἁγίων Μαρτύρων Κάρπου καὶ Παπύλλου, Ἀγαθοδώρου καὶ Ἀγαθονίκης. Οὗτοι ὑπῆρχον ἐπὶ Δεκίου Βασιλέως, ἰατροὶ τὴν τέχνην. Καὶ ὁ μὲν ἅγιος Κάρπος Ἐπίσκοπος τῆς Περγάμων Ἑκκλησίας, μετὰ τὴν ἄφιξιν Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καὶ Εὐαγγελιστοῦ, καθίσταται· ὅδε Πάπυλος Διάκονος ὑπὸ τοῦ Κάρπος χειροτονεῖται. Κρατηθέντες οὖν παρὰ Οὐαλλεριανοῦ Ἀνθυπάτου, Ἀρχοντος τῆς Ἀσίας, καὶ ὁμολογήσαντες τὸν Χριστὸν προσεδέθησαν ἵπποις· καὶ περιεπάτουν ἔμπροσθεν τοῦ Ἄρχοντος, συρόμενοι πρὸς τὰς σάρκας, κᾀκεῖ κρεμασθέντες ἐπὶ ξύλων ἐξέοντο. Ὁ δὲ Ἁγαθόδωρος, δοῦλος ὢν τοῦ Παπύλου καὶ ἀκολουθῶν αὐτῷ, διὰ ῥάβδων ὑπερβολικῶς τυφθεὶς, ἐτελειώθει. Κρεμάμενος δὲ ὁ ἅγιος Κάρπος, ὑπεμηδείασε· καὶ ἐρωτηθεὶς παρὰ τοῦ Ἄρχοντος, Τίνος χάριν ἐγέλασας, ὦ Κάρπε· εἶπεν, Ὅτι εἶδον τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐχάρην. Εἶτα καταβηβασθέντες ἀπὸ τῶν ξύλων ἐνεβλήθησαν εἰς τὸ πῦρ. Πωροῦσα δὲ ἡ ἀδελφὴ τοῦ Παπύλου Ἀγαθονίκη, καὶ ἰδοῦσα τὸν ἀδελφὸν πρὸς τὸ πῦρ ἀνδρισάμενον, καὶ τὴν γυναικείαν ἀσθένειαν μετὰ τῶν ἱματίων ἀποῤῥίψασα, ἐφήπλοσε καὶ αὐτὴ ἑαυτὴν ἐπὶ τοῦ πυρὸς· καὶ ἀμφότεροι παρέδωκαν τὰ πνεύματα αὐτῶν τῷ Κυρίῳ. Τελεῖται δὲ ἡ αὐτῶν Σύναξις ἐν τῷ ἁγιωτάτῳ, αὐτῶν μαρτυρείῳ, τῷ ὄντι πλησίον Ἑλενιανῶν.

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΑΞΙΜΟΥ, ΔΑΔΑ, ΚΑΙ ΚΥΝΤΙΛΛΙΑΝΟΥ.
Ex MS. Bibliothecæ Vaticanæ num. 1660.

Maximus Lector, Martyr, Dorostori in Mysia inferiore, seu Bulgaria (S.)
Quintilianus, Martyr, Dorostori in Mysia inferiore, seu Bulgaria (S.)
Dada, Martyr, Dorostori in Mysia inferiore, seu Bulgaria (S.)

EX MS. VATICAN.

ΒΑσιλευόντων τῶν ἀσεβεστάτων Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ, ἐπὶ τῆς ὑπατείας Ταρκυνίου καὶ Γαβινίου, [Persecutione mota] ἐν τῇ δευτέρᾳ αὐτῶν ἀρχῇ, ἡ τοῦ διαβόλου κατὰ τῶν Χριστιανῶν ἐξέῤῥηξεν μανία. Ποιουμένων οὖν αὐτῶν τὴν φροντίδα τῆς οἰκουμένης, ἐπεπύει δόγμα παρ᾽ αὐτῶν, ὃ ἔθεντο ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ a ἐνιαυτοῦ, οὕτω λέγοντες. Πάντας μὲν ὑμᾶς ἀφιερομένους εὑρίσκομεν, τοὺς ὑπηκόους ἡμῶν, περὶ τὴν θρησκείαν τῶν θεῶν, νῦν δὲ ἐν τῇ δευτέρᾳ ἡμῶν ἀρχῇ φροντίδα εἰληφότες, δεόμεθα καὶ παρακαλοῦμεν τοὺς οἰκοῦντας τὴν χώραν ταύτην ἐπὶ τῶν ἡμετέρων χρόνων, περὶ τὸ σέβας καὶ τὴν ἀγάπην τῶν θεῶν παντὶ τρὸπῳ μετὰ σπουδῆς πάντας ἑτοιμασθῆναι· εἰ γαρ εὑρεθείη τις ὀνομάζων τὴν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ ἐν ᾧ δή ποτε μέρει, [& edicto proposito,] καθ᾽ ἑαυτοῦ ἡμετέραν διεγεί ὀργὴν. Ταῦτα δὲ ὁ λαὸς ἀκούσας, σύνεδρα μὲν εἰς τὸ πληρῶσαι τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν διατετυπωμένα, ἐν δὲ τῇ ὁρισθείσῃ ἡμέρᾳ ἠσπάσαντο τοὺς οἰκείους Ἄρχοντας, λέγοντες, Χαρίτωσαν ἡμῶν οἱ δεσπόται, οἱ τοιαύτην φροντίδα θέμενοι ὑπὲρ τοῦ σεβάσματσα τῶν θεῶν. Ταρκύνιος ὁ Ὑπάτιος εἶπεν· Ἐπειδὴ τοσαύτην προθυμίαν ἐν ὑμῖν εὗρον, κρίνω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς, [omnique populo ad sacrificium concurrente] ἵνα τῇ αὔριον ἡμέρᾳ προσέλθητε, και θυσίαν προσαγάγετε τοῖς θεοῖς· ἐπειδὴ οὖν μακρόθεν συνήλθετε, μεθ᾽ ἡμῶν εὐφράνθητε, καὶ οὕτως ἑις ἕκαστος ὑμῶν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν ἐπανελύθη. Ἐν δὲ τῇ ἄλλῃ ἡμέρᾳ πάντες προσῆλθον θῦσαι τοῖς θεοῖς αὐτῶν, καὶ οὕτως ὡς ὑπέσχετο αὐτοῖς Ταρκύνιος ὁ Ὕπαρχος ἀπέλυσεν αὐτοὺς ἀπελθεῖν.

[2] [delati hi Sancti & comprehensi,] Τῇ δὲ ἐπάυριον ἄνθρωπός τις μανιώδης προσελθὼν τῷ Ταρκυνίῳ εἶπεν· Εἰσὶν τρεῖς, ἄνδρες οἵ τινες τῇ χθεσινῇ ἡμέρᾳ οὐκ ἠθέλησαν πειθαρχῆσαι τοῖς προστάγμασίν σου, καὶ θύσαι τοῖς, λέγοντες ἑαυτούς προσκυνεῖν μόνῳ τῷ Θεῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ταρκύνιος, ἀπέστειλεν πρὸς αυτοὺς οἰκείους ὑπηρέτας εἰς τὸ συσχεθῆναι αὐτοὺς. Ἀπελθόντες δὲ οἱ ὑπηρέται πρὸς αὐτοὺς ἐν τῷ κτήματι, οὕτω προσαγορευομένῳ Ὀζωβία, εὗρον αὐτοὺς εὐχὰς τῷ Θεῷ προσάγοντας· οὕς τινας συσχεθέντας, καὶ ἀλύσεσι σιδηραῖς δεθέντας, ἤγαγον αὐτοὺς συντόμως ἐν Δωροστόλῳ. [noctem in carcere traducunt orantes,] Καὶ εἰσελθόντες, ἑσπέρας καταλαβούσης, ἀπήγγειλαν τῷ Ταρκυνίῳ λέγοντες, Ὅτι συνεσχέθησαν οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι, οἱ λέγοντες ἑαυτοὺς εἶναι Χριστιανούς. Ταρκύνιος ὁ Ἔπαρχος εἶπεν· Ἐν ταύτῇ τῇ ὥρα προπετῶς οὐ δέχομαι αὐτοὺς, ἀλλὰ τῇ ὑμετέρᾳ πίστει τούτους φυλάξατε ἕως πρωΐ. Οἱ δὲ στρατιῶται, κατὰ τὸ προσταχθὲν αὐτοῖς, ἐφύλαξαν αὐτοὺς ἕως πρωΐ. Ἐκεῖνοι δὲ δι᾽ ὅλης τῆς νυντὸς προσηύχοντο λέγοντες, Παράσχου ἡμῖν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, τὴν σὴν ἐπουράνιον δύναμιν εἰς σϋμμαχίαν, ἵνα δυνηθῶμεν νικῆσαι τοὺς ἐναντίους ἡμῶν, καὶ πρὸς τὴν σὴν χρηστότητα ἀξίους ἡμᾶς ποίησον κομίσασθαι τὸν στέφανον τῆς νίκης.

[3] Διαφαιματος b δὲ γενομένου, κελεύει ὁ Ταρκύνιος ἀχθῆναι ἔμπροσθεν αὐτοῦ τοὺς Ἁγίους, καὶ ἑωρακὼς καὶ κατανοήσας αὐτοὺς εἶπεν· Οὗτόι εἰσιν οἱ καταφρονήσαντες τῶν ἡμετέρων προσταγμάτων, [Postera die coram Proconsulibus] και λατρεύοντες κατὰ τὸ ἴδιον θέλημα; Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτοὺς, Πρῶτον εἴπατέ μοι τὰ ὀνόματα ὑμῶν. Ὁ ἅγιος Μάξιμος εἶπεν· Ἐγὼ μὲν, κατὰ τὴν πίστιν ἡμῶν ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ, Χριστιανός εἰμι μετὰ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου· κατὰ δὲ ἀνθρώπους, Μάξιμος λέγομαι. Ταρκύνιος ὁ Ἔπαρχος εἶπεν· Ὡς πρέπει κληρικὸν ὑπουργοῦντα, οὐ τοῖς θεοῖς, ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τινὶ οὕτως ἀπεκρίθης· δὲ ἄλλος ὁ ἑπόμενός σοι, [nomina sua & fidem profeß,] ὁ εἰς τοῦτο ἀνθιστάμενός μοι, τίς λέγεται; Ὁ δὲ ἀπεκρίθη αὐτᾧ, Δάδας, καὶ ἡμεῖς δὲ οὕτως ἐσμὲν ὡς καὶ ὁ ἀδελφὸς ἡμῶν εἶπεν ὁ πρότερος. Ταρκύνιος εἶπεν· Καὶ ὁ τρίτος τίς λέγεται; Ὁ ἅγιος Κυντιλλιανὸς εἶπεν· Κυντιλλιανὸς λέγομαι, Χριστιανὸς δέ εἰμι.

[4] Μαγνιλλιανοῦ δὲ τοῦ νοταρίου ἐκλαμβάνοντος τοὺς ἑκατέρων λόγους, Γαβίνιος ὁ Ὕπατος εἶπεν · Ἐξέλαβες πάντων τὰ ὀνόματα; [respuunt oblatum matris deorum sacerdotium,] Μαγνιλλιανὸς ὁ νοτάριος ἁπεκρίθη, Ἐὰν κελεύει ἡ ἐξουσία ὑμῶν, ἀναγνωσθήτω τὸ ὕφος. Γαβίνιος ὁ Ὕπατος εἶπεν · Ἀνάγνωθι. Τότε Μαγνιλλιανὸς ὁ νοτάριος ἀναγνοὺς εἶπεν · Ἃ ἐξέλαβον ὀνόματα ἐπὶ πάντων ταῦτά ἐστιν, Μάξιμος, Δάδας, καὶ Κυντιλλιανός. Τότε εἶπεν Ταρκύνιος ὁ Ἔπαρχος, Ἰδοὺ χερσὶν ἡμῶν παρεγένετο ἡ ὑμετέρα ἀγάπη · εἰ οὖν θέλετε ζῆσαι, ἀπέλθετε καὶ θύσατε τῇ μητρὶ τῶν θεῶν, καὶ ἔσεσθε ἱερεῖς αὐτῶν ἐπειδὴ ὁ ἱερεὺς ὁ τιμὼν αὐτὴν ἀπέθανεν, καὶ πρὸς τὸν μέγαν Δία καὶ ἐπουράνιον βασιλέα ἀπῆλθεν εἰς τὸ ἐκείνῳ ὑπουργεῖν. Ὁ ἅγιος Μάξιμος εἶπεν · Κάκιστε καὶ ἀναιδέστατε, οὐ δὲ φοβῇ σὺ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, ἐπονομάζων τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ, μοιχὸν βασιλέα εἶναι ἐπουράνιον; γνῶτε ὦ ἀνάισθητοι ὅτι ὁ Χριστός ἐὀστιν βασιλεὺς ἐπουράνιος, ὁ πάντων προνοούμενος καὶ πάντα κατέχων τῇ ἰδίᾳ παλάμῃ. Ἵνα οὖν γινώσκετε ὅτι ἡμεῖς ταύτην φθοροποιὸν κέλευσιν ποιεῖν οὐ δυνάμεθα· ἡμεῖς γαρ κατὰ πάντα τρόπον τῷ Θεῷ τοὖ οὐρανοῦ λατρεύομεν, ὡς καὶ πλάσμα ὄντες τῆς χειρὸς αὐτοῦ.

[5] Γαβάνιος δὲ ὁ Ὕπατος προσκαλεσάμενος Δάδαν καὶ Κυντιλλιανὸν, συνεβούλευεν αὐτοῖς διὰ πολλῶν ματαίων λόγων, εἴ γε δυνηθείη τούτους δελεᾶσαι ἐπ᾽ ὀλεθρίᾳ εἰς τὸ οἰκεῖον θέλημα. [& judicum insaniam redarguūt.] Οἱ δὲ ἅγιοι Δάδας καὶ Κυντιλλιανὸς εἶπον πρὸς αὐτὸν, Ἡμεῖς συναινοῦμεν τοῖς παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ ἡμῶν Μαξίμου λεχθεῖσιν, ἐπειδὴ οὗτσα τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας Ἀναγνώστης ἐστιν, καὶ αὐτὸς καλῶς ἐπίσταται τὴν θείαν γραφὴν, καὶ οἶδεν τὸ τί ἠμῖν συμφέρει πράττειν · σὺ δὲ τῇ δαιμονικῇ μανίαᾳ ἀπατόμενος, ἀγνοεῖς τὸ τί σοι συμφέρει · εἰ γὰρ ἠθέλησας τὸ συμφέρον σοι ὑπακοῦσαι, ἐθεώρησας ἂν ἐν οὐράνιον φῶς. Γαβίνιος Ὕπατος ἅμα τῷ Ταρκυνίῳ εἶπεν · Ἰδοὺ πόσοις τρόποις συμβουλεύομεν ὑμῖν, καὶ οὐ θέλετε πειθαρχῆσαι, ἀλλ᾽ ἐπιμένετε μαινόμενοι. Ὁ ἅγιος Μάξιμος εἶπεν · Ὑμεῖς μαίνεσθε, οἵ τινες ἀνθρόπους καλῶς βιοῦντας, καὶ τῷ μόνῳ Θεῷ λατρεύοντας, βούλεσθε εἰς θρησκείαν δαιμόνων ἑλκύσαι · τὸ οὖν δοκοῦν ὑμῖν ποιήσατε, ἡμᾶς γαρ οὐδαμῶς τῆς οἰκείας ἀποστήσετε προθέσεως.

[6] Γαβίνιος δὲ καὶ Ταρκύνιος Ὕπατοι διελογίζοντο πρὸς ἀλλήλους περὶ τῶν πρὸς αὐτοὺς λεχθέντων ὑπὸ τῶν Ἁγίων, καὶ κελεύουσιν τοὺς ἁγίους Μάρτυρας εἰς φυλακὴν ἀποκατασταθῆναι · Οἱ δὲ Ἅγιοι ἐπορεύοντο, διαλεγόμενοι περὶ τῆς οἰκείας σωτηρίας. Περὶ δὲ τὸ μεσονύκτιον ὁ ἅγιος Μάξιμος ἀναγινώσκων, Δάδαν καὶ Κυντιλλιανὸν ἐπαίδευεν ἐν πολλῇ διδασκαλία τῆς θείας γραφῆς · ὑπνώσαντες δὲ εἶδον τὸν διάβολον ἐζωσμένον ὅπλα, καὶ κατ᾽ αὐτῶν μαχόμενον. Ἐγερθέντων δὲ αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὕπνου, ἐφάνη αὐτοῖς Ἄγγελος Κύρίου λέγων αὐτοῖς, Μή φοβεῖσθε, ὁ γαρ Θεὸς, ᾧ τινι ἑαυτοὺς δεδώκατε, ἐκδέχεται ὑμᾶς, καὶ οὐκ ἐστιν μακρὰν ἀφ᾽ ὑμῶν. Τούῳ δὲ τῷ λόγῳ ἐνδυναμωθέντες εὐλόγουν τὸν Θεὸν ἓως πρωΐ. Οἱ δὲ Ὕπατοι ἐκέλευσαν τοὺς Ἁγίους ἀχθῆναι, καὶ πραστῆναι ἔμπροσθεν αὐτῶν. Τῶν δὲ ὑπηρετῶν παραστεσάντων αὐτοὺς, Γαβίνιος ὁ Ὕπατος εἶπεν, Ἰδοὺ ἐνώπιον ἡμῶν ἵστασθε, νῦν οὖν παρακαλοῦμεν ὑμᾶς, ἵνα ἀπελθόντες θύσητε τοῖς θεοῖς, οὐ γαρ μικρὰς, τιμὰς λήψεσθε παρ᾽ ἡμῶν · εἰ δὲ οὐ θέλετε πεισθῆναι ἡμῖν, [spernuntin tentata sibi supplicia.] θάνατον ἑαυτοῖς προσπορήσεσθαι, ἐπειδὴ καὶ οἱ θεοὶ ἡμῶν τοῦτο ἡμῖν ἐν τοῖς ὕπνοις ἐν τῇ νυκτὶ εἶπον. Οἱ δὲ ἅγιοι Μάρτυρες εἶπον · Καὶ ἡμῖν Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν τοῖς ὕπνοις οὕτως ἠξίωσεν ἁποκάλῦψαι, ἵνα ὑπὲρ τοῦ ὁνόματος αὐτοῦ πάσας τὰς βασάνους ὑπομείνωμεν. Τότε ὁ Ταρκύνιος πρὸς Γαβίνιον c εἶπεν Οὗτοι εἰ μὴ τιμωρίαις παραδιδῶσιν, οὐδαμῶς αὐτοὺς δυνάμεθα πεῖσαι. Γαβίνιος εἶπεν · Ἐὰν τοῦτο ;ἐπιλέγονται, αὐτοὶ ἑαυτοῖς ἐπιγράψωσι τὴν αἰτίαν.

[7] Τότε ἐκἐλευσαν τοῖς ὑπηρέταις, ἵνα ἀποδύσωσιν αὐτούς. [post illata verbera] Ἁποδυθέντων δὲ αὑτῶν, εἶπεν Γαβίνιος τοῖς ὑπηρέταις, Δήσαντες τείνατε αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν, καὶ οὕτως αὐτοὺς μαστίξατε. Ὅπερ ἁκούσαντες οἱ ὑπηρέται, τάχειον ἐποίησαν τὸ κελευσθὲν αὐτοῖς. Ταρκύνιος εἶπεν · Ἐπερωτήσατε αὐτοὺς ἑὰν θέλωσιν πεισθῆναι ἡμῖν, καὶ θύσαι τοῖς θεοῖς, εἰ δὲ μὴ ἑτοιμάσωμεν αὐτοῖς ἄλλας τιμωρίας, ὥστε διὰ κακίστων βασάνων ἀπαλλαγῆναι αὐτοὺς τοῦ ζῆν. Ἐπερωτηθέντες δὲ ἐκ τῶν ὑπηρετῶν οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος εἶπον, Ἡμεῖς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἐνδυναμωθέντες, κατεφρονήσαμεν τῶν ὑμετέρων βασάνων, καὶ οὐ δὲ συναινοῦμεν τοῖς φαύλοις ὑμῶν βουλεύμασιν εἰς τὸ θύσαι δαίμοσιν. Οἱ δὲ ὑπηρέται ταῦτα ἀκούσαντες ἐξ αὐτῶν, ἀπήγγειλαν αὐτοῖς. Ταρκύνιος Ὕπατος εἶπεν · ἐὰν μὴ θέλωσι πεισθῆναι, βάλετε αὐτοὺς εἰς φυλακὴν, ἐπειδὴ λοιπὸν ὥρα ἀρίστου ἐστίν.

[8] Ὥρας δε ἑβδώμης περαιωθείσης, ἐκέλευσαν ἀχθῆναι τοὺς Ἁγίους ἐπὶ τοῦ βήματος · παρστάντων δὲ αὐτῶν, [constantes in sua confeßione.] εἶπεν πρὸς αὐτοὺς Γαβίνιος ὁ Ὕπατος. Τί Μάξιμε, ἐβουλεύσω τί ποτε ὑγιὲς εἰς τὸ θύσαι τοῖς θεοῖς · Ὁ ἅγιος Μάξιμος εἶπεν · Ἡμεῖς τοιαύτην βουλὴν οὐκ ἔχομεν · ὥσπερ οὖν καὶ πρὸ τούτου εἴπομεν σοι ὅτι ἄλλῳ τινὶ ἡμεῖς οὐ προσκυνοῦμεν, εἰ μὴ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, μετὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Τότε Γαβίνιος ὀργισθεὶς εἶπεν πρὸς τοὺς ἁγίους Μάρτυρας, Ἐὰν μὴ θελήσητε στῆναι σωφρόνως καὶ προσκυνῆσαι τοῖς θεοῖς, ἀπολέσω ὑμᾶς, καὶ εἰς τόπους βαρβαρικοὺς ποιῶ ὑμᾶς ἀπελθεῖν, κᾀκεῖ τὰς κεφαλὰς ἀποτμηθῆναι κελεύω. Ταῦτα δὲ οἱ ἅγιοι Μάρτυρες εἶπον, Ἐνορκοῦμέν σε ἵνα τοῦτον λόγον πληρώσῃς, ὃν ἐβουλεύσω. Τότε ἐκέλευσαν οἱ Ὕπατοι ἀπενεχθῆναι αὐτοὺς εἰς τὸν ἴδιον τόπον, [capite damnantur.] κᾀκεῖ τοὺς Ἁγίους ἀποκεφαλησθῆναι. Οἱ δὲ ἅγιοι Μάρτυρες λαβόντες τὴν ψῆφον, ἐδόξαζον τὸν Θεὸν, λέγοντες, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὁ ῥυσάμενος ἡμᾶς ἐκ τοῦ παρόντος κακίστου αἰῶνος τούτου, εἰς τὴν σὴν ἀνάψαυσιν Κύριε καταξίωσον ἡμᾶς ἐλθεῖν, ἵνα καὶ ἡμεῖς καταξιωθῶμεν τυχεῖν τῆς ἀκηράτου καὶ ἐπουρανίου σου βασιλείας, ὁ ὑπερευλογημένος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμὴν. d Μετὰ δὲ τὸ λαλῆσαι αὐτοὺς ταῦτα, ἐλαβον τὴν ψῆφον, καὶ ἐβουλεύσαντο, ὥστε τὴν κεφαλὴν τοῦ ἁγίου Μαξίμου μανιάκην σιδηροῦν ἐμβαλεῖν, μεθ᾽ ὃν ἐμπαγῆναι πρὸς τὸ ἑαυτὸν σὺν αὐτοῖς ἀποκεφαλεσθῆναι, ὡς πολλὰ αὐτὸν λαλῆσαι πρὸς αὐτούς.

[9] [& decollantur in suo prædio 28 Aprilis.] Ἐλθόντες δὲ οἱ Ἅγιοι ἐν τῷ τόπῳ τῷ οὕτω προσαγορευομένῳ Ὀζωβία, τῇ τοῦ Χριστοῦ σφραδίδι τὰ οἰκεῖα σώματα σφραγισάμενοι, καὶ στηριχθέντες τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ἀπεκεφαλίσθησαν ὑπὸ τοῦ σπεκουλάτορος e, κατὰ τὸ ψηφισθὲν ὑπὸ τῶν Ὑπάτων, καὶ οὕτως τῷ θεῷ, ᾧ τινι ἐπίστευσαν, ἀπέδωκαν τὰς οἰκείας ψυχὰς. Ἔπαθὸν δὲ οἱ ἅγιοι Μάρτυρες Μάξιμος, Δάδας, καὶ Κυντιλλιανὸς μηνὶ Ἀπριλλίῳ, εἴκαδι ὀγδόῃ, ἐν τῇ χώρᾳ τῇ Ὀζωβίᾳ, βασιλευόντων Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ, καὶ ὑπατευόντων Ταρκυνίου, καὶ Γαβινίου, κατὰ δὲ ἡμᾶς βασιλεύοντος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰῶνων. Ἀμὴν.

[Annotata]

a Ms. αὐτῶν, sed correctionem requirebat sensus, aut addi debebat adjectivum numerale δευτέρου: cur autem in ipso principio hic pro Maximi nomine, quod similiter erat in Ms. positum sit nomen Diocletiani, & omissa vox ὑπατείας ad versionem Latinam dictum est.

b Vereor ne mendum subsit, & suspicor legi debere διαυγάσματος : nec enim apparet unde derivari possit διάφαιμα, saltem regulariter.

c Abhinc non Γαβίνιος sed Γαβῖνος scriptum invenio, usque ad num. 8.

d Sequentia ut diximus omisit sirletus, quod implexus omnino esset sensus, qualem nobis quoque esse fatemur: & quidem quod dicitur susceperunt sententiam, id nunc mallem referri ad ipsos Sanctos, cetera ad Proconsules, qui jusserint caput S. Maximi ferreo reticulo inclusum ad se reportari. Ipsum verborum contextum, non levi correctione egentem, haud præsumo mutare absque alterius Ms. subsidio: vereor enim nenonsolum distorta sed & omissa sint aliqua, quæ non est facile per conjecturam restaurare.

e Σπεκουλάτωρ etiam apud Marcum cap. 4 pro lictore sumitur. Suidas, origini Latinæ se conformans, δορυφόρον Hastigerum vertit: ut intelligas a Spiculo sive lancea, per satellites præferri magistratibus solita, nomen sumptum, & Latine vertendum esse Spiculator non Speculator.

ΑΘΛΗΣΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ.

Auctore Simeone Metaphraste.

Ex MS. Bibliothecæ Vaticanæ 1190 fol. 682.

Eleutherius, Martyr Romæ (S.)
Anthia mater, Martyr Romæ (S.)
Parthenius, Martyr Romæ (S.)
Calocerus, Martyr Romæ (S.)
Febus, Martyr Romæ (S.)
Proculus, Martyr Romæ (S.)
Appollonius, Martyr Romæ (S.)
Fortunatus, Martyr Romæ (S.)
Crispinus, Martyr Romæ (S.)
Expeditus, Martyr Romæ (S.)
Mappalicus, Martyr Romæ (S.)
Victorinus, Martyr Romæ (S.)
Gagus, Martyr Romæ (S.)

PER METAPHRAS. EX MS. VATICAN.

Αἰλίου Ἀδριανοῦ Ρὡμαίων μὲν Βασιλεύοντος, δαίμοσι δὲ καὶ εἰδώλοις ἐπιμελῶς δουλεύοντος, [Romæ nobiliter natus,] καὶ ὁ θαυμαστὸς Ἐλευθέριος κατ᾽ ἐκεῖνο καιροῦ, οἷα τις ἡμερολαμπής ἀστὴρ ἐγνωρίζετο · ᾧ πατρὶς μὲν ἡ μεγάλη καὶ περιφανὴς ἐτύγχανε Ρὥμη, πατέρες δὲ, γένει, πλούτῳ τε, καὶ δόξῃ περιφανέστατοι καὶ λαμπρότατοι · Τρισύπατον γαρ αὐτοῦ τὸν πατέρα γενέσθαι φασίν. Ἀλλὰ καὶ οὕτω περιφανείας ἔχοντες, οὐ δὲ τῆς κατ᾽ εὐσέβειαν ἀπελείποντο εὐγενείας · ἡ μήτηρ γαρ αὐτῷ Εὐανθία, τᾶῖς τοῦ θείου Παύλου ἀποστολικαῖς παραινέσεσι τὴν πίστιν ἐκμαθοῦσα, [& pie educatus a matre] πολλὴν ὑπῆρχε σὺν τῇ ἀρετῇ πλουτοῦσα καὶ θεοσέβειαν. Αὕτη τὸν ἱερὸν τοῦτον ἀποτεκοῦσα παῖδα, Ἐλευθέριον μὲν ὠνόμασεν, ἐλευθερίως δὲ οὕτω καὶ καλῶς ἀναθρέψασα, ὥστε τῇ κλήσει συμφωνεῖν καιτὰ πράγματα · Τραφέντα γοῦν καὶ ἀνδρωθέντα, τῷ Ἀρχιερεῖ τῆς Ρὡμαίων Ἐκκλησίας * Ἀνικήτῳ, δῶρον ἄξιον δίδωσιν, ὃς τὸ τοῦ ἤθους αὐτοῦ κόσμιον καὶ τὴν ἄλλην ὁρῶν ἀρετὴν, Διάκονον μὲν πρῶτον, εἶτα Πρεσβύτερον, καὶ τελευταῖον Ἐπίσκοπον χειροτονεῖ τοῦ Ἰλλυρικοῦ.

[2] Καὶ οὕτω δὴ τοῦ λύχνου εὐαγγελικῶς εἰπεῖν ἐπὶ τὴν λυχνίαν τεθέντος, καὶ πολλῷ τοῦ βίου, καὶ τῷ τοῦ λόγου φωτὶ, [Illyrici Episcopus oridnatur.] τὰς τῆς πολλῶν διανοίας περιαστράπτοντος, καὶ καθοδηγοῦντος πρὸς θεοσέβειαν · οὐκ ἦν ταῦτα πρᾴως τὸν πονηρὸν ἐνεγκεῖν, ἀλλὰ κατ᾽ αὐτοῦ καὶ τῆς εὐσεβείας δεινὸν ἔπνει καὶ μανικὸν, ὅθεν καὶ τὸν Ἀδριανὸν ὑποδὺς ὅλον, πρὸ τῆς ἄλλων ἁπάντων, τὸν Ἐλευθέριον ἑλεῖν ἀγωνίζεται, τοὺς ἐπισημοτέρους τῆς εὐσεβῶν σπεύδων ἀποθερίζειν, ὥσπερ δή τινας τῆς ἀσταχύων προέχοντας. Εὐθὺς οὖν Φίληξ τις τῆς στρατιωτῆς πέμπεται, τὸν Ἐλευθέριον τῷ βασιλικῷ βήματι παραστῆναι κεκελευσμένος. Ὁ δὲ τὴν Ἐκκλησίαν καταλαβὼν, πλήθει τε περικυκλωσάμενος στρατιωτῶν, [Felicem contra se missum] καὶ τὸν Ἅγιον ἔνδον ἀπολαβών, εἶτα καὶ εἰσελθὼν, καὶ ἀγρίῳ μὲν ὄμματι, ἀγριωτέρῳ δὲ φρονήματι τοῖς ὁρῶσι φανεὶς · ὡς δὲ εἶδον αὐτὸν τὸ τῆς διδασκαλίας ἤδιστον νάμα προχέοντα, καὶ σὺν εὐκοσμία πολλῇ τοῖς συνοῦσι τὴν εὐσέβειαν καταγγέλοντα, τὴν τοῦ Χρὶστοῦ δύναμιν θαυμάζων ἦν. Καὶ μεταβαλὼν αὐτίκα τῆς ἀγριότητος, πρόβατον ἀντὶ λύκου, καὶ μαθητὴς ἀντὶ διώκτου γίνεται · και ὑπερορᾷ μὲν αὐτοῦ Βασιλέως, προσπίπτει δὲ τοῖς ποσὶ τοῦ Ἁγίου, καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδε συνῆν αὐτῷ τοῖς ἐκείνου λόγοις πρὸς τὴν εὐσέβειαν στηριζόμενος. Ἀλλ᾽ οὕτω μὲν ὁ Φίληξ ἐποίει, καὶ πρὸς τὸν ἀποστείλαντα οὐδαμῶς ἀναστρέφειν ἠγάπα · ὁ θεῖος δὲ Ἐλευθέριος παρησιάσασθαι τὴν εὐσέβειαν προθυμούμενος, [& cum eo Romam abit.] πορείας εὐθὺς εἴχετο, καὶ τὸν Φίληκα συνεπόμενον ἔχων. Ὡςδὲ κατὰ τὴν ὁδὸν ὕδατι περιέτυχον, ἄλλος οὗτος Κανδάκης ὁ Φίληξ γίνεται, καὶ παρὰ Φιλίππου τοῦ Ἐλευθερίου βαπτίζεται, τὴν εἰδωλολατρείαν τε ἀποβάλλεται.

[3] Ἐπεὶ δὲ καὶ τὴν Ρὥμην κατέλαβον, Φίληξ μὲν τοῖς ἐν Ρὥμῃ πιστοῖς τὰ κατὰ τὸν Ἐλευθέριον ἀπαγγέλει, Ἐλευθέριον δὲ ὁ Βασιλεὺς τῷ ἑαυτοῦ παρίστησιν βήματι · ὃν καὶ ἰδὼν νέον τε καὶ περικαλῆ, [Imperatori ad defectionem solicitanti,] καὶ τῷ τῆς ἀρετῆς κόσμῳ ψυχὴν ἅμα καὶ ὀφθαλμοὺς ἀγλαΐζοντα, Ἵνα τί φησιν, Ἐλευθέριε, τὴν πατρώαν θρσκείαν ἀπολιπὼν, καινόν τινα πρεσβεύεις Θεὸν, καὶ τοῦτον ἐσταυρωμένον; Ἐλευθέριος δὲ πρὸς οὕτως ἀσυνετοῦντα μὴ δὲ ἀποκρίνεσθαι θέλων, ἄλλως τε δὲ καὶ αὐτὰ δὴ τὰ τοῦ Χριστοῦ ἐν τοῖς ὑπὲρ Χριστοῦ μιμούμενος, σιωπῶν ἑστάκει. Ἀλλ᾽ ἀπόκρινε, καὶ αὖθις ὁ Βασιλεὺς ἔφη, περὶ ὧν ἠρωτήθης. Εἶτα καὶ τῆς πικρίας ἐνθοὺς, Πείσθητὶ μοι, ἔλεγεν, καὶ τοῖς ἀηττήτοις θύσον θεοῖς · εἰ δ᾽ οὐ, χαλεπὰς ἀπάξω σοι τιμωρίας, πειθομένῳ δὲ τὰς μεγίστας παρέξω τιμάς. Καὶ ὁ Ἐλευθέριος εὐπαῤῥησιάστως · Καὶ πῶς ἂν ἔφη τοιούτοις λατρεύσω θεοῖς;[Deum unum prædicat;] ἢ ἄλλῳ ἀνεχομένῳ συνθήσομαι; Πῶς δὲ οὐ μᾶλλον ἀποστῆναι τούτων καὶ ὑμῖν συμβουλεύσαιμι; ἀπειθοῦντας δὲ δακρύσω τῆς ἀπονοίας, ὅτι λόγῳ πρὸς Θεοῦ τιμηθέντες, ξύλων καὶ λίθων ἀτιμώτεροι καθεστήκατε, θεοὺς ταῦτα ὴγούμενοι, καὶ τὸν ἀληθῆ Θεὸν ἀφρόνως ἀποστρεφόμενοι, ὃς τὰ πάντα ῥήματι συνεστήσατο · καὶ ἡμᾶς * δὲ, τῆς αὐτοῦ κλισμάτων τὸ κάλιστον τε καὶ τιμιώτατον, εἰ καὶ ὥσπερ ἐν νυκτομαχία, τὸ φίλοντε καὶ πολέμιον ἀγνοοῦμεν, καὶ πρὸς μὲν τὸν ἡμέτερον δεσπότην ἐκπολεμούμεθα, τοὺς δὲ ἀληθῶς πολεμίους τοὺς δαίμονας τιμαῖς θεραπεύομεν καὶ θυσίαις. Ἔγω γε οὖν τοῦ ἐμοῦ δεσπότου ἀεὶ περιέχομαι τε καὶ περιέξομαι, ἀτιμίας ὑμῶν περιφρονῶν καὶ τιμὰς, καὶ τὸ ἀποθανεῖν ὑπὲρ Χριστοῦ τρυφὴν καὶ ἀγαλλίασιν ὄντως ἡγούμενος.

[4] Θυμοῦ πλήρης ὁ Βασιλεὺς ἐν τούτοις γίνεται, καὶ κράβατον ἐν εχθῆναι κελεύει χαλκοῦν, οὗ κάτωθεν μὲν πῦρ ὑποστροθῆναι πολὺ, ἄνωθεν δὲ γυμνωθέντα διαταθῆναι τὸν ἀθλητὴν, ἕως ἂν καὶ εἰς τέλος διαφθαρεῖ. Ὡς δὲ ταῦτα θᾶττον ἐγίνετο, [ejus jussu super lectum ignitum extensus,] καὶ ὁ Μάρτυς ὅλως ὅλῳ τῷ κραβάτῳ ἐφήπλωτο, οἱ κατὰ θέαν ἀθροισθέντες, βαρέως ἐνεγκόντες τὸ γεγονὸς, εἰς ὠμότητα ἐλοιδόρουν τὸν Βασιλέα, Ἵνα τί λέγοντες ἀνὴρ, οὕτω γένει τε καὶ σοφίᾳ περίβλεπτος, οἷά τις τῆς ἀτίμων κακῶς ἀπόλλυται. Θεὸς δὲ ἄνωθεν ἐπεκούφιζε τὰς ὁδύνας, καὶ ὥσπέρ τινι μαλακῇ πόᾳ καὶ δροσώδει κατακείμενος, οὕτως ὁ Μάρτυς εὐπαθῶν ἦν. Ὃν ὁ τύραννος τεθνᾶναι ὑπολαβὼν, ἀρθῆναι τὸ ἐκείνου νεκρὸν ἐκέλευεν · ὡς δὲ τῆς σιδηρᾶς κλίνης ἀναστὰς ὁ Μάρτυς, ἀπαθὴς ἦν καὶ εὔθυμος, Ὑψώσω σε, ὁ Θεός μου, ὁ Βασιλεὺς μου, μεθ᾽ ἡδονῆς ἔψαλλε, [ab eoque illæsus insultat tyranno:] καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά σου διὰ παντός. Ἐπεὶ δὲ τὸν Θεὸν οὕτω δοξάζων θαῤῥαλεώτερος ἐξῆς τῷ τυράννῳ παρέστη, Βλέψον εἰς ἐμὲ, Βασιλεῦ, ἔφη, ὃν σὺ πυρὸς ἔργον γενέσθαι νενόμικας, καὶ σύνες μὲν τὸν ὑπ᾽ ἐμοῦ κηρυττόμενον, ἐπίγνωθι δὲ καὶ τῆς σῶν τὴν ἀσθένειαν.

[5] Ὁ δὲ τύραννος, νομίσας ὑβρίζεσθαι τῇ παῤῥησία τοῦ Μάρτυρος, καὶ ἠττηθῆναι δόξας τῷ περιφρονητῷ τῆς κολάσεως, μείζονα ταύτης καὶ σφοδροτέραν ἐπινοεῖ. Ἐσχάρα γοῦν ἐν μέσῳ προτίθεται, πυρὶ μὲν κάτωθεν διακαὶομένη, [similiter craticulam] ἐλαίῳ δὲ ἄνωθεν διαβρεχομένη, καὶ τὴν φλόγα δεινῶς έξάπτουσα. Πλὴν οὐ δὲ τότε τοῦ Μάρτυρος ἡ χάρις ἠμέλει · ὡς γὰρ ἐπετίθετο τῆ ἐσχάρα, τὸ πῦρ εὐθέως ἐσβέννυτο, καὶ οἱ ἄνθρακες ἐμαραίνοντο · ἡ ἐσχάρα δὲ, ὡς οὐκ ἐλαίου μᾶλλον ἀλλ᾽ ὕδατος ἐπιχεομένου, ψυχρὰ καὶ αὐτὴ ἦν, κακῶν ἀπαθῆ διατηροῦσα τὸν Ἅγιον. Τί δὲ, συνέσβεστο τούτοις ἄρα καὶ ὁ τοῦ Βασιλέως θυμός; Οὐ μενοῦν · αὖθις γὰρ ἐνεχθῆναι τήγανον προστάττει, [&sartaginem vincit.] κηρόν τε καὶ πίσσαν καὶ στέαρ ἐν αὐτῷ ἐμβληθῆναι, πυρὶ δὲ πολλῷ ἐκκαῆναι κάτωθεν, καὶ οὕτως ἐν αὐτῷ πάλιν διαταθῆναι τὸν Μάρτυρα. Ὡς οὖν ἔργον γέγονε τὸ κεκελευσμένον, καὶ τὸ τήγανον ὅλον ἀνθρακῶδες ἦν, ἵστατο δὲ καὶ ὁ Μάρτυς τὴν τιμωρίαν ὑποδεχόμενος, ὁ τύραννος πολλὰ παραινέσας αὐτῷ, ποικίλαις τε κολακίαις ὑπελθὼν, ἐπεὶ ἀπειθοῦντα ἑώρα, καὶ τὰς κολακίας εὐστόχως ὕβρεσιν ἀμειβόμενον (λύκον γὰρ ἀραβικὸν τοῦτον ἐκάλει, ἅτε τοῖς τοῦ Χριστοῦ προβάτοις ἐπιβουλεύοντα) τῷ τηγάνῳ αὐτὸν κελεύει διαλαθῆναι. Εὐθὺς οὖν τὰ αὐτὰ τοῖς προτέροις ἐπηκολούθει, καὶ μεταβάλεται μὲν εἰς δρόσον τὸ πῦρ, αὖρα δὲ τις ἡδίστη τὸν γενναῖον ἀνέψυχεν.

[6] Ἀδριανὸς δὲ πάντων αὐτῷ πρὸς τοὐναντίον μεθισταμένων, ἀπορῶν ἐκάθητο, βαθείᾳ λύπῃ τὴν γλῶτταν πεπεδημένος · ὃν ἰδὼν οὔτως ἔχοντα ὀ τηνικαῦτα τῆς πόλεως Ἔπαρχος, [suggerente Coremone Præfecto] Κορέμων αὐτῷ ὄνομα, δεινὸς δὲ οὗτος βασάνους ἐξευρειν καινοτέρας, ἀλλὰ καὶ τὰ κατὰ τὸν στρατηλάτην Φίληκα μαθὼν, καὶ ἤδη μὲν σπέρματα τῆς τῶν Χριστιανῶν πίστεως εἰς καρδίαν δεξάμενος, ἔτι δὲ τῶν ἑλληνικῶν ἐχόμενος, καὶ τῷ Βασιλεῖ χαριζόμενος · οὗτος δὴ τότε τὸν Ἀδριανὸν διαποροῦντα ὁρῶν, προσελθὼν, Ἐγώ σε, φησὶ, Βασιλεῦ, ἀπαλλάξω πραγμάτων, καὶ τουτονὶ τὸν νέον διδάξω τὸν ἀπιθοῦντά σοι μὴ τοιούτοις ἐπιχειρεῖν, ἀλλὰ καὶ κλίβανος μὲν ἐνεχθήτω χαλκοῦς, ὀβελίσκοι δὲ ὀξεῖς ἐφ᾽ ἑκάτερα τῶν μερῶν αὐτοῦ ἐμπαγήτωσαν, καὶ ὄψει ὅσον οὔπω τὸν Ἐλευθέριον ἢ πειθόμενον ἢ κακῶς ἀπολλύμμενον. Ταῦτα δὲ λέγων ἐλάνθανε, [mittendus in clibanum, Deū invocat:] τὸν λέοντα φοβεῖν καλάμου πληγαῖς οἰόμενος. Ὅμως ἤρεσκε ταῦτα τῷ Βασιλεῖ, καὶ τοῦ μηχανήματος σπουδῇ τελεσθέντος, ἄρας τοὺς φαινομένους ἅμα καὶ τοὺς ἀφανεῖς ὀφθαλμοὺς, καὶ τὸν νοῦν ὂλον εἰς οὐρανοὺς ἀπερείσας, Εὐχαριστῶ σοι, ἔφη, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ καὶ Θεέ, ὅτι τοιούτων με καὶ τοσούτων ἀγαθῶν ἠξίωσας, ὅτι χειρὶ κραταιᾷ σου δύναμιν περιέζωσας ὅτι ὑπὲρ σοῦ τοιαῦτα πάσχειν εὐδόκησας · καὶ νῦν ἐπίβλεψον ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἴδε οἷα τεκταίνουσιν οἱ μισοῦντές σε κατ᾽ ἐμοῦ, καὶ ῥύσαι ἀπὸ βέλους αὐτῶν τὴν ψυχὴν μου, ἵνα ἴδωσι πάντες, ὅτι πλὴν σου οὐκ ἔστιν Θεός. Εἶτα καὶ ὑπὲρ τῶν κολαζόντων, ὥσπερ ἄλλος τις Στέφανος ὑπὲρ τῶν λιθαζόντων εὐχόμενος, Ἅψαι τῆς αὐτῶν ἔλέγε, καρδίας, πολυέλεε Δέσποτα, καὶ πρὸς τὸ σὸν καθοδήγησον θέλημα, ἵνα γνῶσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν, καὶ τῆς ὀλεθρίου τῶν εἰδώλων ἀποστῶσι λατρείας, ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας, Ἀμὴν.

[7] Οὕτως εὐξαμένῳ τῆς Μάρτυρι, προσχὼν ὁ Κορέμων, καὶ τὸν προαποκείμενον αὐτῷ τῆς θεοσεβείας ἀνθρακα ὥσπερ ἀναζωπυρηθεὶς, [ad cujus preces conversus Coremon,] ἄφνω μεταβολὴν μεταβάλεται τὴν καλίστην, καὶ τῷ Βασιλεῖ προσελθὼν, Ποίου, φησὶν, ἀδικήματος χάριν ὁ πικρὸς οὗτος Ἐλευθερίῳ καταψιφήζεται θάνατος; Καὶ ὁ Βασιλεὺς, τῷ παραδόξῳ τοῦ ἀκούσματος ἐκπλαγεὶς, γοργόν τι καὶ βλοσυρὸν πρὸς τὸν Κορέμονα βλέψας, Σὺ αὐτὸς εἶ, ἔφην, ὃν ἐγὼ γινώσκω Κορέμωνα; καὶ τί πάθοις; Μήτι σε χρυσὸς εἶλεν ὑπὸ τῆς αὐτοῦ δεδομένος μητρός; καὶ πόσα ἄν σοι καὶ παρὰ πολλῶν ἑτὲρων διδόμενα, τῶν ἑμῶν δωρεῶν ἀντάξια γένοιτο, ὃν ἐγὼ καὶ πλούτῳ καὶ δόξη καὶ τῇ πρὸς ἐμὲ οἰκειώσει ζηλωτὸν ἐν Ρὥμῃ κατέστησα, ἀλλ᾽ εἰ καὶ πλειόνων ἐρᾷς, οἱ ἐμοὶ πάντες ἀνεῖνταί σοι θησαυροὶ, τούτων ἀμφοτέραις ἄντλει, καὶ μὴ οὕτω καταπροδῷς σεαυτὸν, κλέμμα γυναικὸς καὶ ὀλίγου χρυσοῦ γενόμενος ὤνιον. Ὁ δὲ Κορέμων, ἤδη τῇ οὖ Μάρτυρος εὐχῇ τὴν ψυχὴν φωτισθεὶς, [Tyrannum increpat,] τὸ θαυμαστὸν καὶ ἀξιύμνητον ἐξεβόησεν, Ἔστω λέγων ἡ τιμή σου σὺν σοὶ εἰς ἀπόλειαν, τὰ δὲ χρήματά σου ὑπέκαυμα τῷ περιμένοντί σε πυρὶ γένοιντο · τί γὰρ δὴ καὶ ἑκὼν τυφλώττεις, καὶ ταῦτα πείρα μαθὼν, ὅτι τῶν μὲν σῶν θεῶν οὐδεὶς τὸν ἐμβληθέντα πυρὶ σῶσαι δύναται, ὃν δὲ ὁ Ἐλευθέριος οὗτος σέβεται, καὶ πυρὸς αὐτὸν δείκνυσι καὶ πάσης ἀλλης κολάσεως ἰσχυρότερον;

[8] Τούτοις οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ὅσες ὀργῆς καὶ μανίας ἐπλήσθη ὁ τύραννος · εἰώθασι γὰρ αἱ ἱσχυραὶ φιλίαι ἰσχυρὰς ὁμοίως ἔχθρας ἀπογεννᾷν · ὅθεν καὶ αὐτῷ τούτῳ κελεύει τῷ κλιβάνῳ τιμωριθῆναι τὸν Ἔπαρχον, [& in clibanum mittitur:] ᾧπερ αὐτὸς κολασθῆναι τὸν Ἐλευθέριον συνεβούλευεν. Ὡς δὲ τῇ βασάνῳ προσήγγισεν, Εὖξαι ὑπὲρ ἐμοῦ, ὁ Κορέμων τῷ Μάρτυρι ἐπεβόησε, καὶ τῇ τοῦ Χριστοῦ με σφραγίδι καθόπλισον, ᾗ καὶ τὸν στρατηλάτην περιετύχησας Φίληκα. Οὕτως οὖν ὁ Κορέμων ὑπὸ τοῦ Μάρτυρος ὁπλισθεὶς, καὶ τῷ ὀργάνῳ βληθεὶς, ἀνάλωτος πυρὶ καὶ αὐτὸς ἦν. Ἀδριανὸς δὲ τὰ τῶν βασάνων ἀπειρηκὼς, ξίφει τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐκτμηθῆναι κελεύει. [eoque nil læsus capite plectitur.] Καὶ Κορέμων μὲν οὗτος ἐν βραχεῖ τὸν πολλοῖς ἐξ αἰῶνος ποθούμενον ἥρπασε θησαυρὸν · τὰ δὲ μετὰ ταῦτα τίνα; Καὶ Ἐλενθέριος τῷκ λιβάνῳ ἐμβάλλεται, καὶ τοῖς ὀβελίσκοις τε τὸ δοκεῖν περιπείρεται · ἀλλ᾽ εὐθὺς ὁ μὲν κλίβανος σβέννυται, στρέφονται δὲ καὶ αἱ τῶν ὀβελίσκων ἀκμαὶ, τιμῶσαι ὥσπερ σάρκας μαρτυρικὰς, [Eleutherio similiter salvato multi convertuntur.] καὶ ψυχῆς τύφλωσιν ἐλέγχουσαι τοῦ κολάζοντος, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς τῶν παρεστώτων εἰς ἐπίγνωσιν Θεοῦ τοῦ ταῦτα θαυματουργοῦντος ἕλκουσαι, οἵ καὶ, Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν ἐβόων, ὁ δι᾽ Ἐλευθερίου ἡμῖν κηρυττόμενος.

[9] Αὖθις οὖν ἀπορία καὶ λύπη λαμβάνει τὸν τύραννον, καὶ τότε μὲν τῇ φρουρᾷ τὸν Μάρτυρα δίδωσιν, ὕστερον δὲ δι᾽ ὅλης ἡμέρας σκεψαμένῳ μετὰ τῶν ὑπ᾽ αὐτῶν, ποῦ καὶ ὅπως Ἐλευθέριος ὑπόσχῃ τὴν τιμωρίαν, ἔδοξε. Τόπος μὲν ἡ φρουρὰ, τρόπος δὲ οἴκτιστος ὁ διὰ λιμοῦ. Συχνὰς οὖν ἡμέρας ἐν τῇ εἱρκτῇ ἐπυκτεύετο τῷ λιμῷ · ἀλλ᾽ ὁ τῷ Δανιήλ ποτε, καὶ τῷ Ἡλία μετὰ ταῦτα, [Ille in carcere divinitus pascitur,] τροφὴν διὰ πτηνοῦ χορηγήσας, καὶ τοῦτον τρέφει διὰ περιστερᾶς. Καὶ ὁ μὲν εὐχαρίστει Θεῷ, ὅτι τῶν ἴσων τοῖς μεγάλοις τούτοις ἠξίωται · ὁ δὲ τύραννος ἐμεμήνει, ὡς ἀσθενοὺς αὐτῷ ἐλεγχθέτος τοῦ μηχανήματος · ὅθεν καὶ ἵππους ἀγρίους ὑπὸ ζυγὸν κελεύει δεθῆναι καὶ τὸν Ἐλευθέριον, ἵνα τῶν ἵππων ἀμαθῶν ὄντων ζυγοῦ καὶ ἀγρίων, τῷ ῥύζῳ τε τοῦ ἅρματος ἄγαν ἐκταραχθέντων καὶ πλημμελῶς φερομένων, [& indomitis equis alligatus,] ὁ Μάρτυς πέτραις καὶ ἄλλοις προσαρασσόμενος. τὰς σάρκας διασπασθῇ, καὶ μεληδὸν κατακοπεὶς ἀποῤῥίξειν τὴν ψυχὴν. Ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐκεῖνος οὐκ ἔκαμνε τὰ πρὸς διαφθορὰν ἐνεργῶν, οὕτως οὐ δὲ Χριστὸς τὰ πρὸς σωτηρίαν οἰκονομῶν · ἄγγελος γὰρ ἐξ οὐρανοῦ ἐπιστὰς, τοὺς ἀγρίους ἵππους ἐκείνους ἠμέρους ἄφνω ἐποίει, [ab Angelo solvitur duciturque in montem,] καὶ τὸν Ἑλευθέριον λύσας, ἐπιβιβάζει τῷ ἅρματι, καὶ πρὸς τὸ τῇ πόλει γειτονοῦν ὄρος τοὺς ἵππους ἰθύνας, ἀλύπως καὶ ὀμαλῶς ἀνελθεῖν τὸν Μάρτυρα παρεσκεύασε. Προσγίνεται δὲ τούτῳ, καὶ ἕτερόν τι τῶν παραδόξων. Ἐν τῷ ὄρει γὰρ γενομένου τοῦ Μάρτυρος, καὶ τὸν Θεὸν συνήθως αἰνοῦντος, ἄρκτοι καὶ λέοντες, καὶ εἴτι ἄλλο τῶν ἀνημρων θηρίων προσελθόντες [ubi cum collectis ad se feris Deum laudat.] κυκλοῦσί τε τὸν τοῦ Θεοῦ δοῦλον καὶ περισάινουσι, καὶ οἷα τῆς ἐκείνου συνιέντα φωνῆς, συνευλογεῖ τε καὶ προσκυνεῖν ὥρμηντο, καὶ τοῦτο ἐδήλου τῇ τε πρὸς γῆν νεύσει, καὶ τῇ πρὸς ἀέρα τῶν ποδῶν ἐπάρσει, καὶ τῇ ἄλλῃ διατυπώσει τοῦ σώματος.

[10] Ἀλλὰ τὰ μὲν θηρία οὔτω τὴν χορείαν ἐπλήρουν, ὥσπερ χορολέκτου καὶ προτοστάτου τυχόντα τοῦ μάρτυρος · Ἀδριανὸς δὲ οὐχ ὅτι τούτου, ἀλλ᾽ οὐ δὲ τῶν θηρίων αὐτῶν ἠδεῖτο τὴν σύνεσιν εἰς ἀκοὴν γὰρ ἐκείνων ἐλθὼν, Ἀδριανὸς ἦν ὁ αὐτὸς, πολλῶ καὶ θηρίων καὶ ὤνων ἀνοητότερός τε καὶ ἀγριώτερος · οὐ μόνον γὰρ βελτίων οὐδὲν ἀπὸ τοῦ θαύματος γέγονεν, [ab iisque contra immissos milites defensus,], ἀλλὰ καὶ στρατιώτας ξιφήρεις ἔπεμπε, θᾶττον συλληψομένους τὸν Ἐλευθέριον, τὰ δὲ θηρία, ὡς ἂν ἀκριβῶς εἰδότα καὶ φίλους κρίνειν τοῦ ἑαυτῶν δεσπότου καὶ πολεμίους, ὡς μόνον εἶδον τοὺς στρατιώτας, ταχέως ἐφέροντο, καὶ μικροῦ ἂν καὶ διεσπάσαντο τούτους κέρασι καὶ ὀδοῦσιν, εἰ μὴ ὁ Μάρτυς τοῖς μὲν ὡς περί τινα χαλινὸν τὸν λόγον ἐμβαλὼν, ὅθεν ἦλθον ἐπανιέναι προσέταττε, τοῖς δὲ στρατιώταις λύσας τὸν φόβον, καὶ τὴν μεθ᾽ ὄπλων ἔλευσιν ὀνειδίσας · Οὐ γὰρ ἐπί τινα, φησὶν, ἀνδρόφονον ἢ ληστὴν ἤλθετε, οὓς ἔδει νεύματι μόνῳ σημάναντας τὁν ζητούμενον ἔχειν ἑπόμενον. Οὕτως εἰπὼν προθύμως ἠκολούθει · πολλὰ δὲ κατὰ τὴν πορείαν τούτοις διαλεγόμενος, [multos eorum convertit,] ἐπιεικῶς τε παραινῶν καὶ διδάσκων, πολλοῖς αὐτῶν τὸ τῆς ἀ ληθείας ἐπέλαμψε φῶς.

[11] Ὡς δὲ τὴν Ρὥμην κατέλαβεν, ὁ Βασιλεὺς θέατρον μέγιστον συνιστᾶ, μάρτυρας πλείστους ἔχειν βουλόμενος τῆς τοῦ Μάρτυρος ἀπωλείας. Τουναντίον δὲ μᾶλλον ἐπέβαινεν ἢ ἐδόκει τῷ Βασιλεῖ · οἱ γὰρ παρόντες οὐ τῆς τοῦ Μάρτυρος ἀναιρέσεως, [feris objectus easdem cicures experitur,] ἀλλὰ τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ μᾶλλον μάρτυρες ἦσαν φανερῶς ἀπαράγραπτοι. Λέαινα μὲν γὰρ αὐτῷ ἐπαφίεται πάνυ ἀγρία, ἥτις σφοδρῶς μὲν ἔπεισι τῷ Ἁγίῳ, οὐ μὴν ὥστε λαφύξασθαι ἢ ὀλίγῳ δήγματι λυπῆσαι, ἀλλ᾽ ὥστε τοὺς ἐκείνου πόδας εὐνοἳκῶς περιπτύξασθαι · ἔκλινε μὲν γὰρ αὐτοῖς τὸν αὐχένα, ὑπένιξε δὲ τῇ γλώττῃ τὰ ἴχνη, καὶ ὥσπερ ἤχθετο ὅτι μὴ καὶ φωνὴν ἀνθρωπίαν εἶχε συμφεγγομένην ὑπὲρ εὐσεβείας τῷ Μάρτυρι. Οὐ δέ ταῦτα πείθουσι τὸν κατὰ τὸν Φαραὼ σκληροκάρδιον Βασιλέα μεταμαθεῖν τὴν εὐσέβειαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀσθένειαν, ὅτι θήλυ, καταγνοὺς τοῦ θηρίου, καὶ ἄῤῥενα τῷ Μάρτυρι συναφεθῆναι κελεύει · κἀκεῖνος οἱονεὶ πρὸς τὴν θηλείαν ἀμιλλώμενος, ἀπωθεῖται μὲν ταύτην, οὗτος δὲ τῷ Μάρτυρι πραοδραμὼν περιπλέκεται τοῖς ποσὶν, περιφύεται, σαίνει, σκιρτᾷ, σχήμασί τε καὶ νεύμασι, καὶ κινήμασι, τὴν εὔνοιαν ἀπαγγέλλει. Τῶν δὲ ταῦτα βλεπόντων [cum vario spectantium motu;] οἱ μὲν ποσῶς ὁρῶντες τοῖς τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοῖς, εὺθὺς ἐβόων μέγαν εἶναι τὸν Ἐλευθερίου Θεὸν, οἱ δὲ τυφλώττωντες διὰ τὴν ἀσέβειαν, πλάνον καὶ φαρμακὸν τὸν Ἅγιον ἀπεκάμουν. Ἀλλ᾽ ἐμφραγῆναι πάντως ἔδει τὰ χείλη τὰ δόλια, ὡς ὁ θεῖος ἔφη Δαυῒδ, τὰ λαλοῦντα κατὰ τοῦ δικαίου ἀνομίαν, ἐν ὑπερηφανεία καὶ ἐξουδενώσει, ὥσπερ ἄρα καὶ ἐνεφράγησαν, καὶ τὴν ἐσχάτην σιωπὴν ἐσιώπησαν, μεταξὺ γὰρ τῶν λόγων ἀοράτως πληγέντες, θάνατον εὐθὺς εὗρον τὰ τῆς βλασφημίας ἐπίχειρα.

[12] Ὁ μὲν τοι παράνομος Βασιλεὺς τοῖς ὅλοις ἀπορηθεὶς, ἐπεὶ καὶ πάντα ἑώρα τῆς τοῦ ἀθλητοῦ γνώμης ἠττώμενα, θάνατον αὐτοῦ κατακρίνει τὸν διὰ μαχαίρας. [denique gladio cæditur] Αὐτὸν μὲν οὖν εὐθὺς οἱ πρὸς τοῦτο διακονοῦντες ἀναιροῦσι τῷ ξίφει · ἔπειτα καὶ τὴν μητέρα περιπλακεῖσαν αὐτοῦ τῷ τραχήλῳ, καὶ καρδία μᾶλλον ἢ στόματι περιπτυσομένην, γυναικεῖον οὐδὲν ἢ μητρικὸν ἐπιφθεγγομένην, οὐ δι᾽ ἀνάξιόν τι τοιοῦδε παιδὸς, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἀγῶσιν αὐτοῦ μᾶλλον φαιδρυνομένην, ἀνηλεῶς οἱ δυσσεβεῖς ἐχομένην τοῦ παιδὸς ἐπισφάττουσιν · τὶ δὲ καὶ ἄλλο ἦν οἰκειότερον, ἢ αὐτοὺς δρᾶσαι πονηροῦς ὄντας [uti & mater filio circumfusa.] ἢ ἐκείνην παθεῖν, φιλόθεον ὑπάρχουσαν καὶ φιλόπαιδα, ἢ οὕτω θνήσκοντι τῷ ὑιῷ συναποθανεῖν, καὶ μὴ ἀπολειφθῆναι γερῶν ὑιοῦ, καλῶς μητέρα παιδαγωγήσασαν, ἀλλὰ κοινῆ τούτους τῷ κοινῷ δεσπότη ἐμφανισθῆναι, καὶ παρ᾽ αὐτῷ μένειν, κατὰ τὸ ἱερὸν λόγιον, μητέρα ἐπὶ τέκνῳ εὐφραινομένην; Οἱ δὲ παρόντες ἐκ τοῦ Ἰλλυρικοῦ εὐσεβεῖς, σπουδῇ τὰ αὐτῶν ἀνελόμενοι λείψανα, τοῖς ἐν Ρὥμη πιστοῖς περὶ τούτων φροντίζουσιν, γνωρίζουσί τε αὐτὰ καὶ κοινὰ τίθενται, [corpora sepeliuntur a fidelibus.] καὶ οὕτως ἄμφω ταῦτα μυρίσαντες, καὶ τὰ εἰκότα τιμήσαντες, θάπτουσι φιλοθέως, Χριστιανοῖς πλοῦτον ἄσυλον, τοῖς ἐν νόσοις τε καὶ πονηροῖς πνεύμασιν χρῆμά τι ἀλεξίκακον, εἰς δόξαν Πατρὸς, καὶ ὑιοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος, τῆς μιᾶς άπλῆς καὶ ἀκτίστου θεότητος, ᾖ πρέπει δόξα, κράτος, τιμὴ, καὶ προσκύνησις, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

[Annotata]

* corrige Ἀνακλήτῳ

* videtur aliquid deesse.

ΤΕΛΟΣ.

INDEX HISTORICVS IN VITAS SANCTORVM TOMI II APRILIS

Continet hic Index propria fere nomina hominum aut populorum, non tamen Sanctorum, quorum in hoc Tomo memoriæ aut res gestæ ex professo illustrantur, de quibus peculiaris index confectus sub initium Tomi proponitur. Nota † præ posita aliquibus, indicat Sancti aut Beati titulum illis tribui.

† Abdon & Sennen MM. 375 d

† Acisclus, Victoria & Zoilus Patroni Cordubæ 408 a 585 b 586 e 587 b

Adam Parisiensis scriptor Vitæ S. Domnii Ep. Salonæ 7 a

Adala Comitissa Bleisensis filia Guilielmi R. Angl. 240 f 242 a 935 b 937 c

Adalardus Ab. Lobien. 11 sec. 572 b 573 c 574 a

Adalbero Ep. Metensis 11 sec. 650 c 651 d

Adalbertus Archiep. Hamburgen. 11 sec. 645 a

Adalbertus CL. V. in Gallia 7 sec. 287 b

Adalbertus Ratisponæ inclusus 11 sec. 556 b

Adelardus Ep. Veronen. 11 sec. 73 f

Adelardus, Ab. S. Trudonis 863 e

Adelbertus Comes de Calune 11 sec. 646 b

Adelhaidis Comitissa Palat. 11 sec. 553 a c

Adelinus eremita in Gallia 11 sec. 231 e f

† Adeodati Papæ diploma pro monasterio S. Martin 30 e f

† Adelphus canonizatur a sancto Leone IX Papa 646 a

Adrianus VI Papa devotus S. Lamberto Cæsaraugustano 414 e f

Adrianus Budsius scriptor 15 sec. 589

Ædanus Scotorum R. 6 sec. 543 b c f 544 e 545 c

† Ægidii ecclesia, an Spoletani? 28 a

Ægidius Ep. Abrincen. 6 sec. 429 c f

Ægidius Bertaut 13 sec. 155 c

Ægidius de Roya scriptor 589 d

Aëtius Dux Romanorum in Gallia 17 b 18 b

† Agapetus Papa 476 e

Agnes sanctimonialis in Suevia 12 sec. 555 a

Agnes Marcelli de Saladinis, mater B. Conradi Miliani 741 d

Alwinus Ab. Ramesiensis in Anglia 11 sec. 660 d

Alanus Comes Britonum Armoricorum 12 sec. 921 e 923 b

Allaricus R. Gothorum 424 c

† Albani Abbatia in Anglia 899 c

Albericus Ab. Cistercii 497 a b e

† Albero Ab. Dunen. 12 sec. 587 c

Albertus Bavarus Comes Hollandiæ 14 sec. 272 a

Albertus Com. Pogianus in Bavaria 12 sec. 772 b

† Albertus Ep. Laudensis 12 sec. 597 c d

Albertus eremita in Gallia 11 sec. 231 e f

Albertus Bemstatensis, Decanus Einzidlensis, scriptor Vitæ S. Geroldi erem. 628 d 629 a

Albinus Dux Romanorum in Gallia 5 sec. 17 b

† Alexander M. e Thebæis Bergomi 212 c

Alexander III Papa 594 a c 596 b

Alexander V Papa favet Dunensi monasterio 587 d e

Alexander Ep. Lincolniensis 12 sec. 55 d 57 a

Alexander mon. Cantuarien. sub S. Anselmo 925 d

Aldulphus R. Orient. Anglorum 7 sec. 47 b

Alfredus R. Saxonum Occident. 9 sec. 53 c

Alfricus Ep. Wintonien, 10 sec. 636 c

Alfwardus monachus Cantuarien. 11 sec. 641 f

Algisius Archiep. Mediolan. 12 sec. 595 e

Almachius an. 229 Vrbis Præfectus 206, 207

Almericus 12 Generalis Ord. Prædicat. 14 sec. 65 e

Alphonsus Ep. Giennen. 14 sec. 510 a 511 a

Alstanus Ep. Schieburnensis 9 sec. 52 d

† Alto Abbas 557 d e

Amalbertus in cædem Childerici R. conspirat 287 d

Amalricus CL. V. 7 sec. 217 b 218 a

† Amasius Ep. Teanen. a S. Iulio Papa ordinatus 85 e

† Amator Ep. Autißiodori 759 d e f

† Amatus canonizatur a S. Leone 9 Papa 946 a

† Ambrosius 624, f 625 a

† Ambrosius Senen. Ord. Prædicat. 462 f

Ambrosius Taegius scriptor Ord. Prædicat. 791 f

Ambrosius Spinola, Marchio de Sesto &c. 17 sec. 735 f

† Anastasius Patriar. Antiochenus 851 a

† Anastasius M. apud Spalatenses 9 b d 10 a

Anastasius Ab. Schytopoleos in Palæstina 850 e

Anastasius Ab. scriptor sub finem 5 sec. 854 e

Anastasius Presb. sanctæ Resurrectionis Christi 850 a

† Andreas Ap, apparet S. Dunstano 633 f

Andreas Rex Vngariæ venit Spalatum 10 d

Andreas Cæsarien. Archiep. in Cappadocia, scriptor. 3 f

Angelinus & Orieldæ conjuges, Paulinus & Gentilis, filii 617 f

Angelus Sangrinus Casinen. collector Vitæ S. Guilielmi Politiensis 466 a d

Angelus de Victoria, Reformator Ord. Cisterc. in Hispania 2 f

Anianus Præfectus Vrbis sub Trajano 745 f

Annas Scarsius Cardin. Ep. Metensis 11 sec. 617 f

† Ansani ecclesia Spoleti 28 a

† Ansbertus Archiep. Rotomagen. 218 c

Anselmus Remensis, scriptor Itinerarii S. Leonis IX 642 f

Anso Ab. Lobiensis, scriptor Vitæ S. Vrsmari 557 f 558 a 560 b

Antiochus Præses sub Adriano Imp. 526 c

Antoninus Emeritensis Ep. 5 sec. 421 f

† Antonius Cauleas Patriar. CP. 9 sec. 627 a

† Antonius de Padua, an divinitus inunctus? 358 c

Antonius de Hennin Ep. Ipren. 17 sec. 589 c

Antonius VVinghe Ab. Lætiensis 17 sec. 442 c

Antonius, filius B. Iacobi de Oldo 601 c d

† Apollinaris M. 23 Iulii 284 a e

† Apollinaris Ep. Ravennæ, socius S. Petri 7 d 543 a

Apollonius Scriptor contra Montanum 540 e

† Apri cœnobium Tulli 651 a 654 a f

Arator poëta, an Sanctis adscriptus? 840 f

Ardecarius Ep. Veronen. 9 sec. 73 f

Arduinus I Episcopus Alexandriæ in Italia 12 sec. 597 f

Aretas Cæsariensis Archiepiscopus in Cappadocia, scriptor 3 f

† Aristides scriptor 113 c

Arius a S. Iulio ab Ecclesia dejectus 84 a

Arnaldus Dossatus Cardinalis 816 d

Arnaldus Ep. Sabinen. Legatus 14 sec. 800

† Arnoaldus Ep. Metensis 476 f

Arnoldus Schuylen transcripsit Vitam B. Lidwina 269 d

† Arnulphus Conf. 283 b

† Arnulphus Ep. Sueßionum 495 f

† Arnulphi ecclesia Metis dedicata a Leone IX 646 a 660 b

Arnulphus Ab. Augustoduni 9 sec. 765 f 767 b

Artelas Ep. in M sopotamia 2 c

Arturus R. Britonum 6 sec. 380 f

Askerus Prior Croylandiæ, a Danis occisus 52 f

Ataulphus Ep. Compostellan. an Sanctus? 618 a

Athelwaldus sive Alfwaldus R. Anglorum Orient. 8 sec. 38 f

Athanagildus R. Gotth. in Hispania 134 c

† Athanasius Ep. Alexand. ab Eusebianis agitatus 84, a S. Iulio Papa defensus 84 ,85

Athanaricus Rex Gothorum trans Danubium 4 sec. 87 88 a

Atharidus Princeps sub Athanarico R. 4 sec. 89 c d e

Athelstanus R. Saxonum Occident. 9 sec. 53 c

Attila Rex, ob victorias insolens, mitis redditur a S. Leone Magno 18, 19

Audæus Ep. in Gotthia 4 sec. 87 b

† Audoenus Archiep. Rotomag. 287 c

† Audomari ecclesia constructa 94 b

Aurelianus sponsus hostis S. Domitillæ 373 c 374 a b c d

† Aurelii Episcopi Armeni corpus elevatur Hirsaugiæ 646 b

Augustinus Ab. Einzidlensis in Helvetia 17 sec. 628 d

Auspicius discip. Nerei & Achillei 373 f

† Auxentius Sapiens Chalcedone 582 c f

† Aymus Tapparellus in Pedemontio 15 sec. 956 f

Azzo Marchio Ferrariæ, an pater S. Contardi Peregrini? 446 a

Bacchylus Ep. Corinthi scriptor 199 f

Badillo Comes sub Carolo Calvo 764 f 765 f

Balduinus frater &, successor Godefridi in regno Hierosolymitano 140 a 142 b

Balduinus 3 Comes Hannoniæ 12 sec. 773 f 774 d

Balduinus 6 Comes Flandriæ & Hannoniæ 573 a d 575 e f 577 c

Balduinus Luxemburgius Archiep. Trevir. 14 sec. 702 e 703 a

Balduinus mon. Beccensis socius S. Anselmi 897 b 906 a 914 a b 925 d 927 b 943 c

Balduinus de Bocla, fundator Monasterii de Baudelo 104 d

Balduinus, frater B. Lidwinæ 323 c

Balwinus Archiep. Treviren. 13 sec. 717 a

Bardo Archiep. Moguntinus 11 sec. 645 a

† Barrius Ep. Corcagiæ 7 sec. 546 b e

† Bartholomæus Ap. animat S. Guthlacum a dæmone tentatum 41 f 42 f

† Bartholomai Apostoli brachium delatum Cantuariam. 917 e

Bartholomæus Guidonis de Imola 14 sec. 953 d

Bartholomæus de Monte-Politiano Minorita 14 sec. 816 a

† Baßianus Ep. Lauden. 603 b 604 d

Bavo CL. V. in Gallia 7 sec. 287 b

† Beccelinus Clericus in Anglia 7 sec. 43 b 50 f 53 a

† Beatrix Estensis duplex 446 b

Benedicta Sanctimonialis in Hispania 7 sec. 434 e f 435 a b; an Sancta? 435 c

† Benedictus Abbas 650 e f

† Benedicti Regula 9 sec. confirmata a Bertulpho R. Merciorum 51 f

Benedictus Cardinalis an. 1100 Legatus in Gallia 233 f 235 d

† Benignus anachorete Veronæ 8 sec. 75 a

Benno Canon. Argentinen. 10 sec. 628 e

Beorredus Rex Merciorum 9 sec. 52 d 53 b

Berengarius damnatus a S. Leone 9 Papa 645 d f

Bernardus Archiep. Spalatensis 13 sec. 10 c d

Bernardus Macicivius Ep. Cracovien. Cardinalis 17 sec. 835 c

Bernardus Ep. Matisconen. 11 sec. 889 f

† Bernardus Ab. fit novitius Cistercii 499 f

Bernardus Campmans Abbas Dunensis 17 sec. 589 d f 590

Bernardus mon. Villariensis 476 e

† Berno Ab. Balmensis 762 f 766 d e

Bertholdus Ep. Tullensis 11 sec. 649 b

† Bertinus Ab. Sithiuen. 677 e f 683 a magister S. Erkenbodonis 93 c

Bertulphus R. Merciorum 51 e f

Bertulphus Ep. Londinensis 9 sec. 52 c d

Bezelinus Archiep. Bremen. 11 sec. 963 c

Bezelinus Archidiac. Tulli 11 sec. 657 a

Bienerius erem. Vxama, Burgi in Hispania 3 d

Blaanus Episcopus Hibernus, avunculus S. Lasreani. 544

Bodilo conspirat in cædem Childerici R. 287 d

Bëmundus Archiepiscopus Trevir. 14 sec. 701 f 703 a b 717 a

Boëmundus Princeps Antiochiæ 12 sec. 939 f 940 a b d

Bonifacius Episcopus Parentinus in Istria 13 sec. 716 d

Bonifacius Butigella Ep. Lauden. 14 sec. 602 d

† Brandanus, quo patre natus? 383 f

Brunechildis Regina liberalis, monasteria condit 765 b c 767 a

† Bruno Ep. Signinus 12 sec. 939 f 940 d

Britonum sub specie tentatio diabolica 43 a

Buda a fratre Attila Rege occisus 18 d

Burchardus Ab. de Balerma in Burgundia 616 a

Cadalous Antipapa 11 sec. 674 a

† Cæcilia sponsa S. Valeriani, in hujus Actis 203 & seqq.

Cæsar de Bus institutor Congregationis doctrinæ Christianæ 370 b cultus Avenione. 959 e

Cairellus, pater S. Lasreani Ab. Hiberni 545 c d

† Calepodius Presb. M. ejus cœmeterium 86 a b

Callistus Puccinellus Generalis Servorum B. Mariæ 17 sec. 454 b

Camelianus Episcopus Valentinus in Gallia 4 sec. 751 d

Canutus Rex Angliæ 11 sec. 641 e f

† Carißimus M. 618 d

Carodochus Abbas Capellæ in Boloniensi agro 11 sec. 149 a

Carolus Calvus R. Franc. 764 f

Carolus 4 Pulcher R. Franciæ 13 sec. 445 f

Carolus Filibertus Marchio Estensis 17 sec. 447 d

† Carolus Borromæus elevat corpus S. Maximi 212 f 213 a

Carolus Ep. Noviomensis 16 sec. 36 f

Carolus ab Argenteau Ab. Bergen. 17 sec. 589 f

Carolus de Viss scriptor Abbatiæ Dunensis, Vitæ B. Idesbaldi 586, 590 a e

† Carpus, Papylus, Agathonicus Mart. 116 f

† Caßianus Ep. M. Tuderti in Vmbria 561 b

† Caßianus M. Patronus Tingi in Mauritania 408 b

† Cataldus non fuit socius S. Barsanuphii 25 b

Cathari hæretici in Belgio & ad Rhenum orti 595 f

Catharina uxor B. Iacobi de Oldo 601 c d

Cedualla R. Occidentalium Saxonum in Britanniæ, an Sanctis adscriptus? 744 c

Censurius Ep. Autißiodori 5 sec. 76 b

Ceolnothus Archiepiscopus Cantuariensis 9 sec. 52 c

Ceolwulphus Rex Merciorum 9 sec. 53 b

Cerdo Ep. 4 Alexandrinus sub Traiano 64 c

† Chariton Veteris-Lauræ conditor 625 c

Charopolis Virgo devota 12 sec. 554 a 555 b

Childebertus I R. Parisiorum 386 a 492 763 f 764 e

Childericus R. cum uxore & filio Dagoberto occisus 287 d

Chilperici 2 R. diploma Sithiuense 8 sec. 93 e

† Chlodulphus Ep. Metensis 489 b

Chlotarius 1 R. amat S. Silvestrum Ab. 38 b c d

Christianus Druve Ab. Furnen. 17 sec. 589 f

† Christophori M. altare Remis 644 f

Christophorus Generalis Ordinis Servorum 15 sec. 454 c d

Chrodechildis Regina uxor Caroli Calvi 764 f an eadem quæ Richildis aliis 766 f

† Chrysanthi & Dariæ Ecclesia Oriæ 26 c

Ciarlinus de Carpis, scriptor Vitæ S. Contardi 446 b 452 c

Cisla Presb. successor S. Gutlaci in Croylandia 38 e f 41 d 50 f 53 a

Clemens VIII honorat corpora SS. Cæciliæ, Valeriani, Tiburtii & aliorum inventa 209

Cnutus R. Angliæ 11 sec. 53 f

Coenredus Rex Merciorum 43 a

Cogitosus Ep. an Sanctus? 476 b

† Colmannus-Ela Hibernus 385 f

† Columbani Confessoris Reliquiæ in VValdenhofen. 550 b

Commodus Imperator pacem Ecclesiæ reliquit 340 d 539 b

Conatius Ep. in Hispania 7 sec. 431 e

† Condedus monachus in Gallia 220 a

Cono Dux sub Ottone 1 Imp. rebellis 564 e conversus 561 d

Conon a Valkenstein Archiepiscopus Trevir. 14 sec. 702 & 703 a

Conradus Salicus Imp. 11 sec. 649 f 651 b c 654 d 655 e

Conradus Ep. Tullensis 13 sec. 716 d

Conradus Kneer Ab. Marchtall. 17 sec. 504 d

Conradus Prior Ecclesiæ Cantuariensis 12 sec. 948 f

Conradus Provincialis Alamanniæ Ordinis Minorum. 741 b

Constantia filia Ludovici Großi R. Gall. 262 c

Constantinus Copronymus Imp. pater S. Anthusæ sanctimonialis 492

Constantinus Monomachus Imperator C P. 11 sec. 662 f 666 a

Contarenus Dux Venetiarum 11 sec. 666 a

† Corcodemus Diac. M. Autissiodori 759 d e f

Coronatus Notarius, scriptor Vitæ S. Zenonis Ep. Veronen. 70 d

Corribon, an Præfectus Vrbis sub Adriano Imperatore? 533 d 571 a

Crescens cynicus mortem S. Iustino machinatus 107 f 112 f

Croatarum Duces 9 sec. 10 a

Crotbertus Ep. Turonen. 7 sec. 30 f

† Cucufates Patronus Barcinone 408 a

† Cucufati M. corpus Bracara Compostellam translatum. 436 f 437 e

† Cumberti Ep. Colonien. capella 701 a e 717 f

† Cyprianus Patronus Carthagine 408 a Ejus monasterium apud Pictavos 225 a e 232 e

† Cyri sacellum Papiæ 92 b

† Cyriacus M. 655 b a Græcis relatus 199 c colitur in Augustana diœcesi 553 a e festum 8 Augusti 284 c f

Dacianus Præses in Hispania sub Diocletiano 406 407 409 f

Dagobertus cum patre Childerico Rege occisus 217 d

† Damiani M. campana Papiæ 92 a

Daniel Ab. in monast. Scethes 5 sec. 214 e

David Rex Scotorum 12 sec. 246 b 247 d

† Demetrii Eremitæ imago 841 a

Dermeth Dux, frater Regis Hiberniæ 11 sec. 908 e

Dermitius R. Hiberniæ 384 d e f 385 b c d

† Desiderius Ep. Autissiodoren. 765 c 767 a

Desiderius Ep. Teruanen. 12 sec. 688 e

Desiderius disc. S. Alferii, dein Abbas Casini, & Papa Victor III 98 c

Didacus Ep. Compostellæ 12 sec. 436 437

Didacus de Torquemada Episcopus Tudensis 16 sec. 390 b

Didacus de Avellaneda Episcopus Tudensis 16 sec. 390 a

Didymus eremita, venenata illæsus calcat 2 b

Diethmarus Ep. Curiensis 11 sec. 674 e

† Dionysius Parisien. an a Christo inunctus? 356 c

† S. Dionysius Areopag. corpus Ratisponæ 646 f

Dionysius Bussottus Generalis Ordinis Servorum 17 sec. 454 f

Dioscori hæresis oppugnata a S. Leone magno 19 e

Doda mater B. Idæ Comitissæ 141 e

Dofnaldus seu Domnaldus Episcopus Ardmacanus 11 sec. 908 c d e

Dominicus Patriarcha Graden. 11 sec 666 a

Dominicus Pinellus Cardinalis 17 sec. 198 c f

† Domitilla V. M. 373 c

Domninus socius S. Marcellini Episcopi Ebredunensis 750 c 751 d e

Donanus R. Scotorum circa 1100 495 e f

Donatus Ep. Dublinen. 11 sec. 907 e 909 a

† Dorothea vidua, Patrona Prussiæ 835 e

† Dorotheus Ab. Magister S. Dosithei 23 c

Douda, socia B. Herlucæ 554 555

Drogo Ep. Teruan. 11 sec. 577 c

† Dulcissimus M. 618 d

† Dunstanus Archiepiscopus Cantuariensis 633 d 635 a b 639 d

Durandus Episcopus Leodiensis 11 sec. 856 e f 861 f

Eadmerus monachus Cantuarien. scriptor Vitæ sancti Anselmi, aliis minus recte Edinerus 865 a b c

Ealduinus Ab. de Rameseia 12 sec. 928 e

Ebba Comes Etelbaldi R. 7 sec. 45 d

† Ebbo Archiep. Senonen. 200 e

† Eberhardus de Commeda in Germania 12 sec. 787 b 788 a

Eberhardus Archiep. Treviren. 11 sec. 645 a

Eberhardus Abbas Einzidlensis in Helvetia 10 seculo 628 e

† Edmundus Archiep. Cantuarien. 200 f

† Edmundus M. R. Orientalium Anglorum 690 f ejus Abbatia Londini 892 d

Edmundus R. Occident. Saxonum 19 sec. 53 c

Edmundus Scipman scriptor miraculorum beati Idesbaldi Ab. Dunensis 589 a

Edredus R. Occident. Saxonum 10 sec, 53 c d

Edricus Streone Dux Merciorum 11 seculo 637 b 638 d

† Eduardus Conf. R. Angliæ 11 sec. 646 e 660 d

Eduwardus Ab. Croylandiæ 12 sec. 56 c

Eduwardus R. Occident. Saxonum 19 sec. 53 c

Egbertus Rex Merciorum 51 b

Egbertus S. Guthlaco a secretis 50 f

Egburgh Abbatissa filia Regis Orientalium Anglorum 7 sec. 47 b

Egelnothus Archiep. Cantuarien. 11 sec. 641 f

† Eusebius Ep. Vercellen. 751 d

Egelricus de Middeltune Abbas in Angliæ 12 seculo 928 e

Eleonora Borbonia Abbatissa monast. Fontis-Ebraldi 816 d 817 e

† Eleutherius Ab. prope Spoletum 28 b

Elfgerus Diaconus Croylandiæ, a Danis occisus cum pluribus sociis 52 f

† Elias Heliopolita M. sub Turcis 610 a

† Eligius consecrat Deo S. Godebertam 33 a eius Reliquiæ examinatæ a sancto Agerico 30 c sepultura 36 c

Elisabetha Comitissa Tubing, 12 sec. 502 d

† Elphegus Archiep. Cantuarien. 876 d e f

Emericus filius Belæ Rex Vngariæ 13 sec. 10 c

† Emiterius & Caligurius Martyres Patroni Caligorræ 408 a

Emma Regina Angliæ 11 sec. 642 a

† Emmeranni Ep. Ratisponen. ecclesia 647 a

† Emmonius sive Emmo Archiepiscopus Senonensis 217 b 218 a

Engelhardus Archiep. Magdeburg. 12 sec. 645 a

† Epiphanii locus de sancto Iustino restitutus 105 d 106

† Erembertus ex Episcopo Tolosano monachus Fontanellæ 219 f

† Erhardus Episcopus Ratisponensis Sanctorum catalogo adscriptus 647 a

Ericus Rex Daniæ Ordinis Cisterc. 65 d

Ermerberga mater S. Anselmi 867 a

Ethelbaldus Rex Anglorum Orient. 8 sec. 38 b

Etelbaldus Rex Merciorum 44 f 47 c 49 c 50 f 51 a

Ethelgarus Ep. VVintonien. 10 sec. 636 c

† Ethelreda Virgo 951 f

Ethelredus Rex Merciorum 7 sec. 39 a

Ethelredus Rex Angliæ 10 sec. 634 a f

† Ethelwoldus Ep. VVintonien. 10 sec. 633 c

Ethelwoldus R. Anglo-Saxonum 9 sec. 200 a

† Etherius sponsus S. Vrsulæ 708 b

Etlefridus Ab. Sithiuen. initio 7 sec. 93 c d

Eudes I Dux Burgundiæ 11 sec. 912 f

Everardus Ep. Trevir. 11 sec. 657 d

† Eugenius Ep. Toletanus 842 d

Eugenius Archidiaconus Florentiæ 4 seculo 624 f 625 a

† Eulalia Virgo Martyr Emeritensis 408 a 409 c 433 d f

Eulogius falso dictus scripsisse Vitam S. Eleutherii Episcopi M. 530 a 532 e

† Euplii M. templum Ravennæ 131 f

Eusebius paßiones Martyrum collegit 359 c d

Eusebius Ep. Emissen. Arianus 84 a

† Eustachius M. prope Ferentinum 401 b

Eustachius Comes Bolonien. maritus B. Idæ 139 c 140 d 141 f 146 a 149 e

Eustachius Comes Boloniensis filius B. Idæ frater Godefridi Bullonii 139 f 142 a

Eustachius mon. socius S. Anselmi 897 b

Eustochius Ep. Hierosolymorum 23 b

† Eustorgius Episc. Mediol. 3 d

Eutropia Tergesti sepelit S. Lazarum 68 a

Euthychetis hæresis oppugnata a S. Leone Magno 19 d

Fastradus Ab. Cistercii 12 sec. 841 e

† Felicitas & 7 filii 553 b e

† Felix Ep. Trevir. Mart. 3 e

† Felix Ep. Orientalium Anglorum 7 sec. 37 c d

† Felix Patronus Gerundæ 408 a

Felix Comes Adriani Imperatoris ad fidem conversus a S. Eleutherio 530 b c

Felix scriptor Vitæ sancti Guthlaci Eremitæ Croylandensis 8. sec. 37 b d

Ferdomnachus Ep. Laginensium 11 sec. 908 e

Ferdinandus Comes Flandriæ 13 sec. 445 d

Fermentaceorum hæresis 662 e

† Finianus Ep. Hiberniæ 382 f 383 f 384 b c

† Flavianus Ep. CP. 20 c

Flordonina mater B. Iacobi de Oldo 601 b

Florentius Ep. Vltrajectinus 14 sec. 273 c

† Florentinus Ab. Arelate 66 a

† Floriani M. ecclesia in VValdenhofen 550 b c

Folcoldus ex Comite Teisterbandiæ monachus Bernæ 65 c

† Folquinus Ab. Ep. Morinorum 677 f

† Fortunatus Patronus Tiferni 191 e

Fortunatus Ep. scriptor Vitæ S. Paterni Ep. Abrincensis 425 f 426 a

Franciscus de Monaldeschis ex Ep. Montis Politiani Episcopus Florentinus 797 e

Franciscus Dux Mutinensis 17 sec. 448 b

Franciscus Petrigorius Ordinis Minorum in Mexico 816 a

Franciscus Milianus, pater beati Conradi Miliani 741 d

Franciscus Sorbier Notarius Avenione 256 a

Franciscus Senensis Carmelita Cremonæ 2 f

Fredericus Chorepiscopus Ostiensis 797 e

Fredericus Diaconus Bibliothecarius Papæ 11 sec. 660 d 662 f

Fredericus Com. Palatinus Rheni 16 sec. 734 f

Fredericus Szembeck S. I. Polonus scriptor 835 c e

† Fronto Ep. Patragoricus 201 d

† Fredericus Ep. Vltraject. M. 283 b

Fredericus Ænobarbus Imperator Mediolanum evertit 596

† Fructuosus Patronus Corduba 408 a

Fulbertus Ab. Tuitiensis 103 b

Fulco Consul Andegavensis an. 1100 233 f

Fulco Com. Andegav. R. Hierosol. 241 a 242 a 246 a

Fulco Ab. Dunen. 12 sec. 587 d 588 b

Fulcoaldus CL. V. sec. 7 217 b 218 a

Fulcuinus Ab. Lobiensis scriptor 558 a d 563 d f

Gabinius Proconsul Dorostori sub Diocletiano 127, 128

Gaddus Cardinalis 16 sec. 814 e

Gajanus, a S. Thuribio cum 412 baptizatus 416 e f 417 a b 418 d e f 419

† Galganus erem. apud Senenses 462 f

Gulienus seu Galvenus an Regulus in Alpibus sub Iuliano Apostata? 71 a 72 a

† Gallus Ab. 7 sec. 549 c 550 b

Galo seu Gualo ex Bellovac. Ep. Parisien. 12 sec. 937 a

Garnerius Dominus Montis-Maurilionis 225 a

Gaufredus Ep. Carnotensis 12 sec. 222 c

Gaufridus scriptor Vitæ B. Bernardi Tironiensis 220 e

Gaufridus Canon. Carnoten. 12 sec. 240 f

Gaufridus Vicecomes Castridunensis 12 sec. 246 a

Gemma Ædani R. filia, mater S. Lasreani 544 e

† Genesius Archiep. Lugduni 200 f

† Genesius Patronus Arelate 408 a

Gensericus R. Wandalorum Romam occupat 20 e

† Gerardus Ep. Tullen. 649 e Sanctis adscriptus 645 d 661 b corpus elevatum 645 f

Gerardus Gregorii 7 Papæ Legatus Spalati 10 b

Gerardus Coloniensis in Ægypto 15 sec. anachoreta sancte obit 322 350 e f 351

Gerinus frater S. Leodegarii 287 b

† Gereon & Victor coluntur 10 Octob. 290 b

† Germanus Ep. Autißiodoren. 759 d e

Georgius Cyprius in Nicæna 2 Synodo 626 e f

Gervasius Abbas S. Savini apud Pictavos 225 a f 226

Gianolus Capucinus, scriptor Vitæ S. Contardi 447 f

Gieslebertus Abbas-West-monasteriensis 12 sec. 942 f

Gilduinus Ab. I S. Victoris Parisiis 103 b

† Giraldus seu Gerardus Archiep. Bracaræ 12 sec. 456 c

Girardus Ep. Herefordien. 11 sec. 907 f 909 b Archiep. Eboracen. 12 sec. 925 e 928 c d 929 f 938 b 942 b 950 c

† Goar Presb. 704 c 705 b

Gobanus Ab. Hibern. 7 sec. 546 a d

Godefridus Bullonius ex stirpe Caroli Magni 139 e f Rex Hierosol. 140 a 142 a

Godefridus Dux Lotharingiæ pater B. Idæ viduæ 141 d

Godefridus Gibbosus Dux Lotharing. 11 sec. 142 d

Godefridus Ab. Croylandiæ 12 sec. 57 b

Godricus Ab. Croylandiæ 10 sec. 53 b c

Godricus de Burgo Ab. in Anglia 12 sec. 928 e

Godricus monachus Cantuarien. 11 sec. 641 f

† Gorgonii M. corpus Metis 660 b

Gothefridus Ab. Schonaugiensis 12 sec. 787 b

Gozilo seu Gotilo Marchio Antverpien. 11 sec. 656 d

Græci a S. Anselmo confutati 888 a

† Gregoria Virgo nuptias fugit 28 b

† Gregorius VII Papa 702 c familiaris S. Leoni IX Papæ 642 f 643 f 644 a

Gregorius Ep. Vercellen. excommunicatus 11 sec. 646 c

Gregorius Ab. Alnensis 12 sec. 779 e

† Gregorius I Ab. in Finster wolde 3 e

† Gregorius Decapolita 583 c f 584 a

Gualo Ep. Parisiensis 11 sec. 890 c

Guichardus de Bello-loco 12 sec. 246 a 247 c

Guido Archiep. Viennen. 11 sec. 888 f 922 d

Guido Ab. Cistercii & Archiep. Remis 744 d

Guido Ab. de Perscore in Anglia 12 sec. 928 a

Guido junior Comes Rochefortis 12 sec. 246 a

Guilielmus Conquestor R. Angliæ 877 e 878 e f 894 a b

Guilielmus 2 R. Angliæ 878 f 889 f 894 c d e f 906 d f 907 c 909 911 e 914 f 915 917 b 918 b c d 919d e 920 d

Guilielmus Archiepiscopus Rotomagensis 11 sec. 898 a 939 b c

Guilielmus Vbertinus Ep. Aretinus 795 d

Guilielmus Ep. Calliensis 13 sec. 716 c

Guilielmus Dux Aquitaniæ Cluniacum condit 766 d e f

Guilielmus 8 Dux Aquitaniæ 233 a 246 a

Guilielmus Comes Forcalquerius 14 sec. 260 f 262 a

Guilielmus Ab. Hirsaugien. 11 sec. 553 d e f

Guilielmus Ramesejus mon. Croylandiæ 12 sec. 370

Guilielmus Chantart Avenione 12 sec. 259 a

Guarinus Archiep. Bituricen. 401 c

Guean mater S. Paterni Ep. in Wallia 379 d

Guncellus Archiep. Spalatensis 13 sec. 10 d

Gundulfus Episcopus Roffensis 11 sec. 899 d 908 a f 928 c 943 d

Gundulfus pater S. Anselmi 867 a

† Guthagonus R. Scotiæ 588 d 589 c

Gutthicas Presb. in Gotthia 4 sec. 89 b

Habdarraham Rex Cordubæ 8 sec. 585 a 586 e

Haco Dux Danorum misere perit 641 c

Hadrianus Imp. sub eo Martyres occisi 373

Hadrianus Papa IV 596 b

Haduardus Ep. Mindensis, an Sanctus? 103 a

Haimo de Cernel Ab. in Anglia 12 sec. 928 e

Habo Scotus occidit S. Magnum 439 a d

Hardecanutus Rex Angliæ 11 sec. 642 a

Harioldus Ep. Lingonen. 8 sec. 549 b

Hariulphus Ab. Aldenburgen. 12 sec. 496 a

† Hedda Episc. Orientalium Saxonum 7 sec. 46 f

Heilewidis mater S. Leonis Papæ IX 648 f

Heldegrinus circæ annum 1000 Abbas Augustodunensis 770 e

Helenus Ab. in Ægypto, an Sanctus? 476 a

Helias Scotus Ab. Coloniæ 12 sec. 65 b

Henricus Niger seu 2 Imperat. 11 sec. 571 a 572 a 573 f 645 a 656 d

† Henricus Imperator amat B. VVolbodonem Episcopum Leodiensem 855 f 858 a ei reconciliatur 876 b c 859 b c d

Henricus I R. Franciæ 11 sec. 656 d

Henricus I Rex Angliæ 245 e 890 d 891 f 892 920 d e 924 925 926 929 930 933 934 935 & 936.

Henricus de Anglia Cardin. 15 sec. 708 d e

Henricus filius Belæ Rex Vngariæ 13 sec. 10 e

Henricus Comes a Geysenhausen, Ep. Augustæ 557 e

Henricus Ep. Tridentinus 13 sec. 716 e

Henricus Hezelin Comes Ardennæ Dux Bavariæ 11 sec. 650 c

Henricus Comes VVarvicensis 12 sec. 247 c

Herbertus Ep. Theodforden. seu Norwicen. 12 sec. 925 e 918 c 938 b 942 d 948 b f

† Heribertus Ep. Colonien. 11 sec. 858 b 859 d e

Herigerus Ab. Lobiensis scriptor 558 a b c

Herimannus Archiep. Colon. 11 sec. 645 a 659 f 660 d

Herimannus Ep. Tullen. 11 sec. 651 a f

Herimannus Saxo Comes 11 sec. 570 f 572 a

Herimarus Ab. S. Remigii Remis 11 sec. 659 f

Hermannus Ep. Scimbien. in Prußia 13 sec. 717 b

Hermannus Præpositus Cappenberg. 12 sec. 264 e

† Hermelandus mon. 218 c 219

Herveus Ep. Benchoren. seu Pangornensis 12 sec. 928 948 f dein Eliensis 949 c 956 e f 951 a c d e

† Hidulphus 560 561 d 599 e

† Hilarus Papa, successor Leonis Magni 15 d

Hildegrinus circa an. 1000 Ab. Enziacen. 770 b c

Hildebertus Ab. Dolensis, & Archiep. Bituric. 225 a

† Hidulphus Archiep. Trevirorum 655 b

Hubertus de Pirovano Archiep. Mediolan. 12 sec. 594 a b 595 e 596 b

Hugo Archiep. Vesontione 11 sec. 659 f 660 f

Hugo Archiep. Rothomagensis 12 sec. 65 c

Hugo Archiep. Lugdunen. 12 sec. 912 d f

Hugo Ep. Pisanus 11 sec. 657 d

Hugo Ep. Lingonen. 11 sec. 660 a e

† Hugo Abbas Cluniacensis. 146 c 644 e

Hugo Ab. Lobien. 11 sec. 570 b 571 f

Hugo Ab. S. Augustini in Anglia 12 sec. 942 d e f 943 a b

Hugo Ab. Novi-monasterii in Anglia 65 c

Hugo Archidiac. Compostellanus scriptor Historiæ Translationis S. Fructuosi Archiep. Bracarensis & aliorum Sanctorum 430 f 437 e

Hugo Comes Cestrensis 11 sec. 878 f 894 f 895 b 896 c

Hugo Comes Tubingen. 12 sec. 502 d e 503

Hugo pater S. Leonis 9 Papæ 648 f 649 a

Hugo frater S. Leonis 9 Papæ 658 d

Hugo Confessarius Idæ Lovaniensis 156 c 157 d

Hulchetellus Ab. Croylandiæ 12 sec. 58 b

Humbaldus Archidiac. Serberien. in Anglia 12 sec. 921 f

Humbertus mon. Tullen. comes S. Leonis 9 Papæ 645 f Ab. Sublaci 646 d

Humbertus Episcopus Silvæ-candidæ 11 sec. 662 e f

Hunfridus Comes Normannus in Apulia 11 sec. 664 d

Hungari irrumpunt in Germaniam & Belgium 10 sec. 564 e f 565 Cum Imperio Conciliantur a Leone 9 Papa 661 e

Hyacinthus Libellus Archiep. Avenionen. 17 sec. 958 f

† Iacobus intercisus 556 d e

Iacobus Ep. Compostellanus 12 sec. 430 f

Iacobus de Colonia alias de Aldenrade Carthusianus Treviris 15 sec. 268 e f

† Iacobus Tifernensis Ord. Minorum 191 b 192 c

Icles ex majoribus Regum Merciorum 39 a

† Ida mater Godefridi Bullonii 11 sec. 895 c

Idunan Ep. Midiæ in Hibernia 11 sec. 908 e

† Ignatius Patriarcha C P. 9 sec. 617 a

Ildebrandinus Imperialis & Pontificius per Italiam Vicarius 13 sec. 803 c

Ildebrandus Ordinis Cisterciensis ab Albigensibus occisus. 2 e

Imma Regina Angliæ, mater S. Edouardi Regis 917 d 920 a

Ingelbertus in cædem Childerici Regis conspirat 287 d

Ingundis, uxor S. Hermenegildi 134 f 135

Ingulfus Ab. Croylandiæ 11 sec. scriptor 53 f 57

Ilgyrus Magister militum Boëmundi Principis Antiochiæ 939 f

† Innocentii M. e Thebæis corpus in oppido Cantu. 212 f

Ioænna de Lambertinis sanctimonialis Bononiæ 64 c

† Ioannes Bapt. colitur Martyr 876 e

† Ioannes Apost. in Patmum relegatus 4 d

† Ioannis Chrysostomi ædes C P. 583 f

Ioannes 4 Papa ecclesiam facit martyribus Dalmatis 11 a

Ioannes 18 Papa 636 d

Ioannes Patriarcha Antiochenus 12 sec. 940 a e

Ioannes Richardotus Archiep. Cameraci, 17 sec. 442 b

Ioannes Archiep. Treviren. 13 sec. 702 f

Ioannes Archiep. Trevir. 16 sec. 734 f

Ioannes Archiep. Spalat. 8 sec. 8 e 9 a c

Ioannes Ep. Bathon. 11 & 12 sec. 910 c 928 e 942 d 948 c

Ioannes monachus dein Ep. Gerunden. 7 sec. 430 f

† Ioannes Ep. Morinorum 12 sec. 143 c 589 d

Ioannes Ep. Magalonen. 12 sec. 675 b e

Ioannes Ep. Portuen. 11 sec. 644 e

Ioannes Cardin. Legatus an. 1100 in Gallia 233 f 235 d

Ioannes Ep. Tranensis in Apulia 11 sec. 662 e

Ioannes Comes Hannoniæ 13 sec. 445 a f

Ioannes Tribunus in Italia 6 sec. 72 c

Ioannes Ab. Bertinianus 15 sec. testis de Vita B. Bernardi Pœnitentis 674 c

Ioannes a Carnoto Ab. Tironensis 13 sec. 221 b c

Ioannes Ab. Igniacensis & Claravallen. 13 sec. 744 d

Ioannes Ab. S. Salvatoris prope Telesiam in Samnio 11 sec. 914 c d

Ioannes Haber-kalt Ab. Marchtallen. Ord. Præmonstrat. 16 sec. 504 a

Ioannes Benedictus, Prior pontis Avenione 12 sec. 256 f

Ioannes mon. Bertinianus, scriptor Vitæ B. Bernardi Pœnitentis 674 f 675 a

Ioannes mon. Bertinianus, forte Iperius, scriptor Vitæ S. Erkenbodonis 92 c

Ioannes Brando fecit Chronicon Ms. Flandriæ 588 c

Ioannes Gerlaci scriptor Vitæ Belgicæ B. Lidwinæ 268 d 270 d

Ioannes Brugman, scriptor triplicis Vitæ Latinæ B. Lidwinæ 268 a

Ioannis Scoti liber de Eucharistia damnatus 645 f

Ioannes Kese Notarius Bacheraci 15 sec. 706 e 733 f

Ioannes mon. Augustoduni 9 sec. 765 e

Ioannes Cala eremita in Calabria 13 sec. 103 f

Ioannes socius B. Bartholomæi de Cerveriis, cum ipso læsus. 956 b

Ioannes Walterus de Leidis, Confessarius B. Lidwinæ 269 a 318

Ioannes Pot consolator B. Lidwinæ 276 312 b

Ioannes Etheus Ord. Minorum, Cayri pro fide occisus 2 f

Ioannes a Monte Politiano Ord. Minor. Cayri Babyloniæ anno 1345 occisus 370 f

Ioannes de Martinotiis Martyr Cayri 16 sec. 816 a

Ioannes Bapt. Grammay 17 sec. 365 d

Ioannes Bocchone socer B. Iacobi de Oldo 601 c

Ioannes avus B. Lidwinæ, vir abstemius 272 b 307 a

† Ioannes Lobedavius in Prußia 835 e

Ioan. Bapt. Souchetus edidit Vitam B. Bernardi Tiron. 221 a

† Iolana Roma in Gallias profecta 476 f

Iordanus de Vrsinis Ep. Albanen. Cardinal. 15 sec. 707 e 714 d

† Iosephus hymnographus 583 c

Iosephus Sanfelicius Archiep. Consentinus 17 sec. 864 e

Iosephus fingitur discipulus Vitam S. Barsanuphii Græce scripsisse 957 c

Iovinianus Lector Autißiodori 759 d f

Isaacus Antiochenus Presb. scriptor 5 sec. 79 d e

† Isidorus Ep. Hispalen. collatus cum S. Fructuoso Ep. 431 c d

† Ismaelis monast. in Wallia 150 e f 152 a

Italicus Comes Adriani Imp. 523 f

Iudæi occidunt XV pueros Christianos variis in locis 838, 839

Iuditha V. sancte mortua 11 sec. 554 e f 555 a b

† Iuliani monast. Spoleti 27 f

† Iulianus Ep. Cenomanen. 415 a b 418 b

† Iulianus Epis. Conchensis 3 c

† Iulianus Ep. Dertonen. 3 sec. 483 d

† Iulianus primus Ep. Lauden. 602 b d

Iulius Daddæus Gubernator Tiferni 16 sec. 190 d

Ivo Ep. Carnoten. 12 sec. 240 e

† Iusti monast. Volaterris 153 d altare 155 d e

† Iustus & Pastor Patroni Compluti 408 b

† Iustinus M. gladio occisus, alius a S. Iustino Philosopho. 104 & 105.

† Iustinus Ep. Theatinus 12 sec. 520 c

† Iutta Brunsuicensis Patrona Prußiæ 835 e

Kainechus Ab. Hibern. 7 sec. 546 b

† Karilephus 418 a 419 e

† Kenelmus Rex Merciorum 51 c

Kenulphus Rex Merciorum, testis oculatus miraculorum S. Guthlæci 51 b

Kenulphus Ep. Wintonien. 11 sec. 636 d

Kenulphus I Abbas Croylandiæ 50 e 51 a

† Kinethi ecclesia in Wallia 151 d

Lambertus Ep. Tornacen. 11 sec. 496 b

† Landelinus 561 c

Lancelottus de Gottignies Ep. Ruremund. 366 b

† Lanfrancus Archiep. Cantuar. 631 f 867 e f 868 b 876 c d 878 f 894 a c d 896 c 897 f 925 e 952 c f

Lanfrancus Ep. Albingauni 13 sec. 523 c d

Lanso mon. Cluniac. 11 sec. 892 c

Lanstranus Scotus 2 c

Lanto Ep. Constantien. in Gallia 6 sec. 429 d f

† Lasreanus Ab. Daminisensis 6 sec. 546 f

Lascivus Ep. in Gallia 6 sec. 429 d 430 a

† Laurentii M. ecclesia Eptatici 553 d f apparitio B. Herlucæ facta 555 b e 556 a b c

Laurentius Archiep. Spalati 11 sec. 7 a 10 b

Laurentius pater S. Agnetis de Monte-Politiano. 795 c

Laurentius Surdini Mariani scriptor Vitæ S. Agnetis de Monte-Politiano 791 f

† Lazarus anochoreta Veronæ 8 sec. 75 a

† Leander Ep. Hispalensis 135 a 137 b

Lechtwinus Subprior Croylandiæ a Danis occisus 52 f

† Leo III Papa 3 b

Leo V Papa 10 sec. 370 b

† Leonum Pontificum corpora 16 & 17 sec. ostensa 21 c d f

Leo Achridanus Ep. in Bulgaria 11 sec. 662 e

† Leo Ab. Caven. 11 sec. 98 c 99 f

Leoberia Roma in Gallias profecta 476 f

† Leobino dicata parochia 243 b 244 b

† Leodegarius Ep. 217 b f receptio Reliquiarum Broni 3

† Leonardus 692 b 694 c

Leonius Ab. Lobiensis 560 b

Leontianus Ep. Constantia in Gallia initio 6 sec. 429 a c

Leovigildus R. Gott. in Hispania 134 c 135

† Liborius Ep. Cenomannis 415 b c 416 e

† Lietbertus Ep. Cameracensis 11 sec. 147 f

Liethardus Ep. Camerac. 12 sec. 773 f 774 d

Ligerius mon. Tironien. 12 sec. 239 f

Liudulfus filius Ottonis I Imperatoris rebellis 564 e

Liuva R. Gotth. in Hispania 134 c

Lucas Gaudentius Archidiac. Spalatensis, scriptor historiæ translationis S. Domnii 9 a

† Lucius M. Alexandriæ 2 sec. 114 a b

Lucius Tribunus sub Maxentio 542 a

Ludovicus Comes Palatinus Rheni 15 sec. 705 e 714 e 716 b 734 c

† Luglius & Luglianus Hiberni 93 a

Lupo Ab. Augustodun. 6 sec. 765 c

Lupo Archiep. Hostunensis 12 sec. 26 f 27 a

Lupus in cædem R. Childerici conspirat 287 d

Luxurius ethnicus sub Trajano 745 f

Maccæus discip. S. Patricii 2 c

Machabius R. Scotorum 11 sec. 495 b f

Macolmus R. Scotiæ maritus S. Margaritæ 921 c

Machtildis heres Comitatus Boloniensis, Regina Angliæ. 145 d

Magnilianus Notarius Dorostori sub Diocletiano 127

† Magnus Ab. in Suevia 7 sec. 549, 550, 556 f

Magnus Ep. Popiliensis 7 sec. 91 b

Mahometis adulteria 585 c d

Maliodorus Ep. Dertonen. 4 sec. 483 e f

Mallgunus R. Britonum Borealium 6 sec. 380 b e

† Mancius a Iudæis occisus Bracaræ 65 f

Manegoldus Com. Palat. 11 sec. 553 a

† Mansueti monast. apud Tullenses 654 a e

† Mansuetus Ep. Mediolanen. 7 sec. 91 d

† Marcellinus Ep. Dertonen. 3 sec. 483 d

Marcellus Romanus 1 sec. 373 c f

† Marcellus & Exuperantius M M. Aßisii 541 c

Marchesius pater B. Iacobi de Oldo 601 b

Marcianus Imp. 20 a

† Marcianus Ep. Frequentinus 669 f

Marcianus Ab. in Normannia 6 sec. 427 a

Marcionistæ a S. Iustino refutati 112 a

† Marcus Ep. Lucernensis 669 f

Marcus Tempelius Societatis Iesu. 17 sec. 365 d f 366 a

Marianus Scotus Chronographus 476 b

† Margareta Regina Scotiæ 921 c

Margarita Comitissa Hollandiæ 14 sec. 277 e 313 d 339 f

Mariæ de Incarnatione laicæ Teresianæ Beatificatio tractatur. 962.

† Martini Monast. Augustoduni 762 f 765 a dirutum & restauratum 765 a

† Martinus I Papa 200 f

Martinus an Ep. Tergesti? 2 sec. 68 c

Martinus Syskovius Ep. in Polonia 17 sec. 835 c

Martinus Abbas a Ioanne 4 Papa in Dalmatiam missus. 11 a

† Massa candida Martyrum Carthagine 408 b 409 d 410 d e 412 e

Masseus Ep. Interamnensis 13 sec. 818 d

† Maternus Ep. Mediolanen. 4 sec. 483 e

Mathildis uxor Henrici I Regis Angliæ 921 c d 941 c.

Mathildis Comitissa in Italia 12 sec. 932 c 933 d

Mathildis uxor Raginarii 4 Com. Hannoniæ 568 c

Matthias Hovius Archiepiscopus Mechliniensis 17 sec. 367 a b

Matthias Suffraganeus Vltrajectinus 14 sec. 334

Maurelius Præses Domitiani Salonæ 7 f 8

Maurelius Ep. Rotomag. 11 sec. 868 b d 899 d

† Mauritii M. e Thebæis corpus Serræ 212 f

† Mauritii & soc. Reliquiæ in Waldenhofen. 550 b

Mauritius Ep. Londinen. 11 sec. 899 e 908 a 928 c

† Maurus a S. Benedicto in Gallias missus 763 e

Maxentius Imp. 542 a d

Maurus Ep. Amelien. sive Amerinus 13 sec. 716 d

Maximus Ep. scriptor contra Arianos 199 f

Mechtildis V. ex Regibus Scotorum solitaria in Belgio 65 c d

† Medardus Ep. Noviomensis 228 d f

† Meginwercus Ep. Paderbornensis 11 sec. 963 c

† Melanius Ep. Rhedonen. 6 sec. 429 e f

† Melchiades Papa 483 c e

Menander Samaritanus discip. Simonis Magi. 115 a

† Michaelis cœnobium Clusæ in Alpibus 887 c

Michael balbus Imp. ignavus 9 f

Michael Patriarcha C P. 11 sec. 662 e 663 a

Michael Muños Ep. Tudensis 16 sec. 390 c d

Michael Angelus Seghitius Ep. Lauden. 17 sec. 599 c

Milo Ep. Taurinen. 12 sec. 595 e 596 b 597 e

Mincimir Dux Croatarum 9 sec. 10 a

Murierdach R. Hiberniæ 11 sec. 907 e 908 c d e 909 e

Mygdonia mater S. Domnii Ep. Salonit. 7 c

† Nazarius an Ebreduni prædicarit? 750 a templum Papiæ 92 d

Naucratius Præpositus Studitarum CP. 9 sec. 521 f

Nazat eunuchus regens sub Saracenis Cordubæ 585 f 586 x

† Neophytus Ep. Leontinus 476 e

† Nereus & Achilleus MM. 373 c

Nerva Princeps, dein Imperator 374 a d

Nestorius Patriar, CP. expulsus 847 b

Nestorii hæresis oppugnata a S. Leone Magno 19 d

Nicephori Callisti menda detecta 852

Nicolaus IV Papa ex Ord. Minorum 741 e f 742 a

† Nicolaus Mysticus Patriar. CP. 10 sec. 627 a

Nicolaus Ab. Machtall. 17 sec. 502 a

Nicolaus de Balliolo Ab. Dunen 13 sec. 589 a

Nicolaus Barberius scriptor Ord. Prædicatorum 791 f

Nicolai Iesuati Vita scripta 816 b

Nicolaus Burgesius. Eques Senensis 15 sec. 454 e

Nicolaus consanguineus B. Lidwinæ 322 f

Nidgarus Ep Augustanus, an Sanctus? 370 c

Nisus Ep. Frisingensis 11 sec. 661 b

† Nivo seu Nivardus Archiep. Remensis 217 b f

Norwegi in Wallia 12 sec. 151 f

Oda seu Vda sanctimonialis in Brabantia 13 sec. 744

Oddo mon. Augustoduni laudatur 9 sec. 765 e 766 b

† Odilia Virgo 655 b

† Odilo Ab. Cluniac. 657 b 771 d

Odo Ep. Tullen. 11 sec. 661 d

Odo Comes Commarchiæ Francorum 11 sec. 655 c

Odo Ab. Bonæ-Spei 12 sec. 774 c 777 e

Oelfrid Abbatissa Ripoduni in Anglia 7 sec. 40 a

Offa Rex Merciorum 51 a

Olbertus Ab. Gemblaci & S. Iacobi Leodii 859 f

† Oliva V. M. Brixiensis 617 c

Ordolphus secretarius Archiep. Trevir. 14 sec. 702 e

Orkenwaldus Ep. Lichfeldensis 9 sec. 52 d

Origenis aliqui libri boni & utiles 756 a b d

Osbertus Exoniensis Ep. 12 sec. 899 e 928 c 926 e

Osbernus mon. Beccensis post mortem apparet S. Anselmo 869 c d e f 880

Osbernus mon. Cantuarien. scriptor. Vitæ S. Elphegi Archiepiscopi Cantuar. 630 e

Osketulus R. Daniæ tyrannus in Anglia 9 sec. 52 f

† Osmundus Ep. Serberien. 11 sec. 907 c 909 a 910 c

Otto 3 Imper. obit in Italia 859 c

Otto Archiep. Treviren. 15 sec. 714 e

Otto Comes de Dominga 12 sec. 555 a

Otto Comes Iadbergæ 10 sec. 628 f 629 d

Otto Comes de Vallay in Bavaria 12 sec. 548 e

† Pamerii corpus Bronæ 447 c d

† Paphnutius M. Hierosolymis 623 b c

† Paphnutius Ægyptius M. 623 e

Papsburgensis familia in Alsatia 11 sec. 642 b

Parcius M. Romæ creditus 64 f

† Pasquarius Ep. Namnetensis 219

Paschalis I Papa defert in Vrbem corpora SS. Valeriani & Tiburtii 808 f

Paschalis II Papa 924 c 927 c 930 e f 931 a b f 932 c d 934 f 939 c 941 f 950 d 951 a b c favet Cluniacensibus 234 a 235 c

Paschalis Antipapa contra Alexandrum III 597 b

Patricius II Abbas Croylandiæ 51 b

† Paulus Patronus Narbonæ 408 a

† Pavacius Ep. Cenomanis 415 b c 416 c 417 e

† Paulus Episc. CP. 4 sec. 85 d

Paulus Ab. in Lybia, an Sanctus? 476 a

Paulus Attavantus scriptor Vitæ B. Ioachini 454 c d

† Pega sepelit corpus S. Guthlaci fratris 48 f 51 a

Penwal pater S. Gutlaci 39 a

† Peregrinus Ep. Autißiodoren. 759 d e f

Petranus pater S. Paterni Ep. in Wallia 379 d e f

† Petronilla V. M. 373 f

Petronilla mater B. Lidwinæ 272 c 306 f 315 a

† Petrus Apost. Antiochia Romam proficiscitur, 7 d epistolam S. Leonis Magni elaborat 20 d

† Petrus & Paulus apparent Attilæ 19 a

† Petri a Lucemburgo sacellum Spineti 441 f cultus Avenione 959 c

Petrus Archiep. Amalfitanus 11 sec. 662 f

Petrus Archiep. Moguntinus 13 sec. 717 a

Petrus Pagensis Archiep. Spalatensis 13 sec. 10 e

Petrus 2 Ep. Pictavensis 11 sec. miraculis clarus 232 f 233 a

Petrus Ep. Arborensis in Sardinia 13 sec. 716 d

Petrus Diac. & Præfectus Vrbis 644 d f

Petrus Blesensis Archidiac. Bathionien. 12 sec. 694 c

Petrus de Crosnis Archipresb. Bronæ 14 sec. 446 c 448 c

Petrus de Stellis eremita in Galliæ 11 sec. dein Fundator monast. Fontis-Gumbaudi 227 c e f 232 b c

Petrus Gambacorta fundator Congregationis Eremitarum S. Hieronymi 14 sec. 506 a

Petrus Gambacorta pater B. Claræ Gambacortæ 507 c

† Petrus Pectinarius 462 f 465 e

Petrus de Ambianis Notarius Avenione 256 a

Petrus pater B. Lidwinæ 272 b 279 b c 306 f 316 b c d

Petrus Calo Ord. Prædic. cir. 1300 scriptor 76 c

† Philibertus Ab. Gemeticensis 287 c

Philippa vidua, prima Priorissa monasterii Pisis, sancte mortua 518, 519

Philippus I Rex Franciæ 233 f

Philippus Dux Burgundiæ accipit homagium in Hollandia 348 f

Philippus Alsatius Comes Flandriæ 587 d

Philippus Ep. Fesulanus 13 sec. 716 e

Philippus Hervengius Ab. Bonæ-Spei 12 sec. 779 e Scriptor Vitæ Odæ Præmonstrat. 773 a b

† Philippus Bonnitius 451 b e admittit B. Ioachinum 454 b

† Pippinus Dux 7 sec. 550 e f

Pippinus R. Italiæ beneficus erga S. Zenonem 74 f 75 b

Pirgus Philosophus Salonæ 1 sec. 7 e

Pius II Papa 454 c d

Placidus Ab. Einzidlen. in Helvetia 630 a

Pompejus Præses Tergesti sub Antonino 67, 68 d

Pontius Ep. Avenione 12 sec. 258 c

Poppo 8 Archiep. Trevir. 11 sec. 654 c e

† Poppo Ab. 11 sec. 861 a

† Potentianus Ep. Senonen. M. 476 f

Precius Præses Europæ in Thracia 2 sec. 373 a

† Principinus M. 957 a

† Priscæ Mart. Reliquiæ in Gallias delatæ 491 c d

Priscillianus hæreticus 421 e f 422 b c d 423 a

† Probus Ep. Reatinus 6 sec. 536 a

† Proculus Ep. Interamnæ in Vmbria 212 d

Pronulfus Comes in Italia 6 sec. 72 c

† Prosper Ep. Rhegiensis 20 c

† Ptolomæus & socii Martyres 113 f 114 a

† Pulcheria Augusta 20 a

Qvadratus scriptor 113 c

Quintus pater S. Innocentii Ep. Dertonen. 482 e

† Quirinus M. cultus Novesii 704 a 705 b

Rabodo Ep. Tornac. 11 sec. 560 a

Rabodo Ord. Præmonstrat. Lovanii 13 sec. 170 d 476 b

Radulfus Ep. Cicestren. 11 sec. 908 f 928 c 938 b 942 d 945 b 948 b f 949 a

Radulphus Ab. Sagiensis Ep. Roffensis 12 sec. 944 e 945 b 948 b f

Radulphus de Fusteja, director sanctimonialium 227 d 228 e 241 e

Raginerus 2 Com. Hannoniæ 564 f 565 a

Rainaldus Archiep. Colonien. 12 sec. 596 b

Rainaudus Ab. S. Cypriani apud Pictavos 225 a b 232 b

Ranulfus Ep. Dunelmen 11 & 12 sec. 899 e 942 d 945 e 948 f

Raphael Volaterranus, scriptor Vitæ B. Iacobi de Certaldo 152

Ratbodus Ep. Noviomensis scriptor, an Vitæ S. Godebertæ 31 f

Ratherius Ep. Veronen. interpolator Vitæ S. Vrsmari 558 c

† Raymari Presb. inventio Duaci 841 b c

Ravagerus Ab. Capellæ in Boloniensi agro 11 sec. 143, 144 a 149 a

Raymundus de Capua Generalis Ord. Prædicat. scriptor Vitæ S. Agnetis de Monte-Politiano 791 b c 792 d

Raymundus Comes Tolosanus 13 sec. 262 c

Raynaldus seu Reginaldus Archiep. Remens. 12 sec. 773 f 774 d

Raynaldus Ep. Matisconen. 12 sec. 912 f

Raynutius Farnesius Dux Parmen. 17 sec. 448 b

Recaredus frater S. Hermenegildi 136 c 137 c

Redemptus Ep. Ferentinus 6 sec. 378 a

Regelwidis Abb. S. Crucis in Lotharingia 656 b d

Regenfredus Archidiac. occisor S. Tetrici Ep. 95 e

Reginaldus Medicus Guilielmita, an Sanctus? 369 c

Raginarius 3, Comes Hannoniæ 568 c

Reynerus mon. S. Laurentii Leodii, scriptor Vitæ B. Wolbodonis Ep. 855 b

Reynelmus Ep. Herefordien. 12 sec. 942 c 948 b

Reynelmus Cancellarius Reginæ Angliæ 12 sec. 929 e f

Reingerus Ep. Lucensis. 12 sec. 918 f 919 a 920 c

† Remigii corpus elevatum a S. Leone 9 Papa 644 e ecclesia consecrata 659 f

Remigius Zaman Ab. Loënsis 17 sec. 589 f

Renaldus Estensis Princeps 17 sec. 448 a

Repedon Ep. & M. creditus 64 f

Refus VValliæ Australis Princeps 150 c

Rethanus Ep. Legereiensis in Anglia 9 sec. 52 d

Rhotestus Regulus Gotthus sub Athanarico R. 4 sec. 891

Riboaldus seu Ribaldus Archiep. Mediolan. 12 sec. 595 e

Ricardus de Heli Ab. in Anglia 12 sec. 928 e 942 a

Richardus Archiep. Cantuarien 12 sec. 694 c

Richardus Ep. Londinen. 12 sec. 944 e 945 a b 948 b f 949 a

Rigobertus Ab. Sithiuen. 7 sec. 93 c

Robertus Bellarminus Cardin. 816 c

Robertus de Nobilibus Cardinalis 816 b

Robertus Ep. Cestrensis 12 sec. 925 e 928 c 938 b 942 d 948 b

Robertus Ep. Herefordien. 11 sec. 907 c

Robertus Foliensis Ep. Londinen. 11 sec. 577 c

Robertus Ep. Lincolniensis 11 sec. 900 s 910 c 928 c 942 d 948 b 951 a b

Robertus Tydforden. seu Norwicen. Ep. 11 sec. 908 a

Robertus de S. Edmundo Ab. in Anglia 12 sec. 928 e 942 d

Robertus Ab. Dunen. 12 sec. 587 d 588 c

† Robertus Ab. Molismi 497 a b

Rodbis seu Robertus Ab. Torniensis 12 sec. 56 b

† Robertus de Abrisello 227 d 233 f 241 e

Robertus Rex Franciæ 655 e

Robertus Normannus Dux Apuliæ 11 sec. 899 c

Robertus Comes frater Henrici I Regis Angliæ 922 e

Robertus Comes de Mellento 12 sec. 936 f 943 c 948 b

Robertus Comes Glocestriæ 12 sec. 246 a

Robertus Belismensis 12 sec. 241 b 242

Robertus de Moteja 12 sec. 243 a

Rodulphus Ep. Roffensis 11 sec. 895 a

Roffridus Archiep. Beneventanus 11 & 12 sec. 917 d 920 a

Rogerius Ep. Herefordien. 927 f

Rogerius Ep. Saresb. 12 sec. 927 f c 928 c 942 c f 948 b

Rogerius filius Roberti Normanni Dux Apuliæ 887 d 916 d

Rogerus Cancellarius Angliæ 12 sec. 928 b

† Romaricus canonizatur a S. Leone 9 Papa 646 a

Rostagnus Ep. Avenione 12 sec. 256 f

Rotaldus Ep. Veron. 7 sec. 73 d 74 f

Rotrocus Comes Perchensis in Gallia 12 sec. 237 e 240 d 241 242 b 245 e

Rudolphus I Imp. 13 sec. 703 c d

Rudolphus Rex Iurensis in Burgundia 11 sec. 653 f

Rufinus Præses Cæsaraugustæ sub Diocletiano 406 c

Sacchitæ seu de Sacco monachi in Italia 794 c 795 c

Salustius Ep. Hierosolymorum 23 e

† Sampson Ep. in Britannia Armor. 6 sec. 381 b

Sampson Ep. VVigornien. 11 sec. 907 f 928 c 938 b 948 c

Samuel Ep. Dublinen. 11 sec. 907 e 908 e

Sanctius Ricetellus scriptor Vitæ B. Andreæ Ord. Eremit. S. Augustini 612

Sansalas Presb. in Gotthia 4 sec. 89 b

Saraceni frequentani S. Anselmum 887 f

Savina a S. Thuribio baptizata 416 e 418 d

† Savini monast. apud Pictavos 225 a e 232 f 762 c 763 f 764 e 765 e

† Savinus Ep. M. Aßisii 541 c e f

Savinus Subdiaconus Croylandiæ, a Danis occisus 52 f

Saxenses in Rhetia Domini, an a Saxonibus oriundi? 629 b c

Sclavorum Duces & Reges 10 b

† Sebastiani Reliquiæ Papiæ miraculosæ 91 f

Sebastianus Dardanon scripsit Vitam B. Iacobi de Oldo 600 601 a 605 f

† Serena uxor Diocletiani 842 d

† Severus Ep. Ravennas, a S. Iulio Papa ordinatus 85 f

Sibicus Ep. Spirensis 11 sec. 645 a 660 b

Sibyllini libri prohibiti 118 f

Sidrock Comes Danus in Anglia 9 sec. 52 f

Sifridus Archiep. Colonien. 13 sec. 717 b

Sigifridus Ab. Gorziensis Metis 11 sec. 660 b

† Silvestri M. corpus Bracara Compostellam latum 436 f 437 e

Silvester Ep. Rotomagen. an Sanctus? 370 c

† Simplicia Virgo & Mar. apud Nicæam in Italia 65 b

Simon Ab. Bertinianus 12 sec. 674 f 675 d

Simon de Massa, sponsus B. Claræ Gambacortæ 507 d

Simon Kacorovius, scriptor historiæ Alberti a Iudæis occisi 835 c 836 b

Siricius Ep. VVintonien. 10 sec. 636 c

Siwardus Ab. Croylandiæ 9 sec. 52 d

† Sixtus 2 Papa 3 sec. 404 a e

† Socrates M. Pergæ 618 e

† Stephani Protomartyris exemplum 640 b

† Stephanus Basilii Imp. filius Patriar. C P. 627 a

Stephanus Archiep. Amaseæ, Patriar. C P. 10 sec. 627 b

Stephanus 3 Ab. S. Laurentii Leodii 11 sec. 862 d f 863 d

Stephanus Ab. Ord. Cisterc. ab Albigensibus occisus 2 e

Suanus Princeps Danorum vastat Angliam 636 e f 637 misere perit 6 8 d

Suentoslaus mansionarius Ecclesiæ Cracovien. 371 b

† Susanna V. M. in Hispaniæ an duplex 64 f

† Susannæ V. M. ecclesia Bracaræ. Corpus inde Compostellam translatum 436 f 437 e

† Swithunus Ep. Wintoniensis 9 sec. 52 d

† Tancha V. Trecis 476 f

Tarquinius Proconsularis Dorostori pro Diocletiano 127, 128

Tatianus discip. S. Iustini in hæreses lapsus 112 c d

† Tathwinus discip. S. Guthlaci 50 f 53 a

Tettha mater S. Guthlaci 39 a

† Thallacus Presb. Conf. 2 c

Theobaldus de Rubeo Archiep. Bisuntinus 15 sec. 708 c

Theobaldus Blesensis Comes 12 sec. 245 e f

Theocarius Ab. dein Ep. Meten. 11 sec. 553 d f

Theoderici juntoris R. diploma Sithiuense 8 sec. 93 e

Theodericus Ep. Virduni 11 sec. 657 d

Theodericus Ab. Capellæ in Boloniensi agro 11 sec. 449 a

Theodiselus condit monasterium S. Fructuose 7 sec. 432 f

† Theodomarus seu Thiemo Ep. Salisburg. 556 d a

Theodoricus Ep. Metensis 11 sec. 653 f

Theodoricus Dux Mosellanorum 11 sec. 650 c

† Theodorus Studita probat doctrinam S. Barsanuphii 23 a

Theodorus Ab. Croylandiæ a Danis accisus 52 e f

† Theodorus Presb. Mart. Antiochiæ sub Iuliano 3 d

Theodorus Pybes, scriptor Vitæ B. Idesbaldi 586

Theodosius Ep. Oriensis in Terra Otranti 9 sec. 25 e f

Theodosius Antiochenus pater S. Domnii Ep. Salonit. 7 c

† Theodulfus Ep. & Ab. Lobiensis 557 c

Theodulus scriptor Vitæ S. Eleutherii Ep. M. 530 a 532 e

Theophilus Ep. in Gotthia 4 sec. 87 a

Theophylactus Patriar. CP. 10 sec. 627 b c

Thescelina mater Ven. Odæ Præmonstrat. 773 f

† Thomas Archiep. Cantuarien. 683 a

Thomas Archiep. Eboracen. 12 sec. 899 e 908 a 923 b 925 d e 946, 947, 948, 949 a 950 d

Thomas Sferratus Ep. Callien. in Italia 14 sec. 953 b

Thomas Archidiac. Spalati scriptor 13 sec. 5 f 6

Thomas a Kempis, scriptor Vitæ B. Lidwinæ 269 b

Thomas Sailius Soc. Iesu scriptor de Corpore S. Wernheri tradito Marchioni Spinolæ 17 sec. 735 f

Thomas pater B. Benedicti pœnitentis 675 b

Thomas Cubæ Notarius Bacheraci 15 sec. 706 d 733 a

Tiberius Consiliarius Adriani Imp. 523 f

† Tozzo Ep. Augustanus 7 sec. 549 f 550

Tryphon Iudæus contra Iustinum Philosophum 115 c

Tirpimirus Dux Croatarum 9 sec. 10 a

Turchillus Danus vastat Angliam 636 e f 637 misere perit 641 d

Turgodus Ep. S. Andreæ in Scotia 945 d 949 b

† Turibius monachus in Hispania 421 c d

Turketulus e Cancellario regni monachus & Abbas Croylandiæ 53 d e f

Vdalricus Ep. Pataviensis 12 sec. 555 a d

Vdalricus Augiensis Abbas creatus a Leone 9 Papa 644 b

Vdalricus Prior Cluniac apud Suevos 556 b

Valerius Ab. in Hispania an scriptor Vitæ S. Fructuosi, & an ipse Sanctus? 430 d e

Valerius Præses Decii in Asia 122, 123

† Valentini M. Reliquiæ in Kedrich 710 a

† Victor Papa quomodo 20 Aprilis relatus 749 d

Victor II Papa 673 f 674 e

Victor III Papa scriptor Vitarum Sanctorum 97 d

Victor Antipapa contra Alexandrum. 3. 96 c

† Vigor Ep. Bajocen. 6 sec. 429 c f

Villicus Ep. Metensis, an Sanctus? 476 f

† Vincentius M. Apost. Aquensium 618 d

† Vincentius M. Valentiæ 407 a 408 b

† Vincentius Sonegiensis 487 f 489 f

Vincentius socius S. Marcellini Ep. Ebredunen. 750 c 751 b e

Vitalis Ep. Fanen. 5 sec. 543 a

† Vitalis de Mauritonio, Ab. Saviniaci 227 d 228 e 241 e 589 d

Vitellius Anisius Vicarius Decii Imp. in Perside 375 c

Vivianus Subdiac. Autißiodori 759 d f

Vlphilas Ep. in Gotthia 4 sec. 87 b 90 e

Vlricus Anglus Cardinalis Legatus in Anglia 12 sec. 948 a 949 c

Volbertus I Ab. Tuitiensis prope Coloniam 370 c

† Vrbanus I Papa baptizat S. Valerianum 205 a b & S. Tiburtium 206 d

Vrbanus II Papa 865 c 883 a 912 c 913 a 914, 916, 918 b c 919 d 920 a

Vrbanus Ep. Glamorgaten. in VVallia 12 sec. 941 e

Vrbicius Præfectus Alexandriæ 2 sec. 113 f 114 a

† Vulmarus 686 a Abbatia duplex 139 b 142 f

Waleranus Roffensis Ep. 12 sec. 694 c

Waltherus Ab. Rameseiensis 12 sec. 56 b

† Walburgis ecclesia 142 f

Waldebrunus Ep. Avellinen. 13 sec. 716 a

Waldevus Ab. Croylandiæ elevat corpus S. Guthlaci 54 f 55

Walderedus Ep. Cæsaraugustanus 744 b

† Waldetrudis 579, 580

Walzelinus Wintonien. Ep. 11 sec. 899 e 909 b 910 c

Waltharius Ep. Ravennas 12 sec. 548 c 552 b

VValtarius Ep. Veronen. 11 sec. 74 b

VValterius circa an. 1000 Ep. Augustoduni 770 e

VValterus Ep. Albanen missus in Angliam 11 sec. 906 c d 908 f

VValtherus Bertholdus Mechliniæ Dominus 13 sec. 155 c f

VValtmannus 1 Ab. Præmonstrat. Antverpiæ 370 d

VVandonus Presb. Fontanellæ 476 a

† VVaningus 7 sec. 287 b

VVarinus Ab. S. Arnulphi Remis 11 sec. 660 b e

VVasii & VVasiacenses 574 a 575 e

VVaso Ab. S. VValarici 11 sec. 571 c 572 a

VVermboldus sanctitatem B. Lidwinæ edoctus 278 c 315 e f

VVibertus Archiep. Ravenn. Antipapa 902 c 906 b 913 e

VVibertus pater Odæ Præmonstratensis 773 f

VVicterpus 1 & 2 Ab. Elwangæ 549 a b c d

VVidricus Ab. S. Apri Tulli 11 sec. 654 f

VVibertus Archidiac. Tullensis, scriptor Vitæ S. Leonis IX Papæ 642 b

VVigrid Presb. S. Heddæ Episc. 7 sec. 46 f 47 a

VVikeranus Ab. Luxovii 2 e

VVilfredus Archiep. Dorobernensis 51 c

VVilfridus Ep. S. David de Gualis seu Dewi 11 sec. 907 c 906 a 928 b

VVilfridus Ab. prope Croylandiam 8 sec. 38 e f 41 d 44 f

VVilhelmus Archiep. Cantuariæ 12 sec. 56 e

VVilhelmus Clericus Anglus 11 sec. 885 c 888 b

VVilhelmus Comes Hollandiæ, pius erga B. Lidwinam 279 a 306 c 339 f

VVilhelmus, frater B. Lidwinæ 322 e

VVilhelmus I R. Siciliæ 595 e

VVilhelmus Prior Eliensis, 12 sec. 56 c

VVilielmus Archidiac. Cantuarien. 12 sec. 925 f

VVillielmus Ep. Dunelmen. 11 sec. 704 a e

VVillielmus Ep. VVintonien. 12 sec. 928 c d 920 e f 938 b 942 c f 944 f 945 b 948 b f

VVillielmus Exonien. sive Excestrensis Ep. missus Romam ab Henrico I Rege 931 d e f 932 a c f 939 b 942 c d f 944 f 948 b

VVilielmus de Montesorti Ab. Beccen 12 sec. 940 e

VVilicarus Ep. Viennensis in Gallia 200 b

Willermus Nivernensis Comes 12 sec. 239 a 240 d 247 c

Winandus Ab. de Tavesoot in Anglia 928 e

VVitlasius R. Merciorum benefacit Croylandiæ 51 c d

Vvittikindus Dux Vvestphaliœ 761 b

† VVolsgangus Ep. Ratispon. Sanctis adscriptus 647 a

VVulfoaldus Major Domus regiæ 7 sec. 217 b

VVulstanus Archiep. Eborac. 11 sec. 636 d

† VVulstanus Ep. VVigornien. 11 sec. 899 e 900 d 908 f

VVynandus de Stega, Pastor Bacheracensis, transfert corpus S. VVernheri 705, 708 d faudit testes 719 b 730 d 731 f 734 b

Zeno Præpositus monasterii S. Zenonis 75 c

† Zenobius Ep. Florentinus 623 c 624 e 625 a

INDEX TOPOGRAPHICVS.

Abrinca urbs Normanniæ S. Paternus Ep. 425

Accon urbs Palæstinæ 783 d 784 e

Admontense cœnobium Virg in Suevia 555 a

Æcanea urbs Apuliæ nunc Troia. S. Eleutherius Ep. 529 b a 533 b 534 b 537 e f

Affligemii prope Bruxellas ecclesia prima fundata 556 b monast. dotatum a B. Ida Com. 149 d

Africa SS. Fortunatus, Donatus, & 240 Martyres 12 Sericianus, Donatus, Helladius, item Sericianus, Hermogenes & alii 2 Mart. 720 SS. Mappalicus & alii XX MM. 480 SS. Victor, Pamphilus & alii VII Mart. 741 Servanus, Araiacus & alii XII MM. 748

Ailella locus Hiberniæ 383 c 384 a

Albingaunum urbs Liguriæ S. Calocerus M. 523

Aldenburgum monast. Flandriæ 559 f 560 a 562 e 563 ab B. Gervinus Ab. 495

Aldorfmonast. Germaniæ 650 a

Alestes fluvius Porrugalliæ 79 d

Alexandria S. Thomais M. 214 Aradus Presb. & Tacceus MM. 748 Arator Presb. Fortunatus & alii III Mart. 843

Ambianensis pagus, patria S. Godebertæ V. 32 f

Amiternum urbs Sabinorum. Victorinus Presb. M. 374 c d

Amsola fl. apud Cenomannos 417 c f

Alnense monast. Hannoniæ fundatum 559 e f 563 c 779 e

Alpes Tusciæ pro Apennino 526 c 527 a

Altenburgum monast. Sueviæ 502 d

Altus-mons monast. Hannoniæ S. Landricus Ab. 488 f

Ansa op in diœc. Lugdunensi 771 b

Antiochia Syriæ SS. Prosducus, Veronica, & alii VII MM. 377 SS. Petrus Diac. & Hermogenes MM. 479 S. Anastasius Patriarcha 850

Antiochia Pisidiæ S. Georgius Ep. Conf. 626

Antverpia, marca Imperii data Godefrido Bullonio 140 b Corpus S. Maximi M. 211 d Reliquiæ & cultus S. Ayæ 581 d e f Articulus S. Eleutherii Ep. M. 557 c d os magnum S. Senatoris M. 540 e Reliquiæ S. VVernheri 739 b S. Serviliani 746 f

Aradaib Cliach in Hibernia 382 c 384 a

Aranea insula Hiberniæ 545 e

Arcissia locus in Perchensi Comitatu 237 f

Arnestat in Germania 565 d 566 a

Aretium. B. Ioachinus Ord. Servorum residet. 457 a

Argathelia prov. Scotiæ S. Mundus Ab. 388

Armenia S. Pharmutius Anachoreta 14

Arula-mons, Arlberg, in Rhetia 628 a

Assisium S. Venustrianus, cum uxore & filiis capite plexus 542 a

Asculum urbs Piceni B. Franciscus Milianus Ord. Minorum 741

Asta urbs Liguriæ 526 d 527 a

Astorga urbs Hispaniæ patria B. Petri Gonzales vulgo Sant-Elmo Ord. Prædic. 391 d e

Athenæ S. Leonides Ep. 378

Audomaropolis S. Erkenbodo Ab. Sithiu. Ep. Teruan. 92 B. Bernardus Pœnitens 674 S. Aiselinus hospes 885 f 912 a

Augia monast. Germ. S. Leo IX Papa consecrat ecclesiam 645 b 660 c

Avenio urbs Gall. S. Benedictus fundator pontis 255

Augusta Prætoria, Avosta, urbs Pedemontii 657 e patria S. Anselmi 868 c

Augusta Vindelicorum S. VVicterpus Ep. 547, non fuit S. Philippus Ep. 2 sec. 12 e

Austrasiæ regnum adjunctum Romano Imperio 655 e

Autissiodorum S. Tetricus Ep. M. 95 SS. Mamertinus & Marianus monachi 758 Reliquiæ SS. Vrbani & Tiburtii 210 d c

Baccaracum opp. ad Rhenum S. VVernherus puer a Iudæis occisus 700 c 701 c

Balma monast. Burgundiæ 762 f 766 c d

Barensis Synodus 888 a 916 f

Baseium vicus Gallo-Brabantiæ 149 c

Bathon monast Angl. S. Elphegus solitarius 632 c

Bavaria Transdanubiana S. Guilielmus peregrinus 772

Beccum monast. Normanniæ S. Anselmus monachus, Prior, Abbas 868

Belisinum Comitatus Gall. 12 sec. 238 e 241 c

Bella seu Belliolum op. Flandriæ 688 d

Bellus mons, Bellomontium op Hannoniæ 569 b f

Beneventum S. Leoni IX traditum 647 c f

Berga monast. in diœc. Eystetten. 556 d

Berga S. Winoci opp. Flandriæ 576 a 577 c 683 a

Bergulense territorium Hispaniæ 431 e 432 d

Bernried monast. Bavariæ fundatum 548 e

Berna ur Helvetiæ B. Rudolphus puer a Iudæis occisus 504

Besutium in agro Modiolan. S. Nicus erem. 599

Bethunia op. Artesiæ 683 b

Binchium Corpus S. Drogonis ibi aliquando servatum 444 e

Bituricensis ager, Patria S. Mariani monachi 760 a

Blareghem in Flandria 574 f 575 f

Bolonia in Gallo-Belgica B. Ida vidua 139 Abbatia S. Volmari 139 b S. Anselmus hospes 895 c

Bonæ-Spei monast. Præmonstrat. Oda Priorissa 772

Bonæ-vallis monast. Ord. Cisterc. cœptum 500 f

Bononia B. Simon Tudertinus Ord. Erem. S. Augustini 818 corpus S. Apollonii M. 540 e & S. Serviliani 746 d Ossa SS. Tiburtii & Valeriani 211 a

Bona castrum prope Ambianum Patria S. Godebertæ 22 d

Bourbourg alias Brouckborg op. Flandriæ 681 f 683 b

Boxmeria in Belgio. Reliquiæ S. Drogonis 442 d e

Bracara urbs S. Fructuosus Archiep. 430

Bracbatenses in Hannonia 574 b 575 e

Bracara urbs Portugalliæ S. Victor Mart. 76

Briela opp. Hollandiæ 274 c 275 d

Brema in Saxonia inferiore S. Emma 963

Briovera urbs Galliæ, dein Constantia dicta 429 a

Brixia S. Cyprianus Ep. 849 patria S. Caloceri M. 523

Brona in Lombardia S. Contardus Peregrinus 446

Brouwershaven in Zelandia 290 c

Brugæ urbs Flandriæ 57 b c

Bruxella. Corpus B. Lidwinæ anno 1615 illatum 365, 368. Reliquiæ & cultus S. Ayæ 582 a b d

Bullonii Prioratus S. Petri 149 c

Bureburg cœnobium Canonicorum Regul. in Germania 556 d

Cadomus urbs Normanniæ 870 e

Cæsaraugusta urbs Hispaniæ SS. Optatus Lupercus & alii XVI MM. 406 S. Encratides sive Engratia V. M. 410 SS. Cajus & Clementius Conf. 413 S. Lambertus Agricola 413 caput S. Hermenigilda 138 b

Caletum urbs maritima Galliæ 686 a

Callium urbs Italiæ B. Ioannes sive Ioagnolus 3 Ord. S. Francisci 933

Calune Comitatus Germaniæ 11 sec. 646 b

Cantuaria S. Anselmus Archiep. 865

Capella op. Tirasciæ 683 c

Capella monast. juxta Calesium fundatum 11 sec. 148

Cappadocia S. Sabas Gotthus M. 86

Capua urbs Campaniæ SS. Cyprianus, Mascula, Donata, Novella, Ianuarius, Silvanus, Mutianus, Saturus, Iulius 80

Carnotum Capilli Deiparæ Virg. 940 b S. Anselmus hospes 935 c

Casinum S. Leo IX Papa ecclesiam dedicat privilegia confert. 645 b 646 d 647 e

Casa Dei monast. Galliæ 920 d

Cassellum seu Casletum op. Fland. 575 d f 683 a

Castellum-Bonum in Sicilia. Corpus & cultus S. Guilielmi Politiensis 465 f

Castrum-Leonis monast. S. Fructuosi in Hispania 432 f

Castrum-Villare opp. Calabriæ Patria Ven. Ioannis Ord. S. Francisci 474

Catalaunensis diœc. Corpus S. Tiburtii 210 c

Cava monast. Itasiæ S. Alferius fundator & 1 Ab. 96

Caucoliberis in Hispania citeriore S. Vincentius M. 405 d

Causea insula sive æstuarium Galliæ 228 f 236 e

Cenomanum urbs Galliæ. S. Thuribius Ep. 415

Certaldum op. Etruriæ Patria B. Iacobi de Certaldo 153 c

Chalcedon, Concilium Oecumenicum 20 a SS. Euphemia, Eucapia, Secutor MM. 129 S. Cosmas Conf. Ep. 582

Cintrejacum territorium Galliæ 245 f

Cistercium S. Stephanus 3 Ab. 496

Clara-vallis monast. Ord. Cisterc. cœptum 500 e

Clarus-mons urbs Galliæ S. Martius Ab. 132

Cluniacum monast. 766 e f 867 f 868 d 889 b 912 d monachus S. Alferius dein Ab. Caven. 98 a

Clusæ in Alpibus ecclesia S. Michaelis 98 a

Compostella. Reliquiæ SS. Fructuosi Ep. Bracaræ. Silvestri & Cucuphati MM. & Susannæ V. M. 430 f

Compultense monast. Hispaniæ S. Fructuosi 431 f 432 e

Consentia urbs Calabriæ. Ven. Ioannes de Castro-Villari Ord. S. Francisci 474

Constantia urbs Galliæ 234 d

Constantia urbs Sueviæ Henricus puer a Iudæis occisus 505 d

Constantinopolis S. Maximianus Patriarcha 847 S. Anthusa filia Constantini Copronymi Imp. 492 B. Ioannes Epirota 609 S. Ioannes discip. S. Gregorii Decapolitæ 581 Patria & cultus S. Theodori Trichinæ 756 cultus & templum S. Eleutherii Ep. M. 528 e f Sacellum S. Leonis Magni Papæ 16 e

Corduba SS. Elias Presb. Paulus & Isidorus monachi Mart. 494 S. Perfectus Presb. M. 584

Cordula urbs Persidis SS. Olympiades & Maximus MM. 375

Corinthus. S. Timon Diaconus ex VII primis 619 SS. Callistus, Charisius & alii XIII MM. 402

Corneliana vulgo Cornilham in Hisp. 437 a f

Cotiliæ via Salaria, ubi aquæ sulfureæ 374 d

Cracovia Pueri a Iudæis occisi 838 e 839 a

Croylandia in Anglia monasterium constructum 50 c e primi Abbates 50, 51 S. Gutlacus 37

Ctesiphon Simeon Ep. M.846

Dasborch Comitatus Alsatiæ, Patria S. Leonis IX Papæ 649 f

Decapolis urbs Palæstinæ S. Gregorius & Ioannes ejus discipulus 583

Dertona urbs Liguriæ. S. Innocentius Ep. 482

Diablentica parochia apud Cenomanenses 417 f

Diest, Disthemium, Dispergum op. Brabantiæ 287 b

Diessenhof in Suevia Puer a Iudæis occisus 838 e

Dinia urbs Galliæ. Caput S. Marcellini Ep. Ebredunen. 750 e

Diomedææ jam Tremitanæ insulæ regni Neapolitani 10 f

Direste monast. Angliæ S. Elphegus monachus 632 b

Dofræ seu Dubræ portus Angliæ 885 c 911 f 920 f 941 c

Dorostorum urbs Mysiæ sua Bulgariæ SS. Maximus, Quintilianus, Dadas MM. 126

Dumium urbs Hispaniæ S. Fructuosus Ep. 430

Dunense monast. Flandriæ. B. Idesbaldus Ab. 586, 587

Dusera in Provincia data S. Lantberto 218 c

Ebora. Caput S. Apollonii M. 540 e

Ebredunum urbs Galliæ S. Marcellinus Ep. 750

Eemstein monast. Canon. Regularium 282 c

Egga insula Scotiæ S. Donanus & 52 discipuli 487

Eglis-eya insula Orcadum. Templum S. Magni 438 b 439 d

Einzidlense monast. in Helvetia 628 b

Eliensis Abbatia in Episcopatum erecta 12 sec. 944 c d

Elwanga monast. Sueviæ fundatum 549 b Corpora SS. Sulpitii & Serviliani 746 b

Engesheim sive Ensisheim op. Alsatiæ 649 a

Enziacum monast. Galliæ. S. Hugo Prior 762, 767 c d e

Eptaticus locus prope Lycum fl. S. Wicterpus Ep. Augustanus & B. Herluca V. 548 d e

Espinoy seu Spinetum Patria S. Drogonis 443 a

Europa prov. Thraciæ. SS. Theodorus Presb. & Pausilypius MM. 373

Falaris urbs Episc. Italiæ 670

Fania locus in Tirascia 763 a

Fanum urbs Italiæ S. Eusebius Ep. 542

Faucense monast. in Suevia inchoatum 550 a d

Ferentinum urbs Latii S. Eutychius M. 378

Ferraria. An ex Marchionibus genitus S. Contardus Peregrinus 446

Fildkerck op. Rhetiæ 628 c

Firmitatis monasterium Ord. Cisterc. cœptum 500 b c

Firmum urbs Italiæ. S. Vissia Virgo M. 81

Fiscamp seu Viscam monast. Normanniæ 695 e 697 c

Flandria late sumpta Pontivum continet 11 sec. 878 e

Florentia S. Crescentius Subdiaconus 623 S. Anselmus hospes 890 a f

Flubius fl. in Atehsim delabens 78 d

Fons-Gombaudi monast. Galliæ 227 c 228 e

Fons-Gyardi seu Goyardi in Gallia 232 a 233 a

Fontanetum monasterium Galliæ Obitus S. Mariani monachi 760 f

Forcalquerium opp. Provinciæ 261 f

Forum-Popilii urbs Italiæ 659 e

Frequentium urbs Hirpinorum 669 f

Friesa in Rhetia S. Geraldus erem. 628 c 629 c

Fulda Reliquiæ SS. Valeriani, Tiburtii, Maximi 210 f

Furna op. Flandriæ 576 b 688 d

Gaditanum monast. S. Fructuosi 434 d

Galæcia, an Galatia SS. Quoamalius, Archalaus, Potamius & Donatella MM. 377

Galeati seu Galoti oppidum & eremus Siciliæ 467 f

Gallinaria insula Liguriæ 525 c

Gandavum urbs Flandriæ 578 a e f

Gaza in Palæstina S. Barsanuphius solitarius 22

Genepia vicus Gallo-Brabantiæ 146 d 149 c e

Gemmeticum Abbatia Normanniæ 945 b

Gigniacum monast. Galliæ 766 f 767 b

Glamorgania urbs Walliæ 945 c

Glannifolium monast. Galliæ destructum 763 e f restauratum 764 c

Gonatum monast. Siciliæ 468 471 a

Gortina in insula Creta S. Philippus Ep. 12

Gostinum Puer a Iudæis occisus 839 e

Gotthia ad Danubium fere Christiana, dein hæresi infecta 87 S. Sabas M. 86

Gouy in agro Luxemburg. Reliquiæ S. Drogonis 442 f

Gronta fluvius Angliæ 407

Hesdinum op. Artesiæ 688 d

Hessa monast. Germaniæ 640 a 650 a

Hierosolyma S. Paphnutius M. 623 b c

Hierosolymitana eremus S. Ioannes Palæolaurita 615

Hirsaugia Abb. Germaniæ Corpus S. Aurelii M. 646 b

Hispalis Sedes Regni S. Hermenigildi 134 f eius reliquiæ 138 b

Hollandia nulla re gloriosior, quam B. Lidwina alumna 304 a b ejus pars Babantiæ vicina an. 1421 submersa 348 c

Hustuna Sedes Episc. 27 a

Huamania regio Hiberniæ 384 d 385 c

Iadberga in Rhætia 629 c

Idonia fluvius apud Cenomannos 417 f

Ilingeham villa Regis Angliæ 902 c

Illiberis postea Caucoliberis in Pyrenæis 620 b c

Insula urbs Gallo-Flandriæ 574 c 575 e Reliquiæ S. Wernheri 739 e

Interamna urbs Umbriæ. SS. Apollonius, Ephebus & XIII, cum aliis Virginibus 211

Ioannina urbs Epiri Patria B. Ioannis Epirotæ 600 b c

Italia SS. Maro, Eutyches, Victorianus Presb. Messor Proclina, Meßites, Iocundus MM. 373

Iturissa in Hispania Victor Zoticus & alii perperam adscripti 747 f

Lambeta in Surreia 909 b

Latonia Provincia Scotiæ 246 b

Lauda urbs Insubriæ B. Iacobus de Oldo Presb. 3 Ord. S. Francisci 399

Laurianum op. Italiæ Patria S. Helenæ Virg. 762 a

Lensium op. Flandriæ ecclesia & Canonici instituti per B. Idam Comitissam 147 150 d

Leodium B. Wolbodo Ep. 855

Leontini in Sicilia SS. Isidora & Neophyta sorores Mart. 479

Lethglinum monast. Hibern. S. Lasreanus Ab. 543

Liffenga in Flandria 577 f 578 c

Linembach mare Hibernicum 383 e 384 a

Liptinæ, nunc Lestines, palatium 563 b 569 f

Liswega in Flandria 577 d 578 e

Lobium monast. Belgii S. Vrsmarus Ep. & Abbas 557

Londinum S. Elphegus sepultus 640 e 641 c

Lothra monast. Hiberniæ. S. Rodanus Ab. 382

Lovanium patria Ven. Idæ Ordinis Cisterciensis in Valle Rosarum 158

Lublinum urbs Poloniæ Corpus Alberti pueri a Iudæis occisi. 835

Lubon Balern-Vaur opp. Walliæ. S. Paternus Episc. 378 c 379 d

Luca urbs Etruriæ. Corpus S. Quiriaci M. 204 c Reliquiæ SS. Valeriani, Tiburtii, Maximi. 210 b

Lugdunum SS. Siagrius alius a Sicario Episc. & Patricius 13 S. Anselmus hospes 886 b 888 d 891 a 910 f 914 b 919 c 933 a c f

Luthir urbs Hiberniæ. 383 b f

Mac-kunetia in Hibernia 382 f

Maclevium urbs Galliæ Reliquiæ S. Euphemiæ 129 d

Madritum Corpus S. Maximi M. 211 d

Madriti in Escuriaco Reliq. S. Hermenigildi 138 d

Madytarum urbs in Hellesponto Euthymius Ep. an is qui 18 Apr. colitur 583 d e

Magalona urbs Galliæ Patria B. Bernardi Pœnitentis 675 b

Mandonense Monasterium Normanniæ S. Scubilio 429 c f

Marchtallum in Suevia B. Everhardus Præpositus Ord. Præmonstrat. 502

Mara cœnob. Præmonstrat. B. Hadwigis V. 264

Marienwarda monast. Præmonstrat. in Hollandia 271 b c

Massacium in Italia B. Ioannes Eremita 832

Massarus mons Dalmatiæ. 40 Martyres ibi sepulti 8 b

Matisco urbs Gall. S. Anselmus hospes 889 d 912 f

Mauritania S. Basilia M. 405 SS. Salon, Maximus, Hilarius, Concessus Mart. 11 c

Mauritania, Mortagny en Perche, in Gallia 238 e 246 c

Mechlinia Reliquiæ S. Wernheri 739 c

Medianum monast. Vosagi 654 a e

Mediolanum S. Maximus miles e legione Thebæa M. 212 S. Galdinus Archiep. 593

Meduanna flu. apud Cenomannos 417 f

Melitina urbs Armeniæ Hermogenes, Cains & X III Martyres 619

Menapii in diœcesi Tornacensi 563 a 574 a

Mesopotamia. SS. Archelaus, Cyprianus & alii IV & duo Fratres MM. 377

Messana. non fuit Ep. S. Eleutherius M. 529 e 538 d

Messines monast. Flandriæ 688 d

Metellinum op. Lusitanum, S. Theodorus Trichinas perperam ei tributus 757 b d

Metæ S. Romanus Ep. 134 Reliquiæ SS. Maronis, Eutychetis, Victorini MM. 375 d S. Abbo Ep. 388 S. Landricus Ep. 487

Mirandula urbs Italiæ 602 f

Monachium urbs Bavariæ Puer a Iudæis occisus 505 d

Monachus monsv, vulgo Medonia, in Sicilia 472 c f

Montes Hannoniæ. Reliquiæ B. Lidwinæ 367 c d S. Aya Comitissa 579

Mons-Luci prope Spoletum S. Isaac solitarius 27 c

Mons-Maurilionis opp. Galliæ apud Pictavos 225 e

Mons-Planus Abbatia Italiæ B. Petrus eremita 101

Mons-Politianus urbs Hetruriæ. S. Agnes Ord. Prædicatorum 791, 792 c d

Mons-Regalis urbs Italiæ B. Andreas Ord. Erem S. Augustini 612

Monteia, Moteia in Gallia 12 sec. 243 a 244 b

Morimundum monast. Ord. Cisterc. cœptum 500 a

Moritonium castrum Normanniæ 945 c

Mosomagum, Mosomus ad Mosam. 570 b 571 f

Motta in ditione Veneta. Puer a Iudæis occisus 838 f

Musæus flu. Gotthiæ S. Sabas submersus 88 a 89 e

Muskrigi ditio Hiberniæ 382 f

Myra urbs Lyciæ S. Crescens M. 376

Neapolis urbs Samariæ Patria S. Iustini Philos. 108 a

Neoburgum urbs Episc. facta in Misnia 549 d

Nicæa, vulgo Nizza urbs Provinciæ in Italia 751 b c

Nicomedia SS. Eustorgius Presb. Nestor, Filonus, Ceremonius Mart. 13 S. Alexandra uxor Diocletiani, Apollo, Isaacius & Codratius illius famuli Mart. 842 Victor, Zoticus, & alii VII Mart. 747

Nitria eremus Ægypti. S. Fronto Ab. 201

Nivernum Comitatus Galliæ 12 sec. 239 b 240 e

Nonense monast. S. Fructuosi in Hisp. 434 e

Novigentum-Rotroci, castrum Galliæ 237 f 238 c 240 c

Noviodunum seu Noviomum Godeberta Virgo 31

Numentana via, Eutyches Presb. M. 374 a

Nussia seu Novesium patria S. Hildegundis 781 e 890 b

Orcades insulæ. S. Magnus Comes 438

Oria urbs Episc. in Terra Otranti Corpus S. Barsanuphii 25 c d

Osburgum in Flandria 576 d 577 c

Osnaburgum urbs Westphaliæ B. Raynerus solitarius 65 S. Wiho Ep. 761

PÆstum opp. Lucanæ. Sepultura S. Helenæ Virg. 762 a e

Papia urbs Italiæ. S. Damianus Ep. 91

Parisiis in Sorbona Reliquiæ S. Euphemiæ 129 d

Parium urbs Mysiæ S. Basilius Conf. 95

Peonense monast. S. Fructuosi in Hispania 432 c f

Perchensis Comitatus Galliæ 237 e

Pergamus urbs Asiæ S. Antipas Episc. M. 3

Pergamus Patria & martyrium SS. Carpi, Papyli, Agathonicæ & aliorum 120

Persis SS. Simeon Ep. item 100 Episcopi Presb. aut Clerici. Vsthasanes eunuchus, Abedechalas & Ananias Presb. Pusicius cum filia Mart. 844 SS. Eleutherius, Theodosius Zoilus Mart. 130

Petralia opp. Siciliæ 468 b 471 a

Petricovium urbs Poloniæ Puer a Iudæis occisus 899 b c

Petroburgense monast. Angliæ 945 d

Petrocorium urbs Galliæ, quale ibi corpus S. Leonis 22 d

Pfortzheim op. Germaniæ Puer a Iudæis occisus 838 d

Pisa urbs Hetruriæ B. Dominicus Vernagalli Ord. Camaldulensis 791 B. Clara Gambacorta Ord. S. Dominici 506

Placentia S. Anselmus bospes 932 c f

Podium B. Mariæ urbs Galliæ 259 b

Politium op. Siciliæ patria & cultus S. Guilielmi eremitæ 465 466 e 470 f

Pontia insula Italiæ 374 a f

Pontiniacum monast. Ord. Cisterc. cœptum 500 d

Pontivum ditio Galliæ patria B. Bernardi Tironii 224 c f

Pontus regio Asiæ SS. Martialis, Felix & alii XIV MM. 406

Praga Reliquiæ SS. Valeriani & Tiburtii 958 d S. Proculi 958 d

Procenum monast. Sanctimonialium in Hetruria 795 e 797 d

Punia in Lituania Puer a Iudæis occisus 839 e

Rava urbs Polonica Puer a Iudæis occisus 839 b

Ravenna S. Vrsus Ep. 231

Reate urbs Italiæ S. Maro Presb. M. 374 e Reliquiæ S. Eleutherii Ep. M. 529 e 532 d

Relia villa prope monast. Bonæ-Spei 567 b

Rhetia S. Geroldus eremita. BB. Vdalricus & Cuno Filii 628

Remis S. Leo IX Papa multa peragit 644 d e f S. Anselmus hospes 936 c

Reomaus monast. Galliæ S. Silvester Ab. 386

Ribadavia opp. Galæciæ 395 f

Ripodum monast. Angliæ 7 sec. 40 a

Roma S. Leo Magnus Papa 14. S. Anicetus Papa 477 S. Leo IX Papa. Corpus in Vaticana 642, 643 c S. Iulius Papa 82. patria S. Maximiani Patriarchæ CP. 847 a in ecclesia Lateranensi corpora SS. Domnionis Venantii, Anastasii, Mauri, Asterii, Sulpiciani, Theli, Antochiani, Pauliani, Cajani II SS. Valerianus, Tiburtius, Maximus, Quiriacus, Diocletianus, Symphronius, Docimus 203 S. Abundius mansionarius Ecclesiæ S. Petri 214 SS. Basilissa & Anastasia MM. 372 S. Martialis, & forsan Vincentius MM. 405 Eleutherius Ep. Antia mater, Partenius, Calocerus & alii IX Martyres 528 S. Apollonius Senator 539 SS. Sulpitius & Servilianus MM. 745 Victor Ep. Felix, Alexander, Papias MM. 748 Silvanus, Asaicus, Donata, Quintus MM. 749

Rosina vallis prope Meneviam in Wallia 380 e

Rotomagi S. Anselmus hospes 939 b

Rovecestria in Anglia 902 d

Roxanum opp. Italiæ 740 d

Rufanense monast. S. Fructuosi in Hispan. 432 b e

Sagensis Abbatia Normanniæ 945 d

Salaria via, Victorinus & Maro Presb. MM. 374

Salernum patria S. Alferii Ab. 97 f

Salona urbs Dalmatiæ SS. Septimus Diac. & Victoricus MM. 540

Salona urbs Dalmatiæ a S. Tito fidem edocta 6 a S. Domnius Episc. & alii IX Martyres 5. Corpus S. Domnionis Cubicularii Maximiani Imp. & Martyris eo delatum delatum 6 d a Gothis deleta 8 d occupata a Sclavis 9 f

Santaren opp. Lusitaniæ 398 c

Sanctæ urbs Cliviæ aliquis Martyr 413

Santonum urbs Galliæ S. Vasio M. 424

Sandwicus portus Angliæ 637 d 638 d

Sardis urbs Lydiæ Agathodorus M. 120 a 123

Saviglianum in Pedemontio B. Bartholomæus M. Ord. Prædicat. 955

Sax & Hohen-Sax in Rhetia 629 b

Scheffesberia in Anglia 902 c

Schetes monast. Corpus S. Thomiadis M. 214 e

Schidamum opp. Hollandiæ B. Lidwina V. 267 306 f

Schonaugiæ plura monasteria, unum circa Heidelbergam S. Hildegundis V. Ord. Cistercien. 780

Schonhovia opp. Hollandiæ 345 f 348 b

Scotia S. Guinochus Episcopus 138 S. Donanus Abbas 495

Seburgum in Hannonia S. Drogo reclusus 441

Secusia, vulgo Susa 887 c 916 d

Seleucia Simeon Ep. M. 844

Senæ urbs Etruriæ B. Ioachinus Ord. Servorum 454

Senisius mons Alpium 868 c

Servilianum op. apud Picentes. Corpus S. Serviliani Martyris 646

Sesciacum monast. Normanniæ S. Paternus Ab. 425 b

Sicilia S. Appelicus sive Amphelicus M. 844

Silva Ducis urbs Brabantiæ. Imago S. Mariæ miraculosa 346 e

Sina mons S. Anastasius Presb. monachus 850

Singulfi villa prope Aldenardam 556 a

Siponti in Apulia S. Leo IX Papa Synodum celebrat 645 b

Sithiu monast. dotatum a B. Ida Comitissa 149 e

Slusa op. Flandriæ 290 c

Snam-Luthir in Hibernia 383 b f

Sonegia in Hannonia 570 a 571 f S. Landricus Ab. 487

Spalatum urbs Dalmatiæ Sedes Archiepiscopalis. SS. Domnius Ep. Saloni & Anastasius MM. eo delati 9 ipsum a Diocletiano conditum 9 e

Spalding oppid. Angliæ 59 a

Spoletum S. Isaac Ab. 27

Stratzele in Flandria 574 e 575 f

Suessa op. Campaniæ Brachium S. Leonis Papæ IX 643 c

Szydlow in Polonia Pueri a Iudæis occisi 859 d e

Tanglandia in Scotia S. Donanus Ab. 495 b

Telesia urbs Samnii 914 c 916 d

Temoria sedes Regum Mediæ in Hibernia 385 d

Terracina cultus S. Eleutherii Ep. M. 529 e

Teruana urbs Belg. S. Erkenbodo Ep. 92 Patria S. Lantberti Archiep. Lugdun. 216 c

Tergestum urbs Istriæ S. Lazarus Diaconus M. 66

Thudinum opp. prope Sabim 564 f 565 f

Thiatyra urbs Lydiæ SS. Carpus Ep. Papylus Diac. 120

Tifernum seu Civitas-Castelli urbs Umbriæ. B. Margarita V. Tertii Ordinis S. Dominici 190

Tilleium, le Teil in Gallia 238 c

Tironium monast. in Perchensi Comit. 238 B. Bernardus fundator 240 f

Toletum sedes regni Gotthorum in Hisp. 134 f

Tomi urbs Scythiæ S. Theotimus Ep. 755

Tragudum monast. Siciliæ 467 c 468 a

Tremitanæ insulæ regni Neapolitani Ecclesia S. Domnii, an ejus ibi aliquæ Reliquiæ? 10 e f

Tricca urbs Thessaliæ 610 f

Trinacria, Sicilia 467 f

Troia urbs Apuliæ olim Æcana. S. Eleutherius Ep. 529 b c 537 f 539 a

Tuda urbs Galæciæ 437 b f B. Petrus Gonzales vulgo Sant-Elmo Ord. Prædic. 386

Tudertum urbs Umbriæ SS. Venustianus Proconsul, uxor & filii Mart. 541 B. Simon Tudertinus Ord. Erem. S. Augustini 818

Tullum S. Leo IX Papa, Bruno dictus Episc. 643 d corpus S. Gerardi Ep. elevatum 645 f

Turonum urbs S. Agericus Abbas 30

Twyda fluvius Scotiæ 246 b

Tyrnavia urbs Hungariæ Puer a Iudæis occisus 838 f item Adolescens 505 f

Vallis-rosarum monast. Brabantiæ. Ida Lovaniensis 155

Vapingum urbs Galliæ S. Constantinus Ep. 90

Vauchelles prope Abbavillam locus S. Godebertæ 33 d

Vcetia, aliis Utica, urbs Galliæ 262 c

Venetum urbs Britanniæ Armor. S. Paternus Ep. 378, 381 c

Verona corpus S. Lazari M. 68 S. Zeno Ep. 69 suceßio Episcoporum incerta 6 seculis 69 a

Vesuntio Digitus S. Wernheri 734 f 735

Vezeliacum monast. Burgundiæ 766 f 767 b

Vienna urbs Galliæ. S. Pantagathus Ep. 486 S. Anselmus hospes 888 f

Villa-nova in Hispania Bœtica S. Potentiana 493

Uilna urbs Lituaniæ SS. Ioannes, Antonius, Eustachius Martyres 265

Visia op. Marchiæ Anconitanæ 614 a

Visunense monast. S. Fructuosi in Galæcia 432 c e

Ultrajectum B. Wolbodo educatus, scholasticus & Præpositus 855 e

Ulma Germaniæ. Reliquiæ S. Zenonis 74 c

Volaterra urbs Etruriæ B. Iacobus de Certaldo 152

Volaterra credita patriæ S. Leonis Magni 16 f

Urbinum Ven. Dominicus Leonesius Ord. Minor. 833

Waldenhofen ad Lycum 550 b e

Wallia Australis S. Caradocus Presb. Eremita 150

Waltkircha in Alsatia, Puer a Iudæis occisus 835 a

Wammerayt villa Germaniæ, patria S. Wernheri 717 c 721 a 730 e

Waslara monast. in Tirascia fundatum 559 e f 563 c

Wastum monast. in Comitatu Bolonien. 143 a e 144 c 146 c Sepultura B. Idæ Comitissæ 144 d

Waterfordia urbs Hiberniæ 909 b

Welanda fluvius Angliæ 57 e

Werthina monast. Westphaliæ Manus S. Emmæ 963

Wesalia superior opp. Germaniæ S. Wernherus puer a Iudæis occisus 697

Wiltonia urbs olim Episcop. Angliæ 923 b

Winburgum monast. Bavariæ 772 a

Windlesora, villa regia Angliæ 899 d

Windspach, pagus German. Corpus S. Wernheri absconditum 725 e f monasterium Guilielmitarum 725 f

Wintonia urbs Angliæ S. Elphegus Ep. 633, 634

Wisenseha opp. Turingiæ Conradus puer a Iudæis occisus 505 e

Wissa in Cantabrigia apud Anglos 50 b

Witsandis portus Flandriæ 885 f 912

Woffenheim monast. Germaniæ 649 a

INDEX ONOMASTICVS.

Abra, ancilla 715 b

Absenter, in absentia 60 b

Absynthiosus, amarus 312 c

Adminiculari, adminiculum præbere 875 d 905 c

Adtoxicatus, maleficio infectus 671 d

Adversatus, energumenus 825 d 827 b

Adversio, prævaricatio 927 d

Advocare, patrocinari 328 d

Æternaliter, æternum 31 b

Agibilia, negotiæ 588 f

Agius, Sanctus 148 d

Agonismus, agonia 359 b

Agonotheta, pugil 359 c

Agricolare, excolere 765 e

Aliquanter, aliquantisper 469 d

Alodium, libera posseßio 897 f

Almus, Sanctus 458 d

Altarista, capellanus 713 e 731 e

Ambagium, dubietas 701 f

Ambasiata, legatio 728 c

Amicabilis, amicus 53 d

Amicabiliter, amice 256 f

Amphibalum, tunica 433 b

Ancha, coxendix 822 b 828 a

Ancinus, uncus, contus 822 d

Androna, currulis sella 768 f

Andron, angustum inter domos spatium 770 a

Angariæ, exactiones 31 a

Anguines, anthraces pestilentes inguinum 954 a

Angustiosus, molestus 353 d

Annilis, annuus 49 d

Anquiro, inquiro 952 a

Antropoformita, statuarius 272 d

Antistitium, Episcopatus 649 d

Antrellum, parvum antrum 469 c

Annullare, initium facere 609 a

Anximonia, anxietas 46 d

Apex, decretum imperatorium 483 f

Apocrisarius, legatus 662 f

Apocrisariatus, legatio 662 f

Apophoretum, ferculum, feretrum 771 b

Aporia, angustia 317 d

Apostematia, Apostematio, apostema 277 a 356 a

Apotelesmata, superstitiosæ preces 767 f

Apparenter, per visionem 302 c

Appendiciæ, appendices 95 d

Appendicius, appensus 99, 318 c

Appodiare, acclinare 810 d

Arenga, oratio, allocutio 734 a

Arcutenens, Sagittarius 432 b

Arenda, arendator, prædium, villicus, 837 f

Armellinus, susus Ponticus 468 b

Arundinetum, arundo 491 f

Asardum, sors casus 825 a

Asinata, onus æsini 259 d

Assecurare, in custodiam dare 289 f

Asserinus, ex asseribus factus 165 f

Assideratus, paralyticus 819 d 810 b

Assis, asser 827 b

Attitulare, adscribere 680 e

Attractus, pactio 73 f

Auctorizare, confirmare 631 c

Augmentare, augere 169 b

Aulæa, Palatia 39 d

Avisatus, monitus, edoctus 708 c

Aurigare, regere 773 f

Auscultatus, auditio 456 a

Axatus, vox cervi. 43 d

Baco, vas ligneum 261 c

Bajula, nutrix 829 e

Bajulus, Prætor 260 f

Balneare, lavare 804 f 805 f

Ballivus, prætor 305 d

Bannus, limes, jurisdictio, edictum 762 b

Banus, Dux 10 d

Barbitonsor, tonsor, 286 e

Bardigiosus, inconditus 39 d

Bassus, humilis 313 f

Begutta, virgo devota 722 d

Beneficiare, in beneficium dære 861 e

Berillus, specillum 26

Blactula, an diminutivum a Blatta? 669 e

Bladum, frumentum 259 b 828 a

Bladi bannum, exactio frumentaria 250 f

Bliteus, plumbeus, stupidus 361 e

Bocca, os vulneris 823 b

Bojari, nobiles inferioris ordinis in Poloniæ 838 a

Bordonus, baculus peregrini 827 a

Bottaglia, phiala 828 a

Bragirolus, vinculum herniæ 828 d

Brevis, Epistolium, scheda 790 b

Bulga, saccus 871 c

Bullare, sigillo munire 261 b

Burgensis, civis 260 d 679 f

Burggravitus, prætor 725 b

Bus Bas, fragor scloporum 364 b

Cælestinus color, ceruleus 361 a

Cæruleus, flavus 284 b

Calceator, sutor 831 c

Calculare, supputare 47 b

Calopeta, ligneis calceis indutus 469 a

Calzolarius, sutor 820 c 830 e

Camerarius, Prefectus cubiculi 858 c

Camisia ,indusium 278 b 675 b

Cambutta, baculus recurvus, pedum 566 d

Campanator, Campanarius, sacrista 710 a, 711 d

Campiductrix, Dux femina 304 b

Caudelarium, caudelum 261 c

Canopus, cannabis 283 f

Cantulosus, canorus 43 b 44 e

Capellus, pileus, galerus 51 c

Capitaneum altare, majus altare 94 c

Capitegium, velum capitis 343 c

Capulare, cultro scindere 566 d

Caratteres, ulcera 465 b

Carpentarius, Carpentor, faber lignarius 284 b 694 e

Carrata, onus unius carri 571 a

Caretta, parvus carrus 828 f

Carrucare, carrum agere 571 b

Carrucata terræ, 241 f

Casalis fundus 59 e

Cassella, tugurium 42 e

Cassare, irritum facere 609 a

Cassatus, exauctoratus 464 d

Castrensis, habitator castri 809 b 801 a

Cavilla, rima ostii. 456 c

Cauma, æstus 66 b 313 d 353 b

Causari, litigare, Causatio lis 59 a

Ceroferarius, qui candelas præfert 52 f

Celia, cerevisia 46 c

Cellare, cavea, hypogæum 725 e

Cellerarius, œconomus 711 c

Certiorare, certiorem facere 341 f

Certitudinaliter, certo 808 a

Charaxare, conscribere 649 b 650 b

Chazetina, titivillitium 828 e

Chorizare, choreas ducere 326 b

Chronicus, diuturnus 355 d

Ciborium, reliquiarium 11 e

Cincta, cingulum 954 b

Cruciamen, cruciatus 379 c

Cinquantina, quinquagena 831 c

Circada, jus visitationis Episcopalis 242 a

Circumseptus, territorium 434 e

Cireticus, cirugicus, chirurgus 691 b 694 b

Clangisonus, clamosus 42 c

Clenodia, ornatus, mundus muliebris 278 b 322 f

Clienticula, cliencula 353 b

Clinodium, munus 720 e

Clusinaria, reclusa 724 a

Coëssentia, præsentia 657 d

Collationare, ad exemplar conferre 193 f 733 b

Collobium, sagum 52 f

Colludium, collusio 584 e

Commarchia, vicinia 655 c

Comparatus, emptio 73 f

Compatriensis, compatriota ejusdem patriæ 350 b 570 b

Compertio, inventio 706 f

Conciola, parva congregatio 766 f

Condita, conditum, vicus, districtus 418 d 419 e

Consalon, vexillum 537 b

Confalonerius, vexillifer urbis 597 f

Compulsare, ad testimonium adigere 49

Consecretalis, familiaris, intimus 657 b 770 e

Constamen, sumptus, impendium 907 a

Consuetudinarius, consuetus 659 a

Contentare, contenium reddere 295 d

Contentari, acquiescere 321 c

Contrata, platea, vicus 828 f

Convitare, invitare ad mensam 825 f

Coli, testiculi 465 a

Cordintimus, dilectus 316 b

Copia, exemplum 314 e

Copiare, transcribere 193 e

Corigia, cingulum 819 d

Corporuptus, herniosus 822 a

Coscia, coxa 954 d

Cossæ, an glandes? 59 e

Cratulæ, crates 42 c

Crema, cremor lactis 275 e

Crepatus, ruptus 819 e 820 c

Crepido, crepitudo, fissura 101 a 444 c

Crossa, crucca, fulcrum axillare 259 a 682 b

Cruentare, sanguinem emittere 277 b 700 e

Cuissia, coxa 440 f

Cultrum, culter 715 b

Cupifex, vietor 284 f

Cupla, par. Fr. Couple 444 d

Cuppa, vas 637 b

Curellus parvus currus 261

Curialiter, humaniter 797

Curriculosus, currens 145 f

Curtile atrium 503 b

Curtisanus, aulicus 724 f

Cussinum, cussinus, pulvinar 62 a 701 a

Cyndouwe, an centauria? 276 b

Dæmoniatus, dæmoniosus, energumenus, dæmoniacus 586 f 826 c 827 c

Debriatus, exorbitans 943 e

Decæcatus, illuminatus 356 c

Defalcatio, subtractio 718 c

Defendiculum, defensaculum, defensio 662 a 718 b

Deferrare equum, soleis ferreis exuere 244 f

Deicus, divinus 568 f

Dementatim, ad dementiam usque 56 d

Denerata, valor denarii 571 c

Deoperire, detegere 774 c

Descolare, guttatim effluere Fr. Decouler 831 e

Devotare, devovere 208 a

Devotorius, devotus 729 e

Devotionalia, devotiones 279 b

Dextrarius equus, sessorius 238 d

Diademaliter, cum diademate 734 c

Diatim, dietim, quotidie 315 c 350 f 578 a

Didasculus, discipulus 765 f

Dieculum, dies 585 f

Diffisus, depositus, desperatus 955 e

Dignoscentia, forma, species 650 f

Diserasia, stomachi debilitas 309 f

Disertim, diserte, clare 314 e

Dispare, inæqualiter 724 d

Dissaisire, posseßione exuere 905 e

Disserare, aperire 705 e

Distabescere, contabescere 45 c

Distamen, dißidium 377 e

Distemperantia, intemperies 784 a

Disterminium, dilatio 59 d

Disturbium, perturbatio 818 c

Diutine, diu 59 b 55 b

Doctrinare, docere 793 a

Doliator, vietor 728 e

Duplicatæ, duplæ, diplomata 802 e 803 c

Dolia, cruciatus, dolor 822 b 828 a

Doma, domus 172 f

Doxa Patris, Gloria seu Filius Dei 589 a

Drapparius, pannorū laneorum mercator seu textor 830 e

Drulla, pala 385 a

Dubitare, timere 260 e

Ducalis, capistrum 202 e

Ducator, ductor 202 e

Duciculum, spinula vasis 578 a

Dunæ, colles arenarii ad littus maris 587 c

Duplerium ceræ 954 b

Edotare, exornare 10 c

Emenda, emendatio 325 d 327 a 347 e

Epibata, institor, negotiator 766 d

Epilenticus, epilepticus 710 b

Epipendæ 40 c

Epilogare, compendio narrare 806 e

Equitatio, equus 261 c

Eremitare, eremitam agere 41 e

Esurus, famelicus 379 c

Evexus, sublimis 55 f

Eufortunium, bona fortunæ 308 c

Evicome farinæ massa sanguine Christiano a Iudæis conspersa. 836 f

Exactare, exigere 93 e

Exanimare, expirare 429 b

Exemplatio, descriptio 733 d

Exenium, donum 59 e 805 b

Exers, iners 45 c

Exfestucare, ejurare, abdicare. 576 e

Exoccupatus, expeditus 185 e

Exoculare, conspectui subducere 727 f

Experimentare, experiri 361 e

Extrarius locus, extra domum 634 c

Factio, facinus 33 f

Facultaticula, parva facultas 248 e

Famare, celebrare 709 f 715 b

Favillare, favillas emittere 42 e

Femula, puella 71 a

Ferrare equum, soleas equo affigere 244 f

Feodum, clientelare prædium 720 f

Ferla, baculus, fulcrum axillare 820 a b 824 d

Fiendum, faciendum 359 d

Filare, nere 274 e

Firma, ad firmam dare, prædium, convivium 929 c

Fitta, punctura 822 b

Flactra, loca palustria 40 f

Flancus, latus 819 e

Flascula laguncula; flasco lagena 47 e 711 c 723 f

Flato, placenta 679 c

Focale, collare 469 d

Focillare, refocillare 164 b

Fomentare, nutrire 313 d

Forceps; rostrum avis 39 f

Forestum, nemus 762 b

Forisfactum, scelus 937 e

Forisfactura, satisfactio pro scelere 938 e

Formidulus, formidolosus 307 d

Fortunale, tempestas 827 a

Fossatum, fossa 283 e

Francenum, membranæ 300 e

Francilogus, Francice loquens 562 d

Frementer, cum fremitu 450 e

Fretum seu fredum, mulcta pro pace 93 e

Frigoriticus, febricitans 134 d

Frontosus, effrons, impudens 320 b

Frustratorie, frustra 722 d

Funale, cereus 459 d

Fustaneus pannus 497 e

Gallicinale tempus, circa gallicinium 43 a

Gamba, crus 823 d 831 c

Gardingus, minister palatinus 434 f

Gariofilus, cariophyllus 283 a

Garrulare, garrire 44 e

Garrulatrix, loquax 320 b

Glutina pars salis 49 f

Gossus, fauces, Fran. Gofier, 826 d

Grangia, prædium 588 e 589 a

Grassari, torqueri 45 d

Griseus, cinereus 274 e 276 a

Gropolosus, asper, inæqualis 824 a

Grossus, medius aßis 274 d 278 d

Grossus, rudis, crassus 61 e 62 b

Grossities, hebetudo 773 d

Grossitudo, magnitudo 166 d 798 a

Grunna, palus 385 f

Guerra, bellum 238 e 337 f 807 e

Guttæ, arthritis 823 a

Gutteria, angina 562 d

Gutturnosus, strumosus 383 d

Haranga, oratio 734 e

Hebidus, hebes 43 c

Hereditare, heredem asciscere 143 a

Holographus, communi consensu scriptus 65 a

Homagium, hominium, juramentum fidelitatis, subjectionis profeßio 348 f 921 a

Hospitarius, curator hospitum 680 f 691 f

Hospitator, caupo 829 c

Huba, prædium 503 b

Hymnidicus, cantor 658 b

Hymnizare, canere 576 f

Icona, imago 36 e 168 c 766 b

Illicus, a, subitaneus, a 726 e

Imminentia, solicitudo 934 f

Immurmurare, implorare 35 b

Implacitare, ad judicium vocare 909 f 937 f

Impostrix, deceptrix 159 c

Inclinus, benignus 896 a

Inculpare, accusare 176 a

Indilate, statim 163 b

Indolentia, indoles 40 d 39

Induciare, differre 910 b

Infirmitorium, domus infirmorum 788 c

Inflari, perflari 48 f

Inflaticus, inflans 46 d

Infraudare, defraudare 429 c

Infrunitas, dementia 56 d 59 d 60 e

Inlevitas, gravitas 559 a

Inimicari, inimicitiam gerere 574 e

Innotescere, revelare 76 f

Inornare, ornare 143 a

Installare, sessum locare 184 c

Institæ ferreæ, vincula 56 d

Instrumentatus, notarialiter scriptus 720 d

Integraliter, integre 808 d

Intersignia, indicia 731 c

Interratus, sepultus 701 a

Intertenere, fovere 417 d

Inthronizare, ordinare Episcopum 653 f

Intitulare, inscribere 717

Investire, in posseßionem ponere 897 f

Joculari, ludere 151 f

Jocale, monile 51 d

Iugitas, perpetuitas 167 a 180 f

Justitia, aut Justitiarius, judex 58 d f

Karena, spatium 40 dierum pœnitentia 717 b

Laborator, agricola 828 d

Laboritium, labor, opus 316 b 324 449 e

Lanterna, laterna 244 d 684 a

Larderarius, præfectus penuarius 927 f

Latebrare, in latebris degere 433 a

Leccator, leccatrix, gulosus, a 327 c 326 e

Legalitas, ingenuitas 429 e

Legatrix; precatrix 803 a

Letabundus, letalis 45 c

Leviare, levem facere 99 e

Lexena, subula 825 b

Liberare, liberari 828 d 829 b

Libratim, per libras 38 d

Licentiare, dimittere 85 e 219 c 346 b 710 f

Lignarius, ligneus 662 b

Limalis, limatus, vel lunalis lunatus 45 c

Linguagium, lingua 701 f

Liniuncula, lineola 679 e

Litterare, describere 573 f

Lividitas, livor 148 d

Longia, spina dorsi 824 b

Longiturnus, diuturnus 172 a

Lopadium 530 f

Lucubratio, diluculum 57 f

Ludibris, jocosus 46 c

Luterium, vestis exterior 46 e

Magnissimus, maximus 829 b 831 b c d

Malleari, contundi 314 f

Mancare, mutilare 576 b

Manerium, prædium 951 a

Mansus, prædium 149 e 765 e

Marcidare, corrumpere 823 b

Maritenus, secundum mare 41 b

Martyra, mustela 892 b

Matta, storea 62 a 163 b 689 b 789 c

Mauseolum, lipsanotheca, tumbula 36 e 706 d

Medelamium plantæ, pars pedis 46 d

Mediastinus, medius 59 d

Mensale, mappa 288 c

Melotina, ovina pellis 46 e

Mercantia, negotiatio 325 a

Mercatum, forum 154 c

Meribibula, potatrix 320 d

Metzers, pomi genus in Hollandia 276 a

Ministerialis, minister 503 a 858 c

Ministrantia, lipsanotheca, hierotheca 707 a 718 c

Minutare, minutim concerpere 60 f

Miraculator, miraculorum patrator 706 c 725 a

Moderantia, continentia 40 f

Molendinum, molendinus, mola 10 c 682 d

Molestare, molestia afficere 56 a

Momentatim, per momenta 51 a

Monachellus, parvus monachus 927 b

Morbidare, morbo afficere 206 a

Morbiter, morbide 693 c

Moribundus, letifer 35 a

Mundicors, mundus corde 168 b

Murellus, parvus murus 830 e

Musivum, opus tessellatum 83 e

Musum, pars capitis in brutis 824 a

Mutitas, loquendi defectus 429 d

Natta, tuber 829 b

Naucella, navicula 896 c

Nixare, parturire 39 b

Nominativus, celebris 143 b

Notabundus, famosus, celebris 46 c

Obstinatia, pertinacia 897 a

Officinalia, officinæ 767 d

Onustare, onerare 29 f

Opertoria aqua 49 f

Opifex, operator, chirurgus 695 a 696

Opinatus, celebris 71 d

Opprobriare, exprobrare 8 b

Opulens, dives 763 c

Oramen, oratio 658 d

Orthodemia, recta constructio 38 d

Orthonomia, regula 38 e 41 d 42 a

Oscillum, oscillatio, jactatio corporis ex pendulo fune librati 770 a

Oscillum, fulcrum axillare 769 d

Paleaceus, stramineus 449 f

Palledo, pallor 805 f

Pallidescere, pallescere 48 f

Panificare, panem coquere 880 f

Pansophus, omniscius, sapientißimus 16 a

Pansus, passus, manifestatus 717 e 721

Paralamentum, litigium 728 a

Paratæ, alimenta publice præbenda 93 e

Participium, participatio 896 e

Parvissimus, minimus 216 f

Pascha rosatum, Pentecoste 670

Passagium, tributum pro via 51 c

Passagium, peregrinorum transitus 705 d

Passagium, trajectus navalis 783 b

Postema, apostema 822 a

Pastoria, domus pastoris 720 e

Passus, locus 733 f

Patratus, palam notus 456 d

Patrienses, indigenæ f 653 c 656

Pauperare, pauperem faceri 946 a

Pausare, quiescere 163 a 892 b

Peccamen, peccatum 143 a

Pecia, pars 706 c

Pedagium, solutio juris publici 260 f

Pedica, hallux pedis 278 f

Peditare, pedibus ire 316 d

Pedici digiti, idest pedum 61 e

Pedellus, bidellus, apparitor 715 a

Pejerarium, locus perjurorum 482 a

Pensa, pensio annua, dimensum diurnum 57 d 58 c

Pensare, appendere, cogitare 21 b 695 e

Perculserim, perculerim 38 b

Perdictus, recitatus 789 e

Pergolare, pergula 824 e

Periculare, periclitari 827 a

Perpetualis, perpetuus 955 b

Pertinentiæ 27 f

Pestilenticus, pestilens 313 c 339 b 726 f

Petalum, baculus recurvus, pedum 566 d

Petaurus, funis in quo corpus libratum jactatur 770 a

Petiæ, panniculi 809 b

Petia petius, particula, pecies, 722 a 723 c d 731 c 823 c 824 a

Phlebotomare, venam aperire 670 a

Phlebotomator, chirurgus 669 d

Philocalus, honestus 309 d

Philopompus, fastuosus 344 f 356 c

Picturare, pingere 54 d

Pilarium, columna 301 c

Pinta, media pars poculi 314 a

Placatus, planus 825 d

Placitum lis, placitare lite agere 875 d 880 f 898 f

Planca, tabula 571 b

Planctuosus, querulus 169 a 163 a

Plane, paulatim 451 a

Plebisanus, parochianus 726 f

Pleberia, parochia 154 c

Pluriores, plures 765 b 771 c

Pneuma, spiritus 761 e

Poculamentum, potus 41 d

Polyptychon, codex 650 b

Portanagium, tributum in portubus exigendum 256 d

Portentare, portendere 429 c

Porti, portari 702 b

Porticone, porticus 828 f

Postematus, apostema ferens 823 c

Practica, opificium 347 f

Præconare, præconari, Prædicare, præsagire 909 a

Præconiale, laus 858 e

Primicerius, primus in Clero 661 d

Privilegiare, privilegio munire 676 d

Profundare, scrutari 341 d

Proles, prosapia, genus 450 f

Prophetismum, prophetia, prædictio 586 b

Prosemen, propagatio 434 e

Propians, propinquus 39 c

Protervitas, protervia 60 b

Psallentium, spalmodia 30 c 133 e 660 b

Pseudo-sanctitas, simulata sanctitas 46 f

Puericelluli, contubernales 431 e

Quæsta, vectigal 261 f

Quæstionare, quæstionem movere 725 a

Quartale, quadrans poculi, anni &c 293 e 710 b 726 f

Querulare, litigare 726 a

Querelari, queri 311 f

Querimoniari, queri 434 b

Quietari, sepeliri 541 a

Quinquagenarium, Pater-noster 301 c

Quorsumlibet, quocumque 773 c

Quotidialiter, quotidie 730 e

Radiascere, splendere 39 e

Randallum lignum teres 827 d

Raspecia, vas vinarium grandius 159 d

Receptare, recipere 763 d e

Recidivare, recidere in idem 146 d

Recollectrix, receptrix 803 a

Recrastinatio, mora 651 f

Refectorarius, refectorio præfectus 245 a 252 b

Registrare, describere 766 a

Regmen, regimen 38 b

Regratiari, gratias agere 337 a

Remandare, nuntiare 685 d

Repa, circulus ornatior supra sepulcra Sanctorū 57 b 56 e

Repausatio, quis 55 b

Repedare, redire 36 a 164 c 759 c 770 d 783 905 e

Retransitivus, reciprocus 172 a

Resaisitio, restitutio 935 a

Retentare, tenere 640 f

Revestire, restituere in posseßionem 904 c

Rivari, defluere 38 c

Rivigæ, ripæ fluviorum 40 f

Romipetus, Romipeta, peregrinus 259 d 449 f

Ruere, projicere, Fr. ruer 259 b

Ruscus, spinosa laurus 161 e

Sablon, sabulum 46 c

Sachinus pannus, rudis 794 c

Sagimen, omnis pinguedo 675 c

Sagittæ morbus, 694 e

Saisiri, in posseßionem poni 898 d f

Salangra, arbusculæ genus 863 c

Salarium, merces, stipendium 588 a 700 e

Salariare, stipendium dare 609 d

Salidare, saldare, solidare, claudere 831 c

Sananter, integre 711 c

Sanchatus, attractus membris 822 a

Sandalium, equinum stragulum 597 f

Sanguifluus, sanguineus 338 d

Sanguinitas, consanguinitas 765 c

Scabinus, scabinatus 292 c 305 d

Scabro, scarabeus 669 c

Scilla, campana minor, tintinnabulum 862 f

Schuma, spuma 820 e

Schlavinium, sclavina, cento 763 d

Sclopetus, sclopus 364 f

Scultetus, Prætor, schuldasius 296 d 305 d 700 e 701 d

Scurra, puer, famulus 680 f

Secespita, culter sacrificalis 838 a

Senatrix, uxor Senatoris 485 c 963 c

Separalis, segregatus 51 f

Septimanaliter, quot-septimanis 10 c

Sequipes, assecla 653 e

Sermunculus, brevis sermo 658 c

Serra, falx 259 b

Sertæ, serta 207 b

Servimen, famulatus 490 c 653 b

Sextans, sexta pars palmi 21 d

Sgalonatus, paralyticus 820 c

Siligo pro secali 61 f

Silitus, tacitus 923 a

Silvaticus, ferus 762 b

Simulatitius, simulatus 43 c

Simultim, eodem tempore 360 e

Slusa, cataracta 588 d

Solennizare, celebrare, festum agere 9 f 54 f 68 e

Solidarius, stipendiarius 884 e

Sophisticatus, adulterinus, fictitius 355 f

Soporare, dormire 167 e

Sorevarius 828 e

Sotulares, calcei 825 b

Sonoritas, clangor 861 e

Sorbellum, lac minutum 274 b

Sospitus, salvus, incolumis 567 d

Spargines, aspersiones 42 e

Spatiari, ambulare 279 a 285 b

Spatula, humerus 823 a

Spatulum, an gladiolus, an lectulus? 39 f

Specularis, contemplativus 766 b

Σπεκουλάτωρ, spiculator, lictor 975 e

Speculum, specula 486 f

Splendifer, splendificus, splendens 70 f 318 a 361 b

Sprangha, tignum 22 a

Spiachia, 380 c

Squassus succußio 830 a

Squinancia, angina 311 b

Stabilitare, pro certo tenere 39 c

Stadium, sedes in choro 598 b

Stagnare sanguinem, sistere 575 d

Stallus, sedile in choro 180 d

Stanga, vinculum ferreum 849 f

Statua, columna 719 b

Statualis, statuarius, genus monetæ Bononiensis 828 d 831 a

Stirpare, exstirpare 962 a

Storici, Historici 962 a

Strampus, an strappus, aut strenga? 231 a

Strimulentus, aut stridulentus, stridulus 43 a

Stropha, dolus 159 a 172 e

Strophosus, vafer 42 b

Sublardatus, larido fartus 688 b

Subsannium, subsannatio 584 e

Subterius, inferius 682 a

Subtulares, calcei 681 d 686 d

Suggestus, suggestio 29 b

Summates, primores 486 f

Sumptores, convictores seu pensionarii 432 e

Suppetiari, suppetias ferre 653 f

Surgere, erigere 827 e

Susceptare, suscipere 341 a

Sustella, an axilla? 955

Susurrium, suavis locutio 174 f

Taleæ, plantæ 207 b

Telonium, tributum pro mercibus 51 c

Tenacia, tenacitas 278 d

Tenella, forceps 314 a 274 b

Tenementum, feudum 53 f

Tenerositas, teneritudo 32 f

Tenura, confinitas 59 b

Tercus fluvii, an vortex vel gurges? 713 b

Terribundus, terribilis 339 b

Terrigenæ, oppidani 809 c

Textus, character 715 f

Theolonium, telonium 705 f 706 d

Theotoche, Deipara 558 b

Thymiamaterium, thuribulum 644 e

Thyrsus, intorticium, cereus 677 a

Tirocinari, tirocinium agere 60 d

Titulare, appellare, inscribere 866 f 886 f

Tolta, vectigal 261 f

Tonderare, tondere 43 c

Tonna, dolium 571 b

Tormentare, torquere 338

Tormentura, tortura 732 d

Tortellus, tortula 683 e

Toxicus, venenatus 41 e 43 b 586 e

Transfretari, translatari transferri 451 a

Transire, act. transportare 257 d

Translatare, transferre 536 d

Transplendifer, diaphanus 345 b

Transtolli, transferri 48 f

Tredecimus, decimus tertius 713 e

Treuga, induciæ 491 d

Truffa, truffari jocus, jocum facere 825 a

Trufatice, per jocum 449 e

Tuguriunculum, tuguriolum 314 d

Tumidare, inflare 206 a

Tumulum, tumulus 451 b

Typus, tumor 431 f

Valitudo, potestas, robur 41 f 45 d

Vanga, ligo 29 b

Vasallus, subditus 783 a

Veges, dolium 463 f

Venerantia, reverentia 41 c 44 c

Venatum marmor, venis distinctum 21 d

Verbocinium, colloquium 45 f 46 c

Ventinula, an fenestella? 44 f 45 e

Vernicium, sandaraca, gummi 300 f

Vesperugo, aer obscurus 767 f

Vesticeps, pubes 764 c

Vestimen, vestimentum 41 d

Vigennium, vicennium 724 d

Vestitura, posseßio 149 c

Vindicium, vindicta 586 a

Villagium, villa 348 a

Villanus, oppidanus 914 a

Viscerabiliter, ex animo 862 b

Visorius testis, oculatus 662 a

Volentia, lubentia, consensus 38 c 40 f 44 f 47 a

Volta, fornix 36 e

Usia, pediculus, forte lusia 681 f

Usaticum, poriorium 260 f 261 b

Utillimus, utilißimus 765 f

Vulgarizare, vulgari lingua reddere 719 e

Zabulus, diabolus 41 f 42 a

Zabuliticus, diabolicus 42 b

Zappare, terram fodere 828 a

Zeta, triclinium 634 c

Zinzulare, merulæ vocem edere 75 a

Zucara, saccharum 274 b 286 f 314 a

Zyncopatio, syncope, deliquium 185 b

IN TOMVM II DE SANCTIS APRILIS INDEX MORALIS.

Abbas in vitus creatus, evitat laudem & honorem, & minimus esse cupit B. Bernardus Tironius 233 c Hic in Abbatem eligendus fugit in solitudinem 228 d e idem facit abbas 234 b Abbatis officium bis abdicat B. Iacobus Certaldus 154 a Archiabbatis titulus Cluniacensium 236 c Ex Abbatibus Episcopi S. Erkenbodo Teruan. 93 S. Tetricus Autißiodor. 95 b

Absconditos flascones a monachis revelat S. Guthlacus 46 c item jactabundos sermones 47 a

Absens in Italia revelat obitum Episcopi VVintoniensis S. Elphegus 635 f ebrietatem, victum & colloquium Clericorum S. Guthlacus 46 a naufragia duorum B. Lidwina 347 f & aliam ereptam submersioni 348 a Gerardum Coloniensem, in Ægypto sancte mortuum 12 Octob. 1426 anno 352 c Abbatem in Terra sancta a leone discerptum eodem die cognoscit in Gallia, & exequias curat fieri B. Bernardus Tironius 226 d e

Abstinet ab alimento panis annis 10 & mensibus 9 S. Vrsmarus 561 b A carne & pinguedine 40 annos B. Gervinus 496 b Abstinentiam B. Lidwinæ explorat Capitaneus, unica ad ejus obsequium admissa vidua 350 c d

Acedia socors monachus, quia minutus, a S. Alferio apparente in ecclesiam pertrahitur 10 e

Acus ex ore in guttur delapsa & inhærens, redit implorata ope S. Rayneri solitarii 62 e

Adolescentia pia, a vitiis remota, excellens fide, spe, caritate, timore Dei, in S. Leone Magno 17 c d S. Godeberta 30 f S Guilelmo Politiensi 467 a B. Clara Gambacorta. 507

Adulter Rex in Concilio Pictaviensi anni 1100 excommunicatur 233 f relapsus, ad pœnitentiam ducitur 689 d e f 690 a b

Ægræ mulieri putrescenti inservit B. Clara Gambacortæ 508 a Ægri cruciatus in se transferri impetrat B. Ioachinus 459 c Ægri, ab apparente S. Agnete de Monte-Politiano moniti, ad ejus corpus sanantur 808 b c d e Ægris patrem & matrem se exhibet S. Anselmus Prior 870 f

Æmulos caritate devincit sibi S. Anselmus & facit observantißimos 868 b c

Ætate Nonagenarius obit S. Martius Ab. 134 a Ætatis anno 110 moritur S. Alferius & senio nihil debilitatus 100 a b

Affabilitate & mansuetudine attrahit omnes S. Zeno 70 f

Agricola S. Lambertus M. Cæsaraugustæ 403

Alapam dans S. Benedicto avenionensi punitur facie retorta, & ejus precibus sanatur 259 e idem faciens S. Isaaco Ab. a diabolo poßidetur, & ab hoc liberatur 28 c d

Amentem cingulo suo succinctum sanat S. Guthlacus 45 e Alius in ecclesia S. Guthlaci sanatur 60 d e & ope B. Bernardi pœnitentis 680 a 687 c 691 a 694 c d ope S. VVernheri 707 b 711 a b 712 a 738 c S. Agnetis de Monte-Politiano 822 c B. Simonis Tudertini 820 f & S. Anselmi 889 c 892 c

Amissus accipiter recuperatur ope B. Bernardi pœnitentis 688 f falco amissus 690 e puer in loco palustri invocato S. Wernhero 711 e

Anachoreta annos XV S. Guthlacus 48 a B. Raynerus in VVestphalia annis XXII 61 B. Petrus Ord. Vallumbr. 101 S. Caradocus Sacerdos 150

Anathemata cerea ultra 5000 intra biennium oblata ad Reliquias S. Wernheri 723 c d ad pondus plusquam 1000 librarum 723 d

Angelus, in specie Senioris, ostendit S. Valeriano puncta fidei in tabula 205 b adfert duas coronas SS. Cæciliæ & Valeriano, visibiles solis castis 205 c imperat diviti escas monachis ferre 202 c d e f detinet cereum sub sacro pro B. Ioachino lapso 459 d defert Eucharistiam Idæ Lovaniensi 363 f Angeli monitu oblatam fraude Pastoris hostiam non consecratam evomit B. Lidwina 330 e f Angelos aßistentes celebranti Missam videt S. Hildegundis 788 c d Angeli offerunt Eucharistiam S. Agneti de Monte-Politiano 798 a b Paßionis Christi insignia gestantes apparent B. Ludwinæ 331 d repetunt Antiphonam in choro, audiente Ida Lovan. 188 f Angelus exemplo Iesu patientis animat languentem B. Lidwinam, & cito adfuturam consolationem addicit 317 d e f visibiliter et apparet, cineribus initio Quadragesimæ aspergit, & modum eos suscipiendi docet 318 a b c loco cannabinæ virgæ; deperditæ lignum fragrantißimum e Paradiso adfert eidem 318 c d e f in raptu hanc ducit 319 c & hac petente apparet ejus familiari 319 a b familiarem visitationem negat Confessario in ejus cella ex curiositate se abscondente 342 e f eumdem quasi viderit alloquitur, de consolatione subtracta queritur, mittit ad Christum & Sanctos 317 a b ab eo in raptu ad diversa loca ducitur 281 b c d in fulgore apparentem videt S. Valerianus 205 b, sæpius Angelus S. Helenam Laurinensem a suis vexatam invisit & ad specum abducit 762 b c monet Episcopum de sepultura ejus 762 e Tiburtius 296 d ut mendicus ter, aliis comedentibus, petit eleemosynam 324 a ad fluvium ducit, ut pontem faciat, B. Benedictum Avenion. 257 d servat S. Hildegundem suspensam, eique indicat quomodo victura & moritura sit, & felicem sororis ad cælos transitum 783 f 786 a b c d liberat S. Elphegum a fallaciis dæmonis 639 b docet eum sequenti die martyrio coronandum 639 c confortat in martyrio SS. Maximum, Quintilianum, Dadam 128 a SS. Carpum & Papylū 123 b ducit S. Secundum ad S. Calocerum 527 e Angeli cum Deipara invisunt Dominicum Leonesium ægrum 834 c ob eorum custodiam ad castitatem incitatur S. Valerianus a S. Cæcilia sponsa 204 e iisdem psallentibus decollatur S. Calocerus 526 f ferunt ad cælum animas SS. Valeriani & Tiburtii 208 c Inter Angelos apparens & Salve Regina decantans B. Lidwina, ista videntem Sacerdotem mœstum solatur 341 f 342 a b Angelicam melodiam audit in meditatione S. Leo 9 Papæ 657 e

Angina incurabilis curatur ope B. Margaritæ Ordinis Prædicatorum 195 f

Anima S. Leonis 9 Papæ visa ab Angelo inter lampades duci 668 a B. Lidwinæ visa a Sanctis excipi 360 c d conjuncta Christo sponso ab hoc Virgini Matri & ab hac Angelis tradita 360 c e f gloriose induta & coronata choro Virginum juncta, aureolæ multiplici coronanda 361 a b pro Animarum salute deprecatrix fervens, illarum pretium exacte ponderat B. Lidwina 327 e 329 c d ei se totam impendit 336 a Animæ Palatinæ mortuæ gloriam videt B. Herluca 553 c Animam fratris sui cælo precibus transcribit Leo 9 Papa 658 d Animas multas e purgatorii pœnis liberat B. Conradus Milianus 741 f Animas SS. Valeriani & Tiburtii videt, sed ante baptizatus, ferti ab Angelis ad cælum S. Maximus 208 a c Animam mali Sacerdotis videt deferri in infernum B. Herluca 554 d

Anni ab Incarnato Verbo, id est, IX mensibus citius numerati 50 a apud Pisanos & Senenses 506 d e f

Annulus inventus præsagit Episcopatum S. Anselmo 874 d Annulo in sponsam Christi subarrhat S. Godebertam S. Eligius 332

Apostemate interno aliisque succedentibus morbis laborat B. Lidwinæ 309 c d e

Apostolicorum virorum virtus propria est sagacitas ad sanandos morbos animæ 253 e f

Apparet Ethelbaldo Regi, de morte sua mœrenti, S. Guthlacus 49 c inter dealbatos monachos matronæ procul habitanti B. Bernardus Tironius 150 a b Apparens monachus in gloria indicat S. Stephano Ab. Cisterciensi conversationem ejus placere Deo, locum multiplicandum, alia monasteria extruendæ 499 b c d Alius S. Anselmo post mortem declarat deletis peccatis nihil in se dæmonem potuisse 869 e f

Aqua fluvii exundantis non ingreditur templum S. Zenonis 71 e 72 c d 76 d cum myrrha & thure cocta, & pauxillo mellis mixta est potus B. Iacobi de Oldo 603 d Salsam experitur suavem B. Lidwina 314 b Aquam in vinum vertunt B. Petrus Vallumbrosanus 101 b S. Benedictus Avenionen. 259 f benedictione S. Rodanus 384 c S. Agnes de Monte-Politano 805 c d Aqua benedicta incendium sistit B. Bernardus Tironius 640 a

Araneæ morsu mori timens liberatur ope S. Rayneri solitarii 62 a

Arbor cæsæ erigitur benedictione S. Rodani Hiberni 385 e Corylum facit fructificare in vere S. Lasreænus Abbas 546 c

Armentorum custos S. Marianus monachus 760 b

Artifex B. Ioannes Epirota M. ab æmulis ejusdem opificii accusatus 610 c d

Arthritici dolores curantur ope S. Contardi 452 e f 453 a

Aviculæ ligatæ consideratione, exponit vim pravæ consuetudinis, S. Anselmus 883 f Aves & pisces ultro accedentes pascit S. Guthlacus 44 d

Austerus sibi, amabilis aliis, S. Guthlacus 40 a Austeritatem vitæ nimiam moderari jubetur S. Paternus 428 c

Azylum reis fugientibus ad S. Guthlacum concedit VVitlasius Rex 51 d

Balsamum pro inungendo corpore S. Anselmi mirabiliter augetur 893 b c

Balneum manna cælesti operitur & novæ scaturigine aquæ augetur, post ingressum S. Agnetis de Monte Politiano 894 c d e

Baptizatur S. Calocerus conversus cum subditis & aliis 1200, & mox sacra Eucharistiæ reficitur 525 b c

Benedicit elevato brachio mortuus B. Andreas Augustinianus 614 b

Benedictio panum ante Missam solennem fit Bronæ in festo S. Contardi 447 e

Blasphema in S. Leonem 9 Papam obsidetur a dæmone 668 d 670 d 674 d alii in B. Bernardum pœnitentem puniti 684 d e f alii Blasphemi in S. VVernherum 707 d 728 b c Blasphemans miracula S. Agnetis de Monte-Politiano 811 c ope ejus sanatur pœnitens 811 d item in B. Simonem Tudertinum 825 a

Bos æneus, in quo ustus S. Antipas, delatus CP. 4 b 5 d

Brachium S. Lidwinæ igne sacro consumptum 311, pene immobile, a morte statui naturali redditum 300 b c Brachium e lapsu confractum restauratur invocato B. Ioachino 464 c 16 annis aridum curatur implorata ope B. Simonis Tudertini 819 ditem aliud 820 b d 821 d fractum ope B. Bernardi pœnitentis 687 f pene mortuum 693 c Brachii ruptura curatur ope S. Drogonis 444 c ejusdem

usu privata meritis B. Margaritæ Ord. Prædicat. 194 b dolor vehemens invocato B. Idesbaldo 592 b ariditas ope B. Andreæ Augustiniani 614 e

A Bufone dormiens sauciatus, & gravi morbo laborans a S. Benedicto apparente sanatur S. Leo dein 9 Papa 650 d e f

Butyrum, ad S. Rodanum Hibernum delatum, non minuitur 383 f

Caducus morbus curatus implorata ope B. Bernardi pœnitentis 685 d 686 f 689 a 696 e & S. VVernberi 707 b 709 a b 726 e

Cæcitate pereussus S. Venustianus Proconsul, fidem edoctus & baptizatus illuminatur 541 e f Cæcus & mutus ob incredulitatem a S. Thuribio redditus ac deinde pœnitens sanatur & cum 412 ex sua familia baptizatur 416 f 417 a b 418 d e f 419 idem Sanctus alios cæcos sanat 420 c Cæca nata permansit B. Margarita Ord. Prædicta. 191 b Cæcus oculis ab hoste evulsis in antro S. Zenonis illuminatur 75 d e 77 f Cæcam illuminat S. Benedictus Avenionensis 259 b signo crucis S. Godeberta 34 b eadem cæcitate punit rixantem & inobedientem 34 c Cæcos signo Crucis illuminant B. Bernardus Tironius 243 b S. Crescentianus 625 d S. Anselmus 891 a b Alii illuminantur ad tumulum S. Guthlaci 49 e duo ad sepulcrum S. Godebertæ 34 f 36 a quinque ad Reliquias S. Agnetis de Monte-Politiano 811 a b 803 e f Alii ope B. Simonis Tudertini 819 c 820 a b f 821 e 829 d S. Leonis 9 Papæ 669 e f 670 b c d f 671 a c 672 a 673 b B. Bernardi pœnitentis 680 f 681 a e 682 b c 683 d 685 c 693 a, quindecim ope S. Wernheri intra duos ab obitu menses 704 705 a alii postea 710 d 712 a f 713 e 726 e 727 c 736 a b c d varii ope S. Vrsmari 566 c d e 576 b f 578 e octo ope B. Petri Gonzales 397 e puella in Lunæ decremento cæca 399 d alii ope S. Paterni Ep. Abrincensis 429 c S. Hugonis Enziac. 769 c 771 e B. Margaritæ Ord. Prædic. 195 f

Cælum cum terræ despectu intuetur Ida Lovan. 171 b eadem Cælorum regnum omnem locum imaginatur seque in Christi amplexu degere 171 a Cælestem vitam restare docetur S. Tiburtius 206 a & æstimat 206 f æterna gaudia explicat S Valerianus 207 a b c, eadem docetur S. Maximus 207 f

Calceis clavatis induti coguntur currere SS. Carpus & Papylus 125 d

Calci vivæ triduo immersi, sed illæsi; SS. Carpus & Papylus 125 d

Calculo vexata inter alios morbos B. Lidwina 311 c 355 d 298 f Calculis laborantes sanantur ope S. Drogonis 445 a b S. Rayneri solitarii 62 e B. Simonis Tudertini 823 e

Calicem comminutum precibus redintegrat S. Marcellinus Ep. 752 b

Calor in vicinam transfertur ab Ida Lovan. 170 c

Calumniarum Christianis impactarum vanitate cognita fit Christianus S. Iustinus 111

Campana maxima Croylandiæ appellatur S. Guthlacus 53 f alia dicatur S. Zenoni 74 e Campanæ ultro sonantes impediunt furtum Reliquiarum S. Damiani Ep. 92 Vltro sonant in morte S. Contardi 449 e f 450 a in ejus translatione 450 e moriente S. Leone 9 Papa 667 f mortuo B. Ioanne Erem. Massacii 832 e

E Cancellario regni monachus & Abbas Croylandiæ Turketulus 53 d

Cancro exesa facies sanatur ope B. Margaritæ Ordinis Prædicat. 195 a tibia ope B. Simonis Tudertini 823 a Cancrosa colli durities emollitur invocata B. Lidwina 302 e Cancrosum pedem Regis sanat S. Lasreanus Ab. 547 a mamillam B. Iacobus de Oldo 607 f & oris 608 c

Candelas oblatas ex avaritia extinguens custos, fit cæcus & post annum sanatur 769 b c

Cantilenis sacris se recreat puella Ida Lovan. 161 a Cantu suavi post tentationes cælitus recreatur S. Guthlacus

Capite plectuntur 40 Martyres in Dalmatia 8 b S. Domnius Ep. Salonæ 8 d S. Lazarus Diac. 68 a S. Victor Bracaræ 79 d Demes & Protion apud Græcos 78 SS. Carpus, Papylus & Agathonicus 125 e SS. Maximus, Quintilianus, Dadas 128 c Eleutherus Persa & Theodosius 130 SS. Valerianus & Tiburtius 208 b SS. Basilissa & Anastasia 372 b c d S. Irene 404 e S. Lambertus Agricola Cæsaraugustæ 414 S. Vasius 424 e S. Eleutherius Ep. & Antia mater ejus 532 d Corribon ab eo conversus 531 d SS. Venustianus, uxor & filii 542 a B. Ioannes Epirota 611 e SS. Sulpicius & Servilianus 745 S. Alexandra uxor Diocletiani 842 e f S. Codratus ejus famulus 843 a S. Vsthazanes Simeon Ep. & alii centum Ep. Presb. aut Clerici, item Abedechalas & Ananias Presb. 846 S. Calocerus Angelis psallentibus 526 f Capitibus securi tunsis obeunt SS. Olympiades & Maximus 375 d Capitis dolor inveteratus pellitur meritis B. Margaritæ Ord. Prædic. 197 f B. Petri Gonzales 398 f B. Ideshaldi 590 f B. Andreæ Augustiani 614 f 615 b d pileis lineis ad reliquias S. Contardi tactis 447 f Capitis vulnus letiferum curatur ope B. Ioachini 463 c d dolor ope B. Bernardi pœnitentis 686 a 687 b jocoso amplexu B. Bernardi pœnitentis 678 d & eidem infixa sagitta eximitur 694 a in elevatione corporis S. Guthlaci 56 d

Captivi liberantur invocato B. Bartholomæo de Cerveriis 356 a B. Ioachino 465 b S. Agnete de Monte-Politiano 812 a 813 d e ad corpus S. Mariani monachi 560 f Captivorum obsequio deditus B. Iacobus de Oldo morbum ultimum contrahit 604 f 605 a b Carcere liberatur S. Innocentius dein Ep. Dertonen. Quintio patre apparente 483 b c Carceri fœdo 7 mensibus inclusus S. Elphegus 639 e In carcere fame confecti SS. Isaacius & Apollo 843 a ibidem quieverunt Aratio Presb. & alii IV 843 c

Cardinalatum recusat B. Bernardus Tironius 236 d

Caritate Dei & proximorum ardet B. VVolbodo 858 d Caritatem impendere quam accipere præstat, docente S. Anselmo 876 a

Caro in panem versa, benedictione S. Rodani Hiberni 385 e Carnes appositas in pisces oratione convertit S. Agnes de Monte-Politiano ægra 800 d e

Carnificina horrenda Alberti pueri a Iudæis peracta 836 e f 837 & aliorum quindecim puerorum 838 839

Castitatis amore, ut Christo se sponso consecret, puellas lascivas evitat, honestas amat Oda Præmostrat. 774 a b nuptias obtiusas spernit 774 775 ut displiceat sponso nasum sibi præscindit 776 ad Castitatem a S. Cæcilia incitatur S. Valerianus sponsus ob custodiam Angelorum 204 e Castis solis visibiles coronas adfert Angelus SS. Cæciliæ & Valeriano 205 c Castitatis amore ad nuditatem tegendam brachia adducit mortua B. Margarita Ord. Prædicat 192 a nolens socero in scelero consentire occiditur S. Thomais 214 b d Vt nuptias fugiat, formæ suæ deturpationem precibus impetrat B. Lidwina 272 f 309 a b eas constanter renuit 308 c d

Catharrus gravis curatus ope B. Margaritæ Ord. Prædicatorum 195 b 198 a

In Cerebro Iæsus sanatur ope B. Bernardi pœnit. 689 b

Cerevisia in vinum mutata corroborat juvenculam Beginam Ida Lovan. 165 d e

Cervi ultro trahunt currum S. Rhodani Hiberni 385 e cerva ei lac præbet 385 f

Chrismatorium subreptum in dedicatione Ecclesiæ miraculo recipit S. Anselmus 879 d e

Christi Incarnationem, paßionē & resurrectionem docetur S. Tiburtius 206 b c Incarnationis mysterium apte explicat B. Lidwina 334 f 345 a b 298 a b ipsum meditantes B. Lidwina & Wermboldus rapiuntur in 3 cælum 315 e & notitiam cum caritate mutua accipiunt 315 f Verbum caro factum est recitans, carnis substantiam in ore sumit Ida Lovan. 164 d Christus plagatus apparens imprimit sua vulnera B. Lidwinæ 331 e f conversus dein in

pueri crucifixi speciem, ac demum in hostiam sanguinolentam, positam super lectum B. Lidwinæ 295 e f 296 a b 332 333 Christi stigmata instar circulorum diversi coloris accipit Ida Lovan. 162 a non ferens in iis attactum, & per vulnus lateris attrahens anhelitum 162 a b precibus impetrat removeri externam apparentiam 162 d e Ejus spineam coronam dolore capitis videtur portendere 162 c intra se suscipit, volens pauperem excipere eique ministrare 163 a b paßionis memoria ut scuto cor munit contra injultus diabolicos & inutiles cogitationes 160 d e Ejus vultum cum lætitia aspicit, dum anhelat ad æternam vitam 180 e Christi vestigus celebria Palæstinæ loca singula in extasi Iustrat B. Lidwina, a Christo in Calvariam ducta, & spinas aliaque defert in corpore servata, item fragrantiam olloris, & notitiam locorum 281 e f 282 a 340 341 a b idem Confessario obtinet 340 d passionem sanguineis lacrymis prosequitur, & præ illa suos dolores nihili facit 329 e f In Christi paßionis memoriam induitur lorica & catenis ferreis B. Raynerus 61 e Christi mansueti erga Iudam & Iudæos exemplo, omnē injuriam condonat S. Elphegus plurima passus 637 f 638 a Christi sanguine aspersam particulam terræ accipit S. Agnes de Monte-Politiano, ob desiderium adcundi Terram sanctam 798 b c 799 f in ejusdem amplexu se degere imaginatur Ida Lovan. 171 a ab eoque pectus suū ostendente in extasi invisitur 173 d e eidem Iudici, sententiam æternæ salutis ferenti in extasi adstat 178 a Christo apparente discit diem obitus S. Alferius 99 f reprehenditur injuriam inferens Idæ Lovanien. 267 e f

Cibi parcißimus, erga alios indulgens, S. Anselmus 881 d Cibos delicatiores efficit inter comedendum raptus B. Ioachinus 460 b pro Cibo arboreis fructibus & savo mellis reficitur B. Bernardus Tironius 228 a c aut solis crudis herbis 229 b

Cilicino cingulo accincta inter morbos jacet in paleis & assere B. Lidwina 277 a 315 b c quod morte, citra nodorum solutionem, remittitur a corpore 300 d 359 f ob Cilicium ex pilis dictus Trichinas S. Theodorus 756 f Cilicio e nodosis funiculis induitur B. Iacobus de Oldo 603 d

Cingulo suo amentem succinctum sanat S. Guthlacus 45 e Cineres sacros initio Quadragesimæ luxuriose comatis negat S. Anselmus 901 a eisdem initio Quadragesimæ aspergit Angelus B. Lidwinam, 318 b c 386 b

Claudi varii sanantur ope S. Agnetis de Monte-Politiano 813 b B. Simonis Tudertini 829 d f 820 a b d e 822 a b f 822 b c d f 823 c 824 c d e 825 b 827 e 828 f 829 e S. Leonis 9 Papa 670 f 671 a B. Bernardi pœnitentis 682 b ope S: Vrsmari 578 d B. Idelsbaldi 592 c S. Wernheri 707 b 713 f B. Idæ Comitissæ 143 a 146 c in Missa S. Thuribii 420 c d

Cogitationes inutiles pellit Ida Lovan. memoria passionis Christi 160 d e

Colli infirmitatem sanat S. Vrsmarus 562 a

Colloquiis super mensam piis assuetus S. Anselmus 880 d post ea gaudio perfunditur cum socia Ida Lovaniensis 165 a b radios luminis ex oculis emittit 187 f item odorem suavißimum 188 c d

Columba ori inferens Eucharistiam, in extasi visa ab Ida Lovan. 173 f Columbæ pulcherrimæ specie apparet a morte suo Confessario B. Lidwina 360 a

Comitate miræ morum excellit S. Leo 9 Papa 635 a & Compunctione cordis 655 a

Concionatores amat, ut instrumentum Dei per eos loquentis, Ida Lovanien. 177 d c iidem comparantur mandibulæ Sampsonis, verbum Dei masticatum populo exponentes 254 d e Concionator, per maleficium obmutescens, sanatur invocata S. Agnete de Monte-Politiano 813 c d

Concubinatus repressus decretis S. Anselmi in Concilio Londinensi 944 a b c

Condonare petenti negans fit cæcus 573 c

Confessarium ut a Deo missum æstimat Ida Lovan. 187 c d Confessionibus audiendis graviter & utiliter se impendit B. Petrus Gonzales Ord. Prædicat. 392 e f in Confessione a meretrice solicitatus in igne illæsus cubat & convertit illam 393 f 394 a b c iterum ab hospita solicitatus idem facit 394 d e Confessum numquam rite per annos 30, visis pœnis ei ideo apud inferos paratis, monitum liberat a periculo S. Anselmus 801 a b

Conjuges B. Iacobus de Oldo & Catharina, post aliquot liberos procreatos, vovent continentiam & assumunt 3 Ordinem S. Francisci 602 b Conjuges ad mutuam caritatem hortatur, petulantiores castigat, & secuturam pœnam prædicit B. Lidwina 325 b c d Conjugem virginem servat continens S. Magnus 440 a c

Consilii Spiritu impletur S. Anselmus 868 f

Constantia in fide B. Ioannis Epirotæ, a Turcis varia tormenta paßi 611

Contemplationi continuo & ubique insistit, Christo quasi incorporatam se sentit, & membra sua quasi Deo plena dilatari cum dulcedine diu permanente Ida Lovan. 186 conversationem in cælo habet B. Bernardus Tironius 228 c sub eadem lacrymis irrigatur B. Bernardus Tironius 246 d Contemplatione sublimiori fruitur, vitam extra homines in Ægypto degens, Gerardus Coloniensis 352 a b c

Contracti LV invocato S. Wernhero intra duos ab obitu menses sanantur 704 705 a alii postea 709 d 710 e 720 d 726 c f 727 a 731 c alii ope S. Leonis 9 Papæ 668 e 669 b d e f 670 b c e f 671 a b c 672 c e 673 b B Bernardi pœnitentis 678 b f 680 a 681 a 682 a 683 d 687 a 696 d B. Simonis Tudert. 819 d 820 f 821 e f 822 a b d e f 823 b d 824 d S. Vrsmari 566 e 567 c 568 d e 578 a b B. Lidwinæ 302 c d S. Hugonis Enziac. 768 e f B. Margaritæ Ord. Prædicat. 194 d S. Benedicti Avenionen. 259 d S. Silvestri Ab. Reomaënsis 386 c S. Paterni Ep. Abrincen. 428 f ad aram S. Zenonis 75 c 77 a

Contumeliis & verberibus afficiens S. Fructuosum, a diabolo arripitur, & illius precibus sanatur 433 e f Contumelias subditorum patienter fert B. Bernardus Tiron. Prior. & contumace uno subita morte punito, reliquos habet morigeros 226 c easdem ob vestem talurem assumptam, spernit B. Bernardus Tironius juvenis 224 d Contumeliosos S. Lasreano terra absorbet 546 c Contumeliosos inse cibis sibi paratis donari jubet, & veniam rogantes benigne excipit S. Agnes de Monte-Politiano 805 a b Contumeliosi in S. Leonem 9 Papam morte divinitus puniuntur 661 b c

Corrigit iracundum monachum B. Bernardus Tironius 254 c d e divitem quæstuarium numquam antea visum B. Lidwina 325 f 326 a puellam incubo mancipatam, licet correctione exasperandam præscierit, & postea damnatam intelligit 326 a b c

Convertuntur ad fidem SS. Sulpitius & Servilianus ob cæcam & mutam sanatam a S. Domitilla 754 c Convertit 6478 homines in Libya B. Conradus Milianus. 741 f

In Corde B. Margaritæ Ord. Prædic. mortuæ 3 lapilli inventi cum variis imaginibus 192 b f

Cornicularius Almachii Præfecti S. Maximus M. 208 c

Corona splendida visa in capite S. Magni 551 c Coronas castitatis adfert Angelus Ss. Cæciliæ & Valeriano

Corpora Sanctorum, a Danis in Anglia occisorum, comburuntur 53 a Corpora Martyrum sepeliunt SS. Valerianus & Tiburtius 206 d SS. Olympiadis & Maximi MM. servantur illæsa a canibus 375 d Corpus integrum cum vestibus inventum S. Leonis Magni 21 e S. Guthlaci post 22 menses incorruptum 49 a cum vestibus, involucris, funibus B. Idesbaldi 589 590 B. Andreæ Augustiniani 612 e post 7 annos B. Iacobi de Oldo 605 e post 100 annos S. Elphegi 642 a d cum suavi odore B. Idæ Comitissæ 145 a S. Benedicti Avenion. inventum an. 1670 capite & ventre pleno & vestibus integris 263 b c d Corpus S. Vasii M. nequit alto transferri aut cremari 424 e f S. Hugonis Enziac. elevatur apparente illo, & luminariis ultro accensis, & lapide sepulcrali amoto 776 b c d e Guthlaci elevatur post jejunium 3 dierum cum aliis ritibus 55 S. Zenonis post preces 40 dierum 75 a

In Corvos insolentes benignus S. Guthlacus, chartulā ab iis subreptā, prædicit recuperandam & modū suggerit 44 b c manicus ab iis ablatas novit & restitui curat 45 a

Costa ex equi ictu confracta curatur invocato B. Ioachino 464 d

Crines barbæ B. Bernardi Tironii mortui mirificum odorem emittunt 251 e

Crus incurabile sanatur invocato S. Wernhero 711 f 714 b 727 a 728 a Cruribus misere fractus sanatur ope B. Bernardi pœnitentis 682 b item cruris dolore vexatus 683 c 684 a 691 d

Crux duplex in pallio Pontificali S. Leonis Magni 21 e Crux oranti Oddoni monacho se inclinat 766 b in Crucis amplexu moritur B. VVolbodo 856 e 861 b Cruce commota urbs obsessa liberatur 754 b c d Crucifixi imago inventa, Pisis miraculis claret 517 Crucis signo cæcam a nativitate illuminat S. Godeberta 34 b ne diabolus hominem submergat, impedit S. Zeno 70 f coclitem, sanat S. Papylus 124 e patrat miracula S. Martius 133 c B. Bernardus Tironius sanat cæcum altero oculo 243 b energumenos 243 d rotis onusti currus contritū 243 f dæmones ad desperationem provocantes abigit S. Guilielmus Politiensis 469 b 471 e f Crucis signo herniosum liberat B. Ioachinus 465 a febres tollit S. Vrsmarus 562 b cæcos illuminat S. Crescentianus 625 d S. Anselmus 891 a b dæmoniacos liberat S. Crescentianus 625 a S. Leo 9 Papa 660 c 661 c d incendium extinguit B. Bernardus pœnitens 678 a & lepram curat 670 f 679 a tempestates pellit S. Hugo Enziac. 767 f dæmonem pellit B. VVolbodo 860 f horrifica spectra S. Anselmus 871 b

Currus onustirotis contritum signo Crucis sanat B. Bernardus Tironius 243 f a Curru obtriti sanantur invocato B. Simone Tudertino 823 f 827 d Currus axibus alligatus cruciatur S. Sabas Gotthus 89 c

Curiositate Confessarii, se in cella B. Lidwinæ abdentis, impeditur hæc a familiari Angeli visitatione 285 b 342 e f

Custos Ecclesiæ seu Mansionarius S. Petri Romæ S. Abundius 214

Dæmon turbans orationem, conatur impedirene id S. Anselmo indicetur 874 e f per energumenam nomen & genus S. Contardi prodit 450 e f indicat quomodo homines invadat occulte & aperte 668 c invadit blasphemam in S. Leonem 9 Papam 668 d sub Angeli specie seducit S. Elphegum 638 f 639 a b ab eoque per Angelum edocto repellitur: idem varie infestans B. Idam Lovan. ob sumptam pridie Eucharistiam vincitur 160 a b Dæmones compescuntur allatis Reliquiis S. Eleutherii Ep. M. 535 d e f fugantur ab idolis per S. Antipam 4 ab energumenis ingressu S. Agnetis de Monte-Politiano 798 e f sæpius cum absoluto in illos imperio 806 e f Dæmonem se in famulum offerentem abigit S. Caradocus 151 f contra Dæmonum tentationes a S. Bartholomæo animatur S. Gutlacus 41 e f 42 a b f Idem a Dæmonibus male excipitur & per paludes trahitur, ad pœnas inferorū videndas ducitur, & quasi injiciendus terretur 42 ab iis vexatum per quadriennium liberat jejunio & oratione tridui 45 b c a Dæmonis illusionibus liberatur monachus ad tumulum S. Alferii 100 d ab eo arreptus, ob S. Fructuosum contumelus & verberibus affectum, ejus precibus sanatur 433 e f a Dæmone obsessam sanctimonialem liberat solito exorcismo S. Vrsmarus 561 e aliam tactu baculi 561 f alios invocatus 566 f 567 a 569 d e a Dæmone e monte ad littus maris dejectus, sed illæsus S. Alferius Ab. Caven. 98 c Dæmoniacos signo Crucis sanat S. Leo 9 Papa 660 c 661 c d aliam grano salis benedicti 664 d a Dæmonibus sub specie corvorum infestatur S. Agnes de Monte-Politian dum transit lupanar quod erat in monasterium conversura 794 Vide Energument.

Debitis fratris mortui exolutis, integræ manent B. Lidwinæ octo libræ prius in bursa positæ; & ex eadem ultra 40 libras promuntur 287 c d 322 f 323 a

Decimarum usum præscribit S. Leo 9 Papa 659 e

Decipi a familiaribus mavult quam male de iis suspicari, & deceptus ob ipsorum peccatum magis dolet S. Anselmus 882 d e

Dei notitia ex Prophetarum scriptis haurienda 110 Divini iudicii reverentia in S. Iustino 117 d Dei unitas & Verbi incarnatio ostenditur a SS. Carpo & Papylo 122 e f Dei attributa scripturus illustratur cælitus S. Anselmus 871 f

Dentes, excußi S. Irenes 404 e Dentium dolor sublatus ope S. Rayneri solitarii 62 d scamno super quod occisus S. Tetricus 95 e meritis S. Alferii 100 f S. Vrsmari 570 a 576 a S. VVernheri 726 e

Detractores famæ S. Innocentii Ep. Dertonen. repentina morte percußi 485 c d e

Devotionem inconsuetam impetrat Sacerdoti Ida Lovaniensis 174 e

Digitus pueri, a cane præmorsus, curatur ope B. Ioachini 463 e

Sub Dio vixit S. Theodorus Trichinas 756 f

Discreta mansuetudine excellit S. Anselmus 881 f

Doctrina conformis vitæ S. Anselmi 881 e

Dormiturus se Sanctu commendat S. Leo 9 Papa 656 f

Dysenteria curatur ope S. Leonis 9 Papæ 672 c

B. Bernardi pœnitentis 688 c

Ebrietas & colloquium Clericorum cum vidua revelatur S. Guthlaco 46 a

Ecclesia S. Audomari ex oblationibus constructa, 94 b B. Mariæ constructa, ob inventum Ave Maria in assulis, aut formatum a columbis, grana frumenti ferentibus rostro 101 c Ecclesias varias ad honorem S. Mariæ & Sanctorum condit & sacris imaginibus exornat S. Iulius Papa 83 Ecclesiæ lapides commoti ob Corpus Christi non delatum in Proceßione 724 a b Ecclesiam S. Petri noctu invisit S. Leo IX Papa 648 b Ecclesiæ thesaurum pro sua redemptione non vult impendi S. Elphegus Martyr 638 d

Edere non valens nec manum ori admovere; sanatur a S. Marcellino Ep. Ebredun. 755 d

Eleemosyna data sanat claudum B. Ida Comitissa 143 e 146 c Eleemosynis addictus B. VVolbodo 856 a 858 c Eædem in paradiso exhibentur B. Lidwinæ accumbentibus Christo & Sanctis ministratæ 288 a b c 323 b c

Energumenos liberant, S. Eutyches M. 374 a invocata SS. Trinitate B. Ioachinus 460 e f 461 a 463 b c in nomine Iesu Christi S. Zeno 71 a b 76 e signo Crucis S. Crescentianus 625 a & B. Bernardus Tironius 243 d e Alii liberantur; post obitum S. Alferii ut ipse prædixerat 98 e ejusdem ope 100 c in Ecclesia S. Agnetis de Monte-Politiano 811 d e ope B. Simonis Tudertini 821 d f 822 a d 823 a 824 c e 825 b d e 826 c 827 c S. Leonis 9 Papæ 668 f 669 b c 670 b d f 671 b c 672 f 673 a c S. VVernheri 704 c 713 f S. Hugonis Enziac. 769 d S. Petri Gonzales 399 b B. Andreæ Augustiniani 614 f B. Idesbaldi 590 e, 591 b 593 d ad sepulcrum B. Idæ Comitissæ 145 a b & B. Iacobi Certaldi 154 e & ad aram S. Zenonis 75 b e 76 f

Epileptici sanantur signati Reliquus S. Contardi 447 f ope S. VVernheri 710 e f B. Idesbaldi 591 c S. Agnetis de Monte-Politiano 812 c B. Simonis Tudertini 820 e 823 d 828 a c 829 d e

Episcopus ab Archidiacono occisus S. Tetricus 95 e prædicandi causa ordinatur S. Vrsmarus 562 f inyitus S. Fructuosus 435 e in irruptione Danorum animam pro ovibus ponere paratus S. Elphegus 638 b urbe capta hostes aggressus optat pro suis plecti, carceri includitur 639 occiditur 640 Episcopatum viliorem præ ditiore appetit S. Leo dein 9 Papæ 652 ad eum suscipiendum vi cogitur S. Anselmus 897 b 913 b in eo toto quadriennio nullum fructum factum dolet 913 c petit absolvi 913 d e 915 a non permittit Papa 916 b de Episcoporum & Clericorum decenti static agit in Concilio Londinensi 928 e

Epistola S. Leonis Magni a S. Petro Ap. elaboratur 20 d

Equus ferox mitescit invocato B. Ioachino 464 e ex Equo in cœnum decussus, verecundiæ impatiens, Ordinem Prædicat. ingreditur B. Petrus Gonzales vulgo Sant. Elmo 395 f 392 a b

Post Equos currere biduo coacti SS. Carpus & Papylus 123 f Equis indomitis alligatus ab Angelo liberatur S. Eleutherius Ep. M. 531 e f 534 d

Euangeliorum liber reperius supra pectus S. Domnii Salonitani 9 c

Eucharistia sacra mox a baptismo reficitur cum suis S. Calocerus 525 c 527 c ab Angelo allata Ida Lovan. 363 e f & per X vices continuas S. Agnes de Monte-Polit. 798 a b

Eucharistiam instar piscis sentit a se sumi Ida Lovan. 164 e ejusdem memor, dum videt Corporalia plicari, cælesti fervore inflammatur 170 a b eamdem sumptura diu in extasi manet, & Christi amplexu fovetur 171 f 172 in ea Christum salutans, resalutatur motu pyxidis 172 b c eamdem apud Reclusam ægram latere novit 172 d e ipsam columba in os inferente accepisse cernitur 173 f Eadem sumpta radios emittit ex oculis 187 e f ad eamdem ducitur a Deipara & S. Ioanne Euang. 184 b c ejus sumendæ desiderio copiosum sanguinem emittit, eoque impedita, domi sumit hostiam non consecratam 164 a b eidem quorumque die communicare, indulget Papa 180 a Eidem Communionis jucunditas ad 7 dies durat, & recordatio per totam vitam 182 f 183 a a Communione cum tædio sumit alios cibos 183 b ut Eucharistiam per os reddat, torquetur a Iudæis S. Wernherus 700 d ea sumpta interius se immutatam ad patiendum inter morbos sentit B. Lidwina 312 e f ipsa sola sustentatur alcerius cibi impatiens 295 b c ob Eucharistiam sumptam pridie vincit diabolum spectru, odore fœtidißimo, concußione conclavis, & illato feretro turbantem 160 a b c Eucharistiā ab Ariano Ep. accipere renuens occiditur S. Hermenigildus 136 e Eadē munit suos in irruptione Danorum S. Elphegus Archiep. 638 c Eucharistiam sumendi sub utraque specie ritus apud Cistercienses, & Cluntacenses 497 f Communione spirituali jacturam supplet Eucharistiæ & alios id docet B. Lidwina 330 c d eadem Hostiam non consecratam ab Angelo monita evomit 295 d 330 f

In Extasi ad 3 cælum rapti pius Wermboldus & B. Lidwinæ mutua caritate junguntur 315 e eadem non sentit sibi aduri latus 344 d rapitur ad diversa loca 280 f Elevatur ultra cubitum ab humo B. Margarita Ord. Prædic. 192 d Gratia raptuum subtrahitur B. Lidwinæ, non satis moderate ferenti mortem fratris 350 d 351 b uti patris & neptis 352 353, meditatur paßionem Christi 353 e post 5 menses recipit consolationes divinas 354 c d e

Exilia varia ab iconomachis passus S. Basilius Ep. Pariensis 96 e

Faciem in tergus habens conversam strumosa puella sanatur ope S. Contardi 451 d e

Fame in carcere confecti SS. Isaacius & Apollo, famuli S. Alexandræ uxoris Diocletiani 843 a in Fame publica vas aureum a Comite Nivernensi accipit B. Bernardus Tironius 239 a, Famelicis sociis divinitus præbet refectionem B. Petrus Gonzales 395 b c

Farina divinitus implet vasa S. Guilielmus Politien. 473 b

Fascinationes, in Kalendis Ianuarii & festo S. Ioannis Baptistæ fieri solitas, prohibet S. Hugo Enziac. 767 f

Fatuæ instar vili operimento incedit, & vi phrenetica ligatur Ida Lovan. 163 c d

Febri fere continua cum horrido frigore & dein ardente calore laborat B. Lidwina 313 c d Item febri tertiana cum alienatione a sensibus 274 f per 17 annos 277 b easdem a Sacerdote, die prænuntiato, precibus pellit 337 d Febres pelluntur ope S. Martii Ab. 133 f S. Vrsmari 562 b 577 a S. Hugonis Enziac. 770 f & postea 771 b B. Idæ Comitissæ 145 d e B. Margaritæ Ord. Prædicat. 194 c 197 e B. Bernardi pœnitent. 685 e f 687 e 696 e f B. Idesbaldi 590 f 592 593 a S. Zenonis 77 f B. Simonis Tudertini 830 f Febri punitum, qui curarat damulam S. Fructuosi occidi, sanat 433 c d Febris pestilens sublata meritis S. Alferii 101 a quartana invocato B. Ioagnolo 955 b & S. Contardo 453 a

a Felibus comestus adeps reperitur, pridie negatus B. Lidwinæ 275 f 310 f

Feris objectus easdem mansuetas habet S. Eleutherius Ep. Martyr 530 f 531 b 534 d

Ferro ligati liberantur invocato S. Leone 9 Papa 668 e 669 c d supra Ferreos tribulos raptantur SS. Carpus & Papylus 125 b

Feretrum S. Landrici ab humeris indigne portantis resilit 491 a

pro Festo annuo S. Alferii pisces ultro adferuntur 100 d

Fides orthodoxa contra Arianos a S. Iulio Papa propugnata 83 f 84 eam relicto Artanismo amplectuntur S. Hermenigildus pro ea Martyr 135 & Reccaredus R. Gotthorum in Hispania 137 c ejus veritatem intrepide loquitur Iudæis & Gentilibus S. Iustinus 117 e f Fidei puncta ab apparente Seniore traduntur in tabula S. Valeriano 205 b

Fidem Regi promittit secundum Deum & rectitudinem S. Anselmus 910 e f 921 a b c

ob Fiduciam in Christum a suo mancipio spoliata, & Hierosolymis instructa viatico, revertitur S. Hildegundis 783 d e f

Fistula in gutture curatur implorata ope B. Simonis Tudertini 821 b item in brachio 822 c item in crure 825 e

Flagellat corpus cum magna sanguinis effusione Ida Lovan. 161 quot noctibus tertio ferreis catenis B. Margarita Ord. Prædicat. 192 d corrigis cum nodis innexis B. Raynerus solitarius 62 c Flagris concisus moritur S. Agathodorus 123 d dire cæditur S. Carpus 124 e & S. Papylus 124 f

Floribus cælestibus sternitur locus, in quo orabat S. Agnes de Monte-Politiano 796 c

Fluvius intumescens iter pandit ad preces S. Marcellini Ep. Ebredun. 753 d e inundantem sistit S. Leo Papa 657 f

Fons e silice erumpit proferentibus corpus S. Domnii Salonitani 9 b miraculis clarus, ubi SS. Valerianus & Tiburtius baptizati 208 d ad sanandam lepram baculo S. Rodani Hiberni 385 e Fons baptismalis S. Marcellini Ep. Ebredunensis in Paschate exuberat, & morbos sanat 753 b c Fontem excitat S. Paternus Ep. Abrincensis 428 a in Christi nomine S. Wernherus 700 c 717 d 721 d B. Ioannes erem. Massacii 832 b Fontem in Campania, adhuc salutiferum, invenit S. Anselmus 887 b c d

Fornax ænea instar bovis, in qua ustus S. Antipas, servatur CP. 4 b 5 d in Fornacem conjectis SS. Carpo & Papylo, ultro insiliit S. Agathonica, omnes illæsi 125 e In Fornace obit S. Adrianus M. 404 f

Fratres Martyres Tudertini, S. Caßianus, & qui eum cruciavit Venustianus 541 e

Frigore cutis pedum astringitur terræ in B. Bernardo pœnitente 676 f

Fumo fœtidissimo torquetur S. Elphegus 639 c

Fur deprædatus domum Lobiensem, & restituere negans, implorato S. Vrsmaro, furore corripitur & perit 569 b c Fures campanis ultro sonantibus impediuntur 570 d e f alii prædones puniti 572 573 a Furatus gladium orantis in templo, in fuga constrictus a S. Marcellino Ep. Ebredun. liberatur. Furti accusata S. Hildegundis ferri candentis judicio liberatur, fure suspenso 785 b c d Porcus furto sublatus invocato S. Guthlaco, horreo furis combusto, illæsus recipitur 60 Fures venturos novit S. Isaac Ab. eis operam & mercedem parat. 28 e

Genu incurabiliter tumidum sanatur ope S. Wernheri 727 d Graviter læsum abluens in suo balneo sanat S. Agnes de Monte-Politiano 805 e f Genua flectit uno die vicibus 1100 dicta salutatione Deiparæ Ida Lovan. 161 d

In Glacie frangit costam, inde accipit apostema, & reliquos morbos B. Lidwinæ 293 d e 309

Gloriolæ inanis elationem fugit, agnoscens benesicia Dei, quasi alteri facta Ida Lovan. 187 a b

a Graculis proditur S. Fructuosus in latebris degens 433 a

Græca addiscit S. Leo 9 Papa quinquagenarius 664 b

Guttur inflatum sanatur ope B. Simonis Tudertini 826 d 831 a

Hæmorrhoidum dolores sublati invocato B. Idesbaldo 592 e

Hæresis Nestorii, Euthychetis, Dioscori profligatæ a S. Leone Magno indicto Concilio Chalcedonensi 19, 20 idem scripta Fermentaceorum refutat 662 e f 663 a Citharos S. Galdinus 595 b c

Hastæ seu pili cuspide intorto illæsus manet S. Sabas Gotthus 89 e

Hernia gravis variorum curatur meritis B. Margaritæ Ord. Prædicat. 194 c e 195 e 196 a B. Bernardi pœnitentis 682 a 693 f B. Ioachini 461, 465 a B. Simonis Tudertini 819 e 820 c 821 c e 822 a 823 a 828 d e f 830 e f ex Hernia intestinis putrescentibus moritur S. Drogo 444 a Eo invocato curatur alius 445 b c

Hirundinibus sibi familiaribus nidum assignat S. Guthlacus 44 e

Hospitio omnes cujuscumque conditionis excipit, in paupertate largus, B. Bernardus Tironius 244 e f pro Hospitum refectione multiplicat ova S. Alferius 98 e duos apros ultro occurrentes capit S. Guilelmus Politiensis 467 e f prædicit trutam capiendam S. Anselmus 871 d erga hospites liberalis in penuria 875 e

Hospitalis erga Clericos, etiam ignotos B. Bernardus Tironius 233 d e ob Hospitalitatem equus furtim abductus a fure reducitur 238 d

Hospitale Pisanum fundat B. Dominicus Vernagallus Ord. Camaldulen. 791 b

In Humilitate excellens, aliorum imperfectiones dissimulat B. Lidwina 320 b præ Humilitate Erratorum veniam postulat a domesticis moritura 357 f ægre fert spargi semimortuum a se sanatum Ida Lovan. 171 c d

Hydropi laborans B. Lidwinæ, nequit vel in frigore plumis incumbere 315 d

Hydropem sanat S. Martius Ab. 133 f B. Ida Comitissa 142 f 146 c S. Carodocus 151 e S. Maro M. 374 a S. Contardus 451 c S. Vrsmarus 573 b B. Bernardus pœnitens 680 f 681 c e 686 f 691 d S. VVernherus 705 a 707 b 710 b 727 c 736 a

Humeri dolor intolerabilis curatur ope S. Contardi 453 b

Idola cum terræ motu corruunt ad præsentiam SS. Carpi & Papyli 122 b Idololatriæ vetustatem & vanitatem refutant iidem 122 d e

Jejunium Christi, Moysis & Eliæ, aut 7 dierum suadet diabolus S. Guthlaco 42 triduanum ante elevationem corporis S. Guthlaci indicitur 55 a arctum per dies hebdomadis distributum servat B. Raynerus solitarius 61 f Jejunio & oratione tridui, vexatum a maligno spiritu per quadriennium liberat S. Guthlacus 145 b d in Pane & aqua jejunat & humi cubat S. Agnes de Monte-Politiano Abbatissa 796 b Diu sine cibo detentus in carcere fit robustior S. Eleutherius Ep. M. 53 e Jejuna diebus 13 absque omni cibo permanet Ida Lovan. 167 c annis 29 omnino nihil cibi aut potus admittit B. Lidwina 274 c fatetur corpus piis meditationibus refici 275 a ita jejunat 17 annis Gerardus Colon. in Ægypto 291

Ad Ignem damnatus ultro in eum prosilit B. Ioannes Epirota 611 d in eodem obit S. Ardalio mimus 213 c f Igne divinitus misso fovetur B. Ioachinus intra nives & frigora cōstitutus 460 d Ignem accensum illæsa in veste portat S. Turibius 423 d & S. Rodanus Hibernus 385 f Igne ardentes lecti sui paleas extinguit manu illæsa B. Lidwina 316 e Super æneum lectum, craticulam, & sartaginem urendus dicitur extensus, & illasus S. Eleutherius Ep. M. 570 d e f item in clibanum missus illæsus 571 b c uti & Corribon conversus 571 c d de his omnibus censura 534 d f in Ignis fornacem injectus Martyr obit S. Crescens 376 Igne sacro liberantur Lobienses invocato S. Vrsmaro 573 b B. Bernardo Pœnitente 697 d S. VVernhero 712 c 738 c Igne sacro consumptum brachium B. Lidwinæ 311 b aliqualiter restituitur 355 e f 356 a

Ignoscere in se peccantibus valde utile exemplo ostendit S. Martius 133 a e

Jesu nomine fugat dæmones S. Guthlacus 43 e S. Zeno 71 b c Jesu patientis exemplo animat Angelus B. Lidwinam desolatam 317 d Jesum puerum a Deipara oblatum ulnis excipit, & ab ejus collo raptam parvam crucem retinet S. Agnes de Monte-Politiano 797 a q c d hanc ab aliis detentam precibus per Angelum recipit 806 c d a Jesu Christo apparente jubetur pontem super Rhodanum fundare S. Benedictus Avenion. 257 c vide Christus

Iliorum doloribus vexatum liberat oratione B. Ioachinus 461 b

Illæsus manet per spinas nudus tractus & verberatus S. Sabas Gotthus 89 c e monte ad littus maris a dæmone dejectus S. Alferius 98 c

Imago S. Leonis Magni in sepulcro reperta repræsentatur 22, SS. Barsanuphii, Antonii, Ephræmi CP. 22 c S. Zenonis Veronæ in omnibus urbis portis, 74 d Imaginum cultum propugnat inter varias afflictiones & exilia S. Basilius Ep. Parii. 96 a iisdem exornat ecclesias S. Iulius Papa 83 e

Immobile viris corpus S. Domnii Salonitani, a pueris transfertur 9 b

Immunitas monachis Croylandiæ data per totum regnum a Bertulpho R. 51 e Immunitatem Ecclesiasticam carpentes patienter sustinet S. Anselmus 882 b c

Incendio ad templum grassanti opponi se ægram jubet & sedat S. Godeberta 34 a b illud veste sua restinguit B. Margarita Ord. Prædic. 191 d amovet S. Elphegus 635 d signo Crucis reprimit B. Bernardus pœnitens 678 a & S. Anselmus 879 b 890 b aqua benedicta B. Bernardus Tironius 640 a invocata S. Agnes de Monte-Politiano 781 a in Incendio patriæ præscit flammas ad suam domum non perventuras B. Lidwina 283 b e 349

Indulgentiæ a 12 Episcopis concessæ ad honorem S. Wernheri 716 d

Infamia Idæ Lovaniensis quasi imprægnatæ divinitus sublata 175 176 ipsa per Deiparam puerulum ostendentem recreatur 176 e

Infantes exposititios curat B. Clara Gambacorta 513 a b

Inferorum pœnas conspicit, & quasi injiciendus in eas a dæmonibus terretur S. Guthlacus 42 d e

Inflatus per totum corpus sanatur ope S. Wernheri 711 c

Inimicum occisurus audito nomine S. Agnetis corruit, eaque apparente illi conciliatur 809 e f 810 a Inimicitiæ sopiuntur invocato S. Vrsmaro 575 c 577 d e f

Injurius in S. Marcellinum Ep. Ebredunensem, & a diabolo obsessus, ab eo liberatur 753 a in S. Guthlacum fit cæcus, culpam agnoscens sanatur 59 Injurias illætas patitur, quasi capite coronam spineam ferens, Ida Lovaniensis 162 c d soror quæ eas fecerat castigatur a Christo 167 e f

Inquisitor hæreticorum B. Bartholomæus de Cerveriis Martyr 356 d

Insidias hostiles, providentia divina fisus, evadit S. Leo 9 Papa 653 c d e

Intestina putrefacta deficiunt in B. Lidwina 310 d 311 f c 306 extracta sepeliuntur 312 c 313 e f supernaturali modo restituuntur mortuæ 356 a b c

Investituras Regi non permittens multæ patitur S. Anselmus 890 d 921 a 925 b eæ sub excommunicatione prohibentur 919 b 934 c improbantur a Paschale Papa 924 c d e f 926 b c d & 930 f Rex Angliæ eas dimutit 942 a 943 b, non item Rex Germaniæ 946 e f Investitos a Rege non vult consecrare S. Anselmus 929 d e f 930

Irridens pro S. Vrsmaro laborantes, membrorum officio privatur: pœnitentia ductus, sanatur 567 d

a Judæis occisi pueri B. Rudolphus Bernæ 504 Henricus Constantiæ in Suevia, Conradus in Thuringia, & alii in Bohemia, Hungaria & alibi 505 d e f causæ ob quas puerorum sanguis ab eis expetatur 505 a

Juramentum super Euangelium & corpus S. Domnii Salonitani 10 c

Juventuti bene formandæ intendit S. Anselmu Prior 870 b

Lac obtinuit in uberibus, lactanti Deiparæ devotæ, B. Lidwina Virgo uti aliæ Virgines 285 c 343 f 344 a b

Lampas vitrea ad tumulum S. Alferii lapsu non frangitur 100 f ad tumulum S. Leonis 9 Papæ ultro accenditur 669 c Lampadibus ustulatur S. Carpus 124 c S. Calocerus illæsus 525 e f

Lapis in antro, erat cellula, scæmnum & lectus S. Martii Abb. 133 b c Lapidibus impetitus orat pro persecutoribus S. Elphegus 640 a b Lapidem immanißimum per duo milliaria portans S. Maro convertit plurimos 374 b

E. Lapsu pro mortuis reputati salvantur ope B. Margaritæ Ord. Prædicat. 193 B. Ioachini 464 e f B. Bernardi pœnitentis 678 d B. Simonis Tudertini 829 a & S. Agnetis de Monte-Politiano 810 d e f

Lateris usus præclusus recipitur ope S. Contardi 452

Latine Cantata intelligit ignara litterarum: & audit Antiphonam ab Angelis repeti Ida Lovan. 188

A Latronibus spoliatus ultro denarium offert, reversis pedes lavat, unum convertit S. Marianus monachus 760 c

Leporis subter equum fugientis, occasione, explicat anxietatem animæ a dæmonibus cinctæ S. Anselmus 883 c

Lectus sarmentis sternit cum marmore pro cervicali B. Iacobus de Oldo 603 d e lapillis B. Bernardus pœnitens 677 d absque Lecto annis 17 decumbit resupina B. Lidwina inter morbos plurimos 274 e Lectus, in quo dormierat S. Anselmus, reverenter servatur 890 e f

Leprosa reputata separari a communitate patientißime fert Oda Præmonstrat. 778 b c Leprosi mundantur lotura linguæ B. Ciaræ Gambarcortæ 516 b & signo Crucis B. Bernardi pœnitentis 678 f 679 a osculo S. Damiani Ep. Ticinen. 92 a ope B. Petri Gonzales 397 d epota aqua, qua laverat manus S. Anselmus 877 f Leprosum S. Leo 9 Papæ in lecto suo collocat, qui disparens creditur Christus fuisse 664 b c

Libros in aquam lapsos, recuperat intactos S. Fructucsus 434 a b Libros S. VVicterpi auferens fit cæcus, meritis ejus illuminatur 557 b

Lignum e paradiso adfertur B. Lidwinæ ab Angelo 283 f 284 a b c 318 c d e f

Linguæ excisæ SS. Basilissæ & Anastasiæ 372 b c d S. Irenæ 404 e S. Pusicio M. in Perside 847 a Lingua B. Claræ Gambacortæ post 13 annos a morte integra 516 b miraculis clara 516 c d Lingua justo brevior, Missa facta de S. Benedicto Avenionensis, fit productior 264

Lis a S. Aya mortua deciditur 579 In litibus ejus patrocinium 581 b c & S. VVernheri 709 c

In Litaniis invocans S. Vrsmarum a sub mersione liberatur 571 d e

De Loco mutando cogitatio diabolica, & quomodo superanda 872 d e f

Lorica ex catenis ferreis B. Rayneri solitarii 6 e

Lucerna a nemine portata prælucet B. Bernardo Tironiensi 244 d Lumina apparent super corpus S. Contardi 450 d in festo S. Godebertæ divinitus accensa 35 c d in elevatione S. Hugonis Enziacen. 770 d & S. Gutlaci 55 c f ad tumulum B. Idesbaldi 591 d e f sæpe circumfusa B. Lidwinæ 341 e 282 d e B. Idæ Lovanien. 168 d e post Communionem & in colloquio 187 e f coram Eucharistia & in Missa 188 a b c

A Lupo vitulus recipitur a B. Bernardo Tironio 239 d abreptus puerulus invocato S. Leone 9 Papa 672 c d

A Luxuriosa muliere nequiens abducere Sacerdotem, illam a morte in tormentis ostendit, atque ad vomitum reverso, prædicit obitus diem & horam B. Lidwina 326 e f 327 a b c d A meretricibus solicitatus, in igne illæsus cubat & convertit illas S. Petrus Gonzales 393 f 394 a b c d e

Magnus dictus S. Leo I Papæ, quia eminens orator 17 e

Mahometismum refutat, ideo trucidatus S. Perfectus 585 586

Maleficium sublatum invocato B. Idesbaldo 592 f & B. Andrea Augustiniano 615 d

Mamillæ apostema curatur ope B. Margaritæ Ordinis Prædicatorum 195 e f

Manna cælesti persunditur S. Agnes Politiana 796 c d e

Manus apparet fulgida nato S. Guthlaco 39 b arida curatur, ope S. Leonis 9 Papæ 669 c e f B. Bernardi pœnitentis 686 b 687 f 690 a læsa item manca invocato B. Simone Tudertino 825 b 826 d Manus pectori infixa sanatur a S. Marcellino Ep. Ebredunen. 754 a ei vas adstrictum solvitur 755 b Manus immissuræ funem in collum S. Theotimi manent immobiles, ejus precibus solvuntur 755 f

Mare transmittit in lapide discipulus S. Lasreani 547 a removet S. Caradocus 152 d inambulat S. Fructuosus 432 c

S. Maria Deipara jubet discipulos a S. Isaaco admitti, hinc Eremus S. Mariæ dicta 27 c e imponit capiti B. Lidwinæ sertum postea suæ imponendum 343 c d e 285 d e f puerulum inter brachia ostendit Idæ Lovan. 176 a in Missa præbet amplectendum 177 a b indicat prædestinationem B. Bernardo Tironio 227 a liberat a dolore S. Guilielmum Politiensem 473 b invocatur a S. Wernbero inter cruciatus moribundo 700 e f S. Agneti Politianæ tres lapillos tradit in pignus ab ea fundandæ ecclesiæ 795 b c docet morbos ei obventuros, & solatiis divinis relevandos 800 b c cum Angelis adest ægroto Dominico Leonesio 834 c invisit moribundam matrem S. Leonis 9 Papæ 656 b Ejusdem ecclesia 1 sec. Salonæ 7 e alia Romæ trans Tiberim a S. Callisto constructa, ab aliis refecta 83 d 86 b alia a Partu dicta in Sicilia 465 c f 472 b monitus adire cœnobium ei ecclesiam erigit 469 d e f 471 b c Ejus capilli delati Carnotum & ad S. Anselmum 940 a b imago celebris Schiedami 272 d 307 f erga eam devota B. Lidwinæ 272 e 307 e imago miraculoso sudore civiles dissensiones præsignat S. Agneti Polittan, 807 c S. Mariæ cultui addictus B. Ioachinus 450 a magna abstinentia vivit, & alios ad ejus amorem excitat 451 c e incitatur ad Ordinem Servorum B. Mariæ 451 a eligit nomen Ioachini 458 a de morte instante monetur 463 a S. Mariæ mysteriis affecta, Nativitatis Christi nocte lac habuit in uberibus B. Lidwina 343 f 344 a b c 283 c d 284 a b uno die salutat vicibus 1100 genua flectens Ida Lovanien. 161 Ave Maria in assulis inscriptum, aut a columbis frumenti grana rostro ferentibus formatum, indicium est templi ei construendi 101 c Salve Regina, inter Angelos apparens Sacerdoti, decantat adhuc vivens B. Lidwina 342 a b

Martyr obiturus consolatur plangentes S. Elphegus 639 f orat pro persecutoribus, securi percutitur 640 a b Martyres habiti comites S. Leonis 9 Papæ occisi 663 664 a ipse ab his in visu invitatur 666 b Martyribus ab Angelo comparatur B. Lidwina, ob lasciviam militum & verbera patienter tolerata 289 b c d e 349 350 a ob Martyrum constantiam lætitia Ecclesiæ deprædicatur a S. Cypriano 480

Mater filios proprio lacte nutrit B. Ida Comitissa 142 b Mater & filia BB. Hildegundis & Hadwigis 264 c Matri præmortuæ exectus S. Drogo 443 b

Meretricem ad flagitium postulantem repellit, dein recurrente ejus memoria vincitur, sed ab insultantibus dæmonibus territus, pœnitentiam agit S. Guilelmus Politiensis 468 c d e 469 a 471

Merita sua matri ægra transcribit B. Lidwina 315 a 277 f Meritis & præmio æquales Præmonstratensis Ida Lovan. cuidam Præmonstratensi 169 c d

Mendacii levis a S. Felicitate arguitur B. Herluca 553 b

Miles S. Guthlacus, dein anachoreta 39 b

Mimus per ludibrium Christianorum ficte suspensus S. Ardalio 213

Miracula ne fiant ad sepulcrum B. Wolbodonis, per quæ quies monastica turbetur, precibus impetrat Abbas Stephanus 862 d 863 d

Missam pro defunctis sæpius celebrat S. Leo 9 Papa 664 pro defuncto monacho sibi olim rebelli anno toto S. Anselmus Prior 869 870 a quotidie eam pro benefactoribus curat fieri B. Bernardus Tironius 241 a qui sub eadem Angelico vultu apparet 246 e ab eam celebrante procedere solare lumen, innumeris assistentibus Angelis vidit S. Hildegundis 788 c d In ea Christi præsentiam agnoscere solita Ida Lovan. 172 c f 173 a b distracta per extasim ad Eucharistiæ adorationem reducitur 173 c d ad eam perficiendam calix vino divinitus impletur 568 b ad audiendam festinantes ponte fracto cadunt in aquam nec pereunt 567 d acceptans celebrare de S. Vrsmaro liberatur dolore dentium 570 a Missa S. Anselmi audita convalescit æger 889 a ei jubet gallos & gallinas interesse & dein dimittit Ida Lovan. 166 a b Missam sacrilegi Sacerdotis audiens non sentit devotionem 178 e

Missionarii vitam Apostolicam agunt BB. Bernardus Tironius, Robertus Abresellus, Vitalis Mauritonius 234 b c

Modestia S. Iustini inter disputandum cum Tryphone Iudæo 177 c S. Leonis Magni cum majestate Pontificia 17 f

Molendino comparat humanam vitam S. Anselmus 880 f

Monachi Martyres Menas, David, Ioannes 82 Monachi debent esse confixi cruci Christi 234 f 235 a omnes sub se mortuos intelligit esse Beatos Bernardus Tironius excepto, qui absque gradu Ordinis Sacerdotem egerat 250 d e f Monachos MD deligit S. Lasreanus Ab. 546 a ccc habet in magna penuria victus & vestium B. Bernardus Tironius 243 c ex iis XIX morituros prænoscit, 226 f 227 a sub habitu monachi vivit S. Hildegundis Virgo 787 a b c 789 Monachum immorigerum subito extinctum a dæmonibus misere laniari videt S. Elphegus 632 f 633 a

Monasterium a se fundandum in loco Lupanaris per visionē docetur S. Agnes Politiana 801 802 plurima construit S. Fructuosus 431 a f 432, 433 d e 435 a e Regulam duplicem præscribit 431 a b CCCXXXIII subjiciuntur Congregationi Cavensi 97 e varia construuntur & restaurantur a B. Ida Comitissa 148, 149 e Monasterio extracta a fratribus B. Clara Gambacorta 5 mensibus includitur 508 509 a Monasticæ vitæ desiderio impetrat morbum S. Anselmus 867 c eamque præfert Archiepiscopatui 879 f 880 a

Monita congrua, monachis, Clericis, conjugatis, Regi dat S. Anselmus Abbas 877 c d e

Morbo difficili æger, ante altare S. Blasii sanatur S. Leo dein 9 Papa 655 f Morbi B. Lidwinæ, e costa fracta apostema interius, & stomachi debilitatio 273 309 d e computrescentibus intestinis, vermium scaturigo per tria ventris foramina 278 b 310 d dissoluta scapula, brachium igne sacro consumptum, frons & labrum sessa, oculi obtenebrati, dolores dentium & squinantia, vomitus humoris sanguinei, defectus intestinorum, calculus, ulcera pestilentiæ, marcor tibiarū & pedum, febres omnis generis 276 277 311 maxime ante obitum 355 patientia in iis divinitus concessa 312 e f corpus a morte omnibus morborum vestigiis abolitis speciosißimum 300 f 301 a 361 d e f 362 a amat ægritudines earumque incrementa petit 313, non emittit gravem odorem 313 f Cruciatus mulieris sibi devotæ in se recipit 337 b In Morbis ab omni commoditate abstinet etiam aquæ potu B. Bernardus Tiron. 244 a idem in Morbo ultimo suos hortatur ut institutiones datas observent, spondet se in cælo protectorē fore, petit veniam si in aliquo offendit, lautiores escas non admittit, morbi dolores patienter fert, caritatem inculcat, extremis Sacramentis munitur 248 249 ante Morbū novies jussa in visione calicem Christibibere illū patientißime tolerans, officiū suū integre exequitur S. Agnes Polit. 804 b Morbus incurabilis apparente B. Lidwina sanatur 302 b

Mortem pro Christo contemnit S. Iustinus 118 d e ejus periculum adit in irruptione Danorum S. Elphegus 637 a cur ipsam formidet nihil habet 638 a ante Mortem triennio continet se in cella, sub finem suos animat S. Hugo Enziac. 768 c Mortis diem a Christo apparente docetur S. Alfertus 99 f prænoscit S. Leo 9 Papa 666 c pridie in ecclesiam portatus, dat monita, preces fundit pro Ecclesia, pace communi, conversione hæreticorum, visitatur a SS. Petro & Paulo, sumpta Eucharistia obit 666 667 Mortis suæ diem prædicit S. Guthlacus 48 b XIX monachis singulis suum, prædicit B. Bernardus Tironius 226 f 227 a aliis S. Aya apparens 585 b c Moriturum se postridie, antequam Passio Christi in Parasceve esset prælecta, sanus indicat, & sic moritur B. Ioachinus solendore in templo apparente 462 b c d Mori in præsentia corporis S. Hugonis Enziacen. petens, ibidem expirat 771 c Mortem S. Agnetis Politianæ evulgant infantes e cunis 807 f 808 a Mortem fratris, & patris & neptis non satis moderate ferens B. Lidwina privatur consolatione cælesti 290 291 350 d 351 b 352 353 easdem post 5 menses recipit humilior facta 354 b c d 355 a Mortis S. Elphegi auctores puniti, 160 navibus submersis & 65 captis 641 c Morte subita punitur, prædium S. Guthlaci injuste vindicans, & feretrum dissipatur 58

Moribundus extremis Sacramentis munitus B. Wolbodo 861 a vult loris adstringi, & indesinenter orat 861 a b Moritur in amplexa Crucis 861 b Moribundi sanantur ope S. VVernheri 707 c d 726 d 727 b f S. Marcellini Ep. Ebredunensis 754 f 755 b d B. Margaretæ Ord. Prædic 191 d e 197 B. Iacobi de Oldo 606 d e f 607 e B. Bernardi pœnitentis 679 e

Mortui resuscitantur a S. Domnio Ep. Salonæ 8 b S. Wernbero 707 c 709 e f 710 c 712 b 713 b d 727 e 738 S. Zenone 76 f 77 e S. Alferio 38 d B. Margarita Ord. Prædic. 193 c S. Rodano Ab. Hiberno 358 b 383 Ida Lovan. 169 a b S. Innocentio Ep. Derton. 485 b S. Lasreano 546 a

Mures, e segete abiguntur reliquiis S. Vrsmari 570 b c

Musicæ peritus S. Carodocus 151 c S. Leo 9 Papa 655 b

Muti sanantur a S. Thuribio 416 f 419 b 420 b d ope B. Petri Gonzales 398 f 399 a S. Paterni Ep. Abrincen. 428 e 429 d S. Leonis 9 Papæ 668 e 669 d e 670 e 671 a 673 a 674 a B. Bernardi pœnitentis 682 c 683 f 691 f S. Agnetis Politianæ 811 c d 813 c Muti & surdi ope S. Wernheri 704 c e f 705 a 710 a 738 c B. Idæ Comitissæ 143 f 144 a b

Nasum sibi præscindit, ut displiceat oblato sponso & monasterium ingrediatur, Oda Præmonstrat. 776 777

Nato S. Guthlaco manus fulgida apparet 39 b S. Agnete Politiana cerei accensi 793 f

Navim submersam revocat puero intus salvo S. Rodanus 383 e aliam oratione ad alteram ripam transmittit S. Fructuosus 434 b c Navigantium Patronus B. Petrus Gonzales 390, 391 397 d Naufragus liberatur invocato B. Simone Tudertino 827 c

A Negotiis secularibus abhorret S. Anselmus 882 a

Nives pluere super monachos Tironios visæ 639 f Nivem intra vestem sinit liquefieri B. Bernardus pœnitens 677 d

Obedientia & humilitate excellit B. Bernardus Tironius 225 b eam amat B. Lidwina, suadet Religiosis, nec probat quietis studio recusari onera Pralaturæ, vel locum aliquo prætextu mutari 320 f 321 a b secularibus suadet ut Confessario pareant 321 c ex Obedientia agere omnia, est fructuosum 881 b c

Occisorem patris & fratrum non aversatur B. Clara Gambacorta, ab eo sibi ægre cibos mitti petit, viduam ac filias recipit 511 d e f

Oculis necdum caligans anno ætatis 110 obit S. Alferius 100 a Oculos aperit jam pridem mortua S. Agnes Politiana 813 f excußi sanintur invocato B. Simone Tudertino 830 e S. Vrsmaro 578 b oblato cereo oculo ad honorens S. Cyriaci 553 a signo Crucis a S. Papylo 124 e Oculum amissum & manum aridam sanam recuperans convertitur S. Mamertinus 759 Oculorum incontinentiam iocose redarguit B. Bernardus Tironius 254 c

Odor suavißimus exhalat in elevatione S. Guthlaci 55 c 56 d e corpore putrido B. Lidwinæ 315 f 358 f etiam a morte 361 c e sepulcro B. Bernardi pœnitentis 680 b in loco ubi degit B. Clara Gambacorta 510 d e corpore mortuo, & aliis ejus rebus 514 e Ex corpore, pannis, rosario S. Agnetis Politianæ 809 a

Officium Ecclesiasticum ægra cum alia recitans, illam suavißimo sapore replet Ida Lovan. 183 c

Oleum sudat ex sepulcro B. Petri Gonzales 397 a ex S. Antipæ 4 b S. Paphnutii Ep. M. 623 d Oleo vasculum vacuum replet, pro tota Quadragesima sufficiente, S. Agnes Politiana 798 f 799 a

Opilio B. Andreas Augustinianus 818 b

Orans triduo perseverat in templo S. Isaac Ab. 28 c pernoctat in frigore S. Elphegus 634 c excludit distractiones, ostium comprimens S. Stephanus Cisterc. 498 f sæpius elevatur a terra S. Agnes Politiana 794 f S. Anselmus cingitur caput globo igneo 871 c

Ordo Canonicæ vitæ confirmatus 7 sec. 551 a

Ordo S. Benedicti post destructum Glannofolium multum propagatur 763 f Ordinis monastici Abbates, S. Fronto in eremo Nitriensi 201 alii fere Benedictini, Isaac Spoleti 27 Agericus Ab. Turonibus 30 Gervinus Aldenburgi 495 Mamertinus cum Mariano monacho 758 alii Abbates in Hibernia Rodanus 382, Mundus 388 Lasreanus 542 Donatus in Scotia 495 Abbates & Episcopi S. Erkenbodo 93 S. Vrsmarus 557 S. Lambertus ex Abbate Archiepiscopus 215 ex Episcopo Abbas, S. Landricus 487 S. Hugo Prior 765 S. Martius monachus 5 sec. 152 SS. Paulus & Isidorus martyres Cordubæ 494 Congregationis Cavensis fundator S. Alferius 96 B. Bernardus Congreg. de Tironio 220 Ord. Cisterciensis S. Stephanus Cistercii 496 Idesbaldus Dunensis 586 Ida Lovaniensis Mechliniæ 155 Hildegundis Schonaugiæ 789 Ord. vallumbrosani Petrus Eremita 101 Ordinis Camaldulensis Iacobus de Certaldo 152 Dominicus Vernagallus 791 Ord. Præmonstratensis Eberhardus Præpositus 502 B. Hadwigis 264 Oda 772 Ordinis Prædicatorum S. Petrus Gonzales 389 Bartholomæus de Cerveriis Mart. 955 Agnes de Monte-Politiano 791 Margarita Virgo 190 Clara Gambacorta 506 Ord. Minorū BB. Ioannes de Castro-Villari 474 Iacobus de Oldo 599 Dominicus Leonesius 833 Ord. Eremitarum S. Augustini BB Andreas 612 Simon Tudertinus 818 Ord. Servorum B. Ioachinus Senensis 454 Monachi SS. Menas, David, Ioannes Martyres apud Græcos 82 Sanctimonialis S. Anthusa filia Copronymi Imp. 492 Eremitæ SS. Pharmuthius 14 Guthlacus Presb. 37 Caradocus Presb. 158 Guilielmus Politiensis 465 Nicus 599 Ioannes Palæolaurita 625 Geroldus 629 Theodorus Trichinas 756 Ioannes Massacii 852 Reclusi S. Drogo 441 S. Barsanuphius 22 B. Raynerus 61 Bernardus Pœnitens 674 Mansionarius S. Abundius 214

Ostium ecclesiæ aperitur ad reliquias S. Vrsmari 578 c

Otium vitandum præscribit adolescentioribus, & viduæ satis opulentæ lanificium B. Lidwina 324 e f

Ova pro hospitibus multiplicat S. Alferius 98 e

Pacem conciliaturus in Galliam proficiscitur S. Leo Magnus adhuc Diaconus 17 b eam firmat inter Imperatorem & Regem Francorum 655 e inter Comitem Flandriæ & Frisones B. VVolbodo 860 a Pacem pars non admittens misere perit 574 e f Pax Ecclesiæ tributa precibus S. Maximiani Patriarchæ CP. 848 e Pax firmata coram corpore S. Vrsmari 576 b d e

Pallium, non de manu Regis, sed de altari accipit S. Anselmus 907 c d

Panis inter comedendum non minuitur Idæ Lovan. 178 a Panem famelicus S. Guilielmus Politiensis accipit a viatore mox evanescente 469 c 471 f Miraculose multiplicat S. Agnes Politian. 799 b c d de mensa S. Anselmi accepto convalescunt ægri 888 f 889 a Panis hordeacei particula cum lutulenta aqua post solis occasum vescitur S. Gutlacus 41 d

Papæ voluntatem in his quæ Dei sunt præponit Regis voluntati S. Anselmus 903 pro ea paratus quælibet pati 904

Paralysi per Angliam grassante sanantur Episcopi, Magnates & subinde 100 uno die, invocato S. Guthlaco 52 b c d Paralytici sanantur a S. Victorino M. 374 a & a. S. Abundio 214 d ope S. Leonis 9 Papæ 670 d 672 e 673 a B. Bernardi pœnitentis 680 f 681 b d 683 d f 684 a b 687 c 694 e f S. Wernheri 710 a 728 a S. Vrsmari 568 a B. Iacobi de Oldo 606 c B. Simonis Tudertini 823 a 826 e S. Petri Gonzales 397 c 399 a B. Margaritæ Ord. Prædicat. 193 a 195 a 196 a ad sepulcrum S. Godebertæ 35 a b f S. Zenonis apparentis virgæ attactu 75 c d 77 b hausta aqua lotionis manum S. Leonis 9 Papæ 661 a

Parturiens implorata Deipara in periculo juvatur a S. Guilelmo Politiensi 470 c aliæ invocato S. Wernhero 709 c B. Margarita Ord. Prædic. 195 d 197 c

In Paschate exuberat fons baptimalis S. Marcellini Ep. Ebredun. 755 b c

Pater & filii S. Geroldus Erem. Vdalricus & Cuno 628 a b Pusicius & filia Martyres 847 a Patrem & fratrem exemplo suo trahit ad religionem B. Iacobus Certaldus 153 f 154 c

Patria B. Lidwinæ Hollandia, nullæ re gloriosior quam hac sua alumna 304 b

Patientia inter multiplices morbos initio minor B. Lidwinæ 280 a 311 e f paulatimcrescit meditatione Paßionis Christi & consideratione æterni præmii & sumpta Eucharistia 280 312; dein ipsa ægritudines amat, earumque incrementum petit 313 a fert sinistra obloquia 314 d jacet in assere & paleis, accincta cilicio 315 b c fert frigora & nuditatem 315 d Patienter fert adversa S. Leo Magnus 18 a Invidos S. Leo IX 655 c d injurias a patre illatas Ida Lovan. 159 a b convitia & sputa B. Lidwinæ 320 c d sustinet alapam alius illam defendens, & ideo feliciter postea obit 336 e f 377 a b ad Patientiam hortatur S. Anselmus 884 c d e f

Pauperes fictos aversatur B. Lidwina 324 b c Iis hospitium construit S. Damianus Ep. Ticinen. 91 e duodecim alenti in festo S. Zenonis filius mortuus resuscitatur 77 a in Pauperes liberalißima, optat eis destinatas eleemosynas prompte dari, maxime clam egentibus B. Lidwina 321 f 322 b nudis ut subveniat, panni sub manibus crescunt 324 c d annona divinitus multiplicata, modeste lætatur 287 322 a d item pro perna his divisa restitutur alia divinitus multo major 287 e f 322 b iisdem dat a morte matris omne peculium & ipsa eget 278 b 315 b f recusat honestiorem domum 312 c d in Pauperes pietate excellit S. Leo 9 Papa 655 a 664 b inopiam illorum consolatur 658 f Oblata in pauperum usus expendit 659 a quæ mendicando acceperat B. Bernardus pœnitens 677 c erga illos liberalis B. Clara Gambacorta 507 e 512 thesauros Ecclesiæ a se comparatos jubet in illos distribui S. Elphegus 734 d e 636 c in eosdem distribuit 500 argenti libras, a Rege non admissas, S. Anselmus 899 f 900 a b cum Pauperibus conversatio B. Bernardi Tironii æstimanda præ dono miraculorum 253 d Pauperum oppressioni ex consilio S. Anselmi providet Rex Angliæ 943 e Paupertas primorum Cisterciensium etiam circa sacram supellectilem 497 d e ostiatim mendicat S. Stephanus Ab. 498 a pro pecunia addicit misericordiam Dei 498 b c

Peccatum mortale ut impediat, jubetur vivere Ida Lovanien. 178 b illud præ inferno abhorret S. Anselmus 882 f ob Peccata pœnitentiam agit B. Bernardus pœnitens 676 b c ob eadem anxia, jubetur communicare & liberatur scrupulis Ida Lovan. 179 b c Peccator captus suaveolentia B. Lidwinæ vitam emendat 347 c d e Peccatores beneficiis emendat & precibus S. Elphegus 636 a

Pecora pascit S. Drogo adolescens 443 c

Pectoris dolor tollitur ope B. Idesbaldi 590 f B. Bernardi pœnitentis 686 b

Pecunia multiplicata ob inopiam S. Agnetis Polit. 799 b

Pedis dolor curatur in elevatione S. Guthlaci 56 a ope S. Wernheri 709 c inflatio cum periculo abscissionis ope B. Bernardi pœnitentis 686 c d 691 b 694 d Pes aridus 695 e distortus invocato B. Simone Tudertino 830 c Pedum oscula non admittit S. Anselmus 888 c

Peregrinorum 30 millia accurrunt ad corpus S. Wernheri 718 c imo 300 millia 732 b Peregrinatur quotannis ad S. Guthlaci sepulcrum Witlasius R. Merc. 51 d Hierosolymam & per orbem Christianum vinculis ferreis constrictus B. Bernardus pœnitens 676 d e cum patre & hoc mortuo sub veste virili in Palæstinam S. Hildegundis 78 c d

Persecutiones annis IV tolerat S. Anselmus 892 d

Perseverantiam impetrat viduæ piæ B. Lidwina 323 d e

Pestis sublata Reliquiis S. Sebastiani 91 f S. Lidwinæ 367 c d meritis B. Margaritæ Ord. Prædic. 197 f S. Vrsmari 574 b c S. Leonis 9 Papæ 656 e S. VVernberi 726 f 727 d e S. Marcellini Ep. Ebredunen. 755 a B. Iacobi de Oldo 670 c Idæ Lovan. 171 c Peste grassante pœnitentiam prædicat & tollit S. Godeberta 33 e f Peste laborans B. Lidwina edicit Curato eum prius moriturū, & de restitutione monet 347 a

Phrenetici curantur invocato B. VVolbodone 862 c 863

Phthisin tollit B. Idesbaldus 591 a B. Iacobus de Oldo 607 a

A Pice & resina ferventi illæsus S. Calocerus 526 d e

Piratas arguit, in mutuam cædem conversos impedit oratione, oborta tēpestate periclitantes & mitiores redditos naufragos excipit, & tranquillitatem impetrat B. Bernardus Tironius 229 230 Piratarum exequias faciunt dæmones 236 f

Pisces pro annua solennitate S. Alferii ultro adferuntur 100 d paucis multos reficit S. Caradocus 151 e ab ave accipit S. Stephanus Cisterc. 498 f

Pleuriticus dolor sublatus ope B. Idesbaldi 593 a B. Andreæ Augustiniani 615 a S. Agnetis Politianæ 812 c

Plumbatis ad mortem cæditur S. Maximus 208 c

Pluvia super audientes concionem lapsa 177 e impetratur expositis Reliquiis S. Vrsmari 566 a b c 577 f & precibus S. Anselmi 889 d

Podagra curatur a S. Zenone 77 f & S. Wernhero 712 c

Pro Pænitentia Sacramentali jubet injungi sui suspendium ad id tentato, & sic eum liberat B. Lidwina 327 f 328 a b 292 c d Eadem grandis peccatoris pœnitentiam suscipiens, jubet ipsum una solum nocte jacere resupinum, itaque eum convertit 328 f 329 a

Pontem sundare jubetur a Christo S. Benedictus 257 c d

Prædicit venturos fures S. Isaac 28 e Ethelbaldo regni restitutionem S. Guthlacus 47 c iterū a morte apparens 49 c d & mortis suæ diem 48 b XIX monachis diem morbi & mortis brevi adfuturum B. Bernardus Tironius 226 f 227 c & Rotrocum Comitem captivum liberandum, & qui detinebat puniendum 241 Auditoribus suam mortem B. Petrus Gonzales 396 c mulieri, maritum, si ad illum redeat mansuefaciendum, B. Lidwina 345 c d e tentato perseverantiam in religione 345 f 346 a naves ab hostili classe capiendas 346 b c duellum impediendum 346 f interitum Danis in infidelitate manentibus S. Elphegus 640 a d

Proconsul S. Venustianus M. Tuderti 541

Prophetiæ donū quale sit docetur visu S. Anselmus 868 f

Providentiam Dei indicat obmurmurantibus monachis dum escas 70 Camelis adduci jubet Angelus 202 203

Psalteriū integrū quotidie legit S. Stephanus Cist. 497 a de die & nocte S. Leo 9 Papæ 664 a scribit illud cū orationibus interpositis & quotidie legit ante Missā B. VVolbodo 861 d

Psittacus recreat S. Leonem dicendo, Leo Papa 659 b c

Pudicitiam colit in se & suis S. Elphegus 636 b Pudicæ mulieri oblatum maleficium dissolvitur voto facto S. Agneti Politianæ 811 f vide Castitas

Pueri, non viri, transferūt corpus S. Domnii Salonitani 9 b eos non debere nimium coarctari docet S. Anselmus 873 e f

Purgatorii pœnas considerans B. Lidwina ad eas videndas rapitur 285 c animam liberat per flammas eundo 338 a b orat indesinenter pro animabus 338 d intelligit quanti meriti sit illis succurrere 340 b Sacerdotis animam ob incuriosam vitam, XII anno patientis, liberat 338 f 294 b c arguit optantem diuturnum purgatorium, modo salutis esset certus 340 a b absque Purgatorio se ad cælum transituram certa, moritur 358 d

Quadragesimæ integræ jejunium institutum matris imperio solvit B. Iacobus de Oldo 603 e & jubente Episcopo ter in hebdomade cibum sumit 603 f Quadragesimas quatuor servat in an. B. Bernardus pœnitens 677 c Post Quadraginta dierum preces elevatur corpus S. Zenonis 75 a

Reclusus S. Drogo pane hordeaceo. & aquæ potu alitur: cella ardente recusans egredi manet illæsus 443

Regulam S. Benedicti confirmat Bertulphus R. Merciorum 51 f

Reliquiæ de vestibus SS Petri & Pauli ultro oranti S. Agneti Politianæ traduntur 798 d minimam particulam maximi æstimat S. Anselmus 891 d 934 e

Reliquias furaturus S. Damiani Ep. impeditur campanis ultro sonantibus 92 a In Reliquiis Sanctorum præsidium habere urbes docet S. Prudentius 407 f 408 a b c

Regem fidenter arguit S. Anselmus 879 a f

Renum dolor curatur ope B. Bernardi pœnitentis 683 e

Restitutionem omnium ad Ecclesiam Cantuariensem spectantium a Rege exigit S. Anselmus 898 c

In Risum vanum effusus, ob occisum S. Vasium, ejectis interioribus moritur 424 f

Romam nudis pedibus intrat S. Leo IX 658 b venientes ad limina Apostolorum consolatur 659 a

Rosæ pluere super monachos Tironios visæ 639 f Rosa de cælo missa honoratur hieme excipiens hospites S. Agnes Polit. 800 e f Rosarium ejus mortuæ cælestem odorē efflat 809 a

Sacerdotes concubinarios emendat B. Bernardus Tironius 234 Sacerdotium idolorum oblatum respuunt SS. Maximus, Quintilianus, Dadas 127 e

Sagittis occisi Menas, David, Ioannes 82 d S. Zoilus 130 e

Sanguineus fluxus sistitur ope S. Vrsmari 575 d Sanguis ex corpore B. Bartholomæi de Cerveriis occisi non effluit dum Fratres conventus advenirent 956 b Sanguinē sudat corpus jā pridē mortuæ S. Agnetis Politianæ 814 e f lacrymatur B. Lidwina 315 d ob paßionem Christi 329 f cruentarum ejusmodi lacrymarū sacculus suppositus capiti mortuæ 362 e

Saxū grande portat solus B. Benedictus Avenionen. 257 f

Scabiosus sanatur ope S. VVernheri 727 f

Scientia infusa data B. Margaritæ Ord. Prædic. 191 c

Scorpionibus attrectati SS. Carpus & Papylus, indemnes manent 125 b

Scriptores Ecclesiastici, 2 sec. Philippus Ep. Gortinensis 12 S. Anastasius Sinaita, & S. Anasius Patriarcha Antiochenus, quinam a singulis conscripti libri? 852 853 Scripturarum & Incarnationis mysteria explicat illiterata, B. Lidwina 344 e f Scripturam de nocte legens ab illapsa candela servat illæsam B. Bernardus Tironius 225 c d

Scyphum fractum, reddit integrum S. Leo 9 Papæ 660 f

Segeti incrementum procurat B. Bernardus pœnit. 679 a

Semina benedicta a S. Hugone Enziac. fertiliora 767 f

Senio non debilitatus anno ætatis CX S. Alferius 100 b

Sepeliri absq; ornatu petit mater S. Leonis 9 Papæ 656 c Sepulcra construit S. Maximianus Patriarchæ CP. 849 a Sepulcralis lapis ultro amotus in elevatione S. Hugonis Enziac. 770 e Sepulturæ modū ordinat æger S. Guthlacus 48

Sermo gravis, modestus, rarus B. Lidwinæ 320 e f

Serpentes fugantur verbo S. Germani Ep. Autißiodoren. 759 e curantur ope S. Leonis 9 Papæ 671 d S. Paterni Ep. Abrincen. 429 b

Ob Silentium lapidem in ore detinet B. Raynerus 61 a in Silentio labores peragi præscribit B. Bernard. Tiron. 244 a

Simoniacos in Concilio damnat & pellit S. Leo 9 Papæ 659 d f 661 b eorū patroni puniuntur 659 d 660 a contra eos in Concilio Londinensi agit S. Anselmus 928 e ob Simoniam suo Abbati resistit B. Bernardus Tiron. Prior 226 a

Solis statuam verbo dejiciunt SS. Faustinus & Iovita 524

Somnolentia semel superata, dein non dormit S. Lidwina 276 e 305 f

Sordidam esse mundanam vitam in extasi ostenditur S. Anselmo ægrotanti 873 e d

Per Spinas raptatur nudus & illæsus S. Sabas Gotthus 89 c spino pedi infixa curatur veste S. Guthlaci 46 d e

Spiritus sanctus supra caput B. Ioachini visus 459 f & hujus oratione aliis impetratur 460 c

Sponsi SS. Valerianus & Cæcilia Martyres 204 Sponsam Christi annulo subarrhat S. Godebertam S. Eligius 33 a

Spuens in faciem, rixantem excæcat S. Godeberta 34 c

Stationes & proceßiones instituit B. Wolbodo 861 d

Steriles parentes orationibus, eleemosynis & peregrinationibus obtinent S. Hildegundem & sororem 782 e f Sterili proles impetratur invocato B. Iacobo de Oldo 607 a

Sternutans periculose sanatur ope B. Simonis Tudertini 823 b

Stomachi dolor curatur ope B. Iacobi de Oldo 606 c

Strumosam benedictione sanat B. Ioachinus Servita 461 d

Submersionis periculum amovetur ope S. Wernheri 704 c f 705 a 707 b 712 d e 713 b c 738 d a diabolo intentatum impedit S. Zeno 70 f 76 e Submergendus puer bis salvatur ope B. Margaritæ Ord. Prædicat. 193 c Submersi vitæ restituuntur ope S. Agnetis Politianæ 806 a b 810 b B. Bernardi pœnitentis 678 d 682 e 683 e 691 e 692 e f 693 d 696 b c 697 a b S. Rayneri solitarii 62 B. Ioachini 464 f Submersus in flumine obit S. Sabas Gotthus 89 e f

Surdi sanantur ope S. Leonis 9 Papæ 668 e 670 b 671 b B. Bernardi Pœntentis 689 b 691 d B. Petri Gonzales 398 f 399 a B. Idesbaldi 592 e B. Andreæ Augustiniani 615 c S VVernheri 704 710 a e 738 a B. Simonis Tudertini 820 c 821 d f 824 f B. Iacobi Certaldi 154 e

Suspensa innocens S. Hildegundis ab Angelo fovetur 786 a b c d Suspensi SS. Ioannes, Antonius & Eustachius obeunt MM. Vilnæ in Lituan. 266 Suspensus capite deorsū super aquas sulfureas triduo moritur S. Victorinus 374 b d

Ad Tauros alligatus cum sociis illæsus S. Calocerus 526 a

Tempestatem a concione removet B. Petrus Gonzales 395 d signo Crucis S. Hugo Enziaci 767 e ea sedatur invocato B. Bernardo pœnitente 690 c d

Tentationibus diabolicis impugnatur S. Hildegundis, etiam de fuga e monasterio, & videtur ligata a dæmone ignea catena 769 f 788 a b e 789 c Tentationem gravem pellit alloquio S. Anselmus 878 c d Tentatos & mœstos spiritu recreat B. Lidwina 325

Tibia incurabilis sanatur aqua quo laverat manus B. Lidwina 335 b morsu serpentis inflata periculose B. Ioachino apparente 464 b læsa ope S. Leonis 9 Papæ 672 f S. VVernheri 711 d Tibiæ apostema & raptura sanatur invocato B. Simone Tudertino 823 c debilitas 826 f tumor 829 f 319 f 320 e

Tornandi artem discit B. Bernardus Tironius 218 b

Trabs, ad quam alligatus S. VVernherus, in honore habita 722 a

Traditiones antiquas circa Missam, Horas Canonicas, custodiam Ecclesiæ &c. curat observari S. Galdinus 598

SS. Trinitatis mysterium docetur S. Tiburtius 206 a

Vbera abscissa SS. Basilissæ & Anastasiæ Romæ sub Nerone 372 b c

Vena disrupta raucedinem adfert Idæ Lovan. 174 c d Venæ raptura solidatur implorata S. Agnete Politiana 810 f

Verbera trecenta passus S. Pausilipius 372 e Iis immortuus S. Eutyches 374 a

Vt Veritatem dicat, fatetur hominem ab hoste ad necem quæsitum ad se intrasse & salvat B. Lidwina 310 a b ideo alapa a matre per cussa patienter fert propter veritatem victrix 310 b c dum hominem invisibilem reddit 274 a

Vermes scaturiunt per tria foramina ventris B. Lidwinæ 275 e f 310 e 306 b Vermes aurem ingreßi tolluntur ope B. Bernardi pœnicentis 681 f 688 f

Verruca supra oculum, visum auferens, tollitur ope B. Idesbaldi 592 a item e manibus 592 f

Vestitu candido usus S. Elphegus Archiep. 636 b vestitur cilicio, lorica, & cuculla B. Bernardus pœnitens 677 b pellibas S. Guthlacus 41 d

Vestes in frigore sibi detractas offert pauperibus B. Bernardus Tironius 244 f Veste sua indutum, a spina pedi infixa ægrum sanat S. Guthlacus 46 d e

Victoria in lite obtinetur invocato S Zenone 77 e Prælio de Hungaris, indicto pridie jejunio sub Ottone I 564 c d

Vidua pia in testimonium continentiæ cum S. Innocentio Ep. Dertonen. prunas ardentes vestibus illæsis defert 485 d alteri sibi servienti impetrat perseverantiæ donum & occultum animi votum B. Lidwina 323 d e f

Vigiliis & orationibus addictus B. VVolbodo 856 a 858 c & S. Anselmus 868 a b

Vinculis ferreis 7 constrictus in pectore, lumbis, collo, brachus & cruribus peregrinatur Hierosolymam, & per orbem Christianum B. Bernardus pœnitens 676 d e ea divinitus solvuntur 677 b

Vinum peregrinantibus ad B. Bernardum Pœnitentem dari solitum divinitus augetur 684 e Vini pauxillum, quod sitibundus biberat, copiosius & melius in lagena relinquit B. Petrus Gonzales 394 f Vino modico epilepticæ sitienti dato invenitur vasculum repletum: eoque indeficiente diu utitur B. Lidwina 322 c d e 286 c d corrumpitur Vinum irridentis euntes ad venerationem B. Ioachini, dein voto eidem facto restituitur 463 f 464 a Vinum a patre negatum Idæ Lovan. corrumpitur, hac orante suo vigori restituitur 15 a

Virgo per excellentiam B. Lidwina, ut cedrus inter Martyres, ut rosa inter Apostolos, ut oliva inter Patriarchas, ut platanus inter Prophetas, ut balsamum inter Angelos 304 b c comparatur cum sanctis feminis 304 d e f 321 e Virgines aliæ sacræ SS. Godeberta 31 Vißia Mart. 81 Encratides Mart. 420 Herluca 552 filia Pasicii Mart. 845 a 847

Virtutes venerabilem Regibus reddunt S. Lantbertum 217 a in 4 Cardinalibus excellit B. Bernardus Tiron. 246 f

Vitæ Sanctorum comparantur lucernæ supra candelabrum, & frumentis in cibum dandis 97 a b eas utiliter scribi late probatur 222 c d e f 223 a b d in eisdem scribendis numquam deficit copia, varietas, utilitas 303 b c ex Vita B. Lidwinæ omnes proficiunt & Dei stupenda opera addiscunt 303 e ejus liber, fluitans super mare miraculose servatur 302 f

Vlcera pestilentia habet Lidwina 311 d precibus impetrat 313 b Vlcera curantur ope S. Leonis 9 Papæ 669 e 670 d invocato B. Ioachino 465 c

Vulnera inflicta S. Elphego sanantur a S. Dunstano 639 d alteri ad sepulcrum B. Iacobi Certaldi 154 d

Unctio extrema datur in magno Sanctorum comitatu B. Lidwinæ morituræ 358 c d eadem & sacro viatico munita obit B. Ida Comitissa 144 c

Unguentum optimi odoris stillat e sepulcro S. Theodori Trichinæ 756 f 757 a

Vox canora amittitur, ut impedimentum profectus spiritualis 336 b c

Voce cælesti animatur S. Calocerus M. 524 f 525 c docetur quæ futura sunt 526 b

Voluntati alienæ quantum præstet aptari, quam facere suam docet S. Anselmus 878 b

Urbs ab hoste obsessa invocato S. Marcellino Ep. Ebredunensi & Cruce commota & columba apparente liberatur 754b c d

Ursæ objecti non læduntur SS. Carpus & Papylus 125 e Urso ad convehenda ligna & lapides utitur S. Geroldus 629 d

Vulnera Christi impressa B. Lidwinæ cute obteguntur 331 f sic signata in visu apparet piæ mulieri 334 f 335 a

Einleitung April III

Heiligenlexikon als USB-Stick oder als DVD

Unterstützung für das Ökumenische Heiligenlexikon

Seite zum Ausdruck optimiert

Empfehlung an Freunde senden

Artikel kommentieren / Fehler melden

Suchen bei amazon: Bücher über Acta Sanctorum: Anhang April II

Wikipedia: Artikel über Acta Sanctorum: Anhang April II

Fragen? - unsere FAQs antworten!

Im Heiligenlexikon suchen

Impressum - Datenschutzerklärung

Zum Schutz Ihrer Daten:
mit 2 Klicks empfehlen!

Unser Reise-Blog:

Reisen zu den Orten, an denen die
Heiligen lebten und verehrt werden.

- zuletzt aktualisiert 00.00.2014
korrekt zitieren: Societé des Bollandistes:
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet das Ökumenische Heiligenlexikon in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über https://d-nb.info/1175439177 und https://d-nb.info/969828497 abrufbar.