Ökumenisches Heiligenlexikon

Acta Sanctorum der Bollandisten
Band April I

Einleitung April I

Apr. I

Henschenius, Godefridus
Papebrochius, Daniel

Acta Sanctorum Aprilis collecta, digesta, illustrata, A Godefrido Henschenio et Daniele Papebrochio e Societate Iesu. Tomvs I, quo priores X dies continentur. Præmittuntur duo antiquissimi Catalogi Romanorum Pontificum, cum variis ad illos observationibus. Subiunguntur Acta Græca ad eosdem dies pertinentia.

Antwerp
Michael Cnobarus 1675

[6], lii, 910, LXXXVI, [30] p.

ACTA SANCTORVM
APRILIS
collecta, digesta, illustrata,
A GODEFRIDO HENSCHENIO ET DANIELE PAPEBROCHIO
e Societate Iesu.
TOMVS I.
quo priores X dies continentur.
Præmittuntur duo antiquissimi Catalogi Romanorum Pontificum, cum variis ad illos obseruationibus.
Subiunguntur Acta Græca ad eosdem dies pertinentia.

ANTVERPIÆ APVD MICHAELEM CNOBARVM ANNO MDCLXXV.

SANCTISSIMO
ET
BEATISSIMO
PATRI ET DOMINO NOSTRO
CLEMENTI X
PONTIFICI OPTIMO
MAXIMO.

Sanctorum Acta, a nobis & piæ mem. Ioanne Bollando collecta hactenus, digesta, illustrata, Sanctissime Pater, ideo fuerunt ad Vrbani VIII, Alexandri VII, Clementis IX Decessorum Tuorum delata pedes, quod unius Apostolicæ Sedis judicio permiserit Ecclesia definire ritum, quo sint ab hominibus venerandi in terris, quos supra omnem humanæ cognitionis captum Ecclesiæ Sponsus glorificavit in cælis. Nunc operis, ab illis haud mediocriter probati, partem quartam, qua mensis Aprilis continetur, Sanctitati sistimus Tvæ: non tantum ob eam rationem, quæ ceteris omnibus mensibus fuit eritque communis; sed ob aliam etiam, ipsi Aprili specialem ac propriam: quod unus hic plurium Sanctorum Pontificum gesta referat, quam alii multi menses simul; videlicet Cleti, Sixti I, Aniceti, Soteris, Caii, Marcellini, Ivlii I, Anastasii I, Cælestini I, Leonis Magni, & Leonis IX. Horum acta temporaque quia non poterant sufficienter haberi explicata absque distinctiori decessorum successorumque notitia; & velut in catena nexorum mutuo annulorum, proximos sibi utrimque cohærentes quicumque movebatur trahebat secum; vix ullus fuit totis quatuor primis rei Christianæ seculis Romanus Episcopus, cujus non esset suscitanda illustrandave memoria. Ad hoc porro antiquissimi duo eorum Catalogi, cum ipsi per se contulere subsidium maximum, tum occasionem dedere primi æternique Pontificis Christi Iesv ætatem omnem, a nativitate ad passionem, examinandi, & cum vulgari qua utimur Æra comparandi, atque perpetua serie explicandi ordinem ac successionem Vicariorum ejus, usque ad Bonifacium II, quod fit in Diatriba ad primum tomum præliminari. Est igitur mensis Aprilis peculiari quodam titulo Pontificivs. Quid? quod Religiosorum Ordinum institutionem confirmationemque penes solam Petri Cathedram esse voluerunt sacrosancta Concilia; & ad idem tribunal deferri jusserunt Processus formatos in causa eorum, quorum sanctitatem, virtutum exemplis præclaram & miraculorum evidentia coruscam, aris templisque dignam pronuntiari fidelium populorum devotio flagitat. Atqui de Sanctis ac Beatis Francisco Paulano, Guilielmo Xiclensi, Notkero Sangallensi, Hermanno Steinfeldensi, VVernhero Bacheracensi, Iacobo Bitectensi, Simone Tudertino, Peregrino Foroliviensi, aliisque nonnullis authentica talium actionum instrumenta, ex autographis Tabellionum Pontificiorum membranis, mensis hic producit in lucem, plura quam antehac in cunctis prioribus simul prodierint: & Cluniacensium, Cisterciensium, Cavensium, Silvensium, Tironiensium monachorum, sub Regula sanctissimi Patriarchæ Benedicti per numerosissimas Congregationes divisorum, origines; Fratrum quoq; Carmelitarum ac Minimorum exordia deducit, ex scriptorum vetustissimorum fide, eo apud omnes futura majori, quo rerum quæ tractantur tempora vel complectuntur arctius ætate sua vel propius attingunt. Tam multis ergo nominibus Pontificium Tribunal respiciens Mensis, quot alius nullus, merito istic ambit invenire Patronum, ubi necessario debet habere Iudicem: speratque cum Auctoribus suis, ad Sanctitatis Tvæ Pedes prostratis, nihilo minori se suscipiendum favore, quam qui eadem fiducia Romam accedentes, Ianuarius, Februarius, Martius, a prænominatis Decessoribus Tuis Apostolicam nobis Benedictionem jam toties retulere, ad reliquas operis vasti partes melius promptiusque elucubrandas. Id enim hac studiorum nostrorum oblatione, Tvæ Beatitvdini facienda, spectamus; ut Tuo ex Pectore, Pater Sanctissime, velut ex lucis indefectibilis fonte, derivatos radios inferamus in obscuros sanctæ antiquitatis recessus, ad Dei gloriam, Sanctorum honorem, publicam privatamque utilitatem Ecclesiæ: cui utinam longo adhuc tempore præsis feliciter; ut possis eamdem novorum Patronorum & numero ornare sæpius & fulcire præsidio; donec illorum ipse consortio, annis meritisq; cumulatissimus accedas. Ita post humile Pedum Apostolicorum osculum vovebamus. Antverpiæ MDCLXXV.

SANCTITATIS TVÆ
minimi famuli
GODEFRIDUS HENSCHENIUS
DANIEL PAPEBROCHIUS
Societatis Jesu Sacerdotes.

FACVLTAS
R. P. PROVINCIALIS FLANDRO-BELGICÆ
SOCIETATIS IESV,
ET SVMMA
PRIVILEGII CÆSAREI.

Cvm Acta Sanctorum mensis Aprilis, collecta digesta & illustrata labore & studio Godefridi Henschenii & Danielis Papebrochii, e Societate Iesu, tres dictæ Societatis Theologi legerint, opusque laboriosum, eruditum, ac luce publica dignum judicarint; Ego infrascriptus Societatis præfatæ per Flandro-Belgicam Præpositus Provincialis, potestate ad id mihi facta a Reverendissimo Patre Nostro Ioanne Paulo Oliva Præposito Generali, concedo Michaeli Cnobbaert, Typographo Antverpiensi, facultatem eadem Acta excudendi.

Cumque sacræ Cæsareæ Majestatis decreto cautum sit, ne qui libri a Societate Iesu conscripti, in provinciis Romano Imperio subjectis, excudantur aut venales proponantur absque ejusdem Societatis consensu; hisce declaro eumdem Typographum isto privilegio legitime frui. In quorum fidem hisce, officii mei sigillo munitis, manu mea subscripsi. Actum Antverpiæ, die VI mensis Decembris, MDCLXXIV.

LAURENTIUS VAN SCHOONE.

APPROBATIO CENSORIS.

Infrascriptus fidem facio, me legisse Acta Sanctorum Aprilis, a Reverendis Patribus Godefrido Henschenio & Daniele Papebrochio, Societatis Iesu Presbyteris, magno labore nec minori doctrina, collecta, digesta, & illustrata. Opus, olim per Summos Pontifices desideratum, atque Apostolicis Notariis demandatum; tractu temporis, per hæreticorum nequitiam & simpliciorum inscitiam, varie obscuratum; nostro hoc ævo, per dictæ Societatis Scriptores, cœptum nova methodo elucubrari; & in antehac vulgatis Ianuarii, Februarii, Martii mensibus, per Alexandrum VII & Clementem IX, utrumque recordationis felicis Romanum Pontificem, insigniter laudatum; atque per Eminentissimos Cardinales, Illustrissimos ac Reverendissimos Archiepiscopos & Episcopos, Religiosorumque Ordinum Generales, & doctissimos viros quamplurimos, magnificis judiciis approbatum, communique Christiani Orbis plausu exceptum; in quo prudens Eruditio, antiqua reducit; & simplex Veritas, obscura revelat. Igitur & hunc Aprilem, tribus tomis comprehensum, præmemoratis mensibus nihilo inferiorem; quin etiam, pro modo crescentis usu scientiæ, ipsis præstantiorem; luce publica dignissimum censeo; ut qui nihil contineat, quod Orthodoxæ Fidei adversetur, multa autem scitu utilia detegat ac manifestet. In quorum fidem hisce subscripsi. Antverpiæ XVI Februarii, anno Domini MDCLXXV.

Aubertus vanden Eeden. I. V. L.
Protonotarius Apostolicus, Canonicus & Archidiaconus,
Illustrißimi ac Reverendißimi D. Episcopi Antverpiensis Vicarius Generalis,
Librorum Censor.

SVMMA PRIVILEGII
REGIS CATHOLICI.

Carolus, Dei gratia Hispaniarum, Indiarumque, &c. Rex Catholicus, Archidux Austriæ, Dux Burgundiæ, Brabantiæ, &c. Serenissimus Belgarum Princeps, diplomate suo sanxit, ne quis Acta Sanctorum mensis Aprilis, auctoribus Godefrido Henschenio, & Daniele Papebrochio Societatis Iesu Sacerdotibus edita, præter voluntatem Michaelis Knobbari proximis novem annis ullo modo imprimat, aut alibi terrarum impressa in has nostræ Germaniæ Inferioris ditiones importet, venaliave habeat: qui secus faxit, confiscatione librorum & alia gravi pœna multabitur, uti latius patet in litteris datis Bruxellæ XXIII Iunii MDCLXXIII.

Signat
Loyens.

PROTESTATIO
AVCTORVM.

Qvandoquidem benevolis eruditisque Lectoribus cordate & ingenue sæpius denuntiavimus, atque adeo inculcavimus; si quæ ipsis sinceriora, quam quæ habuimus, Sanctorum Acta monumentaque alia occurrent; aut si in ipso nostro opere quidpiam reperient, ubi quod verum rectumque erat haud simus assecuti, deque his admonere nos dignabuntur; nos illis maximas habituros esse gratias, & quæ perperam scripseramus emendaturos; multo sane æquius est, nos Sanctæ Apostolicæ Sedis judicio ac decretis obtemperare. Nam Cælites omnes Deumque ipsum sancte testamur, nos eamdem sacrosanctam Sedem, ut Veritatis (quæ unice proposita esse historiam scribentibus debet) Magistram revereri; neque ab ejus scitis jussisque vel latum unguem declinare velle.

Quare (quod est alias Vrbani VIII Pont. Max. iteratis Constitutionibus vetitum) nulli, quantum quidem per imbecillitatem humani judicii provideri a nobis potuit, Sancti aut Beati appellationem adscripsimus, cui non eam vel Sedis ejusdem sententia, vel Majorum religio, vel veterum Scriptorum auctoritas contulerit. Neque item cujuspiam, qui non videatur, per communem Ecclesiæ consensum vel immemorabilem temporis cursum, aut per Patrum virorumque sanctorum scripta, vel longißimi temporis scientia ac tolerantia Sedis Apostolicæ vel Ordinarii, venerationem obtinere, commemoravimus miracula, prædictiones, arcanorum manifestationes. Si tamen videamur uspiam hoc in genere hallucinati, admoneat nos quivis amator Veritatis, atque illico corrigemus. Etenim hosce Commentarios nullum aliud habere momentum volumus, quam Historiæ Humanæ, ab hominibus errori obnoxiis compositæ: nisi siqua ex Divinæ Scripturæ libris descripta, aut Ecclesiæ Catholicæ Conciliis, Pontificiisque Bullis Canonizationum, quibus sua sacrosancta constare debet auctoritas, accepta sint.

AD TOMVM PRIMVM APRILIS
DIATRIBA PRÆLIMINARIS
IN CATALOGOS VETERES ROMANORVM PONTIFICVM.
Ex antiquißimis codicibus MSS. acceptos.

AUCTORE G. H.

PROLOGVS NOSTER.

Præmittimus Actis Sanctorum hujus mensis Aprilis tractatum de serie & successione Summorum Pontificum Romanorum, [Mense Aprili occurrunt Natales Pontificum Sanctorum,] qui primis aliquot seculis Ecclesiam rexerunt, eamque martyrio aut vitæ sanctitate exornarunt. Incitarunt nos ad illud studium, tum antiqui Catalogi eorumdem, quos hic damus; tum potissimum dies natales plurium in hunc mensem cadentes; quorum ætates ac res gestæ non satis liquide definiri & tractari possunt, absque decessorum successorumque exacta notitia, quam cum dictis Catalogis dare intendimus, ut veritas undequaque stabilita clarius ob oculos ponatur. Ex his quos dixi ad Aprilem spectantibus primo Christi seculo floruit S. Cletus, [Cleti,] a Principe Apostolorum & primo Pontifice Petro cum SS. Lino & Clemente ordinatus Episcopus, creditusque post hos Ecclesiam rexisse: qui a successore suo Anacleto, contra quam senserunt Eusebius & plures alii, necessario est cum hisce Catalogis distinguendus. Post hos autem duos traditur usque ad tempora S. Euaristi, superfuisse S. Clemens; sed privatus, aut Apostolicus Episcopus, id est nulli Cathedræ adstrictus. Seculo secundo vixerunt, & hoc mense coluntur, SS. Sixtus I, Anicetus & Soter. Inter memoratum Euaristum & hunc Sixtum, [Sixti,] præfuit Ecclesiæ S. Alexander: cujus Acta sincerißima, videntur universam decessorum & successorum Pontificum chronotaxim posse firmissime stabilire. Eamdem corroborant S. Hermes urbis Romanæ Præfectus, & Quirinus Tribunus, aliique ad X Aprilis relati, ab eodem Alexandro conversi & martyrio coronati sub Aureliano Comite; qui ab aliis Judex, Princeps & Imperator compellatur: & cujus facinora a variis ad Aurelianum Augustum, sesqui seculo serius imperantem, fuerunt perperam translata. Successerunt Sixto I Telesphorus & Hyginus; de quibus actum est tomo primo Ianuarii, sed quomodo tunc agi a nobis potuit qui sanctæ antiquitatis succum necdum imbiberamus; nunc vero edocti melius magisque exercitati ad veri falsique discrimen percipiendum, amota ista vellemus omnia, & quæ hic indicabuntur sola eorum loco substitui.

[2] Hygino successorem damus S. Anicetum, cui S. Pius subrogatus, [Aniceti,] fuit annos octo verus Pontifex, ante per septem circiter annos SS. Hygini & Aniceti Vicarius seu Chorepiscopus: quo etiam modo fuerunt Vicarii seu Chorepiscopi, Linus, S. Petri Apostoli; Sixtus, S. Alexandri carceri inclusi; Stephanus, S. Lucii in exilium acti; & aliorum alii. Imo qui Liberio, sub Constantio Imperatore in exilium acto, præfuit S. Felix II, inter Pontifices Romanos ab Ecclesia numeratur, quamvis non sederit post dicti Liberii mortem. Seculo autem Christo septimo, cum S. Martinus Papa esset ab Exarcho Theodoro Calliopa captus & in exilium ablegatus; mandante Constante Imperatore in ejus locum constitutus est S. Eugenius, qui usque ad S. Martini obitum fuit Vicarius annis duobus, mensibus octo, diebus octodecim; ac dein verus Pontifex sedit octo mensibus, diebus octodecim, mortuus anno DCLVI die II Iunii, & inscriptus Martyrologio Romano.

[3] Pio Pontifici successit S. Soter: in cujus Actis, XXII Aprilis illustratis, [Soteris,] demonstramus eum integros annos novem præfuisse, atque anno Christi CLXXI vita functum esse. Cardinalis Baronius, quia aliter de annis decessorum senserat, coactus tempus Sedis ad non integros quatuor annos contrahere, ejusque obitum anno CLXXIX assignare; Si quis, inquit, certiorem de annis Soteris invenerit chronographiam, qua tamen Cletus e numero Romanorum Pontificum non ejiciatur, nec litterarum Martyrum Lugdunensium sincerum testimonium contemnatur, haud inuiti assentiemur. Hæc Baronius: cujus desiderio speramus a nobis faciendum satis solidissima & commodissima methodo, chronographiam istam petendo ex ipsis S. Soteris Actis, nec non ex successione S. Eleutherii, cujus anno VII mota est apud Lugdunenses persecutio, cum hujus Pontificis virtus satis ubique innotuisset. Imo successio Cleti ab Anacleto distincti, contra nuperos Græcizantes, optime propugnatur. Postea, in persecutione Diocletiani, passi sunt mense Aprili SS. Cajus & Marcellinus Pontifices.

[4] Eusebius lib. 7 Historiæ Ecclesiasticæ cap. 32 asserit, [Caji] Cajum & Marcellinum sua ætate vixisset. Sed, quod vehementer obstupescendum est, ita aberrat, ut videatur ultro voluisse a veritatis tramite recedere. Caji decessor Eutychianus sedit annos octo, cui vix decem menses concedit Eusebius: dein inertissima segnitie, SS. Marcellinum & Marcellum ejus Successorem, [Marcellini,] in unum eumdemque hominem conflat; aut certe, ob nominis similitudinem, Marcello omisso, successores S. Marcellini statuit in Chronico SS. Eusebium, Melchiadem & Silvestrum, sub quo suum Chronicon finit. Quare Eusebio cum suis sequacibus amandato, in iis quæ sunt Romanæ Ecclesiæ, majorem esse adhibendam fidem ejus alumnis, quam ceteris, censemus cum Baronio, in Notis suis ad XXVI Aprilis, quo coluntur SS. Cletus & Marcellinus, quos Eusebius a successoribus Anacleto & Marcello non distinxerat.

[5] Latinis igitur potius quam Græcis circa Romanos Pontifices inhærere cum haberemus constitutum, [Præ libro Pontificali] diuturna ac magna solicitudine indagavimus quoscumq; de Summis Pontificibus tractatus ab ejusdem Ecclesiæ alumnis antiquioribus conscriptos; & anno MDCLX Romam appulsi, hac de re cum viris magis eruditis egimus. Commendabant aliqui Librum Pontificalem, ex quo Vitæ Pontificum editæ sunt ab Aloysio Lipomano tomo tertio Vitarum Sanctorum Priscorum Patrum, usq; ad S. Felicem II & tempora Constantii Imperatoris, quæ & in tomis Conciliorum saltem usq; ad tempora S. Gregorii Magni allegantur, & postmodum ex Anastasio bibliothecario aliisq; auctoribus continuantur, ac paßim in Annalibus Ecclesiasticis laudantur. Lucas Holstenius Bibliothecæ Vaticanæ tunc Custos (quem nobis Alexander VII Pontifex Maximus ut virum eruditum & hominem pium commendabat) obtulit Catalogum Summorum Pontificum, [& Catalogo Ms Palatini,] ex antiquissimis membranis Palatinis Vaticanæ bibliothecæ descriptum, in cujus codice 40 armarii 20 ante Pœnitentiales Psalmos Davidis continebatur. Hunc catalogum ipsi descripsimus deductum usq; ad Stephanum III Papam, sive ad tempora Pipini & Caroli Magni Regum Francorum; eumq; constitueramus aliquando aliis Catalogis minimo charactere excusum, subjungere. Verum quia ibi non indicantur Consules Romani, vix posset ille alium usum habere, quam ut ex crebris ejus erroribus disceremus quam parum fidendum sit computui annorum, cui Consules aut anni Imperatorum desunt. Alium Catalogum reperimus in illustri bibliotheca Serenissimæ Christinæ Reginæ Sueciæ, contentum in codice membranaceo valde magno sub numero 58, [probatur alius ex Ms. Reginæ.] quem, usq; ad Felicem IV & tempora Iustiniani Imperatoris deductum descripsimus, & hic damus; sed loco dumtaxat secundo, quia post studiosam longamq; meditationem, judicavimus primum locum & majoris characteris prærogativam deferendam alteri, notæ longe optimæ Catalogo, qui penes nos pridem fuit, deductus usq; ad initium Liberii Ponfificis & tempora Constantii Imperatoris, sive annum Christi CCCLIV, uti ex adjuncto ibidem Catalogo Consulum (qui in Constantio Augusto VII & Constantio Cæsare desinit) manifestum redditur.

[6] Perplacet opusculum, tum ob summam antiquitatem, tum ob methodum scribendi, qua tempora singulorum Pontificum per Consules, [In hoc Conles designantur:] qui tum Reipublicæ Romanæ præfuerunt, accurate designantur: quam Regiam viam esse docet ex Patribus Baronius, in Præfatione ad Annales suos Ecclesiasticos; & ad annum LXIX num. XXXVI ita concludit: Tempora annumerata per Consules libentioribus sunt accipienda auribus, cum ceteris illa frequentior, liberalior & verior noscatur esse chronographia, atq; in usum frequentiorem accepta, quæ a Fastis deducta est Consularibus. Certe quidem cum vetera monumenta in antiquis scriptoribus interdum invenimus esse Consulibus consignata, magno afficimur gaudio, perinde ac si in tenebris oberranti fax aliqua exoptata præfulgeat. Hæc Baronius, qui tamen facem illam pro primis Pontificibus sibi non curavit accendere: quod nos in subjunctis Notationibus, & in Vita S. Soteris aliorumq; Sanctorum Pontificum Actis, hoc mense Aprilis, ut supra indicatum est, relatis, facere conati, ad eamdem facem alias quoq; controversias dirimimus, quemadmodum Baronius seculo tertio & sequentibus facit sæpissime: cujus rei exemplum unicum adduxisse satis erit.

[7] Sub Iulio I Pontifice, cujus Vitam elucidamus XII Aprilis, [& per hos controversiæ dirimuntur.] fuit Synodus centum & sexaginta Episcoporum Romæ collecta, imperantibus (ut Acta Synodalia sub initium habent) Constantio & Constante anno quarto, sub die XIX Kalendarum Octrobrium, Indictione sexta, & sub finem additur, Data Kalendis Novembris, Feliciano & Maximiano viris clarissimis Consulibus. Baronius anno CCCXXXVII num. LXVII, primo in locum Maximiani substituit Titianum, qui isto anno collega Feliciam fuit: ac deinde sic loquitur. Quod autem spectat ad Synodum dictis Consulibus annotatam, cum triplici & inter se diversa chronographia signetur, mendum in notas numeri irrepsisse facile est intelligere: primum enim anno quarto dictorum Augustorum, rursum Indictione sexta, atque demum nominatis Consulibus ponitur eadem Synodus celebrata. Si igitur moveatur controversia, quænam harum trium chronographia fidelior habenda sit; mea quidem sententia notatis Consulibus potius inhærendum existimaverim, illa potissimum inter alias ratione persuasus, quod facilius sit in notas numeri errores illabi, quam in ipsa nomina, quod omnes puto justissime concessuros. Hinc enim est quod mos inolevit, ut cum vel anni Imperatoris vel Indictionis, in legibus ab Imperatoribus latis mentio haberetur, Consulum quoque nomina adderentur, eam nimirum ob causam, ut Fastorum soliditate, annorum Imperatorum numerus vel Indictionis semper integer servaretur; vel si librariorum vitio corrumperetur, ex notatis Consulibus restitui perfacile posset. Hæc Baronius, quæ in dictis Romanorum Pontificum Catalogis necessario sunt observanda: quod subinde ipsa Imperatorum nomina vitio librariorum aut sciolorum, qui perversam habebant chronologiam, sint immutata, & restituenda ex Fastis Consulum ibi relictorum, quos nescivit imperitia illorum immutare.

[8] His positis progredientes, ad auctores dicti jam primarii Catalogi perquirendos, pro numero partium illius diversarum, ipsos quoque censemus distinguendos. Prima completur cum S. Urbano Pontifice, anno CCXXX martyrium passo. In hac priore parte nulli Consules bis repetuntur, [Hujus pars prior usque ad annum 230 deducta.] quamvis sub iisdem, sub quibus sedere inceperunt quidam fuerint vita functi aut martyrio coronati eorum decessores. Exempli causa S. Alexander dicitur fuisse temporibus Trajani, a Consulatu Palmæ & Tulli usque Æliano & Vetere. Creatus is est II Martii anno CIX Consulibus Palma & Tullo, cum ad dicti anni Februarium sedisset S. Euaristus: dein Ælianus & Vetus fuerunt Consules anno CXVI, quos ultimos toto anno habuit Alexander & superfuit usq; ad diem III Maji anni CXVII, quo Consules erant Niger & Apronianus, qui tamen non attribuuntur S. Alexandro, sed soli S. Sixto ejus successori: interim Acta antiqua S. Alexandri habent, post hujus mortem, nutu Dei, eodem anno, defunctum esse Trajanum, quod certum est contigisse in Cilicia X die Augusti, Nigro & Aproniano Consulibus. [auctore forsan S. Antero,] Auctor hujus partis videtur posse statui S. Anterus Papa, qui gesta Martyrum diligenter a Notariis exquisivit, & in ecclesia recondidit. Sedit is solum uno mense in suo Pontificatu, videturq; gesta Martyrum, potissimum Summorum Pontificum, exquisivisse necdum Pontifex, sub S. Pontiano successore S. Vrbani. Imo Acta SS. Vrbani & Callisti hujus decessoris videri a S. Antero scripta, dicemus XXV Maji, quo colitur S. Vrbanus, & X Maji, quo coluntur SS. Calepodius Presbyter, Palmatius Consul, Simplicius Senator aliiq; Martyres, quorum res gestæ in Actis S. Callisti continentur.

[9] Secunda ergo pars inciperet a dicto Pontiano, & in hac passim majora Pontificum elogia referuntur, [altera pars fere ad finem continet reliqua.] iidem Consules repetuntur, dies ordinationis & mortis Pontificum assignantur. Et hæc pars ad finem fere deducitur, ubi S. Iulii elogium præter morem aliorum habet accuratam basilicarum ab eo extructarum narrationem: ex qua XII Aprilis ad hujus S. Iulii Vitam confirmamus hujus Catalogi eminentem soliditatem. Successit S. Iulio Liberius, cujus tempore hunc veterem Indiculum Romanorum Pontificum contextum fuisse asserit Dionysius Petavius lib. 5 Rationarii temporum cap. 5, qui eum penes se habuit. Post obitum Liberii constitutus est Pontifex Romanus S. Damasus, [Hæc Gesta a S Damaso ad S. Hieronymum missa:] qui rogatus a S. Hieronymo, Gesta Pontificum, quæ potuit reperire in suæ Sedis studio, ad eum direxit, quæ Damasi verba arbitramur intelligenda de jam indicato Catalogo usq; ad Liberium ejus decessorem deducto. Epistolas las utriusq; hac dere, & S. Hieronymi & S. Damasi, ex codicibus Mss. præponimus. Idem S. Hieronymus de Scriptoribus Ecclesiasticis cap. 15 statuit S. Clementem quartum post Petrum, Romanum Pontificem, siquidem inquit secundus Linus fuit, & tertius Anacletus, etsi plerique Latinorum secundum post Petrum Apostolum putent fuisse Clementem. Vbi opinamur nomine Latinorum indicari hunc Catalogum, a S. Damaso missum ad S. Hieronymum, qui etiam lib. 1 adversus Iovinianum appellat Clementem, successorem Apostoli Petri, & in caput 52 Esaiæ scribens, ait eum post Petrum Romanam rexisse Ecclesiam, scilicet interposito ad modicum tempus S. Lino, cui succeßisse Clementem tradunt Optatus Milevitanus lib. 2 & S. Augustinus epist. 165.

[10] Sed, ut ad dictum Catalogum revertamur, hunc eumdem habuit Ioannes Cuspinianus, & inseruit Commentario suo in Aurelii Caßiodori Consules, [a Cuspiriano sparsim edita,] incipiens a Consulatu duorum Geminorum, in quo, imperante Tiberio Cæsare, passus est Dominus noster Iesus Christus (quem locum in Digreßione nostra ad idem Proœmium late explicamus) & finit cum Pontificatu S. Iulii Pontificis, ut supra indicavimus. Eumdem habuit in antiquis membranus Nicolaus Fabricius, Peiresci Dominus & Senator Aquensis, uti testatur Antonius Capellus de Cœna & Passione Christi cap. 5. Onuphrius Panvinius in Commentario in librum secundum Fastorum, [ab Onuphrio sæpius citata,] incipit citare Damasum in Vitis Pontificum a Consulatu Saturnini & Scipionis, quando S. Linus creatus est Episcopus & Vicarius S. Petri, & prosequitur usq; ad finem dicti libri & Pontificatum S. Iulii sive finem præfati Catalogi. Verum quia inmiscet Consules, quorum in aliis Catalogis, libro Pontificali & apud Anastasium nulla fit mentio, opinamur illos aut ex Catalogo præscripto quem hahuerit, excerptos esse aut ex Cuspiniano desumptos. Apographum nostrum communicavit olim Ioannes Bollandus noster Ægidio Bucherio, [Bucherio communicata.] qui illud edidit in Commentario suo in Canonem Paschalem Victorii: sed is non parum fuliginis ipsi adjecit dum Catalogum illum (quem confusiorem & vitiosum judicabat) non satis æstimavit: dixit tamen reliquorum Catalogorum fontem videri & posse studio industriaq; aliorum depurari, atq; ad rigandam veteris historiæ siccitatem adhiberi: quod nos hoc tractatu conamur præstare & judicio eruditorum hominum subjicere, ut quod sincerißimum æstimarint, seligant.

[11] Alter Catalogus, quem ut dixi ex Ms. Codice Reginæ acceptum secundo loco damus ex priore Consules habet desumptos, [Vitæ Pontificum in altero Catalogo] sed subinde non satis exacte: in hoc tamen est utilis, quod aliquot locis lacunæ prioris Catalogi præclare ex eo suppleantur. Ast hic in iis quæ a temporibus S. Damasi ad Felicem IV & tempora Iustiniani Imperatoris traduntur, non habet Consules, præterquam in Ioanne I & dicto Felice IV, quando auctor vixit & voluit imitari auctorem primi catalogi. Postea apud Anastasium Consulum ratio nulla habetur: ideo in reliquis dirigenda sunt tempora per epistolas Pontificum & Concilia sub iis habita, in quibus Consules indicantur; item per Consules apud Prosperum, Marcellinum Comitem, Victorem Tunnenensem attributos initio Pontificatus variorum Pontificum, ubi tamen major diligentia requiritur in posterioribus Pontificibus apud Marcellinum.

[12] Porro historia in dictis Catalogis contenta, latius explicatur non solum in Libro Pontificali, [& aliis codicibus deductæ.] quem ante indicavimus, sed etiam in aliis codicibus Mss. de Vitis Pontificum ad Stephanum III & Pipinum ac Carolum Magnum Reges Francorum deductis: neq; illæ in altero codice Marquardi Freheri, & alio pervetusto Bertiniani monasterii, ac tertio Parisiensi a Philippo Labbæo indicato ulterius deductæ habentur. Continuavit eas Anastasius Bibliothecarius usq; ad Nicolaum Papam, sine annum DCCCLXVII; & Guilielmus Bibliothecarius aliusque usque ad obitum Martini V sive annum MCCCCXXXI, & sic continuatas habemus in illustri codice. Has, prout inscriptæ sunt, citamus MSS. Gesta Pontificum. Hisce Gestis supra indicatæ epistolæ SS. Hieronymi & Damasi præponebantur, eodem quo alibi modo, [usque ad Martinum quintum] prout subjiciuntur. Post dictas epistolas hic inserebatur titulus. In nomine Domini incipit series Pontificum Romanorum, qui in Sede B. Petri Apostoli ab ipso usque ad hoc tempus sederunt. Finit autem cum obitu & sepultura Martini V addita hac clausula. Cessavitque Episcopatus diebus XII. Auctor ergo sub successore Eugenio IV dicendus est scripsisse, ergo ante annum MCCCCXLVII, quo Eugenius e vita excessit. [& forsan auctore Iacobo Zeno,] Vixit eo tempore Jacobus Zenus, Patricius Venetus, vir in rebus agendis clarissimus, & in omnibus scripturis tam humanis quā divinis disertissimus & doctus, qui his temporibus ad agitan dum ingenium de Vitis omnium Pontificum Romanorum librum eleganti sermone conscripsit. Ita Iacobus Philippus Bergomensis lib. 15 Supplementi Chronicarum Brixiæ anno MCCCCLXXXV excusi. Est dictus Zenus Episcopus Bellunensis & Feltrensis in Provincia Marchiæ Tarvisinæ XXVI Aprilis anni MCCCCXLVII creatus, [dein Ep. Feltrensi & Patavino.] & postea Episcopus Patavinus anno MCCCCLX renuntiatus. Obiit autem, teste eodem Bergomensi, anno a Natali Christi MCCCCLXXVI, id est annis novem antequam in lucem prodiret Supplementum Bergomensis, quod passim circa Vitas Pontificum a Iacobo Zeno scriptas sequuntur Trithemius, Eysengrenius, asserens optima fide expositas, Gesnerus, Possevinus, Vossius & plures alii.

EPISTOLÆ PRÆVIÆ
Ex antiquis codicibus Mss.

I. HIERONYMI PRESBYTERI
Ad Damasum Papam Vrbis Romæ.

Beatissimo Papæ Damaso Hienonymus. Gloriam Sanctitatis Tuæ nostra humilitas deprecatur, ut secundum Apostolicæ Sedis auctoritatem, quam cognovimus per Tuam Sanctitatem gubernari, actus gestorum a B. Petri Apostoli principatu usque ad * vestra tempora, quæ scilicet in Sede Tua gesta sunt, nobis per ordinem paucis enarrare digneris: quatenus nostra humilitas sentiens recognoscat, quis meruerit de Episcopus supradictæ Sedis martyrio coronari; vel si quis contra Canones Apostolorum excessisse cognoscatur. Ora pro nobis Beatissime Papa.

[Annotatum]

* nostra

II. DAMASI PAPÆ
Ad Hieronymum Presbyterum.

a Damasus, Episcopus Urbis Romæ, Hieronymo Presbytero. Gaudet Ecclesia, tuo fonte jam satiata; & amplius sitit curiositas temporum Sacerdotalium, ut quod dignum est cognoscatur, quod indignum respuatur. Verumtamen gesta Pontificum, quæ potuimus reperire in nostræ Sedis studio, ad tuam Caritatem gaudentes direximus. Ora pro nobis ad sanctam Resurrectionem, Frater & Conpresbyter. Vale in Christo Deo & Domino nostro. Dat. X * Kalendas Junii. & accepta Kalendas Octobris. Missa de Roma Hierosolymam.

ANNOTATA.

a Martius Milesius Sarazanius, I. C. Romanus, edidit typis Vaticanis, anno MDCXXXVIII, Vitam & opera S. Damasi Papæ: & quamvis prædictas epistolas non habuerit, [Consuetudo, litterarum circa libros inter SS. Damasum & Hieronymum,] alias hisce plane similes exhibet pag. 121 & sequenti, & est ibi notata Epistola VII ad Hieronymum Presbyterum. Ex ea nonnulla excerpo. Sic ergo incipit: Damasus Episcopus Fratri & Compresbytero Hieronymo in Domino salutem. Dum multa corpora librorum in meo arbitrio allata fuissent, contigit, ut & librum Psalmorum in meo animo festinus cognoscerem detineri, & memoriam capacitatis meæ imbuere. Cogitavi Frater amantissime & in Christo semper Sacerdos, secundum septuaginta interpretes … invenire vestigia. Peto etiam tuam Caritatem, ut Græcorum psallentiam ad nos dirigere tua Fraternitas delectetur … Peto ergo per Fratrem & Compresbyterum nostrum Bonifacium, ut lubeat Fraternitas tua rei hujus nobis aperire vestigia. Missa V Kalendas Novembris. Subnectitur Responsio Hieronymi Presbyteri ad Damasum Papam hoc modo: Beatissimo Papæ Damaso, Sedis Apostolicæ Urbis Romæ, Hieronymus supplex. Legi litteras Apostolatus vestri, poscentes ut secundum simplicitatem LXX Interpretum, canendum Psalmographum interpretari festinem…Precatur ergo cliens tuus, ut vox ista psallentium in Sede Tua Romana die noctuque canatur, & in fine Psalmi cujuslibet conjungi præcipiat Apostolatus Tui ordo, Gloria Patri & Filio & Spiritui sancto. Sicut erat in principio &c.
[ob illo primus Catalogus non est scriptus, sed approbatus.] S. Damasi elogium aliquod infra ex secundo Catalogo profertur: ubi dicemus, eum sedisse ab anno CCCLXV usque ad annum CCCLXXII, Non videtur autem S. Damasus ipse conscripsisse priorem Catalogum de Vitis Pontificum; sed solum has, ad Liberium decessorem suum a variis deductas, approbasse, & ad S. Hieronymum direxisse. Igitur cum Ptolomæus Lucensis apud Milesium pag. 21 dicit, quod usque Damasum Chronica summorum Pontificum vigorem recipiunt Damaso scribente, eodem approbante seu subscribente id fieri intelligimus; & quod ipsi Vitæ Pontificum, ut primo scriptori, paßim tribuantur a Sabellico, Panvinio & aliis, minus probamus.

* Idus

PROOEMIVM PRIORIS CATALOGI.
De anno & die mortis Christi.

[Prologus]

Imperante Tiberio Cæsare passus est Dominus noster Iesus Christus, duobus Geminis Consulibus, VIII Kalendas Aprilis: & post ascensum ejus Beatissimus Petrus Episcopatum suscepit. Ex quo tempore per successionem dispositum, quis Episcopus, & quot annis præfuit, vel quo imperante.

EXERCITATIO I.
An recte statuatur Christus passus duobus Geminis Consulibus, & VIII Kalendas Aprilis.

[1] Admirandus plane videtur cum hoc Proœmio consensus vetustiorum Patrum & Scriptorum, attestantium, quod hic dicitur, imperante Tiberio Cæsare, passum esse Dominum nostrum Jesum Christum, duobus Geminis Consulibus, VIII Kalendas Aprilis. Est hic dies XXV Martii, ad quem late deduximus sacram Christi crucifixi memoriam, ex triginta & pluribus antiquis Martyrologiis, [Dies 25 Martii alibi est examinatus,] quorum vetustissimum S. Hieronymo tribuitur. Vbi etiam ad eumdem diem referuntur figuræ Christi crucifixi: ut sunt Michaël Archangelus, de dracone triumphans; Adamus creatus, lapsus, mortuus; Abel justus, primus Martyr; Melchisedec, Rex & Sacerdos; Isaac, a Patre Abrahamo immolatus; Israëlitæ, mare Rubrum transgressi. Imo sanctus Latro, cum Christo crucifixus, ad diem XXV Martii etiam hodierno Martyrologio Romano est inscriptus. Idem dies ibidem confirmatur ex Tertulliano, [hic de Consulatu Geminorum agitur:] Augustino, Beda. Henricus Philippi in Quæstionibus Chronologicis de Annis nati & passi Christi Salvatoris cap. 19 addit illustres scriptores SS. Thomam, & Antoninū & alios triginta; asserentes Christum XXV Martii passum: imo ait, Marianā sentire temeritati proximum velle hanc sententiam labefactare. Alphonsus Salmeron, tom. 1 Prologomeno 38 fere sub finem, ait inter tractatus Joannis a Turrecremata manuscriptos unum se invenisse qui inscribitur: In quinque conclusiones Episcopi Abulensis de mandato Papæ examinatas, Prima inter eas damnatas hæc erat: Dominum Jesum passum anno ætatis tricesimo tertio currente. Secunda, nequaquam vigesimo quinto Martii, sed tertio Aprilis mortuum. Sed his obiter indicatis, placet hoc loco addere aliquot antiquorum, in variis regionibus degentium, testimonia de Christo crucifixo duobus Geminis Consulibus, dicto XXV Martii & feria sexta, quod aliis proximis annis non congruit: idque eo tantum fine, ut sua huic de Summis Pontificibus Catalogo debita consistat auctoritas, relicta aliis libertate ulterius rei veritatem inquirendi.

[2] Primus itaque prodeat antiquus Tertullianus, qui floruit circa annum Christi ducentesimum & sequentes, & quem S. Cyprianus ob miram doctrinam suum Magistrum appellare solitus est. Hic libro contra Iudæos ita disserit: [eum adstruunt Tertullianus in Africa,] Christi passio perfecta est sub Tiberio Cæsare, Consulibus Rubellio Gemino & Rufio Gemino, mense Martio, temporibus Paschæ, die VIII Kalendarum Aprilium, die prima azymorum: quo agnum ut occiderent ad vesperam, a Moyse erat præceptum. Hæc Tertullianus in sua cum Iudæis concertatione. Succedat Severus Sulpitius, S. Martini discipulus, [Severus Sulpitius in Gallia,] qui suam historiam usque ad Consulatum Stiliconis sive annum CCCC deduxit, traditque libro secundo Dominum crucifixum esse Fusio Gemino & Rebellio Gemino.

[3] At præ reliquis majoris ponderis testimonium confert S. Augustinus, qui lib. 2 de Doctrina Christiana cap. 28 asserit, ignorantiam Consulatus, [S. Augustinus in Africa,] quo natus est Dominus & quo passus est, nonnullos coëgisse errare. Hunc ergo lib. 18 de Civitate Dei cap. 54 indicat, dum ista scribit, elapsis triginta annis post Consulatum Theodori Manlii; adeoque scimus, annum Christi fuisse quadringentesimum vigesimum nonum, eumque ante obitum ipsius Augustini penultimum, quando dicto capiti, re bene discussa, ne & ipse aberraret, ista interserit: Mortuus est Christus duobus Geminis Consulibus, octavo Kalendas Aprilis: resurrexit tertia die, sicut Apostoli suis etiam sensibus probaverunt. Hæc ibi S. Augustinus. Vixit eodem seculo Victorius Aquitanus, [Victorius Aquitanus in Gallia,] qui Canonem Paschalem anno quadringentesimo quinquagesimo scripsit, eumdemque his verbis auspicatur: Crucifixio Christi, duobus Geminis Russino & Rubellio. Habebat Hispania eodem tempore virum eruditum, Idatium in Gallæcia Episcopum, qui Chronicon deduxit usque ad annum quadringentesimum sexagesimum septimum. Huic attribuitur Consulum descriptio, [Idatius Episc. in Hispania,] accuratius a Philippo Labbe sub initium tomi primi Bibliothecæ nonæ excusa, in qua traduntur ista: Rufo & Rubellione Consulibus passus est Christus. Post Idatium sequitur in eodem tomo Chronicon integrum Prosperi Aquitani, & pag. 44 sub finem in Auctario, ista leguntur: [Prosper Aquitanus in Gallia] Usitatior traditio habet, Dominum nostrum decimo quinto anno Tiberii Cæsaris, duobus Geminis Consulibus, crucifixum. Similes Catalogos antiquos Consulum Romanorum allegat Cuspinianus in Commentario Consulum Caßiodori in quibus dicitur passus Dominus Jesus Christus Consulibus duobus Geminis. Omittimus Euangelium Nicodemi, [antiqui Catalogi Consulum,] quo utebantur Gnostici apud Irenæum lib. 2 cap. 28, in quo dicebatur passus Christus sub Pontio Pilato, anno quinto decimo Imperii Tiberii Cæsaris, sub Consulatu Rufi & Rubellionis. [Euangelium Nicodemi,] Concludat Georgius Cedrenus historicus Græcus, qui cum Græcis suis assentiens retulisset, ad annum XIX Tiberii passum esse Christum, [Romani apud Cedrenum in Græcia.] sub finem adjunxit: Exactius tempus salutaris istius supplicii a Romanis est notatum; evenisse nimirum Geminis Consulibus: innuens apud plurimos Latinos, ad sua usque tempora, hanc perseverasse sententiam, tamquam Ecclesiæ Romanæ. Consensus aliorum antiquorum infra proferetur.

[4] Eamdem sententiam nuper asseruit, ut certiorem & constantem Ecclesiæ Catholicæ traditionem, [& Anton. Capellus. cum approbatione Romana.] Antonius Capellus, Franciscanus Conventualis, in libro de Cœna Christi suprema, deque præcipuis Vitæ ejus capitibus, edito Parisiis anno MDCXXV, cum approbatione Vincentii Martinelli socii Magistri sacri Palatii Apostolici, & Nicolai Riccardii Ordinis etiam Prædicatorum Sacræ Theologiæ Magistri & Regentis collegii S. Thomæ super Minervam; qui, mandante eodem Magistro sacri Palatii Apostolici, legit; & auream dissertationem appellavit, præ singulari eruditione, pietate insigni, robusta etiam ratione agendi pro vindicanda Sanctæ Romanæ Ecclesiæ antiquitate & traditione, dignam, quæ communem lucem aspiciat, maximo litterariæ Reipublicæ emolumento. In hoc ergo libro cap. 5 plura lector reperiet, quæ hanc sententiam confirmant.

[5] En, quod in Proœmio propositum est, scilecet passum esse Christum duobus Geminis Consulibus VIII Kalendas Aprilis, partim probatum XXV Martii ad Sacram memoriam passionis Christi, partim cœptum hic confirmari, quod plenius fiet sequentibus exercitationibus. Feriam hobdomadæ sextam fuisse in confesso apud omnes est. Vnica ab aliquibus difficultas apprehenditur, quasi non fuerit a Iudæis dies decima quarta mensis Nisan requisita, non concurrente plenilunio astronomico. In hoc autem quantopere aberrent, quærentes id quod minime tunc observabatur, docebit nos Ioannes Kepplerus præstans Astronomius, in Eclogis Chronicis anno MDCXV Francofurti excusis; pag. 90 contra Reusnerum & Calvisium ita loquens: In prima controversia de Paschate hæ et uterque in Astronomia, [Plenilunium quo Christus passus sit,] velut mus in pice. Mirum fatum. Ipse Astronomus ceteros non Astronomos abstraho ab Astronomia in actione hujus causæ. Probandum est legitime, Judæos tam bene fuisse Astronomice doctos, quantam hodie cognitionem afferunt ad hanc causam. Ego contrarium affirmo, priscos illos Judæos, usque ad Christi fere tempora, in usu Kalendarii nihil ultra vulgi captum sapuisse. Et pag. 94 Valde igitur, inquit decepti sunt nostri Astronomi, his ultimis centum quinquaginta annis, qui, ex sua perfecta Astronomia, pleni-lunia ad Christi tempora; ex Pleni-luniis, festa Judæorum; ex his & concursu Feriæ, annum Passionis ausi sunt determinare alium, quam veteres, ætati Christi proximi, tradiderunt. Si hodie quis, omisso computo Ecclesiastico aberrante, ex Astronomia perfecta, accommodatis decretis Nicænis quæ jactantur, computaret Paschata superiorum seculorum, is celeberrime aberraret ab usuali Paschate, & vix unquam justum historiæ annum assequeretur. Ita Kepplerus, [eum Iudæi cyclo corrupto uterentur] verissime, & ad propositam difficultatem accommodatissime. Hinc nostro adhuc tempore, quando Pascha ex præcepto Synodi Nicænæ celebratur Luna XV, XVI, XVII tunc qui non admiserunt correctionem Gregorianam Kalendarii, anno MDLXXXII cœptam, celebrant Pascha Luna astronomica XXII, XXIII, XXIV, & quandoque integra Lunatione, ut vocant, serius. Ita anno MDCLXXIV, quo hæc prælo parabantur, quando nos celebravimus Pascha die XXV Martii, Luna XVII, tunc qui dictam correctionem non admiserunt, suum Pascha celebrarunt mense Aprili, non tamen XXII Aprilis, quem XII appellarunt, quamvis esset Luna XVI, sed hebdomade integra serius, die XXIX Aprilis, illis XIX, & Luna astronomica XXIII, quod absurdum esse ipsi fatentur. Quidni etiam, e sententia Keppleri, aliquot diebus post verum pleni-lunium celebrarint suum Pascha Iudæi; & sic Christum in horto comprehensuri, venerunt cum laternis & facibus, quæ alias minus necessariæ fuissent: cui tamen argumento minus inhærere volumus.

[6] S. Epiphanius, cum hæresi 70 § 2 dixisset, Pascha ante celebrari non posse, quam æquinoctium confectum sit, addit, Judæos illud nequaquam observasse, apud quos depravata ac perturbata erant omnia. Et Constantinus Magnus, epistola ad Ecclesias ex Synodo Nicæna data, (quæ refertur pag. 465 editionis Lupareæ tomo 2 Conciliorum) de Iudæis ait, quod ne hac quidem parte veritatem perspiciant: [non potuerunt veritatem attingere.] quippe qui ut plurimum aberrantes, non modo errorem non corrigunt, sed in eodem anno alterum Pascha celebrant. Imo Beda, Paschasinus Episcopus Lilybitanas, Mariana & Serrarius, a Bucherio in tractatu de Paschali Iudæorum cyclo cap. 5 citati, volunt Iudæos veteres Pascha indixisse, non ex cursu Lunæ, sed ex Neomeniæ cyclo. Addunt alii, apud Moysem nullam pleni-lunii mentionem fieri, sed solum præscribi diem decimam quartam, mensis primi. In simili antiquitate multum eruditus est Samuel Petitus, a cujus calamo habemus quatuor tractatus Parisiis excusos, scilicet Leges Atticas ab eo collectas, digestas & commentario illustratas, Miscellaneorum libros novem & observationum libros tres, in quibus varia veterum loca illustrantur & explicantur, & Eclogas Chronologicas, in quibus de variis anni Iudæorum, Samaritarum, Græcorum, Macedonum, Syromacedonum, Romanorum typis, cyclisque veterum Christianorum Paschalibus disputatur. In his Eclogis lib. 1 cap XI scribit Christum passum duobus Geminis Consulibus, anno Æræ vulgaris XXIX, quo mensis Nisan cepit die XI Martii feria sexta, ergo dies XIV Nisan fuit die XXIV Martii, feria quinta. Hodie Pascha celebravit Dominus, & sequenti die XXV Martii feria sexta passus est, quo ipso die vesperi plerique Judæorum, certe illorum Primores & Pontifices, Pascha celebrarunt. Hæc latius ibidem Petitus explicat: Petitum sequitur & exponit tabulis expansis Ioannes Voßius in Dissertatione de tempore Dominicæ passionis c. 16. Et hoc modo sciverunt antiqui Patres & Scriptores ex similibus tabulis & continua majorum traditione, Christum passum primo die azymorum feria sexta, VIII Kalendas Aprilis, & duobus Geminis Consulibus, & consequenter censuerunt tunc habitam esse Lunam XV civilem, licet Astronomica non esset: quod paßim reliqui in sua sententia debent admittere. Addatur & id quoque, quod palam est, veterum Mathematicorum tabulas a Metone olim fuisse correctas, Metonis deinde a Calippo, Calippi ab Hipparcho, Hipparchi a Ptolemæo, & Ptolemæi rursus ab Affleganio esse emendatas. Quas ceu male tornatas denuo ad incudem vocat Alphonsus Rex Castellæ, & has velut mancas & impolitas Copernicus reddidit limæ. Istas demum Copernici Tycho Brahe elimavit: idemq; alii hactenus præstare conantur: ut nō temere proverbialis teneat sermo, facilius omnia Horologia, quam Astrologos conciliari posse. Quare propter mathematicorum calculum aut οὐρανικὰ φαινόμενα velle a doctrina antiquorum Patrum, unanimi consensu tradita, desciscere, non videtur viri sapientis & eloquium mysticum profitentis; maxime in rebus Iudaicis, quod, ut Petavius lib. 12 de Doctrina temporum cap. 12 observat, Judaicus cyclus haud accurate lunaribus vestigiis institerit, sed nonnumquam longius aberrarit.

EXERCITATIO II.
Quomodo reliqua vita Christi dictæ sententiæ sit adaptanda.

[7] A controversia de anno mortis Christi totam vitæ ab eo inter mortales ductæ seriem dependere, nemo est qui non videat. Hinc ab omnibus etiam iis, qui alias ab hic proposita sententia opiniones sunt amplexi, solicite laboratum, ut Euangelicæ historiæ contextum cum sua probarent consistere. Id quomodo etiam in antiquiori hac sententia præstari possit, [Ob annos Vitæ 33 & 3 Menses,] aggredimur explicare. Venerabilis Beda, libro de Temporum ratione cap. 5, Habet, inquit, ni fallor, Ecclesiæ fides, Dominum in carne paulo plus quam triginta tres annos usque ad suæ tempora Passionis vixisse. Imo Christum mansisse in hac vita annos triginta tres, ex Apostolorum traditione, testatur codex Ms. Florentinus Bibliothecæ Medicææ tempore Honorii I Pontificis exaratus. Supra laudatus Henricus Philippi profert cap. 5 hujus sententiæ asseclas, [ac mortem relatam ad an. 29 Æræ vulgaris] præcipuos viros, plures quam triginta. Hos ergo annos & menses eidem tribuimus, & quia Consulatus duorum Geminorum ex accuratiori calculo convenit cum anno Æræ vulgaris vigesimo nono, arbitramur ante initium hujus Æræ annos omnino quinq; adjiciendos esse cum ante citato Capello, quos & Kepplerus innuit addendos. At Deckerius, Petavius, Bucherius, Senescallus, aliiq;, annos quatuor adsciscunt. Baronius ad duos annos prævenit: ad unicum Onuphrius: qui tamen postremi duo annum primum Christi nati ab Epocha Æræ vulgaris non separarunt. [huic sunt præponendi anni 5] Vt autem dictos quinq; annos probemus clarius, deductionis hujus initium ab anno ante vulgarem Æram octavo sumemus, additis cujusq; anni Consulibus Romanis: sic enim etiam ea intelligentur, quæ ante Incarnationem Verbi & Christi Nativitatem gesta, ad Euangelicum quoq; historiam pertinent. Consules ergo erant

M. Marcius Censorinus,
C. Asinius Gallus.

[8] Vt Rex pacificus veniret, cujus vultum desiderabat omnis terra sublata fuerunt cuncta per orbem Romanum bella. [Bella sublata,] Dictis enim Consulibus asserit Caßiodorus in chronico, Germanos omnes, inter Albim & Rhenum, deditos Tiberio Neroni: qui, attestante Dione lib. 55 cum Vellejo Paterculo (hic autem cum Tiberio vixit, milita vit, præfectura, quæstura, legatione & prætura functus) omnes Germaniæ partes victor peragravit. Tum vero Augustus nomen Imperatoris accepit & Tiberio communicavit, [Ianus clausus,] ut ait prædictus Dion. Pace autem constituta terra mariq;, Iani Quirini portæ tertia vice fuerunt clausæ: quas, uti ex Tacito deducit Paulus Orosius lib. 6 cap. 22 adversus Paganos ad Augustinum, quietissimo semper obseratas otio ipsa etiam rubigo consignavit.

Tib. Claudius Nero.
Gn. Carpunius Piso.

Annus hic primus pacis universalis censetur; quando Gabriel Angelus missus ad Zachariam eidem nuntiavit concipiendum S. Ioannem Præcursorem Domini. [S. Ioa. B. cōceptus,]

D. Lælius Balbus,
C. Antistius Vetus.

[9] [Christus incarnatus,] Attulit hic annus tempus acceptabile & diem salutis, diem XXV Martii, quando misso iterum ad terras Gabriele Angelo in civitatem. Nazareth ad Virginem Mariam, æternus Dei Filius de Spiritu sancto incarnatus, & homo factus est. [stella in Oriente visa:] Quo tempore, ne illud gaudium apud solam Deiparam Virginem consisteret, arbitramur stellam apparuisse in Oriente, qua excitati & gaudio repleti Magi iter appararunt & susceperunt. Tempus hoc infra ex infanticidio constabit. [Baptista natus:] Impletum dein est tempus Elisabeth pariendi, & peperit die XXIV Iunii Ioannem Baptistam. Quibus mysteriis ab Euangelista Luca narratis, [orbis descriptus,] addit exiisse edictum a Cæsare Augusto, ut describeretur universus orbis. Erat tunc & nullo alio anno sequente Syriæ Præses, (uti ex Iosepho lib 16 Antiquitatum Iudaicarum cap. 17 liquet) C. Sentius Saturninus, qui ante annos tredecim fuerat cum C. Lucretio Vespellone Consul creatus & postmodum, ut infra dicetur, iterum Consul fuit. [census a Sentio Saturnino exceptus.] Ab hoc autem actum esse Censum, docet Tertullianus lib. 4 contra Marcionem cap. 19. Sed & census, inquit, constat actos sub Augusto tunc in Iudæa per Sentium Saturninum, apud quos genus ejus, Christi scilicet Salvatoris, exquirere potuissent Iudæi. Idem antea cap. 7 dixerat, esse Censum istum, Dominicæ nativitatis testem fidissimum, quem Romana archiva custodiunt. Hæc ibi. At quomodo a Luca dicatur hæc descriptio prima facta a Præside Cyrino, tangit plane omnes, quocumq; anno ipsum dicant contigisse, cum circa hoc tempus non reperiatur Cyrinus, sive Quirinus, Præses Syriæ fuisse. [quomodo descriptio Cyrino tribuatur?] Verba præfata sic Græce efferuntur: Αὐτὴ ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο, ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρινίου, ubi Ioannes Georgius Herwartus in nova Chronologia cap. 241 tradit, positivum πρώτη vim habere compararivi προτέρα, respectu genitivi ἡγεμονεύοντος: atq; hoc sæpe in sacra Scriptura & apud S Lucam fieri ostendit, ut sensus sit hujusmodi: Hæc est descriptio prior, & diversa ab ea, quam postea, ut infra dicetur, instituit Augustus, cum Cyrinus esset Syriæ Præses. Hæc Herwartus, & cum eo plures. Imo τὰ πρῶτα, etiam testimonio S. Hieronymi, pro prioribus dumtaxat accipiuntur: ut cum Lucæ 11 v. 26 de immundo spiritu, qui assumptis septem spiritibus immundioribus se revertitur, ita haberetur, καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου χείρονα τῶν πρώτων, quæ verba etiam habentur Matthæi 12 v. 45; utrobiq; ita transferuntur: Et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus, cum ad verbum esset pejora primis. Ita Matthæi 21 v. 36 πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους πλείονες τῶν πρώτων, S. Hieronymus ita vertit, Iterum misit alios servos plures prioribus, cum præcise verteretur plures primis. Alia triginta exempla legi possunt apud Herwartum. Alii vocem ἡγεμονεύοντος latius sumunt, & sic S. Iustinus hunc Cyrinum appellat Iudæi ἐπίτροπον Procuratorem. Rebellarant anno præcedenti Homonadenses in Cilicia, ad quos domandos missus Quirinus, eos expugnavit, & ad quatuor millia virorum in vicinis urbibus collocavit. Quid si tunc Legatus aut Procurator missus in Syriam, tulerit mandatum census exigendi, quod executus fuerit Sentius Saturninus; ipse autem Romam reversus Æmiliam Lepidam uxorem ab Augusto accepit? Vt ut sit, ob hunc censum ibant omnes, teste Luca, ut profiterentur, singuli in suam civitatem. Ascendit autem & Ioseph in civitatem David, quæ vocatur Bethleem, ibi Jesus Christus Salvator noster secundum carnem natus est die XXV Decembris. [nascitur,] Nam, ut S. Augustinus lib. 4 de Trinitate cap. 5 habet, sicut a majoribus traditum suscipiens Ecclesiæ custodit auctoritas, octavo Kalendas Aprilis conceptus traditur, quo & passus. Natus autem traditur octavo Kalendas Ianuarii. Quam traditionem accurate observamus.

Augustus Cæsar XII,
L. Cornelius Sylla.

[10] Circumcisus est Christus ipsis Kalendis Ianuarii, ac VI die ejusdem mensis a Magis adoratus: dein secunda Februarii in templum delatus & a Simeone in ulnas acceptus. [circumcisus, adoratus, præsentatus,] Inde videtur prout S. Augustinus & alii sentiunt, Bethleemum relatus, ibiq; Iosephus domicilium fixisse. Interim hoc eodem anno, Sentio Saturnino Præsidi Syriæ successisse Quintilium Varum, indicat Iosephus lib. 17 Antiquitatum cap. 7; & hoc approbante, Antipater, filius Herodis, in vincula est conjectus. Sub finem dicti anni, fuga ab Angelo mandata, delatus est Christus in Ægyptum, [defertur in Ægyptum: occiduntur infantes:] & occisi sunt infantes XXVIII Decembris, a bimatu & infra, secundum tempus, quod Herodes audierat a Magis de stella visa in Oriente. Elapsi namq; erant ab nuntiata per Angelum Incarnatione, circa quod tempus credimus cœptam videri stellam, menses viginti & unus ac dies tres. Occisos infantes dicto XXVIII Decembris tradunt in suis Fastis antiquis Latini, Græci, Syri, Arabes, Ægyptii.

C. Calvisius Sabinus II,
L. Passienus Rufus.

Herodes æger seditiosos aliquos Iudæos jußit vivos comburi, [Herodes moritur:] uti cap. 8 dicti libri 17 describit Iosephus, addens eclipsin Lunæ eadem nocte contigisse: quæ verba Græce sic exprimuntur. Καὶ ἡ Σελήνη δὲ τῇ αὐτῇ νυκτὶ ἐξέλιπεν. Kepplerus asserit, hanc eclipsin Lunæ contigisse tribus horis ante Solis ortum XIII Martii, & fuisse digitorum pene sex, & annis duobus sequentibus nullam fuisse eclipsin ante Pascha: quo fit ut ab hac eclipsi, mortem Herodis prægressa & tam signanter indicata, maximum robur accedat chronologiæ ei quam proposuimus. Occiso dein filio Antipatro, superfuit Rex Herodes quinq; diebus, ante Pascha mortuus. Assentitur cum Kepplero Petavius, [Archelaus regnat;] qui hoc eodē anno post dictam eclipsim (cujus exactum epilogismum exhibet) Herodem vita functum scribit, lib. 2 de doctrina temporum cap. 1, & lib. 13 ad hunc annum, & lib. 4 Rationarii temporum cap. 22 Mortuo Herode, Archelaus filius ejus, post sedatam quæ in Paschate exorta fuerat seditionem, Romam est profectus, ut ex patris testamento regnum ab Augusto obtineret. Ibi Cajum Cæsarem, Augusti nepotem & filium adoptivum, in concilio primum locum tenentem vidit: uti prosequitur cap. 11 Iosephus. Ante finem autem hujus anni Cajum Cæsarem fuisse in provincias profectum, neq; Romam reversum, ex Paterculo, Suetonio & aliis Romanis historicis constat. Interim Archelaus, accepta dimidia parte regni Herodis, Ethnarcha ab Augusto constitutus, in Iudæam rediit.

Cn. Cornelius Lentulus,
M. Valerius Messalinus.

Christus monente Angelo in terram Israël relatus est ex Ægypto: [Christus, relatus ex Ægypto degit Nazarethi.] cujus mysterii memoria inscripta est Martyrologio Romano ad diem VII Ianuarii. Verum quod Archelaus regnaret in Iudæa, timuit Iosephus eo ire, & admonitus secessit in partes Galilææ (ubi Herodes Antipas, Archelai frater, imperabat Tetracha) habitavitq; in civitate Nazareth, & ab educatione Nazarenus cognominatus est.

Augustus Cæsar XIII,
M. Plautius Silvanus, eiq; suffectus
��C. Caninius Gallus.

Cossus Cornelius Lentulus,
L. Calpurnius Piso.

ÆRA CHRISTI VULGARIS.

[11] Ita vocamus Æram, quæ etiamnum fluit, & ad initium cujus aptantur passim a Chronologis aliarum quarumvis Ærarum numeri. Et hæ quidem, quæ ab Epocha paßim notiori fluunt, haud ita magnam habent, ut reducantur, difficultatem: difficilius ordinatur Æra annorum a Mundi creatione: hanc tamen & illas, uti ex usu, nunc recepto æstimantur, sic percurre, ut anno I Æræ vulgaris habeatur

Annus Æræ Constantinopolitanæ a condito, ut putant, orbe	5509
Annus Periodi Iulianæ, a Scaligero inventæ,	4714
Annus Urbis Romæ conditæ, e computu Varronis,	754
Annus Olympiadis, CXCV	1
Annus Iulianus, in hac quæstione ab aliquibus adhiberi solitus, cœptus a quarto Consulatu Iulii Cæsaris Dictatoris.	46
Annus Æræ Hispanicæ	39
Imperii Augusti Cæsaris	44
Regnorum Archelai, Herodis Antipæ & Philippi	5

Ab his annis initio vulgaris Æræ sic numeratis facile est & procedendo descendere usque ad hunc nostrum annum Christianæ Æræ 1675 & retrocedendo ascendere; fluebat cum initio dictæ Æræ

Ætatis Christi annus sextus, quo & aliis tribus sequentibus Consules erant
C. Iulius Cæsar nepos Augusti,
L. Æmilius Paulus.

P. Vinicius Nepos,
P. Alfenius Varus.

L. Ælius Lamia,
M. Servilius Gemma.

Sex. Ælius Catus,
C. Sentius Saturninus II.

Cajus Cæsar ab Augusto ex Syria evocatus, in Lycia moritur, Corpus Romam revexit Quirinus. Tiberius cum Germanico & Agrippa adoptatur.

L. Valerius Mesalla,
C. Cornelius Cinna.
Æmilius Lepidus,
Aruntius Nepos.

Archelaus dictis Consulibus lib. 55, & anno principatus decimo secundum Iosephum cap. ultimo lib. 17, a fratribus accusatus, trans Alpes relegatus est, & Iudæa, quæ illi parebat, in provinciæ formam redacta est. [Archelao pulso Cyrinus exigit censum.] Tunc in Syriam missus est Quirinus seu Cyrinus Præses, ut jura populis redderet, ac bonorum censum institueret. Et hæc est descriptio a Iosepho lib. 18 cap. 1 indicata: respectu cujus, descriptio, ob quam SS. Iosephus & Deipara Bethlehemum abierunt, a Luca Euangelista appellatur prima, & ab aliquibus prior hac censetur.
Q. Metellus Creticus,
L. Licinius Nerva.

Christus, relegato jam Archelao, & cessante metu, qui Iosephum & Mariam coëgerat in Galilæam secedere, [Christus invenitur inter Doctores,] ascendit Hierosolymam & inventus est in templo, sedens in medio Doctorum, audiens & interrogans eos: & reversus cum parentibus Nazarethum, erat subditus illis. Lucæ 2.
M. Furius Camillus,
Sex. Nonius Quintilianus.

P. Sulpitius Camerinus,
C. Poppæus Sabinus.

[12] Tiberius Cæsar bellum Dalmaticum confecerat, sed intra quinq; dies hujus belli consummati nuntiatum est de clade in Germania accepta: in qua Quintilius Varus, [Varo cæso Tiberius tuetur limites.] nuper, cum Herodes moreretur, Præses Syriæ, jam Germaniæ Præfectus, cum tribus legionibus ab Arminio Germanorum Duce circumventus & oppressus est. Hinc Tiberius Cæsar de sua victoria triumphum agere non potuit, sed cum novo exercitu ad Rhenum profectus, limites Imperii Romani firmavit. Ita Dio & alii.
P. Cornelius Dolabella,
C. Iunius Silanus.

Tiberius Cæsar, ob rem Romani Imperii contra Germanos præclare gestam, teste Paterculo perpetuus Romani Imperii Patronus habitus.
M. Æmilius Lepidus,
T. Statilius Taurus.

Lege per Consules lata, provincias cum Augusto communiter administravit Tiberius, teste Suetonio, [incipit æram Imperii cum Augusto administrati] & ut Tacitus loquitur, filius & collega Imperii: & a Germania in Urbem post biennium ingressus, triumphum quem distulerat egit. Dedicavit & Concordiȩ ȩdem, item Pollucis & Castoris suo fratrisque nomine de manubiis. Quæ fere eadem cum indicatis Consulibus referuntur apud Dionem lib. 56. Apud Paterculum vero qui aderat, cap. 121 ista leguntur: Eadem & virtus & fortuna subsequenti tempore ingressa animum Imperatoris Tiberii fuit, quæ initio fuit: qui concussis hostium viribus, classicis peditumque expeditionibus, cum res Galliarum maximæ molis, accensasque plebis Viennensium dissensiones, coërcitatione magis quam pœna, mollisset; & Senatus populusque Romanus, postulante patre ejus, ut æquum eijus in omnibus provinciis exercitibusque esset (etenim absurdum erat non esse sub illo, quæ ab illo vindicabantur; & qui ad opem ferendam erat primus, ad vindicandum honorem non judicari parem) in Urbem reversus, jam pridem debitum, sed vindicatione hostium delatum, ex Pannoniis Dalmatiisque egit triumphum. Hæc ibi. Ab hoc ergo anno saltem labente, sive ad aliquot menses progresso, principium Imperii Tiberii Cæsaris, nondum Augusti, sed simul cum Augusto regnantis, sumendum est: cujus annum XV ab Euangelista Luca cap. 3, prædicatione Ioannis Baptistæ & baptismo Christi celebrem, infra referemus. De hac prima Tiberii Imperii epocha consulendi Capellus indicato cap. 5. Herwartus cap. 248, & Bucherius lib. 3 Belgii Romani cap. 3.
Germanicus Cæsar,
C. Fontejus Capito.

C. Silius Nepos,
L. Munatius Plancus.

Sex. Pompejus,
Sex. Apulejus.

[13] Augustus in Campaniam profectus Nolæ, die XIX Augusti, vita & Imperio functus est: cui tunc ex integro subrogatus Tiberius, [solus imperat a die 19 Aug. mortuo Augusto.] Imperium solus administravit. Et hinc ducitur initium annorum, secundum quos traditur Christus ab antiquis Patribus & scriptoribus mortuus anno XV Tiberii Augusti. Geminis Consulibus, sic ut hujus secundæ Æræ Tiberianæ annos oporteat auspicari a die XIX Augusti, & ideo singulos eorum, ut bifariam dividendos, duplici notabimus numero. [Christus proficiebat sapientia & ætate & gratia apud Deum & homines. Luc. 2.]
Drusus Cæsar fil. Tiberii,
C. Norbanus Flaccus.

T. Statilius Sisenna Taurus,
L. Scribonius Libo.

C. Cælius Rufus,
L. Pompejus Flaccus.

Tiberius Augustus III,
Germanicus Cæsar II.

M. Junius Silanus,
L. Norbanus Balbus Flaccus.

M. Valerius Messala,
M. Aurelius Cotta.

Tiberius Augustus IV,
Drusus Cæsar fil. Tiberii II.

Quirinus seu Cyrinus, in Euangelio memoratus, mortuus est: cujus sordidam & præpotentem senectam describit Tacitus lib. 4 Annalium.

C. Sulpitius Galba,
D. Haterius Agrippa.
C. Asinius Apollo,
C. Antistius Vetus.
S. Cornelius Cethegus,
L. Vitellius Varro.
C. Lentulus Isauricus,
M. Asinius Aprippa.

[14] Pontius Pilatus succedit Grato Valerio Præses Iudææ. Agebant in Principatu suo annum XXIX Herodes Antipas, Tetrarcha Galilææ (cujus postea jussu S. Ioannes Baptista capite plexus & Christus illusus) & Philippus frater ejus, Tetrarcha Itureæ & Trachonitidis regionis; cum Lysania, Abilinæ Tetrarcha. Factum est autem verbum Domini super Ioannem Zachariæ filium, prædicantem baptismum pœnitentiæ &c. Luc. 3, cui est hic Tiberii annus XV, at Tertulliano XII.
Cn. Cornel. Lentulus Getulicus,
C. Calvisius Sabinus.

Christus baptizatus a Ioanne VI Ianuarii, Dominica die, annorum ætatis quasi triginta, id est, triginta & dierum tredecim. De particula quasi, Græcis ὡσεὶ, id est circitr, infra latius agimus. Post jejunium autem quadraginta dierum incepit se impendere prædicationi.
M. Licinius Crassus,
L. Calpurnius Piso.

Secundus annus prædicationis Christi.
Ap. Junius Silanus,
P. Silius Nerva.

Tertius annus Prædicationis Christi.
C. Rubellius Geminus,
C. Fusius Geminus.

[a Paßione] Lazarus a Christo suscitatur. Ingreditur Hierosolymam, Dominica Palmarum XX Martii. Vltimam cum discipulis cœnam sumit, feria quinta XXIV Martii, & die XIV mensis Nisan. At die XXV Martii, feria sexta in Parasceve primo die azymorum, natus annos triginta tres & menses tres, pro redemptione generis humani in Cruce mortuus est; die autem XXVII victor a mortuis resurrexit. Eodem anno S. Iacobus, frater Domini, ordinatus est Episcopus Hierosolymitanus & S. Stephanus lapidatus.
C. Cassius Longinus,
M. Vinitius Quartinus.

Facta persecutione dispersi sunt Christiani. S. Paulus convertitur. Sejano Romæ statuæ ponuntur.
Tiberius Augustus V,
Ælius Sejanus.

Tiberius Imp. Christum inter Deos honorandum proponit. Impedit cum Senatu Sejanus Consul, qui interficitur. Res infra explicatur.
C. Domitius Ahenobarbus,
A. Vitellius Nepos, eiq; suffectus.
��Furius Camillus Scribonius.

Ser. Sulpitius Galba,
L. Cornelius Sulla.

S. Paulus venit Hierosolymam videre Petrum. Deinde hic Cathedram collocat Antiochiæ.
Paulus Fabius Priscus,
L. Vitellius Nepos.

[15] Philippus, Herodis Antipæ frater, diem suum obiit, anno Tiberii Principatus vigesimo, cum ipse præfuisset triginta septem annis Trachonitidi & Gaalanitidi ac Batanææ, vir perpetuo modestus, & amator quietis & otii. Ita Iosephus lib. 18 Antiquit cap. 6 numerando scilicet annos Præfecturæ ab obitu patris Herodis Ascolonitæ, mortui in Paschate anno quarto ante Æram vulgarem. Hinc dicto anno Æræ labentis XXXIV, in Paschate, elapsi erant dicti anni triginta septem (in textu Græco ἑπτὰ καὶ τρίακοντα) & fluebat adhuc annus Tiberii vicesimus usq; ad diem XIX Augusti: qui Tiberius ditionem ejus attribuit provinciæ Syriæ.
C. Cestius Camerinus,
M. Servilius Rufus.

Herodes Antipas est devictus in bello ab Areta Rege, cujus filiam in uxorem sumptam repudiarat, ut Herodiadem duceret. Iosephus cap. 7.
Q. Plautius Plautinianus,
Q. Papinius Galienus.

Cn. Aceronius Proculus,
C. Pontius Nigrinus.

Moritur Tiberius Imper. XXV Martii; cum a morte Augusti regnasset annos XXII, menses VI, dies XXVIII. Clemens Alexandrinus tribuit illi annos viginti sex, menses sex & dies viginti novem. Consule lib. 1 Stromatum: sed hi anni computantur a tempore, quo simul cum Augusto imperavit, scilicet ab anno Æræ vulgaris XI, ut etiam S. Lucas ejus annos computavit. Tiberio successit Cajus Caligula, filius Germanici. Hic Herodem Agrippam, filium Aristobuli, captivum Romæ, liberavit; donavit illi Tetrarchiam, quæ fuerat Philippi; adjecitq; Tetrarchiam Lysaniæ; & imposito capiti ejus diademate, Regem creavit. Iosephus historicus nascitur.
M. Aquilius Julianus,
P. Nonius Asprenas.

Herodes Antipas est spoliatus Tetrarchia Galilææ, & cum Herodiade missus Lugdunum in exilium: ipsa autem Tetrarchia ejus donata est Herodi Agrippæ. Iosephus cap. 9.
Cajus Caligula Cæsar II,
L. Apronius.

Pontius Pilatus in multas incidens calamitates, propria se manu interfecit. S. Hieronymus in Chronico.
C. Caligula Cæsar III,
L. Gelius Poplicola.

Divisio Apostolorum censetur facta, & a S. Petro Cathedra Romæ collocata. Quidni & S. Iacobus frater Ioannis censeatur in Hispaniam missus? Res infra explicatur.

C. Caligula Cæsar IV,
Cn. Sentius Saturninus.

[16] Caligulæ, XXIV Ianuarii occiso, succedit Claudius patruus ejus. Ab eo donata Herodi Agrippæ Iudæa & Samaria, Iosephus lib. 19 cap. 4. Reversi SS. Petrus & Iacobus anno XLIII Hierosolymam; ubi S. Iacobus occisus, & S. Petrus ab Angelo e carcere liberatus. Hic postea cum S. Paulo Romæ occubuit sub Nerone annis post Christi passionem elapsis XXXVII, [Anni a Passione seu Ascensione Christi & Consulatu Geminorum ab antiquis hac ratione ducti.] & Hierosolyma excisa est anno Æræ vulgaris LXX, a Christo passo XLII, ut passim Patres tradunt. Omnia infra explicantur. Solenne namq; fuit antiquis scriptoribus calculos annorum supputare a Christi Passione aut Resurrectione, aut etiam, quod id coincideret, a Consulatu duorū Geminorum. Ita Severus Sulpitius a tempore Domini Crucifixi & Consulatu Geminorum usque ad Consulatum Stiliconis, sive annum CCCC, enumerat annos CCCLXXII, & nostram Chronotaxim confirmat. Similiter in antiqua supputatione (quam Cambdenus, repertam in nonnullis Ninii exemplaribus, edidit ante Britanniam a se illustratam in Apparatu de Anglo-Saxonibus) numerantur anni a duobus Geminis Fusio & Rebellio usque ad Stiliconem, & sic deinceps usq; ad Anglo-Saxonum adventum in Britanniam. Eodem modo a S. Gregorio Turonensi, ad calcem Historiæ Francorum, numerantur anni a transitu maris Rubri usque ad Resurrectionem Domini, & a Resurrectione Domini usque ad transitum S. Martini. Apud Canisium tomo 2 Antiquarum Lectionum, Anonymus auctor Chronici, ab Exordio mundi ad XIII Alexandri Imperatoris deducti lib. 1 cap. 17 A Passione Christi, inquit, usque ad hunc annum, qui est XIII Alexandri, anni CCVI, quot scilicet a Consulatu duorum Geminorum ad annum XIII Alexandri fluxerunt.

EXERCITATIO III.
Dicta sententia confirmatur e rebus post Christi passionem gestis.

[17] Vides benevole Lector, usitatiorem traditionem (ut loquitur Prosper Aquitanus) haberi, Dominum nostrum, decimo quinto anno Tiberii Cæsaris, duobus Geminis Consulibus, [Anno XV Tiberii passum Christum] crucifixum; quod, indicata duplici epocha Tiberii, ostendimus optime cum sacra Scriptura convenire. Hunc eumdem decimum quintum Tiberii annum semel iterumq; indicat S. Hieronymus, [confirmat apud S. Hieronymum] explicans caput IX Danielis Prophetæ de septuaginta annorum hebdomadis; ubi in quæstione difficili antiquiorum Scriptorum sententias profert, [Iulius Africanus,] ac primo Iulium Africanum, qui septuaginta hebdomadas Danielis finit ad annum quintum decimum Tiberii Cæsaris, quando passum esse Christum, & compleri hebdomadas septuaginta, juxta lunarem Hebræorum supputationem, asserit. Alter auctor a S. Hieronymo citatur Tertullianus, [& Tertullianus,] contra Iudæos ita scribens: Imperii Tiberii decimo quinto anno patitur Christus, annos habens quasi triginta tres cum pateretur. Eosdem annos & menses tres Christum natum fuisse, cum pateretur nos quoq; diximus. Simili modo Clemens Alexandrinus lib. 1 Stromatum, [item Clemens Aleandrinus,] annum decimum quintum Imperii Tiberii cum tempore quo passus est Christus componit. Et hi tres intra ducentos annos post paßionem Christi vixerunt. Iungatur illis Firmianus Lactantius, qui sub Constantino Magno floruit, [& Lactantius,] Crispi Cæsaris filii ejus constitutus Magister. Hic lib. 4 de Vera sapientia cap. X, Sub Herode, inquit, Judæorum Tetrarcha, anno decimo quinto Imperii Tiberii Cæsaris, Judæi Christum cruci affixerunt. Idem capite XIV Zacharias, inquit, adolevit Darii & Alexandri ætate, annis quingentis ante annum decimum quintum Imperii Tiberii Cæsaris, quo Christus crucifixus est. Hæc ibi.

[18] Sed progrediamur ad res illustriores, gestas post Christi paßionem. Occurrit primo, [Tiberius Imp Christum inter Deos honorandum proponit] quod Tiberius Imperator voluerit Christum inter Deos honorari, sed ab Ælio Sejano ac reliquo Senatu impeditus, ipsum Sejanum cum variis Patriciis interfecerit jam tum Consulem anno XXXI, cum post Geminos Consules laberetur secundus annus. Totam historiam præclare describit Paulus Orosius adversus Paganos, præfixa ad S. Augustinum præfatione; & libro VII capite IV ista habet: Postquam passus est Dominus Christus atque a mortuis resurrexit, [ob miracula in nomine ejus facta,] & discipulos suos ad prædicandum dimisit; Pilatus Præses Palæstinæ provinciæ ad Tiberium Imperatorem atque ad Senatum retulit de passione & resurrectione Christi consequentibusque virtutibus, quæ vel per ipsum palam factæ fuerant, vel per discipulos ipsius in nomine ejus fiebant; & de eo quod certatim, [cum jam Romæ habitarent Christiani,] crescente plutimorum fide, Deus crederetur. Tiberius cum suffragio magni favoris retulit ad Senatum, ut Christus Deus haberetur. Senatus indignatione motus, cur non sibi prius secundum morem delatum esset, ut de suscipiendo cultu prius ipse decerneret, consecrationem Christi recusavit; edictoque constituit exterminandos esse Urbe Christianos, præcipue cum & Sejanus, Præfectus Tiberii, suscipiendæ religioni obstinatissime contradiceret. Tiberius tamen edicto accusatoribus Christianorum mortem comminatus est … plurimos Senatorum proscripsit, & ad mortem coëgit. [eosque impedire niteretur Sejanus Consul,] Viginti sibi Patricios viros consilii causa elegerat, horum vix duos incolumes reliquit, ceteros diversis causis necavit: Sejanum Præfectum suum, res novas molientem, interfecit. Hæc Orosius, quibus consonant, quæ Tertullianus scribit in Apologetico adversus Gentes capite V. Tiberius, inquit, cujus tempore nomen Christianum in seculum introivit, annuntiatum sibi ex Syria Palæstina Christum, quod illic veritatem illius divinitatis revelaverat, detulit ad Senatum cum prærogativa suffragii sui: Senatus, quia non in se probaverat, respuit: Cæsar in sententia mansit, comminatus periculum accusatoribus Christianorum. Hæc ibi, ad quæ annotat Pammelius, eamdem historiam legi apud Eusebium, lib. 2 cap. 2; Nicephorum, Orosium, Cedrenum, posteriores denique historicos omnes: quibus fidem non adhibere tam probatis scriptoribus, vanum foret. Eusebius scribit a Pilato indicatam Christi resurrectionem, miracula, eumque Deum haberi. His positis, traditur Sejanus suscipiendæ religioni Christi obstinatissime contradixisse. Porro veritus Tiberius ne Sejanus ad ipsum Imperium aspiraret, curavit illū per Senatum condemnari, & Consulem cum magna ignominia occidi die XVIII Octobris anni XXXI; [post passionem Christi anno 2.] cum pluribus, ut apparet, mensibus ante impedivisset consecrationem Christi a Cæsare propositam, & constituisset Christianos Vrbe propelli; quibus omnibus ut spatium temporis justum detur, & conversi ab Apostolis Iudæi aliiqui e Syria Romam venerint; secundum post Ascensionem Christi decurri annum arbitramur; & ex anno dictæ cædis confirmamus, duobus Geminis passum esse Christum: de anno autem illo, constare potest ex Cornelio Tacito, Dione Caßio aliisq; paßim, narrantibus potentißimi hominis subitam eversionem.

[19] Interim vero dum Romæ Tiberius Imperator addictus esset Christo Domino & Christianis, eisdem in Palæstina maxime oberant Iudæi; a quibus comprehensus Stephanus, cum diceret, se Iesum a dextris Dei stantem videre, lapidibus obrutus obdormivit in Domino Protomartyr. Hujus morte in Actis Apostolorum relata additur cap. VIII. Facta est autem in illa die persecutio magna in Ecclesia quæ erat Hierosolymis; & omnes dispersi sunt per regiones Judææ, & Samariæ præter Apostolos. Hæc ibi: ob quæ verba Baronius ad calcem anni XXXIV movet quæstionē, cur Apostolis, quorum causa turbæ omnes a Juæis fuerant concitatæ, Hierosolymis manere concessum fuerit: & apte respondet, id non nisi miraculo & illius tantum virtuti tribuendū, qui statuit mare quasi in utre, & posuit terminos ejus arenam exiguam. Opus, inquam, Christi Salvatoris, qui Apostolis dedit implere quod jusserat, ut inter infensissimos hostes ad duodecim annos, quemadmodum habet Apollonii traditio, versarentur. Hæc pluribus Baronius. Apollonius iste Vrbis Romanæ Senator fuit, sub Commodo Imperatore circa annū Christi CLXXXV martyrium passus, cujus Acta damus die XVIII Aprilis. [Divisio Apostolorum anno 12 a Christi passione] De hoc Eusebius, l. 5 hist. Eccl. c. 18, narrat quomodo Cataphrygas confutaverit, & enumeratis iis quorum mentionem fecit, sub finem ista habet: Meminit Thraseæ, qui circa hæc tempora Martyr fuit. Ad hæc, tamquam ex veterum traditione, refert: Dominum Apostolis suis prȩcepisse, ne intra duodecim annos Hierosolymis discederent, id est, ne ultra Syriam & vicinas ditiones abirent. Quæ ultima sunt verba ipsius Apollonii, non S. Thraseæ Martyris, ut aliqui censent. Colitur S. Thraseas V Octobris. Celebratur autem Divisio Apostolorum in pluribus Ecclesiis, & variis Martyrologiis inscribitur ad diem XV Iulii. Apostoli namq; ante in Syria & aliis vicinis Palæstinæ ditionibus Euangelium Christi annuntiarant; & tunc peregre illis per orbem dispersis in omnē terram exivit sonus eorum, & in fines orbis terræ verba eorū. Facta porro est divisio Apostolorū anno Æræ vulgatæ quadragesimo, [facta an. 40] cum laberetur tunc post Ascensionem Christi annus duodecimus, quod jam statutæ chronologiæ magnam addit confirmationem.

[20] Discessit tunc S. Petrus Apostolorū Princeps ad Principem orbis urbem Romanam, ibiq; primam Ecclesiæ universæ Cathedram collocavit: [Cathedra S. Petri Romæ, ad 25 annos.] in qua testimonio omnium, ut infra ad ejus elogium dicetur, sedit annos quinq; & viginti, scilicet usq; ad annum LXV, quo eum martyrio coronatum infra demonstramus, Tunc etiam S. Iacobus Apostolus, filius Zebedæi & frater Ioannis Euangelistæ, [Discedit in Hispaniam S. Iacobus Zebedæi] potuit disceßisse in Hispanias, ut communis Hispanorum traditio habet: ac potuit tam ipse quam S. Petrus, ob occurrentes causas circa annum XLIII reversus fuisse Hierosolymam, quando Herodes Agrippa, ut affligeret quosdam de Ecclesia, occidit Iacobum fratrem Ioannis gladio: videns autem quia placeret Iudæis, [an. 43 occasus Hierosolymis.] apprehendit & Petrum, volens post Pascha producere populo. Hæc anno XLIII contigisse infra in elogio S. Petri probamus; cumq; sic potuerit S. Iacobus ad tertium usq; annum in Hispaniis substitisse, fit ut etiam in hac parte, quæ aliis tam difficulter probatur, non laboremus. Alter Iacobus Alphæi filius ex duodenario Apostolorū numero, [S. Iacobus Alphæi crucifixus Ostracinæ.] ab illis in dicta Divisione sejunctus, Gazæ, Eleutheropoli, Ostracinæ, & in vicinis Ægypti, Arabiæ, ac Palestinæ locis, imo & in Perside, Euangelium Christi annuntiavit, ac tandem cruci affixus Ostracinæ Martyr occubuit. Verum quia tam hujus quam aliorum Apostolorū tempus martyrii nō fuit a scriptoribus cum anno Paßionis collatum, non potest inde statuta chronotaxis confirmari vel infirmari. Tertius autem Iacobus, filius Cleophæ & Mariæ. frater Domini, & sicut. [S. Iacobus Cleophæ frater Domini Episcopus Hierosolymis,] Paulus ita & ipse Apostolus appellatus, a duodecim die XXVII Decembris ordinatus est Episcopus Hierosolymitanus, labente anno Æræ vulgaris XXIX duobus Geminis Consulibus, quo fuerat Christus in cruce passus XXV Martii: ad quem diem martyrium ejus celebratur in pervetustis Martyrologii Hieronymiani apographis, item apud Rabanum, Notkerum, & in quam plurimis antiquis variarum Ecclesiarum Fastis sacris. S. Hieronymus de Scriptoribus Ecclesiasticis suum de eo Elogium, ita concludit. Triginta annos Hierosolymis rexit Ecclesiam, id est usque ad septimum Neronis annum. Aptißime secundum nostram chronotaxim. Nam annus VII Neronis, phrasi Romanorū a Ianuario annos incipientium usitatißima, convenit in annum Æræ vulgaris sexagesimum; dum primus Neronis, licet non integro regnarit, cum anno LIV absolvitur: S. Iacobus autem anno LIX die XVII Decembris annos Sedis explevit triginta, & superfuerunt circiter tres menses usq; ad Pascha sequentis anni sexagesimi, quo Hierosolymis e pinnaculo templi dejectus, fullonis ligno percussus, [occisus an. 60.] martyrium complevit. Reliqua de utroq;, Iacobo Alphæi, & Iacobo Cleophæ filio paravimus edenda ad Kal. Maji. Possunt interim a curiosis hujus quæstionis indagatoribus legi laudatio S. Iacobi Alphæi Apostoli auctore Niceta Paphlagone, & Commentarius rerum gestarum S. Iacobi fratris Domini per Simeonem Metaphrastem, qui uterq; tractatus extat apud Franciscum de Combefis tom. 6 Bibliothecæ Patrū concionatoriæ ad Kal. Maji.

[21] Plura etiam sunt in Actis SS. Petri & Pauli, quæ chronotaxin de Paßione Christi, duobus Geminis Consulibus peracta, confirmant: quæ infra in elogio S. Petri proferuntur: [Synodus Hierosolymis habita anno 47.] in primis Synodus Hierosolymitana habita anno Christi XLVII; a conversione S. Pauli (quæ contigit proximo post paßionem Christi) anno XVII, & biennio antequam Roma pellerentur Iudæi. Sed vel maxime elucet veritas dictæ chronotaxis, dum SS. Petrus & Paulus traduntur, occisi post Passionem Christi elapsis annis XXXVII; [SS Petrus & Paulus occisi an. 65.] quia illorū martyrium contigit Consulibus Nerva & Vestino, anno Æræ Christianæ LXV, præsente tunc Romæ Nerone Imperatore; qui anno sequenti disceßit in Græciam, nec reversus est Romam nisi aliquot ante mortē mensibus, & inde fugiens seipsum IX Iunii interfecit, cum necdum XIV Imperii annū absolvisset. Atq; hæc de S. Petro Apostolo, primo Pontifice Romano: quem istis Consulibus obiisse confirmant, quotquot in Sede sua habuit successores, & maxime proximi, Linus, Clemens, Cletus, Anacletus, Euaristus, Alexander, & alii: proindeq; stabiliunt præ laudatā sententiā de Christo in cruce passo, duobus Geminis Consulibus, anno Æræ vulgaris XXIX. Ad singulorū autem elogia confirmatur temporū ipsis assignatorum ratio ex veterrimis Ecclesiæ Romanæ monumentis; puta ex Catalogis, Vitis & Gestis Summorum Pontificum, manu exaratis & prælo cusis, ex pervetustis generis utriusq; Martyrologiis & Breviariis variarū Ecclesiarum & Actis Sanctorū. Porro arbitramur in us omnibus quæ ad Romanos Pontifices pertinent, fidem majorē adhibendam Romanæ Ecclesiȩ alumnis quam ceteris, uti monet ad XXVI Aprilis Baronius, contra Eusebium, qui Cletum & Marcellum Pontifices omisit, aut certe ab Anacleto & Marcellino non distinxit.

[22] Excidium urbis Hierosolymitanæ contigit anno secundo Imperii Vespasiani & septuagesimo Æræ Christianæ, [Hierosolyma excisa an. 70] fuga autē atq; dispersio Iudæorū facta est in Sabbato die octava Septembris; de quo excidio hisce Exercitationibus addimus, observari a Dionysio Petaviol. 12 de Doctrina temporū c. 12, quod Clemens Alexandrinus, Origines & alii quidā ex antiquis, Hierosolymitanȩ urbis excidiū collocēt anno quadragesimo secundo a Passione Christi, nimirū quod anno Tiberii decimo quinto, secundū posteriorem hujus Ærā, Geminis duobus Consulibus passum esse putent Dominū. Inter alios antiquos est S. Hieronymus in Sophoniæ c. 1. v. 17. Verba Origenis contra Celsum l. 4 sunt ista: τεσσαρακοντα γαρ ἔτη καὶ δύο, οἶμαι, ἀφ᾽ οὗ ἐσταύρωσαν τὸν Ἰησοῦν, γεγονέναι, ἐπὶ τῶν Ἱεροσολύμων καθαίρεσιν. Nam quadraginta duo anni, ut reor, intercesserunt inter Iesu Christi crucē, & eversionem Hierosolymorū. Et hæc sufficiant, ut ostendatur dicta sententia optime cohærere cū tota serie vitæ Christi & rebus post ejus passionē peractis. Advertat porro lector, nullam aliorū sententiā a nobis data opera refutari, sed solum nos proposuisse consensum antiquiorū Patrum & hujus primarii Pontificii Catalogi quantamq; is habeat commoditatē ad Euangelicā historiam universam absq; ulla violenta torsione explicandam. Suam cuiq; opinionem relinquimus, quam si probabiliorem possint argumentando facere, libenter dimittemus disputata hactenus, & majoris certitudinis certioriq; veritatis lucem undecumq; oblatam gratanter excipiemus: in eumq; finem præcipuas aliorū opiniones paucis suggerimus, ob quas ab receptissima duorum Geminorum Consulum, sub quibus passus traditur Christus nomenclatura recesserint, primum Græci deinde etiam Latini.

[23] Eusebius Pamphilus in annū Tiberii Cȩsaris XV offendens, [Serius Christum passum tradunt Eusebius 3 annis.] neq; Epocham illius duplicem supra expositā discernens, & tres solidos annos Christi prædicationi tribuens, paßionem ejus aßignavit ad annum Tiberii XVIII, Consulibus Persico & Vitellio. Verum Vitellio in Magistratu mortuo suffectus est Furius Camillus Scribonius, quem una cum Cn. Domitio Ahenobarbo Consulatū geßisse tradunt Tacitus & Dio Cassius. Ast Eusebius unum annū in duos perperā dividens, Ahenobarbū cum Apruntio in annum sequentem rejicit, eisq; ad tertium annum subdit Galbam & Syllam, quos Tacitus, Dio aliiq; indicant immediate succeßisse Cn. Domitio & Camillo Scriboniano: [Epiphanius 2 aut 1 anno.] unde apparet quam obscurā horum temporum notitiam habuerit Eusebius. Alter e Græcis est S. Epiphanius, qui hæresi 51 c. 32, nulla habita ratione anni Tiberiani XV, annū ætatis Christi trigessimū primum signavit Consulatu duorū Geminorū, & annū sequentē XXXII Consulatu Rufi & Rubellionis, cum magna inscitia hos a duobus Geminis statuens diversos; & annum XXXIII (quo per dies LXXIV inchoato passum asserit Christū XIII Kal. Aprilis) signavit Consulatu Vinnicii & Longini Cassii, qui revera duos Geminos immediate sunt secuti. Et sic, Epiphanius attribuit Paßioni Christi proximū post Consulatum Geminorū annum, aut ex perverso computo secundum, quem tertium statuerat Eusebius.

[24] Apud Latinos, usq; ad tempora Dionysii Exigui Abbatis Romani, videtur sensus omnium fuisse, Christū duobus Geminis Consulibus paßū. De hoc auctore, [Post Æram vulgarem a Dionysio Exiguo constitutam,] Beda lib. de Ratione temporū c. 45 ista scribit, Primo decemnovenalis circuli versu, temporum ordo prȩfigitur: quem Grȩci calculatores a Diocletiani Principis annis observavere Sed Dionysius venerabilis Abbas Romanæ Urbis, & utriusq; linguæ, Græcæ videlicet ac Latinȩ, nō ignobili præditus scientia, Paschales scribens circulos, noluit eis, sicut ipse testatur, memoriā impii persecutoris innectere, sed magis elegit ab Incarnatione Domini nostri Jesu Christi annorū tempora prȩnotare: quatenus exordiū spei nostræ notius nobis existeret, & causa reparationis humanæ id est passio Redemptoris nostri, evidentius eluceret. Ita Beda: qui epochā Dionysianam relinquens, Æram Christianam a Kal. Ianuarii anni sequentis auspicatur. Hos postmodū ceteri secuti sunt, sed dißimiliter aliquantulū, alii ab Angelica Salutatione sive Paschate ipsam sequente, alii ab ejusdē in carne nati die primo, alii cū Beda ab octavo (ut qui idem esset anni Romani initium) alii a Paschate nativitatē sequenti exorsi annos numerare; donec tandem apud omnes prævaluit ultimis hisce seculis modus is, qui omniū commodißimus erat, & suasit Christi annos Romani anni initio a Kal. Ianuarii ducto aptare. Paulina c. 6 l. 13 indicat, præsidente Eugenio IV Papa, creato anno MCCCCXXXI, adhortante Blondo Foroliviensi, Pontificii collegii a secretis Notario, in bullis atq; rescriptis Pontificalibus scribi primum cœpisse hanc annorum supputationem, atque a chronographis acceptam usui suo accommodasse, relicta viris eruditis libertate hujus rei veritatem ulterius indagandi. Hanc nos Æram vulgarem annorum Christi dicimus, licet aliquot ante illam annos Christus, natus statuatur.

[25] Eodem cum dicto Dionysio seculo vixit Cassiodorus, qui in Chronico ad annum DXX deducto, [Cassiodorus 2 annis serius Christū passum asseruit.] Tiberio Cæsare V … Consulibus ista scribit: His Consulibus Dominus noster Jesus Christus passus est, VIII Kalendas Aprilis, & defectio Solis facta est qualis antea vel postea nunquam fuit. Gesserunt Consulatum Tiberius Cæsar V & Ælius Sejanus anno Æræ vulgaris XXXI. Idem his novissimis temporibus asseruerunt Deckerius Petavius, Bucherius, Seneschallus, aliiq;; sed subductis aliter astronomicis calculis, pro VIII Kalendas Martii, X Kalendas salutiferæ Passioni destinarunt. Cuspinianus, mendum in Cassiodoro suspicatus, ad Cn. Domitium & Camillum Scribonianum a Cassiodoro præteritos Consules confugit; atq; his Consulibus anno Æræ vulgaris XXXII passum Christum velut ex ipsius Cassiodori mente statuens, eum fecit cum Eusebio concordare: quem etiam annum assumpsit Cardinalis Baronius, & annum XXXIV statuit, Æræ vulgaris: sed ne perpetuo dissentiret a communi chronologia, postmodum duos annos prætermisit. Iacobus Grandamicus in Chronologia sacra, & Philippus Labbe in Compendio Chronologico Historiæ sacræ & profanæ, asserunt Christum Incarnatum & natum Consulibus Cornelio Lentulo & Calpurnio Pisone; & sic annos Christi nati ab annis Æræ vulgaris non distinguunt, passumq; addunt, cum Tostato (cujus sententiam fuisse damnatam supra insinuavimus) anno ætatis & Æræ vulgaris trigesimo tertio, die tertio Aprilis, [alii 5 annis] Sulpicio Galba & Cornelio Sulla Consulibus. Favet plenilunium, in feriam sextam conveniens. Verum sic triennio ante Christum natum, ut supra ostendimus, fuisset e vita sublatus Herodes: quod nullo modo dici potest: & tamen clara deductio rerum ab Herode gestarum, apud Iosephum, Dionē, aliosq;, nullo modo permittit ejus interitum, initio communis Æræ propius admovere. Hæc omnia deducta esse eo fine supra diximus, ut Catalogo antiquo, quem pergimus explicare, debita consistat auctoritas, relicta aliis libertate, ulterius rei veritatem inquirendi.

PONTIFICES ROMANI.

I. S. PETRVS APOSTOLVS.

§ I Elogium ex Catalogo priore, a S. Damaso ad S. Hieronymum misso.

Petrus annis viginti quinque, mense uno, diebus novem. Fuit temporibus Tiberii Cæsaris, & Caji, & Tiberii Claudii, & Neronis; a Consulatu Vinicii & Longini, usque Nervæ & Vestini. Passus autem cum Paulo die tertia Kalendas Iulias, Consulibus supradictis, imperante Nerone.

EXERCITATIO IV.
De tempore Sedis & præeminentia S. Petri, ab Ascensione Christi usque ad diem martyrii.

[26] In Proœmio hujus Catalogi relatum est, passum fuisse Dominum nostrum Jesum Christum duobus Geminis Consulibus, [Post Christi passionem & Ascensionem anno Æræ vulgaris 29] VIII Kalendas Aprilis. Cujus rei certitudo stabilita est exercitatione triplici jam proposita: in qua diximus, ex principiis positis videri Christum pro redemptione generis humani incarnatum, & in utero virgineo sacratissimæ Mariæ Conceptum esse XXV Martii; die autem Decembris pariter XXV natum, D. Lælio Balbo & C. Antistire Vetere Consulibus; & consequenter quinq; integris annis Æram vulgarem prævenimus. Deinde quia Christus annos triginta tres ac menses tres in hac vita mansit, statuimus cum antiquis Patribus, eumdem (ut jam diximus) duobus Geminis Consulibus, XXV Martii, Feria sexta in Parasceve, in cruce mortuum fuisse; & die XXVII ejusdem Martii, Feria prima, jam Dominica dicta, resurrexisse. Annus is est Æræ vulgaris vigesimus nonus. Tunc, [S. Petrus Episcopatum suscepit 4 annis in Oriente.] ut dicitur in citato Proœmio, post ascensum Christi Beatissimus Petrus Episcopatum suscepit, sed nulli certo loco adstrictum: qualem quatuor annis adscribit illi in Oriente codex Ms. Anastasii Bibliothecarii, inter libros Cardinalis Mazarini olim adservatus: & significatur ejus supra alios Apostolos præeminentia, & potestas a Christo collata, pascendi ejus oves & agnos. Princeps ergo Apostolorum constitutus, apud alios peroravit de aliquo in locum Iudæ proditoris sufficiendo, & in duodecimum Apostolum eligendo: ubi præmißis precibus sorte electus est Mathius. At post effusum in die Pentecostes supra discipulos Spiritum sanctum, habita publice concione convertit circiter tria millia: deinde claudum in porta templi speciosa sanavit, atq; Ananiam & Saphiram morte punivit. Quo adhuc anno post septem Diaconos electos, S. Stephanus pro fide Christi Protomartyr, die XXVI Decembris est lapidatus.

[27] Acceßit annus Æræ vulgaris tricesimus, quo Consulatum gesserunt C. Cassius Longinus, [cui Consules anni 30 tribuuntur:] & M. Vinicius Quartinus, cui Consulatui in citato Catalogo adscribitur initium Episcopatus S. Petri, ob duplicem causam; scilicet ut, ob majorem erga Christum reverentiam, totus duorum Geminorum Consulatus illi etiam post ascensionem relinqueretur, licet adderetur Petrum tunc Episcopatum suscepisse. Altera causa, necessario notanda, est, ut juxta modum procedendi, in priore parte hujus Catalogi semper observatum, sicut supra monuimus, iidem Consules numquā repetantur. Anno ergo Æræ vulgaris is trigesimo, cum post magnam exortam persecutionem dispersi fuissent fideles; Saulus, deinde Paulus vocatus, qui devastabat Ecclesiam, [an. 33 cum Paulo agit Hierosolymu,] Domini Christi in via Damascena apparentis increpatione conversus est. Qui post tres annos a sua conversione, adeoq; anno Æræ vulgaris trigesimo tertio, venit Hierosolymam videre Petrum, ut ipse Paulus in sua ad Galatas epistola cap. I. v. 18 testatur. Quo etiam anno, eum ex Anastasio Bibliothecario de Vitis Pontificum, colligimus collocavisse Cathedram sui Episcopatus in Antiochia, atq; ibidem septem annos sedisse. [& Cathedram Antiochiæ collecat.] In cujus rei memoriam solennitas Cathedræ Antiochenæ quotannis celebratur XXII Februarii. Hos autem septem Cathedræ hujus Antiochenæ annos non ita quis accipiat, ut in ea urbe ejus ve diœcesi permansisse Petrum velit; sed permittat ipsum eodem tempore varias regiones, Syriæ potissimum, peragrasse, & plurimos variis locis constituisse Episcopos, uti ad diem ejus natalem XXIX Iunii latius erit ostendendum.

[28] Elapso septennio Cathedræ Antiochenæ, substituto ibidem S. Euodio, [dein Roma an. 40] primam Ecclesiæ Christianæ Cathedram in Vrbe Romana, Sede Imperatorum & orbis capite, collocavit, anno Æræ vulgaris quadragesimo: [& sedit 25 annis.] a quo anno inchoandi in Catalogo citato sunt anni viginti quinq; Sedis hujus. Et hi viginti quinq; anni habentur in altero mox proferendo Catalogo, uti & in Ms. Palatino, sed a nobis omisso, item in Pontificali Romano, & apud Anastasium Bibliothecarium in manu exaratis & prælo cusis codicibus, nec non apud Luitprandum, Abbonem & alios rerum Pontificiarum scriptores, ac tandem in Mss. gestis Pontificum ad Martinum V deductis. Hi autem anni viginti quinq; deducuntur a dicto anno vulgaris Æræ quadragesimo, usq; ad sexagesimum quintum, & Consulatum Nervæ & Vestini, quo etiam obiisse hunc primum Pontificem cum hoc Catologo ostendemus. Memoria Cathedræ Romanæ solenni quotannis cultu renovatur ad diem XVIII Ianuarii: quam cum tenuit, non mansit assiduus Romæ, aut in ejus districtu, sed totam sibi ut supremo Pontifici subjectam Ecclesiam, per totum Romanum Imperium dispersam, assumpsit curandam; ejusq; præcipuis regiones atq; inter eas etiam Palæstinam & potißimum Hierosolymam subinde visitavit. Interim Cajo Caligula Imperatore, qui anno XXXVII Tiberio successerat, a Chærea & aliis conjuratis, IX Kalendas Februarii anni XLI interempto; [sub Tiberio & Agrippa Herode] subrogatus est patruus ejus, Tiberius Claudius: qui Herodi Agrippæ, filio Aristobuli, regnum ampliavit, addita Samaria & Iudæa. Hic cum tertio anno Iudæam obtineret, ab Angelo percussus interiit, anno XLIII aut initio sequentis.

[29] Hujus Herodis & Claudii Imperatoris tempore, ingens fames, ab Agabo Propheta prædicta, invaluit, anno vulgaris Æræ XLII; quando SS. Paulus & Barnabas stipem collectam portarunt Hierosolymam, Qua re in Actibus Apostolorum cap. [vinctus Hierosolymis ab Angelo liberatur:] XI relata, additur capite sequenti, quomodo Herodes Agrippa, ut affligeret quosdam de Ecclesia, occiderit Iaeobum fratrem Ioannis gladio. Videns autem quia placeret Iudæis, apprehendit & Petrum, volens post Pascha producere eum populo: sed is Angelico eductus est auxilio. Quod arbitramur factum anno XLIII. At, prout cap. XV in iisdem Apostolorum Actibus narratur, orta Antiochiæ seditione, propter Iudæos ad Christum conversos, [iterum interfuit Synodo Hierosolymitanæ] qui volebant Gentes itidem conversus circumcidi; Paulus & Barnabas Hierosolymam profecti sunt; ubi facta conquisitione, post audita SS. Petri & Iacobi suffragia, communi decreto statuerunt, Gentes conversas non obligari lege Moysis.

[30] Tempus hujus Synodi optime potest colligi ex epistola S. Pauli ad Galatas, ubi primo, ut supra diximus, scripsit se post annos tres, scilicet a sua conversione, venisse Hierosolymam videre Petrum, anno scilicet Æræ vulgaris XXXIII. Deinde post annos quatuordecim iterum ascendisse Hierosolymam cum Barnaba, ut cum Petro & aliis Apostolis de suborta dissensione ageret. Quod proinde contigit anno XLVII: [anno 47] & sic, teste S. Hieronymo in caput 2 Pauli ad Galatas, a prima hujus conversione, quæ contigit anno Æræ vulgaris XXX, numerantur anni septemdecim. Sentiunt quidam cum Baronio plures, illud Concilium habitum, cum Iudæi essent Roma pulsi: sed ex ipsis Apostolorum Actibus & peregrinationibus Pauli interpositis, quæ adhuc capite XV & tribus sequentibus narrantur, contrarium colligitur. [biennio ante, quam Roma pellerentur Iudæi.] Fuerunt autem teste Orosio lib. 7 c. 6 anno Claudii IX, Christi XLIX, expulsi per Claudium Roma Iudæi. Sed num simul expulsi fuerint Christiani, dubitat Orosius. Fueritne tunc Romæ S. Petrus; & si fuit, manseritne in Vrbe; aut si discessit, quonam versus iter instituerit, plane latet. Paulus sesqui anno Corinthi substitit.

[31] Postmodum cum S. Petrus videret Romæ Ecclesiam recte constitutam, velletq; majori cum libertate alias quoq; regiones lumine fidei illustrare; S. Linum, quem a morte habuit successorem, [S. Linum Vicarium statuit anno 56.] constituit sibi Vicarium sive Chorepiscopum. Tempus in dicat idem antiquus Catalogus, infra in Lino proferendus, dum assignat Consulatum Q. Volusii Saturnini & P. Cornelii Scipionis, qui illam dignitatem gesserunt anno LVI. Hujus Ordinationis meminerunt etiam Acta SS. Petri & Pauli ex Græcis translata, & a Lipomano & Surio ad XXIX Iunii edita his verbis. Cum Petrus non diu apud Romanos mansisset, [peregrinatur per varias regiones,] & sancto baptismate multos regenerasset, & Ecclesiam constituisset, & Linum Episcopum ordinasset, venit Tarracinam, in qua Epaphroditum Episcopum ordinavit. Hæc in dictis Actis, ex quibus solis S. Epaphroditus Terracinensibus vindicatur, Martyrologio Romano ad diem XXII Martii inscriptus. Indicantur deinde in iisdem Actis variæ S. Petri peregrinationes per Ægyptum, Africam, Hispaniam, Britanniam. Advertit autem Eusebius, lib. 2 Historiæ Ecclesiasticæ cap. 22, Neronem, circa initia Imperii, clementius se gessisse, [Nerone sub initium benigno,] & defensionem pro fide nostra benigne suscepisse: adeo ut tunc per totum Imperium videatur Christiana religio ac vera fides fuisse late diffusa & propagata. S. Dionysius Episcopus Corinthiorum, cujus Acta illustramus ad diem VIII Aprilis, quiq; cum discipulis Apostolorum potuit vixisse, in sua ad Romanos & S. Sotherem Papam epistola asserit, SS. Petrum & Paulum in urbem suam Corinthum ingressos, sparso Euangelicæ doctrinæ semine eos instituisse; & in Italiam simul profectos, cum Romanos similiter instituissent, eodem tēmpore martyrium pertulisse.

[32] Eusebius deinde loco paulo ante citato subjungit; Cum Nero postea ad teterrima quæque facinora, prorupisset, [postea sæviente in Christianos.] Apostolos quoque cum ceteris sævitiam ejus expertos. Variæ hujus persecutionis causæ proferuntur, quarum primaria fuit Urbs Romana, Consulibus C. Lecanio & M. Licinio, incensa; ac videbatur, teste Tacito lib. 15 Annalium, Nero condendæ urbis novæ, & cognomento suo appellandæ, gloriam quærere, & sic jussum incendium credebatur. Ergo abolendo rumori subdidit reos, & quæsitissimis pœnis affecit, quos, per flagitia invisos, vulgus Christianos appellabat. [Post incensam Romam anno 64 cœpta persecutione] Pereuntibus addita ludibria, ut ferarum tergis contecti, laniatu canum interirent; aut crucibus affixi, aut flammandi in usum nocturni luminis urerentur. Hæc aliaq; Tacitus, Suetonio cap. 16 dicuntur afflicti suppliciis Christiani, genus hominum superstitionis novæ ac maleficæ. En tempus cœptæ persecutionis anno sexagesimo quarto, ejusq; motæ primam causam. Accessit in Apostolis altera, ob Simonem magum devictum, [ob Simonem Magum extinctum,] atq;, e volatu a S. Petro in terram dejectum & extinctum. Additur & tertia causa in Actis Græcis ante indicatis. Imbuerat S. Petrus fide Christiana duas feminas, Imperatoris Neronis pellices, quæ deinceps pudice vivere statuerant. Similia ibidem ex S. Chrysostomo, [& feminas baptizatas] de aliqua ejus pellice ad fidem a S. Paulo conversa, narrantur. Quapropter impudicißimus Nero furebat adversus omnem Ecclesiam, & maxime hos Apostolos, utpote auctores pudici propositi, quod hæ feminæ, in Christum credentes conceperant ac tenebant.

[33] Habemus igitur annum persecutionis, in Christianos cœptæ, fuisse Imperii Neronis X, Æræ vulgaris LXIV, quo plurimi Christiani martyrio coronati meruerunt memoriam, Martyrologio Romano inscriptam, ad diem XXIV Iunii. S. Leo Papa, sermone primo in Natali SS. Petri & Pauli, videtur dictis Mærtyribus Apostolorum Principes præponere aut saltem adjungere, dum ita scribit: Duo ista præclara divini germina seminis in quantam sobolem germinarint, beatorum millia Martyrum protestantur, qui Apostolicorum æmuli triumphorum, urbem nostram purpuratis & longe lateque rutilantibus populis ambierunt, & quasi ex multarum honore gemmarum conserto uno diademate coronarunt. Hæc ibi. Verum anno persecutionis secundo Apostolos coronatos, expresse docet Catalogus supra relatus his verbis: [passus cum S Paulo 29 lunii an. 65.] Passus est Petrus cum Paulo die tertia Kalendas Julias, Consulibus supra dictis, Nerva & Vestino, imperante Nerone. Is est annus Æræ vulgaris sexagesimus quintus & a Paßione Christi trigesimus septimus, paßim assumptus, quo ob detectam in ipsum Neronem conspirationem, plurimi occisi fuerunt; inter quos C. Piso conjurationis caput, Lucanus poëta, Seneca philosophus, & Vestinus Consul, pro quo substitutus fuit Cerealis Anicius.

[34] Omnia hæc late prosequitur, dicto lib. 15 Annalium Cornelius Tacitus, qui postea lib. 16 hoc epiphonemate totam istam tragœdiam concludit: Tantum sanguinis domi perditum fatigant animum & mœstitia restringunt, & dein post indicatos anni sequentis LXVII, Consules C. Suetonium & L. Telesinum, & pauculas res narratas, finit Annales: ut cogamur ex Dione & Ioanne Xiphilino reliquas Neronis actiones cognoscere: ex ipsis autem liquido constat, illum, a dicto anno usq; ad ultimos menses vitæ suæ, [neque potuit postea, absente Nerone in Græcia,] Roma abfuisse, neq; potuisse martyrio SS. Petri & Pauli adesse, si, quod alii volunt, occisi fuerint anno XIII aut XIV Imperii, & die XXIX Iunii. Xiphilinus ergo in epitome Dionis, post nominatos dictos Consules Suetonium & Telesinum, describit adventum Tiridatis, qui ex Oriente advenerat, petiturus regnum Armeniæ. Subjungit dein iter Neronis in Græciam, qui flagrans cupiditate ludorum eo profectus est cum cytharœdis & militibus, cytharas & theatralia instrumenta ferentibus. Annum vero sequentem insumpsit Nero in magna insania, & quascumq; personas etiam muliebri ornatu assumpsit, in Olympico certamine currum agitavit, & in omnibus urbibus, in quibus ludi agerentur, certavit. Voluit etiam Isthmum Peloponnesi perfodere, & evocavit eo ex omnibus provinciis multa hominum millia. Vespasianus, [& Isthmum perfodere tentante,] qui cœpto tunc Iudaico bello præerat, post partam contra Taricheas victoriam die VIII Octobris, anno Neronis XIII, ad Isthmum sex millia lectissimorum juvenum submisit, ut Iosephus, qui contra Vespasianum pugnarat, scribit lib. 3 Belli Iudaici cap. 19. Consulto etiam Delphis oraculo Apollinis, ut Suetonius scribit, senectam Nero sibi & miram felicitatem speravit. Interim cum multæ Romæ conspirationes contra eum exurgerent, Helius Præfectus Vrbis, frustra per litteras monitum ultro adivit, & ut hieme sequente rediret procuravit. Neapoli, cum esset Romam venturus, audivit defectionem Galliarum XXI Martii, ac dein submotis Consulibus Silio Italico & Galerio Turpiliano, [qui reversus an. 68] seipse Consulem creavit, quasi hac ratione Gallias debellaturus; imo omnem Senatum veneno tollere proposuit, sed desperans de successu, [se 9 Iunii interfecit.] & ab omnibus desertum se videns, fugit, atq; seipsum IX Iunii interfecit.

[35] Passi ergo recte indicantur SS. Petrus & Paulus, Nerone Romæ præsente, Nerva & Vestino Consulibus, anno Æræ Christianæ LXV, Neronis, si spectetur tempus Imperii cœptum, anno XI, qui XII solet haberi, licet solum proximo Octobri esset inchoaturus. Præterea anni post passionem Christi elapsi erant triginta septem, quos requirunt S. Hieronymus de Scriptoribus Ecclesiasticis in elogio S. Petri & dein S. Pauli, cum Pontificali Romano, nec non S. Chrysostomus, Honorius, Isidorus, Beda, Rabanus, Nicephorus & passim alii: sed ut supra ex S. Augustino monuimus, ob ignorantiam Consulatus, quo Christus passus est, coacti fuere aberrare aliqui: qui dum serius Christum dixere passum, & vellent S. Petro dictos XXXVII annos tribuere, etiam coacti fuerunt serius mortem Petri statuere. Nos autem, quia cum S. Augustino & aliis dicimus, passum Christum duobus Geminis Consulibus, id est anno Æræ vulgaris vigesimo nono, annos integros triginta septem numeramus, dum S. Petrum passum dicimus Nerva & Vestino Consulibus, sive anno LXV Æræ vulgaris. Atq; hoc modo, potuit Petrus tenuisse Cathedram in Oriente annis quatuor, Antiochiæ septem, ac Romæ viginti quinque, ut supra ex Ms. Mazarinico diximus. Hunc martyrii annum confirmant successores in Pontificatu, Linus, Clemens, Cletus, Anacletus, Euaristus, Alexander aliiq;, de quibus deinceps acturi sumus; & ex quibus omnibus, (ut supra in primo Prologo diximus) constat Eusebium de tempore, quo quisq; Pontifex sedit, fidem non mereri: qui duos, scilicet Cletum & Marcellum, magna cum socordia omisit; & aliis ex mera conjectura ordinavit tempus Sedis: ut merito ab eo dissentiat Baronius in morte S. Petri, & deinceps fere per trecentos annos.

§ II Elogium ex altero Catalogo, tempore Iustiniani Imperatoris conscripto.

Beatissimus Petrus Antiochenus, filius Joannis, provinciæ Galatiæ, vico Bethsaida, frater Andreæ, & Princeps Apostolorum. Primum sedit Cathedram Episcopatus in Antiochia annis * decem. Hic Petrus ingressus in urbem Romam, [Tiberio] Nerone Cæsare, ibique sedit Cathedram Episcopatus annos viginti quinque, menses duos, dies tres. Fuit Temporibus Tiberii Cæsaris & Caji, & Tiberii Claudii & Neronis. Hic scripsit duas epistolas, quæ Canonicæ nominantur & Euangelium Marci, quia Marcus auditor ejus fuit, & filius ejus de baptismo. Post omnem quatuor Euangeliorum fontem, quæ ad interrogationem Petri firmata sunt, dum alius Græce, alius Hebraice, alius Latine consonent. Hic martyrio cum Paulo coronatur. Hic fecit ordinationes tres, Presbyteros decem, Episcopos tres, Diaconos septem, per mensem Decembrim: qui & sepultus est via Aurelia in templo Apollinis, juxta palatium Neronianum in Vaticano, inter * Zetarium triumphale, tertio Kalendas Julii.

[36] Ex hoc Catalogo desumpsit Anastasius Bibliothecarius Vitas Pontificum, easq; amplificavit, & ex priore Catalogo nonnulla hic inseruntur, quæ majorem obtinent fidem, maxime circa tempus Sedis. [Euangelium Marci a S. Petro dictatum,] Sanctum Christi Euangelium Marcum scripsisse certum est: & hoc dicunt Græci in Menologio Basilii Imperatoris aliisq; Synaxariis, a S. Petro Apostolorum Principe ipsi dictatum, uti latius explicamus XXV Aprilis, ad S. Marci Acta, ubi Euangelium videri ab ipso Latine conscriptum ex antiquis monumentis indicamus, quod huic textus magis consonum est: qui tamen textus & hic & apud Anastasium admodum est perplexus, nec nisi per liberiorem conjecturam sanabilis. Existimo autem primo legendum esse, & Euangelium Marci [dictavit]: deinde sequentia suspicor habuisse hunc sensum: Post omnia quæ, trium Euangeliorum fontem [collegit aut publicavit] quæ (scilicet Euangelia tria Lucæ, Matthei & Marci) ad interrogationem Petri formata sunt: & dum alius Græce, alius Hebraice, [an etiam tria Euangelia callecta,] alius Latine consonant, tandem omnia ejus testimonio sunt firmata. Deceperit librarium, e vetustioribus aliquem notus Euangeliorum quaternarius; & ideo legendum putaverit, Post omnem quatuor. Interim certum est ex antiquißimis Patribus, quos ad annum 99 Baronius sequitur, post Domitiani mortem, quam anno XCVII putamus accidisse, atq; adeo post S. Petri Martyrium annis XXXII & amplius scriptum esse S. Ioannis Euangelium. Dum autem suspicamur hic quoq; supplendum verbum collegit aut vulgavit, [idque Latine,] vel simile quodpiam (nam omnino sensus exigit aliquod) intelligimus, S. Petrum non tantum instituisse, ut illa tria junctim uno in codice scriberentur, sed etiam ordinasse ut Latinitate donarentur, quæ erant Hebraice & Græce scripta. Hoc vero si clariori auctoritate aliunde probaretur, magnam haud dubie desiderium moveret primæ antiquiorisque versionis, quæ ante versionem ab Hieronymo adornatam in usu priscæ Ecclesiæ fuit. [sicut Canon Missæ & Psalterium?] De Canone Missæ profecto dubitandum non puto quin habuerit a S. Petro initium, iis dumtaxat demptis quæ a posteris constat esse adjuncta; & primam Psalmorum Davidicorum versionem Latinam, quorum ab initio maximus fuit usus in omni communi precatione Christianorum, ejusdem Petri auctoritate adornatam esse, cur non opinabimur? Quod tres dicatur S. Petrus ordinasse Episcopos, intelligendum pro Ecclesia Romana, ut succeßive illi præficerentur, & sunt Linus, Clemens & Cletus. Quæ hic de sepultura Apostoli adduntur, præclare explicat Paulus Aringhus lib. 2 Romæ subterraneæ cap. 5, & ad diem XXIX Iunii erunt a nobis dicenda. Advertat Lector, hoc posito fundamento, imposterum elogia utriusq; Catalogi, sed diverso charactere, conjungenda esse, iisq; nostra Annotata addenda communi charactere, quo reliqua Acta excuduntur. Quæ distinctio absq; verbo interposito sufficiet.

ANNOTATA.

* Anast. septem,

* Anast. territorium.

II S. LINVS.

I Linus annis duodecim, mensibus quatuor, diebus decem. Fuit temporibus Neronis, a Consulatu Saturnini & Scipionis usque Capitone & Rufo.

II Linus natione Italus, regionis Tusciæ, patre Erculano, sedit annos undecim, menses tres, dies duodecim. Fuit autem temporibus Neronis, a Consulatu Saturnini & Scipionis, usque Capitone & Rufo Consulibus. Martyrio coronatus. Hic ex præcepto B. Petri constituit, ut mulier in ecclesiam velato capite introiret. Qui & sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, IX Kalendas Octobris.

[37] Linum S. Petro succeßisse, tradunt etiam Optatus Milevitanus lib. 2, Augustinus epistola 165, & paßim alii, [Passus sub Nerone.] cum communi totius Ecclesiæ consensu. Tempus solius Neronis & prædictorum Consulum, quo præfuit, indicatur etiam apud Anastasium in omnibus codicibus excusis & manuscriptis; item in libro Pontificali & in Mss. Gestis Pontificum ad Martinum V deductis, nec non apud Luitprandum de Pontificibus Romanis; præterea in antiquis. Ecclesiæ Romanæ Breviariis manuscriptis & excusis anno 1479, 1490, 1522 & 1524, quæ penes nos habemus. Deniq; huic sententiæ adstipulatur Florus Lugdunensis, in Auctario Martyrologii Bedæ circa tempora Caroli Magni scripto, asserens ad diem XXIII Septembris, S. Linum tempore Neronis martyrio coronatum. Indicati Consules fuerunt Q. Volusius Saturninus & P. Cornelius Scipio, [fuit Vicarius S. Petri annis 9,] qui eam dignitatem gesserunt anno Æræ vulgaris quinquagesimo sexto, quando circa XIII diem Maji a S. Petro consecratus est Episcopus; ejusque Vicarius, sive (ut posteri appellarunt) chorepiscopus constitutus, sub ejus auctoritate ministerium Episcopale Romæ exhibuit, annis omnino novem usque ad annum sexagesimum quintum, quando Nerva & Vestino Consulibus S. Petrus martyrium passus est XXIX Iunii. Quo mortuo S. Linus, verus Pontifex, præfuit Ecclesiæ annis duobus, mensibus duobus & diebus sex & viginti; tandem Martyr obiit XXIII Septembris anni LXVII, quo Consulatum gerebant ante memorati L. Fontejus Capito, & C. Julius Rufus, [Verus Pontifex annis 2,] & erat annus Imperii Neronis decimus tertius: qui proximo anno, die IX Iunii, cum ad supplicium quæreretur, Roma fugiens, seipsum interemit. Præfuit igitur S. Linus Ecclesiæ seu Vicarius aut Chorepiscopus seu verus Pontifex, universim annis duodecim mensibus quatuor, diebus decem. Consulat lector quæ supra in exercitatione de S. Petro circa hunc ejus Vicariatum copiosius deduximus, iisq; addat quod S. Paulus testetur in secunda ad Timotheum epistola sub finem, se Romæ, ubi in vinculis erat, S. Linum reperisse.

[38] In Martyrologio Romano, jussu Pii V Pontificis edito, legitur ad dictum XIII Septembris, S. Linum scripsisse res gestas B. Petri, [scripsit res gestas S. Petri, & forte etiam S. Pauli.] & ea maxime quæ ab illo acta sunt contra Simonem Magum. In antiquis Actis SS. Nerei Achillei & Domitillæ, ad diem XII Maji illustrandis, dicitur S. Linus Græco sermone omnem textum passionis eorum, SS. Petri & Pauli, ad Ecclesias Orientaliū scripsisse. Verum an sincera illa monumenta adhuc extent, plane incertū est. Ac primo non sunt illa, quæ sub ejus nomine ediderunt Iacobus Faber Stapulensis, Guilielmus Malerbault, & Laurentius de la Barre, quæque paßim extant in Bibliothecis Patrum recusa. Alia Acta nos reperimus sub nomine Lini in Mss. Gladbacensi, Barberino, Bisontino & Blumiano, & in his sunt, quæ a S. Petro sunt acta contra Simonem Magum. Ex his constituimus aliqua illustrare ad diem XXIX Iunii, saltem ea quæ de S. Petro non leguntur in sacra Scriptura, ut a viris eruditis judicium de ipsis ipsorumq; auctore feratur. Reliqua poterunt accuratius discuti, aut (si erratum) emendari, cum de S. Petro Apostolo, ejusque Vicario & successore S. Lino, diebus eorum natalibus agendum erit. De hujus martyrio ista habentur in Breviario Romano: Huic Pontifici caput amputatum est, ob constantiam Christianæ fidei, jussu Saturnini impii & ingratissimi Consularis, [sub Saturnino Consulari occisus.] cujus filiam a dæmonum vexatione liberaverat. Hic est supra indicatus Q Volusius Saturninus, jam non Consul, ut ante legebatur, sed Consularis, scilicet sub cujus Consulatu S. Linus constitutus fuerat Vicarius S. Petri. Postmodum, ut Tacitus scribit lib. 14 Annalium, cum Sexto Africano Trebellioque Maximo, anno scilicet LXI, census per Gallias egit; sed cum aliqua per nobilitatem æmulatione cum dicto Africano.

III S. CLEMENS.

I Clemens annis novem, mensibus undecim, diebus duodecim. Fuit temporibus Galbæ & Vespasiani, a Consulatu Trachali & Italici, usque Vespasiano VII & Tito.

II Clemens natione Romanus, de regione Cælio monte, ex patre Faustino, sedit annos novem, menses duos, dies decem. Fuit temporibus Galbæ & Vespasiani, a Consulatu Trachali & Italici, usque Vespasiano VII & Tito … Hic fecit septem regiones dividi notariis fidelibus Ecclesiæ, qui gesta Martyrum solicite & curiose unusquisque per regionem suam diligenter perquirerent, & fecit duas epistolas. Hic fecit ordinationes tres, Presbyteros decem, Diaconos duos, Episcopos per diversa loca quinque, per mensem Decembrim. Obiit Martyr tertio Trajani, qui sepultus est in Græcia VIII Kalendas Decembris.

[39] Cardinalis Baronius, cum in suis Annalibus ad annum LXIX late de S. Clementis Pontificatu disseruisset, [S. Clemens laboravit cum S. Paulo,] ista num. XLIII sub finem habet: Si in ordine & tempore primorum Romanorum Pontificum quempiam errare contigerit, in multos alios errores ferri omnino cogetur. Prudenter ergo hæc exercitationis causa proposita volumus, atque ut cum discretione a benevolo lectore excipiantur, rogamus. S. Paulus in sua ad Philippenses epistola, e vinculis Romanis scripta, capite IV commendat Clementem cum ceteris adjutoribus, qui secum laboraverunt in Euangelio. Eumdem etiam nonnulla Acta S. Petri, quæ sub Lini nomine feruntur, comitem hujus Apostoli fidelem fuisse, ac veritatem totius prædicationis agnovisse, tradunt, proptereaque ab eo Episcopum ordinatum. Confirmantur ista ex Actis Græcis SS. Petri & Pauli supra indicatis, [quin & cum S. Petro:] in quibus hæc de S. Petro habentur. Romam reversus ordinavit Clementem ἀπαναινόμενον, καὶ τὴν προτασίαν παραιτούμενον, recusantem & illam præeminentiam non admittentem: quem idoneis rationibus persuasum ac confidere admonitum, in Cathedram divinorum eloquiorum sublimavit. Qua id formula S. Petrus fecerit, tradunt Mss. codices Anastasii Bibliothecarii, Regius, Mazarinicus & alter Freheri cum Mss. Gestis Pontificum in elogio S. Petri his verbis: Petrus vero sentiens diem mortis sibi imminere, Clementem Episcopum consecravit; eique Cathedram & Ecclesiam omnem disponendam commisit, dicens: [ab hoc Episcopus ordinatus,] Sicut mihi ligandi & solvendi tradita est a Domino meo Jesu Christo potestas, ita & ego tibi committo, Addunt dicta Acta Græca: Cum fureret adversus Christianos Nero Imperator, & varii comprehenderentur, parcitum fuisse Clementi, ut qui esset de cognatione Cæsaris.

[40] S. Hieronymus, lib. 14 Commentariorum in Isaiam Prophetam ætatis & corporis imbecillitate confectus, uti testatur in Proœmio ad lib. 10, ad caput LII sub finem, [non post hunc rexit Ecclesiam,] ista de Christo & Clemente scribit: Qui cum dives esset pro nobis pauper factus est & credentibus dixit: Discite a me quia mitis sum & humilis corde. De quo & Clemens, vir Apostolicus, qui post Petrum Romanam rexit Ecclesiam, scribit ad Corinthios. Sceptrum Dei Dominus Jesus Christus non venit in jactantia superbiæ, cum possit omnia, sed in humilitate, &c. Hunc ergo Petri successorem Clementem, non solum virum Apostolicum, sed etiam Apostolum appellat Clemens Alexandrinus lib. 4 Stromatum, ejusdem verba ex citata ad Corinthios epistola allegans. Idem Hieronymus, cum olim junior, in Chronico & libro de Scriptoribus Ecclesiasticis, ex sententia Eusebii, & S. Cletum inter Pontifices non recensuisset, & secundum indicasset Linum, tertium Anacletum, [sed successit Lino,] & post hunc quartum Clementem; seipsum corrigit, dicens, plerosque Latinorum secundum post Petrum putare fuisse Clementem. Vbi per Latinos videtur potuisse intelligere Catalogum Pontificum sibi a S. Damaso transmissum. Quia autem S. Linus XIII anno Neronis Martyr occubuit; & hunc annum perperam alii martyrio SS. Petri & Pauli adscribebant, non æstimarunt ii qui hæc credebant, rationem habendam exigui temporis, quo S. Petro superfuisset Linus: imo in Actis Græcis, S. Linus ante mortuus scribitur fuisse, quam S. Clemens a S. Petro ordinaretur Episcopus. Verum inter Pontifices, cum universa Ecclesia, retinemus S. Linum: juxta cujus certißimam traditionem, Optatus Milevitanus lib. 2 retexens Romanorum Pontificum Catalogum, sic exorditur: Cathedra unica, quæ est prima de dotibus: sedit prior Petrus, cui successit Linus, Lino successit Clemens &c. Eodem modo enumerat Pontifices Romanos S. Augustinus epistola 165.

[41] Mortuo ergo S. Lino XXIII Septembris anni LXVII, S. Clemens, jam ante a S. Petro ordinatus Episcopus, [anno 67 occiso;] suscepit administrationem Ecclesiæ, & proximum annum integrum habuit in suo Pontificatu, Consulibus supra designatis C. Silio Italico, & M. Galerio Trachalo Turpiliano, & gubernavit Ecclesiam annos IX, menses XI, dies XII, usque ad annum LXXVII, cujus tamen anni Consules tribuuntur successori Cleto, qui tunc fuit in Pontificem assumptus; & Consules supra notantur, Imperator Vespasianus VII & Titus Cæsar V, [& præfuit usque ad an. 77.] qui anno LXXVI Rempublicam administrarunt. Imperatores in Catalogis aßignantur Galba & Vespasianus, ubi sub nomine Galbæ censentur etiam Otho & Vitellius; quod hi tres solum sesquianno regnarint. Quo etiam modo Eusebius lib. 3 Histor. Eccl. cap. 5, Cum Galba atque Otho, inquit, anno dumtaxat & sex mensibus regnassent, Vespasianus Imperator renuntiatur: omisso Vitellio, qui Vespasianum præceßit. Memorati in utroque Catalogo Consules, cum Galba & Vespasiano Imperatoribus, nominantur etiam apud Anastasium Bibliothecarum, in omnibus editis & ineditis codicibus; item in libro Pontificali & Mss. Gestis Pontificum; apud Luitprandum etiam & in antiquis Ecclesiæ Romanæ Breviariis supra allegatis.

[42] Collocavimus in secundo elogio aliquot puncta, quia videntur hæc verba [martyrio coronatus] ibi loco non suo perperam intrusa, & temere ab aliis descripta, & melius absunt a Mss. Gestis Summorum Pontificum a Iacobo Zeno ad Martinum V deductis: quandoquidem sub finem elogii iterum dicitur, [abdicato Ponficatis vivit Episcopus Apostolicus, usque ad an. 100:] tertio anno Trajani Martyr obiisse VIII Kalendas Decembris. Annus is est Christi centesimus. Quid ergo de viginti & tribus annis interpositis dicendum. Asserunt varii S. Clementem, a S. Petro Episcopum ordinatum, recusato Pontificatu Romano, ipsum non suscepisse nisi post obitum SS. Lini & Cleti. Quidni potius dicamus S. Clementem, anno LXXVII abdicasse Pontificatum, & Episcopum Apostolicum, nulli Sedi affixum, reliquo vitæ tempore vixisse? Godefridus Vendelinus, in suo Commentario ad S. Clementis epistolas, hanc controversiam ita dirimit: Anno LXXVII cum Romæ inter fideles orta esset (qualis postea Corinthi) magna dissensio super honore Pontificatus; Clemens, ne quasi ex testamento Petri successisse videretur, ac ne posteris hæc Principatus ambitio perniciosi exempli haberetur, ultro se Pontificatu abdicavit. Porro videtur illud ipse Clemens innuere in epistola ad Corinthios scripta, supra a Clemente Alexandrino & S. Hieronymo laudata, ubi in posteriore parte epistolæ ista habet: Si propter me seditio, contentio, & schismata orta sunt, emigrabo, abibo quocumque volueritis. Certe S. Epiphanius hæresi 27, quæ est Carpocratianorum, asserit a nonnullis tradi, S. Clementem ab omni administratione vacasse, & eum in quadam epistola scripsisse, Recedo, exeo, bene stabiliatur populus Dei, nonnullis hoc modo consulens; nam in quibusdam Commentariis ita scriptum reperimus. Hæc Epiphanius. Hoc ergo modo S. Clemens, relicta Ecclesiæ universalis administratione, reliquam vitam peregisset, dum succeßive Pontifices Romani præessent SS. Cletus, Anacletus, & Euaristus: cujus tempore, jam plenus dierum & meritorum, Clemens obiisset Martyr, anno (ut diximus) Trajani tertio, Æræ vulgaris centesimo. Interim epistolam (ut aßerit Eusebius lib. 3, cap. 16) ab omnibus uno consensu receptam, eximiam prorsus & mirabilem, nomine Ecclesiæ Romanæ ad Corinthiorum Ecclesiam scripsit, cum apud eos gravis exorta esset dissensio.

[43] Videntur & jam assertæ opinioni favere præmemorata Acta antiqua SS. Nerei, [epistolam nomine Ecclesiæ scribit ad Corinthios:] Achillei & Domitillæ, in quibus isti duo Clementem invitant, ut S. Domitillæ suæ consanguineæ velum virginitatis imponat. Licet, inquiunt, gloria tua tota in Domino nostro Jesu sita sit, & non de humana, sed de divina dignitate glorieris, quasi tunc ab omni administratione abstractus sibi viveret. Ablegata est non diu post in exilium S. Domitilla cum dictis Eunuchis ad insulam Pontiam jussu Domitiani, anno hujus XV, Christi XCV; quo S. Anacletum Martyrem obiisse, constabit ex infra dicendis in ejus elogio. An tunc etiam S. Clemens in exilium actus sit a Domitiano, [Missus in exilium aliis dicitur a Domitiano, aliis a Trajano,] dubitari posset, quia id Græci in Menologio Basilii Imperatoris & magnis Menæis adstruunt, idemque Trajano adscribitur in Ms. Synaxario Græco Collegii Claromontani Societatis Iesu Parisiis; cui consentiunt Acta Latina, ex quibus Beda in Martyrologium suum ista transtulit, IX Kalendas Decembris, Romæ natale S. Clementis Episcopi, qui jubente Trajano, missus est in exilium trans Pontum maris. Ubi multis ad fidem vocatis per miracula & doctrinam ejus, [Sub hoc submersus in mari] præcipitatus est in mare, alligata ad collum ejus anchora. Sed recessit mare orantibus discipulis per tria millia, & invenerunt corpus ejus in arca saxea in templo marmoreo, & anchoram juxta. Hæc ibi. At locus trans Pontum maris est Taurica Chersonesus, de qua egimus VII Martii, ad Acta SS. Ephræm, Basilei & Sociorum Episcoporum, [ad Tauricam Chersonesum.] ibidem martyrio coronatorum. Corpus S. Clementis inde Romam transtulit S. Cyrillus Slavorum Apostolus, uti ad hujus & S. Methodii fratris Acta a nobis memoratur IX Martii. Demum hæc laus S. Clementis est, quod is primus gesta martyrum per notarios ad id a se constitutos solicite & curiose perquiri jusserit, sicuti post eum SS. Anterus & Fabianus Papæ etiam præstiterunt.

IV S. CLETVS.

I Cletus annis sex, mensibus duobus, diebus septem. Fuit temporibus Vespasiani & Titi & initio Domitiani, a Consulibus Vespasiano VIII & Domitiano VI, usque Domitiano IX & Rufo.

II Cletus natione Romanus, de regione Vico-Patricii, patre Æmiliano, sedit annos duodecim, mensem unum, dies undecim. Fuit autem temporibus Vespasiani & Titi & Domitiani, a Consulatu Vespasiani VIII, & Domitiani VI, usque Domitiano IX & Rufo Consulibus. Martyrio coronatus. Hic ex præcepto B. Petri viginti quinque Presbyteros ordinavit in Urbe Roma mense Decembri, qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, VI Kalendas Majas.

[44] Cardinalis Baronius, cum in suis Annalibus ad annum LXIX martyrium S. Petri descripsisset, acturus de ejus in Pontificatu successoribus, [S. Cletus cœpit Pontificatum anno 77] primo exigit veritatem per Consules accuratius disquirendam: quod ipsi hoc loco faciendum erat, & nos conamur præstare. Porro S. Clementi, cum hic abdicasset Pontificatum anno LXXVII, succeßit S. Cletus, etiam olim a S. Petro ordinatus. Consules fuerunt dicto anno, Imperator Vespasianus VIII & Titus Cæsar VI. Verum huic in ipso anni decursu suffectum fuisse Domitianum tradit lib. 2 Fastorum ad annum Vrbis conditæ DCCCXXX Onuphrius Panvinius. Hoc ergo tempore, cum Domitianus esset suffectus Consul, Pontificatum suum cœpit S. Cletus. [Martyr obiit anno 83] At Domitianus IX & Rufus Consules fuerunt anno LXXXIII, & sequentis anni Consules aßignantur Domitianus X & Sabinus, pro initio Pontificatus Anacleti, in quorum Consulatu videtur S. Cletus vixisse usque ad diem XXVI Aprilis, quo esset martyrium passus anno tertio Domitiani. Hinc anni, quibus vixit S. Cletus in Pontificatu sunt desumendi: solum autem sex aßignantur in priore Catalogo. Verum in antiquis Ecclesiæ Romanæ Breviariis manu exaratis & excusis anno 1479 & sequentibus idem elogium habetur; sed anni Pontificatus tribuuntur septem, mensis unus & dies undecim: ac tunc circa medium Martii dicti anni LXXVII initium Pontificatus esset statuendum. Qui in altero Catalogo anni assignantur duodecim, quia cum adjunctis ibidem Consulibus non conveniunt, per oscitantiam librariorum sunt intrusi. Si aliqui arbitrentur Cletum præponendum esse S. Clementi, nolumus funem ea de re contentiosum trahere. Sequimur antiquiores auctores, [rexit tempore 3 Imperatorum.] qui eosdem etiam Imperatores proponunt: ex his Vespasiano, XXIV Iunii anni LXXIX mortuo, successit Titus filius; & huic, anno LXXXI die XIII Septembris defuncto, successit ejus frater Domitianus. Reliqua infra ad diem XXVI Aprilis, quo colitur deducemus: ad quem diem annotat Baronius, in his quæ sunt Romanæ Ecclesiæ, majorem esse fidem adhibendam ejus alumnis, quam ceteris. Quod, ut sæpius diximus, ubiq; facimus.

V S. ANACLETVS.

I Anacletus annis duodecim, mensibus decem, diebus tribus. Fuit temporibus Domitiani, a Consulibus Domitiano X & Sabino, usque Domitiano XVII & Clemente.

II Anacletus, natione Græcus de Athenis ex patre Antiocho, sedit annos duodecim, menses decem, dies tres. Fuit autem temporibus Domitiani, a Consulatu Domitiani X & Sabini, usque Domitiano XVII & Clemente Consulibus. Hic memoriam B. Petri construxit & composuit, dum Presbyter factus * fuisset a B. Petro, ubi Episcopi reconderentur: ubi tandem & ipse sepultus est. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quinque, Diaconos tres, Episcopos per diversa loca septem: & cessavit Episcopatus dies quindecim.

[45] Tempus Imperii solius Domitiani, cum adjunctis paribus Consulum, [Tempus Sedis.] confirmatur apud Anastasium in codicibus editis & ineditis, nec non apud Luitprandum; item in libro Pontificali, Mss. Gestis Pontificum, & Breviariis Romanis manuscriptis & excusis anno 1479 & 1490. Fuerunt autem Consules Imperator Domitianus X & Appius Junius Sabinus anno LXXXIV; & postmodum Imperator Domitianus XVII & T. Flavius Clemens, anno XCV; quo Anacletus mortuus est, XIII Iulii, cum scilicet sedisset annnos XII, menses non decem, sed duos, prout apud Anastasium, Luitprandum, in Mss. Gestis Pontificum, & citatis Breviariis legitur. [Distinctio Cleti & Anacleti.] Idem ubique alius a Cleto statuitur, cum hic Romanus fuerit, patre Æmiliano natus; Anacletus, Græcus de Athenis ex patre Antiocho; & singuli diversis temporibus sederint, resq; disparatas egerint: facilius tamen potuerunt in unum eumdemq; conflari; quia succeßive sederunt; potißimum a Græcis, qui nimis oscitanter circa nomina affinia egerunt etiam alibi. Quæ contra objici possent, rejecimus ad Acta S. Cleti XXVI Aprilis. Reliqua de S. Anacleto erunt XIII Iulii, die ejus natali, examinanda; & si erratum, corrigenda.

[Annotatum]

* Forte factus certior

VI S. EVARISTVS.

I Evaristus annis tredecim, mensibus septem, diebus duobus. Fuit temporibus novissimis Domitiani & Nervæ & Trajani, a Consulatu Valentis & Veri usque Gallo & Bradua.

II Euaristus natione Græcus, Antiochenus, ex patre Juda de civitate Bethleem, sedit annos novem, menses decem, dies duos. Fuit autem temporibus Domitiani & Nervæ & Trajani, a Consulatu Valentis & Veteris, usque Gallo & Bradua Consulibus. Hic titulos in urbe Roma divisit Presbyteris. & septem Diaconos ordinavit, qui custodirent Episcopum prædicantem propter stylum veritatis. Hic fecit ordinationes quatuor, Presbyteros septemdecim, Diaconos novem, Episcopos per diversa loca quindecim. Qui & sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano VI Kalendas Novembris, & cessavit Episcopatus dies novemdecim.

[46] [Tempus Sedis] Consules indicati cum Imperatoribus, etiam referuntur apud Anastasium, Luitprandum, in libro Pontificali, Mss. Gestis, & ante citatis Breviariis: quæ tempus Sedis S. Euaristi plane confirmant. Fuerunt autem C. Fulvius Valens, & C. Antistius Vetus, in priore Catalogo Verus, Consules anno XCVI; & Ap. Annius Trebonius Gallus & M. Atilius Metilius Bradua, anno CVIII. Quia vero decessor Anacletus obiit XIII Iulii, & quidem anni XCV, successor autem Alexander subrogatus est circa initium Martii anni CIX; anni tredecim, menses septem, dies duo, in primo Catalogo & antiquis Breviariis signati, optime cohærent; & supersunt circiter dies quindecim, quibus ante aut post Euaristum Sedes vacasset. Dicto VI Kalendas Novembris, [Dies mortis & translationis.] quo sepultus dicitur, refertur etiam a Floro, Adone & aliis, at VII Kalendas Novembris in antiquis Breviariis, quo die etiamnum colitur. Dicitur tunc in Vaticano sepultus: forsan translatus, & mense Februario mortuus. Ita infra S. Melchiades traditur obiisse IV aut III Idus Ianuarii, & colitur X Decembris, quo sepultus ab aliis dicitur,

VII S. ALEXANDER.

I Alexander annis octo, mensibus duobus, die uno. Fuit temporibus Trajani, a Consulatu Palmæ & Tulli, usque Æliano & Vetere.

II Alexander, natione Romanus, ex patre Alexandro, de regione Caput-Tauri, sedit annos decem, menses septem, dies duos. Fuit autem temporibus Trajani … usque Æliano & Vetere. Hic passionem Domini miscuit in prædicatione Sacerdotum. Martyrio coronatur cum eo Eventius Presbyter & Theodolus Diaconus. Hic constituit aquam sparsionis cum sale benedici in habitaculis hominum. Hic fecit ordinationes tres, Presbyteros sex, Diaconos duos, Episcopos per diversa loca quinque, per mensem Decembris: qui & sepultus est via Nomentana, ubi decollatus est, ab urbe Roma milliario septimo, V Nonas Maji, & cessavit Episcopatus dies triginta septem.

[47] Hactenus ex citatis Catalogis & Vitis Pontificum, per Anastasium, Luitprandum, aliosq; collectis, & ad antiqua Breviaria collatis, progreßi sumus, quod propria aliquorum Pontificum Acta non reperiantur seorsim conscripta: qualia habemus de S. Alexandro, illustria & ob suam antiquitatem veneranda. Edidit ea Surius, sed stylo, ut præfatur, [Acta illustria martyrii S. Alexandri,] modice mutato. Extant ea primævo stylo in bibliotheca Vaticana in membranis, optima manu, litteris grandiusculis, ante annos, quantum apparet, facile sexcentos exarata; & codex numero 1191 insignitur. Nos eadem habemus, ex variis & admodum præclaris codicibus Mss. desumpta, edituri ad diem tertium Maji, scilicet ex Trevirensi Imperialis monasterii S. Maximini, Rebdorfiensi Canonicorum Regularium in diœcesi Eystettensi, Audomarensi Ecclesiæ Cathedralis, duobus codicibus nostris, ac tribus Serenißimæ Christinæ Reginæ Sueciæ: eademq; paßim extant in aliis Mss, quæ omnia non lubuit annotare. Extant etiam a Ionino Mombritio, ante annos circiter ducentos, ex Mss. Italicis edita; & ex aliis Mss. Germanicis, inseruntur Historiis Sanctorum, anno 1485 Coloniæ, & anno 1487 Lovanii excusis, sed hinc inde contracta. Hæc placuit præmonere, quod in Annalibus Ecclesiasticis ad annum CXXXII dicantur sua antiquitate mendosa: quia in dictis Annalibus erat Pontificatus S. Alexandri a tempore per Acta signato valde remotus, quasi anno secundo Hadriani Imperatoris esset creatus, & anno ejus decimo tertio martyrium passus. Verum sub Trajano & creatus & passus est.

[48] Consules, teste Baronio in Præsatione nostra citato, optime controversias dirimunt, [Tempus Sedis,] & hi in creatione S. Alexandri erant A. Cornelius Palma & C. Calvisius Tullus, anno Christi CIX, Trajani Imperatoris XII. Ast ultimo integro anno ejusdem S. Alexandri, [ex Catalogis & Vitis Pontificum,] erant Consules Æmilius Ælianus, aliquibus Velianus, seu Helianus, & L. Antistius Vetus, anno Christi CXVI, Trajani XIX, post quem annum vixit S. Alexander, & fere carceri inclusus, usq; ad diem III Maji anni sequentis; & sic ab anno CIX & die II Martii, præfuit Ecclesiæ annos octo, menses duos, diem unum, recte in priore Catalogi indicatos. Iam, quia cardo totius controversiæ vertitur in ultimo pari Consulum; observandum est illud in in utroq; hic dato Catalogo reperiri, item apud Luitprandum & Anastasium, in omnibus codicibus editis & ineditis, in libro Pontificali, in Mss. Gestis Pontificum. Hinc ergo ad prædicta Acta S. Alexandri transimus: [& Actis propriis.] in quibus dicitur eodem anno, post mortem S. Alexandri, nutu Dei defunctus Trajanus Imperator, scilicet elapsis tribus mensibus & septem diebus, cum ex Oriente rediturus in Italiam, vivere desiit in Cilicia.

[49] Verum ulterius ipsa Acta consideremus, in quibus, relata plurimorum ad Christum conversione, [occisus jussu Aureliani missi a Trajano.] additur: Unde cum hæc ejus opera ad Trajanum Principem venissent, misit, ex Asia, quo profectus erat, Aurelianum Comitem utriusque militiæ, de Seleucia Isauriæ, ad interfectionem omnium Christianorum. Et sub finem, Aurelianus jussit Euentium & Theodolum decollari, Alexandrum punctim per tota membra transfigi. Hæc ibi in omnibus supra citatis codicibus Actorum, quibus adstipulantur antiqua Breviaria Romana Mss. & excusa anno 1479, 1490, 1522 & 1524, quæ penes nos habemus. Consentit genuinum Martyrologium Bedæ (quod remur in Ecclesia Romana olim recitatum, prout auctum reperitur in codice Vaticano ecclesiæ S. Petri) ubi legitur: Alexander punctis creberrimis per tota membra peremptus, sub Aureliano Judice, tempore Trajani Principis. Eadem suo Martyrologio inscripsit Rabanus, & latius deducunt ex citatis Actis tum Ado, qui asserit passum sub Trajano Principe, Judice Aureliano; tum Notkerus, qui jubente Trajano Principe ab Aureliano Comite utriusque militiæ. Vsuardi exempla variant. Aliqua enim illustria Mss. habent sub Aureliano Principe; & eadem verba leguntur apud Bellinum, anno 1498 excusum secundum morem Romanæ curiæ; itemq; apud Molanum in secunda & tertia editione Vsuardi. Maurolycus tradit passum Trajani tempore sub Aureliano Comite. In Breviario Romano jussu Pii V edito, dicitur Trajano Imperatore rexisse Ecclesiam.

[50] Eisdem S. Alexandri Actis, unis & solis, debent notitiam sui Martyrii, S. Quirinus, Vrbis Romanæ Tribunus; S. Hermes, [Aureliani Comitis dignitas & tituli:] Præfectus; & hujus soror, S. Theodora; tunc paßi sub Trajano Cæsare Augusto & Aureliano, Comite utriusque militiæ in Isauria, ad interfectionem omnium Christianorum misso, cui omnis Senatus ita famulatus est, ut ipsum Principem crederent esse Trajanum. Erat utriusq; militiæ Comitatus, summus honoris & dignitatis titulus, qui ad tempora Arcadii & Honorii duravit: & sic in Notitia Imperii tunc facta recensentur duo viri spectabiles, Comites rei militariis per Ægyptum & Isauriam, sub quorum dispositione erant variæ legiones & ministri Imperatorum. Hanc ob causam videtur dictus Comes Aurelianus variis titulis honoratus; & appellatus Judex, Præfectus, Præses, Princeps Imperator. In Lexico Hesychii, Κόμης est, ἄρχων, ἡγεμών. Comes idem, qui Princeps & Dux: & apud Suidam, Κόμης ὁ λαοῦ ἄρχων, Comes est Princeps populi. Erant olim Imperatores dicti, qui aliis, Præfecti copiarum & Duces exercituum habebantur: & Appianus (qui eodem quo hic Aurelianus Comes tempore vixit) testatur lib. 2 Bellorum civilium, Imperatoris nomen suo tempore dari solitum Ducibus exercituum, post victoriam cæsis hostibus reportatam. Hinc commoda jam explicandi ratio datur, quomodo supra apud Vsuardum legatur, S. Alexander cum sociis sub Aureliano Principe passus; & XXX Martii, S. Quirinus sub Aureliano Imperatore martyrii coronam consummasse. Quæ verba aliquibus interpositis sic explicat Molanus in 2 & 3 editione: Sub Aureliano [Comite utriusque militiæ & Trajano] imperatore. [sub eo tunc passi S. Quirinus,] At simpliciter Quirinum passum sub Trajano Imperatore scribunt Ado & Notkerus; Petrus vero de Natalibus, in persecutione Trajani sub Aureliano Comite utriusque militiæ: Maurolycus, Felicius, Canisius, Trajano imperante, sub Aureliano præfecto. Eodem modo sunt explicandi Ado & Notkerus, dum asserunt S. Hermetem a S. Alexandro Papa conversum, [Hermes,] & sub Aureliano Imperatore passum. Verum melius Comes scribitur, in Martyrologio anno 1490 Coloniæ & Lubecæ excuso; & a Canisio, sub Trajano Imperatore passus. [& Theodora hujus soror.] Simili modo ad Kalendas Aprilis intelligendi Vsuardus, Ado, Notkerus, Bellinus & alii, asserentes, S. Theodoram, sororem S. Hermetis, martyrizatam sub Aureliano Principe aut Imperatore. Verum iterum melius, in Martyrologio Coloniæ & Lubecæ dicto anno 1490 excuso, Aurelianus Comes appellatur.

VIII S. SIXTVS.

I Sixtus annis decem, mensibus tribus, diebus viginti uno Fuit temporibus Hadriani, a Consulatu Nigri & Aproniani, usque Vero III & Ambibulo.

II Xistus natione Romanus, ex patre Pastore, de regione Via-lata, sedit annos decem, menses duos, diem unum. Fuit autem temporibus Adriani… usque Vero & Angulo, martyrio coronatur. Hic constituit ut ministeria sacrata non tangerentur, nisi a ministris. Hic constituit ut quicumque Episcopus evocatus fuerit ad Sedem Romanam Apostolicam; rediens ad parochiam suam non susciperetur, * nisi confirmata salutationis plebe ad Sedem Apostolicam. Hic constituit, ut infra actionem Sacerdotis, incipiens populus hymnum decantaret Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus Sabaoth &c. Hic fecit ordinationes tres, Presbyteros undecim, Diaconos tres, Episcopos per diversa loca quatuor. Qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, III Nonas Aprilis, & cessavit Episcopatus menses duos.

[51] Colitur S. Sixtus VI Aprilis, ad quem diem Lectorem remittimus: interim obiter indicamus, [Tempus Sedis, sub Hadriano Imp.] dici martyrio coronatum, non sub Antonino Pio, sed sub Hadriano Imperatore, a Floro, Vsuardo, Adone, Notkero, Maurolyco, Felicio, Canisio, Galesinio & in antiquißimos Mss. Martyrologiis. Præterea posterius par Consulum, unde lis tota est dirimenda, in utroq; Catalogo relatum, etiam habetur apud Anastasium & Luitprandum, in libro Pontificali, in Gestis Mss. Pontificum & in Martyrologio Flori ex Mss. Atrebatensi & Tornacensi. Fuerunt autem hi Consules anno Christi CXXVI, Hadriani IX, itaq; Sixtus vixit usq; ad III aut VI Aprilis anni sequentis. Nolumus autem hic & in sequentibus repetere singula, [& martyrii anno 127,] alibi plenius explicanda, ne Tractatus Præliminaris moles nimium excrescat.

[Annotatum]

* Corrige nisi cum Formata salutationis plebi per S. A. directa: quid autem sint Formatæ, alibi quære,

IX S. TELESPHORVS.

I Telesphorus annis undecim, mensibus tribus, diebus tribus. Fuit temporibus Hadriani, a Consulatu Titiani & Gallicani usque Cæsare & Balbino.

II Telespor, natione Græcus, ex anachoreta, sedit annos undecim, menses sex, dies viginti unum. Fuit autem temporibus Antonini & Marci. Hic constituit ut septem hebdomadis jejunium celebraretur Paschæ: martyrio coronatur. Hic fecit ut Natali Domini nostri Jesu Christi noctu Missæ celebrarentur, & in ingressu sacrificii hymnus diceretur Angelicus, Gloria in excelsis Deo &c. tantum noctu Natalis Domini. Hic fecit ordinationes quatuor, Presbyteros duodecim, Diaconos octo, Episcopos per diversa loca quatuordecim, per mensem Decembris: qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, IV Nonas Januarii: & cessavit Episcopatus dies sex.

[52] Tempis Sedis videtur statuendum ab initio Octobris anno CXXVI usq; ad Ianuarii diem II aut V, [Tempus Sedis, sub Hadriano Imp.] anni CXXXVIII. Sed quia diximus ad Vitam S. Sixti, hunc vixisse usq; ad III aut VI Aprilis anni CXXVII; arbitramur, S. Telesphorum, ante illius obitum, Episcopum creatum, ejusq; Vicarium extitisse. In signando Imperatore, utriusq; catalogi transcriptoribus, obrepserant ignota nomina Antonini Macrini; pro quibus substituimus unicum nomen Hadriani, Sub hoc enim S. Telesphorum sedisse constat, primo ex deductione hactenus facta; & confirmatur ex Consulibus adscriptis, quorum priores Gallicanus & Cælius Titianus fuerunt dicto anno Christi CXXVII, [mortuus an. 138 2 aut 5 Ianuarii] Hadriani X; posteriores, L. Ælius Verus Cæsar II, & P. Cælius Balbinus Vibullius Pius, anno CXXXVII, Hadriani XX, post quem annum aliquot diebus Ianuarii anni sequentis CXXXVIII sedit Telesporus, eodemque etiam anno mortuus est Hadrianus XII Iulii, relinquens Imperium Antonio Pio.

[53] Baronius (nescimus qua de causa) removit martyrium S. Telespori usque ad annum CLIV. Sedisse eum tempore Hadriani Imperatoris probant præterea Acta antiqua SS. Faustini & Iovitæ, [memoria ejus in Actis SS. Faustini & Iovitæ] ex Ms. Neapolitano a nobis ad diem XV Februarii edita: in quibus capite 3 dicuntur hi Martyres jussi ab Angelo profiesci ad Papam Telesphorum, ut ab eo S. Calimerus ordinaretur Episcopus Mediolanensis: qui repererunt Episcopum Telesphorum, in Catacumbis inter sepulcra sanctorum Martyrum, propter metum Paganorum, latitantem. B. Telesphorus læta facie vultuque sereno excepit eos, Calimerum consecravit, & ad urbem Mediolanensem direxit, ut ibidem Christiani populi Pastor existeret. Cumque B. Telesphorus hæc omnia consummasset, subito ministri Hadriani advenientes ac comprehentes eos, usque ad palatium perduxerunt. Hæc ibi, [& S. Calimeri Episc. Mediolanensis.] quibus plane consentiunt Acta memorati S. Calimeri, quæ ipsi Mediolani, cum aliorum primorum Episcoporum Actis, ex codice Ambrosiano valde illustri, descripsimus anno MDCLXII. In his Actis dicitur, S. Calimerus familiaris fuisse S. Telesphoro Pontifici, inter sepulcra Martyrum latitanti; creatus Episcopus, imperante Hadriano; & postmodum martyrio coronatus, sub Antonino Pio. Integra Acta dabuntur XXXI Iulii. Dies martyrii a S. Telesporo peracti, IV Nonas Januarii, [Quis dies martyrii?] legitur etiam apud Anastasium & Luitprandum, itemq; Mss. Gestis Pontificum: ipseq; ad eum diem est inscriptus Martyrologiis Flori, Rabani, Notkeri & nonnullis Mss: At Nonis Januarii legitur in libro Pontificali, & refertur ab Vsuardo, Adone, Bellino, cum hodierno Martyrologio Romano. Ad quem diem aliqua ejus Acta, a Segero Paulo recens consarcinata, Ioannes Bollandus edi sub nomine auctoris permisit; quæ solidum nullum fundamentum habere postea comperiens, sæpius optavit a suo opere abesse, & solum substitui hæc, aut his quæ nunc damus similia. Ceterum S. Telesphorum gloriosissime martyrium subiisse scribit S. Irenæus lib. 3 cap. 3.

X S. HYGINVS.

I Hyginus annis duodecim, mensibus tribus, diebus sex. Fuit temporibus…

II Yginus natione Græcus, ex philosopho de Athenis, sedit annos quatuor, dies tres, menses sex. Fuit autem a Consulatu Magni & Camerini, usque Orfito & Prisco. Hic Clerum composuit, & constituit gradus, & fecit ordinationes tres per mensem Decemb. Presbyteros quindecim, Diaconos quinque, Episcopos per diversa loca sex: qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri in Vaticano, III Kalend. Januarii, & cessavit Episcopatus dies tres.

[54] [Tempus Sedis.] Quæ spectant ad tempus Sedis SS. Hygini, Soteris, & Pii Pontificum, clare, ut opinamur, deduximus die XVII Aprilis ad Acta S Soteris, ad quæ Lectorem remittimus. Ob hiatum primi Catalogi, Consules desumuntur ex secundo Catalogo, etiam relati apud Anastasium & Luitprandum; item in libro Pontificali, & in Mss. Gestis Pontificum. Ex his priores Sulpitius Camerinus & Quintius Niger Magnus fuerunt anno Christi CXXXVIII, quo Hadriano succeßit Antoninus Pius. At Ser. Cor. Scipio Orfitus, [quomodo Martyr habeatur.] & Q. Nonius Priscus, Consules posteriores, fuerunt anno CXLIX, post quem annum supervixit Hyginus ad diem X aut XI Ianuarii anni sequentis CL, Antonini Pii XI; atq; ad hos dies refertur ipse in variis Martyrologiis: & in hodierno Romano dicitur, in persecutione Antonini martyrium consummasse. Verum quia de ejus martyrio nihil legitur apud prædictos auctores, opinantur Molanus & Onuphrius, Martyris titulum dari, quod multa pro Christi confessione fuerit passus. Forsan verius diceretur Martyr, quod quadriennio inclusus carceri, vitam finierit, quo tempore S. Pius, ut infra constabit, ejus Vicarius Ecclesiam rexit.

XI S. ANICETVS.

I Anicetus annis … a Consulatu Gallicani & Veteris, usque Præsente & Rufino.

II Anicius, natione Syrus, ex Patre Ioanne, de vico Amisa, sedit annos undecim, menses quatuor, dies tres. Fuit autem a Consulatu Gallicani & Veteris, usque Prȩsente & Rufino. Hic constituit, ut Clericus comam non nutriret. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decemb. Presbyteros octo, Diaconos quatuor, Episcopos per diversa loca octo, qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri Vaticano, XII Kalend. Maji: & cessavit Episcopatus dies VI.

[55] Ad Acta S. Aniceti, die XVII Aprilis, difficultates discussimus, quæ hic moveri potuissent. Arbitramur eum ordinatum, S. Pio, ante S. Hygini Vicario, morbo, exilio, aut alia de causa impedito. [Tempus Sedis ab anno 150 ad 153.] Sedit ab anno Christi CL usque ad annum CLIII, imperante Antonino Pio; ita exigentibus Consulibus, etiam relatis apud sæpius memoratos Anastasium & Luitprandum, itemq; in libro Pontificali & in Mss. Gestis Pontificum, ac Breviariis antiquis Romanis præcitatis. Videntur aliquot anni, Hygino ab aliquibus detracti, Aniceto assignati. Fuerunt autem Consules priores Romulus Gallicanus & Antistius Vetus, anno CL. Posteriores vero Bruttius Præsens & M. Antonius Rufinus, anno CLIII.

XII S. PIVS.

I Pius annis XV, mensibus IV, diebus XX. Fuit temporibus Antonini Pii, a Consulatu Clari & Severi usque duobus Augustis. Sub hujus Episcopatu frater ejus Hermes librum scripsit, in quo mandatur contineturque, quod ei præcepit Angelus, cum venit ad eum in habitu Pastoris.

II Pius, natione Italus, ex patre Rufino, frater Pastoris, de civitate Aquileia, sedil annos octodecim, menses quatuor dies 3. Fuit autem temporibus Antonini Pii, a Consulatu Clari & Severi … Sub hujus Episcopatu frater ipsius Hermes librum scripsit, in quo mandatum continetur, quod præcepit Angelus Domini, cum venit ad eum in habitu Pastoris, & præcepit ei, ut sanctum Pascha die Dominica celebraretur. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decembris, Presbyteros octodecim, Diaconos undecim, Episcopos per diversa loca duodecim: qui etiam sepultus est juxta corpus B. Petri, V Idus Iulii. Cessavit Episcopatus dies quatuordecim.

[56] Optatus Milevitanus lib. 2, & S. Augustinus epist. 165, [An postponendus S. Aniceto,] cum hisce Catalogis Pium Aniceto postponunt. Fuit ante Anicetum Episcopus, sed Vicarius S. Hygini, quo tempore viguit Valentinus hæreticus. Sedit autem post S. Anicetum verus Pontifex annos octo, mortuus duobus Augustis Consulibus. Sunt hi Marcus Aurelius Verus Cæsar, & Lucius Ælius Verus Cæsar, tunc anno CLXI mense Martio facti Augusti Imperatores: & sic a Consulatu Clari & Severi, [mortuus anno 161.] quo Pius factus est Episcopus & Vicarius S. Hygini, sunt anni XV, pro quibus, errore amanuensium, erant scripti anni XX, quos correximus.

XIII S. SOTER.

I Soter annis novem, mensibus tribus, diebus duobus. Fuit temporibus…

II Soter, natione Romanus, ex patre Concordio, de civitate Fundis, sedit annos novem, menses sex, dies viginti unum. Fuit temporibus Severi, a Consulatu Rustici & Aquilini usque Cethego & Claro. Hic constituit ut nulla monacha pallam sacratam contingeret, nec incensum poneret intra sanctam Ecclesiam. Hic fecit ordinationes tres per mensem Decembrem, Presbyteros septemdecim, Diaconos octo, Episcopos per diversa loca undecim, qui sepultus est juxta corpus B. Petri, X Kalend. Maji. Cessavit Episcopatus dies undecim.

[57] Priores Consules Q. Junius Rusticus, & Vettius Aquilinus fuerunt anno CLXII. Vnde major fuisset danda exercitatio, [In Actis 22 Aprilis probantur Sedis ejus 9 anni.] nisi S. Soter hoc mense XXII Aprilis coleretur: ad quem diem omnes controversiæ examinantur, ostenditurq; integris annis novem sedisse, usq; post Consulatum Cethegi & Clari, & usq; ad dictum diem XXII aut XXI Aprilis; anni CLXXI: ubi admittimus facultatem, a Baronio concessam, his verbis: Si quis certiorem de annis Soteris invenerit chronographiam, haud inviti assentiemur. Servamus autem conditiones ab illo propositas, quas supra retulimus in Prologo nostro num. 3.

XIV S. ELEVTHERIVS.

I Eleutherius annis … Fuit temporibus Antonini & Commodi, a Consulatu Veri & Erenniani, usque Paterno & Bradua.

II Eleuther, natione Græcus, ex patre Abundantio, de oppido Nicopoli, sedit annos quindecim, menses tres, dies duos. Fuit temporibus Antonini & Commodi usq; Paterno & Bradua. Hic accepit epistolam a Lucio Britanniæ Rege, ut Christianus efficeretur per ejus mandatum; & hoc obtinuit, ut nullus [cibus] repudiaretur a Christianis, maxime fidelibus, quem Deus creavit, qui tamen rationabiles sit. Hic fecit ordinationes tres per mensem Decemb. Presbyteros undecim, Diaconos septem, Episcopos per diversa loca quindecim; qui sepultus est juxta corpus B. Petri, VII Kal. Junii. Cessavit Episcopatus dies septemdecim.

[58] [Legatio S. Irenæi] Multa quæ hic forent dicenda, indicavimus XXII Aprilis, tum ad Acta S Soteris decessoris, tum ad Vitam SS. Epipodii & Alexandri Martyrum Lugdunensium, ubi egimus de persecutione mota anno XVII Imperii Marci Aurelii Antonini, ac Christi CLXXVII, quando cum litteris Lugdunensium Romam ad S. Eleutherium missus est S. Irenæus adhuc Presbyter. Sedit S. Eleutherius annos quindecim, ab anno Christi CLXXI, & Consulatu Severi, [Tempus Sedis, ab an. 171 ad 186.] aliis Veri, & Herenniani, usque ad annum CLXXXVI, id est aliquot mensibus post Consulatum Paterni, aliis Materni, & Braduæ. Menses in secundo Catalogo tres indicati, & apud Anastasium sex, videntur perperam intrusi; ideoque assentimur Baronio non admittendos, nisi dicatur, Eleutherius aliquamdiu S. Soteris Vicarius fuisse. Colitur hic sanctus Pontifex XXVI Maji; ubi, si res operam videatur mereri, plenius agere licebit de difficultate circa discrimen ciborum, ex præscripto legis veteris mundorum vel immundorum, tandem superata per decretum positivum; quo Christianis quibusvis, etiam genere & ortu Iudæis, liberum esse pronuntiabatur, eo omni cibo vesci, [Decretum.] a quo rationabilis natura per se non abhorret: quod Apostolus Paulus in medio relinquere maluerat, ne propter rem momenti per se non magni aut summe necessarii, offenderet animos zelosiorum Hebræorum; satis pro tunc fore ratus, si imperaret impetraretque, ut is qui manducabat, puta suillas carnes, non manducantem non sperneret; & qui non manducabat, manducantem non judicaret, Rom. 14, 3. Et Apostoli, Act. 15, 29, etiam conversos e genibus a suffocato & sanguine jusserant abstinere, tamquam pro tunc necessariam præcipientes hujusmodi observantiam.

XV S. VICTOR.

I Victor annis novem, mensibus duobus, diebus decem…

II Victor, natione Afer, ex patre Felice, sedit annos decem, menses duos, dies decem. Fuit temporibus [Commodi, Pertinacis, & Severi] Cæsaris, a Consulatu Commodi V & Glabrionis, usque Laterano & Rufino. Hic constituit, ut Pascha die Dominica celebraretur, sicut Pius. Hic fecit sequentes Cleros: martyrio coronatur. Constituit ut necessitate facienti, ubi inventus fuisset sive in flumine, sive in mari, sive in fonte aut stagno, (tantū Christiana confessione declarata credulitatis) efficeretur integer Christianus, quicumq; hominū ex gentilitio veniens ut baptizaretur. Fecit concilium, & interrogatio facta est de Pascha, vel de die prima cum Theophilo Episcopo [Cæsareæ] de luna. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quatuor, Diaconos quinque, Episcopos per loca duodecim; qui sepultus est juxta corpus B. Petri, V Kalend. Augusti: & cessavit Episcopatus dies undecim.

[59] Multa hic in utroque Catalogo perturbata sunt. In secundo habebatur temporibus Cæsaris. [Tempus Sedis ab an. 186 ad 197.] Apud Anastasium & in libro Pontificali temporibus Helii Pertinacis & Severi, quibus Commodum præposuimus, uti constat ex Consulibus adjunctis: quorum priores fuerunt, Commodus Imperator V & M. Acilius Glabrio anno CLXXXVI; [cultus 28 Augusti,] posteriores, Ap. Claudius Lateranus & M. Marius Rufinus, anno CXCVII. Sedit ergo annos XIII, mortuus aut certe sepultus V Kalendas Augusti; ad quem diem cum antiquis Breviariis eum recolunt Rabanus, Bellinus & alii, ac denique Breviarium & Martyrologium Romanum hodiernum. Ast Vsuardus, Ado aliique referunt ad diem XX Aprilis, [non 20 Aprilis.] quo die colitur quidem S. Victor, cum Felice, Alexandro & Papia Romæ passus; sed alterius potius Sedis Episcopus, uti ad eum diem diximus. Inter alia menda citatus in secundo Catalogo Theophilus Episcopus, scribebatur Alexandriæ, qui fuit Cæsareæ in Palæstina.

XVI S. ZEPHYRINVS.

I Zephyrinus annis … A Consulatu Saturnini & Galli, usque Præsente & Extricato.

II Zepherinus, natione Romanus, ex patre Abundantio, sedit annos septemdecim, menses sex, dies decem. Fuit temporibus Severi & Antonini, a Consulatu Saturnini & Gallicani usque Prȩsente & Stricato Consulibus. Hic constituit præsentiā omnibus Clericis & laicis fidelibus, sive Clericus, sive Levita, sive Sacerdos ordinaretur. Et fecit constitutum de Ecclesia, ut patenas vitreas ante Sacerdotes in Ecclesia ministri portarēt: dum Episcopus Missam celebraret, ante se haberet Sacerdotes omnes adstantes, sic Missæ celebrarentur; excepto cum jus Episcopi interest, ut tantum Clerus sustineret: omnibus præsentibus, ex ea consecratione, de manu Episcopi, jam coronam consecratam acciperet Presbyter, tradendam populo. Hic fecit ordinationes quatuor per mensem Decemb. Presbyteros quatuordecim, Diaconos septem, Episcopos per loca tredecim: qui sepultus est in cœmeterio suo, juxta cœmeterium Calixti, via Appia: & cessavit Episcopatus ejus dies quinque.

[60] Consules indicati, Tib. Aterius Satarninus & C. Annius Trebonius Gallus, [Tempus Sedis, ab an. 190 ad 217,] fuerunt anno Christi CXCVIII, Severi Imperatoris V; Brutius Præsens & Extricatus anno CCXVII, Antonini Caracallæ VI, etiam relati apud Anastasium & Luitprandum, in libro Pontificali, Mss. Gestis Pontificum, & antiquis Breviariis Romanis. Sedit ergo annis novemdecim. Additur apud Anastasium sepultus VII Kalendas Septembris, quo die colitur ut Martyr, licet martyrii nulla apud antiquos fiat mentio. [an martyrium illatum.] Tunc igitur licebit explicare hoc ejus obscurißimum decretum, quod videtur spectare Eulogiarum sacrarum distributionem, non ipsam Dominici Corporis communionem.

XVII S. CALLISTVS.

I Callistus, annos quinque, menses duos, dies decem. Fuit temporibus Macrini & Heliogabali, a Consulatu Antonini & Adventi, usque Antonino III & Alexandro.

II Callistus, natione Romanus, ex patre Domitio, de regione Urbe Ravennatium, sedit annos quinque, menses duos, dies undecim. Fuit temporibus Macrini, & Heliogabali, a Consulatu Antonini … & Alexandri. Hic martyrio coronatur. Hic constituit jejunium die Sabbati ter in anno fieri, frumenti, vini & olei, secundum Prophetam. quarti mensis, septimi & decimi. Qui sepultus est in cœmeterio Calepodii, via Aurelia, milliario tertio, pridie Idus Octobris. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decembris, Presbyteros quindecim, Diaconos quatuor, Episcopos per loca septem. Quievit Episcopatus dies quinque.

[61] Consules, Antonius Diadumenianus Cæsar, Macrini filius, [Tempus Sedis ab an. 218 ad 222,] & Adventus, fuerunt anno CCXVIII; Imperator autem Antoninus Heliogabalus & M. Aurelius Severus Alexander Cæsar, anno CCXXII. Sedit igitur Callistus ab anno CCXVII, quo obiit Zephyrinus, usque ad dictum annum CCXXII. Illustria sunt Acta martyrii ejus per Notarios Ecclesiæ Romanæ, & forte a S. Antero dein Papa, conscripta: in iis continentur res gestæ & certamina SS. Calepodii Presbyteri, Palmatii Consulis, Simplicii Senatoris, & aliorum Martyrum, [Acta antiqua & cultus.] quos Ecclesia colit X Maji: ad quem diem dicta Acta pro præcipua parte danda prælo paravimus; plenius illustranda ad XIV Octobris, ad quem prædicti Consules indicantur in antiquis Breviariis Romanis sæpius relatis, item apud Anastasium & Luitprandum cum magno Actorum & Catalogorum consensu. Dicitur Callistus Romanus ex regione, urbe Ravennatium dicta: quam regionem optime explicat Marlianus lib. 5 Topographiæ urbis Romæ cap. 19, asserens esse Transtiberinam regionem. Nam Augustus, inquit, victoria contra Antonium & Cleopatram potitus, [Vrbs Ravennatium Romæ:] binam instituit classem, unam apud Mesenium Lucaniæ portum, alteram vero apud Ravennam. Cumque Senatui esset cura, ut nulla Romam frequentaret multitudo, cui non esset habitandi locus publice assignatus; militibus Ravennatis classis hæc regio fuit assignata, quæ exinde Ravennatium urbs cœpit appellari. Quo nomine appellatum est templum & meritoria taberna, quam, ubi nunc est ædes D. Mariæ, fuisse legimus. Hæc Marlianus, & consentiunt Acta S. Callisti. Decretum ejus putamus posse intelligi pro mensibus Iulio, Septembri & Decembri, quibus succeßive absolvitur collectio frumenti, vini & olei; ad agendas Deo gratias, per quem uti dicitur Psalmo 4, [Decretum.] v. 8 a fructu frumenti, vini & olei, multiplicati, seu multipliciter ditati fideles, recognoscerent acceptum beneficium. Porro numerandorum mensium initium hic fit a Martio, uti in sacris facere solebat etiam antiqua Iudæorum Ecclesia.

XVIII S. VRBANVS.

I Urbanus annos octo, menses undecim, dies duodecim. Fuit temporibus Alexandri, a Consulatu Maximi & Æliani usque Agricola & Clementino.

II Vrbanus, natione Romanus, ex patre Pontiano, sedit annos 8 menses decem, dies duodecim. Hic ministeria sacrata argentea constituit, & patenas argenteas viginti quinque; posuitque etiam Clericos. Hic sua traditione multos convertit ad baptismum, etiam Valerianum sponsum S. Cæciliæ: & multi martyrio coronati sunt per ejus doctrinam. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decemb. Presbyteros octodecim, Diaconos sex, Episcopos per loca septem. Qui sepultus est in cœmeterio Prætextati via Appia, quem sepelivit B. Tiburtius XIV Kalend. Junii, & cessavit Episcopatus dies triginta.

[62] Fuerunt hi Consules primi Maximus & Papyrius Ælianus, [Tempus Sedis, ab an. 222 ad 230.] anno CCXXIII; tum Calpurninus Agricola & Clementinus, anno CCXXX. Proinde sedit post martyrium S. Callisti adhuc anno CCXXII; aut forsan ipso adhuc vivo Vicarius, usque ad XXV Maji anni CCXXX; ut præter annos VIII poßint haberi menses XI aut X. Acta S. Vrbani plurima ex variis Mss. collegimus: [cultus 25 Maji,] ex quibus sola illa prælo paravimus, quæ etiam ex Mss. Vaticanis edidit Antonius Bosius, per Notarios Ecclesiæ Romanæ coævos, quidni & a S. Antero dein Papa, conscripta atq; in Ecclesia reposita? Nonnulla ex illis damus XIV Aprilis, [Acta.] quando celebratur memoria SS. Valeriani & Tiburtii, quorum hic mentio est facta.

I CATALOGI PARS II. De hac divisione egimus in Prologo nostro; & continuo ex stylo ac modo procedendi, apparebit manifesta partis utriusq; diversitas.

XIX S. PONTIANVS.

I Pontianus annos quinque, menses duos dies septem. Fuit temporibus Alexandri, a Consulatu Pompejani & Peligniani. Eo tempore Pontianus Episcopus & Hippolytus Presbyter exules sunt deportati in insulam nocivam Sardiniam, Severo & Quintiano Consulibus. In eadem insula * discinctus est IV Kalend. Octobris, & loco ejus ordinatus est Anteros XI Kalendas Decemb. Consulibus supra scriptis.

II Pontianus, natione Romanus, ex patre Calpurnio, sedit annos octo, menses quinque, dies duos, martyrio coronatur temporibus Alexandri, [sedit] a Consulatu Pompejani & Peliniani. Eodem tempore Pontianus Episcopus & Hippolytus Presbyter exilio sunt deputati ab Alexandro in Sardiniam insulam Bucinam, Severo & Quintiano Consulibus. In eadem insula maceratus, & afflictus fustibus defunctus est tertio Kalend. Novemb. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quinque, Diaconos quinque, Episcopos per loca sex: quem B. Fabianus adduxit navigio, & sepelivit in cœmeterio Calisti via Appia, die depositionis ejus IX Kalend. Decemb.

[63] Progredimur etiam tota hac parte per Consules, qui (quod hactenus non erat factum) sæpius repetuntur, [Tempus Sedis ab anno 230] uti infra videbitur. Martyrio coronatum S. Vrbanum diximus XXV Maji anno CCXXX; quo anno Pontianns adhuc aliquot mensibus sedit, & primo ejus Sedis anno, proximum CCXXXI inceperunt Consules T. Claudius Pompejanus & Pelignianus, aliis Pelinianus aut Felicianus, relati in utroque Catalogo, & apud Anastasium & Luitprandum; item in Mss. Gestis Pontificū & antiquis Breviariis. [obitus in exilio anno 235.] Anno vero CCXXXV fuerunt Consules L. Catilius Severus, & L. Ragonitius Urinatius Quintianus; quo anno Imperator Alexander, Mammeæ filius, cum regnasset annos IX, mense Martio occisus est: sub quo, ut in secundo Catalogo dicitur, aut certe sub ejus successore Maximino, S. Pontianus in insulam Sardiniam relegatus, & defunctus est aut IV Kalendas Octobris, aut secundum alios III Kalendas Novembris, [sepultura Romæ,] quo die refertur in Martyrologio Rabani. Ejus corpus a S. Fabiano Romam delatum, ac sepultum dicitur IX Kalendas Decembris, quidni legendum XIII Kalendas Decembris, quo colitur?

[Annotatum]

* an. defunctus?

XX S. ANTERVS.

I Anteros mense uno, diebus decem. Dormit III Nonas Ianuarii, Maximino & Africano Consulibus.

II Anterius, natione Græcus, ex patre Romolo, sedit annos undecim, mensem 1 dies 12, martyrio coronatur temporibus Maximini & Africani Consulum. Hic gesta Martyrum diligenter a notariis exquisivit, & in ecclesia recondidit, propter quod a Maximo Præfecto Martyr effectus est. Hic ordinavit unum Episcopum: qui sepultus est in cœmeterio Calisti via Appia IV Nonas Januarii, & cessavit Episcopatus dies duos.

[64] [Tempus Sedis a 22 Novemb. ad 3 Ianuarii an. 236.] Creatus est XI Kalendas Decembris, id est biduo post sepulturam S. Pontiani, & sedit solum mense uno, diebus decem, mortuus anno CCXXXVI, Consulibus Maximino Imperatore & C. Julio Africano, III Januarii, quo die de illo egimus. Stupendum mendum est in altero Catalogo & apud Anastasium, ubi illi anni tribuuntur XI aut XII, plane expungendi: nisi dicatur Vicarius Vrbani & Pontiani fuisse. [Gesta Martyrum & Pontificum collecta.] Videtur tunc Gesta Martyrum, imo & hujus Pontificum Romanorum Catalogi priorem partem exquisivisse, & in ordinem redegisse.

XXI S. FABIANVS.

I Fabianus annos quatuordecim, menses undecim, dies decem. Fuit temporibus Maximini & Gordiani & Philippi, a Consulatu Maximini & Africani, usque Decio II & Grato. Passus XIII Kalend. Februarii. Hic regiones divisit Diaconibus, & multas fabricas per cœmeteria fieri jussit. Post passionem ejus Moyses & Maximus Presbyteri & Nicostratus Diaconus comprehensi sunt, & in carcerem missi. Eo tempore supervenit Novatus ex Africa, & separavit de Ecclesia Novatianum & quosdam Confessores, postquam Moyses in carcere defunctus est: qui fuit ibi menses undecim, dies undecim.

II Fabianus, natione Romanus, ex patre Fabio, sedit annos quatuordecim, mensem unum, dies undecim, martyrio coronatur. Fuit autem temporibus Maximini & Africani usque Decio II & * Quadrato, & passus est XIII Kalend. Februarii. Hic regiones divisit Diaconibus, & fecit sex Subdiaconos, qui septem Notariis imminerent, ut gesta Martyrum fideliter colligerent. Post passionem ejus Moyses & Maximinus Presbyteri & Nicostratus Diaconus comprehensi sunt. Eodem tempore Moyses in carcere defunctus est, qui fuit ibi menses undecim, & sic multi Christiani fugerunt. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decembr. Presbyteros viginti duos, Diaconos septem, Episcopos per loca quatuordecim, qui sepultus est in cœmeterio Calisti via Appia, XIII Kalend. Febr. & cessavit Episcopatus dies sex.

[65] Repetuntur ante memorati Consules Maximianus & C. Julius Africanus, sub quibus creatus est Fabianus anno CCXXXVI circa diem X Februarii, [Tempus Sedis, ab an. 236 ad 250.] & sedit annos XIV, menses XI (a nobis loco unius menses correctos) dies decem, nam alias fuisset creatus sub Consulibus anni sequentis: dicti autem menses undecim leguntur in Ms. Thuano Anaflasii, & in Ms. Catalogo Pontificum ex Bibliotheca Palatina Romæ descripto: item in Mss. Gestis Pontificum, & in Martyrologiis Adonis, Vsuardi & aliis ad XX Ianuarii, quo obiit anno CCL, quando Consules erant Decius Imperator & Annius Gratus. Qui additur in carcere defunctus Moyses, inscriptus est Martyrologio Romano ad diem XXV Novembris.

[Annotatum]

* al. grato.

XXII S. CORNELIVS.

I Cornelius annos duos, menses tres, dies decem, a Consulibus Decio II & Decio, usque Gallo & Volusiano. Sub Episcopatu ejus Novatus extra Ecclesiam ordinavit Novatianum in urbe Roma, & Nicostratum in Africa. Hoc facto, Confessores, qui se separaverunt a Cornelio, cum Maximo Presbytero, qui cum Moyse fuit, ad Ecclesiam sunt reversi. Post hoc Centumcellis expulsus, ibi cum gloria dormitionē accepit.

II Cornelius natione Romanus, sedit annum unum, menses duos, dies tres, martyrio coronatur. Hic temporibus suis, rogatus a quadam matrona, corpora Apostolorum Petri & Pauli de Catacumbis levavit noctu: primum quidem corpus B. Pauli acceptum, B. Luciana posuit in prædio suo via Ostiensi, juxta locum ubi decollatus est. B. Petri Apostoli accepit corpus B. Cornelius Episcopus, & posuit juxta locum ubi crucifixus est, inter corpora Sanctorum, in templo Apollinis, in monte aureo, in Vaticano Palatio Neronis, III Kalendas Julii. Post hoc factum fecit ordinationem unam, Presbyteros septem. Qui etiam decollatus est ad templum Martis: cujus corpus noctu collegit B. Luciana, & sepelivit in crypta juxta cœmeterium Calisti, via Appia, in prædio suo, XVIII Kal. Octobris: & cessavit Episcopatus dies sexaginta sex.

[66] Videtur S. Cornelius creatus circa IV Iunii anni CCL, cum pod martyrium S. Fabiani Sedes vacasset mensibus quatuor, diebus quindecim. Primo autem Sedis ejus anno, [Tempus Sedis ab an. 250 ad 252.] inceperunt sequentem annum citati Consules Decius Augustus II, & Q. Etruscus Decius Cæsar, ejus filius; & anno sequente CCLII fuerunt Consules Gallus & Volusianus Imperatores, sub quibus martyrium passus Cornelius est XIV Septemb. cum sedisset annis duobus, mensibus tribus, diebus decem. Prædicti Consules desunt in secundo Catalogo, & apud Anastasium, atq; Luitprandum, item in libro Pontificali & Mss. Gestis Pontificum: & nihilominus (quod valde notandum est) pro his prioribus Consulibus ab Onuphrio in libro 2 Fastorum, ad annum Vrbis conditæ 1004, citatur Damasus in Vita S. Cornelii Papæ, Id igitur Onuphrius habuit ex hoc Catalogo, saltem ut est apud Cuspinianum editus.

XXIII S. LVCIVS.

I Lvcius annos tres, menses octo, dies decem. Fuit temporibus Galli & Volusiani, usque Valeriano III & Gallieno II. Hic exul fuit & postea nutu Dei ad Ecclesiam reversus. [Decessit] tertio Nonas Martii, Consulibus supra scriptis.

II Lucius, natione Romanus, ex patre Porfirio, sedit annos tres, menses tres, dies tres. Fuit temporibus Galli & Volusiani usque ad Valerianum III & Gallicanum. Hic in exilio fuit: postea nutu Dei incolumis ad Ecclesiam reversus est. Hic præcepit, ut duo Presbyteri & tres Diaconi in omni loco Episcopum non desererent, propter testimonium Ecclesiasticum: qui etiam a Valeriano capite truncatus est III Nonas Martii. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decemb. Presbyteros quatuor, Diaconos quatuor, Episcopos per loca sex: qui etiam sepultus est in cœmeterio Callisti, via Appia. Cessavit Episcopatus dies triginta.

[67] Succeßit S. Cornelio, indicato anno CCLII, Gallo & Volusiano & Imperatoribus & Consulibus, & post exilium reversus, [Tempus Sedis ab an. 252 ad 255.] anno CCLV deceßit Valeriano Imp. III & Gallieno II Imp. Consulibus hic notatis, & quidem IV Martii, quo die Acta dedimus: sedisset autem simul cum exilio annis duobus, mensibus aut tribus (ut plerique habent) aut octo, ut in primo Catalogo legitur; sed S. Cornelii, Centumcellis exulis, Vicarius. Ordinationes duas fecit anno primo & ultimo ordinationis, Decembri mense, cum anno intermedio esset in exilio.

XXIV S. STEPHANVS.

I Stephanus annos quatuor, menses duos, dies viginti unum. Fuit temporibus Valeriani & Gallieni, a Consulatu Volusiani & Maximini usque Valeriano III & Gallieno II.

II Stephanus, natione Romanus, ex patre Julio, sedit annos quinque, menses quinque, dies duos: martyrio coronatur. Fuit temporibus Valeriani & Gallieni & Maximi, usque ad Valerianum III & Gallienum II. Hic constituit Sacerdotes & Levitas vestes sacratas in usum quotidianum non uti, nisi in ecclesia. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decembris, Presbyteros quinque, Diaconos quinque, Episcopos per loca duos; sepultus in cœmeterio Calisti, via Appia, III Nonas Augusti. Cessavit Episcopatus dies viginti duos.

[68] Notati Consules, Volusianus Imp. & M. Valerius Maximus, [Tempus Sedis, ab an. 253 in Vicariatu,] fuerunt anno CCLIII, quando S. Lucio in exilium acto, præfuit Ecclesiæ S. Stephanus tamquam ejus Vicarius, mortuus iisdem Consulibus, quibus Lucius; scilicet Valeriano Imp. III & Gallieno Imp. II. Qui etiam Consules ejus morti attribuuntur in Actis martyrii, ad diem II Augusti elucidandis. Hinc liquet primo numeros in Catalogo esse inversos, ac legendum annos duos, menses quatuor &c. Secundo constat eum fere duos annos fuisse Vicarium S. Lucii, at menses fere quinque verum Pontificem; [& 5 mensibus in Pontificatis an. 255.] scilicet ab obitu S. Lucii, usque ad dictum II Augusti Quia vero dictus Maximus Consul, dicitur in Actis S. Stephani a dæmone arreptus expirasse, ab illo alius est, qui triennio post cum Glabrione Consulatum gessit, de quo mox agemus.

XXV S. SIXTVS II.

I Sixtus annis duobus, mensibus undecim, diebus sex. Cœpit a Consulatu Maximi & Glabrionis, usque Tusco & Basso, & passus est VIII Idus Augusti. [Et Presbyteri præfuerunt] a Consulatu Tusci & Bassi usque in diem XII Kalendas Augusti, Æmiliano & Basso Consulibus.

II Xistus, natione Græcus, ex Philosopho, sedit annum unum, menses decem, dies viginti quatuor. Martyrio coronatur. Fuit temporibus Valeriani & Decii. Truncati sunt capite cum B. Xisto VI Diaconi, Felicissimus, Agapitus, Januarius, Magnus, Vincentius, Stephanus, VIII Idus Augusti: & [Presbyteri] præfuerunt a Consulatu Maximi & Gravionis, usque ad Consulatum Tusci & Gravionis XIII Kalend. Augusti. Quo tempore fuit magna persecutio sub Decio [cœpta] & post tres dies passi sunt Laurentius ejus Archidiaconus, & Claudius [Subdiaconus], Severus Presbyter, & Romanus Ostiarius, & Crescentius Lector. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quatuor, Diaconos VI, Episcopos per loca duo. Sepultus est in cœmeterio Callisti, via Appia. Nam VI Diaconi ejus, in cœmeterio Prætextati, via Appia, VIII Idus Augusti. Beatus vero Laurentius, via Tiburtina, in crypta, in agro Verano, IV Idus Augusti: & cessavit Episcopatus annos duos.

[69] Cœpit Sixtus, post mortem Stephani, Pontificatum circa Kalendas Septembris anni CCLV; & primo Sedis anno inceperunt annum CCLVI Consules Maximus & Glabrio, [Tempus Sedis ab an. 255 ad 258] martyrio affectus VI Augusti anni CCLVIII, M. Aurelio Memmio Tusco, aliis Fusco, & Pomponio Basso Consulibus; cum sedisset annos II, menses XI, dies VI recte indicatos. Vacavit Sedes fere anno uno: & Presbyteri præfuerunt usq; in XXI Iulii anni sequentis, quo Consules erunt Fulvius Æmilianus & Pomponius Bassus II. Hiulco sensui integrando interposuimus ex Anastasio aliquot verba [ ] uncis inclusa.

XXVI S. DIONYSIVS.

I Dionysius annis octo, mensibus duobus, diebus quatuor. Fuit temporibus Gallieni ex die undecimo Kalendarum Augusti Æmiliano & Basso Consulibus, usque in diem septimum Kalendas Januarii, Consulibus Claudio & Paterno.

II Dionysius, ex monacho, cujus generationem reperire non potuimus, sedit annos quinque, menses duos, dies quatuor. Fuit temporibus Gallieni ex die undecimo Kalendas Augusti, Æmiliano & Basso Coss. usque in die VI Kalend. Januarii, & Consulatu Claudii & Paterni. Hic Presbyteris Ecclesias dedit & cœmeteria; & parochias & diœceses constituit. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decemb. Presbyteros octo, Diaconos tres, Episcopos per loca undecim. Sepultus est in cœmeterio Calisti via Appia, quinto Kalendas Januarii: & cessavit Episcopatus dies quinque.

[70] Consules, accurate notati, annos Sedis indicant. Fuerunt relati hi, Fulvius quidem Æmilianus & Pomponius Bassus anno CCLIX, quando die XII Iulii creatus est Pontifex Dionysius: [Tempus Sedis e Consulibus emendatum, ab an. 259 ad 269.] Imperator vero Aurelius Claudius II & Ovinius Paternus anno CCLXIX, quo mortuus est idem Dionysius XXVI Decemb. & inscriptus Mactyrologiis Vsuardi, Bellini, Romano & aliis. Sedit ergo annis decem, mensibus quinq;, diebus quatuor: qui cum pluribus mendis a variis varie aßignantur, sed a Consulibus, passim apud omnes adjunctis, verum Sedis tempus accipitur & stabilitur. Videntur interim Antiocheni anno sequenti ignorasse ejus obitum; cum epistolam Synodicam ei scriberent, quam Eusebius tempore Aureliani (qui a Martio anni CCLXXX regnavit) exaratam scribit. Verum quia nulla Aureliani in dicta epistola mentio habetur, potuit citius scripta fuisse epistola & Aureliani nomen non recte apposuisse Eusebius, ignoscendo errore, cum distantia vix trium mensium sit, inter Dionysii obitum & Aureliani initium.

XXVII S. FELIX.

I Felix annis quinque, mensibus undecim, diebus viginti quinque. Fuit temporibus Claudii & Aureliani, a Consulatu Claudii & Paterni, usque in Consulatum Aureliani II & Capitolini.

II Felix, natione Romanus, ex patre Constantio, sedit annos quatuor, menses tres, dies XXV; martyrio coronatur. Fuit tēporibus Claudii & Aureliani, a Consulatu Claudii & Paterni, usque ad Consulatum Aureliani & Capitulini. Hic constituit super sepulcra Martyrum Missas celebrari. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decemb. Presbyteros octo, Diaconos tres, Episcopos per loca undecim. Sepultus est in cœmeterio suo, via Aurelia, milliario secundo, III Kalend. Iunii: & cessavit Episcopatus dies quinque.

[71] Iterum tempus Pontificatus dirigunt indicati Imperatores & Consules, passim ab omnibus admissi, atq; etiā in antiquis Martyrologiis & Breviariis relati. Fuerunt Consules, præfati, Imp. Aurelius Claudius II & Ovinius Paternus, [Tempus Sedes ab an. 259 ad 274.] anno CCLXIX; sed quem totum occupavit, præter quinq; ultimos dies, decessor Dionysius; ut vel inde possemus suspicari, illius forsan Vicarium fuisse S. Felicem; & ita anni quinque, menses undecim, dies viginti quinque possent haberi usq; ad XXX Maji, quo die inscriptus est antiquis Brevia iis & Martyrologiis, in quibus Imperatores & Consules hic indicati assignantur, & ultimi Consules Imp. Aurelianus II & C. Julius Capitolinus fuerunt anno CCLXXIV, ultra quem annum vixit S. Felix usq; ad præfatum XXX Maji anni sequentis,

XXVIII S. EVTYCHIANVS.

I Evtychianus annis octo, mensibus undecim, diebus tribus. Fuit temporibus Aureliani a Consulatu Aureliani III & Marcellini usque in diem VII Idus Decembris, Caro II & Carino Consulibus.

II Eutychianus, natione Tuscus, ex patre Marino, sedit annum I, mensem I, diem I. Fuit temporibus Aureliani, a Consulatu Aureliani III, & Marcellini, usque in diem Idus Decembris, Caro II & Carino Coss. Hic constituit fruges super altario benedici. Hic per loca trecentos sexaginta duos Martyres sepelivit. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decemb. Presbyteros quatuordecim, Diaconos quinque, Episcopos per loca novem: qui & sepultus est in cœmeterio Callisti, via Appia, VI Kalend. Augusti, & cessavit Episcopatus dies octo.

[72] Consules assignati, Imp. Aurelianus III & T. Avonius Marcellinus fuerant anno CCLXXV; & posteriores, Imp. Carus II & Carinus, [Tempus Sedis ab an. 275 ad 283.] (qui iterum repetuntur in sequenti Pontifice) fuerunt anno CCLXXIII, quo mortuus hic signatur Eutychianus, VII Idus Decembris; ad quem & sequentem diem memoratur in antiquis Martyrologiis: & sic sedit annis octo, hic & apud Anastasium indicatis: sed menses X aut XI non consentiunt, nisi dicatur sub initium anni consecratus, & S. Felicis tum comprehensi aut aliter impediti Vicarius fuisse. Menda numerorum in adjunctis Catalogis ultro corruunt: de his agimus XXII Aprilis ad Vitam S. Caji successoris.

XXIX S. CAIVS.

I Cajus annos duodecim, mensibus quatuor, diebus septem. Fuit temporibus Cari & Carini, ex die XVI Kalendas Ianuarii, Consulibus Caro II & Carino, usque in X Kalendas Maji, Diocletiano VI & Constantio II Consulibus.

II Cajus, natione Dalmata, & ex genere Diocletiani Imperatoris, ex patre Gajo, sedit annos undecim, menses quatuor, dies duodecim. Fuit temporibus Cari & Carini, ex die XV Kalend. Ianuarii, a Consulatu Cari II … Hic fugit persecutionem Diocletiani, in cryptis habitans, & Confessor quievit. Hic fecit ordinationes quatuor per mensem Decemb. Presbyteros sedecim, Diaconos septem, Episcopos per loca quinque: sepultus est in cœmeterio Callisti, via Appia, X Kalend. Maji. Cessavit Episcopatus dies undecim.

[73] Omnia hic accurate designata consentiunt inter se & cum decessore: de utroque autem agimus XXII Aprilis ad Vitam S. Caji. Sedit hic a die X Decemb. anni CCLXXXIII, [Sedit ab an. 283 ad 296.] usque ad XXII Aptilis anni CCXCVI. Addendum, temporibus Cari, Carini, Diocletiani & Maximiani; uti ex Consulibus patet & annis quibus præfuit Cajus.

XXX S. MARCELLINVS.

I Marcellinus annis octo, mensibus tribus, diebus viginti quinque. Fuit temporibus Diocletiani & Maximiani, ex die pridie Kalendas Iulias, a Consulibus Diocletiano VI & Constantio II, usque in Consulatum Diocletiani IX & Maximiani VIII. Quo tempore fuit persecutio, & cessavit Episcopatus annos IV, mensibus sex, diebus viginti quinque.

II Marcellinus, natione Romanus, ex patre Projecto, sedit annos octo, menses quatuor, dies quindecim. Fuit temporibus Diocletiani & Maximiani, ex die Kalend. Iunii, a Consulatu Diocletiani V & Constantii II, usque Diocletiani VIII & Maximiani VIII; quo tempore fuit persecutio magna, ita ut, infra triginta dies, quindecim millia hominum promiscui sexus; per diversas provincias, martyrio coronarentur. De qua re ipse Marcellinus ad sacrificium deductus est ut thurificaret, quod & fecit: & post paucos dies pœnitentia ductus, ab eodem Diocletiano, propter fidem Christi, cum Claudio & Quirino & Antonino capite sunt truncati & martyrio coronantur. Iacuerunt corpora sancta in platea dies viginti quinque, jussu Diocletiani ubi Marcellus Presbyter noctu collegit corpora Sanctorum, & sepelivit via Salaria in cœmeterio Priscillæ, in cubiculo quod pater usque in hodiernum diem; quod ipse præceperat pœnitens, dum traheretur ad occisionem, in crypta juxta corpus S. Crescentionis, VI Kalend. Maji. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decembr. Presbyteros quatuor, Diaconos duos, Episcopos per loca quinque: & cessavit Episcopatus annos sex, menses sex, dies viginti quinque, persequente Diocletiano Christianos.

[74] Quæcumque essent hic dicenda, deduximus ad XXVI Aprilis, [Sedit ab an. 296 ad 304.] quo die videtur a S. Marcello adhuc Presbytero sepultus; sub initium hujus mensis aut etiam præcedenti Martio martyr coronatus, anno CCCIV. Ad ejus Acta probamus cessavisse Pontificatum annis IV, [Vacat Sedes annis 4.] pro quo, amanuensium culpa, erant scripti anni VII.

XXXI S. MARCELLVS.

I Marcellus, anno uno, mensibus septem, dies viginti. Fuit temporibus Maxentii a Consulatu [Maximiani Herculei] X & Maximiani [Galeri I] VII, usque post Consulatum X & VII.

II Marcellus, natione Romanus, ex patre Marcello, sedit annos quatuor. Fuit temporibus Maxentii, a Consulatu Maxentii IV & Maximi usque post Consulatum. Hic fecit ordinationes per mensem Decemb. Presbyteros viginti quinque, Diaconos duos, Episcopos per loca viginti unum. Sepultus est in cœmeterio Priscillæ, via Salaria, XVI Kalend. Februarii. Cessavit Episcopatus dies viginti.

[75] Acta S. Marcelli dedimus ad diem XVI Ianuarii, sed non satis distincta ab Actis S. Marcellini: [Sedit ab an. 308 ad 310.] quod facimus XXVI Aprilis, die festo S. Marcellini: a quo per magnam Græcorum oscitantiam non fuisse distinctum Marcellum, ibidem probavimus. Sedisse autem videtur a mense Majo fere finito, anno CCCVIII, Consulibus Maximiano Herculeo X; & Galerio Maximiano VII, usque ad XVI Ianuarii anni CCCX, qui notabatur iterum post Consulatum X & VII.

XXXII S. EVSEBIVS.

I Evsebius, menses quatuor, dies sedecim, a XIV Kalend. Majas, usque in diem XVI Kalendas Septembris.

II Eusebius, natione Græcus, ex Medico, sedit annos VI, mensem unum, dies tres. Fuit temporibus Constantini. Sub hujus tempora inventa est sancta Crux Domini nostri Iesu Christi V Nonas Maji. Hic baptizatus est Iudas Quiriacus. Hic fecit ordinationes tres, Presbyteros tredecim, Diaconos tres, Episcopos per loca quatuordecim. Hic Sepultus est in cœmeterio Callisti, via Appia, VI Nonas Octobris. Cessavit Episcopatus dies sex.

[76] Non indicantur Consules, quia iidem erant in Marcello signati. Sed aliquis hic error in numeris. Si sic scriberetur, usque in diem postridie Kalendas Septembris, [Sedit mensibus 4 anno 310.] reliqua intacta manerent. Colitur XXVI Septembris. Quæ in Catalogo secundo de Cruce inventa sunt inserta, erunt exactius excutienda die III Maji, & ad alium forsan Pontificem referenda; fabula autem de Iuda Cyriaco refutanda ad 1 ejusdem Maji.

XXXIII S. MELCHIADES.

I Miltiades annis tribus, mensibus sex, diebus * novem, ex die sexto Nonas Iulias, a Consulatu Maximiano VIII Solo, quod fuit mense Septembri, Volusiano & Rufino, usque in III Idus Ianuarii Volusiano & Aniano Coss.

II Melciades, natione Afer, sedit annos tres, menses sex, dies septem, ex die Non. Iulii a Consulatu Maximini VIII usque ad Maxentum II, qui fuit mense Septembri Volusiano & Rufino Coss. Hic constituit nulla ratione die Dominica aut quinta jejunium quis de fidelibus ageret; quia eos dies Pagani, quasi sacrum jejunium celebrabant. Et Manichæi in venti sunt in urbe ab eodem die. Hic fecit ut oblationes consecratæ per Ecclesias ex consecratu Episcopi dirigerentur, quod declaratur fermentum. Hic fecit ordinationem unam per mensem Decemb. Presbyteros quatuor, Diaconos tres, Episcopos per loca undecim: & cessavit Episcopatus dies quindecim.

[77] Prius elogium, ut scriptum a S. Damaso, refertur ab Onuphrio ad an. Vrbis Cond. 1067. Imperator Galerius Maximianus VIII Consul, periit hac æstate anni CCCXI, & tunc fuerunt Volusianus & Rufinus substituti. Verum si Melchiades dicto anno, [Sedit ab an. 311 ad 314.] fuerit 2 Iulii constitutus, solum duobus annis & sex mensibus, diebus octo aut novem sedisset. Nam Volusiano & Aniano Consulibus anno CCCXIV S. Melchiades mortuus est, idq; vel aut IV Idus Januarii, quo die memoratur in Martyrologiis S. Hieronymi, Rabani, Wandelberti, Notkeri & plurimis Mss. vel III Idus Januarii, quo die a paucis resertur. Tempus obitus confirmatur in Actis S. Silvestri successoris. Colitur S. Melchiades X Decembris, quo die sepultus traditur in libro Pontificali & Mss. Gestis Pontificum & antiquis Breviariis. Potuerunt tres anni Pontificatui aßignari, quia duobus integris annis, & duorum annorum partibus præfuit Ecclesiæ. Verum contra similes calculationes & numerorum corruptiones prævalere Consules, tam exacte indicatos, sæpius cum Baronio censuimus.

[Annotatum]

* al. octo.

XXXIV S. SILVESTER.

I Silvester annis viginti uno, mensibus undecim. Fuit temporibus Constantini, a Consulatu Volusiani & Anniani, ex die pridie Kalendas Februarii, usque in diem [pridie] Kalendarum Ianuariarum, Constantino & Albino Coss.

II Silvester, natione Romanus, ex patre Rufino, sedit annos viginti tres, menses decem, dies undecim, temporibus Constantini … & Volusiani; ex die Kalendarum Februarii, usque in diem Kalend. Januarii, Constantio & Volusiano Consulibus. Hic in exilio fuit, in montem Soractem persecutione Constantini concussus: & postmodum rediens cum gloria baptizavit Constantinum Augustum, quem curavit Dominus pro baptismo a lepra. Hic fecit constitutum de omni Ecclesia. Hujus temporibus factum Concilium cum ejus consensu in Nicæa Bithyniæ, & congregati sunt Sacerdotes, trecenti septemdecim Episcopi Catholici, & quorum chirographus cucurrit; alii imbecilles ducenti octo, qui exposuerunt fidem integram, sanctam, catholicam & immaculatam: & damnaverunt Arium, Photinum, & Sabellium vel sequaces eorum. Et in urbe Roma congregavit Episcopos ducentos septuaginta septem, & damnavit Calistum & Arium & Photinum: & constituit ut Presbyterum Arianum non susciperet, nisi Episcopus loci designati: & chrisma ab Episcopo confici, & privilegium Episcopis [dedit] ut baptizatum consignent propter hæreticam suasionem. Hic constituit, ut nullus laicus crimen Clerico inferret. Hic constituit, ut Diaconi Dalmatica uterentur, palla linostina lævæ eorum tegerentur. Hic constituit, ut nullus Clericus propter causam quamlibet in curiam introiret, nec ante Judicem cinctum causam diceret, nisi in ecclesia. Hic constituit, ut sacrificium altaris non in serico, neque in panno tincto celebraretur, nisi tantum in lineo; sicut corpus Domini nostri Jesu Christi in sindone linea sepultum est, sic Missa celebraretur. Hic constituit, ut si quis desideraret in Ecclesia militare aut proficere, ut esset Lector ad annos triginta, Exorcista dies triginta, Acolythus annos quinque, Subdiaconus annos quinque, Custos Martyrum annos quinque, Diaconus annos quinque, Presbyter tres, probatus ex omni parte, etiam foris qui sunt, testimonium habere bonum, & sic ad Ordinem Episcopatus ascendere; nullum majoris vel prioris locum invadere, nisi ordinem temporum cum pudore cognosceret, omnium Clericorum votiva gratia, nullo omnino Clerico vel fideli contradicente. Hic fecit ordinationes sex per mensem Decemb. Presbyteros quadraginta quatuor, Diaconos triginta sex, Episcopos per loca sexaginta quinque. Eodem tempore fecit Constantinus Augustus basilicam in palatio Sessoriano, ubi etiam de ligno sanctæ Crucis Domini nostri Jesu Christi auro & gemmis conclusit. Eodem tempore fecit basilicam S. Laurentii. Eodem tempore fecit basilicam sanctorum Martyrum Marcellini Presbyteri & Petri Exorcistæ. Sepultus est B. Silvester via Salaria, in cœmeterio Priscillæ, milliario tertio ab urbe Roma, pridie Kalend. Januarii. Cessavit Episcopatus dies octo.

[78] Interposuimus vocem pridie omissam, & sic omnia accuratißime concordant in Consulibus, annis, mensibus, diebus, [Consensu magno, sedit ab an. 314 ad 335.] & maxime in die XXXI Decembris, quo obiit & colitur. Consules Volusianus & Anianus fuerunt anno CCCXIV; at Constantius & Albinus, anno CCCXXXV. Fuerunt autem omnia accurate descripta, ab auctore, qui hoc tempore Romæ florebat. Sub eo habitum primum Concilium Oecumenicum Nicænum anno CCCXXV.

XXXV S. MARCVS.

I Marcus menses VIII, dies XX. Fuit temporibus Constantini, Nepotiano & Facundo Consulibus; ex die XV Kalend. Februarii, usque in diem Nonarum Octobrium, Consulibus supradictis.

II Marcus, natione Romanus, ex patre Prisco, sedit annos duos. Fuit temporibus Constantini, Nepotiano & Secundo Consulibus, ex die Kalendarum Februarii, usque in diem Kalendarum Octobris. Hic constituit ut Episcopus Ostiensis, qui consecrat Episcopum Urbis, pallio uteretur, vel ab eodem Episcopo Urbis Romæ consecraretur. Hic fecit ordinationes duas per Decembrem, Presbyteros quindecim, Diaconos sex, Episcopos per loca septemdecim. Sepultus est in cœmeterio Balbinæ, via Ardeatina, pridie Nonas Octobris: & cessavit Episcopatus dies viginti.

[79] Fuerunt anno CCCXXXVI Consules, Nepotianus & Julianus. Reliqua conveniunt, [Sedit anno 336,] modo præter menses octo (quos etiam Marco tribuit S. Hieronymus) aßignentur ex apographo Cuspiniani dies XX; pro quibus, errore amanuensium apud Bucherium, solum dies XI sunt excusi.

XXXVI S. IVLIVS.

I Ivlius, annos quindecim, menses duos, dies sex. Fuit temporibus Constantis, a Consulatu Feliciani & Titiani, ex die VIII Idus Februarii, in diem pridie Idus Aprilis, Constantio V & Constantio Cæsare Consulibus. Hic multas fabricas fecit, basilicam in via Portuensi, milliario III; basilicam in via Flaminia milliario II, quæ vocatur Valentini; basilicam Iuliam, quæ est regione VII, juxta forum Divi Trajani; basilicam trans Tiberim, regione XIV, juxta Callistum; basilicam in via Aurelia, milliario III ad Callistum.

II Iulius, natione Romanus, ex patre Rusticio, sedit annos quindecim, mensem unum. Fuit temporibus Constantini, [a Consulatu] Feliciani & Maximiani. Hic fecit ordinationes tres per mensem Decembr. Presbyteros octodecim, Diaconos octo, Episcopos per loca octo: sepultus est in via Aurelia, in cœmeterio Calipodii, milliario III, pridie Idus Aprilis. Cessavit Episcopatus dies viginti quinque.

[80] Gesserunt Consulatum Felicianus & Titianus, anno CCCXXXVII; at Constantius Augustus V & Constantius Gallus Cæsar, [Sedit ab an. 337 ad 353.] anno CCCLIII, quo Iulius obiit die XII Aprilis, & ad istum diem Acta ejus illustramus. Hic, præter morem primi Catalogi, nonnulla gesta ipsius Pontificis adduntur: an id a S. Damaso ejusve jussu fuerit factum, judicio aliorum relinquimus.

XXXVII S. LIBERIVS.

I Liberius fuit temporibus Constantii, ex die XI Kalendas Iunias, in diem …, a Consulibus Constantio V & Constantio Cæsare.

FINIS CATALOGI PRIMI,
PROSECVTIO ALTERIVS.

II Liberius, natione Romanus, ex patre Augusto, sedit annos quinque, menses tres, dies tres. Fuit temporibus Constantii usque ad Constantium Augustum VII. Hic exilio detruditur a Constantio, eo quod noluit hæresi Arianæ consentire, & fecit annos tres. Et congregati Sacerdotes, & cum consilio eorum Liberius, ordinaverunt in loco ejus Felicem Presbyterum Episcopum, venerabilem virum. Et fecit Concilium Felix, & invenit duos Presbyteros consentientes Constantio Augusto Ariano, nomine Ursatium & Valentem, & damnavit eos in Concilio quadraginta octo Episcoporum. Post paucos dies zelo ducti Ursatius & Valens, rogaverunt Constantium Augustum, ut revocaret Liberium de exilio, ut unam tantum communionem participaret excepto rebaptizare. Qui Liberius consensit præcepto Augusti, ut unam participationem conveniret communionis. Tunc revocaverunt Liberium de exilio. Eodem tempore Constantius una cum Ursatio & Valente convocaverunt aliquos, qui ex fæce Ariana erant, & misit & revocavit Liberium de cœmeterio S. Agnæ, ubi sedebat. Et ingressus Romam in ipsa hora Constantius, fecit Concilium cum hæreticis, simul Ursatius & Valens: & ejecit Felicem de Episcopatu, qui erat Catholicus, & revocavit Liberiū. Ab eodem die fuit persecutio in Clero, ita ut intra Ecclesiam Presbyteri & Clerici necarentur. Qui Felix depositus de Episcopatu, habitavit in prædiolo suo a die III Kalendas Augusti. Ingressus Liberius in Urbem IV Nonas Augusti, consensit Constantio hæretico; non tamen rebaptizatus est, sed consensum præbuit. Fecit ordinationes duas, Presbyteros novemdecim, Diaconos quinque. Episcopos per loca octo. Sepultus est in cœmeterio Priscillæ via Salaria V Idus Septembris. Cessavit Episcopatus dies quinque.

XXXVIII S. FELIX II.

Felix natione Romanus, ex patre Anastasio, sedit annos tres. Hic declaravit Constantium hæreticum, & rebaptizatum secundum. Hic martyrio coronatur. Hic fecit basilicam in via Aurelia, milliario ab Urbe secundo, ubi & requievit. Hic fecit ordinationem per mensem Decemb. Presbyteros XXI, Diaconos quinque, Episcopos per loca XVIII. Qui etiam capite truncatur, cum multis Clericis & fidelibus, occulte juxta muros Urbis, ad latus formæ Trajani, III Idus Novembris: & exinde rapuerunt corpus ejus nocte Christiani cum Damaso Presbytero, & sepelierunt in basilica supradicta XVI Kalend. Decemb. Cessavit Episcopatus dies XXXVIII.

ANNOTATA AD DUOS PONTIFICES.

[81] Consules, Constantius Augustus V & Constantius Gallus Cæsar, repetuntur: [Liberius creatur 22 Maji anni 353,] sub quibus S. Iulius obiit XII Aprilis, & Liberius creatus est XXII Maji anno CCCLIII. Quibus relatis finit primus Catalogus: qui utinam ad S. Damasum usq; fuisset deductus, tunc certiora de his duobus simul junctis potuissent sciri. Liberius autem cum sedisset tres annos, jussus in exilium abire, reliquit Pontificatum: & ipsius consilio Sacerdotes congregati, [deponit Pontificatum] in ejus locum ordinaverunt Felicem II. Hic ergo in locum Liberii constitutus, ut verus Pontifex paßim habetur, memoratus in omnibus antiquis Catalogis, Breviariis & Martyrologiis, [Felix verus Pontifex,] & hactenus in Ecclesia Officio proprio colitur. Verum a Constantio Imperatore & aliis hæreticis, concitata contra eum & Clerum ei adhærentem magna persecutione, depositus est IV Kalendas Augusti, quo die celebratur ejus festum, licet postmodum capite sit truncatus, III Idus Novembris; [Martyr obit an. 365.] & a S Damaso aliisq; Christianis sepultus XVI, aut XII Kal. Decembris. Marcellinus & Faustinus, Presbyteri Luciferiani, in Præfatione Libelli Precum ad Imperatores Valentinianum, Theodosium & Arcadium, tradunt Felicem defunctum, Valentiniano & Valente Consulibus, die X Kalendarum Decembrium. Annus is foret CCCLXV. Liberius, restitutus, in Sedem Pontificiam, circa annum CCCLXV. Liberius, restitutus, in Sedem Pontificiam, circa annum CCCLVIII, dicitur ibidem humanis rebus exemptus, VIII Kalendas Octobris, [Liberius obit an. 366.] Gratiano & Dagalaifo Consulibus, id est anno CCCLXVI. Est hic variis Martyrologiis ad diem XXIII Septembris & sequentem inscriptus. Reliqua de his Pontificibus latius referuntur ab Anastasio Bibliothecario & accuratius exponuntur a Baronio in Annalibus, quos interim Lector consulat, dum hæc suo tempore in hisce Sanctorum Actis erunt accuratius discutienda.

XXXIX S. DAMASVS.

Damasus, natione Hispanus, ex patre Antonio, sedit annos septemdecim, menses duos, dies undecim … Fecit basilicas duas, unam ad viam Ardeatinam, ubi requicscit. Hic accusatus in crimine de adulterio, facta Synodo purificatur a quadraginta quatuor Episcopis, qui damnaverunt Concordium & Callistum Diaconos accusatores, & jactaverunt de Ecclesia. Hic fecit ordinationes quinque per mensem Decemb. Presbyteros XXXI, Diaconos XI, Episcopos per loca LI. Sepultus est in basilica sua III Idus Decembris, cum matre sua & germana. Cessavit Episcopatus dies XXXVI.

[82] Liberio defuncto, ordinatus, est S. Damasus, anno CCCLXVI, sub finem mensis Septembris: & cum sedisset annos XVII, [Sedit ab an. 366 ad 382.] menses II, dies XI, in Domino quievit XI Decembris anni CCCLXXXII, anno Pontificatus XVIII, Indictione X, Antonio & Siagrio Consulibus, uti legitur in Marcellini Comitis Chronico. Aliquis Sciolus intruserat hæc verba, Fuit temporibus Juliani: quæ rejecimus. Sub eo habitum est Constantinopoli Concilium Oecumenicum secundum, anno CCCLXXXI.

XL S. SIRICIVS.

Siricius, natione Romanus, ex patre Tiburtio, sedit annos XV, dies XXXV. Hic constitutum fecit de Ecclesia, & direxit per provincias. Constituit, ut sine consecrato Episcopi loci cuilibet Presbytero non liceret consecrare. Hic constituit hæreticos sub manus impositione reconciliari. Hic fecit ordinationes quinque, Presbyteros XXXI, Diaconos XV, Episcopos per loca XXXII. Sepultus est in cœmeterio Priscillæ, via Salaria, VII Kalendas Martii. Cessavit Episcopatus dies XX.

[83] Creatus est Siricius anno CCCLXXXIII, Merobaude II & Saturnino Consulibus. [Sedit ab an. 383 ad 398.] Ita Marcellinus, qui etiam Sedi ejus tribuit annos quindecim. Mortuus est anno CCCXCVIII, die VIII aut VII Kalendas Martii, ut plenius dictum est ad Vitam successoris. Consecratum Episcopi, de quo decretum loquitur, Anastasius explicat esse fērmentum; de cujus distributione inter parochiæ ejusdem, in qua Episcopus sacrificat, Presbyteros facienda; qui non nisi eo suscepto, possent similes Eulogias populo distribuendas consecrare, videndus est Baronius Tom. 3 ad an. 313 num. 49 & seqq.

XLI S. ANASTASIVS.

Anastasius, natione Romanus, ex patre Maximo, sedit annos * III, dies X. Hic constituit, quoties Euangelia recitantur, Sacerdotes non sederent. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quinque, Diaconos quinque, Episcopos per loca undecim. Sepultus est ad Ursum-Pileatum, V Kalendas Maji. Cessavit Episcopatus dies XXI.

[84] Anastasius I creatus est circa Idus Martias anni CCCXLVIII, Consulibus Honorio IV & Eutychiano, [Sedit ab an. 398 ad 402.] uti exacte tradunt Prosper & Marcellinus; mortuus anno CCCCII, sepultus XXVII Aprilis, quo die ista ad ejus Vitam deducimus: & confirmantur ex succeßione S. Innocentii.

[Annotatum]

* leg. IV.

XLII S. INNOCENTIVS.

Innocentius, natione Albanensis, ex patre Innocentio, sedit annos quindecim, mensem unum, dies XXI. Hic constituit Sabbato jejunium celebrari, ideo quia Sabbato Dominus in sepulcro positus est, & discipuli jejunaverunt. Hic fecit ordinationes quatuor per Decembrem, Presbyteros XXX, Diaconos XII, Episcopos per loca LIV. Sepultus est ad Ursum pileatum V Kalendas Augusti. Cessavit Episcopatus dies XXI.

[85] [Sedit ab an. 402,] Creatum esse Innocentium I anno CCCCII, Imperatoribus Arcadio V & Honorio V Consulibus, attestantur Prosper & Marcellinus. Sub eo autem habita sunt Concilia Milevitana duo: primum, eisdem Consulibus, Sexto Kalendas Septembris: secundum, extremi ejusdem Innocentii Pontificatu, etiam sexto Kalendas Septembris, Theodosio VII & Palladio Consulibus: qui est annus CCCCXVI. Subjunguntur duæ epistolæ Synodicæ ad Innocentium Papam, qui rescriptum misit datum VI Kalendas Februarii, Honorio & Constantio Consulibus, [ad an. 417] scilicet anno CCCCXVII. Post hoc rescriptum non diu superfuisse S. Innocentium, liquet ex epistola Zosimi successoris ad Episcopos Galliæ, data XI Kalendas Aprilis, Honorio Augusto XI & Constantio II Consulibus. Hinc colligimus primo, licet Innocentius sepultus dicatur V Kalendas Augusti, atque isto die colatur, Breviario Romano inscriptus; videri tamen mortuum esse XII die Martii, quando sub eodem elogio Pontifices Gregorius Magnus & Innocentius referuntur ab Vsuardo, Adone, Notkero, [mortuus 12 Aprilis.] & aliis. Colligimus secundo aut non integros quindecim annos sedisse Innocentium, cum decessor Anastasius sit sepultus XXVII Aprilis, eoque die colatur; aut dicendum hunc etiam aliquamdiu ante vita functum & S. Innocentium XXII Ianuarii creatum, & sic sedisse annos quindecim, mensem unum, dies viginti unum, hic indicatos.

XLIII S. ZOSIMVS.

Zosimus, natione Græcus, ex patre Apronio, sedit annum I, menses II, dies II. Hic constituit ut Diaconi lævam tectam haberent de palliis linostinis, & ut per Parochias cereus benedicatur. Hic fecit ordinationem unam per mensem Decembris, Presbyteros X, Diaconos III, Episcopos per loca VIII. Sepultus est juxta corpus B. Laurentii, via Tiburtina, VI Kalendas Januarii. Cesiavit Episcopatus dies XXI.

[86] Fuisse ordinatum Zosimum, Honorio XI & Constantino II Consulibus; [Sedit ab an. 417] scribit Marcellinus, eumque scripsisse ad Episcopos Galliæ, XI Kalendas Aprilis, his ipsis Consulibus, supra indicatum est. Annus is erat CCCCXVII, quo anno plures scripsit epistolas, uti & sequenti anno, Honorio XII & Theodosio VIII Consulibus: quarum ultima, ad Episcopos per Byzantium constitutos, data est XVI Kalendas Decembris. Nec diu postea superstes, sepultusq; VII aliis VIII Kalendas Januarii, [ad Decembrem anni 418.] debuit sedisse (ut Anastasius habet) annum unum, menses octo, dies vigintiquinque. Colitur XXVI Decembris.

XLIV S. BONIFACIVS.

Bonifacius, natione Romanus, ex patre Jocundo Presbytero sedit annos * III, menses VIII, dies V. Hic sub contentione cum Eulalio ordinatur: & fuit dissensio in Clero menses VI dies XV. Et facta Synodo deponitur Eulalius sub aliis Episcopis, quia juste non fuerat ordinatus: & ex consensu omnium sedit Bonifacius Præsul, & constitutus Eulalius in civitate Neptina Episcopus. Hic constituit ut nulla mulier vel monacha pallam sacratam contingeret aut lavaret, aut incensum poneret in ecclesia, nisi Minister, nec servum Clericum fieri. Hic fecit ordinationem unam per mensem Decemb. Presbyteros XIII, Diaconos IV, Episcopos per loca XXXV. Sepultus est in cœmeterio S. Felicitatis via Salaria, VIII Kalendas Novembris. Cessavit Episcopatus dies IX.

[87] Monaxio & Plinta Consulibus Romanæ Ecclesiæ Episcopatum egisse Bonifacium, scribit Prosper. Est is annus CCCCXIX, [Sedit ab an. 419 ad 423.] quo Bonifacius scripsit epistolam ad Episcopos Galliæ, datam sub die Idus Junias. Mortuus fuit anno CCCCXXIII, ut ex succeßione S. Cælestini constat. Colitur XXV Octobris, quo die sepultus est.

[Annotatum]

* imo III.

XLV S. CÆLESTINVS.

Cælestinus, patria Campanus, ex patre Prisco, sedit annos VIII, menses X, dies XVI. Hic fecit ut Psalmi centum quinquaginta deberent ante sacrificium psalli, quod ante non fiebat, nisi tantum Epistola Pauli Apostoli & sanctum Euangelium, & sic Missæ celebrabantur. Hic fecit ordinationes tres per mensem Decemb. Presbyteros XXXII, Diaconos XII, Episcopos per loca XLVI. Sepultus est in cœmeterio Priscillæ via Salaria, VIII Idus Aprilis. Cessavit Episcopatus dies XXI.

[88] Ad Consulatum Asclepiodoti & Mariniani refertur initium a Marcellino & Prospero. Is est annus CCCCXXIII. Mortuus est anno CCCCXXXII, [Sedit ab an. 423 ad 432.] VI Aprilis, ad quem diem Acta ejus illustramus. Sub eo Ephesi habitum est Concilium generale tertium, anno CCCCXXXI.

XLVI S. SIXTVS III.

Xistus, natione Romanus, ex patre Xisto, sedit annos VII, dies XVIII. Hic a quodam Basso incriminatus, accusatur. Ex præcepto Valentiniani Augusti, cum magna examinatione facta Synodo, purgatur a LIV Episcopis, & ejecit Bassum a communione. Hic fecit ordinationes, Presbyteros XXVIII, Diaconos XXII, Episcopos per loca LII. Sepultus est via Tiburtina, in crypta ad S. Laurentium. Cessavit Episcopatus dies XXI.

[89] Ordinatus traditur a Marcellino & Prospero Consulibus Valerio & Aëtio, anno CCCCXXXII; [Sedit ab an. 432 ad 440.] mortuus anno CCCCXL, XXVIII Martii, ad quem diem Acta edidimus.

XLVII S. LEO.

Leo, natione Tuscus, ex patre Quintiano, sedit annos XXI, mensem I, dies XIII. Hic fecit constitutum de Ecclesia. Hic invenit duas hæreses, Eutychem & Nestorium; & per rogatum Marciani Augusti, orthodoxi Principis, ex hujus præcepto factum est Concilium sanctorum Episcoporum in Chalcedone Orientis, in basilica sanctæ Martyris Euphemiæ; & congregati CCLXVI Sacerdotes; & aliorum chirographu cucurrit CCCCV Episcoporum; qui condemnaverunt Eutychem & Nestoriū. Et post dies XLII iterum in unum congregati cum chirographis, qui præsentes fuerunt, exponentes fidem CC Episcopi, cum Augusto Marciano piissimo, qui fidem suam una cum Augusta Placidia publice ante conspectum sanctorum Sacerdotum Episcoporum declaravit, ubi iterum damnatus est Eutyches. Et postmodum rogat Imperator Marcianus, simul cum Episcopis XLV, & misit sacra, rogans Leonem Papam, ut fidem expositam fidei Catholicæ & Apostolicæ ei dirigeret. Beatus vero Leo & direxit tomum, & firmavit Synodum sanctam. Hic fecit epistolas multas, exponentes fidem Catholicam rectam, quæ hodie in archivio Ecclesiæ Romanæ tenentur, & decretalem quam per universum mundum spargens seminavit. Hic fecit ordinationes quatuor per mensem Decembrem, Presbyteros octoginta unum, Diaconos triginta unum, Episcopos per loca centum septuaginta quinque. Hic constituit ut monacha non acciperet velaminis capitis benedictionem, nisi probata fuerit in virginitate sexaginta annorum. Sepultus est in basilica B. Petri tertio Idus Aprilis. Cessavit Episcopatus dies VI.

[90] Creatum Valentiano V & Anatolo Consulibus testantur Prosper & Marcellinus. [Sedit ab an. 440 ad 461.] Is est annus CCCCXL Mortuus est CCCCLXI. Acta ejus damus XI Aprilis. Sub eo desinit Chronicon Prosperi: sub eodem habitum est Calchedone Concilium generale quartum anno CCCCLI. Sed quid de virginitate annorum sexaginta, vel ut alibi legitur quadraginta: cujus probatio ad velamen sacrum exigitur a monacha? Quamvis conspirantibus in eam lectionem exemplaribus, ausim mendum dicere; tam evidens quam antiquum; cujus primus auctor, de probatione, non propositi servati, sed ætatis citra corruptionem actæ agi existimans, absurdum crediderit sex vel quatuor annos scribere, & posuerit quadraginta, sexaginta. Sex autem vel quatuor anni, uti ad ætatem pauci sunt, imo nulli, (utpote qui vix infantiam excedum) ita in puberibus diuturnum sunt spatium, ad experimentum constantiæ, cum hodie annus unicus probationis sufficiat. Sexaginta autem vel quadraginta annos ætatis qui requisisset, vix uni e multis spem reliquisset, unquam consequendi velaminis: cum tamen velatarum Virginum plena tunc ubiq; fuerint monasteria.

XLVIII S. HILARVS.

Hilarus, natione Sardus, ex patre Crispiniano, sedit annos quinque, menses tres, dies decem. Hic fecit decretalem & per universum Orientem direxit, & Epistolas de fide Catholica. Hic fecit ordinationem unam per mensem Decembrem, Presbyteros quindecim, Diaconos quinque, Episcopos per loca viginti duos. Sepultus ad S. Laurentium in crypta, juxta corpus B. Xisti. Cessavit Episcopatus dies decem.

[91] Dagalaifo & Severino Consulibus, id est, anno CCCCLXI, ordinatum testatur Marcellinus, mortuus est anno CCCCLXVII, [Sedit ab an. 461 ad 467.] inscriptus Martyrologio Romano ad diem X Septembris.

XLIX S. SIMPLICIVS.

Simplicius, natione Tiburtinus, ex patre Castino, sedit annos quindecim, mensem unum, dies sex. Hic constituit ad S. Petrum & ad S. Paulum & ad S. Laurentium hebdomadas, ut Presbyteri manerent, propter baptismum & pœnitentiam petentibus: de regione prima, ad S. Paulum; de regione tertia, ad S. Laurentium; de regione septima, ad S. Petrum. Sub hujus Episcopatum venit relatio de Græcia ab Acacio, qui fuit Episcopus Constantinopolitanus, & adfirmabat Petrum Alexandrinum Eutychianum hæreticum, facta petitione ab Acacio. Tunc fuit Ecclesia exequens. Tunc Simplicius Præsul damnavit Petrum Alexandrinum, de quo Acacius innumerabilia crimina adfirmabat. Eodem tempore rescripsit Timotheus Catholicus & Acacius, dicentes: Quia vero in mortem * Presbyteri Catholici Petrus esset mixtus. Tunc Papa Simplicius dissimulans, numquam scripsit Acacio, sed damnavit Petrum. Hic fecit ordinationes per mensem Decembrim tres, Presbyteros quinquaginta septem, Diaconos undecim, Episcopos per loca octoginta duos. Sepultus est ad B. Petrum V Nonas Martii, & cessavit Episcopatus dies quinque.

[92] Ordinatus est Simplicius teste Marcellino, Pusæo & Joanne Consulibus anno CCCCLXVII. Ejus Vitam illustravimus ad diem II Martii, [Sedit ab an. 467 ad 483.] ubi dantur gesta in defensionem fidei contra Timotheum Ælurum, Petrum Fullonem, Petrum Mongum & Acacium, quæ hic satis obscure indicantur. Mortem ejus retulimus ad annum CCCCLXXXIII.

[Annotatum]

* Anast. Proterii.

L S. FELIX III.

Felix, natione Romanus, ex patre Felice Presbytero, sedit annos VIII, menses XI, dies XV. Sub hujus Episcopatum iterum venit relatio a Patribus Græciarum: Petrum Alexandrinum revocatum ad communionem ab Acacio. Tunc venerabilis Papa Felix, mittens defensores ex constituta Synodo Sedis suæ, damnavit Acacium cum Petro. Post annos tres, iterum venit relatio ab Imperatore Zenone, ut penitus rediret Acacius. Tunc Papa Felix fecit Concilium, ex [cujus] consensu misit duos Episcopos Misenum & Vitalem, ut si invenirent complicem Petri Acacium, iterum damnarent; si non, offerret libellum pœnitentiæ. Qui dum introissent in civitatem Constantinopolim, corrupti pecunia data, supradictis Episcopis non fecerunt secundum præceptum Sedis Apostolicæ. Venientes vero Romam ad Sedem Apostolicam, fecit Papa Felix Concilium, & excommunicatione facta in Concilio, invenit eos reos, & ejecit Misenum & Vitalem Episcopos a communione. Tunc Misenus Episcopos non se tacuit corruptum per pecuniam: cui Concilium concessit tempus pœnitentiæ. Hoc vero factum temporibus Odoacri Regis. Hic fecit ordinationes duas per mensem Decembrem: Presbyteros viginti octo, Diaconos quinque, Episcopos per loca triginta unum. Sepultus est apud B. Paulum. Cessavit Episcopatus dies quinque.

[93] [Sedit ab an. 483 ad 492.] Fuit hic atavus S. Gregorii Magni, creatus X Martii anni CCCCLXXXIII; cujus Acta deduximus ad diem XXV Februarii: ejusq; mortem, cum Victore Tunnunensi, ad annum CCCCXCII retulimus: & sic sedit annos VIII, menses XI, dies XV.

LI S. GELASIVS.

Gelasius, natione Afer, ex patre Valerio, sedit annos quatuor, menses septem, dies septem. Fuit temporibus Theoderici Regis & Zenonis Augusti. Hic suggestu Synodi, cum fletu sub satisfactione libelli purgatum, Misenum Episcopum revocavit. Hic fecit Sacramentorum præfationes cauto sermone, & epistolas fidei elimato sermone. Hic fecit ordinationes per mensem Decembrem, Presbyteros triginta duos, Diaconos duos, Episcopos per loca sexaginta septem. Sepultus est apud B. Petrum XI Kalend. Decembris. Cessavit Episcopatus dies sex.

[94] [Sedit ab an. 492 ad 496.] Anastasio & Rufo Consulibus, Romanæ Ecclesiæ Felici successisse Gelasium anno CCCCXCII, supra cum Victore Tunnenensi retulimus. Sed jam anno proxime elapso epilepsia extincto Zenoni successerat Anastasius Imperator. Vita functus est Gelasius anno CCCCXCVI, sepultus XI Kalendas Decembris, eoq; die inscriptus tabulis Martyrologii Romani.

LII S. ANASTASIVS.

Anastasius, natione Romanus, ex patre Petro, sedit annum unum, menses undecim, dies viginti quatuor. Hic fecit ordinationem unam per mensem Decembrem, Presbyteros duodecim, Episcopos per loca octo. Sepultus est apud B. Petrum in Vaticano, XII Kalend. Decembris, & cessavit Episcopatus dies quinque.

[95] Videtur creatus adhuc mense Novembri relati anni CCCCXCVI, [ab an. 496 ad 498.] mortuus anno CCCCXCVIII, sepultus XII aliis XIII aut XVI Kalendas Decembris.

LIII S. SYMMACHVS.

Symmachus, natione Sardus, ex patre Fortunato, sedit annos quindecim, menses sex, dies viginti quinque. Hic fuit temporibus Theoderici hæretici & Anastasii Eutychiani Augusti. Hic amavit Clerum & pauperes, bonus, prudens, humanus, gratiosus: & cum eo ordinatur Laurentius, sub * intentione Episcopi. Ex qua causa separata est aliqua pars Clericorum vel Senatorum, alii cum Symmacho, alii cum Laurentio: & facta * intentione hoc constituerunt pariter, ut ambo Ravennam peterent ad judicium Regis Theoderici. Qui dum pervenissent, hoc judicatum æquitatis invenit, ut qui prior ordinatus fuisset, vel ubi pars maxima consentiret, ipse sederet in Sede Apostolica: quod tunc æquitas in Symmacho invenit & cognitio veritatis: & fuit Præsul beatus. Et eodem tempore Papa Symmachus fecit Synodum, & constituit Laurentium in Noceria civitate Episcopum, intuitu misericordiæ. Post annos vero quatuor zelo & dolo ducti aliqui ex Clero & aliqui ex Senatu, incriminant Symmachum, & subornant testes falsos, quos miserunt Romam ad Regem Theodericum hæreticum; accusantes B. Symmachum; & occulte revocant Laurentium Romam, & fecerunt schisma, & separaverunt se ab invicem, & pars aliqua a communione Symmachi, mittentes relationes Regi; & petunt a Rege Theoderico Visitatorem Sedis Apostolicæ Petrum Altinatem. Eodem tempore B. Symmachus congregavit Episcopos centum viginti quinque: & facta Synodo purgatur a crimine falso, & damnatur Petrus Altinas invasor Sedis Apostolicæ, & Laurentius Nocerinus. Tunc ab omnibus Episcopis & Presbyteris & Diaconis & Clero redintegratur Sedi Apostolicæ B. Symmachus, cum gloria, apud B. Petrum sedere Præsul. Fecit ordinationes in urbe Roma quatuor mense Decembri, Presbyteros quadraginta septem, Diaconos quindecim, Episcopos per loca centum quinquaginta septem. Sepultus est apud B. Petrum, sub die XIV Kalendas Augusti, in pace. Cessavit Episcopatus dies tres.

[96] Creatus est adhuc anno CCCCXCVIII, mortuus anno DXIV, [ab an. 498 ad 514.] sepultus die quo colitur XIX Iulii, quando Acta erunt illustranda.

[Annotata]

* Anast. contentione, forte contentione Episcopii

* Iterum Anast. contentione.

LIV S. HORMISDAS.

Hormisda, natione Campanus, ex patre Justo, de civitate * Frisione, sedit annos VIII, dies XVI. Hic Episcopatus auctoritate, ex constituto Synodi, misit in Grȩciam secundum humanitatem Sedis Apostolicæ: & reconciliavit Græcos, qui obligati erant sub anathemate, propter Petrum Alexandrinū & Acacium Constantinopolitanum. Hic Papa perrexit ad Regem Theodericum Ravennā; & ex Concilio Regis direxit Ennodium Episcopum Ticinensem, & Fortunatum Episcopum Catanensem, & Euantium Presbyterum Urbis, & Vitalem Diaconum Urbis, euntes ad Anastasium Augustum, ut sub libelli satisfactione [Grȩci] revocarentur: [sed] nihil egerunt. Item secundo misit Hormisda Ennodium & Peregrinum Episcopos, & Pollionem Subdiaconum Urbis: & portaverunt epistolas fidei, & contestationes secretas numero XIX, & libellū per quem redirent. Quod si noluissent epistolas suscipere, contestationes per civitates spargerent; in quo noluit consentire Anastasius Augustus, eo quod erat in hȩrefi Eutychi consentiens. Voluit itaq; eos per remunerationem corrumpere. Illi autem, contempto Principe, nullatenus consenserunt accipere pecunias. Furore accensus Imperator ejecit eos per locum * periculosum, & imposuit eos in navi sub periculo mortis, cum Magistriano & Perfectiano, Heliodoro & Demetrio; & hoc dedit in mandatis Imperator, ut nullam civitatem ingrederentur. Illi vero secretius supra scriptas epistolas fidei XIX, per manus monachorum Catholicorum, posuerunt per omnes civitates. Quæ tamen epistolæ susceptæ [non sunt] ab Episcopis civitatū; qui consentientes Anastasio Augusto hȩretico, timore eas Constantinopolim direxerunt in manus Anastasii. Furia ductus Anastasius, Papȩ Hormisdȩ inter alia sacra, hȩc scripsit dicens: Nos jubere volumus, non nobis juberi. Percussus divino ictu Anastasius interiit. Sumpsit itaque Imperium Justinus orthodoxus, & mittens ad Sedem Apostolicam * [petiit ut redintegraretur pax Ecclesiarum]. Tunc Hormisdas, cum consilio Regis Theoderici, direxit Germanum Episcopum Capuanum, & Joannem Episcopum, & Blandum Presbyterum, & Felicem Diaconum Sedis Apostolicæ, & Dioscorum Diaconum. Quos is suscepit, munitos ex omni parte fidei, una cum libello, quomodo redirent Græci ad communionem Sedis Apostolicæ. Qui venientes juxta Constantinopolim, occurrit illis multitudo monachorū & Illustriū virorū, in quibus Iustinus Imperator & Vitalianus Magister militum; simul a Castello Rotundo quod dicitur, usq; in civitatē Constantinopolim, cū gloria & laude, ingressi sunt, una cum Grato illustri. Ingressi itaque in civitatē, suscepti sunt a Iustino Augusto orthodoxo cū gloria. Omnis itaq; Clerus Constantinopolitanus, una cum Ioanne Episcopo sentientes, eo quod gratiæ suscepti sint, incluserunt se intra ecclesiam majorem quæ vocatur sancta Sophia; & Concilio facto mandaverunt Imperatori, dicentes: Nisi nobis reddita fuerit ratio, quare damnatus est Episcopus civitatis nostræ Acacius, nullatenus consentimus Sedi Apostolicæ. Et facto Concilio simul cum Justino Augusto, in conspectu omnium illustriū, tunc Legati Sedis Apostolicæ elegerunt ex suis Dioscorum Diaconum ad reddendam rationem: qui ita exposuit culpas Acacii, ut etiam omnes simul cum Justino Augusto acclamarent, dicentes: Et hic & in æternū damnetur Acacius. Eodem tempore jussit Justinus Augustus, accepta veritate, ut sine aliqua dilatione facerent libellū, ad omnes qui in regno Justini erant, ut redeant ad communionem Sedis Apostolicæ; quod etiam factum est, & concordaverunt ab Oriente usque ad Occidentem, & cucurrit pax Ecclesiæ. Qui textus libelli hodie archivio Ecclesiæ reconditus tenetur. Hic in venit Manichæos, quos etiam discussit sub examine plagarum, quorum codices incendio consumpsit ante fores basilicæ Constantinianæ. Hujus temporibus Episcopatus Africæ reordinatur, post annos septuaginta quatuor quod ab hæreticis fuerat exterminatus tempore persecutionis. Eodem tempore venit corona aurea, cum gemmis pretiosissimis, donum a Rege Francorum. Hic fecit ordinationes, Presbyteros … Episcopos per loca … Sepultus est apud B. Petrum VII Idus Augusti. Cessavit Episcopatus dies VI.

[97] Pontifex ordinatus est S. Hormisdas anno DXIV; mortuus, post IX annos Sedis, anno DXXIII. Quæ hoc loco habentur de Concilio repetito coram Iustino Augusto, [ab an. 514 ad 523.] & reddita ratione damnati Acacii desunt apud Anastasium, in libro Pontificali, & in Mss. Gestis Pontificum: digna plane quæ hinc eruta cognoscantur. Reliqua poterunt discuti die VI Augusti, quo colitur S. Hormisdas, Martyrologio Romano inscriptus.

[Annotata]

* Anast. Frisilone videtur legendum Frusinone in Latio.

* Anast. per posterulam al. per posticulum.

* hæc suppleta ex Anastasio.

LV S. IOANNES.

Ioannes, natione Tuscus, ex patre Constantio, sedit annos duos, menses octo, dies quindecim, a Consulatu Maximi usque ad Consulatum Olybrii. Hic vocatus est a Rege Theodorico Ravennam: quem Rex rogans misit in legatione Constantinopolim ad Justinum Augustum, virum religiosum, qui summo amore religionis Christianæ voluit hæreticos extricare: nam summo fervore Ecclesias Arianorum in Catholicas dedicavit. Exinde iratus Theodoricus Arianus voluit totam Italiam gladio perdere. Tunc Joannes venerabilis Papa egressus cum fletu & mugitu ambulavit, & viri religiosi Exconsules & Patricii, Theodorus, Importunus, Agapitus & alius Agapitus, hoc accipientes in mandatum legationis, ut redderentur ecclesiæ hæreticis in parte Græciarum: quod si non fuerit factū, omnem Italiam gladio perderet. Justinus autem Augustus, cum ei simul & Senatoribus tantis & talibus Exconsulibus & Patriciis urbis Romæ [occurrisset], omnem concessit petitionem; & propter sanguinem Romanorum reddidit hæreticis ecclesias, secundum voluntatem Theodorici Regis hæretici, ne Christiani, maxime Sacerdotes, ad gladium mitterentur. Tunc vero, beatissimo Ioanne Episcopo sed & viris illustribus positis Constantinopoli, Rex Theodericus tenuit duos Senatores, Exconsules & Patricios, gladioque interfecit Boëtium & Symmachum, quorum etiam corpora abscondi præcepit. Venientes vero supradicti viri cum Ioanne Episcopo, post omnia per ordinem acta (Agapito Patricio defuncto in Græcia) suscepti sunt a Rege Theoderico cum dolo & grandi odio: quos gladio voluit punire; sed metuens indignationem Iustini Augusti orthodoxi, non fecit, tamen in custodia omnes cruciavit; ita ut B. Ioannes Papa, in custodia afflictione maceratus, deficiens moreretur: qui defunctus est Ravennæ cum gloria, XV Kalendas Iunii, in custodia Regis Theoderici. Post hoc nutu Dei omnipotentis, quadragesimo octavo die postquam defunctus est Ioannes Episcopus in custodia, subito Theodericus Rex interiit, a Divinitate percussus. Hic ordinationes fecit per loca. Cessavit Episcopatus per dies decem.

[98] Auctor hujus Collectionis, voluit in ultimis duobus sui temporis Pontificibus annotare Consulatus, & Maximus quidem Consul, convenit in annum DXXIII; Olybrius, [ab an. 523 ad 526.] vero in annum DXXVI. Reliqua prælo paravimus danda XXVII Maji, quo colitur.

LVI S. FELIX IV.

Felix, natione Samnita, ex patre Castorio, sedit annos IV, dies quatuordecim, a Consulatu Mavortii usque ad Consulatum Lampadi & Orestis, a die IV Iduum Iulii usque in diem IV Iduum Octobris. Hic fecit basilicam SS. Cosmæ & Damiani in urbe Roma juxta templum urbis Romæ. Obiit temporibus Athalarici Regis, qui sub die III Iduum Octobris sepultus est apud B. Petrum. Hic fecit ordinationes duas, Presbyteros quinquaginta duos, Diaconos quatuor, Episcopos per loca viginti novem. Cessavit Episcopatus per dies III.

[99] Mavortius geßit Consulatum anno DXXVII & Lampadius & Orestes ad annum DXXX, [ab an. 527 ad 530.] ad quem annum retulimus obitum ejus XXX Ianuarii, quo die ejus Acta dedimus.

CONCLUSIO.

Habes, benevole Lector, duos vetustiores Catalogos antiquorum Pontificum Romanorum, & in iis antiquißima Ecclesiæ Romanæ instrumenta, quæ circa successionem dictorum Pontificum hactenus potuerunt reperiri. Præposuimus epistolam S. Hieronymi ad S. Damasum Papam & hujus ad illum responsum: ex quibus colligitur priorem Catalogum a S. Damaso ad S. Hieronymum fuisse missum. Eminentissimus Cardinalis Baronius aliqua monita circa hoc studium propoponit: quæ per hos Catalogos optime servantur. Primum est, in iis quæ sunt Romanæ Ecclesiæ majorem esse adhibendam fidem ejus alumnis quam ceteris. Proinde contra Eusebium aliosq; Græcizantes statuuntur Cletus & Marcellus veri Pontifices, diversi ab Anacleto & Marcellino itidem veris Pontificibus. Et cum hisce Pontificibus litterarum Martyrum Lugdunensium sincerum testimonium optimo & securissimo modo servatum ostenditur: in quibus alterum erat dicti Cardinalis requisitum. Præterea, quod libentioribus accipit auribus, tempora per Consules numerantur. Quibus positis si quis certiorem de annis invenerit chronologiam haud invitum assensurum se addicit. Quare Catalogorum tempora cum iis, quæ dictus Cardinalis in suis Annalibus profert, componimus, ut facilius quilibet de re tota possit æquum judicium ferre, & Chronologia hactenus exposita uti Commodius, eo solum fine, ut suus veritati sit locus, quam si dicti Catalogi non contineant, gratissimo affectu certiorem viam sumus amplexuri.

SYNOPSIS CHRONOLOGICA
Catalogorum præmissorum & Annalium Baronii circa XXXVII primos Romanos Pontifices.

AUCTORE G. H.

Finit primus Catalogus, & nos hic cum illo.

EXERCITATIO SINGVLARIS,
De anno & die mortis S. Ambrosii Episcopi Mediolanensis.

AUCTORE G. H.

Tractatui prædicto, de primis Pontificibus Romanis, adjungimus hanc exercitationem: ut alii potius suam ferant sententiam, hisce argumentis ponderatis. Hic ergo quærimus, quoto Æræ Christianæ anno, & quo mensis Aprilis die, ex hac mortali vita ad æterna gaudia regni cælestis S. Ambrosius decesserit. Etenim hujus quæstionis resolutio quadamtenus pendet ex tempore S. Anastasii Papæ, cujus elogio hanc Diatribam junxissemus, nisi dignam æstimassemus quæ seorsim ab illo legeretur. [Festum ordinationis solenne 7 Decembris.] Mensem, cum omnibus paßim scriptoribus aßignamus Aprilem, in quo etiam Acta S. Ambrosii darentur, nisi illa more nostro transmitteremus ad diem VII Decembris, quando ob ejus Ordinationem solennißimo cultu festum celebratur in ecclesia Mediolanensi, imo & Romana. Nam in Missali, ad decorem sanctæ Ecclesiæ Mediolanensis anno MDXXII excuso, præscribitur non solum in dicto festo, sed etiam in Vigilia, [etiam apud Græcos & Hispanos.] propria Missa. Ecclesia Græca solennißimo ritu etiam celebrat festum S. Ambrosii dicto VII Decembris, cum elogio insigni quod Menologio Basilii Porphyrogeniti Imperatoris seculo Christi decimo insertum fuit. Placidus Puricellus, in Zodiaco Ecclesiæ Mediolanensis, ad Vitam S. Ambrosii, citatis Ioanne de Deis & Eugenio Cattanico, asserit, in quodam Concilio Toletano statutum, ut celebritas S. Ambrosii fieret in illius Ordinatione, quæ more Romano, Græco & Ambrosiano agitur VII Decembris.

[2] In Breviario Romano, anno MCCCCLXXIX & postmodum sæpius recuso, dicto VII Decembris recitantur ad Matutinum novem lectiones de Vita S. Ambrosii, desumptæ ex illa, quam Paulinus Presbyter illius, in pluribus, & potißimum in iis quæ ejus obitum spectant, testis oculatus, rogatu S. Augustini conscripsit, ubi hæc de sancti Præsulis morte habentur. Honoratus Sacerdos Ecclesiæ Vercellensis obtulit Sancto corpus Domini: quod ubi accepit, [dies obitus est Sabbatum sanctum Paschæ,] emisit spiritum, bonum viaticum secum fērens. Atque inde ad ecclesiam majorem, antelucana hora qua defunctus est, corpus ipsius deportatum est; ibique eadem fuit nocte, qua vigilavimus in Pascha. Hæc ibi. Mortuus ergo est antelucana hora in Sabbato sancto, non vero sacratißima nocte diei Paschatis, uti ex ejus Vita auctore Paulino scribere se putavit Baronius. Etenim apparet ex Paulini verbis, defuncti corpus mane delatum ad ecclesiam majorem, tota illa die ac sequenti nocte ibi fuisse. At vero, lucescente die Dominico, inquit Paulinus, peractis Sacramentis divinis, corpus ejus de ecclesia levatur portandum ad basilicam Ambrosianam, in qua positus est. Depositionis memoria celebratur in Ecclesia Ambrosiana feria quinta in Albis sive infra Octavam Paschæ: & tum in præfato Missali Mediolanensi, præter Missam Paschalem, præscribitur alia Missa de S. Ambrosio; atq; in Præfatione secundum usum dictæ Ecclesiæ, [festum depositionis feria 5 post Pascha.] indicatur triumphus S. Ambrosii, a morte miraculis clari, æthereum migrantis ad regnum. Et hæc de obitu S. Ambrosii Sabbato sancto, ejusq; cultu feria V Paschatis, & VII Decembris.

[3] Character anni, quo mortuus est S. Ambrosius indicatur a Paulino his verbis: [Annus habendus triennio post mortem Theodosii Imperat.] Revertens Ambrosius de urbe Aquileiensi uno die præcessit Imperatorem. Nec diu clementissimæ memoriæ Theodosius Impetor, susceptis filiis in Ecclesia & traditis Sacerdoti, in hac luce fuit. Post cuius obitum fere triennium supervixit Ambrosius. Hæc ibi. Ast, Olybrio & Paulino Consulibus, Indictione VIII (is est annus CCCXCV) Theodosium Magnum apud Mediolanum vita decessisse, scribunt Marcellinus Comes, Prosper in Chronicis, & Socrates lib. 5 historiæ Ecclesiasticæ cap. 25, qui addit, e vita abiisse decima septima Januarii, nocte adveniente; post cujus obitum fere triennium supervixit Ambrosius, id est inquit Baronius, duos integros ac tertium inchoatum. Verum, quidni tres integros ac quartum inchoatum? Nam particula Fere passim apud omnes istius temporis scriptores idem significat, quod particulæ Circiter & Quasi, adeoq; indifferens est æque ad excessum quam defectum definiti temporis significandum. Hoc ut probetur evidenter, vel unicus sufficit, qui tum vivebat, S. Hieronymus, & in re sanctissima, [favente particula fere eadem qua circiter aut quasi.] scilicet in translatione Euangelii S. Lucæ & Actuum Apostolorum ex Græco in Latinum; ubi sine ulla exceptione indifferenterq; particulam Græcam ὡσεὶ Latine reddidit fere, quasi, circiter, uti aliquot exemplis hic placet indicare. Lucæ 3 Jesus a baptismate erat incipiens QUASI triginta annorum, Græce ὡσεὶ ἐτῶν τριάκοντα ἀρχόμενος. Lucæ 9 Saturati quinque panibus viri FERE quinque millia ὡσεὶ ἄνδρες πεντακισχίλιοι. Lucæ 23 in passione Christi erat hora FERE sexta & tenebræ factæ sunt, ἦν ὡσεὶ ὥρα ἔκτη. Actorum 2, post acceptum Spiritum sanctum & sermonem S. Petri, appositæ animæ CIRCITER tria millia, ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι. Actorum, Theodæ consensit numerus virorum CIRCITER quadringentorum, ἀριθμὸς ἀνδρῶν ὡσεὶ τετρακοσίων. Actorum 19, a Paulo Ephesi baptizati omnes viri FERE duodecim ἄνδρες ὡσεὶ δεκαδύο. Omittimus plura recensere, cum hinc satis liqueat eamdem particulam Græcam ὡσεὶ pro libitu a S. Hieronymo Latine redditam, quasi, fere, circiter, quod idem est ac si alia phrasi diceretur plus minus aut præter propter. Ergo cum post obitum Theodosii dicitur S. Ambrosius supervixisse fere triennium, idem est ac si dicatur, quasi aut circiter triennium, aut præter propter, aut plus minus quam triennium: hæc autem sicut non necessario explicantur per defectum; sed possunt imo debent explicari sæpe aut etiam sæpius per excessum (ut cum dicitur Jesus quasi annorum triginta, quos diebus XIII excedebat) ita etiam hic ad triennium adjici possent menses duo: & sic obierit S. Ambrosius anno CCCXCVIII, XVII Aprilis.

[4] Quod autem in casu sic fieri debeat probat Character Indictionis XI & Consulatus Honorii Imperatoris IV & Eutychiani, [Eumdem probant Indicto XI Honorio IV & Eutychiano Coss.] in annum CCCXCVIII concurrentes in Chronico ad annum DXXXV deducto, sub quibus characteribus Marcellinus Comes, ista scribit: Romanæ Ecclesiæ Anastasius XXXVII Episcopus ordinatus, vixit annos quatuor. Ambrosius Mediolanensis, virtutum Episcopus sanctus, arx fidei, orator Catholicus, ad Christum Dominum migravit. Ita ad dictam Indictionem & indicatos Consules traditur in editione ordinata ab Antonio Schonhovio Canonico Brugensi, & ita ipsi legimus apud Margarinum Bignium in editione prima Parisiensi bibliothecæ Patrum tomo 2, & in editione secunda tomo 7, item in bibliotheca Patrum Coloniensi a Severino Binio edita seculo 6 par. 2. Ediderunt etiam idem Marcellini Chronicon Iosephus Scaliger cum Eusebii & aliorum antiquorum Chronicis & anno MDCXIX Iacobus Sinmondus, ex pervetusto & optimæ notæ codice bibliothecæ Tilianæ; & ubiq; eadem ad dictam Indictionem & prænotatos consules, id est annum CCCXCVIII, traduntur: ut mirum sit a Baronio in citata Vita S. Ambrosii scribi, expressius recenseri Ambrosii obitum a Marcellino Comite in Chronico, sub Cæsarii & Attici Consulatu, id est ad annum CCCXCVII, quod nusquam potuimus reperire.

[5] Verum ex præposito Pontificatu S. Anastasii, in dicto Marcellini Comitis Chronico, ratio temporis ante relati manifesta redditur, etiam ex ipsius Baronii confessione, qui annum Christi CCCXCVIII ita auspicatur: Aperitur novus annus Consulatu quarto Honorii Imperatoris & Eutychiani, idemque numeratus Domini trecentesimus nonagesimus octavus, quo octavo Kalendas Martii Siricius Papa, cum sedisset annos tredecim, mensem unum, & dies quatuordecim, ex hac vita migrans, sepultus est in cœmeterio Priscillæ, via Salaria: & dein num. 2 addit, Vacasse Sedem, post Siricii obitum, dies viginti … Qua ratione dicendum est, [initium Anastasii Pontificis Romani;] in locum ejus subrogatum successorem pridie Idus Martias. Hic fuit Anastasius, Maximi filius, Romanus. Hæc Baronius: & huic æque ac Marcellino facem prætulit Prosper Aquitanus in Chronico, in quo ista leguntur, Consulibus Honorio IV & Eutychiano, Romanæ Ecclesiæ XXXVII Episcopatum tenet Anastasius, annis quatuor. Reliqua de S. Anastasio supra in Catalogis Pontificum attinguntur, & latius explicantur infra XXVII Aprilis, quo die ejus Vitam illustramus. Post assumptum ergo ad Summum Pontificatum S. Anastasium, pridie Idus Martias, sive die XIV Martii, qui tunc incidit in Dominicam secundam Quadragesimæ, supersuit in hac mortali vita S. Ambrosius ad Sabbatum sanctum, sive diem prævium ante festum Paschale, ut supra ex Paulino ostendimus.

[6] Ejusdem anni CCCXCVIII probatio desumi potest ex pluribus Chronicis & codicibus pervetustis Mss. quos anno MDCLXII nos examinavimus Mediolani in illustri bibliotheca Ambrosiana, & apud V. CL. Ioannem Baptistam Blanchinum Iurisperitum, [Tempus Sedis quod fuit anni 24,] virum in antiquitate Mediolanensi eximie eruditum: in quibus codicibus tradebatur S. Ambrosius, præter annos XXIV sedisse adhuc menses IV, dies V aut X. Memoratus ante Placidus Puccinellus, Decanus Casinensis & Indagator venerandæ antiquitatis, a nobis Mediolani interrogatus, qua de causa in suo Zodiaco ad Vitam S. Ambrosii, præter citatos Sedis annos apposuisset integros menses quatuor & dies quinque; ingenue respondit, se ita in antiquis codicibus reperisse. Fuisse autem S. Ambrosium in Episcopum ordinatum VII die Decembris, ex testimonio omnium Ecclesiarum & aßidua ad dictum diem veneratione supra deduximus. Iam vero si ad diem VII Decembris addantur menses quatuor, [menses 4] habebitur dies VII Aprilis: huic si apponantur dies X (pro quibus alibi & facili errore scripti dies V) habebitur dies XVII Aprilis: qui dicto anno CCCXCVIII convenit in Sabbatum sanctum, [dies 10.] quo S. Ambrosium vita hac functum fuisse supra ex Paulino demonstravimus. Fuit autem eo anno CCCXCVIII Pascha celebratum die XVIII Aprilis, cyclo Lunæ XIX, Solis XV, littera Dominicali C.

[7] Vltimum argumentum suggerit S. Gregorius Episcopus Turonensis, [S. Ambrosium post obitum S. Martini, mortui anno 397] qui seculo etiam sexto floruit, & tradidit S. Ambrosium in extasi celebrasse exequias S. Martini Episcopi Turonensis, quem lib. 1 historiæ Francorum cap. 45 asserit transiisse media nocte, quæ Dominica habebatur, Attico Cæsarioque Consulibus, quod diximus VIII die Novembris contigisse; depositum vero XI ejusdem mensis, quo deinceps celebrem in Ecclesia universa cultum habuit: & is est annus CCCXCVII. Hunc annum & diem obitus late probavimus § VIII ante Vitam S. Sigeberti Regis, die prima Februarii elucidatam, ad quam lectorem remittimus. Hunc eumdem annum & diem postmodum probaverunt Iacobus Grandamicus, in Chronologia Christiana de Christo nato & rebus gestis ante & post ejus nativitatem, ac potißimum in Appendice intervallo 3 cap. 6; Carolus le Cointe, in Annalibus Ecclesiasticis Francorum ad annum 498 num. 7 & sequentibus; Ioannes Maan, in sancta & Metropolitana Ecclesia Turonensi, in Vita S. Martini cap. 30, & alii. Necessario autem S. Ambrosius (si adhuc superstes, in extasi interfuit ejus exequiis mense Novembri anni CCCXCVII, & ipse mortuus est est Sabbato sanctæ Paschæ) necessario, inquam, vixit adhuc anno sequente toties indicato CCCXCVIII.

[8] Descripsit Gregorius Turonensis miracula S. Martini libris quatuor, & mox sub initium cum de Scriptoribus Actorum, & ordinatione ac transitu ejusdem egisset; capite quinto libri primi hanc historiam ita explicat, paßim in Mss. Actis S. Martini repertam. Eo tempore (scilicet quo S. Martinus migravit ad Dominum) B. Ambrosius, cujus hodie flores eloquii per totam Ecclesiam redolent, Mediolanensi civitati præerat Episcopus. Cui celebranti festa Dominicæ diei ista erat consuetudo, ut veniens Lector cum libro, non antea legere præsumeret, [interfuisse ejus exequiis testantur S. Gregorius Turonensis,] quam Sanctus nutu jussisset. Factum est autem, ut illa Dominica, Prophetica lectione jam lecta, ante altarium stante qui lectionem B. Pauli proferret, beatissimus Antistes Ambrosius super sanctum altare obdormiret. Quod videntes multi, cum nullus eum penitus excitare præsumeret, transactis fere duarum aut trium horarum spatiis, excitaverunt, dicentes: Jam hora præteriit: Jubeat Dominus lectori lectionem legere: expectat enim populus valde jam lassus. Respondens autem B. Ambrosius, Nolite, inquit, turbari: multum enim mihi valet sic obdormisse, cui tale miraculum Dominus ostendere dignatus est. Nam noveritis, fratrem meum Martinum Sacerdotem egressum fuisse de corpore; me autem ejus funeri obsequium præbuisse: peractoque ex more servitio, Capitellum tantum, vobis excitantibus non explevi. Tunc illi stupentes, pariterque admirantes, diem & tempus notant, solicite requirentes: qui ipsam diem tempusque transitus Sancti repererunt, quo beatus Confessor dixerat se ejus obsequiis deservisse. Hæc S. Gregorius Turonensis.

[9] Ex hujus rei memoria permansit in Ecclesia Mediolanensi summa erga S. Martinum Episcopum Turonensem veneratio; &, ut prænotatur in antiquis Missalibus & Breviariis, incipit liber Missarum totius anni secundum morem Ambrosianæ Ecclesiæ a vigilia & festo S. Martini, [Breviarium Mediolanen,] cum duplici adscripta Missa. Item incipit Breviarium secundum stylum & consuetudinem Ambrosianæ Ecclesiæ, & primo in Vigilia S. Martini Episcopi & Confessoris. Quo fit ut ab eo festo incipiat Mediolanensibus Adventus; ejusq; sex assignantur Dominicæ, præter Vigiliam Nativitatis Christi, si in Dominicam incidat. Sed quod maxime ad rem nostram facit, dictæ extasi S. Ambrosii adstipulatur Breviarium Ambrosianum dum in matutina Lectione de S. Martino ista præscribuntur legenda: Itaque sanctitatis miraculorumque nomine illustris, jam unum & octoginta annos natus, animam Deo reddidit tertio Idus Novembris. Id quod S. Ambrosius præsensit, qui eodem tempore ad altare arctiori somno correptus, tertiaque post hora excitatus, Scitote, inquit, fratrem meum Martinum exisse de corpore, meque ejus funeri piam operam dedisse. Hæc ibi, quæ confirmat supra laudatus Placidus Puccinellus in suo Zodiaco ad Vitam S. Ambrosii cap. 30, adducto ex codice Ms. bibliothecæ Ambrosianæ aliquo testimonio his verbis: [Ms. Ambrosianum] Hic Ambrosius super altare, inter Lectionem & Epistolam, per spatium fere trium horarum in Ecclesia Mediolanensi [obdormiscens interfuit] sepulturæ S. Martini, & cappa ferrea [id est ferruginea] indutus, corpus S. Martini sepelivit: ubi chirothecam dimisit Pontificalem. Tandem a somno excitatur, cum ultimam Orationem super funus dicere incepisset. Quod postea compertum fuit, quod totus populus Turonensis ipsum oculis suis viderat ipsa hora & chirothecam. Hæc ibi, quæ eadem videtur indicare Ioannes Petrus Puricellus in Monumentis Ambrosianæ basilicæ cap. 84.

[10] Quando nos anno MDCLXII, ut supra insinuavimus, Mediolani antiqua monumenta perscrutabamur; [pictura a mille annii facta,] conspeximus opere musivo in choro S. Ambrosii hanc historiam depictam; cui antiquitatem mille annorum tribuendam esse censet dictus Puricellus cap. 87, allegato tractatu Francisci Stavoli e Societate Iesu, quem, ut virum Ecclesiasticæ historiæ admodum peritum, laudat. Fuit eadem historia ut vera & sincera omni plane tempore æstimata, & ut talis relata a Vincentio Bellovacensi lib. 18 Speculi historialis cap. 33; S. Antonino, [alii historici.] par. 2 Chronici tit. 10 cap. 11 § 4; Petro de Natalibus, lib. 10 Catalogi cap. 47; & passim ab aliis, quos enumerare longum foret: sufficiant Sanctorum Acta in quibus eadem historia attingitur. Auctor pervetustus Vitæ S. Antonii de Padua, ad diem XIII Iunii illustrandæ, asserit hunc Sanctum apud Montem-Pessulanum inter concionandum, capite operto inclinatum, aliquamdiu permansisse; [Auctor Vitæ S. Antonii de Padua.] interim mirabili modo fuisse in propria ecclesia, & sub summo sacrificio Alleluia cecinisse, quemadmodum, inquit, olim S. Ambrosius legitur beatissimi Martini funus, licet procul corpore abesset, curavisse. Dedimus VIII Ianuarii Vitam B. Laurentii Iustiniani, a Bernardo Iustiniano scriptam, in qua num 46 dicitur venerabilem Eucharistiam sacræ cuidam Virgini, [B. Laurentii Iustiniani,] magnæ sanctitatis, sed absenti, impertiisse: & n. 47 addit illud facilius credi posse, quippe cum legerimus Divum Ambrosium, cum esset Mediolani, Divi Martini exequiis interfuisse apud ultimas Gallias: Divum Severum item Ravennatem Episcopum ad S. Geminiani exequias Mutinam in spiritu concessisse. In Vita S. Severi, a nobis ad diem primum Februarii elucidata cap. 6, auctor ob dictum miraculum ista addit: In hoc specialis doni miraculo æstimare non immerito debemus Sanctum Domini Severum Archiepiscopum, [S. Severi Episcopi Ravennatis] per omnia B. Ambrosio æquiparandum: quia ut ille beatissimus Hierarcha S. Martini incomparabilis viri natalitio deservivit, sic & iste B. Geminiani. Nam ut cap. 3 dictæ Vitæ S. Severi, & cap. 4 Vitæ S. Geminiani, a nobis ad diem XXXI Ianuarii illustratæ, traditur; S. Severus celebrans Missam Ravennæ, cum Lector epistolam S. Pauli esset recitaturus, in extasim raptus, interfuit exequiis S. Geminiani Mutinæ: quod Ravennates, mißis Mutinam nuntiis, [S. Geminiani Ep. Mutinensis.] verum esse deprehenderunt. Floruerunt eodem tempore SS. Martinus & Ambrosius, prædictiq; duo, sed ante illos defuncti, SS. Geminianus & Severus. Ioannes etiam Brugman parte tertia Vitæ B. Lidwinæ XIV Aprilis num. 236 asserit, ab hac visum spiritum Gerardi Coloniensis in Ægypto mortui evolantem ad æthera, [& B. Lidwinæ;] Domino concedente, qui gloriosum Antistitem Ambrosium de obitu sanctissimi Confessoris Martini certificavit, & exequiis ejus interesse fecit. Nolumus adferre plures hujus generis apparitiones, paßim in Historiis sacris & Actis Sanctorum obvias.

[11] Laudatus ante Puricellus in Monumentis Ambrosianæ Ecclesiæ cap. 75 & sequentibus agit de Basilica Faustæ, & cap. 82 asserit, [denique pictura in basilica Faustæ] prope Ecclesiam Faustæ in Odeo expressam basilicam Ambrosianam, & inscriptum nomen Mediolanium. Infra vero, inquit S. Ambrosius Missam celebrans, altari sub tribuna rectus quidem at dormientis in modum accumbit, capite supra cubiti dexteri manum reclinato: præterea vero etiam Lector coram nonnullis aliis, Missæ sacro adstantibus, somnique illius novitatem pariter ac diuturnitatem mirantibus … Ex adverso latere inscriptum Toronica, & in eadem ecclesia dum S. Martino funus celebratur, S. Ambrosius itidem illi præsens adnotatur, & subjecti versus sunt hujusmodi.

✠ Martinus moritur, sed vitæ dona meretur:
Tristatur mundus, adjubilatque polus. [cum versibus adjunctis.]
Mors sua digna bono fertur celebrata Patrono,
Spiritus Ambrosii dum famulatur ibi.

[12] Hæc pluribus Puricellus, asserens basilicæ statum effingi, qualem Ambrosii tempore habuerat. At cap. 85 ista habet hic indicanda: Communis passimque per Ecclesiam Catholicam recepta opinio hæc erat, priusquam Cardinalis Baronius eam erroris manifesti argueret, cum in suis Notationibus ad Martyrologium Romanum sub die quarta Aprilis & undecima Novembris, [Contra opinionem contrariam,] tum etiam in Annalibus ad annum Christi CCCLII & CCCCII, nec non etiam in S. Ambrosii Vita, quam ejusdem operibus, prælo postea impressis diligenter a se collectam præmisit. Hisnamque in locis doctissimus ille antiquitatis vestigator acerrime contendit, S. Martini funus minime vero per S. Ambrosium procurari potuisse: quippe cum hic obierit anno Christi CCCXCVII, Martinus autem quinquennio post, sive anno CCCCII. Quæ quidem Baronii doctrina, tametsi recenter tradita, & tot tantisque veterum scriptorum ac monumentorum testimoniis adversa, & ipsa vel etiam novitate suspecta; mirum tamen est quantopere postmodum plerisque visa fuerit vendibilis & palmaris. Itaque cum recudcndum typis esset Breviarium Ambrosianum, non defuere viri graves, qui Cardinali Archiepiscoque nostro Federico Borromæo religionem injicere conarentur, [constans sententia Federici Borromæi,] ut ejusmodi miraculum e Matutina S. Martini Lectione, recitari jam solita, detrahi juberet, tamquam commentitium, nec ulla prorsus fide dignum. Sed immotus ad hæc, nec e sententiæ suæ statu quidquam dimotus Cardinalis, antiquitatem ipsam, summo semper, si quisquam alius, in honore ac pretio habere solitus, præcise respondit; non ita facile derogandam esse fidem historiæ sacræ, quam tantus Ecclesiæ Doctor, sanctitate, prudentia, gravitate, sapientia, eruditione commendatissimus, Gregorius Episcopus Turonensis, circiter annum Christi DLXX ad eam Sedem promotus, ac circiter DXCV postea defunctus, non temere sed absque dubio e continuata Turonensium traditione, certisque illius Ecclesiæ monumentis acceptam (vel etiam e Mediolanensis, [jubet historiam retinere in Breviariis,] e quibus alia tam multa in suos contraxit libros) tam fidenter litteris inter S. Martini miracula (qua quidem in re illum quam maxime cautum esse oportebat) consignasset: quamque postea communis non Ambrosianæ modo, sed etiam Romanæ consensus Ecclesiæ comprobrasset: quin etiam cujus defensioni sua non deessent rationum monumenta. Irent igitur ipsi, sibique uni hunc scrupulum reservarent: se quidem nolle ut in ea Breviarii Ambrosiani parte quidquam innovaretur. Quo circa nec aliquid exinde innovatum fuit, quodque supra recitabamus, in hanc usque diem constanter perseverat. Hæc Puricellus in Basilicæ Ambrosianæ monumentis anno MDXLV excusis.

[13] Verum corruit præscripta Baronii argumentatio, per obitum tam S. Martini quam S. Ambrosii ad veram chronologiam exactum. Nam satis superq; ostensum est, [& merito.] S. Martinum anno CCCXCVII, die VIII Novembris mortuum & XI depositum fuisse: & jam hoc tractatu hactenus est demonstratum, S. Ambrosium superfuisse usq; in Sabbatum sanctum Paschæ anni sequentis CCCXCVIII; quod vel maxime confirmatur ex ipsa S. Gregorii Turonensis relatione, quod S. Ambrosius interfuerit exequiis S. Martini. Plurimum ergo gratulamur Ecclesiæ Ambrosianæ urbis & provinciæ Mediolanensis de tam præclara antiquitate ab Eminentißimo Cardinali Borromæo tam constanter conservata: utinam & alibi idem factum fuisset.

[14] Deceßisse ergo S. Ambrosium dicimus ex hac mortali vita Indictione XI, Imperatore Honorio IV & Eutychiano Consulibus, in nocte Sabbatum sanctum exordiente. Nunc si annus incipiatur ab initio Ianuarii aut prævia Nativitate Christi, numerandus erit annus CCCXCVIII; si vero tantum auspicemur a festo Paschali, uti olim solebat fieri tota Gallia etiam Cisalpina, atq; adeo Mediolani fuerit dies iste, ultimus dies anni CCCXCVII. [Quo errore videatur natalis S. Ambrosii rejectus in 4 Aprilis,] Ipse S. Ambrosius de Mysterio Paschæ cap. 2 asserit esse Pascha vere anni principium, primi mensis exordium, & ut cap. 1 dixerat recidivatum fidei annuæ felicitatis gaudium: & rursus cap. 5 illi est optabilis anni festivitas, & exordia gignentium rerum. Et S. Gregorius Turonensis, dein in fine Historiæ Francorum colligens summam annorum mundialium, numerat a transitu maris usque ad Resurrectionem Dominicam, & a Resurrectione Dominica ad transitum S. Martini. Quare valde notandum esse censemus, ob errorem, quo aliqui hujus differentiæ ignari, utrumque annum confuderunt; & arripientes annum CCCXCVII, quem alii finiebant pridie Paschatis, supposuerunt pro eo, qui jam ab initio Ianuarii aut Nativitate Christi suum cursum ceperat. Deinde posito erroneo hoc fundamento, quæsierunt! in quem mensis diem tali anno Sabbatum sanctum convenisset; & IV Aprilis invenientes, neq; jam dubitantes, quin esset verus S. Ambrosii Natalis, ad eum diem nomen ejus Martyrologiis inscripserunt: quod utrum recte factum ab iis esset, alii scrutari operosius neglexerunt, eo quod dies depositionis celebraretur in Ecclesia Mediolanensi die quinta infra Octavam Paschæ, & celeberrimus cultus S. Ambrosii in Ecclesia Mediolanensi & Romana, itemq; apud Orientales in Ecclesia Græca & apud Occidentales in Hispania, renovaretur die Ordinationis Episcopalis VII scilicet Decembris; atque ita error ille latius repere potuit. Porro, trecentis & triginta ut minimum ab obitu S. Ambrosii elapsis annis, primus, quantum assequimur, erronei istius calculi auctor vel saltem testis invenitur Beda venerabilis, in suo genuino Martyrologio tanti Sancti Natalem IV Aprilis indicans his simplicibus verbis: Mediolano depositio S. Ambrosii Confessoris. [in variis Martyrologiis?] Bedam secuti sunt alii, etiam adjuncto prolixiori elogio, Florus, Rabanus, Wandelbertus, Vsuardus, Ado, Notkerus, & paßim recentiores.

[15] Conati fuimus illustrare sacram memoriam Iesu Christi, pro salute humana crucifixi ad diem XXV Martii: & pro ea isti diei vindicanda allegavimus ultra triginta antiqua Martyrologia, [ad quæ appellarimiramur ab iis, qui negant Christum 25 Martii mortuum.] quorum vetustißimum S. Hieronymo tribuitur. Eumdem diem ex variis antiqui testamenti figuris confirmavimus, nec non ex testimoniis Tertulliani, Augustini, & Bedæ, & quidem teste S. Augustino, sicut a majoribus traditum suscipiens Ecclesiæ custodit auctoritas, octavo Kalendas Aprilis conceptus traditur, quo & passus. Interim, qui hic pro obitu S. Ambrosii ad diem IV Aprilis, & consequenter ad annum Christi CCCXCVII constituendo Martyrologiorum appellant fidem eaq; sola putant elidi posse tam certas & irrefragabiles auctoritates, quibus eam mortem ostendimus ad annum CCCXCVIII & XVII Aprilis pertinere; in priori ista controversia, neglecta omnium antiquorum Martyrologiorum imo & Patrum auctoritate, Christum passum fuisse volunt III Nonas Aprilis, licet ad hunc diem nulla ejus in ullis fastis memoria celebretur.

[16] Baronius in Notationibus ad diem IV Aprilis probare nititur suam sententiam ex concilio Carthaginensi, [Refutatur argumentum de S. Simpliciano] habito Kalendis Septembris Cæsario & Attico Consulibus, id est dicto anno CCCXCVII, eo quod ibi cap. 48 ista legantur: De Donatistis placuit, ut consulamus Fratres & Consacerdotes nostros Siricium & Simplicianum; & Siricium opinatur Romanum Pontificem, quem tunc adhuc vixisse supra diximus; Simplicianum vero conjectat fuisse Episcopum Mediolanensem, quod nusquam legitur. Cum S. Ambrosius, præter consuetudinem, ex Præfecto provinciæ Mediolanensis & solum catechumeno, eligeretur in Episcopum; ac dein baptizatus, post alios Ordines sacros susceptos, esset Episcopus consecratus; in ejus auxilium & directionem misit S. Damasus Papa dictum Simplicianum, egregiæ eruditionis & spectatæ virtutis Presbyterum Romanæ Ecclesiæ: [quasi is anno 397 fuerit Mediolani Episcopus,] cui initium suæ conversionis se debere fatetur S. Augustinus lib. 8 Confeßionum cap. 1 & 2, a Spiritu sancto instigatus, ut ad eum pergeret, qui sibi bonus apparebat servus Dei, & in quo lucebat gratia Dei, qui a juventute sua devotissime vixerat; ac tum longa ætate, in tam bono studio sectandæ viæ divinæ multa expertus, multa edoctus sibi videbatur, & paßim pater Episcopi Ambrosii habebatur: quem hic ut patrem vere diligebat., ac moribundus successorem desiderabat dicens: Senex est, sed bonus (erat enim Simplicianus ævi maturior, uti Paulinus testatur) a quo cum S. Augustinus tum alia multa tum Victorini Rhetoris conversionem audivisset, animo ad hunc imitandum exarsit. Quidni ergo, cum Synodo indicatæ Carthaginensi interesset S. Augustinus, [non simplex Presbyter, sed S. Augustino notissimus.] ac sciret S. Ambrosium multis ingruentibus negotiis impediri, forsan & adversa valetudine vexari; voluerit loco S. Ambrosii consuli Simplicianum, virum sibi optime notum, qui quæstionem dicto capite 48 propositam exacte noverat, scilicet usitatum apud Romanos & Mediolanenses morem baptizandi infantes. Præterea ad caput 47, quod præcedit in dicta Synodo Carthaginensi de Scripturis canonicis, quæ in Ecclesia leguntur, paßim in omnibus Conciliorum editionibus subnotatur, illud caput haberi alterius Concilii Carthaginensis, post consulatum Honori XII & Theodosii VII celebrati. Quapropter suspicio esse posset, sequens caput 48 similiter aliunde acceptum esse, aut nominibus perperam insertis haberi corruptum, adeoq; liquet inde circa obitum S. Ambrosii nihil posse erui; neq; ob tam debile argumentum debere ullo modo rejici auctoritatem Paulini, Marcellini Comitis, S. Gregorii Turonensis & Ecclesiæ Mediolanensis. Sed hæc exercitationis causa viris eruditis & Ecclesiasticæ antiquitatis amantibus proposita cupimus, ut rei veritas elucescat.

MONITIO AD LECTOREM.

In Catalogo secundo Pontificum supra relato, optaremus sub finem singulorum elogiorum, ea quæ habentur de diebus, quibus Episcopatus cessavit, alio charactere excusa fuisse, quod videantur a posteris subinde aut addita, aut numeris mutatis vitiata, aliquam confusionem adferre.

In Appendice III tomi nonnulla attinguntur de S. Marcellini lapsu & pœnitentia, uti etiam de S. Felicis II Pontificatu.

INDEX SANCTORVM. AD DECEM PRIMOS DIES APRILIS.

Abdiesus M. in Perside ex Menæis 821

Abundius Ep. Comensis 90 Vita. Cap. 1 Patria, familiaritas cum S. Amantio. Episcopatus. Zelus contra hæreticos 90 cap. 2 Missio Constantinopolim jussu S. Leonis Papæ. Zelus pro fide a Theodoreto laudatus 92. cap. 3 Concilium CP. Mortuus resuscitatus 93 Reliquiæ Pragæ 899

Acacius Ep. Amidæ in Mesopotamia ex Socrate & fastis 826

Ædesius M. Alexandriæ ex Eusebio & Martyrologiis 746

Aëtius Ep. Barcinone M. 1 sec. ex Martyroll. 321

Afri Martyres sub Geiserico in Paschate passi. ex Victore Vticensi & Martyroll. Rom. 1 400

Africanus M. Afer 860, Vita ex Ms. Græco 861

Agape, M. Heracleæ ex Martyrologiis 9

Agape, Chionia & Irene Virgines sorores Martyres. §. 1 Acta martyrii antiqua Latina & Græca per Metaphrasten. Cultus sacer apud Latinos & Græcos 245. §. 2 Acta Græca posterioris scriptoris discussa. Errores aliorum detecti 246. §. 3 Annus & dies martyrii 247. Acta martyrii auctore antiquo in Vita S. Anastasiæ. ex pluribus Mss. & Mombritio Cap. 1 Domicilium & captivitas Aquileiæ 248. cap. 2 Profectio Diocletiani & sanctarum Virginum Thessalonicam. Acta coram Dulcicio Præside divinitus punito 248. cap. 3 Acta coram Sisinnio Comite, & martyrium 249

Agapitus M. Thessalonicæ, ex Martyrologiis 67

Agathemerus M. in Mysia. ex Martyrologiis 244

Agathopus Diaconus M. Thessalonicæ 321. Acta ex Ms. Græco, Cap. 1 Ordo, captivitas, constantia in fide 322. cap. 2 Oratio in carcere 323. cap. 3 Iterata confessio; martyrium 324. Acta Græca a pag. XLII ad XLVI.

Agatophus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Alexander M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Alexander Aser M. 860. Vita ex Ms. Græco 861

Albertus Episcopus Montis-Corvini in Apulia 433. Vita auctore Alexandro Ep. Vulturariensi ex Ms. 434

Albertus ex Canonico Regulari Episcopus primum Vercellensis, dein Patriarcha Hierosolymitanus, Legatus Apostolicus, & Legislator Ordinis Carmelitici. Cap. 1 Vita ante Patriarchatum, ex Monumentis Ecclesiæ Vercellensis 769. cap. 2 Prædictis contrariæ narrationes absque ulla veri similitudine excogitatæ. cap. 3 B. Alberti ad Patriarchatum Hierosolymitanum vocatio & res in eo gestæ 772 cap. 4 Obitus & cultus in Ordine Carmelitarum 774. cap. 5 Regula quibusdam in Carmelo eremitis præscripta 777. cap 6 Conditio & numerus quibus Regula data: hæc vero unde sumpta explicatur 779 & 909. cap. 7 Definitur ætas Brocardi, ad quem Regula missa, & primorum Priorum chronologia ordinatur 783 cap. 8 De anno datæ signatæque Regulæ, B. Alberti & S. Dionysii Papæ sigillis fictitiis, ac Ordinis signo recentiori 786. cap. 9 Breviarium ex usu sancti Sepulcri, Eremitis præscriptum in Regula, quale fuerit; quale Martyrologium 789. cap. 10 Regula a Summis Pontificibus approbata 791. cap. 11 Regula Albertina a Romanis Pontificibus aucta & mitigata 794. cap. 12 de Carpita seu cappa barrata Carmelitis ab Alberto concessa 795 cap. 13 Posterorum circa Carpitam errores, ejusque in albam cappam mutatio 798

Amandus, Comes Gisalbæ in Italia M. ex Vghello, Bartholoniæo de Peregrinis & Donato Calvo 547

Amantius Ep. Comi ex Breviario & Vita S. Abundii Ep. succeßoris 747

Ammonius M. ex Martyrologiis 746

Amphianus M. in Africa ex Martyrologiis 66

Anastasius M. ex Martyrologiis 821

Antonius Pavonus M. Ordinis Prædicat. Saviniaci in Pedemontio 853. Compendium martyrii, ex collectione Ambrosii Taegii 854 Sententia contra homicidas ex Chronico Ord. Prædicat. 854

Aphraates Anachoreta in Syria 664. Vita auctore Theodoreto Ep. Cyri 664

Apphianus M. Cæsareæ in Palestina 59. Acta Martyrii auctore Eusebio teste oculato 59

Apollonius Presb. M. Alexandriæ ex Mroll. 862

Aquilina junior Sinope ad Pontum Euxinum M. ustulata 662 663

Arestus M. Thomis in Scythia ex Mroll. 244

Asyncritus Ep. Hircaniæ M. ex Menæis 741

Attalas Ab. Ordinis S. Benedicti Tauromenii in Sicilia ex Chronico Ms. & Cajetano 253

Aybertus Presb. Reclusus Ord. Benedictini in Hannonia 672. Vita auctore Roberto Archidiac. Ostrevandensi. Epistola ad Aluisum Ep. Atrebaten. 673. Cap. 1 Pia adolescentia. Vita eremitica Romanum iter, ingressus in Religionem 674. cap. 2 Reditus ad eremum. Vita asperrima. Sacerdotium 676. cap. 3 Zelus animarum. Confessiones auditæ 678 cap. 4 Obitus, sepultura, miracula 679. Miracula recentiora ex variis 680

Badimus seu Bademus Archimandrita, M. in Perside 824. Vita ex Ms. Græco 825 Acta Græca pag. XXXV & sequenti.

Basilius M: apud Græcos ex Menæis 10

Basilius M. ex Martyrologiis 821

Beda junior mon. in territorio Rhodigino. Genuæ quiescens 866 Vita ex Ms. Cap. 1 Ortus, educatio, vita Clericalis in palatio 867 cap. 2 Vita monastica, prodigiis cælestibus illustrata 868. cap. 3 Translatio corporis Gavello Genuam 871. cap 4 cultus apud Genuenses 873

Benignus M. Tomis in Scythia ex Martyroll. 244

Berthamus Ep. in Scotia ex Breviar. Aberdonensi & aliis 605

Bythonius M. in mari submersus ex Menæis 251

Cælestina Virgo M. ex Martyrologiis 538

Cælestinus 1 Pontifex Romanus. Cap. 1 Exordium Pontificatus, S. Augustinus adiutus & laudatus. Pelagiani ejecti. SS. Palladius & Patricius in Hiberniam destinati. Alia decreta 543. cap. 2 Hæresis Nestoriana detecta & condemnata. Concilium Ephesinum celebratum 546. cap. 3 Basilicæ exornatæ. Cultus sacer, Reliquiæ 546

Calliopius M. Pompejopoli in Cilicia 559. Acta martyrii, ex Ms. Græco Vaticano 660. Acta Græca a pag. LXXXIII ad LXXXV.

Casilda Virgo Burgis in Hispania. Cap. 1 Acta & ætas 847. cap. 2 Miracula & cultus 848

Castus M. Heracleæ ex Martyrologiis 9

Catharina Palantina fundatrix monasterii S. Mariæ de Monte supra Varesium in Ducatu Mediolanensi 643. Vita ex Italico Cæsaris Tettamantii 644. Cap. 1 Natales, & vitæ solitariȩ rigor ac forma 644. cap. 2 Sociæ admissæ. Spiritus propheticus & gratia curationum 646. cap. 3 Monaterium extructum: pius obitus, sociæ Juliana ac Benedicta 649. cap. 4 Miracula publicis instrumentis firmata. Ex Mss. Latinis 651

Celsus Archiep. Armacanus in Hibernia. Ex Martyrol. Rom. & aliis 619

Celsus M. ex Martyrologiis 821

Chionia M. Heracleæ ex Martyrologiis 9

Chionia Virgo & Soror S. Agapes, vide Agape a pag. 245 ad 250

Chiristus M. Tomis in Scythia ex Martyrologiis 244

Chlotharius Vitriaci in Campania Gallica, ubi ejus cultus & Reliquiæ 667

Christianus, Duaci in Gallo-Flandria ex Raißio 723

Claudianus M. Nicomediæ. Ex Martyrologiis 398 Elogium Græcum pag. LV.

Claudius Persa in Mesopotamia. Elogium ex Mss. Menæis 400

Clemens Generalis Eremitarum S. Augustini Urbe-veteri in Hetruria. Ex libris Iordani de Saxonia, Ægidii Viterbien. & aliorum 804

Clusius M. Alexandriæ ex Martyrologiis 537

Concessa M. Carthagine ex Martyrologiis 745

Concessus M. ex Martyrologiis 746

Concessus M. Ex Martyrologiis 820

Concessus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 862

Connexus S. Carthagine ex Martyrologiis 745

Coprica M. in Libia ex Martyrologiis 659

Cresiphon Ep. Vergii in Hispania: an Xaverii? Ex Vsuardo. Cultus Granatæ 4

Cyriacus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Cyriacus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 659

Cyrillus M. Ex Martyrologiis 662

Demetrius Ord. S. Franc. M. in India 51 vide Thomam de Tolentino.

Demetrius Diac. M. ex Mroll. An Romȩ passus 820

Desa Ep. M. in Perside, Ex Menæis 821

Didymus Presb. M. Alexandriæ ex Martyrol. 398

Diogenes M. in Macedonia ex Martyrologiis 537

Diogenes M. Antiochiæ ex Martyrologiis 658

Dionysius M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Dionysius M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Dionysius Ep. Corinthiorum. Cap. 1 Virtutes & epistolæ ejus. Nonnulla non debite ascripta 742. cap. 2 Genus mortis. Cultus sacer. Corpus Parisios translatum 744

Dius M. capite testa contrito. Ex Menæis 251

Dodolinus Ep. Vienn. in Gallia: ejus cultus 30

Domina & Ancilla Mart. apud Græcos. Ex Menæis 401

Donatus M. Ex Martyrologiis 67

Donatus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 251

Donatus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Donatus M. in Libya ex Martyrologiis 659

Donatus M. in Africa ex Martyrologiis 658

Donatus M. Ex Martyrologiis 662

Donatus M. Ex Martyrologiis 820

Donatus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 862

Donatus M. Ex Martyrologiis 864

Eberhardus, ex Comite Nelleburgensi monachus Benedictinus, Schaffhusiæ in Suevia 669. Vita ex antiquo loci Chronico Ms. a Ioanne Murero Germanice edita 670

Eleusus Presb. M. Antiochiæ ex Martyrologiis 658

Elpidephorus M. apud Græcos. Ex Menæis 251

Epiphanius Ep. M. in Africa ex Martyrologiis 658

Euagrius M. Tomis in Scythia ex Martyrologiis 244

Eugenianus M. Ex Martyrologiis 821

Eugenius M. Ex Martyrologiis 662

Eupsychius M. Cæsareæ in Cappadocia. Ex Sozomeno, Fastis Græcis & Latinis 822

Eusebius M. Ex Martyrologiis 662

Eutychius Patriarcha Constantinopolitanus 548. Vita auct. Eustachio Presb. ejus domestico familiari, ex Græco jam translata 550. Cap. 1 Patria, parentes, educatio, studia 550. cap. 2 Graduum Ecclesiasticorum susceptio: vita monastica 552. cap. 3 Occasio profectionis CP. electio ad Patriarchatum 554. cap 4 Concilium V Oecumenicum: hæretici oppugnati. Justinianus ab iis seductus 555. cap. 5 Captivitas duplex, exilium in insulam Principem, dein Amaseam 558. cap. 6 Miracula Amaseæ patrata 559 cap. 7 Annona in fame indeficiens. Imperium quibusdam prænuntiatum. Amasea relicta 563. cap. 8 Reditus ad Sedem CP. Præclaræ corporis & animi dotes 565. cap. 9 Miracula CP. patrata, doctrina propugnata 568. cap. 10 Morbus, obitus, sepultura 569. Epilogus 572. Acta Græca a pag. LIX ad LXXXIII.

Ezechiel Propheta. Ex Sacris Fastis 857

Firmus M. Nicomediæ. Ex Martyrologiis 536

Florentinus M. an Sirmii ex Martyrologiis 536

Fortunatus M. Ex Martyrologiis 820

Franciscus de Paula Institutor Ord. Minimorum. Comm. prævius. § 1 Antiquissima Acta & quomodo hic prolata 103. § 2 Philippi Cominæi de Sancto adhuc vivente testimoniū 104. § 3 de posterioribus Vitæ Scriptoribus 104 & 900. Libellus scriptus quadriennio ante obitū ejus ex Ms. Gallico 106. cap. 1 Nativitas, adolescentia: vitæ monasticæ dein eremiticæ initia 106. cap. 2 Conventus Paulani initia. Virtutes & miracula ibi facta 108. cap. 3 Aliæ virtutes & miracula. Sanitas variis restituta 110. cap. 4 Reliqua gesta in Italia: dæmoniaci liberati, mortui suscitati 112. cap. 5 Transitus in Franciam: res ibidem cum Regibus actæ 114. cap. 6 Miracula in Francia facta. Conventus fundati 116. Epilogus 118 & 900. Appendix post Canonizationem adjecta 119

Processus informativus ad Canonizationem. Ex Mss. Præfatio Collectoris 120. Processus Ambianensis 120 Processus Consentinus Cap. 1 Mandatum Pontificium & Interrogatoriū propositum testibus examinandis 122. cap. 2 & 3 Depositiones testium 123 & 125. cap. 4 Miracula a testibus Paulanis juramento firmata 127. cap. 5, 6, 7, 8, 9 Testes, XVIII Julii examinati, 129, 130, 132, 133, 135. cap. 10 & 11. Testes, XIX Julii adducti 136 & 138. cap. 12 Miracula ab indigenis Castri S. Luciti & aliis testata 139. cap. 13, 14, 15 Depositiones testium Paternensium 141, 143, 145. cap. 16 Testes anno 1513 auditi. Totius processus conclusio 147. Processus Turonensis. Admonitio prævia 147. Syllabus testium 148. Pars 1 Excerpta depositionū de transitu Sancti in Franciā, vitæq; austeritate & sanctitate 150. Pars 2 Miracula a S. Francisco vivente inter Francos patrata 151. Pars 3 Mors, sepultura, elevatio corporis 159. Pars 4 Gratiȩ & beneficia ad defuncti invocationē impetrata 161. Epist. Ep. Gratianop. ad Leonē X 164. Bulla beatificationis 165. Processus Calabricus 156. Cap. 1 Processus factus in terra Reginæ 166. cap. 2 Processus apud terram Soreti 167. cap. 3 Epistola Comitis Arenarum Styliq; ad Leonem X 171. cap. 4 Processus in Terra Styli 172. cap. 5 Processus de terra Altiliæ missus 173. cap. 6 Processus in Paterno factus 175. cap. 7 Processus factus in Terra Xiliani 177. cap. 8 Processus factus apud Neocastrum 180. cap. 9 Processus factus in Casali S. Blasii 183. cap. 10 Processus factus in Castellione 185. cap. 11 Processus civitatis Catacensis 186. cap. 12 Processus Cusentinus posterior. Epistola Comitis Agroteriæ 188. cap. 13 Variorum oppidorum & Principum Calabrensium litteræ pro impetranda Canonizatione 190. cap. 14 Epistolæ Principum Domus Franciæ 192. Epilogus collectoris 193. Supplementum historicum, ex Variis auctoribus 194. Proœmium Chronologicum de nativitate Sancti, & fundatione primorum conventuum 194. Cap. 1 Nativitas Sancti, annus devotionis. Initia vitæ eremiticæ 197. cap. 2 Initia Ordinis, Paulæ & Paterni conventus constructi 199. cap. 3 Speziani, Mylazzi, Coriliani conventus inchoantur non sine miracuculis 201. cap. 4 Discessus ex Italia miraculis illustratus 202. cap. 5 Adventus in Franciam, comitum Italicorum reditus, mors Ludovici XI 204. cap. 6 Res sub Carolo VIII gestæ. Ordo in Hispaniam propagatus 207. cap. 7 Regula quater innovata. Res cum Carolo Rege gestæ 209 & 900. cap. 8 Georgii Card. Ambasiæ erga Sanctum affectus. Andreæ de Alesso genus & posteritas 210. cap. 9 Nova Italica monasteria. Reliqua miracula. Epistolæ falso nomine suppositæ 213. cap. 10 Canonizatio 216. cap. 11 Miracula eodem quo Canonizatio seculo facta 218. cap. 12 Corpus ab Hugonottis combustum. Reliquiæ asservatæ 220. cap. 13 Expilatio conventus Plessiacensis. Patrocinium a variis urbibus assumptum 223. cap. 14 Ecloga miraculorum sec. 17 factorum 226. cap. 15. Miracula Pragæ in judicio probata. Ritus observandi 13 dies Veneris 228. cap. 17 & 18. Miraculum Caleti anno 1661 factum ejusque approbatio 229 & 232

Gagus M. Thessalonicæ Ex Martyrologiis 67

Gagus M. Nicomediæ Ex Martyrologiis 536

Gajanus M. in Thracia aut Dacia ex Martyrol. 863

Gallicus M. dentibus ferinis occisus ex Menæis 251

Galterius Ab. S. Martini juxta Pontisaram in Gallia 753. Vita ex Mss. 754. Cap. 1 Institutio, vita monastica Resbaci, Abbatialis Pontisaræ. Varia inde fuga 754. cap. 2 Iter Romanum: admonitio Regis & Episcoporum: aliæ pœnitentiæ & virtutes 755. cap. 3 Monasterium Bertolcurtium constructum: morbus & obitus 756. Alia Vita auctore monacho ejus discipulo ex Mss. 757. Cap. 1 & 2 ut supra 757 & 759. cap. 3 Varia patientiæ, humilitatis & aliarum virtutum exercitatio 760. cap. 4 Extrema exercitia, morbus, obitus 762. Historia Translationis auctore eodem monacho ex Mss. 763. Cap. 1 Sanati contractus, claudus, mutus, febricitantes & furibundi 763. cap. 2 Sanantur varia hominum afflictorum membra 765. cap. 3 Aliæ infirmitatum curationes 766. Charta Canonizationis 767

Gaucherius, Prior Canonicorum Regularium Aurelii in agro Lemovicensi 850. Vita ex Ms. Cap. 1 Ortus, studia, discessus in Aquitaniam, vita eremitica 851. cap. 2 Vita monastica, obitus, miracula 852

Geminianus M. an Sirmii? Ex Martyrologiis 536

Georgius solitarius in Monte Laconiæ Malæo. Ex Menæis. Vitæ compendium 326

Geraldus Ab. Fundator Silvȩ-majoris in Aquitania. § 1 Canonizatio. Officium a Stephano Ep. Tornacensi compositum 409. § 2 Vita duplex. Laudunensis & Suessionensis Prælatura 411. § 3 Festum duplex. Reliquiæ & alia memoriam ejus spectantia 401. Vita auctore Synchrono Silvæ-majoris monacho ex Ms. 414. Cap. 1 Educatio pia Corbejæ, adolescentia sancta, infirmitas diuturna 414 cap. 2 Peregrinatio Romam, Garganum, Casinum. Sanitas Corbejæ a S. Adelardo collata 416. cap. 3 Iter Hierosolymitanum. Creatio Abbatis Lauduni: digressio in Aquitaniam & monasterium conditum 418. cap. 4 Miracula in vita & post mortem facta 421. Vita 2 Auctore Christiano monacho Silvæ-majoris ex Ms. 423. Cap. 1 Vita Corbejæ in monasterio acta 423. cap. 2 Silvæ-majoris fundatio. Miracula in vita patrata, felix obitus 425. cap. 3 Miracula post obitum 428. Sermo Stephani Ep. Tornacensis 430. Epitaphia a Baldrico Ab. Burguliensi composita 431. Catalogus Abbatum Silvæ-majoris 432

Gerontius M. apud Græcos ex Menæis 10

Gilbertus Ep. Catenensis in Scotia 49. compendium ex Brev. Aberdonensi 49

Gordonianus M. Ex Martyrologiis 67

Granus M. Alexandriæ. Ex Martyrologiis 862

Gregorius Ep. Mitylenæ in insula Lesbo. Ex Menologio Basilii Imp. Menæis Græcis & aliis 668

Gujerus in Cornubia apud Anglos, creditus Sacerdos & eremita. Ex Vssero, Cambdeno & Martyrol-Anglicano 377

Guillelmus Cuffitella eremita Sicli in Sicilia. § 1 Cultus. Vita a variis scripta 378. § 2 Ejus & B. Conradi ætas 379. § 3 Ab eo alius Guillielmus Bucherius 379 Acta Processus ex Mss. Cap. 1 Litteræ Commissoriales & Interrogatorium proponendum 380. cap. 2 Responsiones testium summatim collectæ circa vitam & mortem 382. cap. 3 Testimonia circa miracula & famam sanctitatis 385. cap. 4 & 5. Alii testes de miracuiis post mortem 386 & 389. cap. 6 Postrema Commissarii relatio. Conclusio Processus & decretum Beatificationis 391. cap. 7 Depositiones testium Panormi auditorum 394

Hegesippus Scriptor Ecclesiasticus. Ex S. Hieronymo, Eusebio & Martyrologiis 656

Hereneus M. Heracleæ ex Martyrologiis 9

Herenæus Ep. M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Hermannus Josephus Or. Præmonst. Steinfeldiæ in Germania. Comment. prævius § 1 Vita ab oculato teste scripta, aliorum opera, ipsiusmet opuscula 682. § 2 Tempus vitæ: annus & dies obitus: cultus sacer 684. § 3 Reliquiæ, statuæ & imagines. Acta Romæ pro ejus cultu 685. Vita auctore Canonico Steinfeldensi Synchrono. Tractatus 1. Acta in Vita 686. Cap. 1 Ortus, pia educatio, studia, cultus Deiparæ Virginis & hujus apparitiones 687. cap. 2 Ingressus in Ordinem Præmonstratensem, studia, ministerium refectorii 690. cap. 3 Officium Sacristæ; contemplationes: miri odores collati. Reverentia erga nomen Mariæ, hujus apparitiones variæ 692. cap. 4 Nomen Josephi impositum & confirmatum cælitus. Languores ejus varii & beneficia a Deipara accepta 695. cap. 5 Amor & reverentia erga Virgines Ursulanas. Elevatio mentis ex creaturis. Martyrium S. Engelberti revelatum 697. cap. 6 Mentis excessus & summa reverentia sub sacrificio Missȩ 700. cap. 7 Sanctitas testimoniis approbata. Eximia ejus castitas & humilitas 701 cap. 8 Excellens caritas & patientia lilio comparata. Alia sanctitatis testimonia 703. cap. 9 In expositione Cantici Canticorum & aliis occasionibus redditus invisibilis. Alia ei beneficia præstita 706. cap. 10 Potus subministratus. Mors & sepultura prædicta. Tentationes superatæ 709. Tractatus alter de obitu, Translatione & miraculis. Cap. 1 Rerum in vita gestarum anacephalæosis. Obitus & sepultura 710. cap. 2 Miracula in Translatione & post eam facta 712. cap. 3 Miracula ex Ms. Marchtallensi. Epilogus 713. Processus Inquisitionis super fama sanctitatis. Ex Ms. Steinfeldensi. Cap. 1 Delegatio Commissariorum & commissionis susceptio 715. cap. 2 Articuli Commissariis propositi 716. cap. 3 Ocularis inspectio sepulcri & aliorum monumentorum 716. cap. 4 Parochorum Eyfliensium testimonia 718. cap. 5 Depositiones aliorum testium Steinfeldiæ auditæ 719. cap. 6 Examen Coloniæ institutum 720. Appendix Reliquiæ Antverpiam allatæ & solenniter expositæ anno 1673 721

Hermes Ep. Dalmatiæ. Ex Menæis 741

Herodion Ep. Novarū Patrarum M. ex Menæis 741

Hilarius M. ex Mroll. An corpus Compluti, Villovicosæ, Bononiæ? 820

Hilarius M. Alexandriæ ex Martyrologiis 862

Himnarus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Hirenæus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 398

Holda Prophetissa ex 4 lib. Regum & Menæis 858

Honorius M. in Sicilia ex Martyrologiis 398

Hugo Ep. Gratianolitanus 35 & 897. Vita scripta jussu Innocentii II auct. Guigone Priore Carthusiensi coævo ex dupl. Ms. & Surio. Prologus ad Rom. Pontificem 37. Cap. 1 S. Hugonis parentes, studia, canonicatus 37. cap. 2 Episcopatus Gratianopol. susceptus 38. cap. 3 Monachatus Cluniacensis per annum: frequens in Carthusia cum S. Brunone & aliis conversatio. Inter afflictiones donum lacrymarum 39. cap. 4 Oculorum & aliorum sensuum ac linguæ sancta custodia 41. cap. 5 Eleemosynæ factæ: munera spreta: dissidia sublata, Conciones. Auctoritas summorum Pontificum defensa 42. cap. 6 Morbus: monita visitantibus data: mors, sepultura 44

Hugo Ab. Bonævallis Ord. Cisterc. Vita ex Ms. Bodecensi & Vincentio Bellovac. 47

Hugo Archiep. Rotomagensis 843. Diploma ex Meurißio 844 & 910. Vitæ compendium ex Chronico Fontanell. 844. Translatio corporis ad Præposituram Hasptensem 846

Iacobus de Padua Ord. S. Franc. M. in India 51 Vide Thomam de Tolentino.

Januarius M. in Africa. Ex Martyrologiis 745

Illyrius Thaumaturgus in Myrsinone monte Peloponnesi, ex Menæis 253

Ingeniana M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Ingenuus M. ex Martyrologiis 325

Joannes IV Ep. Neapolitanus 32. Vita auct. Joanne Diacono ex Ms. Vatic. 32. Alia auct. Joanne eccl. Neapolit. Cimeliarcha ex Ms. ejusdem ecclesiæ 34

Joannes de Organia Ab. Bellopodien. in Catalonia Ord. Præmonstr. ex Ms. Chrysostomi Vander Sterre & Pagio 802

Josephus Hymnographus CP. § 1 Cultus Sacer. Legationis Romanæ & exilii tempora 266. § 2 Vitæ Scriptores. Canones compositi. Tempus mortis 268. Vita auctore Joanne Diacono CP. Interprete Joanne Florito collata cum Ms. Græco 269. Cap. 1 Genus, & in vita monastica virtutes 269. cap. 2 Iter Constantinopolim & Romam. Captivitas in Creta 271. cap. 3 Liberatio. Canones scripti. Munus Sceuophylacis 273. Acta Græca a pag. XXXIII ad XLI.

Irene soror S Agapes Virgo & cum illa passa Thessalonicæ vide A page a pag. 245 ad 250.

Isidorus Ep. Hispalensis § 1 Cultus Sacer. Vita hic danda. An auctor Lucas Tudensis? 327. § 2 Mortis tempus & locus, Hispalis non Bononia. Monachatus an Benedictinus an Carmeliticus? 328 & 900. § 3 Testimonia excellentis doctrinæ, beneficia Hispanis collata 329. Vita auctore Canonico Regulari Legionensi, forte Luca postea Episcopo Tudensi, ex Ms. 330. Cap. 1 Prosapia illustris & sancta institutio in litteris 331. cap. 2 Notitia cum S. Gregorio Magno. Liber Etymologiarum scriptus. Scientia sacra adversus hæreses, inprimis Arianam 333. cap. 3 Orthodoxa fides propagata, in cellula clausi vita 334 cap. 4 S. Leandri Episcopi Hispalensis obitus & libri conscripti. Successio S. Isidori 336. cap. 5 Cura in institutione Clericorum, monachorum, laicorum. Iter Romanum. Pluvia impetrata: mortua resuscitata 338. cap 6 Alphabetum orationis ad tentamenta adversarii repellenda & gratiam Dei promerendam 340. cap. 7 Epistolæ ad varios § 1 ad S. Masonem Emeritensem Episcopum 342. § 2 & 3 Ad Braulium discipulum & hujus responsum 343. § 4 & 5 ad S. Braulium & S. Eugenium Archiep. Toletanum 344. § 6 ad S. Leofredum Cordubensem Antistitem 345. cap. 8 Synodus Hispalensis. Hæreticus conversus: cæcus illuminatus. Epistolæ ad varios 346. cap. 9 Synodus Toleti habita. Præparatio in morbo ad mortem 347. cap. 10 Obitus, sepultura, epitaphium, varia encomia 349. cap. 11 Abbreviatio Braulii de Vita ejus 351

Historia Translationis ex Ms 353. cap 1 Maxima Hispaniæ pars a Saracenis occupata, præcipua paulatim recuperata 353. cap. 2 Corpus S. Justæ petitum, ac S. Isidori impetratum: præviæ ejus apparitiones 355. cap. 3 Corpus S. Isidori Hispali Legionem delatum. Beneficia accepta 356. cap. 4 Virtutes & obitus Ferdinandi Magni. Reliquiȩ in ecclesia S. Isidorl adservatæ 358. cap. 5 Cæci & muti sanati. Aqua & pluvia concessa. Victoria de Saracenis data 360. cap. 6 Varii energumeni liberati. Epilogus 362. Eadem Acta Translationis primigenia ex Ms. 901

Isidorus M. ex Martyrologiis 821

Judæi ad fidem conversi, Martyres Leontinis in Sicilia. Ex Actis SS. Alphii, Philadelphi & Cyrini 819

Juliana V. Priorissa Montis-Cornelii apud Leodium, Promotrix festi Corporis Christi. § 2 Domus Montis-Cornelii. Regula S. Augustini ibidem observata 438. § 3 Quare Domus ista aliquibus primitus videatur fuisse instituti Præmonstratensis 439. § 4 Tempus vitæ & obitus. Reliquiæ translatæ. memoria sacra 442. Vita ab Auctore coævo descripta. Ex Mss. 443. Liber 1 cap. 1 Ortus, pia educatio, humilis conversatio 444. cap. 2 Peccata aliena ut propria ab ea defleta. Eximius affectus erga sacrificium Missæ & sacram Eucharistiam 446. cap. 3 Assumpti labores corporis & mentis: jejunia & vigiliæ 448. cap. 4 Eximia devotio erga Sanctos, Deiparam Virginem, Christum incarnatum & SS. Trinitatem 449. cap. 5 Spiritu prophetico res variæ indicatæ, potissimum Evæ Virgini reclusæ 451. cap. 6 Tentati & ægri adjuti: dæmones compressi: Reliquiæ detectæ 455. Lib. 2 457. cap. 1 Institutio domus Montis-Cornelii. Persecutiones toleratæ 457. cap. 2 Occasio instituendæ solennitatis Venerabilis Sacramenti Corporis & Sanguinis Christi 459. cap. 3 Dicta solennitas inter varias adversitates promota & cœpta celebrari 461. cap. 4 Eadem solennitas variis redditibus collatis stabilita. B. Julianæ de ea colloquium cum Eva reclusa 464. cap. 5 Persecutio a Priore illata & sedata. Excellentia morum B. Julianæ. Mors Episcopi Leodiensis 566. cap 6 Tribulationes Julianæ multiplices. Discessus in varia monasteria, dein Namurcum & ad monasterium Salesinnense 468. cap. 7 Gesta ejus in Salesinnes: prædictiones variæ: discessus Fossas. 470. cap. 8 Ultimus morbus, obitus, sepultura 473. cap. 9 Miracula post mortem 474. Appendix de Officio Ven. Sacramenti ex directione B. Julianæ composito 905

Julianus M. Thessalonicæ. Ex Martyrologiis 67

Julianus M. Ex Martyrologiis 325

Julius M. Ex Martyrologiis 67

Julius M. Ex Martyrol. Coloniensi 325

Leontius Gisalbæ in Italia. Reliquiæ & cultus 547

Leuconius Ep. Trecensis ex Martyrol. & Officio proprio 11, 12

Licinius M. Ex Martyrologiis 864

Lucianus Gisalbæ in Italia. Reliquiȩ & cultus 547

Lucius Gisalbæ in Italia. Reliquiæ & cultus 547

Macaria M. Alexandriæ ex Martyrologiis 537

Macaria seu Madiaria M. Antiochiæ. Ex Martyrologiis 658

Macarius Conf. Hegumenus monasterii Pelicetes ex Menæis & Mss. 30

Macarius M. in Africa ex Martyrologiis 745

Macarius Archiepiscopus Antiochenus Gandavi in Flandria 873. Vita antiquior jussu Eremboldi Ab. a monacho Gandensi scripta. Ex Mss. Cap. 1 Adventus S. Macarii Gandavum: Obitus sepultura 875. cap. 2 Miracula intra biennium post obitum patrata 876. Vita altera jussu Segeri Abbatis post elevationem corporis scripta ex Mss. 878. cap. 1 Ortus, educatio, studia, Episcopatus, virtutes, miracula 878. cap. 2 Peregrinatio per Palæstinam. Verbera & vincula tolerata: conversio multorum 880. cap. 3 Miracula inter peregrinandum, etiam per Germaniam patrata 882. cap. 4 Peregrinatio per Belgium. Adventus Gandavum. Miracula 884. cap. 5 Sanitas cælitus collata. Morbus, obitus, sepultura 886. cap. 6 Miracula, potissimum ad sepulcrum patrata 888. cap. 7 Corporis solennis elevatio 890. Analecta De Miraculis & patrocinio 892

Marcellinus M. Ex Martyrologiis 66

Marcellinus Tribunus & Notarius M. Carthagine. Cap. 1 Dignitas Tribuni & Notarii. Præfectura S. Marcellini in Collatione Carthaginensi cum Donatistis 539. cap. 2 Familiaris notitia cum SS. Augustino & Hieronymo. Marcellini martyrium & cultus. An patria Toletum? 541

Marcellus Ep. Diensis in Gallia 826. Vitæ fragmentum primum Ex lectionibus Breviarii Diensis 827. secundum ex Antiphonis & Responsoriis 828 Hymnus 829

Marcellus M. Ex Martyrologiis 864

Moderata M. Sirmii, Ex Martyrologiis 536

Magnus M. Ex Martyrologiis 67

Marcia seu Marga M. Alexandriæ ex Martyrol. 537

Maria Ægyptiaca. Commentarius prævius § 1 Hujus ætas longe quam vulgo credatur antiquior 67 § 2 Quam male creditus fit S. Sophronius Acta scripsisse. Ejus cultus apud Latinos & Grȩcos 69. § 3 Translatio Reliquiarum ad varias Europæ civitates 70. § 4 Reliquiæ apud Antverpienses 72 & 898. § 5 Sciptores de laudibus ejus. Templa, cœnobia, altaria ei erecta 74. Acta ex Mss. 76. Cap. 1 A S. Zosima inventa Maria 76. cap. 2 Illi vitæ meretriciæ sordes expositæ 78. cap. 3 Conversio & vita in eremo 80. cap. 4 Sacra communio præbita, sepultura curata 81. Paraphrasis metrica auctore Hildeberto Episcopo Cenomanensi. Ex Ms. ab 83 ad 90 Instrumentum de Reliquiis ad sacellum Regium Ulysiponense delatis 898, 899 Acta Græca pag. XIII ad XXI.

S. Maria Cleophæ. Cap. 1 Acta ab Euangelistis indicata. Affinitas cum Deipara. Ejus & Salomes corpora olim Constantinopoli 811 cap. 2 Cultus utriusque in urbe Verulana, ibidem Reliquiæ & miracula 812. cap. 3 Cultus, Reliquiæ & miracula in diœcesi Arelatensi 814. cap. 4 Cultus in Hispania, num istic S. Maria Cleophæ sepulta? an caput Venetiis? 817

Mariabus Presb. M. in Perside Ex Menæis 821

Marina M. ex Martyrologiis 538

Marinus M. ex Martyrologiis 662

Martinus solitarius Genuæ. 805 Vita ex Ms. Italico. Cap. 1 Cædes patrata, vitæ sanctioris initium 806. cap. 2 Vita miraculis clara. Obitus. Elevatio corporis 807

Martyres duo ex Martyrologiis 325

Martyres duo Ascalone in Palæstina, terra defossi ex Menæis 539

Martyres tres Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Martyres IV ex Martyrologiis 66

Martyres VII Sirmii ex Martyrologiis 536

Martyres X Nicomediæ ex Martyrologiis 659

Martyres XI in Africa ex Martyrologiis 658

Martyres XIV in Africa ex Martyrologiis 66

Martyres XVII in Africa ex Martyrologiis 864

Martyres XXXIII aut XXXVI Afri 860. Acta ex Ms. Græco 861

Martyres CCXX aut CCL in Perside sub Sapore Rege ex Menæis 538

Martyres CCLXXX Bizabdenses in Perside ex Menæis 821

Martyres DCCC ex Martyrologiis 538

Martyres socii S. Polycarpi Alexandriæ. Ex Mss. Menæis Græcis & Arabicis 56

Martyres plurimi Romani, a S. Alexandro Papa baptizati, Ex Actis S. Alexandri & Martyrologiis 859

Marus M. ex Martyrologiis 820

Massylitani Mart. in Africa ex Martyrol. Rom. & S. Augustino 821

Mastesus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Matutinus M. ex Martyrologiis 325

Maxima M. Alexandriæ ex Martyrologiis 537

Maxima M. Antiochiæ ex Martyrologiis 658

Maxima M. Carthaginis ex Martyrologiis 745

Maximus Afer M. 860 Vita ex Ms. Græco 861

Meliton Episc. in Sardinia ex Martyrologiis 10

Meliton Ep. Sardium ex Variis, an Sanctus? Ejus scripta 11

Milites cc Martyres Synope ad Pontum Euxinum, capite plexi 662, 663

Modestus M. in Africa ex Martyrologiis 658

Moyses M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Musa Virgo Romana ex S. Gregorio & Martyrol. 94

Nicetas Conf. Hegumenus Mediciensis in Bithynia 253. Vita auctore Theostericto monacho & discip. ex Ms. Græco Vaticano 254. Cap. 1 Ortus, studia, vita monastica 255. cap. 2 Regimen monasterii. Athanasius ei adjutor datus. Adhortatio ad suos 256. cap. 3 Aliæ virtutes & miracula. Obitus Anastasii & S. Nicephori decessoris 258. cap. 4 Hæresis iconomachorum exorta & propagata 260. cap. 5 Dicta hæresis a Leone Armeno resuscitata cum magna persecutione 282. cap. 6 Variæ afflictiones S. Nicetæ illatæ in carceribus & exilio 283 cap. 7 Ultimi anni vitæ: obitus, sepultura, miracula Acta Græca a pagina XXII ad XXXIII. 263

Nicetius Ep. Lugdunensis 95 & 900. Vitæ epitome ex libro S. Gregorio Turonensis de Gloria Confessorum 95. Vita prolixior ex eodem Gregorio de Vitis Patrum Cap. 1 Ortus, studia, Sacerdotium 96. cap. 2 Vita in Episcopatu: Obitus, testamentum, casula 96. cap. 3 & 4 Miracula post mortem patrata 98. Vita antiquior ex Ms. 100

Nicolaus de Arcu Ord. Cisterc. in Scilia, ex Cajetano 48

Notkerus Balbus monachus Sangallensis in Helvetia 576. Vita auctore Ekkehardo Decano Sangallensi ex Antiquis Lectionibus Henrici Canisii 579. cap. 1 Vita monastica ejusque in adolescentia virtutes 579. cap. 2 Ejus & aliorum profectus sub Marcello Magistro: disciplina Sangallensis 581. cap. 3 Superbus tentator Notkeri punitur. Salomon fit monachus, dein Abbas 584. cap. 4 Notkerus Sequentiis scribendis innotescit. Ejus socii Ratpertus & Totilo 586. cap. 5 Sancti humilitas & crebræ de diabolo victoriæ 591. cap 6 Senectus morbus, obitus, sepultura 594. Processus Canonizationis. Ex iisdem antiquis Lectionibus. cap. 1 Commissariorum delegatio & subdelegatio 596. cap. 2 Juratorum testium depositiones potissimum de miraculis 597. cap. 3 Decernitur & defertur cultus Beati 603

Orbanus M. Ex Martyrologiis 325

Palatinus M. Ex Martyrologiis 325

Palladius Ep. Antissiodori. Ex Actis S. Desiderii & Martyrologiis 865

Pancratius Ep. Martyr Tauromenii in Sicilia 237 Sermo encomiasticus auctore Gregorio monacho Paguriensi, interprete Augustino Florito. Cap. 1 Exordium de Sanctorum veneratione. Collectio virtutum S. Pancratii 239 cap. 2 Hujus missio ad Siculos: labores & ærumnæ in horū conversione. Martyrium 239. cap. 3 Virtutes Patrum antiqui Testamenti & S. Pancratii inter se collatæ. Ad hunc peroratio 241. Odæ auctore S. Josepho Hymnographo ex Menæis Siculis Mss 242

Pancratus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 398

Panterus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Parthenius M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Parthenus M. Armenus ex Martyrologiis 9

Paternus Reclusus Paderbornæ in Westphalia. Ex Ms. Mariano, B. Petro Damiano & Fastis 897

Patricius M. Tomis in Scythia ex Martyrol. 244

Paulus M. ex Martyrologiis 325

Peleusius Presb. M. Alexandriæ ex Martyrol. 659

Perpetuus Ep. Turonensis. Cap. 1 Tempus Episcopatus collati. Templum S. Martini & alia constructa Hujus ossa translata 748. cap. 2 Concilia habita. Jejunia & Vigiliæ ordinatæ. Obitus, cultus sacer 749. cap. 3 Testamentum ejus 751

Petrus de Senis Ord. S. Franc. M. in India 51. Vide Thomam de Tolentino.

Plato Hegumenus Symbolorum & Sacudionis, dein Inclusus Studii CP. 364 Oratio Funebris auctore S. Theodoro Studita ex Ms. Græco Vaticano 366. Cap. 1 Ortus, educatio, secessus in Bithyniam 366. cap. 2 Vita monastica: virtutum exercitia 368. cap. 3 Præfectura monasterii Symbolorum: excursus Constantinopolim 369. cap. 4 Præfectura monasterii Sacudionis. Veneratio imaginum propugnata in Concilio 370. cap. 5 Varia tolerata ob reprehensum adulterium Constantini & Theodotes 372. cap. 6 Reclusio Constantinopoli. Nicephori Imp. contra eum asperitas 373. cap. 7 Extremus morbus & pius obitus 375. Acta Græca a pag. XLVI ad LV.

Platonis apud Græcos Ex Menæis 539

Plantus M. Nicomediæ. Ex Martyrologiis 398

Phlegon Ep. Marathonis M. ex Menæis 741

Philaretus monachus in Calabria ulteriore 605. Vita auctore Nilo coævo, Interprete Augustino Florito 606. Cap. 1 Patria Sicilia. Adolescentia & institutio 606. cap. 2 Sicilia Saracenis erepta. Discessus S. Philareti in Calabriam 608. cap. 3 Deliberatio de statu Vitæ. Vita monastica in monasterio S. Eliæ 609. cap. 4 Cura armentorum & equorum suscepta: vita solitaria 611. cap. 5 Reditus ad monasterium. Hortulani officium: magna abstinentia 613. cap. 6 Monita pia ejus: benignitas in peregrinos: piæ exercitationes 614. cap. 7 Morbus, mors, sepultura, miracula 616. Epilogus 618

Philaretus Mon. Ordinis S. Basilii M. Ex Cajetano de Vitis Sanctorum Siciliæ 753

Phorbinus in veneratione apud Græcos Ex Menæis 376

Pinnadus seu Pinnatus M. Ex Martyrol. 864

Pinnarus M. Ex Martyrologiis 746

Polycarpus M. Alexandriæ. Ex Menol. Basilii Imp. & Menæis 56

Pompejus M. apud Græcos. Ex Menæis 399

Pompejus Afer M. 860 Vita ex Ms. Græco 861

Publius M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Publius M. ex Martyrologiis 325

Puellæ quinque ex Lesbo Martyres ex Menæis 399

Procharus e primis Diaconis Ep. Nicomedien. & Mar. Antiochiæ. Ex Actis Apost. Fastis Græcis & Latinis 818 & 910 e

Procula M. Ex Martyrologiis 66

Proculus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Prudentius Ep. M. Atinæ in Italia, de ejus Martytyrio, ætate, & cultu ex Variis 12

Publius in veneratione apud Græcos. Ex magnis Menæis 364

Publius M. Ex Martyrologiis 864

Quartilla M. Nicomediæ. Ex Martyrol. 536

Quintianus M. Armenus Ex Martyrologiis 9

Quintilianus M. Ex Martyrologiis 325

Quintus M. Alexandriæ. Ex Martyrologiis 398

Quiriaca M. Nicomediæ. Ex Martyrologiis 536

Quiriacus M. Ex Martyrologiis 66

Quiriacus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Redemptus Ep. Ferentinus in Italia. Ex Gregorio Magno & Martyrologiis 752

Regina M. Ex Martyrologiis 66

Richardus Ep. Cicestriæ in Anglia 277. Vita ex Ioanne Capgravio. Cap. 1 Vita, studia, munia ante susceptum Episcopatum 278. cap. 2 Promotio ad Episcopatum, labores, virtutes in eo munere 279. cap. 3 Prædicatio, obitus miracula 281. Alia Vita auctore Radulpho Ord. Prædic. ejus Confessario. ex Ms. 282. Liber 1 Vita ejus 284 Cap. 1 Nativitas, studia, Cancellarii officium 285. cap. 2 Consecratio & res in Episcopatu gestæ 288. cap. 3 Expletum S. Pauli monitum: Oportet Episcopum irreprehensibilem esse 290. cap. 4 Item illud, Episcopum requirentis pudicum, ornatum doctorem, non percussorem sed modestum 294. cap. 5 Zelus pro justitia, & animus ab omni cupiditate alienus 296. cap 6 Eum fuisse domui suæ bene præpositum, neque neophytum 299. cap. 7 Miracula in vita patrata 302. cap. 8 Revelatio de ejus gloria. Extremi labores; morbus, obitus, sepultura 306. Liber 2 Miracula post mortē duobus capitibus deducta 308 ad 312 cap. 3 Canonizatio. Bulla Urbani IV 313. Epilogus ad Cicestrenses 317

Romana M. Sirmii ex Martyrologiis 536

Romana M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Romanus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Rufina M. Sirmii ex Martyrologiis 536

Rufinus M. in Africa ex Martyrologiis 658

Rufinus Thaumaturgus, Diaconus Sinope ad Pontum Euxinum M. capite plexus ex Menæis Mss. 662

Rufinus M. ex Martyrologiis 821

Rufus M. Tomis in Scythia ex Martyrologiis 244

Satullus M. ex Martyrologiis 66

Saturninus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 9

Saturninus M. ex Martyrologiis 66

Saturninus M. ex Martyrologiis 325

Saturninus Ep. Veronen. Ex Martyrol. & scriptoribus Veronensibus 663

Saturninus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 862

Saturus M. an Sirmii? ex Martyrologiis 536

Satyrus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Secundus M. Armenus ex Martyrologiis 9

Secundus M. Sirmii ex Martyrologiis 536

Simeon in veneratione apud Græcos. Ex Menæis. An discipulus S. Marciani? 376

Sirmion M. ex Martyrologiis 820

Sixtus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Sixtus seu Xistus I Pontifex Romanus M. Cap. 1 Cultus, ætas, Acta 533. cap. 2 Translatio S. Sixti Roma Aletrium 906. cap. 3 Nova corporis sancti inventio & translatio 908

Solutor M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Solutor M. ex Martyrologiis 746

Stephanus M. in Ægypto Ex Martyrologiis 9

Successor M. ex Martyrologiis 746

Successus M. ex Martyrologiis 325

Successus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 398

Successus M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Successus M. ex Martyrologiis 864

Synnidia M. Tomis in Scythia ex Martyrol. 244

Teguliana M. ex Martyrologiis 538

Terentius Martyr Afer 860 Vita ex Ms. Græco 861

Theodolus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Theodora vidua, sanctimonialis Thessalonicæ 405. Encomiū per Nicolaum Cabasilam Archiep. Thessalonic. ex Ms. Græco Cæsareo Viennensi 405. cap. 1 Patria, natales, conjugium 406. cap. 2 Vita monastica & virtutes 407. cap. 3 Laudum Synopsis & cum aliis Sanctis comparatio 408. Acta Græca a pag. LV ad LIX.

Theodora M. Romæ an Virgo? soror S. Hermetis M. Ex hujus Actis & S. Alexandri Papæ 5

Theodorus Afer M. 860. Vita ex Ms. Græco 861

Theodosia V. M. Cæsareæ in Palæstina ex Menol. Basilii Imper. & aliis Græcis 61. Miracula post translationem Corporis Constantinopolim ex Ms. 63

Theodulus Lector M. Thessalonicæ 321. Acta ex Ms. Græco. Cap. 1 Natalis, Ordo, Constantia, prima coram Præside interrogatio 322. cap. 2 Oratio in carcere, secunda confessio 323. cap. 3 martyrium 324 Acta Græca a pag. XLII ad XLVI.

Theonas in veneratione apud Græcos ex Menæis. An idem laudatus a Palladio? 376

Thesidius M. Tuscaniæ in Hetruria ex Ferrario 10

Thermas M. apud Græcos ex Menæis 401

Thomas de Tolentino & socii Ord. S. Francisci Martyres in India 50. Acta Martyrii auctore B. Odorico ex Mss. Cap. 1 Martyrium B. Thomæ, Jacobi & Demetriii 52. cap. 2 Martyrium B. Petri, Judex punitus, ossa omnium a B. Odorico translata. Miracula 54

Tigernacus Ep. in Hibernia 401. Vita ex 3 Mss. Cap. 1 Ortus, educatio, captivitas, peregrinatio. Mortui resuscitati 402. cap. 2 Monasteria constructa. Miracula. Obitus 403

Timorius M. Carthagine ex Martyrologiis 745

Timotheus M. in Macedonia ex Martyrologiis 537

Timotheus M. Antiochiæ ex Martyrologiis 658

Timotheus M. Alexandriæ ex Martyrologiis 537

Titus Thaumaturgus, Presbyter Hegumenus apud Græcos 101. Acta ex Menæis Græcis 102

Tyria M. Alexandriæ ex Martyrologiis 537

Venantius Ep. M. a Joanne IV ex Dalmatia Romam translatus, Toletanis Episcopis perperam adnumeratus 6. Reliquiæ Pragæ & Bononiæ 897

Venatius M. Arimino Fuldam translatus sub B. Rabano, ex hujus Vita per Rudolfum coævum cum variis miraculis 7

Valerius M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Viarius M. ex Martyrologiis 864

Victor M. Heracleæ ex Martyrologiis 9

Victor M. Armenus ex Martyrologiis 9

Victor M. in Ægypto ex Martyrologiis 9

Victor M. in Africa ex Martyrologiis 66

Victor Ep. Barcinone M. ex Martyrol. 321

Victor M. ex Martyrologiis 325

Victor M. Nicomediæ ex Martyrologiis 536

Victor M. in Libya ex Martyrologiis 659

Vincentius Ferrerius Ord. Prædicatorum Veneti in Armoricis. § 1 Varii Vitæ scriptores. Cultus sacer 477. § 2 Chronologia ab nativitate ad an. 62 ætatis 679. § 3 Quæ loca & quo tempore sint ejus prædicatione illustrata 480. § 4 Ultimum vitæ decennium explicatum 481. Vita auctore Petro Ranzano Ord. Prædicat. ex Mss. 48. Lib. 1 Gesta usque ad maturam ætatem. Cap. 1 Nomen. Præsagia ante nativitatem: pueritia & adolescentia 484. cap. 2 Ingressus in Ord. Prædic. Studia Theologica. Conciones 486. cap. 3 Infestationes dæmonum, tentationes a mulieribus illatæ. Fama a detrahente lacerata, & restituta 487. Lib. 2 Res in matura ætate gestæ. Cap. 1 Labores in schismate Ecclesiæ. Apparitio Christi. Auctoritas Euangelii prædicandi 490. cap. 2 Conciones in variis regnis habitæ. Methodus vivendi, circumducendi comites & convertendi alios 493. cap. 3 Efficacia concionum: conversio Judæorum, Saracenorum, aliorum. Donum linguarum. Occursus Principum & aliorum 494. cap. 4 Consilium in rebus fidei & politicis. Orationis gratia. Adhortatio S. Dominici apparentis 496. Lib. 3 Prophetiæ donum. Miracula in vita patrata 498. Cap. 1 Varia prædicta quæ evenerunt 498. cap. 2 Absentia & abscondita revelata 500. cap. 3 Mortuis vita & mutis loquela data. Panis & vinum non diminutum 502. cap. 4 Dæmones expulsi & coërciti. Tempestates, pluvia & siccitas nimia sublata 504. cap. 5 Morbi curati. Calumniæ depulsȩ 507. Lib. 4 Acta duobus ultimis annis. Mors, sepultura. cap. 1 Accessus in Britanniam Armoricam, mora, morbus, obitus 509. cap. 2 Exequiæ. Miracula post mortem 511. Alia miracula ad sepulcrum patrata, Auctore Francisco Castilionæo ex Mss. 512 Alia miracula ex processu Venetensi, a Bernardo Guyardo de Jesu Maria collecta ex Gallico. cap. 1 Miracula Veneti, maxime civibus facta 514 cap. 2 & 3 Miracula patrata diœcesanis 516 & 519. cap. 4 Miracula in aliis Britanniæ Episcopatibus patrata 521. Gloria posthuma ex variis. Cap. 1 Acta pro Canonizatione 423. cap. 2 Ordo Canonizationis ex Bulla Pii II 524. cap 3 Elevatio, Reliquiæ, occultatio corporis 525. cap. 4 Inventio, recognitio & translatio anni 1637 facta 526. cap. 5 Festum translationis 6 Septemb. 529

Urbanus M. ex Martyrologiis 538

Ulpianus M. Tyri in Phœnicia, ex Eusebio & Martyroll. 250

Urbicus Ep. Claromontanus. Ex Actis S. Austremonii, Greg. Turonensis & aliis 251

Virgines v Martyres Sirmii ex Mroll. 819

Virgines VII Canonicæ Mart. Ex Mroll. 820

Vrbanus M. Thessalonicæ. Ex Martyrologiis 67

Vrsulina Virgo Parmæ in Italia 723 Vita auctore Simone de Zanachis Carthusiano Ex MSS. 725. Cap. 1 Nativitas & adolescentia divinis revelationibus illustrata 726. cap. 2 Avenionense iter ad commonendum Clementem Antipapam 728. cap. 3 Iterata Avenionem profectio & constantia inter schismaticos ferocientes 729. cap. 4 Peregrinatio in Terram sanctam: Obitus Veronæ in exilio 733. cap. 5 Virtutes & adhortatio ad eam imitandam 735 cap. 6 Miracula 738

Walaricus Abbas Leuconaensis in Picardia Comm. prævius § 1 Tempus vitæ, Acta conscripta, etiam Translationum. Dies obitus num 1 Apr. an 12 Decembris? Cultus sacer 14. §. 2 Annus mortis, Corporis varia conservatio 14. Vita a Ragimberto Abbate prope coævo primum scripta, postea ab alio interpolata ex MSS. Prologus 16. Cap. 1 Ortus, vita pastoritia dein monastica variis in locis, potissimum Luxovii 17. Cap. 2 Peregrinatio in Neustriam & Winmacensem ditionem; mortuus resuscitatus; alia miracula 19. cap. 3 Spiritus S. Walarici propheticus: donum curationum: idolum ejus jussu dejectum 20. cap. 4 Irrisores ejus puniti. Virtutes, forma corporis, obitus, sepultura 21. cap. 5 Miracula post mortem patrata: ecclesia cum monasterio constructa 22. Relatio corporis & miracula ex MSS. Cap. 1 Corpus ad monasterium S. Bertini delatum 23. cap. 2 Ab Hugone Capeto relatum ad proprium monasterium 24. cap. 3 Miracula sub quatuor Abbatibus facta 25 Supplementum ex libro 3 Vitæ Metricæ MS. 27 Appendix. Fulcherensis prædii possessio miraculis vindicata illato S. Walarici corpore ex MS. 29

Waldetrudis fundatrix parthenonis Canonissarum Montibus Hannoniæ 829. Vita ex MSS. 837. Cap. 1 Genus, matrimonium, continentia, 838. cap. 2 Vita solitaria dein monastica. Colloquium cum S. Aldegunde 839. cap 3 Miracula, obitus 841, Appendix ex Hermanno Abbate S. Martini Tornac. 842.

Wilhelmus Ab. Roschilden. in Dania Ord. Canonicorum Regular. S. Victoris, § 1 cultus, Canonizatio, Professio 620. § 2 Scripta Vita & miracula. Acta Parisiis illustrata 622. Vita auctore ejus discipulo ex Ms. Cap. 1 Canonici seculares ad S. Genovefæ. Regulares introducti 625. cap. 2 e seculari Canonicus Regularis magni zeli exempla præbet 627 cap. 3 In Daniam accersitus fit Abbas Roschildensis, & multa adversa fortiter sustinet 630. cap 4 Ejus virtutes & viventis miracula 632. cap. 5 Felix obitus, signa futuræ gloriæ prægressa ac secuta 634. cap. 6 7 & 8 Miracula post transitum 636, 638, 641.

Winebaudus Abbas Trecis 572 Vita ex Promptuario Tricaßino Camuzati 573

Zenon M. apud Græcos ex Menæis 399

Zenon Afer M. 860 Vita ex MS. Græco 861

Zonisus M. Thessalonicæ ex Martyrologiis 67

Zosimas Presbyter monachus in Palæstina. § 1 Ætas longe antiquior quam vulgo creditur 67 2 Cultus 4 Aprilis 70

Zosimus M. Tomis in Scytia, ex Martyrologiis 244.

INDEX CHRONOLOGICVS.

I CHRISTI SECULUM.

Initium primi seculi cum Æra Christi vulgari, quæ etiamnum fluit incidit in Consulatum Cossi Cornelii Lentuli & L. Calpurnii Pisonis.

Anno VI præ vio Jesus Christus incarnatus est XXV Martii, & natus XXV Decembris.

Anno IV prævio, Herode mortuo, regnat Archelaus. At post cœptam Æram

Anno II Tiberius cum Augusto Imperium administrat.

Anno 14 Tiberius, mortuo Augusto, solus imperat.

Anno 26 Christus baptizatur a Joanne VI Januarii.

Anno 29 Christus expletis vitæ annis XXXIII & mensibus III, in Cruce mortuus est XXV Martii, & resurrexit XXVII, Consulibus duobus Geminis.

Anno 40 S. Petrus Cathedram Romæ collocat.

Anno 65 SS. Petrus & Paulus sub Nerone, tunc Romæ præsente, martyrio coronantur.

Anno 67 S. Linus Papa obit Martyr.

Anno 77 S. Clemens, abdicato Pontificatu, vivit Episcopus, Apostolicus usque ad annum 100. Interim sederunt Cletus, Anacletus, Fuaristus.

Omnia hæc, cum succeßione aliorum Pontificum usque ad annum DXXV, explicantur in Diatriba præliminari usque ad pag. XXXVII.

Seculo 1 S. Prochorus e primis Diaconis Ep. Nicomediæ Mart. Antiochiæ 818

S. Ctesiphon Ep. Vergii in Hispania prædicat 4 a

SS. Herodion Novarum Patrarum, Asyncritus Hyrcaniæ, Phlegon Marathonis, & Hermes Dalmatiæ Episcopi Martyres 741

SECULUM II.

Anno 116 Martyres plurimi a S. Alexandro Papa baptizati coronantur 859

SS. Victor & Aëtius Episcopi Barcinonenses martyrio coronantur 321

Anno 117 S. Theodora, soror S. Hermetis, Romæ obit Martyr 5 b

S. Alexandro Papa mortuo, ante ejus Vicarius successit Sixtus 1 Papa 533 b

Anno 127 S. Sixtus 1 Papa Martyr obit anno 1 Hadriani Imp. 533 c

Anno 170 Melito Ep. Sardium Apologeticum scribit pro Christianis & alia plura 11

Circa 180 S. Dionysius Ep. Corinthiorum obit. 742

S. Hegesippus scriptor Ecclesiasticus obit 656

III. SECULUM.

Sub Decio SS. Terentius, Africanus, Maximus, Pompejus, Zenon, Alexander, Theodorus & alii XXXIII aut XXXVI Martyres Afri. 860

Judæi ad fidem conversi, Mart. Leontinis in Sicilia 819

Anno 288 S. Vrbicus a S. Austremonio ordinatur Episcopus Claromontanus 252 e

Anno 289 S. Chrysogonus obit Martyr Aquileiæ, Diocletiano præsente 247 e

Anno 490 SS. Agape, Chionia & Irene sorores martyrio coronantur Coss. Maximiano Imp. III & Diocletiano IV 247 d

Circa 300 Prudentius Ep. Atini in Italia Mart. 12

IV. SECULUM.

Initio seculi 4 SS. Agathopus Diaconus & Theodulus Lector, Thessalonicæ in mari submersi coronantur 321 f

Anno 304 S. Ædesius Alexandriæ Martyr obit 746

S. Calliopus Pompejopoli in Cilicia capite inverso crucifigitur 659

Sub Maximiano S. Polycarpus & socii Martyres Alexandriæ 56

S. Apphianus M. Cæsareæ in Palæstina 59

S. Theodosia V. M. Cæsareæ in Palæstina 61

Circa 310 SS. Rufinus Thaumaturgus Diac. Aquilina & cc Milites Mart. Sinope ad Pontum Euxinum 662

Circa 312 S. Vrbicus Ep. Claromontanus obit 252 e

Post 355 SS. Desa Ep. Mariabus Presb. Abdiesus & alii CCLXX Bizabdenses in Perside Mart. 821

Anno 362 S. Eupsychius M. obit Cæsareæ in Cappadocia sub Juliano 822

Circa 376 S. Badimus Archimandrita M. sub Sapore R. Persarum 824 825 a

Sub finem sec. 4 S. Aphraates Anach. in Syria obit 664

V. SECULUM.

S. Acacius Ep. Amidæ in Mesopotamia 826

Anno 411 Collationi, Carthagine cum Donatistis habitæ, præfuit S. Marcellinus 540 d

Anno 413 Idem in eadem urbe obit Martyr. 539

Anno 421 S. Maria Ægyptiaca videtur obiisse 68 e

Anno 425 S. Cælestinus Papa creatur. 543 a

Anno 431 Conciliū Oecumenicū Ephesi habitū 544

Anno 432 S. Cælestinus Papa obit VI Aprilis 543

Circa 446 S. Amantius Ep. Comensis obit 747

Circa 456 SS. Martyres Afri sub Geiserico in Paschate occisi sunt 400

Anno 461 S. Perpetuus creatur Ep. Turonensis 748 c præest Concilio Turonensi 749 d

Anno 468 S. Abundius Ep. Comensis in Italia obit 2 Aprilis 90 b

Circa 490 S. Perpetuus Ep. Turonensis obit 748

VI. SECULUM.

5 aut 6 sec. S. Georgius solitarius in Malæo monte Peloponesi 326

Sub initium sec. 6 S. Marcellus Ep. Diensis in Gallia obit 826 827 c

Seculo 6 S. Musa Virgo Romana Floret. 94

Anno 512 S. Eutychius Patriarcha CP. nascitur 548 b

Circa 413 S. Nicetius dein Episc. Lugdunensis nascitur 95 a

Anno 542 S. Eutychius Patriarcha CP. ordinatur Presbyter 548 b

Circa 550 S. Tigernacus Ep. in Hibernia 401

Anno 551 S. Nicetius ordinatur Episcopus Lugdunensis 95 a

Anno 552 S. Eutychius creatur Patriarcha CP. 548 b

Anno 553 Concilium V Oecumenicum Constantinopoli habitum 556 557

Anno 560 S. Eutychius Patriarcha CP. exul ducitur Amaseam 548 c

Anno 572 Persicum bellum cum Romanis renovatum 563 b 564 b

Anno 573 S. Nicetius Ep. Lugdunen, obit 2 Apr. 95

Anno 577 S. Eutychius Patriarcha CP. ab exilio revocatur ad Sedem suam 548 c

Anno 582 Idem obit 6 Aprilis, dein Tiberius Imp. 14 Augusti 548 c e

Circa 586 S. Redemptus Ep. Ferentinus in Latio obit 752

VII. SECULUM

Seculo 7 S. Dodolinus Ep. Viennæ in Gallia 30

Circa 612 S. Walaricus Er. venit Leuconaum in Picardia: obiit ibidem Abbas anno 619 aut 622, 14, 15

Circa 620 S. Winebaudus Abbas Trecis obit 572

Circa 641 Joannes Papa IV corpora Sanctorum ex Dalmatia Romam transfert 6 b

Anno 636 S. Isidorus Ep. Hispalensis moritur 328 d

Circa 661 S. Palladius Ep. Autissiodoren. obit 864

Circa 665 S. Leuconius Ep. Trecensis obit 12

Sub finem sec. 7 S. Waldetrudis fundatrix Parthenonis Canonissarum obit 829

VIII. SECULUM.

Anno 722 S. Hugo creatur Archiepiscopus Rotomagensis 843 e

Anno 730 Idem obit 843 e

Anno 735 S. Plato Hegumenus nascitur 365 d

Anno 758 Idem fit monachus in cœnobio Symbolorum 365 d

Anno 770 Creatur Hegumenus ejusdem monasterii 365 d

Anno 782 Item monasterii Sacudionis 363 e

Anno 794 Abdicata præfectura fit reclusus 363 e

Circa 800 S. Attalas Abb. Ord. S. Benedicti Tauromenii in Sicilia 253

IX. SECULUM.

Anno 807 S. Plato a Nicephoro Imp. mittitur in exilium 363 f

Anno 813 obit 17 Martii, sepelitur & colitur 4 Aprilis 363 f 364 a

Circa 816 S. Georgius Ep. Mitylenæ in insula Lesbo obit exul 668

Anno 824 S. Nicetas Hegumenus Mediciensis in Bithynia obit 253 c

Circa 828 S. Philaretus monachus Ord. S. Basisiii obit Martyr. 753

836 S. Venantii M. corpus transfertur Arimino Fuldam 7

Anno 830 S. Macarius Hegum. Monasterii Pelecetes Confessor sub Iconomachis 30

Circa 839 S. Berthamus Ep. in Scotia obit 60 c

Anno 853 S. Joannes IV Ep. Neapolit. obit post annos Sedis plusquam 17 31

Anno 870 B. Notkerus Balbulus floret, & Martyrologium scribit 577 b

Anno 883 S. Josephus Hymnographus obit Constantinopoli 266 268 f

Anno 873 S. Beda junior fit monachus in Rhodigino Italiæ territorio Obit anno 883 866 f

Anno 892 Monasterium Trecense S. Lupi a Normannis eversum 572 c

Sub Iconom. S. Titus Thaumaturgus Presbyter Hegumenus apud Græcos floruit 101

X. SECULUM.

Anno 903 S. Elias monachus in Calabria obit 17 Julii 605 e

Anno 912 B. Notkerus Balbulus monachus Sangallensis in Helvetia obit 576 577 c

Anno 981 Corpus S. Walarici monasteriolo capto deportatum ad monasterium S. Bertini ad proprium locum refertur, uti & corpus S. Richarii, ab Hugone Capeto 23

XI, SECULUM.

Seculo 11 Canonici Regulares S. Rufi clarent in Provincia 620 c

B. Eberhardus ex Comite Nellenburgensi monachus Ord. S. Benedicti 669

Anno 1012 S. Macarius Archiep. Antiochenus Gandavi obit 874 876 d

Anno 1020 S. Philaretus Junior nascitur in Sicilia 605 f

Circa medium seculi S. Casilda Virgo Toletana obit 847

Anno 1035 S. Hugo postea Episcopus Gratianopolitanus nascitur 36

Anno 1058 B. Paternus reclusus Paderbornæ in sua cella comburitur 896

Anno 1063 S. Isidori Ep. Hispalensis corpus transfertur Legionem 357 d

Anno 1064 Schafhusiense monasterium a B. Eberhardo constructum dedicatur 670 e

Anno 1067 S. Macarii Archiep. Antiocheni corpus Gandavi elevatur 874 c

Anno 1070 S. Philaretus Junior monachus in Calabria obit 605

Anno 1079 S. Geraldus construit monasterium Silvæ-majoris 420 e

Anno 1080 S. Hugo Episcopus Gratianopolitanus ordinatur 36

Anno 1090 S. Aybertus fit monachus Crispinii in Hannonia 672 c

Anno 1095 S. Geraldus Ab. Fundator Silvæ-majoris in Aquitania obit 409 427 f

Sub finem seculi S. Galterius Ab. S. Martini juxta Pontisaram obit 753

XII. SECULUM.

Seculo 12 S. Hugo Abbas Bonæ-Vallis in Delphinatu 46

Anno 1127 S. Albertus Ep. Montis-Corvini in Apulia obit 433

Anno 1128 S. Celsus Archiep. Armacanus in Hibernia obit 619

Anno 1129 Canonici Regulares incipiunt Conventum S. Victoris Parisiis 620 f

Anno 1130 S. Gaucherius Prior Canonic. Regularium obit 850

Anno 1132 S. Sixti I Papæ corpus datur Aliffensibus, sed media via factum immobile, Alatrum infertur 534 d e 907

S. Hugo Episcopus Gratianopolitanus obit 36

Anno 1134 Idem canonizatur 37

Anno 1135 Regula Augustiniana in monasterio Trecensi S. Lupi accepta 572 e

Anno 1140 S. Aybertus reclusus Ord. Benedictini in Hannonia obit 672

Circa 1140 S. Geraldi Ab. Silvæ-majoris Vita prior scripta 411 b

Anno 1147 Canonici Regulares incipiunt Conventum S. Genovefæ Parisiis 620 a 623 a

Anno 1153 Ad honorem S. Sixti I Papæ & aliorum dicatur altare Aletrii 535 a

S. Galterii Ab. corpus transfertur Pontisaræ 768 f

Anno 1156 S. Bertholdus cœpit Carmeli habitationem 784 b

Anno 1172 S. Wilhelmus fit Ab. Roschilden. in Dania Ord. Canon. Regular. 621 a

Anno 1179 S. Winebaudi Ab. Trecensis Reliquiæ exornantur 572 a 573 a

Circa 1180 B. Albertus fit Prior Mortariensis 769 f

Anno 1184 Consecratur Ep. Vercellensis 769 f

Anno 1185 In Carmelo degunt 10 eremitæ sub sene Sacerdote 779 e f

Circa 1190 S. Geraldi Ab. Silvæ-majoris Vita posterior scripta 411 c

Anno 1192 S. Geraldus Abbas Silvæ-majoris a Cælestino 3 Papa Sanctis adscribitur 409 c d

Anno 1193 B. Juliana Corneliensis Retinnæ prope Leodium nascitur 440 a b

XIII. SECULUM.

Anno 1203 S. Wilhelmus Ab. Roschilden. in Dania Canonicorum Regular. obit 620

Anno 1204 B. Albertus eligitur Patriarcha Hierosolymitanus 772 b 773 f

Anno 1208 B. Juliana Corneliensis incipit illustrari visione de festo Ven. Sacramenti 440 b

Anno 1209 S. Mariæ Jacobi corpus dicitur Verulæ inventum 815 b

Videtur Regula a B. Alberto Brocardo & Eremitis in Carmelo scripta 786 e

Anno 1216 S. Dionysii Ep. Corinthiorum corpus Parisiis excipitur 745 a

Anno 1224 S. Wilhelmi Ab. Roschilden ab Honorio 3 Canonizatur 621 b

Anno 1226 Regula Carmelitis approbata ab Innocentio 3 Papa 791

Circa 1230 B. Nicolaus de Arcu Ord. Cisterc. in Sicilia 48

Gregorius 9 confirmat Regulam Carmelitarū 793 b

Post 1230 B. Hermannus Josephus Ord. Præmonstrat. Steinfeldiæ in Germania obit 682

Anno 1238 S. Wilhelmus Ab. Roschilden. corpus transfertur 621 c

Circa 1240 S. Gilbertus Ep. Cathenensis in Scotia 49

Anno 1246 Festum ven. Sacramenti Corporis Christi cœptum est celebrari 440 b c

Anno 1247 Innocentius IV mitigat & auget Regulam Carmelitarum 794 b

Anno 1250 S. Waldetrudis caput a corpore avulsum ob peregrinantium venerationem 830 d e

Anno 1253 S. Richardus Ep. Cicestriæ in Anglia obit 277

Anno 1258 B. Juliana Corneliensis Fossis moritur 440 c d

Anno 1270 B. Clemens eligitur Generalis Eremitarum S. Augustini, dein abdicat se, & iterum assumitur 804 b c

Anno 1287 Honorius IV Papa permittit pallium album assumi a Carmelitis loco carpitæ seu cappæ barratæ 800 c d

Anno 1291 B. Clemens Generalis Eremitarum S. Augustini obit 804 c

XIV. SECULUM.

Anno 1303 Corpus S. Ayberti capsæ inclusum transfertur 672 f

Anno 1322 B. Thomas de Tolentino & tres socii ex Ord. S. Francisci in India Martyres 50

Anno 1342 B. Martinus solitarius Genua obit 805

Anno 1349 SS. Waldetrudis & Vincentii corpora in processione delata 830 f

Anno 1257 S. Vincentius Ferrerius nascitur 479 d

Anno 1374 Idem habitum Ord. Præd. accipit 479 d e

B. Antonius Pavonus Ord. Præd. Martyr. obit 852

Anno 1384 S. Vincentius Ferrerius creatur Magister in Theologia 479 f

Anno 1395 Confessarius & Magister sacri Palatii 480 a

Anno 1396 a Christo constituitur Præco Euangelicus 480 a

Anno 1398 Prædicat in Catalaunia 480 d 494 e

Anno 400 in Provincia 480 e

XV. SECULUM.

Annis 18 S. Vincentius Ferrerius prædicat in Hispania, Gallia, Belgio, Anglia, Scotia, Hibernia 480, 481, 482

Anno 1410 B. Ursulina Parmensis Virgo obit 723

Circa 1415 Guilielmus Cuffitella eremita Xiclensis in Sicilia obit 379, 379 c

Anno 1419 S. Vincentius Ferrerius moritur Veneti in Armoricis 477, 480 b c

Anno 1453 Eugenius 4 mitigat Regulam Carmelitis circa esum carnium 795 c d

Anno 1437 S. Franciscus de Paula in Calabria in oppido Paula nascitur 106 f 195 d 196 a

Anno 1448 SS. Mariæ Jacobi & Salomæ inventa sunt corpora, facta inquisitione coram Legato Apostolico 816 e f

Anno 1455 Petrus Ranzanus scribit Vitam S. Vincentii Ferrerii 478 a

Anno 1456 Ejusdem corpus elevatur die 5 Apr. 525 e

Anno 1458 Bulla Canonizationis editur 524, 525

Anno 1464 Corpus S. Ayberti novæ capsæ imponitur 672 f

Anno 1467 S. Franciscus de Paula ecclesiam primam Paulæ struit 199 d

Anno 1470 S. Franciscus Castilionensis scribit Vitam S. Vincentii Ferrerii 478 c

Anno 1471 Pyrrhus Archiepiscopus Consentinus confirmat Ordinem S. Francisci de Paula 195 f

Anno 1474 Idem facit Sixtus IV per Episcopum S. Marci 196 c

Anno 1478 B. Catharina Palantina, fundatrix monasterii S. Mariæ de Monte supra Varesium in Ducatu Mediolanensi, obit 643

Anno 1430 Reliquiæ SS. Hyacinthi, Elisabethæ, Paulini, Ægidii, Catharinæ, ex Hungaria delatæ Vlysiponem 898 e f

Anno 1490 Puer a Judæis crucifigitur in Hispania in districtu Toletano 3 d

XVI. SECULUM.

Anno 1501 Juliana, B. Catharinæ Palantinæ socia, & Sancta habita, moritur 650 c

Anno 1502 Vita S. Francisci de Paula adhuc viventis scribitur Gallice, hic Latine editur 103 f 106 c

Anno 1502 Ejusdem secunda Regula probata, & anno sequenti tertia, & anno 1506 quarta 209 c f

Anno 1502 B. Catharinæ Palantinæ corpus, auctoritate Alexandri VI Papæ transfertur 650 a

Anno 1507 B. Ursulinæ Virg. corpus arcæ marmoreæ Parmæ inclusum 724 f

Anno 1509 B. Hermanni Josephi tumba Reliquiarum in medio templi collocata Steinfeldiæ 684 b

Anno 1512 B. Notkeri Canonizationis Processus institutus jussu Julii II Papæ 596

Anno 1413 Eidem decernitur & defertur cultus Beati 603

Anno 1533 B. Catharinæ Palantinæ miraculis coruscæ conditur monasterium 644 b

Anno 1538 Decreta festivitas a Paulo III Papa B. Guilielmo Cuffitella 378 a

Anno 1516 Reliquiæ SS. Benedicti, Scholasticæ, Rochi, Mauri, Placidi & Yvonis ex Francia delatæ Vlysiponem 898 d e

Anno 1547 Julianæ, B. Catharinæ Palantinæ sociæ, corpus transfertur in chorum 650 d

Anno 1562 Corpus S. Francisci de Paula ab Hugonottis comburitur, Reliquiis aliquibus asservatis 220 f 221

Anno 1569 Reliquiæ SS. Agathæ, Cæciliæ, Barbaræ, Dorotheæ, Felicitatis & Alexii, Florentia translatæ Vlysiponem 898 f 899 a b

Anno 1571 Reliquiæ SS. Bartholomæi, Theclæ, Josaphat, Mariæ Ægyptiacæ & Pelagiæ Venetiis translatæ Vlysiponem 899 c

Anno 1584 S. Sixti I Papæ corpus Aletrii reperitur 534 c f 535 a

Circa 1590 S. Vincentii Ferrerii arca Reliquiarum occultatur, ne ab Hispanis auferatur 526 d

Anno 1594 Reliquiæ SS. Adriani M. Gertrudis de Oosten, Julianæ, Lutgardis, Cuneræ & Christinæ Mirabilis, delatæ e Belgio Vlysiponem 898 b c

XVII. SECULUM.

Anno 1606 B. Ursulinæ Virg. corpus Parmæ transfertur 724 f

Anno 1606 S. Hilarii M. corpus Roma delatum est Bononiam 820 f

Anno 1610 S. Hilarii M. corpus Roma delatum est Villavicosam in Lusitania 820 f

Anno 1611 S. Macarii Archiep. pars brachii donata ecclesiæ Larnensi 893 e f

Anno 1616 Ejusdem corpus imponitur novæ argenteæ thecæ 894 d e

Anno 1627 SS. Mariæ Jacobi & Salomæ reliquiarum capsa aperta coram Card. Richelio 817 c

Anno 1628 SS. Othmari atque Notkeri corpora transferuntur 578 e

Anno 1633 Reliquiæ XXXIV Sanctorum Vlysippone allatæ obtinentur Antverpiæ in cœnobio S. Salvatoris 73 c c

Anno 1637 Arca Reliquiarum S. Vincentii Ferrerii inventa, recognita & translata 526 f 527 528

Anno 1641 S. Hilarii M. corpus Roma delatum est Complutum 820 e

Post 1643 S. Bedæ junioris corpus translatum ad marmoreum altare 873 e

Anno 1651 Reliquiæ SS. Walarici, Blithmundi, Sevoldi, Vulganii, Rithberti recognoscuntur in monasterio S. Walarici 16

Anno 1657 S. Galterii Ab. corpus in novam capsam transfertur 768 d

Anno 1670 Arcæ argenteæ novæ includitur corpus B Guilielmi Cuffitellæ 378 c d

Anno 1672 Reliquiæ XXXIV Sanctorum solenni processione honorantur Antverpiæ 74 d

Anno 1673 B. Hermanni Josephi Reliquiæ Antverpiæ apud Virgines Præmonstat. expositæ 722

ACTA SANCTORVM APRILIS. TOMVS PRIMVS.

Postquam, mense Martio exeunte, victor ab inferis Salvator resurrexit, toto deinde Aprili versatus cum Discipulis est, apparens eis & loquens de regno Dei, aperiendo Scripturas & revelando abscondita a constitutione mundi. Igitur, si mensis hic ab aperto tempore haud vane nuncupatus videtur; nominis sui rationem multo magis probat Ecclesiæ, eorum reseratione mysteriorum, per quæ, inventa redemptione, peccatorum vinculis & dæmonis servitute soluti sancti Martyres, Confessores, Virgines, apertos cælorum aditus nacti sunt; numero quidem propemodum infiniti hoc ipso Aprili, suis vero nominibus noti plures quam mille quadringenti. Horum Acta, ex omnium gentium Christianarum editis ineditisque, vetustis ac novis monumentis, magno labore collecta, & studiosius illustrata, pergimus in lucem emittere. Tu progredientibus perge favere, ut cœpisti, Lector. Ne autem in hoc prolixo opere, succedentibus sibi aliis aliisque, queratur posteritas non fuisse discretum, quid unusquis que præcipue egerit; eo quod plurium non solum studiis consiliisque communicatis, sed stylo etiam ad in vicem attemperato res nostræ procedant; ideo rursum placuit, quod probatum in Februario meminimus, adsciscere initiales nominum nostrorum litteras; ut quibus G. H. præfigitur, ea elucubrasse Godefridus Henschenius; quibus D. P. adnotatur, Daniel Papebrochius elaborasse intelligatur. Heriberti Rosweidi & Ioannis Bollandi multum veneranda nomina, non præferunt monumenta singula, quæ ipsorum labore conquisita, huic inseruntur mensi; optamus tamen ea semper obversari Lectoris animo: quia libenter agnoscimus, collectionem aliqua ex parte ipsorum esse, licet Commentariis Annotationibusque impensum studium totum sit nostrum duorum. Porro Annotationes istas ad Capita singula, quas hactenus minusculo charactere impressas minus commode assequebatur debilior acies senilium oculorum, excudi fecimus eodem quo Commentarios prævios litterarum genere; cum hoc utrobique discrimine, ut quæ nostra sunt alio, alio ipsa allegatorum a nobis Auctorum verba exprimantur. In reliquis priorum trium mensium formam, paßim probatam, retinemus. Vale, Lector, & his sic fruere, ut si quid erratum omissumve videris, amice admoneas submittasque; addendum corrigendumve, aut prima quæ dabitur occasione, aut in secuturo operis totius supplemento.

April I: 1. April

Heiligenlexikon als USB-Stick oder als DVD

Unterstützung für das Ökumenische Heiligenlexikon

Seite zum Ausdruck optimiert

Empfehlung an Freunde senden

Artikel kommentieren / Fehler melden

Suchen bei amazon: Bücher über Acta Sanctorum: Einleitung April I

Wikipedia: Artikel über Acta Sanctorum: Einleitung April I

Fragen? - unsere FAQs antworten!

Im Heiligenlexikon suchen

Impressum - Datenschutzerklärung

Zum Schutz Ihrer Daten:
mit 2 Klicks empfehlen!

Unser Reise-Blog:

Reisen zu den Orten, an denen die
Heiligen lebten und verehrt werden.

- zuletzt aktualisiert 14.12.2014
korrekt zitieren: Societé des Bollandistes:
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet das Ökumenische Heiligenlexikon in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über https://d-nb.info/1175439177 und https://d-nb.info/969828497 abrufbar.