Einleitung Juni VII

Jun. VII

Janningus, Conradus
Sollerius, Joannes Baptista

Acta Sanctorum Junii, ex Latinis et Graecis, aliarumque gentium Monumentis, servata primigenia scriptorum phrasi, Collecta, Digesta, Commentariis et Observationibus Illustrata a Conrado Janningo, e Societate JESU Presbytero Theologo. Tomus VII seu Pars II Supplementi addendorum, mutandorum, corrigendorum in primis V Tomis de Actis Sanctorum ejusdem Mensis. Item Pars Altera Martyrologii Usuardi Monachi ab Additamentis expurgati, castigati et quotidianis observationibus illustrati, Opera et Studio Joannis Baptistae Sollerii ejusdem Societatis Presbyteri Theologi.

Antwerp
Joannes Paulus Robyns 1717

[14], 188, [163], viii, 51, 373-779, [41] p.; ill.

ACTA SANCTORUM JUNII
Ex Latinis & Græcis, aliarumque gentium monumentis, servata primigenia scriptorum phrasi,
COLLECTA, DIGESTA,
Commentariis & Observationibus
ILLUSTRATA A CONRADO JANNINGO
E SOCIETATE JESU PRESBYTERO THEOLOGO
TOMUS VII SEU PARS II
Supplementi addendorum, mutandorum, corrigendorum in primis V Tomis de Actis Sanctorum ejusdem Mensis.
ITEM PARS ALTERA
MARTYROLOGII USUARDI MONACHI
AB
Additamentis expurgati, castigati & quotidianis observationibus illustrati.
OPERA ET STUDIO JOANNIS BAPTISTÆ SOLLERII
EJUSDEM SOCIETATIS PRESBYTERI THEOLOGI.

ANTVERPIÆ,
APUD JOANNEM PAULUM ROBYNS.

MDCCXVII.

CAROLO VI ROMANORUM IMPERATORI AUGUSTISSIMO, POTENTISSIMO, INVICTISSIMO
REGI GERMANIÆ, HISPANIARUM, HUNGARIÆ, BOHEMIÆ, DALMATIÆ, CROATIÆ, SCLAVONIÆ &c.
ARCHIDUCI AUSTRIÆ
DUCI BURGUNDIÆ, BRABANTIÆ, STYRIÆ, CARINTHIÆ, CARNIOLÆ &c.
MARCHIONI MORAVIÆ.
COMITI HABSBURGI, TYROLIS, GORITIÆ &c.

DOMINO, DOMINO NOSTRO CLEMENTISSIMO

Tomum hunc Austriaci Junii totiusque de Actis Sanctorum prioris Semestris ultimum, in bina volumina dispertiti sumus, mensis istius sextum & septimum; quorum primum non ita pridem in sacras manus Tuas, AUGUSTISSIME, POTENTISSIME, ET CLEMENTISSIME IMPERATOR ATQUE REX NOSTER, ad thronum Tuum prostrati tradidimus, ea clementia & benignitate susceptum, ut hoc alterum, invictissimo Tuo nomini eodem jure inscribendum, dici possit, moras impatientissime tulisse, quibus a priori ob nimiam molem tantisper debuit separari. Ea tunc præfati sumus, quæ SACRAM TUAM CÆSAREAM ET CATHOLICO REGIAM MAJESTATEM scire oportebat, de vasto hoc nostro Actorum opere, Augustissimæ & Archiducali familiæ, sub Magni Leopoldi, immortalis memoriæ parentis Tui Augustissimi, auspiciis pridem consecrato; ea ausi vaticinari, quæ propitio Numine faventibusque Sanctis, toto Catholico orbe, sed Tuis præsertim Austriacis ditionibus, summa voluptate perfusis, completa vidimus. Silent oratores, CÆSAR AUGUSTISSIME, tacitique præterire solent subsecutam jacturam; nos eisdem nixi patrociniis, non unam sobolem alteram augurari pergimus, Augustissimæ domus æternum perennaturæ fulcra perpetua. Confidenter dictum sit, spem certam facientibus Superis, non posse non esse beatam fæcundamque progeniem, quam Austriaca Tua pietas fulciat, non posse non esse immortalem, quam tot Cælites patroni tueantur, Tuo favore, Tuis subsidiis, Tua clementissima munificentia in opere, Tuo dicam an nostro, totis quinque & viginti magnis voluminibus illustrati. Fuere hi olim, IMPERATOR AUGUSTISSIME, Divi parentis Tui, semper Pii, semper Augusti, semper Felicis, non sine prodigiis orbi universo explorata fiducia, dum ab ipso diuturni juxta ac prosperi regiminis principio, elusis adversantium artibus, fractis subinde eorum viribus, auxiliis illis cælestibus fretus, nihil deinceps timere didicit; tantum gloriæ consecutus, ut hostium suorum omnium victor, Majorum Tuorum primus Ottomannici fastus domitor, ea sola expugnanda reliquisse videatur, quæ hodie, patronis iisdem bene prosperantibus, nova gloria Cæsareum Tuum nomen, novis victoriis invictas Tuas acies, novis margaritis & unionibus diadema Tuum mirifice exornant. Priori nostra nuncupatoria palam fecimus susceptas olim gravissimo bello arduas Tuas expeditiones, immensos terra marique exantlatos labores, in lacessendo hoste fortitudinem, in retundendis quibusvis conatibus constantiam, eas, ut hic verbo repetamus, tirocinii Tui bellicas virtutes, quæ Te, CÆSAR INVICTISSIME, Majoribus Tuis, quantavis laude inclytis, & parem & superiorem demonstrasse existimamus. Hæc tum maxime animo obversabantur, quæ per Germaniam, Bataviam, Britanniam, Lusitaniam, Hispaniam, Italiam, ac rursus post reditum in patriam gesta, aut videramus ipsi, aut certis relationibus acceperamus; alia non procul posita bella prospicientes, quibus non minorem virtutum laudumque Tuarum segetem, eximia Tua in Deum Sanctosque pietate confisi, sperabamus. Neque vero nos fefellit concepta exspectatio: votis Superi favere, bellantem Te depinximus variisque fortunæ casibus expositum, ubi perpetuas inter vicissitudines, symboli Tui veritatem ostendimus, utpote in quibus Tua Te constantia in recte cœptis, Tua Te in adversis fortitudo avitis regnis dignum, imperio natum, illustrioribus tropæis destinatum repræsentarunt. Hæc ibi proximorum Tuorum decorum præludia cursim delibata sunt: nunc Te, CÆSAR AUGUSTISSIME, non bellatorem modo, sed victorem, sed triumphatorem orbi sistimus: triumphantem inquam, triumpho Cæsare dignissimo, non alio quam Christiano triumpho, dum juratos istius nominis hostes, vicisti, fugasti, superasti. Numquam ejus diei nos capiet oblivio, qua totum Belgium nostrum, gaudio exultans, in omnem lætitiam effusum, grata memoria recordamur, accepto de cæsis ad internecionem apud Carlovitium Turcis nuncio, quem porro alter, non minus laureatus, excepit, extorta iisdem, incredibili copiarum Tuarum robore, quam inexpugnabilem jactabant, Temesvaria, sesquiseculo & amplius immani jugo oppressa. O! fortunatissimum vix inchoati belli principium, quod, ea arce feliciter erepta, omnem una barbaris illis in Pannoniam redeundi & aditum & spem præcluseris, trepidantibus ad signa Tua vicinis Walachorum Moldavorumque rupibus, Belgrado autem non aliam quam Temesvariæ sortem præstolante. Vicisti, AUGUSTISSIME IMPERATOR, vicisti & triumphasti, ea, ut dicebam, victoria, eo triumpho, quem vere Christianum magis mirabitur posteritas, quam quidquid hactenus victoriarum aut triumphorum litteris consignatum novimus. Unus est, isque in longa Cæsarum Romanorum serie Cæsar unicus, idem ille Christianorum primus, quem imitari Te voluisse, non vana conjectura perspexisse videmur. Constantinum illum Magnum loquimur, in Christi signo, in Christi Cruce vincentem & triumphantem. Dicere liceat, tomum hunc nostrum, ejusmodi tropæis plenum, tales victorias, tales triumphos exspectasse, ut in sacras Tuas manus deferretur. Exhibet is, quot fortissimorum Christi Martyrum certamina, tot laureatos eorumdem exitus; verum quod magis huc confert, exhibet & ea ipsa Christianæ pietatis monumenta, quæ in Te, hac nostra ætate renovata, nescio utrum miranda magis, quam veneranda sint. Habet in hoc nostro volumine SACRA TUA CÆSAREA ET CATHOLICA REGIA MAJESTAS, quæ jam a tot seculis Romæ ad æternam memoriam conservata sunt Constantinianæ religionis argumenta, in templo veteri Vaticano non uno loco exhibita & a nobis non indiligenter eruderata. Habet primam Christianam tesseram, veteri ritu, pro eorum temporum fidei libertate varie efformatam, mysticisque allegoriis insignem. Habet primum Constantini labarum, prima Christi monogrammata, prima Christiana signa, quibus Imperator ille Christum ipsum Servatorem, non se, copiarum suarum ductorem constituit. Habet Crucem exercitibus prælatam, vincentem, triumphantem; æterna stupendi signi Constantino dum tyrannum Maxentium insequeretur, commonstrati certa vestigia ΕΝ ΤΟΥΤῼ ΝΙΚΑ IN HOC VINCE. Sic Tu vicisti, sic triumphasti, CÆSAR INVICTISSIME, dum ad aram prostratus, Deo Servatori exercitus tuos commendatos voluisti, quo ducente, servante, protegente, Ottomannicæ Lunæ infesta Christiano nomini cornua gloriosissime præcidisti. At enim, ne hæc a nobis excogitata potius aut exornata, quam a Te facta universus Christianus orbis agnosceret, ea dedisti ejus rei argumenta, quæ nulla umquam vetustate abolenda censemus. Quod elapso proxime anno solis Tuis ardentissimis precibus & sanctissimis votis conceperas, jam recens æterno Tuæ pietatis monumento declaratum ivisti, aureum Crucis simulacrum affabre factum & pretiosissimis gemmis concinnatum celeberrimo copiarum Tuarum Duci Eugenio Allobrogum Principi porrigens, cum hac Tuæ pietatis epigraphe JESUS CHRISTUS GENERALISSIMUS. O egregium munus! o clarissimum Christianæ fiduciæ specimen! o dignum pientissimo Carolo Cæsare humilitatis exemplum! Est in procinctu numerosus selectusque exercitus, Turcarum toties victor; collecti sunt veterani milites, semper assueti vincere, cedere aut fugere nescii; stant in acie fortissimi expertissimique centuriones, tribuni, legati, ductores omnes laureis graves, in victa hactenus Austriacæ militiæ robora; numquam antehac visa classis Danubii fluctibus imperat, Turcarum terror imminensque Istri ostiis pernicies; omnia tripidantium hostium cædem, omnia cladem, certam omnia victoriam pollicentur. At memor sacri eloquii: Nisi Dominus custodierit, frustra vigilat qui custodit; non in fortitudine Tua roboraris, CÆSAR AUGUSTISSIME, una Tua est in Sanctorum omnium Rege, gloriosissimoque eorum primipilo Christo Deo, Christo crucifixo certa fides, indubitata spes, fiducia inconcussa, JESUS CHRISTUS GENERALISSIMUS. Et erit qui de victoria dubitare ausit, ductore pro Cæsare Christo Domino Deo exercituum, certantibus Sanctorum legionibus, pugnante salutifero Crucis signo? Certa est spes Tua, IMPERATOR CHRISTIANISSIME, ita olim Constantinum vicisse demonstravimus; ita & primus Tuo nomine Cæsar, magnus ille Carolus, Sanctorum donatus honoribus; ita, inquam, terrorem olim barbaris tum adhuc gentibus incussit, semper victor, semper triumphator, ea nimirum toto isto victoriarum cursu præditus Christiani animi demissione, ut cum Apostolo fateretur, Gratia Dei se esse quod erat; Christum porro regnare, vincere, triumphare. Ita vicit heros incomparabilis Christianorum agminum notissimo sacro bello antesignanus, regiam coronam promeritus; ita innumerabiles Saracenorum turmas prælato Crucis vexillo ad Antiochiam profligavit; ita expeditionis caput Hierosolymam per Christum Christo restituit. Quid reliquos, tum Imperatores, tum Reges Christianos, illustres olim heroas commemoremus, Conrados, Fridericos, Ludovicos, Philippos, Richardos, ipso illo sacro bello, quale a Te adversus Mahumeticam spurcitiam hodiedum geritur, immensis suis laboribus, relatisque de eodem jurato Christi hoste victoriis, famam numquam intermorituram consecutos? Et proavos Tuos ibidem bellantes quis ignorat? Vel scutum ipsum Austriacum, signum illud etiamnum refert, quo Dux iste fortissimus, & proprio & Mahumetico sanguine undequaque perfusus, Tuam reliquit candidi baltei fasciam, in area coccinea expressam, heroici facinoris memoriam sempiternam. Ramiros, Sancios, Alphonsos, Ferdinandos ex Hispania Tua, paribus triumphis nobiles, præterire cogimur, ut ad alterum Carolum, & ipsum Magnum, pertingat oratio, Imperatorem ordine Quintum, qui circumlatis per Europam victricibus Aquilis, Christi Crucem, inter occidentis Cæsares primus in Africam deportavit. Carolos adumbramus potissimum, quod horum maxime vestigiis insistas, CAROLE AUGUSTISSIME, utriusque gesta, utriusque victorias, nomen, famam, gloriam in Te transferens; ut rectissime pridem luserit poëta, magnitudinis Tuæ non vanus augur, qui in Te uno & Primum & Quintum Carolos redivivos agnovit. Vera utique cecinisse credimus, dum JESUM CHRISTUM GENERALISSIMUM, & quæ eum in æterna gloria circumstant, cælestes animas, preces nostras exaudisse certo confidimus; audemusque adeo imagini Tuæ alteram hanc epigraphen cum demississimis votis nostris subscribere:

Ex Primo & Quinto componit gloria Sextum,
      Majorem Carolo hoc orbis habere nequit.

Liceat & hanc aliam adjungere:

Maximus est Primus, Quintus quoque Maximus. An non
      Ter merito hos inter Maximus es Carole?

Vince igitur, CÆSAR TER MAXIME, ΕΝ ΤΟΥΤῼ ΝΙΚΑ: Vince in hoc signo barbaris omnibus, & infidelibus formidando, in quo Ecclesia Christum Dominum canit vel de ipsis etiam inferorum potestatibus triumphasse. Jam Turcas formidine correptos conspicimus, jam cum Philistæis perturbatos, quod Deus in Tua castra venerit. Jam terga vertunt exclamantes: Væ nobis! quis nos salvabit de manu Christianorum Dei? jam superatis Danubio Savoque fluminibus, totius imperii Turcici propugnaculum aggrederis, mœnibus ad Tua signa ruituris. Vince, CÆSAR TER MAXIME, & quo signo Roma perfidum tyrannum Maxentium expulit, reliquosque toto orbe Christi adversarios superavit Constantinus, eodem agminibus Tuis prælucente, dictam ab Imperatore isto metropolim, infidelium jugo liberatam, Christo Deo, Christo Duci, Christo generalissimo æternum erige pietatis Austriacæ monumentum. Sic augurantur

AUGUSTISSIME ET CLEMENTISSIME PRINCEPS

MAJESTATIS TUÆ IMPERIALIS ET REGIÆ

Devotissimi clientes
CONRADUS JANNINGUS
JOANNES BAPTISTA SOLLERIUS &c.
Societatis Jesu.

FACULTAS R. P. PROVINCIALIS
SOCIETATIS JESU FLANDROBELGICÆ.
ET SUMMA PRIVILEGII CÆSAREI.

Cum Edictis Philippi II Hispaniarum Regis, deinde Serenissimorum Archiducum Alberti & Isabellæ, Belgii Principum, rursumque Philippi III, ac novissime Caroli II, Regum, confirmatis die II Decembris MDCXCII, & XIX Junii MDCXCIV; Provincialibus Societatis Jesu, per Flandrobelgicam pro tempore futuris, potestas facta sit eligendi Typographos & bibliopolas, qui, ad quorumcumque aliorum exclusionem, soli imprimere ac reimprimere possint libros & opera quælibet, rite approbata, curantibusque ejusdem Societatis Patribus edita aut porro edenda, sub consueto suæ Majestatis Privilegio, non aliter impetrando, quam in scriptis obtenta & præexhibita licentia prædicti Provincialis; idque sub gravibus pœnis, in contraventores aut aliter impressa importantes statutis, ut latius in ipsis patentibus litteris apparet. Cum etiam Sacra Cæsarea Majestas idem valere voluerit in ditionibus, S. R. Imperio subjectis,

Ego infrascriptus, Societatis Jesu per Flandrobelgicam Provincialis, potestate ad hoc mihi facta ab Adm. R. P. N. Præposito Generali Michaële Angelo Tamburino, concedo Joanni Paulo Robyns typographo Antverpiensi facultatem imprimendi, & per se aliosque vendendi infrascriptum Opus, ex more Societatis nostræ (quod hisce attestor recognitum & approbatum; videlicet Tomum Septimum de Actis Sanctorum Junii, complectentem Supplementi ad quinque priores Tomos ejusdem mensis Partem secundam, Auctore Conrado Janningo Societatis nostræ Presbytero Theologo. Istam autem facultatem, una cum Privilegio Cæsareo, meæ dispositioni commisso, tali conditione indulgeo, ut prædictus typographus Joannes Paulus Robyns teneatur ea se usum probare intra tres proximos ab harum data menses, eademque ad unam solam impressionem vi harum utatur; sic ut pro iteranda impressione, novo meo vel successorum meorum consensu opus sit. In quorum fidem hasce, manu propria subscriptas, consuetoque nostri officii sigillo munitas, dedi Antverpiæ die XXX Junii anno MDCCXVII.

JACOBUS MATIN.

SUMMA PRIVILEGII REGII.

Regiæ Majestatis diplomate sancitum est, ne quis, præter voluntatem Danielis Papebrochii e Societate Jesu, ejusve ad illustranda Sanctorum Acta Adjutorum & Successorum, ullo modo imprimat vel recudi faciat, ex parte vel in totum, Tomos eorumdem de argumento illo, vel jam editos vel porro edendos; aut alibi excusos excudendosve invehat, venalesve habeat: qui secus faxit, confiscatione exemplarium, & aliis gravibus pœnis mulctabitur; ut latius patet ex litteris, Bruxellæ datis.

Signat���������LOYENS.

Et ego Conradus Janningus Societatis Jesu, successor P. Danielis Papebrochii supradicti, permitto Joanni Paulo Robyns Typographo Antverpiensi, ut Tomum Septimum de Actis Sanctorum Junii, meo permissu ab ipso impressum, publicet. Datum Antverpiæ pridie Kalendas Julii MDCCXVII.

APPROBATIO ORDINARII.

Editis jam sex Tomis de Actis Sanctorum mensis Junii, prodit modo Septimus, complectens Partem alteram Supplementi, ad quinque primos ejusdem Mensis Tomos, a P. Conrado Janningo Societatis Jesu Presbytero Theologo illustratus; estque vicesimus quintus totius operis. Ego hunc æque approbo, atque approbati fuerunt reliqui omnes, tum per Approbationes & præconia Ordinariorum, tum per æstimationem virorum ubique eruditorum; quæ talia sunt, ut huic quoque applicari possint. Quamobrem nihil est, cur ego hic novas laudes accumulem, sed fidenter in lucem ire præsentem Tomum permitto. Dabam Antverpiæ XXVI Junii MDCCXVII.

F. G. ULLENS
Can. Schol. Off. & Librorum Censor.

PROTESTATIO AUCTORIS.

Quod identidem protestati sunt decessores nostri, in hoc de Actis Sanctorum Opere, se servatas velle Urbani Papæ VIII Constitutiones; neque suis, aliorumve huc relatis Commentariis aliud pondus tribui, quam sit historiæ, ab hominibus errori obnoxiis scriptæ: idem ante hunc Septimum Tomum Junii & ego protestor, Conradus Janningus.

SYNOPSIS ET ORDO ACTORUM ET SCRIPTORUM HOC SEPTIMO JUNII TOMO,
Qui pars altera Supplementi seu Appendicis est, contentorum.

Tomus sextus de Actis Sanctorum mensis Junii, continens addenda, mutanda, corrigenda in quinque prioribus Tomis, eo usque excrevit, ut uno volumine compingi omnia non possent. Quapropter consultius visum est, opus dispertiri in tomos duos, quorum alter, qui Sextus est ordine, prodiit ante biennium; nunc sequitur Septimus, qui pars altera est Addendorum, continetque etiam partem alteram Martyrologii Usuardini.

Primo loco ingressum pandunt Acta singula sanctorum Apostolorum Petri & Pauli, certiore, quam quæ die XXIX Junii datæ sunt Vitæ antiquæ, auctoritate suffulta, utpote e sacris Scripturis collecta a viro erudito & pio Paulo Æmilio Sanctorio, primum archiepiscopo Consentino in Calabria, dein Urbinate in ducatu ejusdem nominis. Edita olim fuerunt Romæ anno MDXCVII ex Auctoris authographo ab Aldo Manucio, Pauli filio, & mirifice laudata ob elegantiam styli; nobis potius probata ob veritatem, quatenus fundantur in veracitate sacrarum Scripturarum.

Sequitur pag. 34 Decretum sacræ Inquisitionis, per Hispanicas ditiones universalis, quo Decretum aliud, in quatuordecim tomos de Actis Sanctorum anno MDCXCV, quorumcumque demum æmulatione & auctoritate extortum (de quo & Innocentius Papa XII mihi, hæc scribenti, coram exclamans dixit, Fiera Censura!) tollitur, permittunturque iidem tomi subditis omnibus ubique legi sub levi correctione, quæ nullam cum hæresi aut suspecta doctrina connexionem habet.

Post hæc, acturi distinctius de basilica S. Petri Constantiniana antiqua in Vaticano Romæ, ad gloriam ejusdem sancti Apostolorum Principis, judicavimus, præmittenda esse opuscula mss. duo, eodem facientia, alterum Petri Manlii seu Mallii, Canonici S. Petri & scriptoris seculi XII, Beatissimo Patri Alexandro III Pontifici Maximo inscriptum; quod vendicasse putamus Auctori suo contra opinionem Pauli de Angelis, qui typis Romanis anno MDCXLVI, sub nomine Romani Canonici, illud evulgavit.

Alterum opusculum est Maphæi Vegii, non multo post medium seculi XV vita functi, quod mihi dudum fuerat desideratum, quia crebro citabatur a scriptoribus Romanis posteriorum temporum; nec poteram inde dijudicare, quid auctoritatis scriptor ille in suo illo opusculo mereretur. Nactus tandem ipsum mss. cognovi, posteriorem scripti partem magis ad rem præsentem spectare, quam priorem. Placuit tamen integrum dare, ut aliis quoque integrum foret de re tota certius judicare. Titulus est. De rebus antiquis memorabilibus basilicæ S. Petri Romæ: dispertiturque in libros quatuor. Prosecuti sumus in nostra Præfatione gesta præcipua Auctoris, qui Antonium Patavinum Mediolani pro concione dicentem puer audivit ac laudavit; translationi vero corporis S. Monicæ Ostia Romam sub Martino Papa V interfuisse, ut multorum fert opinio, non possumus probare.

Succedit a pag. 85 Commentarius noster de eadem basilica, ac præcipue de altaribus ejus; ubi inquiritur in situm, antiquitatem & fundatores singulorum, & in Sanctos, sub quorum invocatione fuerunt dedicata. Statuitur etiam, quod primis Christianis fuerint certa ad orandum loca & templa: quod a persecutoribus destructa, mox fuerint elegantius ædificata, Tyri quidem ab episcopo loci Paulino; Nolæ vero ab alio Paulino sancto, episcopo ejusdem civitatis.

Pag. 90 agitur de ichnographia basilicæ S. Petri antiquæ ejusque portis in frontispicio. Item de institutione Guidonum, ut vocant; ac de Diplomate Caroli Magni, ut putatur, illa super re dato.

Dividitur nobis basilica tota & circum posita olim ædificia, ad faciliorem legentis captum, in Sectiones septem, totidem primis Alphabeti litteris distinctas. Sectio prima recenset a pag. 93 altaria, quæ a frontispicio templi ad usque medium ejus spatium, ubi Paulus Papa III murum transversarium construxit, tunc temporis, & aliquanto post, in circuitu extiterunt.

Sectio II (pag. 100) complectitur totum spatium, quod inter murum transversarium & navim basilicæ transversam intercedit.

Sectio III (pag. 102) circumducit per dictam navim transversam. Et quia illic inter ali occurrit altare ac sacellum S. Mariæ, de Prægnantibus vulgo dictum; adjungitur Dissertatio de vero illius situ. Item altera Dissertatio, An epitaphium Adriani Papæ I, quod in sacello ejus extabat, & Carolo Magno imperatori, velut auctori, passim tribuitur, ab ipsomet compositum sit, an potius a Flacco Albino Alcuino.

In hac eadem Sectione tertia, occurrunt alia, de quibus seorsim tractatur; puta (pag. 111) de Confessione S. Petri, de duplici ejus crypta subterranea; de monumento aheneo, ejusque gravi pondere ac dimensionibus, deque incluso ei argenteo loculo: utrum in illo solius S. Petri corpus, an etiam dimidium S. Pauli reconditum sit. Emendatur quoque textus Anastasii de dimensionibus monumenti, deque inscriptione crucis aureæ, a Constantino illi superpositæ, quæ alia non est, quam hæc, Constantinus Augustus & Helena Augusta. Quæ sequuntur in textu Anastasii, alio spectant. Ostenditur, quod metallum, loculum argenteum includens, non fuerit circumfusum, sed ex massis variis ferruminatis inter se compositum. Agitur etiam de columnis porphyreticis ac vitineis, deque auri trimmate; de Presbyterio & choro; peribolisque, cancellis, arcubus atque trabibus in choro; ac de Pharis seu lychnuchis, eorumque variis formis variisque nominibus.

A pag. 131 tractatur de Apside basilicæ Vaticanæ, eaque censetur unica tantum fuisse in singulis ecclesiis temporibus Constantini: quid Apsis trichora. Explicatur pictura musiva apsidis in segmento superiori; item in inferiori.

Pag. 139. Dissertatio III, de manu & cruce quadrata summæ apsidis, in tabula Illustrissimi Ciampini perperam delineatis, atque in aliam manus formam & in columbam reformandis. Item Dissertatio IV, de cruce nuda, eaque duplici modo coronata: nec non, quod Christus Dominus olim non tantum sub figuris symbolicis, verum etiam in forma humana repræsentari solitus fuerit.

Pag. 144. Amplior explicatio apsidis & in ea crucis Vaticanæ. Item de crucibus, in antiquis apsidibus ecclesiarum Liberianæ, Lateranensis & S. Clementis, opere musivo olim depictis.

Pag 150. Reditur ad sacella & altaria extra & circum basilicam ædificata: & Sectio quidem Quarta percurrit oratoria, basilicæ versus meridiem contigua; ubi primo loco de Secretario antiquissimo, ad caput meridionale antiquæ porticus sito, quod a Gregorio PP. IV in oratorium S. Gregorii PP. Magni, illato in illud ejus corpore, commutatum fuit. Varii varia de oratorio hoc S. Gregorii deque translatione corporis ejus scripserunt, quæ nobis videntur non satis conformia veritati. Quapropter subnectitur Dissertatio V illo super argumento.

Pag. 155. Sectio quinta inspicit ædificia, quæ muro basilicæ septemtrionali proxima fuerunt. Sectio sexta perlustrat antiqua duo ædificia rotunda, instar Panthei Romani, in quæ aditus patebat a capite meridionali navis transversæ. Sectio septima circumit ædificia nonnulla paulo remotiora, quæ olim extiterunt tam ante quam circum basilicam.

Pag. 161. Auctarium unum atque alterum ad apsidem antiquam Vaticanam, de positione imaginum sanctorum apostolorum Petri & Pauli, dextra lævaque inter se; ex Francisco Mucantio & Joanne Christophoro Battello.

Orta nobis subinde in Junio mense dubitatio fuit de Chronicis Roberti de Monte, quid ipse vere scripserit; ac Joannis de Beka de Episcopis Ultrajectinis, quando ipse suum finierit. Hinc per Disquisitiones duas singulares inquiritur, primum in auctorem & auctores dicti Chronici prioris, sub nomine Roberti de Monte, post Sigebertum Gemblacensem passim impressi. Deinde in annum, quo Beka suum absolverit, & quid ab aliis postea adjunctum sit. Habentur hæc a pag. 171.

Sequuntur pag. 176 Kalendaria duo antiqua, columnatim simul impressa; alterum anno Christi CCCLIIII, alterum CCCCIIL conscripta. Primum jam edidit Bucherius imperfectum, deficientibus quatuor mensibus; quod integrum exhibemus ex codice ms. bibliothecæ Cæsareæ ac editione Petri Lambecii. Secundum olim promisit in Præfatione generali ad Acta Sanctorum Bollandus a se editum iri: quod nunc præstamus ex codice nostro ms. In priori quidem Natales aliquot imperatorum, etiam Christianorum immiscentur; in posteriori vero Natales quoque Sanctorum Christi Martyrum.

Post hæc succedunt pag. 185 duo quasi Martyrologia parva, & ipsa sub medium seculi IV conscripta, edita quidem a Bucherio, sed leviter emendata; quæ hic ex duobus mss. uti in illis sunt, nulla re mutata, denuo exhibentur.

Denique prodeunt nunc primum, a pag. 186, Natales aliquot Sanctorum, & alia nonnulla, ad historiam Cæsarum spectantia, ex Catalogo ms. Romanorum Consulum, quibus immiscentur gesta illa, singulariter ad singula annotatis Kalendis, Nonis ac Idibus, quibus contigere.

Accedunt deinde Indices duo in totum Opus de Actis Sanctorum, huc usque per sex menses editum, quorum primus inscribitur, Ephemerides universales Sanctorum, quorum ibi nomina, singulis ordine diebus, enumerantur cum epithetis, Martyris, Episcopi, Abbatis, Virginis, Viduæ &c. prout singulis competunt. Additur locus, ubi præcipue coluntur aut obierunt, nec non Codex ms. Auctores, Martyrologia vel Menæa, e quibus Acta sunt deprompta.

Alter Index est Alphabeticus universalis eorumdem Sanctorum, qui & dignitatem cuique suam adscribit ac diem mensis, quo Acta referuntur, quærendum in suo cujusque diei assignati Tomo.

Denique monendi sunt bibliopegi, quod in opere, hactenus explicato, inserendæ veniant figuræ majores, præter frontalem, quinque, sic ut respiciant numerum paginarum, ut infra designantur. Et prima quidem imago Augustissimi Imperatoris Caroli VI obverti debet Titulo Dedicationis, ejus glorioso nomini inscriptæ. Altera, quæ ichnographiam basilicæ S. Petri antiquæ repræsentat, pag. 91. Tertia, quæ apsidem musivam ejusdem basilicæ depictam habet, pag. 135. Quarta, quæ apsidem, similiter musivam, Triclinii Leonis III Papæ exhibet, pag. 137. Quinta denique, quæ varias crucis figuras conjungit, pag. 141.

Post hæc omnia, visum est adjungere Martyrologia aliquot Hieronymiana contracta, ex pluribus selecta, de quibus fusius meminit præfatio Usuardina cap. 1, art. 1, § 2. Ibi non obscure promittitur ipsorum editio, hic vero talis singulorum codicum expressa notitia, ut cimeliorum id genus æstimatores nihil habeant quod desiderent.

Sequitur demum alterum Usuardini Martyrologii semestre, a 1 die Julii ad finem anni eadem prorsus ratione & methodo illustratum, qua pars prior, jam vulgata. Porro in lectorum commodum adjecti bini Indices, quorum prior Sanctos omnes, in genuinis, per totum anni decursum, Usuardi textibus contentos, exhibet; alter reliquos colligit, qui in Auctariis ex variarum ecclesiarum codicibus superadditi sunt.

Acta Sanctorum: Zugaben Juni II

Diese Seite ist ein Dokument und unterliegt nicht der inhaltlichen Gestaltung durch das Ökumenische Heiligenlexikon.
Wir werden Fehler deshalb nicht korrigieren.
Wir verantworten nur die Veröffentlichung.