Einleitung Mai II

Maii II

Henschenius, Godefridus
Papebrochius, Daniel

Acta Sanctorum Maii collecta, digesta, illustrata, a Godefrido Henschenio et Daniele Papebrochio e Societate Iesu, Tomvs II, quo dies V, VI, VII, VIII, IX, X, XI continentur. Praemittuntur Hodoeporica sacra Ioannis Phocae et Antonini Placentini causa veritatis discernandae comparata inter se. Subiunguntur Acta Graeca, ad eosdem dies pertinentia.

Antwerp
Michael Cnobarus 1680

[8], xxxvi, 846, [21] p.; ill.

ACTA SANCTORVM MAII
collecta, digesta, illustrata,
A GODEFRIDO HENSCHENIO ET DANIELE PAPEBROCHIO
e Societate Iesu.
TOMVS II.
quo dies V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. continentur.
Præmittuntur Hodoeporica sacra
IOANNIS PHOCÆ et ANTONINI PLACENTINI
causa veritatis discernendæ comparata inter se. subiunguntur Acta Græca, ad eosdem dies pertinentia

ANTVERPIÆ APVD MICHAELEM CNOBARVM ANNO MDCLXXX.

REVERENDISSIMO ET ILLUSTRISSIMO DOMINO D. WILHELMO LIBERO BARONI DE FVRSTENBERG S. D. N. INNOCENTII XI. P. M. CVBICVLARIO INTIMO, PRÆPOSITO MONASTERIENSI, DECANO SALISBVRGENSI, CANONICO PADERBORNENSI, PRÆPOSITO COLLEGIATARVM ECCLESIARVM IN MESCHEDE ET BVSTORFF, PRIORI S. MARIÆ DE CAMPEIO IN ALPIBVS TRIDENTINIS
Consiliario Intimo Salisburgensi et Monasteriensi.

Cvm quæ in Celsissimo Principe Ferdinando, Padebornensi ac Monasteriensi Episcopo, Fratre Tuo, virtutis raræ decora maxima coram ipsi suspeximus venerabundi, Reverendissime et Illvstrissime Domine, eadem in te prius genito elucere etiam quam clarissime omnia constanti fama certisque auctoribus cognoscamus absentes; nefas nobis sit dubitare, utrum illustrium sanctitate hominum Vitas legendo delecteris, qui similiter atque ille, & prius quam ille, habuisti propositum eorumdem exempla vivendo exprimere. Hæc nos ratio impulit ut prosequentes Acta Sanctorum Maji, sub auspiciis ejus, quijam olim operi huic favorem, auxilium, protectionem assuetus impendere, jure optimo postulabat, ne cui potius quam sibi offerendum hunc mensem putaremus; proximam post eum in hoc officii genere auderemus accedere Reverendissimam et Illvstrissimam Dominationem Tuam; quando hoc facientes videri non possemus mutare Patronum, sed unum eumdemque duobus nominibus appellare. Ita scilicet VVilhelmo similem Ferdinandvm natura genuit, formavit disciplina, Sanctorum effecerunt exempla. Etenim ante eum in Fvrstenbergica domo, velut in palæstra virtutum notissima, nactus indolem tantis natalibus parem, cum jam inde a puero flexilem ad optimos mores animum & disciplinæ cujuscumque capacem præ Te ferres, ita feliciter adolevisti, ut singularis probitatis eruditionisque spem maximam faceres, inter prima liberalium artium rudimenta. Ab his celeriter ad altiora progressus, operam dedisti eloquentiæ; non ut lenocinantibus verbis molle quid & effeminatum ingereres auribus, aut levis populi captares plausum; sed ut grandiori postmodum ætate, si quando res posceret, solareris ægros, confirmares debiles, ferocientes emollires, nolentes traheres ad virtutem, duceres volentes. Operam deinde Philosophicis dedisti studiis, qualem darent futuri Sancti, cum in iis non tam quæreres oblectamenta, quam firmamenta animi, morum normam, remedia vitiorum; a principiis rerum ad novissima hominum solitus animum cogitando traducere, & cælestia terrenis, æterna transeuntibus quantum præstarent æstimare jam tum. Sic tamen hoc facere solitus eras, ut exercitatio tam congrua institutioni a pientissimis parentibus haustæ, acueret, non retunderet ingenii vim, ad speculanda naturæ arcana intenti. Patuit sane hoc, quando sublimiorum disciplinarum magistra Colonia, quem acceperat Academico experiendum in pulvere, probavit inter primos, cui propugnandas de Philosophia Positiones committeret; successu plane felicissimo, eoque gratiori, quod appareret, quantus mox esses in Iurisprudentia futurus. Sed non uni Coloniensi Academiæ debebatur honor educti ad supremum scientiæ istius apicem VVilhelmi Fvrstenbergii: in partem gloriosi magisterii venire voluit & Parisiensis, neq; creditum sibi pignus patriæ reposcenti restituit prius quam Iuris omnis effecisset peritissimum, totque illustribus Majoribus parem, qui maximo numero a consiliis etiam intimis fuere apud præcipuos Germaniæ Antistites, atq; etiam Electores, Coloniensem ac Moguntinum. Horum nemini inferiorem Te, fortassis & superiorem pluribus, cum res ipsa temporis decursu probaret, Salisburgensis ac Monasteriensis Episcopi Te sibi adjunxerunt Consiliarium intimum, cujus fidei prudentiæque diœceseon suarum arcana committerent: quod Tibi occasionem attulit Legationum plurium, ad Cæsarem, ad Principes, ad Comitia Imperii obeundarum. Et tamen inter occupationes, tam varias genere, tam graves momento, tam dubias exitu lubuit vacavitque identidem recurrere (sicut etiamnunc facis) ad libros cujusvis facultatis versandos, unde instructior semper ad negotia revertereris; cum felicissima ad cuncta quæ legeris servanda memoria, & ad intelligenda ingenium perspicax nullam eruditionis sacræ ac profanæ partem præteritam sinerent, quam non facile complecterentur; quoties opportunum foret publice privatimque exercendam, admirantibus summis infimisque de re qualibet disserentis facundiam, copiam, promptitudinem. In ipsis porro negotiis tractandis quantus qualisque apparuisti! quanta cum approbatione tuorum Principum, quanta cum eorum ad quos mittebaris commendatione versatus es! Perspecta omnibus mentis Tuæ præstantissima indoles præsentium in se convertebat oculos, amores trahebat absentium; cum omnia ageres CATE & CAUTE juxta familiare tibi symbolum; utilia providens, nocitura declinans, utraque discernens lynceo ad fingula oculo; nihil interim aut mente subdolum versans, aut occultans vultu; sed explicata fronte candorem animi palam faciens, mixtamque præferens hilaritati gravitatem. Itaque jam non Principes Germaniæ tantum, sed & ipse Augustissimus Imperator apud se cupiebant frequentem Te, quando in Italiam avocavit is, cujus proximan Deo Majestatem etiam Principes, etiam Imperatores venerantur, Christi scilicet Domini nostri Vicarius in terris Alexander VII, Pontifex vere Maximus, eruditione, sapientia, sanctitate. Furstenbergiorum hic ingenia moresque expertus erat in Ferdinando, quem ante Purpuram familiaritate sibi domestica junctum, nec a Solio quidem Papali passus erat recedere longius cum illuc est evectus, reposcentiq; patriæ pœne invitus reddiderat, ne privato solatio suo publica posthabere commoda diceretur communis omnium Pater ac Pastor. Vt autem tam cari capitis facilius pateretur discessum, faciebas VVilhelme, Ferdinandi Frater, natu quidem major, sed adeo nihil minori invidens gradum altiorem, ut ejus ad Cathedram Paderbornensem ascensu magis gauderes quam gavisus fuisses tuo, alteque satis evectus Tibi viderere, si proximum ei locum teneres. Hoc ergo animo cum esse Te sciret divina mens Alexandri Papæ, Ferdinandvm alterum habituram se credidit in VVilhelmo, & habuit, quoad vita mortalis superfuit. Ad immortalem vero cum transiit ille, cavit successor Clemens IX, ne, quod ex Ferdinando in Te remanserat Vrbi Romæ, Tecum amitteretur; jussitque eodem Intimi Cubicularii spectatissimo ordine etiam sibi assisteres. Secutus deinde Clemens X, secutus Innocentivs XI est; raraque, & nescio an unquam Germanorum Nobilium ulli oblata felicitate, quartus ex ordine Romanus Pontifex habuit comitatui adscriptum suo unum eumdemque Fvrstenbergivm, qui Dominos posset mutare non mores; quia hos tales haberet, qui possent Dominis, etiam multis, placere, exemplo in humanis haud quaquam frequenti. Interim Te quoque reposcebat Germania, & ad Canonicatus Paderbornensis titulum duarumque Collegiatarum insignium Præposituram etiam Monasteriensem adjunxerat, ac denique Salisburgensem Decanatum; ut cum tot nominibus, quot Beneficiis, ipsa Te sibi vendicaret; uni, quantumvis summo, loco affixum retinere erubesceret Roma. Ita Germaniæ, ita VVestphaliæ Tuæ, ita Ferdinando Fratri, redditus es dicam, an commodatus dumtaxat? Vt enim Cubicularii Pontificii nomen manere Tibi, sic Tuum sibi locum servare voluit Apostolica Sedes, in spem recipiendi Te aliquando, nisi hanc præveniat Germania, paribus Te quibus Ferdinandum infulis, aut etiam eminentioribus implicans, per omnes Ecclesiasticorum honorum gradus eo usque provectum, ut solus supersit Episcopalis quo te possit attollere. Sed Tu, quam meritis undequaque excellentibus es maximo fastigio dignus inter Præsules; tam esses, pro singulari tua modestia, etiam infimo contentus loco inter Presbyteros. Horum enim quanti facias munus, quantumque eo felicem ac supra vulgus elatum Te judices, palam facit Tua illa ad divinarum Officia laudum & tremenda sacri Altaris mysteria constans assiduitas, attentio, reverentia. Clero scilicet, tot in locis Tuo, non dominari auctoritate, sed prælucere gaudes exemplo, quod etiam supremi Ecclesiarum Antistites æmulentur, ministri earumdem inferiores erubescant non sequi; dum interim pientissima mens Tua, sacris illis deliciis inhærens, Dei ac Domini sui præsentia inardescit ad cælestia, solo jam corpore adhærens telluri. Quoniam vero mirum quantum huc confert lectio earum historiarum, quæ Sanctorum vitas actusque continent; minime vana opinione præsumimus, hanc quam offerimus, Maji partem futuram præ aliis multis libris gratam Illvstrissimæ ac Reverendissimæ Dominationi Tuæ, quod variorum Sanctorum Presbyterorum, plurium sanctissimorum Episcoporum digesta hic nomina factaque invenies: quibus prima semper ac potissima fuit solicitudo sacrorum ministeriorum, per se aliosque rite curandorum, scientibus nihil esse quod hominem propius conjugat Deo. Et hunc toto quidem ut complecteris affectu adhuc velatum sub mysterio, sic inexplicabili ad eumdem facie revelata conspiciendum anhelas desiderio; stantique ad aram nimis longum videtur quidquid hic vivitur, & a Dilecti plena fruuitione separat: sed per ipsum, quem manibus tam dignis, tam reverenter tractas Eucharisticum Agnum, obsecramus Illvstrissime ac Reverendissime Domine, ne optes irritas esse preces, quibus eorumdem Cælitum, quorum hic memorias illustravimus, imploramus & merita, ut suo Tuoque voto prius non faciant satis, quam magni Patrui Theodori Paderbornensis Episcopi expleveris, aut etiam superaveris annos; bonis litteris ad præsidium, Domui Fvrstenbergicæ ad ornamentum, Germanicis Ecclesiis ad firmamentum, Ferdinando Fratri ad consilium & solatium. Ita vive, ita vale, ita Studia nostra hæc fove, qui optamus diu esse ac dici

ILLVSTRISSIMÆ AC REVERENDISSIMÆ DOMINATIONIS TVÆ
minimi famuli & clientes
GODEFRIDUS HENSCHENIUS
DANIEL PAPEBROCHIUS
CONRADUS JANNINGUS
e Societate Jesu.

PROTESTATIO AUCTORUM AD LECTOREM.

Quod ante quatuor prægressos Menses sumus identidem protestati, nos in hoc de Actis Sanctorum argumento servatas velle Urbani VIII Pontificis Maximi Constitutiones; neque nostris aliorumve huc referendis Commentariis aliud velle momentum inesse, quam est historiæ ab hominibus errori obnoxiis scriptæ; idem denuo protestamur. Obtestamur etiam eos, qui meliora aut veriora se habere putaverint, ea ut dignentur communicare, cupientibus discere, & corrigi paratis atque corrigere quidquid emendationis egere cognoverimus; idque vel opportuna aliqua in progressu Operis occasione, ut jam sæpe fecimus, vel ea deficiente in faciendo postmodum totius Operis Supplemento. Deprecamur autem, ne mox ac reperiet aliquis diversum quidpiam a sensu, in sua Natione, Provincia, aut Religione recepto, id sibi prius statuat esse improbandum, quam seposito affectuum præjudicio rem totam expenderit; vel, si id est difficile, eruditorum passim alibi virorum liberiores de proposita controversia sententias exquisierit. Imprimis vero obsecramus, ne nos, quibus unice proposita est major Dei gloria, per cultum Sanctorum in certiori veritate fundatum, apocryphis qua fieri poterit seclusis; in hisce discernendis notandisque agi quis credat alieniori a se suisque rebus animo. Si cui tamen secus videbitur, eoque justum arbitretur expostulationibus, etiam typo vulgandis, contra nos agere; non simul id efficere velit, ut vel non liceat vel non expediat ad objecta respondere. Quamvis nec putemus obligatos nos semper, ad responsum, eo quo voluerint modo ac tempore sic expostulantibus dandum, quando satisfactionem expostulando prætensam ipsi sibi liberaliter præripiunt: & apud animos sic comparatos, ut factione magis quam ratione moveantur, causam dicere, nihil aliud foret quam offensas augere, fortassis in totius nostræ Societatis injuriam & publica simplicium mentium scandala erupturas.

AD TOMUM II. MAII. PRÆLIMINARIS COMPARATIO II SACRORUM HODOEPORICORUM.

Licet præoccupatis quorumdam animis gravis acciderit Ioannes Phocas, a nobis allegatus tamquam ea scribens, quæ præsens ipse cognoverat, anno MCLXXXV loca sancta circumiens: aliis tamen plerisque tam gratus accidit novus ille lucis inopinatæ radius, affusus historiæ undequaque obscurissimæ, ut auctorem minime obvium propius nosse cuperent. Etenim difficile est scriptori cuipiam citra scrupulum credere in aliqua magni momenti re, præsertim nova, cujus locum unicum dumtaxat legeris, productum ab alio, qui tibi forte suspectus sit ne aut non satis solide judicaverit de illius fide ac gravitate, aut non omnino fideliter expresserit sensum. Hunc ergo scrupulū lectori nostro exemptum cupiens, huic secundo tomo Maji præsigo Compendiariam illam locorum Sacrorum Ecphrasin, quam Ioannes Phocas, Sacerdos ac Monachus, Græce scripsit; Leo Allatius Latinam fecit, sexto antequam Bibliothecæ Vaticanæ Custos præficeretur anno; Græco-latine edidit Bartoldus Nihusius, notæ eruditionis ac probitatis Sacerdos in Hollandia, anno MDCLIII. Quia autem contraria iuxta se posita elucescunt magis, visum est Ioanni Phocæ ex opposito adjungere Relationem de locis sanctis, quæ perlustravit Antoninus, cum titulo sancti Martyris præfixus opusculo, quod veluti ab itineris socio compositum contra nos allegatur ex Vaticano quodam codice; mihi vero venit ex Belgico Ms. Martinianæ (nisi fallor) Bibliothecæ Tornaci. Serviet autem hæc comparatio, ut quisquis audiet itinerarium hoc recipi, velut fide dignissimum; econtra vero Ioannem Phocam, ut fidei nullius Græculum, explodi; certius apud se statuat, ultra pars in auctorum delectu ratione verisimiliori utatur.

IOANNIS PHOCÆ
Compendiaria descriptio castrorum & urbium, ab urbe Antiochia usque Hierosolymam, nec non sacrorum locorum Syriæ, Phœniciæ, & in Palæstina.

PRÆFATIUNCULA LEONIS ALLATII.

Dvm Chij varia manuscripta, Nihusi præstantissime, locis e variis conquisita, evolvo sedulus; venit in manus meas Ioannis Phocæ locorum Palæstinæ & Syriæ compendiaria descriptio, charactere minutissimo, in charta bombycina, non multum eleganter exarata. Novitate argumenti aique auctoris pellectus, animum figo & perlego. Auctor elegans & accuratus, prout illa ferebant tempora, visus est. Quare copiam illius mihi destinaveram, sed aliis interceptus negotiis neglexi. Post multos annos, cum manuscriptos, quos ipse videram, codices Romæ in memoriam revocarem; interque familiaria colloquia sermo de Locis sanctis incidisset, Phocas in animum rediit, ingensque subiectum est desiderium, illum mihi, utcumque possem, comparandi. Scripsi, rescripsi amicis, illi etiam qui mihi utendum dederat; rogans, rerogans, obsecrans; promissis etiam rem egi: sed verba feci mortuis. Ad reliqua omnia, præterquam ad hoc vnum, semper in promptu responsum fuit. Quare quievi tandem animo. Verumtamen anno elapso, cum in spe rerum aliarum versarer, litteræ mihi ab amico, qui Chio tunc veniebat, redditæ. Dū nomina recognosco, en cælitus missus Phocas apparuit, non aliena manu descriptus, sed ipsum autographum, quod Chij conspexeram, a reliquo volumine, cui erat annexum, avulsum. Quanta perfusus fuerim lætitia frustra conarer dicere: non reportassem bonum tantum, si thesauruum invenissem. Illius itaque versioni me accinxi, & aliquot dies in eo expoliendo insumpsi. Joannes, Creta oriundus, patrem habuit Matthæum, qui postea Monachum induens, in Pathmo insula se exercens diem obiit: ipse ætate grandior sub Emmanuele Comneno munera militæ tulit. Meminit cap. XXIV de sene Ibero, πάλαι ἐπὶ χρόνοις σύχνοις ἐν τῷ περὶ τὴν θάλασσαν τῆς Ἀτταλίας πεπηγότι λίθῳ τοὺς ἀσκητικοὺς διανύσας πόνους, ὅτε καὶ ἡμεῖς τῷ ἀνδρὶ ἐνετύχομεν τῷ ἀοιδίμῳ Βασιλεῖ καὶ πορφυρογεννέτῃ τῷ Κομνηνῷ συστρατευόμενοι; Qui quidem per plures annos in saxo, ad mare Attaliæ fundato, laboribus continuis, sudoribusque sese exercuerat; ibique nos eum allocuti fuimus, dum una cum celeberrimo Imperatore & Porphyrogenneta Comneno militaremus. Eiusdem Emanuelis meminit alibi sæpius hoc eodem libello. Ducta uxore, ex ea filium habuit; cuius nomen a compaginatoribus libri, dum cultro foliorum extremitates æquarunt, abscissum est. Postea Monachus factus invisit loca sancta anno MCLXXXV. Et hæc omnia habeo ex notula, quæ rubeis litteris in margine additur, συγγραφεῖσα παρὰ Ἰωάννου ἱερέως τοῦ εὐσεβεστάτου φωκᾶ, υἱοῦ Ματθαίου μοναχοῦ, τοῦ ἐνασκοῦντοσ ἐν Πάτμῳ τῇ νήσῳ, ὥσπερ ἐ͂ιδε τοὺς ἁγίους τόπους ἐις Χιλίους ρ π ε᾽. scripta a Joanne Sacerdote piissimo Phoca, filio Matthæi Monachi, qui se exercet in Patmo insula, qui vidit sancta loca anno MCLXXXV. In fronte vero libri scriptum erat, Υἱος ἱερέως τοῦ Φωκᾷ ἐκ τῆς Κρητῆς γράφω νῦν, τοὔνομα… Filius sacerdotis Phocæ Cretensis scribo nunc, nomine…

Hactenus de Joanne Allatius: quibus subjungo Terræ sanctæ portionem æri incisam, intra quam obambulavit Joannes, ab Accon seu Ptolomaide per Galilæam & Samariam in Ierusalem subiectamque ei eremum vsque ad Iordanem & Mare mortuum; unde in sanctam civitatem regressus, Bethleem & Ramulam, aliis Liddam & Diospolim, transivit, atque per maritima in regionem Palæstinæ venit usque in Carmelum, præcipuo (uti apparebit) studio describens celebriora eius temporis monasteria.

[De Locis Sanctis]

[Rationem suæ scriptionis reddit aucteo.] An vero nos ipsi, qui sacrosanctis spectaculis animum explevimus, locaq; oculis usurpavimus, in quibus Deus olim versatus est, & fugientem populū per Moysē ex Ægypto in signis & prodigiis deduxit, manu valida populis eorumq; dynastis Seon Rege Amorrhæorum & Og Rege basan & universis regnis Chanaan debellatis, atque excelso brachio in eorum loco peregrino populo collocato, quem in tantum auxit atque ampliavit, quantum nobis divinæ litteræ ingerunt; quæque postremis deinde temporibus per Vnigeniti sui divinam Incarnationem opere absoluto: an nos, inquam, qui hæc perspeximus, soli participes erimus, helluones & gurgites in cibis devorandis æmulati? Ast ubinam gentium naturalis societas & mutuus amor, per quæ dilectio ostenditur, & humanæ conditio naturæ veluti lineamentis quibusdam exprimitur? Res itaque pro viribus aggredienda est, ut veluti in tabula locorum situm, æque ac imagines, verbis depingamus, & quæ nos ipsi aspectavimus, media scriptura rerum hujuscemodi studiosis enarremus. At vero illis, qui ea loca perviderunt, frustra nos operam sumere videbimur. Etenim si sermoni ea mens est ut aspectum imitetur, & omnis imitatio exacta discussione inferior est, sequitur me etiam minorem illis lætitiam comparaturum ea voluptate, quæ ipsis per ocuols insedit, Quid porro sermo? Eos expressius instruet, qui oculis sacra illa loca non perlustrarunt, sæpe etiam & eos, qui ea narrantibus occurrunt, quam illi qui sine ullo examine enuntiant, imo & iis ipsis qui intuiti sunt, voluptatem aliquā conciliabit; si quæ conspicere dulce, ea etiam suave est audire.

II. Extabat tum, cum erat, ad Orontem Antiochi Theopolis, theatrorum magnitudine, stoarum splendoribus, templorum structuris, copia item civium & divitiarum magnificentia superba ac tumens, lateque ceteras fere Orientalis urbes exuperabat. [Antiochia.] Sed tempus ac vis barbara beatitatem illius exhausit; licet conspicua adhuc sit, & turrium altitudine, & propugnaculorum validitate, & pratorum ac florum omnigena fœcunditate, & in plures partes sese dividentium aquarum sibilis, cum placide fluvius circumfluat urbem & cingat, & molli tactu eius turres circumplectatur. Insuper e Castalii fontis fluentis egregie irrigatur: cujus aquæ torrentium instar pelluntur, & frequentibus sulcorum rivis urbem universam perfundunt, eamque fluxibus aspergunt; operarum copia & conditoris magnificentia ex illius fontibus per montes ad ipsam civitatem laticibus corrivatis. Hic fama per orbem vulgatum Daphnes suburbium, [Eius suburbium & montes] proceris omne genus arboribus exornatum; & mons est maxime nobilis, quē adirandus Symeon inhabitationem adaptavit. Hisce finitimus est mons Maurus & Scopulus, in quibus antiquitus multi Deo addictissimi viri Deum conquirentes invenerunt, & ad hæc tempora perdurant, & laudatorum montium pulchritudine pellecti, silvas inhabitant. Castalius fons inter duos colles exiliens, ex eius qui in mare procurrit ima parte eximia quædam aquarum irrigua evomit; in quo prægrandis assurgit porticus, cursum fontis concamerans. [Fons Castalius.] Hinc aquæ affluenter prosilientes in duos rivos dividuntur. Earum una pars per altissimos ductus, veluti sulcos corrivata, æque ac aërius fluvius, ex parte dextera superiorique in urbem influit; altera sinistris fonti locis campestribus exundans, in paludibus superstagnat, universaque Daphnes prata irrorat, demum lævis Orontis fluentis immiscetur. Mons vero admirandus, inter urbem & mare elatus, res egregia ac spectabilis & advenientium oculis delicium conspicitur: namque urbi Rosoque conterminus, utrisque e partibus monte Scopulo Caucasoque constringitur. Orontes fluvius innumeris inflexionum vorticibus ad pedes montis profluit, & in mare aquas immittit. In montis hujusce vertice magnus ille Vir,[Mons S. Simeonis Stylitæ.] tranquille vitam agens, & in corde ascensiones disponens, corpore sublimis extollitur, & cum ipso corpore æthereus fieri, interque Deum & homines medius esse contendit. At qua ratione Deo dedito viro ista res admiratione digna evenerit, ipse dicam. Lapicidarum opera summitate Montis admirandi alte excavata, monasterium ex uno conflatum compaginatumque lapide extruxit. In media monasterii inter excisos lapides sua sponte nata columna gradus appinxit, super petram, ut sacro eloquio traditur, pedibus firmatis. Versus ex orientem solem templum pulcherrimum Deo erexit, in quod discipulos convocabat. Atque ita sub dio ipse commorans, illi tota nocte in templo stantes, ut decebat Sanctos, debitum Deo cultum offerebant.

[Laodicea,] III. Post hæc & Antiochiam Laodicea sequitur, civitas ingens, copia hominum frequens, licet tempus illius quoque splendorem imminuerit. Illam excipiunt Gabala sive Zebel. Post Gabala castrum sequitur Antarada dictum, sive Tortosa: & sic littori Tripolim usque varia castra adjacent. In mediterraneis jugum magnum porrigitur, quod * Chazisii accolunt, gens Saracena, neque Christum amplectens, neque cum Mahumeto sentiens; sed propriæ sectæ tenax Deum confitetur, & inter eos primas occupantem Legatum Dei nuncupant: cujus imperio ad magnarū urbium Principes dimissi, eos ensibus obtruncant. Nam præter expectationē in eos irruunt, & facinore in ipso mortem oppetunt, a multis pauci illi post patratum scelus circumventi, idq; martyriū esse & immortalitatis perceptionem existimant.

IV. Jugo inhæret pulcherrimus & sacrarum scripturarum laude digne decoratus Libanus, [Libanus.] mons prægnandis, a vertice ad imos pedes nivis tractus veluti cincinnos induens, pino, cedro, cypressoque consitus, & aliis frugiferis iisque variis satque abundantibus plantis refertus. Partes in mare nutantes colunt Christiani, Damascum respicientes & Arabiam Saraceni possident. Ex rimis ac vallibus fluvij ad mare pulchri gelidissimique decurrunt, cum recens nix dissoluta fluxus currentium aquarum crystalli instar efficiat. [Tripolis.] Ad montis pedes Tripolis iacet, quam conditor in peninsula posuit: namque ex Libano tenue dorsum sensim descendens, linguæque instar in mare sese insinuans, ad Orientaliorem partem incurvatur, in cujus vertice qui urbem exædificavit fundamenta illius jecit. Circuitu ambituque suo admodum parva est, verum murorum altitudine, & pulchritudine ædificiorum spectabilis.

[Berytus.] V. Eam sequitur Zebelet: mox Berytus objicitur, urbs ingens & multitudine hominum affluens, pratorum undique copia septa, & portus pulchritudine percelebris. Portum etenim non natura dedit, sed is artis industria fabrefactus, in sinū urbis ad lunæ modum ingeritur; & in extremis, quæ quasi cornua egeruntur, duæ magnæ turres extructæ sunt, quarum ex vna in alterā protensa catena naves in portu stantes obserat. Hæc & Syriæ Phœniciæque terminus est.

VI. Dehinc Sidon, & in ea portus, Didymi nomine elucens. [Sidon.] Illius situs descriptionem qui Leucippes * res gestas scripto tradidit, optime expressit. Namque si ad locum appuleris, portum & sinum ante portum, ut scripto delineatur, revera ita esse intueberis. Extra urbem, ad trium sagittarum jactum, templum visitur porticu prælonga concameratum, & templi mytulo quadratus lapis inhæret, in quo (ut multorum est traditio) Salvator mundi Christus stans turbas instituebat.

VII. Post Sydonem Sareptha castrum, in alluvione ipsa maris fundatur, [Sarephta.] & templum Prophetæ Eliæ in æde viduæ, quæ eum hospitio exceperat, media in urbe assurgit.

VIII. Inde est Tyrus urbs, ceteris fere Phœniciæ urbibus pulchritudine præstans. Etenim ipsa, [Tyrus,] æque ac Tripolis, in simili peninsula sita est. Verumtamen hæc magnitudine multo illa magis & ædificiorum majestate ac pulchritudine dilatatur. Sinus maris, qui ante ipsam conspicitur, portui Beryteno haud dissimilis est, quamvis ille & decore & magnitudine & celsitudine turrium amplior & spectabilior sit. Extra urbem, ad geminum sagittæ jactum, præmagnum saxum conspicitur, in quo (ut fert traditio) Christus Dominus quiescens, Petrum & Joannem sacrosanctos Apostolos in civitatem misit ad panes comparandos. Illi abeuntes & adferentes una cum Salvatore ad vicinum fontem, mille non amplius passibus distantem, profecti sunt. Cum Christus sedisset, convitatus cum Apostolis ex aqua bibit, fontique benedixit: & ad hæc tempora fons ille, si verum fateri volumus, miraculum est videntibus, quod verbis exprimi non potest. [Eiusque fons miraculosus.] Namque in mediis, quæ ibidem latius effunduntur, pratis saliens, peregrinis in admiratione est, & summo delectamento, diciturque esse profunditatis expers. Structura vero illius figuraque hæc est. Turri octangula circumsepientes qui primi fontem in eum prospectum redegerunt, in non mediocrem altitudinem illam excitarunt: ejusdemque angulorum extremitatibus, ad modum phyalæ accommodatis, ad æquales pratorum altitudines, in summitatibus fornicum sulcis excavatis depressam aquam in salientis speciem effundi procurarunt: quæ cursu resonans, prata fontem ambientia frequentibus irrigat fluentis, & quandoque quispiam in turri tamquam in specula stans videre poterit densam plantarum congeriem; & dum folia commoventur & meridies fervet, prati universam coronam irrigatam.

IX. Inde Ptolemais sive Acce sita est, urbs ingens & copia hominum dives, aliis omnibus excelsior. [Accon.] Ea naves omnes onerarias excipit, & in eam pro Christo peregrinatores terra marique sese recipiunt. Hinc advenarum immensæ multitudinis accessu, dum aër corrumpitur, morborū frequentium genera exitiali desæviunt clade, tum odores pessimi ex aëre putrescente funestum hominibus excidium afferunt; & tanta noxa non ita facilis expugnatu est, nec remedium malo inveneris. Urbis dexteræ partes Carmelum & maritimam Palæstinæ oram, sinistræ Galilæam & Samariam habent.

X. Prima itaque post Ptolemaidem urbs Galilææ Semphori sita est, prorsus inculta atque inhabitabilis, nullumque fere pristinæ beatitatis præ se fert vestigium. Eam excipit Cana, [Nazareth.] castellum parvum (ut nunc videnti objicitur) ibi aquam Salvator in vinum convertit. Tum inter varios colles media, ad ima ab iisdem efformatæ vallis, urbs Nazareth locum habet, in qua ingens per Gabrielem Archangelum mysterium Deiparæ Virgini annuntiatum est, propter magnam & affluentem illius misericordiam, qui ob nostram salutem hominem assumpsit Christus Deus noster. Statim atque primam hujusce ingentis oppidi portam ingressus fueris, Archangeli Gabrielis templum offendes, [Eccl. S. Gabrielis.] & in pusilla circa lævam partem altaris, quod in templo est, spelunca, fons prælucidas aquas effundens erumpit, in quem immaculatissima Dei parens a Sacerdotibus iusto Josepho concredita, dum ab eo servatur, quotidie adveniens aquam hauriebat. Sed a concepto Præcursore mense sexto, cum pro more aquatum venisset, primam a Gabriele salutationem excepit: turbataque tota, timens, in ædes Ioseph regreditur, ubi Ave gratia plena ab Angelo audivit, & Ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbū tuum, illi respondit, & hinc Dei Verbum in ventre suo purissimo accepit. Domus Ioseph postmodum in pulcherrimum templum immutata est, [Domus Iosephi.] in cuius læva parte prope altare spelunca, non in terræ visceribus patens, sed superficie tenus hians. Os candido marmore exornatur, super pictoris industria: Angelus alis insistens, descendens ad matrem sine marito, læto nuntio salutat, gravi graviter lanificio deditæ accurrens. Et figuratur quidē acsi cum ea colloqueretur: Virgini vero insperato aspectu deterritæ, statimque terrore illo faciem alio avertenti, tantum non e manu purpura excidit: quæ tremens forasque se e cubili proripiens, affini mulieri amicæque obvia fit, eamque ex intimi animi affectu amplexibus fovet. Per os in speluncam ingressus paucos admodum gradus descendis, tum antiquam illam Josephi ædem oculis lustras, in qua regressæ a fonte Virgini Archangelus, ut jam dixi, fausta annuntiavit. Est præterea eo in loco, in quo Annuntiatio facta est, ex nigro lapide crux cādido marmori incisa, & super eam altare: & a dextera altaris pusilla ædicula, in qua semper Virgo Deipara se continebat. In læva vero parte Annūtiationis illa conspicitur ædicula, luminis expers, quam Dominus noster Christus, regressus ex Ægypto, usque ad Præcursorē decollatum, incoluisse fertur. Tunc enim, ut divina oracula tradunt, audiens Jesus quod Joannes traditus esset, deserens Nazareth ad habitandum Capharnaum se contulit. Sequitur jugum, a diversis collibus effictum, & in eo supercilium, a quo deturbaturi erant Iudæi Dominum, & transiit per medium eorum & abiit Capharnaum.

XI. Jugo subest planities magna, in qua conterminas rupi partes occupat mons Thaborius, [M. Thabor.] terrestre cœlum, oblectamentum animi, & recte sentientium hominum oculorum deliciæ: namque divina gratia montem inumbrat, qui spiritale gaudium spirat. Collis est rotundus & moderate sese erigens: in vertice duo extructa sunt monasteria: in his extraneæ linguæ laudibus Christiani, solitariam vitam amplexati, numen propitium reddunt. Monasterium, in quo salutaris Christi Transfiguratio accidit, Latinorum monachorum multitudo tenet: lævum, qui nostra consuetudine monachum induerint Nazareni, sacrosanctum illum locum sanctificati sanctificant. Salutaris Christi Transfiguratio in vertice collis evenit, ubi Latinorum monasterium visitur, in cujus divino altari Dominus, inter Eliam & Moysem, ac tres præcipuos discipulos, Petrum, Ioannem, & Iacobum transfiguratus est. Locus æreis cancellis circumsepitur: ubi vero steterunt Domini pedes, [Transfigurationis locus.] præcādidus umbo spectatur, & in illius medio figura divinæ Crucis, ex qua haud facilis enarratu odor emanans advenientium nares delectat. Extra monasterium ad jactum lapidis pusilla aperitur spelunca, in quam post admirabilem Transfigurationem Dominus ingressus, discipulis præcepit, ne cuipiam dicerent visionem, donec ipse a mortuis resurgeret. Ad borealem partem montis Melchisedechi spelunca conspicitur, digna quæ ab omnibus videatur, [Occursus Abraham & Melchisedec.] diversis undique foraminibus patens, in eaque loca superiora & subterranea, & variæ habitationes, & cellæ in ascetarum ministeria exercitiaque dispertiuntur; & multi ingentium Sanctorum exercitationis suæ cursum in illis absolverunt. Speluncam prope est templum, eodem in loco, in quo Abrahæ occurrens Melchisedech, revertenti a cæde benedixit, hospitioque eumdem excepit. Ex hoc colle, ad primos solis ortus aciem oculorum intendens, paludes vallemque sanctissimi inter fluvios Iordanis, &, si ulterius aciem direxeris, partes Libani ad orientem solem vertentes intueberis: simulque & duos ingentes montes, in quorum medio Damascus collocatur. Declinans vero paululum ad sinistram Iordanis oculos, Tiberiadis mare per quam clare ac sine ullo impedimento spectabis: [Mare Tiberiadis,] cujus in adversa parte parvus agger attolitur, in eoque Salvator panibus benedixit, & quinque millia hominum exaturavit, & post Ressurectionem una cum discipulis, post centum quinquaginta trium piscium capturam, pransus est. Ejusdem montis ad septemtrionalem partem aliud jugum planitiem cingit, duodecim stadiorum ferme intervallo, & amplius etiam subdivisum: in illius excursu jacet urbs Naim, in qua Dominus filium viduæ ex mortuis in vitam revocavit. In orientali civitatis parte oppidum visitur Aëndor. Inter Thaborium, Naim & Aëndor torrens Cisson perfluit, de quo ait David, Fac iis sicut Madian & Sisaræ, sicut Iabin in torrente Cisson; disperierunt in Aëndor.

XII. Unius diei spatio urbs Sebaste distat, ab Herode Tetrarcha in honorem Cæsaris restituta: in ea venerandum caput majoris inter natos mulierum Joannis Baptistæ, [Samaria al, Sebaste.] minor Herodes inter convivandū abscidit. In media civitate carcer est, in quem, dum Herodiadem ille reprehenderet, conjectus, capiteque imminutus fuit. Carcer subterraneus est & viginti gradibus in eum descenditur, in cujus medio altare erigitur, ubi a spiculatore capite obstruncatur. A dextera altaris urnula visitur, in qua S. Zachariæ Præcursoris patris corpus servatum fuerat: a læva altera urnula, in qua corpus S. Elisabethæ eiusdem matris jacet: quemadmodum & in vtrisque carceris lateribus variorum Sanctorum Reliquiæ & discipulorum Præcursoris quiescunt. [Carcer & eccle. S. I. Baptistæ.] Supra carcerem templum assurgit, & in eo urnæ duæ ex candido marmore excisæ, quarum dextera combusti corporis venerandi Præcursoris cineres, altera Elizæi Prophetæ corpus continet: supraque in aureo vase sinistra Præcursoris manus, quaqua versum & ipsa auro obducta. In mediæ & superioris partis civitatis colle antiquitus erat Herodis regia, ubi & convivium apparatum fuit, & execranda illa puella saltavit, & saltationis præmium sacrosanctum Bastistæ caput retulit: nunc vero locus ille Græcorum monasterium est. Templum monasterij trullatum, & in læva altaris parte cellula, & in ejus medio ex marmore umbo in longe altissima fossa conspicitur, in quo prima venerandi & Angelis reverendi capitis Præcursoris inventio fuit, quod eo loci ab Herodiade defossum latebat.

XIII. Excurrenti deinceps stadia ferme quindecim Samaritanorum metropolis Sichar obvia fit, cui postmodum Neapoli nomen fuit, inter duos montes sita, [Sichar.] quorum pedibus fundamentis ipsa suis, qua se longius extendit, inhæret. In dexteriore montium (Samaritanorum ea traditio est) Deus Abraham responsum dedit, & Isaacum in sacrificium petiit, & Patriarcha (ut iidem existimant, licet ipsi quid dicant, nesciant) in eo hostiam immolavit: mons etenim ille divinus Golgothæ lithostroton est, in quo salutarem Passionem salvator mundi pertulit. Ad pedes montis conspicitur ager, a Iacobo Iosepho filio exhibitus: in agro Jacobi puteus, ubi Dominus labore delassatus quievit, & Samaritanæ, quæ sacrum prosequitur Evangelium, elocutus est. De hoc eodem monte mulier Domino dixerat, Patres nostri in monte hoc adoraverunt: & Dominus, quanam ratione iis, qui in spiritu & veritate adorant, Deus præcolendus sit, colloquio illo omnes edocuit.

XIV. A Samaria ad sacram civitatem stadia numerantur quatuor & octoginta. Via est omnis lapidibus strata, [Ierusalem,] & licet tota ea regio siccitate arescat & squaleat, ubique tamen vitibus & arboribus constipatur. Sancta civitas variis vallibus & montibus circumsepitur: nec admiratione caret quod in ea spectatur. Eodem enim temporis momento & supereminens & depressa apparet: namque si Iudææ oram inspexeris, supereminet; si colles illi adhærentes, complanatur. Divinus quippe locus in partes duas dividitur, & ad montis dexteri partem decliviorem sancta civitas fundatur, cujus ambitus ad vallem usq; diffunditur. Pars illius superior tota vitibus consita est, ubi sanctus Protomartyr Stephanus lapidibus obrutus; lævam illius partem trans vallem mons Olivarum occupat, [M. Oliveti.] quem Dominus frequenter invisens & in eo immorans, universum sanctitate replevit, oratione, prædicatione, & demum sacrosancta sua ad Patrem ascensione. [Sion.] Sancta vero Sion ante sanctam urbem sedem sibi habet, ad partem illius dexteram jacens, cujus descriptio hæc fuerit. Castellum est in quo sancta Sion, Ecclesiarum mater, collocatur. Prægrandi magnitudine Ecclesia mater, conspicua est: tectum in proceritatem æqualiter orbiculatam effingitur, cujus speciosas portas ingresso tibi ad partem lævam obiicitur S. Ioannis Theologi domus, in qua sanctissima Deipara post resurrectionem commorabatur, ubi & mortem obiit: visiturque ibidem cellula, ferreis cancellis circum munita, & in loco ubi sanctissimam animam Deo filioque reddidit, umbones bini. Dextera templi ad exteriorem partem altaris, cœnaculum, in quod gradibus uno & sexaginta ascenditur. Templum quatuor fornices & trullam habet. In sinistra parte cœnaculi locus, in quo facta est Dominica Cœna. In bematis mytulo sancti Spiritus in Apostolos descensus. In templi inferiori parte Christus pedes Apostolorum lavit, cujus loco adverso templum erigitur: in eo dumus in quam Christus januis clausis ad Apostolos introivit, ubi post lapidationem Protomartyr Stephanus sepultus est, [Turris Dav.] tum alio a Gamaliele avectus. Davidis turris in septentrionali urbis parte sita est, immani magnitudine superbiens: & licet ab Hierosolymitanis accolis asseratur esse Davidis, a me non improbabili (ut reor) ratione in dubium vertitur. Namque Turrim Davidis ex rasili albo lapide extructam fuisse, templum & alias duas turres postea ab Herode in honorem Phasæli & Mariamnæ exædificatas, Iosephus fert. At quæ modo visitur ex communi lapide constructa est; & forte, quam nunc intuemur, super vetustissimæ turris fundamenta assurgit. Prope turrim, quæ ad urbem ducit porta: quam ingresso lata platea iter aperit, in cujus læva parte regiis palatiis S. P. N. Sabæ metochium adhæret. Viam ad sagittæ jactum emensus, [Eccl. S. sepulcri.] celebre Dominici sepulchri templum reperies, cujus non alia figura fuerit, quam quæ a variis scripto mandatur. Spelunca, in Dominici corporis sepulchrum conversa, duas in partes sejungitur: quarum in una lapis revolutus repositus, candidis marmoribus custoditur; in altera ad borealem partem, lapis, pro pavimenti mensura expolitus, cubito uno supereminet, in quo mortuus nudusque vitæ largitor positus est, auro puro, [M. Calvariæ] ex desiderio & fide Domini mei Imperatoris Manuelis Porphyrogennetæ Comneni, circumornatus. Prope eum est Golgotha, in quo Calvariæ locus, & excisa Cruci basis, & dirupti saxi tempore passionis hiatus: sub quo in cavitate lapidis Adami calvaria, scatebrȩque Dominici sanguinis super eam effusæ. Templum supra Golgotha quatuor tectis & tholo assurgit. Proxime inhæret subterraneum templū ingens, in quo pretiosa & vivifica Christi Domini Crux inventa est. [Templum Salomonii.] Ad orientaliorem partem civitatis templum visitur, Sancta sanctorum nomine, omnium pulcherrimum templum in trullæ forma desinit; conspiciturq, in vetusto pavimento celeberrimi illius templi Salomonis, intus exteriusq; variis marmoribus & tessellato opere condecoratum. Ad lævā partem templi cameræ binæ, quarum in altera occursus Christi Domini, quod ibi iustus Simeon Christū Dominum ulnis exceperit; in altera, quam Jacobus scalam admirandam ad cœlum usque pertingentem & Angelos Dei in ea ascendentes & descendentes, conspexerat, depicta sunt; & lapis sub depictæ scalæ imagine ille ipse est, qui sub Iacobi capite fuerat. Per partis dexteræ hiatum ad speluncam infra templum descenditur, in qua repositus fuerat Zacharias Propheta, interemptus (ut Euangelium tradit) a Judæis inter templum & altare. Extra templum, lapidibus stratum impluvium magnum extenditur, antiquum (ut opinor) magni templi pavimentum: & in porta, quæ in sanctam Gethsemane ducit, templum SS. Joachimi & Annæ conspicitur, in quo immaculatissima Deipara in vitam venit. Proxime Probaticæ piscinæ fluenta scaturiunt.

XV. Hinc extra civitatem, ad orientaliorem illius plagam, in medio magnæ præruptæque voraginis, montem Olivarum a sancta civitate sejungentis, [Gethsemani] Gethsemane oppidum collocatur: in quo sanctissimæ Dominæ nostræ Deiparæ sepulchrum, & hortus ubi sæpius Salvator noster una cum discipulis suis immoratus est. Sunt in eo templa tria: in sinisteriore & concavitate subterranea divinum Deiparæ sepulchrum spectatur. Templum in tholum definit, prælongum, æqualiter orbiculatum. In templi medio instar ambonis sepulchrum Virginis ex saxo excisum est, [Sepulcrum D. Virg.] ad modum ædificij quatuor fornicibus structi. Ad orientale latus, in capsula, ex eodem lapide expolita, & candidis marmoribus cooperta, immaculatum sanctissimæ Deiparæ corpus, a sanctis Apostolis Sione delatum, repositum fuit. Superius aliud templum spelunca est, in qua Dominica oratio effusa est, & Apostoli somno gravati obdormierant. Ad pedes montis Olivarum, ad jactum lapidis, tertium templum occurit, in quod postquam (ut Euangelium commemorat) Apostolos Dominus ob segnitiem reprehenderat, [Hortus,] reversus orationi se suæ restituit; tum cum sudores illius quasi guttæ sanguinis defluebant. In eodem horto Christus proditus, & Judas Dominum dolose exosculatus est, & Judæorum turba eum apprehendit. Parte horti adversa, ad superiorem oram Sionem respicientem, [Speluncæ S. Petri.] est templum & sub eo spelunca, quam postquam abnegavit Petrus introiens & sedens flevit amare. In eodem templo mœrens ipse ac illacrymans Apostolus depictus conspicitur. Super Gethsemane & orationis templo mons Olivarum, ut omnium oculis patet, a sancta civitate, Iosaphati & torrentis lacrymarum vallibus, dividitur. Locus ille pusillum urbem supereminens, collis est: quare neque prægrandis, si ab ipsa urbe conspiciatur; si vero ab Iordane & Bethania oculos conjeceris, quam maxime præcelsus objicitur: collis enim a deserto leni acclivitate nascitur. In capite mōtis locus est, in quo post resurrectionem frequenter Salvator discipulos est allocutus, postremoque ascensionis admirandum mysterium patefecit. Prope eum spelunca infra spectatur, in qua S. Pelagia certamina quibus se exercebat absolvit, [& S. Pelagia] & sanctum illius corpus in urna saxea quiescit. Non longe abest templum aliud, in quo Dominus discipulis orationis Dominicæ verba tradidit. In sinistra urbis parte Latinorum est monasterium, extructum super fundamentis veteris monasterii, a fama celebri Melania (ut fert traditio) ædificati. [Mon. S. Melania.] Ante hunc montem post civitatem, ut Samariam respicir, monasterium assurgit, in quod post S. Protomartyrem Stephanum lapidatum & loco jam dicto repositum, sacrosanctum illius corpus a Gamaliele portatū est. Torrens, Getsemane exiens, ad S. Sabæ lauram pervenit & loca Rubæ deserta, quæ circa mortuum Sodomorum mare effunduntur.

[Cucumus.] XVI. Statim itaque a Getsemane, jactu sagittæ non longius, qui Cucumus dicitur, sustollitur; ædificium super saxo quadrata structum ut videtur figura, hastarum duarum ut ipse existimo altitudine, & ab imis partibus ad acumen ipsum in pyramidis formam tenuatur; in quo Monachus Iberus sponte inclusus in salutis suæ curam incūbit. Sequitur dein de prægrandis rupes, [Speluncæ Virginum,] in qua diversæ speluncæ, Virginum nomine nuncupatæ, industrio artificio excavatæ sunt: eas habitant ex orthodoxis pauci, sed majori copia Armenii monachi & Jacobitæ. Postmodum hiatus, ubi lacrymarum vallis diffunditur, dilatatur: ultraque ipsam ager figuli, qui pretio Dominico ad sepeliendos peregrinos conductus est. Agrum excipit Siloami piscina, enatis abs se aquis totam illam siccitate horridam regionem irrorans. [Siloami piscina.] Inde & prata aliquot pauca & modica, in vallis latitudine arboribus consitæ, conspiciuntur. Fons fornicibus & spissis columnis obvallatur & venustatem obtinet, & hoc modo vallis ad S. Sabæ lauram, ut diximus, undecim passuum millibus excurrit: ubi vero laura & templum & sepulchrum Sancti spectantur, in ampliores horridioresque voragines vastis faucibus prolatatur. Ante lauram, in utrisque prærupti montis ripis, speluncæ & pusillæ turres visuntur: eas qui mundum illiusque luxum abhorrent ob cæli regnum inhabitant, & impatibilem æstus ardorem sustinent, flamma quæ extinguitur flammam quæ extingui nequit extinguētes. Ubi templum & Deiferi sancti Patris Sabæ sepulchrum est, [Mon. S. Sabæ] in tres partes divisa convallis in magnam voraginem & profundam altitudinem immergitur. Hujus extrema ingentibus turribus Sanctus suffulciens, in medio templum erexit, & recentissima illa asceteria in ambitu extruxit, ut conscripta de admiranda illius vita historia tradit. Templum itaque delectationem undique conciliat, prægrande, prælongum, luminis plenum. Pavimentum marmoribus, vilibus illis sane & ex eremo advectis, varie tamen affabreque elaboratis, [Viri in eo sancti.] condecoratur. Ante templum atrium est lapidibus stratum, & in illius medio magni Patris nostri Sabæ sepulchrum, e terra palmari altitudine eminens, candidissima marmorea tabella opertum. Prope illud circumque, nec non sub terra, sanctorum Patrum, qui solitariam vitam agentes illustres habiti sunt, unaque cum iis sanctorum Cosmæ & Joannis antiquorum Poetarum, sepulchra spectantur. In illis locis ferme ad quadraginta deiferos viros & ante alios spectabiles inspexi; interque eos potissimum sex, qui pro se ipsi Deum alloquunrur. Eorum nomina sunt Stephanus, Theodorus & Paulus, quartus ex magna Urbe ortum habet, quintus erat Iberus, sextus qui in omnium ore, quod occulta perspiciat, versatur, Ioannes Stylita.

XVII. Regrediens itaque ad sacram civitatem, non per vallem sed montis dorsum sex millibus passuum, [Mon. S. Theodosii.] antequam ipsam appellas, S.P.N. Cœnobiarchæ monasterium offendes. Illud variis turribus circummunitur, anteque ipsum ad sagittæ jactū fornix occurrit, in qua, ut auctor Vitæ illius refert, supra ejusdem manum extincti carbones succensi sunt. In medio monasterij, in loco eminentiori, templum erigitur, tecto rotundo & sub eo spelunca, in qua est Sancti sepulchrum: penesque illud duo fornices, in quibus magnorum Sanctorum reliquiæ conduntur. Speluncæ scalas descendens, ulterius a latere speluncæ foramen invenies, in quam Sancti discipulus Basilius introiens, sepulchrum proprium, ita Sancto jubente, ut Vitæ Patrum asserunt, designavit: in eoque mortuus jacuit, & postea per quadraginta continuos dies Synaxis tempore, una cum Sancto ac Fratribus concinens, videbatur.

XVIII. Dicto monasterio aduersum, sinisterius in profundum eremi Jordanis, S. Euthymii Magni monasterium est: turribus magnisque fulcris circumvallatur, [Mon. S. Euthymii.] & in medio templum assurgit, tecto in modum cylindri directo: subtus spelunca patet, ibique medium S. Euthymii sepulchrum, Deiferi Sabæ sepulchro haud dissimile, candido marmore æque ac illud opertum: & cum Sancto sanctorum simul Patrum Passarionis & Dometiani Reliquiæ reconduntur.

XIX. Post hoc monasterium duodecim millium passuum intervallum excurrit, [Mon. Chozibæ.] tumque obvia fit ingens vorago, quam torrens mediam secat. Illius in adversa parte monasterium Chozibæ jacet: res equidem, quæ dum narratur, non creditur, & speculatione etiam ipsa in admiratione est. Namque speluncarum ipsa foramina monachorum sunt cellæ, & templum ipsum & cœmeterium in petræ scissura excavantur, adeo solis calore deusta, ut ex saxis illis ad modum pyramidum ignis lingulæ exilire conspiciantur; aquaque monachorum potui congesta talis sit, qualem e stagno hauries, cum sol æstate media lacubus insistens, eos ignitis radiis æstuque ferventissimo incendit. In hoc monasterio diversos sanctitate conspicuos viros invisimus: inter eos unum signiferum, coram cum Deo colloquentem, cui Lucæ seni nomen est. Sed enim in monasterium non sine discrimine, tum ob prærupta rupis loca, tum ob vehementissimum solis ardorem, & descendimus & ascendimus.

XX. Deinceps subsequitur angusta, protensa, & asperrima via, ad eremi terga conducens. Antequam ad ipsam perveneris, [Eremi Iericho] in ejus medio dorsa montium duo conspiciuntur, per quæ via media adaperta ad urbem Jericho iter est. In ea nullus fundamentorum lapis conspicitur, universa nihilominus illius delineatio obscure deprehenditur. At nunc cum tota ea circumjacens regio aquis abundet, monasteriorum quæ in eremo sunt, pro cultura hortorum usui deservit. Namque regio illa in partes scissa, sanctisque illis monasteriis divisa, universa & arboribus obumbratur & vineis abundat: [Situs qualis Achridis in Mācedonia.] quapropter & turribus in singulorum monasteriorum hortis, a monachis ædificatis, fructus omnis generis abunde suppeditantur. Universæ itaque eremo & Jordani, unaque mortuo Sodomorum mari nostra conjectura non alia figura fuerit, quam quæ Achridis situs esse videtur: at in eo solummodo differunt, quod e palude Achridis aqua emergens in diversis terræ convallibus stagnat, quas strugas illius terræ accolæ vocant, hic vero Iordanes paludem secernit; eremi quoque latitudo Achridica planitie innumeris modis amplior est.

[Rubæ eremus.] XXI. A dextera parte dorsi duplicis, quod diximus, Maris mortui obliqua videntur, & trans illud Segor: ibique, ultra hanc eremum & duo monasteria S. Euthymii lauræque emensa, magna Rubæ eremus objicitur, & collis e sinistra dorsi ac viæ, in quo post dierum quadraginta jejunium Salvatorem duabus tentationibus tentator aggressus est, licet devictus ruboreque suffusus recesserit. Collis hujusce in parte adversa, ut ipse existimo, ad sex passuum millia alter apparet, & in colle templum, in quo militiarum Dux Michaël cum Jesu Nave confabulatus est.

XXII. Ad Jordanem tria monasteria structa sunt, Præcursor nempe & Chrysostomus. [Monasteria ad Iordanē.] At Præcursoris quidem monasterium, terræ motu a fundamentis solo æquatum, nunc a munifica a Deo coronati Imperatoris nostri Porphyrogennetæ Manuelis Comneni liberalitate de novo, illius Rectore restitutionem procurante, exædificatum est. Ab hoc non longe, duarum sagittarum jactu, inter fluvios sanctissimus, fluit Jordanes, in quo ingens meæ renovationis arcanum Jesus meus, paupertatem amplexus, baptismate perfecit. [Locus Baptismi.] Et circa oram non longe, lapidis jactu, ædificium est, quatuor lateribus constans & tholo assurgens, in quo antequam retro incederet circumfluens Jordanis nudum eum excepit, qui operit cælum nubibus; tumensque Præcursoris dextera verticem capitis ejus tetigit, & Spiritus, columbæ forma, compari Verbo supervenit, ac Patris vix Redemptorem proprium filium esse confessa est.

XXIII. Inter Præcursoris monasterium & Jordanem quam maxime exiguus Hermoniim mons jacet, [M. Hermon.] in quo Salvatorem stantem Ioannes digito populis commonstrans, eum esse inclamabat, qui tolleret peccatum mundi. Inter monasteria Præcursoris & Calamonis, a Iordanis aquis a fundamentis S. Gerasimi monasterium disjectum est, cujus nihil usquam, [Mon S. Gerasimi.] nisi parvæ templi reliquiæ, apparet, & speluncæ duæ & columna enclisteria, in qua magnus senex Iberus, gratiosus valde admirandusque includitur, quicum versati maximum ex illius consuetudine lucrum nacti sumus: namque divina quædam gratia Seni inerat. Verum necessarium ducimus, quod ante paucos dies, quam ad ipsum venissemus, patratum ab eo est miraculum, ut ad hilaritatem impellamus orationem, iis qui divinis avide delectantur, commemorare. In tortis ac turbineis Iordanis vorticibus, ut fieri amat, nonnullæ terræ partes contiguæ fluvio secernuntur, in quibus magna arundinum vis innascitur, easque leonum diversa genera inhabitare solent. Ex his duo singulis hebdomadibus ad Senis claustra venientes & columnæ capita applicantes, [Leones duo istic a sancto pascuntur.] oculorum nutibus cibum sibi subministrari poscebant: cujus cum facile participes facti essent, ad consuetos fluminis vortices læti reveniebant. Cibus erant legumina aqua madefacta, ut forte olyrites vel panis hordeacei frusta. Hi cum aliquando advenissent, & pro more oculorum nutibus alimenta sibi postularent, dum Seni non suppetit quanam ratione ferarum desideriis occurrat (namque dierum viginti intervallo nihil eo temporis vir ille sacer esculentorum sibi paraverat) illis hæc infit: Quando, o belluæ, neque vestram debilitatem alimento aliquo recreare possumus, cum per hos viginti jam elapsos dies nec quidem nobis, ut moris erat, quæ necessaria erant suffecerimus; ita nos, ita Deo, qua nostra curat providentia, sapienter disponēte; opus est ut vos ad Iordanis fluēta progrediamini, indeque lignum pusillum ad nos afferatis, ex quo Cruces confectas voti reis benedictionis causa dabimus, a quibus pro singulorum arbitrio gratus ita stipe remunerati, parvam pecuniam colligemus, quæ vobis mihique cibum parabit. Dixit ille: feræ audierunt, & tamquam rationis compotes, alacri motu gressuque ad Iordanem procedunt. Nec multo post, o rem miram! duo ligna in collo gestant, & columnæ basi apponunt: tum demum ad Iordanis paludes prompte avolant. Et hæc sint satis: nunc locorum historiam prosequamur.

XXIV. Sed & Calamonis monasterium turribus cortinisque, ex quadrato politoque lapide, extructum est: & in ejus medio templum capax trullatum assurgit, tholis cylindri instar fabrefactis insidens. Huic in dextera parte templum aliud annectitur, tholo æque constans, pusillum admodum, ætate Apostolorum (ut traditio est) ædificatum, in cujus mytulo Deiparæ imago depicta est, in ulnis Christum Salvatorem gestantis, figuram, [Imago Deipara.] colorem ac longitudinem sanctissimæ imaginis Hodegetriæ, quæ in Regia urbe spectatur, præseferens; & antiqua item traditione asseveratur, eam esse Apostoli & Evangelistæ Lucæ manu depictam, famamque ac rumorem de ea stabiliunt frequentia miracula, & ex imagine suavissimus odor non sine omnium admiratione emanans. Subsequitur stadiis fere quinque distans Chrysostomi monasterium, [Mon. Chrysostomi.] longeque ab eo ad teli jactum, columna est enclisteria, in qua Iberus genere, moribus simplex, sermone reverendus, qui tranquillam vitam agit, pridem per plures annos in saxo ad mare Attaliæ fundato laboribus continuis sudoribusque sese exercuerat, ibique nos eum allocuti fuimus, dum una cum celeberrimo Imperatore Porphyrogenneta Comneno militaremus.

XXV. In adversa Iordanis parte, contra Baptismi templum, diversa dumeta assurgunt, [Locutrans Iordanem.] interque ea stadii unius longitudine Baptistæ Ioannis spelunca patet, pusilla ni mis neque virum proceræ statuæ, rectus qui steterit, capiens; ejusdemque in faciem in eremi profundo altera spelunca hiat, in qua Elias Propheta vitam degens ab igneo curru abreptus est. Ultra dictas speluncas, ad ipsos Iordanis cursus, fama est, eremum extendi, in qua venerandus Zosimas Angelis parem Ægyptiam intueri dignus effectus est. Trans montes via ad montem Sinam, Raythum, mareque Rubrum conducens, locum sibi vendicat. Sed hic de eremo oratio finem habeat.

XXVI. Ad dexteriorem partem sanctæ civitatis Ierusalem & a turre Davidis Prophetæ jugum est, [Montana Iudæa.] vitibus universim consitum, illiusque ad partes depressiores Iberorum monasterium, intra cujus ambitum venerandæ Crucis lignum in partes divisum fuisse traditur. Hinc regionis Montanæ initia sunt, non absurde ita nuncupatæ, quod omnium montium oræ magis clivosæ, per multa stadia in longitudinem excurrant, itaque a sancta civitate stadiis fere quatuordecim Zachariæ Prophetæ domus inspicitur, in quam post annuntiationem immaculatissima Deipara solicite contendens, Elisabetham salutavit, cujus & infans gaudio in utero subsultavit, exultantia, ut par est, Dominum excipiens; Virgoque admirandum & propheticum illud Canticum enuntiavit. In loco itaque illo castellum & templum super spelunca situm est. In speluncæ ultimis regressibus Præcursoris nativitas accidit. Prope eam, bino teli jactu, ad sublimiorem partem montis, petra est, quæ divisa fugientem Baptistæ matrem, infantem amplexatam, cum Herodes cæde immanissima sæviret, sinu suo avexit.

[Mon. Eliæ.] XXVII. Ab Ierusalem inter duas vias, unam quæ ad Montana, alteram quæ ad Cœnobiarchæ monasterium & lauram adducit, dorsum procurrit, & in eo iter aperitur, a sancta Sione Bethleem ferens. Urbs vero Bethleem a sancta civitate sex fere mille passibus distat. In eius & sanctæ civitatis meditullio monasterium S. Prophetæ Eliæ existit, a vetustissimis piis hominibus exædificatum, sed terræ motibus funditus æquatum solo: verumtamen & hoc de orbe universo bene merens Dominus meus atque Imperator, per suum Præsidem, Syrum hominem, a fundamentis reparavit. Adeoque inter monasterium & Bethleem, [Bethleem.] itemque Rachelis sepulchrū, structura quatuor fornicibus, tholi instar in fastigiatum cacumen desinentibus opertum. Locus ille trianguli formam efficit. Ad sinisteriorem sanctæ Bethleem partem, inter eam & Cœnobiarchæ monasterium, ager est & in agro spelunca, in qua beati commorantes in agris Pastores Angelicas laudes auribus acceperunt, Gloria in excelsis, illis inclamantibus, & in terra pax, & in mundo salus, ob Deum meum ex Virgine Deipara genitum. Sancta Bethleem in dorso lapidibus strato fundata est. In ea conspicitur, & sacra spelunca, & præsepe, & puteus ex quo David bibere concupivit, & templum speluncæ humeris insidens, prælongum prægrandeque ad formam crucis, ex non putrescentibus lignis contectum. Circa altare tectum tholo saxeo sese sustollit. Hoc quoque longe pulcherrimum & maximum templum munifica servatoris orbis & Imperatoris mei liberalitas extruxit, [Eius Eccles.] totumque lapillis aureis exornavit: in quo civitatis illius Latinorum Pastor interpositus, variis in locis atq; ipso in sanctuario supra speluncam, Imperatorem ob tantam forte magnanimitatem remunerans, decoram illius imaginē appinxit. Speluncæ, præsepis, & putei forma hæc est. Ad partem sinistrā sanctuarij sanctæ speluncæ os patet: penes illud puteus est, ex quo non sensu solummodo, sed mente etiam progenitor David bibere peroptavit: aquam ex eo qui apud eum maxime prævalebant viri duo, [Cisterna.] castris allophylorum expugnatis, cado haustam, Davidi siti æstuanti adducunt: quam cum Deo libasset, ad hæc usque tempora fama percelebre continentiæ facinus illius per ora omnium volat. Ab ingressu speluncæ ad ima, sex & decem quibus descenditur gradus numerantur. Ad Borealem plagam, sacrosanctum illud diversorium jacet, in quo Virgo Christum Salvatorem enixa est, & creatura universa Deum in carne vidit, & mundus totus renovatus est, & mortalis ego Deitate ditesco, cum Deus & Creator meus paupertatem meam atque inopiam induerit. [Spelunca.] Tum post unius gradus descensum, ratione carentium animalium præsepe conspicitur, æqua figura quatuor angulis commensurata, quod candidis vetusti illi homines marmoribus contexerunt, in medio apertura ad modum umbilici relicta, ex qua pars præsepis apparet. Præsepis illius, quod eum qui nullo loco capi poterat, cepit, cælo amplioris, terra marique & subterraneis multo capacioris: quem enim illa complecti suo ambitu non poterant, illud laxioribus spatiis infantem factum accepit. Pictura exulto, totusque intellectu in sacrosanctam illam speluncam penetro & Dominici partus diversorium oculis lustro, [Mysteria Natalis Dominici] atque in præsepi facti infantis accubationem & mei Salvatoris erga me amorem tremens timensque revereor, extremamque illius inopiam, qua me cæli regno dignum effecit: sed regiam esse speluncam apprehendo, ac veluti in throno virgineis sinibus Regem insidentem, Angelorumque choros speluncam circumversantes intueor, & Magos munera Regi afferentes eximia lætitia animum oppleo, & gratiæ, qua dignus efficior, voluptate perfundor. Perita manu pinxit artifex in spelunca mysteria, quæ in ea patrata sunt: namque in abside effigiata erat puella in lecto recubans, læva dextero cubito supposita: ad dexteram ipsam genis reclinatis puerulum intuens, & innatam gravitatem subridentis specie & eleganti faciei colore indicans: neque enim vultu, tamquam illa quæ recens & primum peperit, pallida horridaque immutatur: æquum quippe erat, quæ digna effecta est ut supra naturam gigneret, dolorum per naturam illatorum esse immunem. Asellus deinde & bos & præsepe & pastorum cœtus, [graphice depicta.] quorum auribus de cælo clamor intonans a gregibus avocavit: quare armentis relictis, quæ inter herbas & fontem cibum potumque sibi quærunt, & cani gregum custodi eorum custodia demandata, cervicem in aërem tollunt, ad strepitus sonum aures dirigunt, alius alio modo stantes, prout sibi quisque faciliorem & leviorem stationem ducebat: & his quidem pedum nulli usui est, illis facies in cælum figitur: namque dexteras ad vocem retrahentes turbatas aures promovent. Non tamen illis secundo audire opus fuit, majorem enim quam aures oculi fidem faciunt: namque Angelus ipsis occurrens pueruli accubationem in præsepi ostendit Pecudes, factis minime intentæ, fatuo gressu ducuntur: quarum pars ad herbam nutant, pars ad fontem advertunt. Canis vero, quod animal iram in promptu gerit, visionem insuetam meditari videtur. Magi descendentes ex equis, munera manibus accipientes, genuaque flectentes, reverenter dona Virgini offerunt.

XXVIII. Extra sanctam Bethleem fere ad milliaria duo, in Cœnobiarchæ monasterio spelunca est, in qua oraculo accepto Magi, [Mon S. Charitonis.] ne ad Herodem reverterentur, per aliam viam reversi sunt in regionem suam. Translauram duodecim fere passuum millibus prope Rubæ eremum, S. Charitonis monasterium jacet: & eo ulterius longo intervallo sejunctum, duplex quod Chebrone est Abrahami sepulchrum, & quercus Mambre, [Sepulcrum Abrahæ.] sub qua sanctissimam Triadem hospitio Patriarcha exceperat. Et hæc quidem ita se habent, a Ptolemaide per Galilæam ad sanctam urbem Jerusalem, Iordanem & sanctam eremum: maritima vero ita.

XXIX. A sancta civitate Ierusalem ad sex milliaria Armathem urbs conspicitur, [Emmaus.] in qua Samuel magnus ille Propheta ortum habuit. Inde post alia septem & amplius milliaria, Emmaus urbs magna in media valle super eminenti dorso jacet. Sic ad passuum fere viginti millia Rampleæ regio effunditur & templū ingens in eadem sancti Megalomartyris Georgii visitur. [Ramula S. Georgii.] Illis in locis Sācto fuit natalis dies, & pro pietate ingentia certamina subiit, & sepulturæ demandatus fuit. Templū dromicum est, & in sanctuarii mytulo, sub sanctæ tabulæ pavimento sepulchri os patet, candido marmore circumseptum, Verum operæ pretium fuerit, quæ a templi Clericis ante paucos annos in Sancti sepulchro sunt patrata, narratione nostra indicare. Dicebant namque interjectum, qui nunc præest, Latinorum Episcopum, sepulchri os reserare conatum; & tabula marmorea qua illud obtegebatur sublata, ingentem speluncam sese ostendisse; & in eius interiori parte Sancti sepulchrum. Cum demum & illud quoque reserare conarentur, ignis e sepulchro exiliens, unum ex iis qui id aggredi conabantur semiustum reliquit, alterum subita morte delevit.

XXX. Regionem illam excipit Cæsarea * Philippi, civitas magna & populo frequens ad maris ripas fundata, portu celeberrimo manu hominum facto, immensum pecuniarum sumptum in loci structuram Herode erogante cincta. In ea Christus interrogavit Apostolos, Quem me dicunt homines esse Filium hominis? & Petrus, Tu es Christus Filius Dei vivi, respondit, verbis his æstum suæ caritatis ostendens.

[Carmelus.] XXXI. Subsequitur Mons Carmelus, de quo in veteri recentiorique scriptura plurimus sermo est. Jugatur mons, ab ipso maris sinu, qui circa Ptolemaidem & Caipham incurvatur, initium ducens, & ad Galilææ fines perveniens. In extrema parte jugi, qua mare respicit, Prophetæ Eliæ spelunca spectatur: in qua Angelicam vitæ rationem cum exegisset mirificus ille vir, in aëra sublatus est. Erat eo loci antiquitus monasterium magnum, ut structurarum vestigia ad hæc usque tempora commonstrant. Sed illud, tempore quod omnia in senium impellit, & gentium variis excursionibus penitus abolitum. Verum ante aliquot annos quidam Monachus, dignitate Sacerdos, capillitio albus, e Calabria oriundus, ex Prophetæ revelatione in montem appellens, ea loca, monasterii nempe reliquias, vallo perparvo cinxit, & turri exædificata, temploq; non ingenti extructo, Fratribusque ferme ad decem collectis, etiamnum sanctum illum ambitum colit.

XXXII. Et hic descriptionis hujusce exitus esto, ubi sacrorum locorum circuitionem habet. [Conclusio auctoris.] Quod si legentibus labor iste emolumentum afferre visus fuerit, opus ipsum ac labor compensatio mihi ampla, & lucrificabile præmium reputabitur: sin minus, ad parentem redeat, a quo ortum ducit, balbutiendoque sacrorum locorum memoriam refricet: ut nos eorum recordatione in vivam eorum imaginem remeantes, suavi solatio in gaudia restituamur.

Habes, Lector, Joannem Phocam, dignum visum Allatio, quē poneret in capite libri Συμμικτῶν suorum, ante alias plures eius generis lucubrationes, quibus Hierosolyma ac Hierosolymitana loca descripta posteris reliquerunt, Græce quidem Epiphanius Hagiopolita, Perdiccas Ephesius, Anonymus Græcus, & Eugesippus quidam; Latine vero Willebrandus ab Oldenborg Canonicus Hildeshemensis, quem huc contulerat Lucas Holstenius, Bibliothecæ Vaticanæ Custos: sicut & alij alia, ac nominatim noster Athanasius Kircherus pulcherrimum Ecclesiæ Copticæ Rituale, cuius Latinam paraphrasin a se concinnatam, directam pariter voluit ad Clarissimum & zelo orthodoxæ fidei insignem virum, Bartoldum Nihusium, simul omnium impreßionem curaturum Amstelodami, sub eodem nomine, iisdem V. Cl. Ioannis Blaeu typis, & fide eadem; quibus de consensu Vicarij apud Hollandos Apostolici tunc excudebantur, ad usum Catholicorum ibidem, Breviaria Missaliaque Romana: quod scire potuerunt, qui Ioannem Phocam suspectum reddere voluerunt, quia Batavis excusus in oris. Hoc enim non ideo factum est, quod Vrbis Romanæ oculos fugeret Allatius, cui vel maxime probare se volebat; sed quod non semper inveniens Romæ qui sumptus editioni necessarios præstarent; gaudebat peregre typographos invenire, qui sua gratis vellent imprimere. Adeo autem non timebat Allatius, ne sibi suisve operibus id præjudicaret Romæ; ut hæc Symmicta dedicari voluerit Illustrißimo Iuveni Augustino Chisio, Fabij Card. Chisij, paulo post Alexandri VII, ex Augusto minori fratre nepoti; quemadmodum antea, tres laudatißimos libros, de perpetua Orientalis Ecclesiæ atque Occidentalis consensione, impressos eodem loco ac modo, eodemque Bartholdo Nihusio curante & proprias suas Annotationes adjungente, illustratos, inscripserat Ludovico XIV Francorum & Navarræorum Regi Christianißimo.

Ast Grajæ fors quid nescio mentis habet

Ioannes hic Phocas: proinde exclamat quidam,

���Tolle Phocam, Papebrouk.

Quid autem mali fecit iste? De locis sacris nemo ante ipsum, neque post ipsum alius quispiam magis graviter ac religiose scripsit, legentibus aspirans suavißimam qua perfundebatur interius spiritus suavitatem, istic ubi divinæ Incarnationis, Nativitatis, Baptismi, Transfigurationis, Paßionis, Ascensionis mysteria commemorandæ ei veniunt. De monasteriis Græcorum Iberorum, Latinorum, sine nationum discrimine laudabiliter semper ac reverenter loquitur: de Carmelo specialiter meritus bene, dum primus ipse post tot secula adnumeravit eum locis sacris, peregrinorum accessu cultuque honoratis.

Iudica, Lector, utrum merito mihi quis indignetur, quod hunc allegem auctorem: simulque dispice, numquid in toto libello poßsit inveniri, unde scriptoris fides arguatur, aut dubitetur utrum loca sancta, quæ describit, coram adierit lustraveritque. Tum, quæso te, quod subjungitur Itinerarium cum superiori confer; & vide, num minus tibi placeat Ioannes Phocas, propterea quod ea de Carmelo monte narret, quæ difficile componi possunt cum longe posteriorum scriptorum assertis de beato Bertholdo.

Quanti fecerint Symmicta Allatiana eruditißimi viri, quorum honori & amori datum fuit, ut prægustare ea legendo possent, prius quam paßim vulgarentur, atque adeo quo in pretio habuerint, prælucentem ipsa in fronte eorum Ioannem Phocam, docent præstantium quatuor Poëtarum Epigrammata, ad calcem libri addita. Primum eorum insumitur in laudem editoris Nihusij, nomen præferens Ferdinandi a Furstenberg, illius, inquam Ferdinandi, qui pridem Paderbornensis nunc etiam Monasteriensis Episcopus, post ceteros clarißimos titulos suos, non dedignatur Mæcenas huic operi inscribi. Ipsum juvat audire, sic gratulantem amico, quasi eruditionis Græcæ laudibus præcipuo, totumque in pectore Parnassum continenti.

Cum male succubuit Turcarum Græcia marti,
      Et major Phœbi numine Luna fuit;
Cessit in exilium: doctique Heliconis alumnæ
      Pierides patrium deseruere solum;
Et toto procul orbe vagæ, coïere vicissim,
      Parnassi sedem cum reperere novam;
Bartoldo pandente novam sub pectore, tantis
      Quæ domus exulibus patria prisca fuit.

Hæc ille: Amandus autem Fabius, postquam commendasset operam, Iano Nicio Erythræo & Leoni Allatio in publicandis eorum scriptis imo reipublica litterariæ navatam, sic progreditur:

O de Palladia bene te, Bartolde, palæstra
      Et cupido veri de grege promeritum!
Iam digitis cumulos pridem numeramus vtrisque
      Chartarum, luci quas tua Cura dedit.
Nec tamen inter eas pars est non magna tuarum:
      Prole typos propria lassat & illa manus.
Obstetricaris simul & paris: unus utrumque.
      Tantus amor studiis consuluisse piis.

[Annotata]

* Assassini vulgo dicti.

* Achilles Tatius.

* Cæsarea sed legendū Palæstinæ.

ITINERARIVM
ANTONINI PLACENTINI.

[Praefatio]

Tornacense MS. titulum hunc præfert, De locis sanctis quæ perambulavit beatus Antoninus Martyr. Bibliothecæ autem Vaticanæ Codex sub numero 636, cui titulus Bedæ & aliorum, opusculum idem sic inscribit, Relatio B. Antonini Martyris. De hoc, inquit Pater Daniel a Virgine Maria in Vinea Carmeli num. 1331, Molanus in Martyrologio ad diem XIII Nobris, Placentiæ Revelatio S. Antonini martyris. Sed addiderat notulam, ut significaret festum hoc esse minus principale istius Sancti, nec in Vsuardo repertum, sed aliunde acceptum. Principale autem festum tam apud antiquos, quam in Romano hodierno notatur die XXX Septembris: ubi Baronius Lectorem remittit ad Petrum de Natalibus lib. 8. cap. 133. Cur huc non remisit nos Pater Daniel? Legissemus ibi, quod S. Antoninus Martyr… de Placentinis finibus egressus, per Orientales Provincias pertransivit, & multa miracula fecit, demum ab infidelibus tentus, & capite cæsus glorioso martyrio coronatus est? Sed ista legentes, etiam legissemus, quod iste S. Antoninus fuit ex sacra legione Thebæorum, & socius B. Mauritii Martyris. Hoc autem indicare lectori, erat evertere totam auctoritatem ejus scripti, cui summa fides postulabatur. Fieri enim non poterat, ut idem sub Diocletiano ac Maximiano Imperatoribus militasset, Duce S. Mauritio, cujus martyrium anno CCXCVII adscribit Baronius; & ea omnia reperisset in Terra sancta, quæ hic narrantur, quæque non nisi sub Constantino Magno cœperunt innotescere; ut de Iustiniano nihil dicam, cujus hic mentio fit aliquoties, & cujus Imperium cœpit anno DXXVII. Ego ut neminem hic accuso sic nec puto mihi sequendum exemplum tale; & Leonis Allatii judicium laudo, qui Vaticanæ Bibliothecæ monumenta omnia notißima habens, alia quidem inde excerpsit Symmictis suis adjungenda; sed Itinerarium, S. Antonini martyris nomen præferens, luce publica indignum censuit. Sic autem censuit, non tantum quia tempori non suo adscriptum, sed quia ipsum inveniebat, præ aliis similis argumenti Latinis scriptis, refertum fabellis plane anilibus, quas nobis satis erit * asterisco notare, ut animum advertat lector. Iis porro, qui paulo notiorem habent locorum situm, quique alias legerunt itineraria sacra atque profana, considerandum relinquo, utrum in hac Relatione inveniri poßit verisimilis ratio itineris alicujus; ubi nihil ordinatum digestumq;, ex more eorum qui prudenter & certo ductu peregrinantur; sed confusa omnia velut si per somnium res agatur in mente, non autem corporeo motu super terram. Videbis hoc, si quandoque digneris referre oculum ad tabellam superius collocatam, indeque cogitationem cum res feret, extendas ad Syriam Ægyptumque, quarum hanc Palestinæ seu Terræ sanctæ imaginaberis ad meridiem, istam ad Septentrionem jacere, utrimque nonnihil declinando. Antonini Placentini itinerarium simpliciter vocavi, ut neque errorem evidentem secutus videar, si scripsero Martyrem; neque prorsus a jam nota appellatione recedam, si omisso nomine Antonini vocavero Anonymi itinerarium, respectu auctoris nomen suum non exprimentis. Nunc ipsum lege, & Annotationes ad calcem subjungendas. Vt vero etiam discernere valeas ea loca, quæ hinc excerpta nobis objiciuntur, tamquam luculenta prætensæ antiquitatis documenta, placuit illa Italico charactere repræsentare.

RELATIO
Ex MS. Codice Tornacensi.

Procedente B. Antonino martyre una cum 1 Collegis suis, ex eo quod civitatem Placentiam egressus est, in quibus locis peregrinatus est, ire vestigia Christi sequentes, & miracula sanctorum Prophetarum pervidere cœperunt. Ita exeuntibus nobis de Constantinopoli pervenimus 2 Cyprum in civitatem Constantiam, in qua requiescit S. Epiphanius: civitas pulchra, deliciosa, ornata palmis dactylorum. Deinde venimus partibus Syriæ, in insulam 3 Santaricus ad Tyrum. Tunc venimus Tholomaidam civitatem: millia sex in Castra 4 Samaritanorum milliario a Sugamia sub monte Carmelo. [Cyprus.] Super ipsa Castra milliario semis, monasterium Elisæi Prophetæ, ubi occurrit mulier, [Sunam.] cujus filium suscitavit, in monte Carmelo. Ibique est petra modica rotunda *: quando exagitatur sonat, quia solida est: talis autem virtus petræ illius, ut si suspensa fuerit mulieri vel alicui animali jactū 5 numquam faciet: & a civitate VI aut VII millia personat.

II. De Tholomaida maritima venimus in fines Galilææ, in civitatem quæ vocatur 6 Neocæsarea: [Ptolemais.] in qua adoravimus amulam & canistellum S. Mariæ: in quo loco erat cathedra, vbi sedebat quando ad eam Angelus veniebat. Deinde millia tria venimus in Cana, ubi Dominus fuit ad nuptias: [Cana.] & accubuimus in ipso accubitu, ubi ego indignus parentum meorum nomina scripsi. Ex quibus hydriæ duæ ibi sunt. Implevi aqua unam, * & protuli ex ea vinum: & in humero plenam levavi, & obtuli ad altare, & ipso in fonte lavavimus pro benedictione.

III. Et inde venimus in partes Syriæ [& civitatem Tripolim] ubi requiescit 7 S. Leontius: [Tripolis.] quæ quidem civitas tempore Justiniani Imperatoris sub versa est a terræ motu 8 cum aliis civitatibus. [Byblus.] Venimus inde 9 Vibilum, quæ & ipsa civitas cum hominibus subversa est: [Berythus.] post in civitatem Tani quæ & ipsa subversa est. Deinde venimus in civitatem splendidissimam Berytho, in qua nuper fuit studium 10 litterarum, quæ civitas subversa fuit, dicente nobis Episcopo civitatis, quia cognitæ fuerunt personæ, exceptis peregrinis, quæ ibi perierant. Ipsa civitas posita est sub montana Libani.

IV. A Berytho venimus Sidonem, quæ ex parte ruit: & ipsa adhæret Libano. Homines in ea pessimi. [Sidon.] Illic currit 11 fluvius Asclepius: & fons, unde surgit, stat. De Sidone venimus Sareptam: quæ civitas modica & valde Christiana est: [Sarepta.] in qua est cœnaculum illud quod factum fuerat Eliæ, & lectus ubi recubuit, & alveus marmoreus vbi vidua illa fermentavit: in quo loco multa offeruntur & multæ virtutes fiunt, Exeuntes de Sarepta venimus in civitatem Tyrum. A Tyro vique ad Sareptam continue millia 12 septem. Tyrus civitas homines habet potentes, vita pessima, tanta luxuria quod dici non potest; [Tyrus.] gynæcea publica, holosericum, & diversa genera telarum.

V. At vero de Tyro venimus in civitatem Nazareth, in qua sunt multæ vitutes. Ibi & pendet tomus, [Nazareth.] in quo Dominus * 13 A.B.C. habuit impositum: in qua est Synagoga posita, & trabs ubi cum aliis sedebat infantibus: quæ trabs * a Christianis agitatur & sublevatur; Judæi vero eam nullo modo agitare possunt: sed nec permittit se foras tolli. Domus sancta, basilica est: & multa sunt ibi beneficia de vestimentis ejus. In civitate vero tanta est gratia mulierum Hebræarum, ut intra illam inter Hebræas pulchriores non inveniantur: & hoc * a S. Maria sibi concessum dicunt (nam & parentem suam dicunt eam) & dum nulla sit caritas Hebræis erga Christianos, illæ sunt omni caritate plenæ. Provincia paradiso similis in tritico, in frugibus similis Ægypto: sed præcellit in vino & oleo & pomis ac melle. Sed & milium exta naturam altum nimis, supra naturam hominis 14 talea grossa.

[Thabor.] VI. De Nazareth venimus in montem Thabor: qui mons exit in medio campestri, terra viva, tenens circuitum millia sex, ascensum millia tria, sursum ad unum milliarium planum; in quo sunt tres ecclesiæ, ubi dictum est a discipulis, Faciamus hic tria tabernacula. [Samaria.] In circuitu diversæ civitates quæ in libro Regum leguntur. De Thabor venimus ad mare Tiberiadis, in civitatem quæ alio tempore est appellata Samaria, nunc vero dicitur Neapolis, 15 in qua puteus est, ex quo Dominus aquam a muliere Samaritana petiit: & ibi basilica est sancti Ioannis Baptistæ: & ipse puteus est ante cancellos altaris: & situla, de qua dicitur Dominus bibisse: & multi ægri ibi veniunt & sanantur.

VII. Deinde venimus in civitatem Tiberiadem, in qua sunt thermæ salsæ: hic aqua maris illius dulcis est, quod mare circuit millia octo. Deinde venimus in Capharnaum in domum beati Petri, [Tiberias. Capharnaū.] quæ est in basilica. Inde venientes per castra, vel vicos, vel civitates, ad duos fontes venimus, scilicet Jor 16 & Dan, qui in unum effluunt, & vocitatur Jordanis: parvus ingreditur mare, & pertransit totum maris pelagus usque ad littus maris. Revertentes post nos venimus ad locum ubi Jordanis egreditur mare. [Iordanes.] Et in ipso loco transivimus Iordanem, & venimus in civitatē quæ vocatur 17 Gaddera, quæ & Gabaon dicitur. In ista parte civitatis, milliario tertio ab urbe, sunt aquæ calidæ, quæ appellantur thermæ Eliæ, ubi leprosi mundantur. [Gaddera.] Ibi est xenodochium, delicias de publico habons, & hora vespertina mundantur thermæ. Ante ipsum vero clibanum grande est solium, quod dum impletum fuerit, omnia ostia clauduntur; & per ostium mittuntur intus luminaria & incensum: & sedent in isto solio tota nocte: & dum soporati fuerint, videt ille qui mundatus est aliquam * visionem: & dum ipsam recitaverit, mundantur thermæ per septem dies. Ibi vero defunctus est collega noster Joannes de Placentia. Ipse fluvius calidus, qui Gaddera dicitur, descendit torrens & intrat Iordanē, & ex ipso ampliatur Iordanis & major fit.

VIII. Et tunc descendimus per Galilæam iuxta Jordanem, transeuntes multas civitates quæ leguntur: & venimus in civitatem Metropolim Galilææ quæ vocatur 18 Scythopolis, in monte posita, ubi Sanctus… multas operatus est virtutes. [Scythopolis.] Deinde descendimus per alia loca Samariæ & Iudææ in civitatem 19 Sebastæam, in qua requiescit Elisæus Propheta. Descendentes per campestria, [per] civitates vel vicos Samaritanorum & plateas unde transiuimus, [vidimus] venientes Iudæos post nos cum paleis, [Iudæi non coutentes Christianis.] vestigia nostra * incendentes, tanta est illorum 20 execratio. Utique Christianis quidem responsum faciunt: at cavent, quod ab illis emere vis, non tangas prius quam pretium des: quod si tetigeris, & non 21 comparaveris, mox scandalizabuntur. Nam foris in vico habent cum domo una potita 22 quod ipsū faciunt responsum. Nummos de manutua non accipient, * sed tu in aquam projicies eos: & denuntiant tibi quod [non] ingrediaris. Tu vero noli exspuere: si autem exspueris, scandalizabuntur. Sero autem purificant se in aqua: & sic ingrediuntur in vicum aut in civitatem.

IX. Deinde venimus in locum, ubi Dominus de quinque panibus & duobus piscibus quinque hominum millia satiavit, [Locus 5 panum & baptismi.] extra mulieres & parvulos: extenta campania, oliveta & palmeta. Inde venimus ad locum ubi baptizatus est Dominus. In illo loco filij Israël transiverunt Iordanem, & filij Prophetarum perdiderut securim: & ex ipso loco Elias assumptus est in cælum. Ibique mons 23 Hermon modicus, qui legitur in Psalmo. Ad pedes montis ipsius ascendit de fluvio nubes, [M Hermon.] & hora prima oriente sole Hierosolymam venit * super basilicam S. Mariæ ad 24 S. Sophiam, quæ fuit Prætorium ubi auditus est Dominus. Super his locis descendit * ros sicut pluvia, & colligunt eum medici: & in ipso coquuntur omnes confectiones per xenodochia: nam multi languores sanantur ibi, ubi cadit ipse ros. Ipse est ros, de quo canitur, sicut ros Hermon qui descendit in Sion. In ipsa ripa est fons ubi baptizavit S. Ioannes. Inde usque ad Iordanem millia duo. In ipsa valle inventus est Elias, quando corvus 25 ei deferebat panem & carnes. In circuitu autem vallis ipsius multitudo Eremitarum.

[Salamiada.] X. Et ibi prope est civitas quæ vocatur 26 Salamiada, ubi remanserunt duæ & semis tribus Israël, priusquam transirent Jordanem: in quo loco sunt thermæ ex se lavantes, * quæ vocantur thermæ Moysis: ubi etiam leprosi mundantur: & ibi est dulcissimus aquæ fons, qui bibitur pro catarrho, & multos sanat languores. Non longe a mari Salinarum, ad quod Iordanis ingreditur. Subtus est Gomorrha & Sodoma, [Sodoma & Gomorrha.] ad cujus littus bitumen & sulphur colligitur: in quo mari, mense Iulio & Augusto & usque ad medium Septembris, tota die jacent * leprosi, & ad vesperum lavantur in ipsis thermis: & aliquoties Dominus, quem vult, mundat: nam & in generalitate est aliqua primitia. In quo mari nihil vivificatur, nec ligna ibi natant, nec paleæ, neque homo: sed quidquid ibi projectum fuerit, in profundum demergitur. [Mare mortuum] De Iordane, usque ad locum in quo Moyses de corpore exivit, sunt millia VIII. Exinde a Segor, in quibus locis sunt multi Eremitæ. Vidimus ibi & monumentum 27 Absalon filij David.

[Theophaniæ festum ad Iordanem] XI. Teuimus Theophania iuxta Iordanem: & ibi fiunt mirabilia, ubi baptizatus est Dominus, in ipsa nocte: & ibi tumulus cancellis circumdatur: & in loco ubi redundat aqua in alveum suum, posita est Crux lignea. Itur in aquam ex utraque parte marmoris. In vigilia Theophaniæ grandes fiunt vigiliæ: populus infinitus: & quarta aut quinta vice gallo cantante fiunt vigiliæ. Completis Matutinis primo diluculo surgentes, procedunt Ministri sub divo & Diaconi, tenentes Sacerdotem. Ter descendit Sacerdos in fluvium: & hora qua cœperit benedicere aquam, mox Iordanis * cum magno rugitu revertitur post se, & stat aqua superior in se usque dum baptismus perficitur; inferior vero fugit in mare, dicente Psalmista; Mare vidit & fugit, Iordanis conversus est retrorsum. Tunc omnes Alexandrini habent ibi * naves 28 suas cum hominibus, habentes calathos plenos aromatibus & balsamo: & hora qua benedixerunt fontem, antequam incipiant baptizare, fundunt illos calathos in fluvium & tollunt aquam benedictam, & exinde faciunt aquam aspersionis in suis navibus, antequam exeant ad navigandum. Baptismo completo, omnes in fluvium pro benedictione descendunt, induti sindones; & alias multas sindones [intingunt aquæ], quas sibi ad sepulturas servant. Post hæc omnia perfecta, statim aqua in proprio revertitur alveo: nam unde surgit Iordanis a mare Tiberiadis usque ad mare Sabinarum sunt millia CXXX. 29

[Spelunca ad Iordanem.] XII. In ipsa vero ripa Iordanis est spelunca, in qua sunt septem cellulæ cum septem puellis, * quæ ibi infantulæ mittuntur: & cum aliqua ex eis mortua fuerit, in ipsa cellula sepelitur, & alia cellula inciditur, & alia ibi mittitur puella ut numerus stet: & habent foris qui eis cibaria præparet. In quo loco cum magno timore ingressi sumus ad orationem: nullius ibi faciem vidimus. In ipso loco dicitur esse sudarium, quod fuit super caput Jesu. Non multum longe a Iordane, ubi baptizatus est Dominus, est monasterium S. Ioannis valde magnum, in quo sunt xenodochia duo. In ista vero… illa ripa Jordanis invenimus serpentes, de quibus theriaca conficitur. Inde venimus ad Jordanem.

[Iericho.] XIII. De Jordane usque ad Jericho millia sex. Jericho autem in oculis hominum ita videtur esse ut paradisus: a terræ motu muri diruti: domus Raab restat, & est xenodochium: sed & cubiculum, de quo exploratores deposuit, oratorium est S. Mariæ. Lapides vero illi, quos levaverunt filii Israël de Jordane, non longe; a civitate Jericho positi sunt in basilica post altare: & ante basilicam est campus, qui dicitur Ager Domini: * in quo Dominus manu propria seminavit, ferens satum tritici tria modia: qui & colligitur, & numquam seritur, sed ex se profert semen. Colligitur a; mense Februario, & inde communicatur in Pascha: cum collectum fuerit, aratur, & iterum cum reliquis messibus colligitur.

[Fons & fructus ibidem.] XIV. At vero fons aquæ, quem indulcavit Elisæus Propheta, irrigat omnem Iericho, ubi nascitur vinum potens, quod febricitantibus datur : ibi nascitur dactylum 30 de libra: ex quibus mecum adduxi in provinciam, & dedi unum Domino Paterio Tributio Patricio. Ibi nascitur cedrus de cubitis XL, & virga fafioli duos pedes longa. Ibi est vitis, unde in Adscensione Domini plenæ cistæ racemis in monte Oliveti venales: & in die Pentecoste mixtim exinde plena calatha proponuntur.

[Arbor Zacchæi.] XV. Exeuntes de Iericho venimus contra Hierosolymam. Non longe a Iericho est illa arbor, ubi Zacchæus ascendit, ut videret Dominum: quæ arbor infra oratorium inclusa est, & per tectum desuper sicca videtur. Igitur exeuntes de Iericho, venimus contra Occidentalem 31 in sinistra manu; & intravimus villas Sodomæ & Gomorrhæ: super quam provinciam semper ascendit nubes cum odore sulphureo. Quod dicunt homines de uxore Loth, & quod lingendo ab animalibus minuatur, mendacium est: sed stat in statu suo in quo fuit.

XVI. Ascendentes de montanis Hierosolymorum 32 Barrideum, indeque revertentes ad sinistram ad oppida montis Oliveti, [Bethania.] venimus in Bethaniam ad monumentum Lazari, respicientes valles illas & perambulantes monasteria multa & mirabiliorum loca, vidimus clausam multitudinem in monte virorum & mulierum. Et rursum in monte, unde Dominus ascendit ad Patrem, ubi & judicare veniet, vidimus monasteria copiosa, & cellulam ubi inclusa fuit vel jacet in corpore S. Pelagia, [M. Oliveti.] & in ipso monte jacet Iacobus Zebedæi, & Cleophas & multa Sanctorum corpora-

XVII. Descendentes de monte Oliveti venimus in villam Gethzemani, in loco ubi traditus est Dominus: in quo sunt tria accubita, [Getsemani.] in quibus ille accubuit, & nos pro benedictione accubuimus: & in ipsa est domus S. Mariæ, de qua eam dicunt ad cælos fuisse sublatam. Et in ipsa valle Gethzemani ibidem vocatur [vallis] Josaphat. In dextera portæ est olivetum & ficulnea, in qua se Iudas laqueo suspendit, hoc est ad portam Ierusalem, cuius talea stat munita perticis. Portam civitatis(quæ cohæret portæ speciosæ, quæ fuit templi, cujus liminare & tribulatio stat) inclinanter proni in terram ingressi sumus in sanctam civitatem, in qua adoravimus Domini monumentum.

[Sepulchrum Domini.] XVIII. Ipsum monumentum, in quo corpus Domini positum fuit, in naturalem excisum est petram. Lucernæ hydria, quæ illo tempore ad caput ejus posita fuerat, ibidem ardet diu noctuque: ex quo benedictionem tulimus, & recomposuimus eam. In quo monumento deforis mittitur terra, & ingredientes benedictionem tollunt. Lapis vero, unde clausum fuit monumentum ipsum, est ante illud monumentum. Color vero petræ, quæ excisa est de Golgotha [non dignoscitur]: nam petra ipsa ornata est auro & gemmis: & postmodum de ipsa petra factum est altare, in loco ubi crucifixus est, Dominus. Petra vero monumenti velut molaris est, & infinite ornata: virgis ferreis pendent brachialia, dextro ceria, murenæ, monilia, annuli capitulares, cingella, baltei, coronæ, imperium ex auro vel gemmis, & ornamenta plurima. Et ipsum monumentum in modum ecclesiæ coopertum ex argento: & ante monumentum altare positum.

XIX. A monumento usque Golgotha sunt gressus LXXX. Ab una parte ascenditur per gradus, [Golgotha.] unde Dominus ascendit ad crucifigendum. Nam in loco ubi fuit crucifixus, apparet cruor sanguinis. Et in ipso latere petræ est altare Patriarchæ Abraham, in quo ibat offerre Isaac, quando tentavit eum Dominus. Ibi & Melchisedech obtulit sacrificium Abrahæ, quando revertebatur cum victoria a cæde 33 Amelech. Tune ibidem dedit ei Abraham omnem decimationem in hostias. Iuxta ipsum altare est crypta, ubi ponis aurem, & audis flumina aquarum; & jactas * pomum aut aliud quod natare potest, & vadis ad Siloa fontem ubi illud recipies. Intra Siloa & Golgotha credo est milliarium: nam Hierosolyma aquam vivam non habet, præter in Siloa fonte.

XX. De Golgotha usque ubi inventa est Crux sunt greffus L. [Crucis inventio & adoratio.] In Basilica Constantini cohærente circa monumentum vel Golgotha, in atrio ipsius basilicæ, est cubiculum, ubi lignum Crucis reconditum est, quam adoravimus & osculavimus. Nam & Titulum, qui super caput ejus positus fuerat, in quo scriptum est Jesus Nazarenus Rex Judæorum, tenui in manu & osculatus sum. Lignum Crucis de nuce est: procedente vero sancta Cruce de cubiculo suo apparet * stella in cælo, & venit super locum ubi Crux residet: & dum adorator Crux, stat super eam stella. Et adfertur oleum ad benedicendum ampullis onychinis: [Reliquiæ aliæ.] hora vero qua tetigerit lignum Crucis ampullas, * mox ebullit foras. Revertente Cruce in locum suum, & stella pariter revertitur, & post reclusam Crucem non apparet stella. Etiam ibi est Canna & Spongia, de quibus legitur in Euangelio, cum qua Spongia aquam bibimus: & Calix onychinus, quem benedixit Dominus in cœna, & aliæ multæ virtutes: species B. Mariæ in superiori loco, & zona ipsius, & ligamentum quo in capite utebatur: & ibi sunt septem cathedræ marmoreæ Seniorum.

[Turris David.] XXI. Inde ascendimus in Turrim David, ubi decantavit Psalterium. Magna est valde: in singulis cœnaculis, quæ quadrangula, turris est: & opus sculptum, non habens tectum; in qua Christiani pro devotione ascendunt ad mansionem: & circa medium noctis spatium surgentes, audiunt voces * murmurantium deorsum in valle Iosaphat, ad loca quæ respiciunt contra Sodomam & Gomorrham.

XXII. Deinde venimus in basilicam Sion, ubi sunt mirabilia multa: [Sion.] inter quæ est quod legitur de lapide angulari, qui reprobatus est ab ædificantibus. Domino enim ingrediente in ipsam ecclesiam, quæ fuit domus S. Iacobi, invenit lapidem * deformem, in medio jacentem, tenuitque eum, & posuit in angulo: quem tenens levas & ponis aurem in ipso * angulo, & sonat in auribus tuis quasi murmuratio multorum hominum. In ipsa ecclesia est columna, in qua tale est signum, ut dum eam quidam amplexus fuisset, in ipsa ei pectus adhæsit & apparent in ea palmæ & digiti; ita ut inde per singulo languores tollatur, & qui circa collum habent, sanantur. In ipsa colu nna est cornu illud, de quo Reges ungebantur, unde & David in Regno unctus est. Ibi est Corona spinea, de qua Dominus est coronatus; & Lancea, de qua in latere percussus est; & lapides multi, cum quibus fuit lapidatus Stephanu, Ibi columna, in qua posita fuit crux B. Petri, ubi crucifixus est Romæ: ibi & Calix, in quo post Resurrectionem Domini Missas celebrarunt Apostoli: & multa alia mirabilia,, quæ non recolo. Ibi est monasterium puellarum : & ibi vidi testam ho ninis, inclusam in loculo aureo ornato gemmis: quam dicunt esse caput Martyris 34 Theodotæ, in qua nulti aquam pro benedictione bibunt, & ego bibi.

XXIII. De Sion usque Basilicam S. Mariæ, ubi est congregatio magna monachorum, [Prætorium Pilati.] ac mulierum mensæ innumerabiles, lecta languentium plus quinque * millia, ad minus tria. Et oravimus in Prætorio, ubi auditus est Dominus: & in eo basilica S. Sophiæ. Ante ruinas Templi Salomonis sub platea aqua decurrit a fonte Siloe. Secus porticum Salomonis in ipsa basilica est sedes, in qua sedit Pilatus, quando audivit Dominum. Petra est quadrangula, in qua reus levabatur, ut ab omnibus audiretur & videretur. In ea levatus est Dominus, quando auditus est a Pilato: ibique illius remansit imago, pedem habens modicum, pulchrum, subtilem. Natura communis, pulchra facies, capillo subannulato, manus formosa, digiti longi, quantum imago designat, quæ illo vivente & pedibus ambulante * picta est, & posita in ipso Prætorio. Etiam de ipsa petra multæ fiunt virtutes: tollentes mensuram de ipso vestigio, ligant per singulos languores & sanantur. Et ipsa porta ornata est ex auro & argento.

[Siloa fons.] XXIV. Inde venimus ad aram, ubi fuit antiquitus porta civitatis: in ipso loco sunt aquæ, putridæ in quas missus est leremias Propheta. Ab arcu illo descendentibus nobis ad fontem Siloa per gradus multos, est ibi basilica volubilis, de sub qua surgit Siloa, clausura cancellorum; in quibus pro benedictione in uno lavantur viri, in altero vero mulieres: in quibus aquis multa ostenduntur, imo & leprosi mundantur. Et ante atrium est piscina grandis, manu hominum munita, in qua lavatur populus assidue solis certis horis: nam ille fons irrigat aquas multas, quæ descendunt per vallem Iosaphat, quæ & Gethzemani, & ingrediuntur in Iordane fluvio, ubi Jordanis deficit in Mare Salinarum, subtus Sodomam & Gomorrham.

[Sepulcrum S, Stephani.] XXX. Ipse fons Siloa infra civitatem inclusus est, quia Eudoxia 35 uxor Iustiniani Imperatoris addidit muros in civitate Ierusalē, & ipsa munivit sepulchrum & basilicam B. Stephani, & ipsa suum habet sepulchrum juxta sepulchrum B. Stephani, & infra sepulchrum sunt gressus XXVI, & B. Stephanus requiescit foris portam sagittæ jactu, unaque modo porta ex nomine ipsius Martyris vocatur, & est ad viam quæ respicit ad Occidentem, quæ descendit ad Ioppen & Cæsaream Palæstinæ vel Diospolis civitatem, [Diospolis.] quæ antiquitus dicebatur 36 Azotus, in qua requiescit S. Georgius martyr. In ipsa via, non longe astat columna marmorea, in qua Dominus prius ducebatur ad flagellandum: quæ * fugiens levata est ad nubes, & deposita est in ipso loco: & in tantum verum cognoscitur esse, quia non habet basim ubi debet esse fundata, sed sic stat super terram & agitatur: in cujus summitate Crux Ferrea posita est. Et rursus per scalam ascenditur, & fiunt ibi luminaria & incensum, & dæmoniaci mundantur: nam & in ipsa provincia est B. Martyr Georgius.

[Haceldama.] XXVI. Itaque exeuntes ex Siloa fonte, venimus in agrum qui comparatus est pretio sanguinis Domini, qui vocatur Haceldama, id est, Ager sanguinis, in quo sepeliuntur omnes peregrini. Et intra ipsa sepulchra sunt cellulæ servorum Dei, ubi fiunt multæ virtutes: & per loca infra ipsa sepulchra sunt vineæ & poma.

[Natatoria Siloe] XXVII. Revertentes in civitatem, venimus ad piscinam natatoriam, quæ quinque porticus habet, & in una earum est basilica S. Mariæ, ubi multæ fiunt virtutes. Ipsa vero piscina modo iactata est in stercore, & ibi lavantur omnia quæ necessaria sunt. Vidimus & in uno angulo catenam ferream, * cum qua se illaqueavit infelix Judas. Iterum exeuntes ad portam majorem, venimus ad locum in quo requiescit B. Ysitius 37: ibique erogantur panes pauperibus, quos deputavit B. Helena.

[Sepulcrum Rachel,] XXVIII. Via quæ ducit Bethleem milliario tertio ab Jerusalem jacet Rachel, uxor Iacob, mater scilicet Joseph & Benjamin, quæ requiescit in finibus Rama. In medio loco in via media aqua surgit, habens quasi sextarios septem, unde omnes complent satietatem bibendi, & nec augetur nec minuitur, & est suavis ad bibendum: & dicunt quod fugiens B. Maria in Ægyptum sederit ibi cum puero, & sitiens oravit, & continuo aqua emanavit: & in ipso loco modo ecclesia constructa est.

[Bethleem] XXIX. Inde usque Bethleem milliaria tria. Et Bethleem est locus splendidissimus, servi Dei multi. Ibi est spelunca, ubi natus est Dominus, & præsepium ex auro & argento ornatum, & jugiter ibi fiunt luminaria: os vero speluncæ angustum. Hieronymus Presbyter, in loquendo peritus, in interpretatione clarus, inter cunctos relator conspicuus, in ipsius ore speluncæ petram sculpsit, & ob devotionem Salvatoris ibidem sibi monumentum fecit. Milliario semis de Bethleem in suburbe David, jacet David: sed & infantes, quos occidit Hērodes, ipso in loco habent sepulchra, & videntur eorum sancta ossa. Ante Bethleem est monasterium muro cinctum, in quo multitudo est monachorum.

XXX. De Bethleem usque ad ilicem Mambre sunt millia 38 XXIII, in quo loco requiescunt Abraham, Isaac, & Jacob, & Sara, & simul ossa Joseph: & basilica ædificata est: in quadriporticu atrium in medio discoopertum: [Quercus Mambre] & per medium cancellorum ex uno latere intrant Christiani, ex alio Iudæi, facientes incensa multa: nam depositio David 39 & Iacob in terra illa, die primo post Natale Domini devotissime ab omnibus celebratur, ita ut ex omni terra, Judæorum conveniat innumerabilis multitudo, incensa ferentes vel luminaria, & dantes munera ac servientes ibidem. Iterum revertentes in lerusalem, descendimus per viam quæ vadit ad Gazam & Ascalon millia XX.

XXXI. De Ierusalem venimus in montem Gelboe, ubi 40 occidit David gigantem Goliat, & ubi mortuus est Saul & filius ejus Ionathas. Iacet ibi Goliat in media via, ligneum habens ad caput acervum, [Montes Gelboë.] & super eum congeries magna petrarum, ita ut a XX millibus non possis invenire * lapidem quem movere possis: quia usus est talis. Quoties quis ibi transit, ternos lapides secum defert, & eos ibi projicit: sed & nos similiter fecimus. In ipsos montes nec ros nec pluvia descendit, postquam David eos maledixit: & nocturnis horis secreto videntur ibi volvi immundi spiritus, tamquam vellera lanæ vel undæ maris.

XXXII. Deinde viantes ad latus, venimus in civitatem, quæ dicitur Heliopolis, in loco 41 ubi Sampson fortissimus cum maxilla asini mille occidit viros, [Fons Sampsonis.] ex qua maxilla ipso orante aqua profluxit, qui fons usque in hodiernum diem loca illa irrigat: nam in loco ubi surgit, fuimus. Deinde venimus inter templum & altare, [Sepulcra Zachariæ & Isaiæ.] ubi occisus est Zacharias, & ubi requiescit. Inde venimus ad locum ubi Isaias Prophepheta de lignea serra secatus est: & ipse jacet ibi sub quercu Rogel iuxta aquarum decursum: & ipsa serra pro testimonio posita est ad S. Zachariam. Et inde venimus ad locum ubi Abacuc Propheta prandium ferebat messoribus, quando eum Angelus per verticem tenens, duxit in locum ubi Daniel inter leones orabat: & ibi surgit fons, ubi Philippus baptizavit Eunuchum. In ipsis sunt putei quos foderunt Abraham & Isaac, & appellarunt calumniam.

[Ascalon.] XXXIII. Inde ingressi sumus Ascalon. Ibidem est puteus Pacis, in modum theatri factus, in quo usque ad aquam descenditur per gradus, ubi requiescunt 42 tres fratres Martyres: propria quidē habent nomina, sed vulgariter Ægyptii vocantur. Milliario a civitate, Herapia est, civitas Maxoni Ascalonitæ. Inde venimus in civitatem Axomates, in qua requiescit S. Victor 43 martyr. De Mazona venimus usque Gazam milliarium: Gaza autem civitas splendida, deliciosa, [Gaza.] homines honestissimi, omni liberalitate decori, amatores peregrinorum. Inde milliario secundo requiescit 44 S. Hilarion.

XXXIV. Inde venimus in civitatem 45 Duaal, in caput eremi, quæ vadit ad Sina montem: in qua ex relatione Episcopi ipsius civitatis unum audivimus miraculum, quod silere non oportet. Puella quædam nobilissima nomine Maria, cum nupta fuisset, ipsa nocte nuptus sui mortuus est spōsus ejus: [De Maria solitaria.] ipsaq; hanc rem patienter portavit, & infra septimanam omnia sua distribuit pauperibus. Celebrato die septimo, nocte ipsa veste sponsi sublata, inventa non est: de qua dictum est nobis quia esset in eremo trans Jordanem, inter calameta vel palmeta ante nos in finibus Segor in mari Salinarum: in quibus locis invenimus monasteria XV vel XVIII puellarum, quæ Christiani populabant: quæ habebant asellum qui eis cibaria deferebat, [& leone monialium ministro.] & nutriebant leonem terribilem ad videndum. Cumque appropinquassemus cellulæ, omnia animalia quæ erant nobiscum * a rugitu illius minxerunt, & in terram corruerunt: & dicebatur nobis quod ipsum asellum leo ipse gubernaret in pascuis: quem offerebant nobis pro centum solidis. Sed Pater Antoninus suscipere noluit, sed misit in Ierusalem cito, & adduxit eis ternas tunicas & oleum ad luminaria, & legumina multa. Et ipsæ nobis dixerunt de virtutibus Mariæ, cujus superius mentionem fecimus, quæ ambulaverat in Hierosolyma, sola portans legumina, sportellas plenas & tunicas; quas ei cupiebant auferre, sed nullus eam invenire potuit: 46 attamen de iis quæ secum duxit de eremo, nihil reportavit revertens. Cujus afflictionem vel ploratum nulla ratione consolari potuimus: sed tantum sæpius dicebat flens; Væ mihi miseræ! cujus causa me dico Christianam?

XXXV. Proficiscentes de Eulatia introivimus eremum milliario XX, [Via ad eremum.] in quo est castrum ubi est xenodochium S. Georgij, in quo habent transeuntes vel eremitæ refugium vel stipendia. Inde intrantes interiorem eremum, venimus ad locum, de quo dicitur in Psalmo, Terra fructifera in salsugine (id est, in amaritudine) animalia habitantium in ea. Et ibi vidimus homines rasos, fugientes cum camelis. Nam & in Hierosolyma vidimus homines ex Æthiopia, habentes fissas nares * & aures, caligulas calceati, & per digitos in pedes annulos missos. Interrogavimus quare sic, & dixerunt: quia Traianus 47 Imperator signum hoc nobis reliquit.

XXXVI. Ambulantes per eremum dies VI, camelis nobis aquam portantibus, sextarium mane & sextarium vespere dabatur per hominem quotidie: [Festum Saracenorum in ea errantium.] amarescente aqua in utribus per modum fellis, mittebamus in eam * arenā, & dulcorabatur. Familiæ autem Saracenorum & uxores eorum venientes de eremo… in via sedentes deposita sarcina, petebant panes a transeuntibus: & veniebant viri earum de interiori parte eremi, adducebantq; utres cum aqua frigida, & accipiebant sibi panes, & adducebant restes cum radicibus, quarum odor suavissimus super aromata, & dies festos suos celebrabant. Populus autem qui per majorem eremum ingrediebatur ad explorandum, numero XII * millia sexcenti.

XXXVII. Perambulantes eremum octavo die venimus ad montem Domini Horeb; & inde moventes ut ascenderemus montem Sina, [Horeb & Sinai montes.] ecce multitudo monachorum eremitarum cum Crucibus psallentes obviaverunt nobis & prostrati in terram adoraverunt: simili modo & nos fecimus, & lacrymavimus. Tunc introduxerunt nos in vallem inter Horeb & Sina, ad cuius montis pedes est fons, ubi Moyses adaquabat oves, quando vidit rubum ardentem: qui fons est inclusus infra monasterium, in quo sunt tres Abbates, scientes linguas, id est Græcam, Latinam, Syram, Ægyptiacam & 48 Bessam. Inde venimus ad speluncam, ubi absconditus fuit Elias Propheta, quando fugit Iezabel mulierem perfidam. Ante ipsam speluncam surgit fons, qui irrigat ipsum montem. Inde ascendimus summum cacumen montis, in quo est oratorium modicum, habens longitudinem sex pedum, similiter & latitudinem; in quo manere nullus præsumit; sed orto iam die ascendunt monachi de supradicto monasterio, & celebrant ibi Officium: in quo loco pro devotione multi tondent capillos suos & barbam: nam & ego totondi ibi barbam meam.

XXXVIII. Mons vero Sina petrosus est, raro habet terram, & in circuitu ejus cellulæ multæ servorum Dei. Similiter & in Horeb, [Idolum Saracenorum.] & in parte illius montis habent Saraceni idolum * suum marmoreum positum, candidum tamquam nivem: ibi & permanet Sacerdos eorum, ipsorum indutus dalmatica & pallio lineo. Quando venit tempus festivitatis eorum, percurrente luna, antequam egrediatur a festo ipsorum, incipit marmor illud mutare colorem: & quando cœperunt adorare idolum, fit marmor illud nigrum tamquam pix: completo tempore festivitatis eorum, revertitur iterum in pristinum colorem, unde valde miratus sum.

XXXIX. Inter Sina & Horeb est vallis, in qua certis temporibus ros de cælo [cadit], quem manna appellant, [Vallis ibidem.] & coagulatur, & fit tamquam granum masticis: & habent inde plena dolia, & dant aliis pro benedictione, & nobis dederunt sextarios quinque: ex quo & perdite bibunt, & nobis dederunt bibere. Nam æ in ipsis montibus leo & pardus*, capreæ & burdones simul pascunt: & ex eis nullus læditur a leone, propter eremi vastitatem. Et quia jam se complebant dies festi Ismaēlitarum, præco exiit ut nullus subsisteret per eremum, per quam ingressi sumus; [sed] alii per Ægyptum, alii per Arabiam reverterentur in civitatem sanctam.

XL. De monte Sina usque in Arabiæ civitatem quæ vocatur 49 Abela, sunt mansiones VII: in Abela autem descendentes naves de India cum diversis aromatibus, [Amalech.] visum est nobis per Ægyptum reverti. Et venimus in civitatem in qua pugnavit Moyses cum Amalech: ubi est oratorium, cujus altare positum est super lapides illos, quos posuerunt Moyse orante. In loco ipso est civitas munita de lateribus, locus sterilis valde propter aquas. Ibi occurrerunt nobis mulieres cum infantibus, [Madian.] palmas in manibus portantes, & ampullas cum rafano oleo, [quæ] prostratæ pedibus nostris ungebant plantas nostras & capita nostra, lingua Ægyptiaca psallentes Antiphonam: Benedicti vos a Domino, & benedictus adventus vester, Hosanna in excelsis. Ipsa est terra Madian, & ipsi habitantes in ea civitate. Dicitur autem quia ex familia Jethro, soceri Moysis, descendunt LVIII 50 condomæ, militantes in publico cum uxoribus suis annonam, & vestes accipientes ex Ægypto.

XLI. De quibus locis venimus Magdalo 51 & Sochot & ad LXX palmas & ad XII fontes; & applicuimus ibi per duos dies, fatigati per tantum laborem & eremi vastitatem: in quo loco est castellum modicum quod vocatur 52 Surandela, & est infra ipsum castellum ecclesia cum xenodochio, propter transeuntes. [Mare rubrum.] Inde venimus ad locum ubi filij Iraël transeuntes mare rubrum castrametati, & ibi similiter castellum cum xenodochio: & in loco quo exierunt de mari est oratorium Eliæ. Et transeuntes venimus in locum ubi intraverunt in mare, ubi est oratorium Moysis. Ibi est civitas parva, quæ appellatur 53 Clysma, ubi de India naves veniunt. In loco ubi transierūt * fulgur exit de pelago majori & extenditur in multis millibus, [Clysma.] quia accessus & recessus aquæ habetur. Recedente mari apparet omnis submersio Pharaonis, & omnia arma in marmora * mutata videntur. Ibi accepimus nuces virides, quæ de India venerunt, quas de paradiso credunt homines esse, & qui ex his gustaverit *, sanatur.

XLII. Intus autem in ipso pelago modica est insula, in qua est petra viva, [Insula maris rubri.] ubi pendent * molles, ut carnei, in modum dactylorum, qui fundunt unguentum, quod oleum petrinum vocant, quod pro maxima benedictione tollitur. Vas in quo portatur, si impletum fuerit, & volueris rediterare ad tollendum, jam non eum capit. In quo loco quanticumque ægroti pertingere possunt * sanantur. Quem [liquorem] tollentes pro benedictione, non eum permittunt iterum introire per Clysma antequam commisceatur cum oleo: nam si non adulteraretur, credo, quia ipsam virtutem semper faceret: nam liquor ipsius tenet [odorem] continuo per duo millia. Infra civitatem ipsam, quæ dicitur Clysma, intus in basilica vidimus loculos ligneos sanctorum Eremitarum Patrum XIIII.

[Spelunca S. Pauli.] XLIII. Et inde venimus per eremum ad speluncam B. Pauli eremitæ, quæ vocatur Siracumba: quia fons ipsum locum irrigat. Exinde pergentes venimus ad Cataractas 54 Nili, ubi ascendit aqua ad signum manus hominis facta & habet gradus XII: ex utraque parte cataractarum, sunt duæ civitates, quas ædificasse dicunt filias * Loth, & una earum dicitur Babylonia. [Cataractæ Nili.] Inde venimus per campos Taneos & in Memphis civitatem & Antinoum, in qua residebat Pharao ex 55 qua filii Israēl exierunt. In ipsis locis sunt horrea Ioseph XII * plena.

XLIV. In Memphis fuit templum, quod est modo ecclesia, [Memphis.] cujus una porta se clausit * ante Dominum nostrum, quando B. Maria cum ipso fugit in Ægyptum, adhuc non potest aperiri. Ibi vidimus pallium lineum, in quo dicunt illum tempore * illo transisse, & idcirco ibi ejus remansisse vestigia: quæ imago ibi singulis temporibus adoratur, & nos adoravimus, * & propter splendorem non potuimus in eam intendere, quia quantum in ipsam intendis immutatur in oculis tuis.

XLV. Descendentes per Ægyptum, venimus in civitatem 56 Alepi ad S. Mennatum 57: qui multas virtutes ibi operatur. Inde per stagnū navigantes Alexandriam venimus: in ipso stagno vidi multitudinem crocidolorum. [Alexandria.] Alexandria civitas est pulchra, populus levis, sed amatores peregrinorum, hæreses multæ. Ibi & requiescit Athanasius, ipsius civitatis Episcopus, qui, contra Arium ipsius civitatis Presbyterum hæreticum pro fide Christi certando, multa pericula mortis sustinuit, temporibus Constantii [filii] Imperatoris Constantini, Helenæ filii. Ibidem requiescit S. Faustus æ S. Epimachus, & S. Antonius vel S. Maurus 58 & alia multa Sanctorum corpora.

XLVI. Iterum venimus Hierosolymam, ubi ego ægrotus per multum tempus jacui, [Ioppe.] usque dum vidi per visionem S. Antonium & B. Euphemiam, qui me pariter sanaverunt. Egressi de Hierosolyma venimus Ioppen, [Cæsareæ.] ubi jacet S. Thabita, quæ dicitur Dorcas. Deinde Cæsaream Philippi 59, quæ Turris Stratonis, quæ & Cæsarea Palestinæ vocatur, in qua requiescit S. Pamphilus, & S. Procopius, & S. Cornelius, ex cuius lecto benedictionem tulimus. Inde per Galilæam ascendimus & venimus Damascum, vbi est monasterium, [Iter per Syriam.] ubi S. Paulus conversus est, in vico qui vocatur Rectus, ubi multæ virtutes fiunt. Deinde Heliopolim, & inde venimus Emissam, ubi est caput S. Ioannis Baptistæ in dolio vitreo: & nos ibidem ipsum vidimus & adoravimus. Et inde transeuntes per civitates, hoc est, 60 Arissam Aristolam, Piphaniam: venimus in civitatem splendidissimam Apamiam, in qua est omnis nobilitas Syrorum.

[Antiochia.] XLVII. Inde exeuntes venimus Antiochiam majorem, in qua requiescit sanctus Babylas Episcopus & tres parvuli, & S. Iustina, & Iulianus & fratres Machabæi, hoc est, VII sepulchra, & super uniuscujusque sepulchrum scriptæ sunt passiones eorum. Exinde descendimus Mespotamiam in civitatem Chalcidam. Inde venimus Carram, ubi natus fuit Abraham. Et inde venimus in civitatem Barbarissum, [Armenia.] ubi requiescit S. Bacchus 61, frater S. Sergii. Inde venimus in civitatem Suram, per quam mediam descendit Euphrates, qui ibidem per pontem transitur. In ipsa civitate passi sunt S. Bacchus & S. Sergius, qui requiescit in civitate Tyro.

[Reditus Placentiam.] XLVIII. Inde tanta alia vidimus loca, in miraculis posita, reversi post nos per multa castella, per plateas, vicos, villas, vel civitates. Fatigati ex tam longo itinere cœpimus iter carpere transeuntes mare, & venimus in Italiam adjuvante Domino Iesu Christo, pro cujus amore ab hoc loco egressi pervidere ivimus tanta ejus mirabilia, quæ ipse inter homines habitans fecit, vel quæ ante tempus incarnationis suæ olim per Patriarchas & Prophetas suos fecerat; viventes, ovantes venimus Placentiam, civitatem nostram, positam super fluvium, qui dicitur [Padus] infra jam dictam Italiam.

ANNOTATA.

1 MS. Tornacense Collega suo: sed patet ex contextu num. 7. plures a scriptore induci socios itineris: ideo MS. Vaticanum sequi hic malui.

2 Scivitne hic scriptor Constantinopolim & Cyprum pari intervallo distare ab Italia: & in Syriam quidem recta ituris præternavigandam Cyprum; Constantinopolim vero illis non magis necessariam esse quam Bruxellæ sint ei qui Antverpiæ moratur, ut Gandavo Brugas perveniat?

3 Nullam ad Tyrum insulam norunt Geographi, ac ne alibi quidem, quæ vocetur Santaricus vel simili aliquo nomine.

4 Castra Samaritanorum æque ignotæ appellationis sunt. Sunam autem, hic Sugamia, unde mulier Sunamitis, 10 milliaria horaria ut mininum distat Ptolemaide, nec modice abest a monte Carmelo, saltem ea parte qua Prophetæ creduntur habitasse.

5 Nescio an jactus nomine, aborsum intelligat: modicam concipi oportet, quæ suspendatur mulieri vel animali: sed causam portentosi sonitus reddi, quia solida est, tam est incongruum, quam si dicatur facile gestari, quia gravis: nam ut sonum reddat petra, cavam esse convenit, non solidam.

6 Neocæsarea Galilææ nulla est, sed in extrema Syriæ parte ad radices Tauri montis una, a finibus Galilææ plus quam 100 milliaribus distans, sed nec Cæsaream Philippi, ad Iordanem sitam in Galilæa, cogitare hic congrue possumus; distat enim a Ptolemaide triplo longius quam Cana, ad quam tamen ducere hic supponitur.

7 Colitur S. Leontius celeberrimus martyr, Tripoli in Syria passus 18 Iunij: hinc facile est nomen urbis, quod exciderat supplere: non item facile divinare, quid scriptorem moverit, ut a Cana Galilææ, unde porro versus mare Galilææ & loca Christi prædicatione ac miraculis illustria ascendere mos ferebat peregrinorum, vel ad Nazareth ac montem Thabor deflectere; non inquam apparet quid eum moverit, ut a Cana flectat narrationem in Boream milliaribus plus quam 30, ad perlustrandam Phœniciæ maritimam, a Tripoli usque Tyrum, quo primum appulerat.

8 Terræ motus horrendi anno Iustiniani 27, Christi 553 meminit Baronius, additque ex Agathia, non solam Constantinopolim fœde concussam, sed & regiones Orientis & civitates solo æquatas, ut inter alias Berythum in Phœnicia.

9 Biblum intelligo, media inter Tripolim & Berythum via: sed Tanim nullam novi extra Ægyptum, nec reperio quidquam quod huc flectam in tota veteri Geographia.

10 Cum Studium litterarum legis pro Academia, agnoscis phrasim, credo, vix antiquiorem XI seculo.

11 Nec Asclepium fluvium antiquitas novit: inter Sidonem autem & Tyrum Eleutherus decurrit, ex Libano defluens.

12 Licet Placentinus sit scriptor, qui proinde posset milliaria numerare æstimatione Italica, ut tria æquivaleant uni leucæ; apparet tamen ex toto contextu, eum numerare milliaria horaria, sicut etiam faciunt alij rerum in Terra sancta gestarum scriptores.

13 Quid ergo de Christo Nazarethani quærebant, Ioan. VII, Quo modo hic litteras scit, cum non didicerit?

14 Id est, hominis proceri: Talea autem pro longitudine, vox est accepta ex vernacula Italorum lingua Taglia. Francis Taille.

15 Samaria urbs mediterranea, distat a mari Tiberiadis duplo longius quam ipse mons Thabor: neque hæc, sed civitas vicina Sichar postea dicta est Neapolis. Cum ergo Ioannis 4 dicitur, venit Iesus ad civitatem Samariæ quæ dicitur Sichar; accipitur Samaria, non pro ipsa civitate, sed pro toto eo territorio, cujus caput erat Samaria.

16 Vt ad hos fontes veniretur, remetienda erat tota fere Galilæa superior, per spatium horarum circiter 20.

17 Gadaram prope lacum Genezareth novi: Gabaon unicum sacræ litteræ nominant in tribu Benjamin prope Ierusalem, longe a dicto lacu.

18 Quinque ut summum horarum iter est Gadara Scythopolim, proinde in tam brevi spatio non potuit quis multas urbes transisse.

19 Vt Sebastæam id est Samariam veniatur nec unus quidem Iudææ locus attingendus est; ad hanc autem primum venitur, post emensam totam regionem Samaritanorum.

20 Videtur supponere auctor, quod totam regionem jam dictam Iudæi tenerent, & quidem tam scrupulosi contra Christianos, ut sequitur.

21 Comparare, Italis proprio idiotismo, emere, vulgo comprare, unde Compra, emptio.

22 Oedipo eget hic locus: suspicor indicari forum rerum venalium, extra vicos positum pro Christianis emere volentibus, ubi illis responsum faciant Iudæi, ne eorum ingressu immundæ fiant habitationes suæ. Sed quis talia unquam Iudæis affinxit?

23 Non ad Iordanem est Mons Hermon; sed alius major in Cœlesyria, continuatus cum Libano; alius minor in Galilæa, ad Torrentem Cisson, haud longe a Thaboræo monte, trans torrentem posito.

24 De S. Sophia Constantinopolitana forte inaudiverat aliquid scriptor, quod inde Hierosolymam transtulit.

25 Integri diei itinere locus Baptismi distat a Torrente Carith. Est tamen verisimile satis, ad locum memoria absconditi quondam ibi Eliæ celebrem aliquando habitasse Eremitas. An etiam quod Elias, usque adeo tunc abductus a notitia hominum, ut necesse habuerit a corvis pasci, eos ibi collegerit, volens post se relinquere monasticæ vitæ successores, ut dicitur in libro de instit monachorum? Credat hoc, qui potest credere Græcum esse auctorem, qui in voce Carith mysticam hanc significationem reperit, quod Elias sedit in Torrente Carith, qui est contra Iordanem: quia in Carith, id est, in Dei Caritate, eum dividente a Jordane, id est, a peccatorum descensione, ex tunc semper extitit.

26 Totam regionem secudum Iordanem, quam longe fluit a suis fontibus usque ad mare mortuum, occupaverunt tribus Ruben & Gad cum dimidia tribu Manasse, sed nusquam leguntur invenisse civitatem Salamiada: Verum Antonini Imperatoris itinerarium Salaminiadam habet procul inde, inter Ocoram & Emissam Cœlesyriæ urbes.

27 Econtra ex lib. 2 Regum cap. 18 scimus pugnam inter exercitus David & Absalon commissam esse in Saltu Ephraim in Galaaditide, haud longe a mari Tiberiadis, ibique occisum, & sub acervo lapidum sepultum Absalonem esse.

28 Diceres Mare mediterraneum, per quod Alexandrini navigantes stationem capiunt in aliquo Palestinæ portu, puta Ioppe, confundi a scriptore cum Mari mortuo, nullam cum altero communicationem habente; adeo ut impoßibile sit, Alexandrinorum naves ascendere ad locum Baptismi Dominici.

29 Abundat hic numerus centenarius: nam 30 sufficere re ipsa patet.

30 Si sensus est, dactylos, qui ibi nascuntur, unius libræ singulos esse, ceteris fabellis eos adnumeres licet.

31 Imo ad meridionalem plagam respectu Iericho sitæ fuerunt Sodoma & Gomorrha.

32 grrideum, nomen hactenus ignotum Terræ sanctæ scriptoribus.

33 Abraham non percußit Amalec, sed Saul: victoria autem a qua revertebatur Abraham, relata fuit de quinque Regibus, qui victo Rege Sodomorum & sociis ejus nepotem Loth captivum ducebant.

34 Variæ variis diebus Theodotæ Martyres coluntur a Græcis, nec facile est divinare, utrum harum aliquam vel aliam diversam intelligat auctor.

35 Nullam hoc nomine uxorem habuit Iustinianus, nec Theodora, quam habuit Hierosolymas unquam venit: sed intelligenda esset Eudocia, uxor Theodosii junioris, de cuius in Terra sancta rebus gestis & ædificiis sacris licebit multa legere apud antiquos, uti & hoc, quod mortuo conjuge eodem reversa, sepulta sit in ecclesia S. Stephani.

36 Ast diversißimæ civitates sunt Diospolis ( alias Lidda ac Ramula) & Azotus, hæc enim ad mare sita est in finibus Dan ad meridiem, illa vero in ejusdem Tribus finibus Borealibus mediterranea.

37 Neque Ysitium, neque Hesychium Sanctum aliquem novi, de quo hic locus poßit intelligi.

38 Expunctis XX, sufficiet reliquisse III.

39 De David ex Menæis constat. Iacob una cum ceteris progenitoribus Christi festum habet Dominica ante Natalem Domini, sicut ad Ephemerides Græco-moscas docui.

40 Lib. 1 Regum cap. 17 Goliathi cædē describit, factam in valle Terebinthi, ubi castrametatus erat Saul contra Philistæos, habentes castra sua inter Sochot Iudæ & Azeca in finibus Dommim, quæ omnia loca sunt media via inter Ierusalem & Ioppe, a montibus Gelboe, procul inde ad Euroboream sitis, plus quam 20 leucis.

41 A valle Terebinthi usque ad Civitatem solis, cui propinquus est fons Sampsonis, 10 circiter leucæ extenduntur versus meridiem, & hinc cetera satis commode sequuntur, nisi quod iterum auctor recurrat Hierosolymam, propter Zachariam & Isaiam.

42 Menæa ad 6 Aprilis meminerunt duorum Martyrum Ascalone passorum, post factam memoriam Sanctæ Platonidis: quam Baronius in hodierno Romano pro viro accipiens, duobus Ascalonitis Martyribus junxit.

43 Neque Victorem Martyrem, qui huc spectare poßit, ullum novi: neque Herapiam, Axomatem, Mazonam civitates; nisi forte ultima est Majuma, quæ Gazæ emporium nominatur a S. Hieronymo in Vita Hilarionis.

44 S. Hilarionis monasterium septimo a Majuma milliario, id est duabus ac semileucis, idem Hieronymus constituit, cui certior fides adhibenda.

45 Dunaal urbs, & quidem Episcopalis, in tota sacra ac profana geograhia nulla est; uti nec Eulatia aliqua, ad introitum eremi, Capite sequ. nominata

46 Nullum commodum sensum ex ultima huius Capitis parte hactenus elicere potui conjectando; nec magni refert, quia talis Maria nusquam inter Sanctas nota est.

47 Nihil juris Trajano in Æthiopes fuit, neque bellum cum iis: fissæ igitur ejus jussu aures & nares Æthiopum pro fabula haberi debent.

48 Quid si pro Bessa lingua, legas Persam seu Persicam? Nam Bessi, exiguus olim in Thracia populus, & eo quo hæc composita sunt ævo sub tali nomine non amplius notus, non vidintur huc potuisse irrepere per aliquem ipsius auctoris erroren.

49 Debere hæc civitas Abela concipi ad mare rubrum, haud longe a Meca: sed nec ibi, alibi in tota Arabia, nomen istud ipud Geographos veteres novosque reperitur: bene autem in Madianitide & ad lacum Genezareth, vel Abila in Cœesyria, unde Abilina Tetrarchia nomen sumpsit.

50 Concoma videtur hic scribi pro Familia.

51 Hic iterum loca disparatißima conjungere videtur auctor: necdum enim pervenerat ad Elim, sextam Stationem Israelitarum, ubi erant 70 palmæ & 12 fontes, ut dicitur Exodi 15, cum loquitur de Magdalo & Socoth, urbibus Ægypti, ad quas iidem Israelitæ constiterunt antequam transirent mare rubrum.

52 Novimus ibi desertum Sur, sed castellum Surandela, nescio unde hic scriptor acceperit.

53 Clysma præsidium Ægypti ad mare rubrum Ptolomæo est, hoc circiter loco: quare correxi nomen in Ms. Tornac. expressum hic & infra Disma, quod nusquam est.

54 Speluncam S. Pauli ad 28 gradum altitudinis collocat Rosweidus e regione Antinoi: ab hac usque ad Nili Catarrhactas, in Æthiopia sub gradu 22 sitas, opus est itinere leucarum, ut minimum 120; hic vero scriptor ad Babylonem eas collocat, longe infra Antinoum leucis circiter 40: deinde cetera omnia loca Ægypti, quæ nominat, sic permiscet, nullo servato situs eorum ordine, ut palam faciat Ægyptum numquam a se conspectam; sed civitatum nomina in chartam conjecta, prout alibi lecta se memoriæ offerebant. Mox enim per Campos Taneos venisse se dicit Memphim & Antinonum: atqui jam in Æthiopia aut saltem superiori Ægypto eramus, unde descendenti occurrisset Antinous, tunc Memphis, ac denique in infima Ægypto Tanis.

55 Pharaones Ægypti Reges Memphi aut Babylone habitabant, longe infra Antinoum, quam Hadrianus Imperator ædificavit. Filii autem Israel egreßi sunt de ea quæ sibi concessa fuerat terra Gessen, inter Ægyptum & Syriam.

56 Quo iterum rapimur? Alepum, antiquis dicta Hierapolis, urbs Syriæ & quidem regia est: hinc vero Alexandriam, Syriæ ejusdem urbem maritimam, iter, sed terrestre est, leucarum circiter 18. Hanc vero noster homo confundit cum Alexandria Ægypti, tantum dißita, quanta est latitudo totius Syriæ atque Ægypti.

57 S. Menas Martyr, qui colitur 11 Novembris, Ægyptius quidem patria fuit, sed Cotyæi in Phrygia passus. Alius vero hujus nominis Martyr, Alexandriæ in Ægypto decollatus, cum sociis Hermogene & Eugrapho, corporibus mari mersis allatus est Byzantium, ibique celeberrimum cultum habet 10 Decembris.

58 Quomodo supra per loca, ita nunc per corpora Sanctorum evagatur auctor. S. Faustius, Diaconus S. Dionysii Episcopi Alexandrini, vere huc spectat & colitur 19 Novembris, passus sub Diocletiano. S. Epimachus, passus quidem Alexandriæ etiam est, sed corpus Romam translatum, uti 10 Maji diximus, in medio relinquentes veteremne an novam Roman, id est constantinopolim oporteat intelligere. S. Antonii corpus sub Iustiniano repertum translatumque Alexandriam, sub Heraclio allatum est Constantinopolim, atque inde in Viennensem Galliæ diœcesim seculo X sub Lothario II. Pro S. Mauro Ægyptiis ignoto, legendus forsitan S. Macarius Alexandrinus, S. Antonio sub disiunctione junctus, utpote ejusdem profeßionis cum eo.

59 Medio ævo, cum jam Cæsarea Philippi diceretur Paneas, & extra Palæstinam non alia quam Cæsarea Cappadociæ nosceretur, confusam fuisse nomenclaturam hujus urbis, patet etiam ex Ioanne Phoca, qui hanc ipsam Palæstinæ Cæsaream cognominavit Philippi.

60 Videntur hæc nomina sic restitui posse, ut pro Arissa, Larissa, pro Aristola, Arethusa; pro Piphana, Epiphania legantur, civitates Syriæ, sicut & Emesa inter Heliopolim & Apameam. Ita tamen hæc loca vicina inter se sunt, ut recto itinere non occurant, sed grandi utrimque excursu opus sit.

61

Bacchus & Sergius fide, non sanguine fratres, sub Maximiano in Armenia paßi, coluntur 7 Octobris. Ex his Bacchus secundum Latina Acta apud Mombritium, Barbarysi capite plexus dicitur: hæc autem videtur esse Arabissus sub Metropoli Melitena, haud longe a Comana Cappadocia; nec ita longe, interjecto Tauro monte, in Provincia Euphratesia est Sergiopolis, a S. Sergii cultu & corpore nomen adepta.

Hic vero abductus quidem est in castellum Surorum, quo nomine Sura ad Euphratem intelligitur, inter Chalcidem & Carram, sed denique martyrium consummavit in castello Chuzaphata, quod ab eo deinde creditur nomen Sergiopolis recepisse. Itaque hæc quidem omnia male consuta sunt, ex male intellectis Sanctorum istorum Actis: indicant autem magnam ignorantiam auctoris, qui ex Carra Mesopotamiæ in Arabissum Armeniæ descendens, spatio leucarum circiter 100, rursum ab Arabisso revolat Suram, pari omnino intervallo: nam Carra & Sura satis vicinæ urbes sunt. Deinde nescio quid infert de Tyro Phœniciæ urbe, tantumdem distante ab urbe Sura Occidentem versus, quanum ab eadem Sura distat Arabissus ad Septentrionem. Ms. Tornacense, cujus solius integrum ecgraphum habeo, S. Georgium perpetuo appellat, pro Sergio. Sed hunc errorem libenter excusavero, propter utiusque nominis inter se facillime commutabilis affinitatem.

Ignosce, Lector, quod post auctorem adeo gravem, pium, elegantem, qualis est Ioannes Phocas, voluerim te fatigare inconcinna hac Placentini scriptoris balbutie, nullo stylo, nullo ordine, nulla verisimilitudinis cura conjungentis vera falsis, affinia disparatis.

Oportuit utrumque integre legendum exhibere, ut sicui fuerit hactenus suspectus Phocas, quia a me laudatus; non suspectus Antoninus, quia sibi favens; ins nunc, collato inter se utroque, non mihi sed oculis suis atque judicio credat. Credet certe, cui tam vacuus a præjudiciis erit animus, ut de Antonino dubitare poßit. Potuit R.P. Fr. Ioseph Ignatius a S. Antonio, Carmelita Discalceatus Gallobelga, ex illustrissima familia Toparcharum de Rebec oriundus, laudatusque in præfatione ad Tom. 12 Spicilegii Acheriani, velut longe eruditissimus & antiquarum rerum peritissimus: qui ante hos novem annos istud qualecumque itenararium sua manu transscriptum Tornaco misit, quærens quid tandem de auctore sentirem, qui ipsius judicio neque posset fuisse tam antiquus, quam præfert S. Antonini Martyris Placentini titulus; neque videretur esse tam novus, quam suggerebat tertia quartave a principio linea, ubi legebatur Antoninus in quibus locis per Regnum conatus est ire, intelligendo Regnum Neapolitanum, per quod ab urbe Placentina usque ad extremam Italiam iter alioqui erat ituro in Orientem. Regnum enim, ajebat, hoc sensu sumitur pro magna Græcia, seu reliqua post Romam Italia; & sic primum appellari cœpit seculo XII: necesse est autem uno ut minimum seculo citius scriptum Itinerarium fuisse; cum nulla mentio uspiam fiat Latinorum, qui in Syria eo tempore essent, vel antea aliquando fuissent, nulla etiam alicuius in Carmelo monasterii.

Respondi ego, idemque nunc censeo, decimi vel undecimi seculi scriptum istud videri, tum ex styli barbarie, tum ex aliis adiunctis, sed pseudepigraphum: idque non tantum quia se Antonini Martyris socium facit, & illum qui Miles fuit, transformat in Presbyterum vel monachum, Patrem Antoninum appellando cap. XXXIV: sed maxime, quia se dicit socium itineris, quod non potuit nisi somnians fecisse: quo fit ut taceat de celebrioribus, quæ in Terra sancta antiquitus fuerunt & tunc adhuc erant, monasteriis, puta Sabæ, Charitonis, Euthymii, Ger asimi, Theodosii, Calamonis, Chozebes, de aliis vero non nisi incerta quædam & sæpe fabulosa percurrens, nihil nos docere poßit circa statum monasticum in Oriente, pro illo quo vixit & scripsit seculo, quantumcumque dilato.

INDEX SANCTORVM AD TOMUM SECUNDUM MAII
A V DIE AD XI INCLVSIVE.

A.

Acacius Martyr in Mysia inferiore ex Martyrologiis 557

Achilles Martyr Romæ ex Martyrologiis 625

Acuta martyr Mediolani ex Martyrologiis 101

Agathius miles Byzantii. Acta, cultus, Ecclesia: Translatio corporis 291, 292. Acta martyrii ex Ms. Græco, cap. 1 Professio constans fidei Christianæ. Verbera illata 203. cap. 2 Byzantii facta conversio multorum, Angelorum visitatio & medela, dira flagellatio & capitis abscissio 296. Acta Græca ex Ms 762

Agatumber Ep. Metensis, ex Martyrologiis 632

Albertus Agricola apud Bergomenses, Cremonæ mortuus. Cultus sacer. Res gestæ ex Bartholomæo de Peregrinis & Mario Mutio 281

Alexius Martyr in Africa, ex Martyrologiis 136

Alla Martyr in Africa, ex Martyrologiis 136

Aloysius Rabata Ordinis B. Mariæ de Monte Carmelo 709, ubi Commentarius prævius ad querelas quorumdam RR. PP. Carmelitarum de nostro Martio & Aprili a pag. 709 ad pag. 717, & in Appendice 846 & seqq. Virtutes & miracula ex Proceßibus anno 1535 & 1573 formatis. cap. 1 Vita, obitus, & cultus 718, cap. 2 Miraculosæ curationes primo processui junctæ 720. cap. 3 Miracula in 2 processu notata 721

Alphius, Philadelphus, & Cyrinus fratres Martyres Leontinis in Sicilia. §. 1 Cultus horum apud Græcos & Siculos 502. §. 2 Tempus martyrii & locus natalis 503. §. 3 Acta quæ & qua side scripta 504. Acta interprete Silvestro Sigona Leontino. Epistola hujus ad Episcopum Syracusanti, ejusque responsum 506. Præfatio ad Ioannem Brachifortē Comitē Mazarhini 507. Pars 1 auctore anonymo interprolata. Caput 1 Edictum contra Christianos. Animi ad patiendū parati. Cap. 2 Captivitas Sanctorū: ex quibus Onesimus & Erasmus occiduntur Puteolis, ceteri in Siciliā abducuntur 509. Cap. 3 Ducuntur Tauromenium, miracula in itinere, conversio militum 511. Cap. 4 S. Tecla, accessu Sanctorū ad se liberata a paralysi, XX milites martyrio coronati 513. Cap. 5 Cæsi ac lancinati a S. Andrea sanantur, & post clavatos calceos, fame necandi ab eodem pascuntur 516. Cap. 6 Varia tormenta Sanctis illata. Iudæi converi & lapidati 518. Cap. 7 SS. Alexandri & Epiphanes conversio, & consultatio cum Sanctis fratribus 520. Cap. 8 SS. Teclæ & Iustinæ erga Sanctos officia, Alexandri secessuri acta 524. Cap. 9 Alexandri secessus. Sanctorum fratrum mors & sepultura 526. Eadem Græ a p. 772 ad 778. Pars 2 Suspecta tota. Auctore eodem. Cap. 1 Epiphanæ, Sanctorum exemplis excitatæ, martyrium 528. Cap. 2 Martyrii desiderium in Alexandro repressum. Thallalæi obitus 530. Pars 3 Similiter suspecta auctore eodem. Cap. 1 Agathonis Ep. Liparitani adventus in Siciliam. Alexandri baptismus & ordinatio sub nomine Neophyti 531. Cap. 2 Passio SS. Cleonici & Stratonici, Alexandri baptismus & ordinatio 532. Cap. 3 Tertylli cædes, persecutionis finis, quæsitæ frustra trium fratrum Reliquiæ 535. Pars IV Auctoris recentioris infulse fabulosa. Cap. 1 Eutropiæ conversio & filiæ ejus Euthaliæ a fratre Serviliano occisæ martyrium 537. Cap. 2 Euthaliæ sepultura. Serviliani & sociorum excæcatio, horum conversio, istius pertinacia 541. Cap. 3 Virgentinus & alii duo cæci illuminati S. Neophyti Episcopatus, iter Romam & in Vasconiam 544. Annotata & censuræ 547. Appendix Iudæus a lepra sanatus, & conversus, Presbyter ordinatus 548. Translatio Reliquiariam 549

Amatus Saludecii in agro Ariminensi 348. Vita auctore Sebastiano Serico. Epistola dedicatoria 348. Prologus 349. Cap. 1 Patria, genus, vitæ rigor, contemptus, tolerantia & innocentia 350.

Angelus Ord. Carmel. Cap. 1 Patria, martyriū 56 Cap. 2 Honor corpori habitus, ecclesia illustrata & Carmelitis tradita. Patronatus Panormitanus 57. Cap. 3 Translatio corporis in novam arcam 60. Cap. 4 Institutio novæ festivitatis pro die 16 Augusti 62. Miracula & beneficia ex depositione juratorum testium. Ex Italico Latine reddita optimeque digesta 64. Cap. 1 Leocatæ anno 1625 contagio serpens deprehenditur, Lazaretum instituitur, Sancti auxilium utiliter invocatur 65. Cap. 2 Ex primo infectorum contagio inficiuntur plures & a Sancto omnes juvantur 67. Cap. 3 Alii similiter infecti & liberati: item alii qui se infectos dissimulabant 70. Cap. 4 Leocatensium ob pestem sublatam gratitudo miraculis honorata: antiquiora ipsius Sancti erga civitatem beneficia 72. Cap. 5 De oleo & aqua ex loco sepulturæ scaturiente, & pluribus, etiam exteris, salutari: adiutæ parturientes 74. Cap. 6 A periculis maris, piratarum & fluviorum S. Angeli meritis eruti 46. Cap. 7 A dæmonibus & bestiis ferocientibus liberati 79. Cap. 8 Periculose lapsi, lethaliter saucii, & alii moribundi adjuti 81. Cap. 9 Herniosi integritati suæ restituti 84. Cap. 10 Aliæ similium herniosorum curationes 86. Cap. 11 Calculi & vesicæ dolores, item hydroposis curata 88. Cap. 12 Cæci illuminati, paralytici curati 90. Cap. 13 Reliquæ curationes 92. In Appendice exhibetur necessario dilata Vita, qualis edita fuit ex Mss. Vaticano & Siculo, per Gononum & Bellorosium, cum Annotatis prolixis ad singula Capita, quibus evincitur auctorem, non esse Enoch Patriarcham Hierosolymitanum, testem, ut se fingit, oculatum. Protestatio prævia 798. Epist. dedicatoria Thomæ Bellorosii 801. Præfatio auctoris & vitæ epitome coram Episcopis 36 relata in Synodo ad Canonizationem 803. Cap. 1 Miraculosa parentum conversio a Judaismo, ejusdem nativitas & infantia 807. Cap. 2 Ingressus fratrum in Ordinem Carmelitanum & utriusque prima miracula 812. Cap. 3 S. Angeli promotio ad Sacerdotium. Miracula divisi Jordanis & mortui suscitati: anachoresis 816. Cap. 4 Visiones & revelationes S. Angelo in diserto oblatæ 820. Cap. 5 Iter S. Angeli Romam, Panormum, Agrigentum 823. Cap. 6 Ejus Acta cum Berengario, mors, sepultura 829. Appendix Epistola Athanasii de Claromonte de Reliquiis per S. Angelum transmissis 832. Epistola Thomæ Bellorosii 834. Hymnus 834. Anacephalæosis difficultatum circa hanc Vitam, quarum solutio postulatur 834. Tertia Vita brevior, forsitan etiam antiquior & sincerior Ex Ms. Vltrajectino. Pars 1, Vita in Palæstina 835. Pars 2, Gesta in Europa & mors Leocatæ 837. Appendix 1 De tempore vitæ ac mortis verosimiliores conjecturæ 839. App. 2 De Conventibus Siciliæ qui ante migrationem anni 1238 extitissent 841

Angelus Martyr Ordinis Camaldulensis. Ex Historia Camaldulensi Augustini Florentini, cultus, translatio 356

Anicia Lucina conjux S. Faltoni Piniani, Ex Actis S. Anthimi 614 a, 616 abcf, 617 b, 618 de f, 619 abde

Anthes Diaconus Mart. Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Anthimus Presb. Martyr via Salaria in Sabinis. Acta plurima. Monasterium 614. Cap. 1 Convertit & baptizat S. Pinianum Proconsulem 616. Cap. 2 E Tiberi ab Angelo ereptus capite plectitur 617

Antiquus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Antonina Martyr in Africa. Ex Martyrologiis136

Aphrodisius Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 363

Aphrodisius Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Aradius filius Anastasii Cornicularii Martyr Camerini 613

Archelaus Mart. in Africa. Ex Martyrologiis 7

Arestinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 290

Arnesus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Athanasius Episc. Corinthiorum. Ex Synaxario & Menæis 54

Atticus Martyr in Asia. Ex Martyrologiis 626

Avertinus Diaconus in Territorio Turonensi. Ex Lectionibus propriis & Antiphonis 55

Ausidia Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis. 101

Augustianus Mart. Mediolani: Ex Martyrol. 101

Augustina Martyr Byzantii: Ex Martyrologiis 291

Augustinus Ep. M. Nicomediæ. Ex Mroll. 135

Augustinus Epis. Mart. in Africa. Ex Mroll. 136

Augustus seu Augustinus Martyr Nicomediæ. Ex Martyrologiis 135

Avida Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Aurelianus Episc. Lemovicensis. Elogium. Ex Breviario Lemovic. Num scripserit Vitam S. Martialis? 285

Autus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

B

Baccinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Bafroditus Mart. Mediolani. Ex Martyrolog. 101

Baptizius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Barbarus gladio occisus, CP. honoratus. Ex Menæis 103

Barachus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Bassus Mart. via Salaria. Ex Actis S. Anthimi 615 b d, 618 a b

Beatrix Atestina Virgo Ord. S. Benedicti Patavii 598. Laudata a Monacho Patavino & Scardeonio 599. Supplementum Historicum ex gemina Vita Italica 600. Miracula ex Italico Iacobi Philippi Thomasini 602

Beatus Vindocini in diœcesi Carnotensi. Cultus: ex Actis variis unica dantur. Quo tempore vixerit, & qualis cum Dracone pugna; 364. Vita ex Mss. 365, Appendix. De veneratione S. Beati apud Helvetios, & num alius Beatus fidem Christi illis annuntiarit 367

Benedicta sanctimonialis Romæ. Elogium ex S. Gregorii Dialogis. Cultus sacer 107

Benedictus 2 Papa 196. Vita ex Anastasio bibliothecario 197

Berensus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Bernardus Ordinis Prædicatorum Scalabi sive Santarenæ in Lusitania cum duobus parvulis, qui simul sunt a Christo ad cælestes epulas invitati & traducti. Ex Chronico Antonii Senensis & aliis. Cultus, translatio duplex 354

Bertilia conjux S. Walberti, mater SS. Waldetrudis & Aldegundis, Altaria erecta. Regliquiæ honoratæ. Virtus commendata 633. Sepultura, Translatio 634, 635. Sylloge gratiarum ex Gallico a pag. 635 ad 640

Biricus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Blanda uxor Felicis Mart. Romæ 498; baptizata, capite plectitur 501 c d

Bonifacia Martyr Mediolani. Ex Martyrolog. 101

Bonizella vidua Trequandæ in diœcesi Senensi. Corpus in altari. Miracula 121

Bonosa Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Mrol. 557

Britonius Ep. Trevirensis. Ex Martyrologiis & Breviario Trevirensi. 11

C

Cæcilia Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Cælestinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Calepodius Presb. Martyr Romæ 498. Ejus cœmeterium 498 f, Corpus translatum ad Ecclesiam S. Mariæ trans Tiberin, ubi ejus imago, hic typis excusa 499. Acta Martyrii per Notarios conscripta 500. Milites ad capiendum missi excæcantur 500 d, capite plexus sepelitur, in cœmeterio ab eo Calepodii dicto 501 d

Calistus filius Anastasii Cornicularii Martyr Camerini 613

Candedia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Carisia Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Cassericus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Cassus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Castula Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Castus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Castus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 564

S. Cataldus Episc. Tarentinus in Italia 569. Historia Inventionis & Translationis Auctore Berlengerio ex Mss. Cap. 1 Corpus inventum. Miracula facta 570. Cap. 2 Translatio & varia miracula 571. Cap. 3 Alia miracula, etiam in Scriptore patrata 573. Appendix De inventione linguæ & libris ab eo scriptis 575. Inquisitio de ætate & gestis in vita 576. Miracula in vita facta 577

Catula Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Cecilus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Celedonia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Celerinus Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Celerinus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Celerinus alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136.

Celianus Mart. Tergesti, in martyrio SS. Primi & Marci conversus 497, 498 d.

Cendeus Martyr in Mysia inferiore. Ex Martyrologiis 557

Cenerius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Cerenicus Diaconus in Sagiensi Normanniæ diœcesi 160. Vita ex Mss. Cap. 1 Studia in patria. Iter Romanum, dein in Galliam usque ad ultimum lecessum 162. Cap. 2 Reliqua vita in secessu peracta. Obitus, miracula 164

Certesius Martyr Romanus, Corpus delatum & honoratum in Castella eremitorio Discalceatorum 566

Chrysanthus Mart. Romanus, Luxemburgum translatus. Commentarius Alexandri Wilthemii Soc. Jesu. Cap. 1 Corpus a Florentio Montmorentio impetratum 560. Cap.2 Inductio solennis in urbem Luxemburgensem 561. Cap. 3 Templi ornatus, sacra peracta, beneficia impetrata 563

Cilicus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Cithinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Citinus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Coddeus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Codratus sive Quadratus Martyr Nicomediæ. Ex Græcis Fastis & Martyrol. Rom. 363

Comgallus Abbas Benchorensis in Hibernia 579. Vita ex 3 Mss. 580. Alia Vita ex Ms. & Sirino. Cap. 1 Ortus, educatio, variæ habitationes, monasterium Benchor constructum 582. Cap. 2 Varia miracula & mortui suscitati 583. Cap. 3 Alii mortui suscitati: varia miracula. Obitus, sepultura 586

Cominus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Concordia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Constantia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Crescentiana Martyr Romæ. Ex Martyrologiis. An modo sint Reliquiæ in ecclesia SS. Petri & Marcellini 7

Crescentius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Crescentius alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Crispinus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Crispion Martyr in Mysia inferiore. Ex Martyrologiis 557

Crispus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Cyrillus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Cyrillus Martyr in Mysia inferiore. Ex Martyrologiis. 557

Cyrillus Martyr Romanus delatus in Styriam ad monsterium S. Lamberti 619. Pretiosæ arcæ inclusus 620

Cyrinus Martyr Leontinis, frater SS. Alphii & Philadelphia; cuyi omnia relata in Alphio conveniunt a pag. 502 ad 550

D

Danax, gladio occisus & CP. honoratus. Ex Menæis 103

Darus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Datica Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Dativa Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Dativus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Dativus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Demetrius telis occisus, & CP. honoratus. Ex Menæis 103

Demetrius Martyr in Asia. Ex Martyrologiis 626

Desideratus Episc. Bituricensis 303. Vita auctore Abb. Boviensi. Ex Patriarchio Bituricensi 303

Dexter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Diocletianus seu Diocletius Martyr Auximi. Ex Actis S. Anthimi 613. lapidibus interficitur 617 c.

Dionius Martyr in Mysia inferiore. Ex Martyrologiis 557

Dionysius Episcopus Viennensis in Gallia. Ex Martyrol. Rom. & Gallicano 361

Dionysius Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Dioscorides Martyr Smyrnæ. Ex Menologio Basilii Imp. & variis Menæis 624

Dominitianus Episcopus Trajectensis ad Mosam 146. Vita ex 3 Mss. 146. Alia Vita ex Ms. Leodiensi. Cap.1 Ortus, educatio, vita in Episcopatu acta 147. Cap. 2 Pius obitus. Sepultura apud Hoyenses. Miracula 150. Cap. 3 Translatio & miracula dein patrata 151. Alia miracula ex Ms. Hoyensi 152

Donata Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donata altera Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donata tertia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donata Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Donata altera Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Donatus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Donatus telis occisus & CP. honoratus. Ex Menæis 103

Donatus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donatus alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donatus tertius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donatus quartus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Donatus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Dorothea Martyr Romana in monast. S. Lamberti in Styria 619

E

Eadbertus Ep. Lindisfarnensis in Anglia. Ex Beda potißimum in Actis S. Cuthberti & ex Historia Dunelmensis 107

Ecritatus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Edentius Aturi in Novempopulania. Ex Martyrologiis 104

Eleutherius Martyr Romanus delatus in Styriam ad monasterium S. Lamberti 619. Pretiosæ arcæ inclusus 620

Elisabetha Hungara filia Regis Andreæ 3 Ordinis Prædicatorum Thosæ in Helvetia 123. Vita ex Germanico Henrici Mureri. Cap. 1 Regia prosapia: vitæ religiosæ initia 123. Cap. 2 Religiosæ virtutes, divinis favoribus muneratæ 125. Cap. 3 Morbi patienter tolerati, pia mors, elevatio, miracula 127

Eovaldus Martyr prope Gerundam in Hispania Ex Domenecco. Corpus Angelico monitu inventum. Auditus variis redditus 134

Epaphroditus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Ephenius Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 363

Epimachus Martyr, nunc Romæ passus, an Alexandriæ? & Romam delatus 551, 552. Sepultus via Latina 553 df. Reliquiæ delatæ ad Ecclesias Campidonensem, Weingartensem, Pragensem, Prumiensem 554

Epimenus Martyr Romæ. Ex Martyrologiis 625

Epiphane uxor S. Alexandri Consiliarii Martyr Leontinis in Sicilia. Acta martyrii ex Actis SS. Alphii, Philadelphi, Cyrini. Conversio 521 & seqq. Martyrium 528, Sepultura 531

Ercola Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Eudaldus Martyr in Novempopulania, an sub Saracenis? 640. Corporis translatio in Cataloniam. Miracula patrata. Ripollense monasterium conditum. Translatum ad illud corpus 641

Erulus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Esodes filius Anastasii Cornicularii Martyr Camerini 613

Evellius Martyr. Ex Actis S. Torpetis 613

Eulogius Ep. Edessenus. Ex Martyrol. Rom. Acta ex Theodoreto. Exilium 10. Episcopatus 11

Evodius Episc. Antiochenus Martyr. Ex fastis Latinis & Græcis 98

Euphemia filia Anastasii Cornicularii Martyr Camerini 613

Eutheus sive Eutychius M. Nicomediæ. Ex Martyrologiis 135

Euthymius Diaconus Martyr Alexandriæ. Ex Martyrologiis 60

Euticia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Euticus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Euticus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 299

Eutidius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

F

Fabius Mart. via Salaria in Sabinis. Ex Actis S. Anthimi 615 bc, 618 b.

Faltonus Pinianus Proconsul Ex Actis S. Anthimi 614 a, 615 c. Æger conversus baptizatur 616: pie obit 618 d.

Famosa Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Farerus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Faustina Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Faustina Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Faustinus Martyr Mediolam. Ex Martyrologiis 101

Faustinus alter Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Faustinus Martyr Episcopus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Faustinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Faustinus alter Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Faustus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Felicia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Felicia Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Felicia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felicia altera Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felicissima Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 7

Felion Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felix Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Felix alter Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Felix Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Felix alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Felix Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Felix & uxor Blanda Martyres Romæ 498. Baptizati capite plectuntur 501

Felix Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felix alter Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felix tertius Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Felix filius Anastasii Cornicularii Martyr Camerini 613

Fidelis Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Firmus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 363

Flavia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Flavia altera Mart. in Africa. Ex Martyrologiis 136

Flavia Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Flavius Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Flavius Episc. Martyr Nicomediæ. Ex Martyrologiis 135

Florentius Martyr Auximi. Ex Actis S. Anthimi 613. Lapidibus interficitur 617 c

Floriana Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Florianus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Florianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Florida Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Florida altera Mart. Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Fortis eremita ad sanctam Crucem Fontis Avellani. Acta ex Iacobillo 464

Fortuna Martyr Mediolani Ex Martyrologiis 101

Fortunata Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Fortunata Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Fortunata Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Fortunata Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Fortunatus Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Fortunatus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Fortunatus alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Fortunatus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 299

Fortunatus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Fortunatus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Fortunio Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Fortunus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Fortunus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Fortunus alter Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Francus eremita Calaber in Apulia. Res gestaæ ex Romæ & Barrio 282

Fremundus Martyr in Anglia Rex habitus, Acta fabulosa omissa 656

Fronimius Episc. Vesontionensis in Burgundia, sepultus in basilica S. Stephania a se perfecta 568 de.

Frontonus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Furius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

G

Gadderus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Gaianus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Gaianus alter Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Gaianus tertius Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Gaius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Gaius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Galla Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Gallicus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Gaudiosa Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Gavina Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Gavinus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Geminus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Gengulfus Martyr Varennis in Burgundia. Variæ illi dicatæ Ecclesiæ 642. Acta varia & quo tempore scripta. Reliquiæ Florinis, in Lusitania, Coloniæ 643. Item Bambergæ & alibi 644. Vita ex pluribus Mss. 644. Cap. 1 Ortus, educatio, conjugium, venationes, fontis miraculosa translatio 645. Cap. 2 Uxor ob adulterium relicta. Mors ab adultero illata. Horum vindicta. Sancti miracula 646. Historia miraculorum Florinis factorum Auctore Gonzone Abbate Florinensi. Ex Ms. Florinensi 648. Caput 1 Reliquiæ Florinas delatæ. Ejus ibi veneratio & miracula 648. Cap. 2 Cæci, paralytici, alii ægri curati. Injurii puniti 650. Cap. 3 Alii ægri sanati & injurii puniti 653

Germanus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Germanus alter Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Gerontius Archiepiscopus Mediolanensis. Ex Breviario Mediolanensi, Ennodio & aliis 43

Gerontius Episcopus Ficoclensis & Martyr, Patronus Calliensis in Umbria. Ex variis, Cap. 1 de ejus vita, morte & cultu 461. Cap. 2 de monasterio & Reliquiis ejus 463, & in Appendice 845

Gerontius Aturi in Novempopulania. Corpus in oppido sui nominis. Cultus 104

Gibrianus Presb. in diœcesi Catalaunensi & Remensi 300, Vita & miracula, ex Ms. Remensi 301. Historia Translationis ex Flodoardo 302. Miracula anno 1114 patrata 2 libris auctore coævo dilata ad ultimum tomum Maji.

Giddinus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Gloriosa Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Gordians Martyr Romæ, sub Juliano absente 551. Acta martyrii ex Mss. Vicarius Juliani Imp. convertitur, plumbatis cæsus capite plectitur 552. Appendix. Ecclesia & cœmeterium Romæ 553. Reliquiæ delatæ ad Ecclesias Campidonensem, Wingartensem, Pragensem, Prumiensem 554

Godon Episc. Metensis, Memoria in Fastis. Tempus Sedis. Sepultura 307

Gregorius Theologus, Archiepiscopus Constantinopolitanus, Nazianzi in Cappadocia, § 1 Vita ab ipsomet scripta, alia a Cæsare Baronio collecta, alia ab aliis edita. Cultus apud Græcos & Latinos 369. §. 2 Chronologia vitæ expensa & innovata 370. §. 3 Baptismus & exercitatio apud Basilium in Ponto 372, & in Append. 844 & 845. Vita auctore Cæsare Baronio ex Ms. Romano. Epistola dedicatoria Gregorio XIII Pontifici Maximo 373. Cap. 1 Patria, parentes, educatio, castitatis amor visione roboratus 374. Cap. 2 Studia Cæsareæ Palæstinæ, Alexandriæ, & Athenis peracta. Varia discrimina vitæ depulsa 377. Cap. 3 Intima cum S. Basilio amicitia. Præsagium de Juliano. Discessus Athenis. Accessus S. Cæsarii fratris 380. Cap. 4 Vita aliquamdiu Nazianzi peracta: schisma sublatum. Ejus & S. Basilii sacerdotium. Auxilia parentibus æris præstita 382. Cap. 5 Vita in eremo cum S. Basilio peracta. Institutum vivendi horum & aliorum arctum 386. Cap. 6 Ad Rei ecclesiasticæ curam Eusebius Cæsariensis & Gregorius Nyssænus contra Arianos excitati. Obitus fratris & sororis 388. Cap. 7 Episcopatus S. Basilii promotus: fama ejusdem propugnata. Exules confortati 391. Cap. 8 Episcopus Sasimorum post acrem tergiversationem ordinatus Gregorius 394. Cap. 9 Secessus in eremum. Reditus ad patrem: hujus & matris obitus. Ecclesiæ administratæ 396. Cap. 10 Post obitum S. Basilii Constantinopolim evocatus, refutando hæreticos Theologi nomen acquirit 598. Cap. 11 Arianorum injuriæ toleratæ, pervicacia superata a modestissimo Gregorio: hujus discipulus S. Hieronymus 401. Cap. 12 Electio ad Episcopatum CP. Maximi intrusi fraudes & ejectio 404. Cap. 13 Constantinopoli manere coactus, a Theodosio Imp. Catholico inducitur in summæ ædis possessionem: a populo, expetitur in Episcopum 407. Cap. 14 In throno invitus collocatus, testamentum suum condit 409. Cap. 15 Testamenti hujus veritas defensa & illustrata 413. Cap. 16 Frustra pro Ecclesiæ Antiochenæ pace laborans, partium incurrit invidiam, ejusq; institutionem in dubium vocantibus nonnullis, ipse ab Episcopatu se absoluit 415. Cap. 17 Nazianzum regressus Ecclesiæ illi consulit: deinde Arianzum secedit. Variæ ejus ærumnæ 421. Cap. 18 Generosa acta contra Apollinaristas hæreticos: solicitudo pacis Ecclesiasticæ 425. Cap. 19 Pius obitus. Miraculum muti ad ejus statuam sanati 427. Epitaphium 428 Carmen S. Gregorii de Vita sua a Daniele Cardono in solutam orationem versum 429. Cap. 1 Ab optimis parentibus pie educatus: Alexandria Athenas non sine periculo navigat: ibique Basilio conjungitur 430. Cap. 2 In patriam regressus, primum Presbyter a patre, dein a Basilio Sasimorum Episcopus creatus, semel iterumque se subducit, etiam Nazianzenam administrationem detrectans 452. Cap. 3 Constantinopolim evocatus, ibidem orthodoxiam resuscitat non sine labore 435. Cap. 4 A Maximo Cynico Episcopatum invadente excitatum schisma, ejusdem ejectione repressum 436. Cap. 5 Gregorius prohibetur Constantinopoli discedere, ubi inter fideles & infideles utilissime laborat 439. Cap. 6 Ecclesiæ Constantinopolitanæ administrandæ præfectus a Theodosio, modeste utiliterque officio suo fungitur 441. Cap. 7 Episcopus Constantinopolitanus creatus, frustra laborat pro Paulino Antiocheno post Meletii mortem, pacis communis causa, retinendo 444. Cap. 8 Ultronea abdicatio & recessus 446. Appendix de triplici Translatione Pars 1 Translatio ex Cappadocia Constantinopolim 448. Encomium ex Ms. Græ 448. Græce 766. Pars 2 Translatio Constantinopoli Romam 454. Pars 3 Translatio ad sacellum Gregorianum ex Campo Martio in Basilicam Vaticanam 456. Historia hujus Translationis ex Ms. Basilicæ Vaticanæ 457

Gregorius Ep. Ostiensis in Legatione Hispanica mortuus. Acta ex Ferdinando Vghello, Ioanne Marietta, Thoma Trugillo 465. Miracula auctore Ægidio Calabrigensi 466

Gregorius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 7

Gualterius seu Gauterius Abbas & Canonicus Stirpensis in diœcesi Lemovicensi 701. Vita auctore Marbodo, tunc Andegavensi Archidiacono, post Episc. Redonensi 701. Cap. 1 Ortus, studia virtutum & scientiarum. Migratio Stirpum 702. Cap. 2 Peregrinatio Hierosolyman. Miracula in itinere patrata 703. Cap. 3 Stirpensis Rectoratus & reliqua gesta cum pia monte 704

Guilielmus Presb. Pontisaræ in Gallia. Obitus, miracula, peregrinationes, virtutes 597

Gurdinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

H

Hedentus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Heliodorus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Helladius sive Eladius Episc. Autissiodori. Ex Vita S. Amatoris. Cultus. Tempus Sedis 300

Hereneus Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Herine sive Irena Aletii seu Lupiis in Calabria. §. 1 Vetustiora monumenta cultus in civitate prædicta 789. §. 2 Geminæ Reliquiæ apud Patres Societatis Jesu. Miracula varia per usum gossipii, a Bernardino Realino Reliquiis admoti 791. §. 3 Aliæ variarum sanitatum gratiæ eodem modo impetratæ 763

Herinus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Hermas Episcopus Philippensis. Cultus apud Græcos & Latinos. Testimonia auctorum de eius seriptis. 360

Hieremias Mart. Mediolani. Ex Martyrologijs 101

Hilarianus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Hilarion in pace quiescens. Ex Menæis 104.

Hilarius Ep. Arelatensis 24. Vita auctore Honorato Ep. Massiliensi Ex Ms. & editione Barralis 25. Cap. 1 Occasio vitæ monasticæ in Lerino insula 26. Cap. 2. Episcopatus Arelatensis. Pia exercitia. Libri conscripti 27. Cap. 3. Illustres virtutes: miracula. Iter Romanum ad S. Leonem 30. Cap. 4 Morbus. Adhortatio ad suos. Obitus, sepultura 32. Vindiciæ pro S. Hilario, Semipelagianismi calumniosæ insimulato. Ex Prodromo velitari Brunonis Neusser 34. &c. Doctrina Catholica in materia de gratia & liberi arbitrio 37, 38, 39 &c Appendix de Hilario Prosperi socio in S. Augustini defensione 41

Honesta Martyr Byzantij. Ex Martyrologijs 291

Honoratus Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 136

Honoratus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologijs 557

Honorius Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologijs 557

I.

Iacobus Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 101

Iacobus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologijs 557

Januaria Martyr Byzantii. Ex Martyrologijs 291

Januaria Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Mroll. 557

Januaria Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 625

Januarius Martyr in Ægypto. Ex Martyroll. 299

Januarius Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 136

Januarius Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 556

Januarius Martyr Tarsi. Ex Martyrologijs 557

Januarius alter Martyr Tarsi. Ex Martyrologijs 557

Januarius tertius Martyr Tarsi. Ex Martyrol. 557

Januarius Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 625

Jason M. in Martyrio SS. Primi & Marci conversus Tergesti 497, 498 d.

Iduberga sive Itta vidua sanctimonialis sub S. Gertrude filia Nivellis. Ortus, matrimonium, cultus, res gestæ, Ex Actis filiæ 307

Illuminatus Septempedæ in Piceno. A quo alius socius S. Francisci 706

Importuna Martyr Mediolani. Ex Martyrologijs 101

Incidus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Indicus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Innocentius Episc. Africanus Caietæ in Italia 138 Vita apocrypha. Ex Mss. 38. Coniecturæ & Censuræ in dictam Vitam 140

Joannes Damascenus monachus & Presbyter. cultus apud Græcos & Latinos. Encomia varia. Tempus vitæ. Varia ejus Scripta, etiam Canonum & Synaxarij 108. Vita auctore Ionnne Patriarcha Hierosol. Græca, ex Ms. 223. Latina Interprete Antonio Francisco Destieu S. I. cap. 1 Patria & genus: patris erga captivos liberalis humanitas 111. Cap. 2 Ioannis egregius profectus sub Magistro Cosma ex Italia adducto 113. Cap. 3 Propter Sacrarum imaginum defensionem calumniam passus, manum amittit, eademque miraculose recepta, munere Senatorio absolvi impetrat 114. Cap. 4 Monastica exercitatio, & sub austero sene perfecta obedientia 116. Cap. 5 Litterarij labores & felix ad Deum transitas 118. Μνήμη ex Ms Synaxario Basilij Imp. 731 Sermo Constantini Logothetæ Acropolitæ Græco-Latinus, interprete Ioanne Baptista de Rubeis a pag. 731 & 761

Ioannes Beverlacensis Archiep. Eboracensis 166. Vita auctore Folcardo Cantuariensi monacho. Ex Ms. 568. Cap. 1 Studia, conciones, Episcopatus Hagulstadensis, Archiepiscopatus Eboracensis. Miracula 168. Cap. 2 Alia miracula ante & post obitum. Tempus Sedis & mortis 171. Alia miracula auctore Willelmo Kecello Clerico Beverlacensi Ex Ms. 573. Cap. 1 Invasores puniti, pluvia impetrata: cæcus illuminatus: amens monstruosus sanatus: suspendendus pœnitens liberatus 174. Cap. 2 Apoplexia curata: libido carnis restincta: muto loquela reddita: naufragi adjuti 177. Alia miracula, auctore ut plurimum teste oculato. Ex Ms. 180. Cap. 1 Victoria Regi Adelstano concessa: muto loquela data: captivi liberati 180. Cap. 2 Sanitas collata contractis, mutis, cæco, amenti, alijs ægris. Periculum naufragij submotum 184. Alia miracula auctore tertio etiam in pluribus teste oculato. Ex Ms. 187. Miracula ultima Ex Ms. Cap. 3 Beverlacum ab invasoribus defensum: tumba cælesti lumine illustrata: ministri a ruina protecti 191. De Reliquiis nonnullis Audomarum translatis in Appendice 843

Joannes Martyr Byzantij. Ex Martyrologijs 291

Joannes Monasteriensis Cainone in diœcesi Turonensi. Acta Ex Breviario antiquo Turonensi 50. Aliqua in Append. 797

Job Propheta. Laus in Scriptura, Fastis Latinis & Græcis. Tempus & locus. Qualitates. Corpus ubinam 494

Iocunda Martyr Tarsi. Ex Martyrologijs 557

Iocundus Martyr Tarsi. Ex Martyrologijs 363

Iocundus Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 625

Iovinianus Lector Martyr Autissiodori. Ex Martyrologijs & Actis S. Germani Episcopi, & Paßione S. Peregrini 5

Irene Martyr igne combusta Thessalonicæ. Ex Martyrologiis 6

Irene Martyr celebrata CP. Ex Menologio Basilii Imp. & Anthologio. Acta Græca & Latina sed fabulosa omittuntur 4. Aliqua in Appendice 789

Irenæus Martyr igne combustus Thessalonicæ. Ex Martyrologiis 6

Judith Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Julia Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 101

Julia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Julius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Julius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Justinianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Justus Martyr, Ep. Viennensis in Gallia. Ex Martyroll. 99. Epistola S. Pii Papæ ad Justum 100

Juvenalis Martyr. Ex Martyrologiis. Num Episcopus Narniensis aut Interamnensis? An Diaconus S. Alexandri Papæ? An Corpus istius Beneventi 137

L

Laborus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Lavarus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Landus Martyr Hortæ in Italia ex Ferrario, qui ex vulgi traditione 49. Aliqua in Appendice 797

Laurentius in pace mortuus colitur a Græcis 589

Leo monachus Ordinis S. Basilii Bovæ in Calabria. Ex Marafioto, Vghello, Ferrario & Paulo Regio 48

Liceria Virgo Martyr Senonibus in Gallia. Ex instructione inde missa 626

Lucella Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Lucella Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Lucella Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Lucina, vide Anicia Lucina. Sepelit SS. Sebastianum & Beatricem 618 ef, item SS. Memmium & Julianum, Cyriacum, Largum & Smaragdum 619 d.

Lucinus Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Lucinus alter Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Lucius Cyrenensis. Ex Actis Apostol. & Martyrol. 99

Lucius Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Lucusa Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Luminosa Virgo Papiæ, Cultus, encomium auctore Ennodio Ep. in Vita S. Epiphanii Episc. Papiensis 460

M

Macrobius Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Macrobius Martyr Nicomediæ. Ex Martyrol. 135

Maderus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Majolus Abbas Cluniacensis in Gallia 657. Instrumentum quo Haymardus decessor Abbas ei cedit 657. Vita Auctore Nalgodo S. Majoli discipulo ex Ms. Cluniacensi 658. Cap. 1 Ortus, studia, Archidiaconatus, Eleemosyna, Vita monastica 658. Cap. 2 Abbatis munus impositum. Illustres virtutes. Cæci illuminati. Alia miracula. Monasteria reformata 661. Cap. 3 Captivitas sub Saracenis tolerata. Pontificatus Romanus non admissus. Varia prædicta. Alia miracula 663. Cap. 4 Alia miracula. Morbus, obitus 666. Alia Vita Auctoribus Syro & Aldebaldo coævis. Ex variis Mss. Versus Reimbaldi de his Scriptoribus 668. Prologus 669. Liber I Acta privata tam ante quam postingressum in monasterium Cluniacense 669. Prologus alter 673. Liber II Abbatis munus impositum. Illustres virtutes. Caæci illuminati. Alia miracula. Monasteria reformata 674. Prologus III 678. Liber III. Pars 1 Captivitas sub Saracenis, Pontificatus Romanus oblatus. Alia circa Ottonem I & Ottonem II Imperatores 678. Pars 2 Varia miracula. Pius obitus 682. Vita III Auctore S. Odilone Abbate & S. Majoli successore 684. Cap. 1 Introductio ad S. Majoli ætatem. Hujus virtutes in seculo, monasterio & cura Abbatiali 685. Cap. 2 Miracula. Conversio multorum, Obitus 687. Cap. 3 Præsagium de Saracenis ex Provincia ejiciendis 689. Historia miraculorum Auctore ut videtur, monacho Silviniacensi 690. Liber 691. Liber II 695

Major seu Medon Martyr Romæ. Ex Martyrologiis 551 e.

Majoricus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Majulus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Majulus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Maletus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Mamas in pace quiescens. Ex Menæis 104

Mamertus Ep. Viennæ Galliæ. Memoria in epistolis Hilari Papæ, S. Sidonii Apollinaris, libello Lucidi Presb. & Fastis 629. Corporis sepultura, & translatio 630. Altare 631. Homilia S. Aviti de Rogationibus & S. Mamerto institutore 631.

Manilus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Manilus alter Martyr in Africa. Ex Martyrol. 625

Mapparicus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Marcella Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Marcella Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Marcellinus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Marcellinus Martyr Nicomediæ. Ex Martyrol. 135

Marcellinus Martyr in Africa. Ex Martyrol. 136

Marcia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 299

Marcianus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Marcianus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Mares Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Maria Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Marianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Marianus Martyr Romanus in monasterio S. Lamberti in Styria 619

Marina Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Marinus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Marinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Marcus Diac. Mart. Tergesti 497. Acta Martyrii ex Ms. Passus ignem & fustes 497. Post sulphur resolutum in os infusum illæsus, capite plectitur 498

Martialis Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Martialis alter Martyr in Africa. Ex Martyrol. 136

Martyres tres famuli Anastasii Cornicularii 613

Martyres LVI seu XLV & alii plures in Africa. Ex Martyrologiis 136

Martyres LXVIII, uxor, filii, ex familia Simplicii Senatoris Romani capite plectuntur 498, 501 cd.

Martyres LXXXV & alii plures Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Martyres CCCX in Perside. Ex Martyrologiis 564

Martyres ex familia Palmatii Consulis XLII conversi capite plectuntur 500 f, 501 d.

Marullus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Masilla Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Massunus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Masutus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Mastidia Virgo Trecis 141. Historia inventi Corporis ex Mss. a Camusato eruta 142. Visitatio capsæ & miracula recentiora. Ex Proceßibus Galllice excusis 144

Matrona Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Matrona Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Matrona Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Matrona Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Matrona altera Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Matthæus Martyr Tarenti. Ex Martyrologiis 103

Maurelius Ep. Imolensis. Ex Ferrario & Vghello Corpus in altari. Cultus Protectoris 106

Maurelius Ep. Mart. Patronus Ferrariæ. Cap. 1 Vicohabentinæ Sedis origo & translatio ad S. Georgii Ecclesiam Ferrariæ 154. Cap. 2 Maurelii in ecclesia S. Georgii novissima inventio, translatio, cultus, miracula 156. Cap. 3 Legenda apocrypha & fabulosa de Vita & prima translatione 158. Cap. 4 De patria, Episcopatu, martyrio, translatione verosimiliores conjecturæ 159

Maurontus Abbas Broyli, mortuus Marchianis, depositus Duaci 52. Vitæ synopsis ex Mss. 53. Commemoratio urbis Duacenæ servatæ 53

Maxentius Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Maxima Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Maxima Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Maxima Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Maximus Ep. Hierosolymitanus. Ex Martyrol. Romano. Damnatus ad metalla, peregit dedicationem Ecclesiæ; excipit S. Athanasium. Deponitur ab Arianis 7, 8

S. Maximus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 106

Maximius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 131

Maximus alter Mart. in Africa. Ex Martyrol. 239

Maximus Presbyter Mart Byzantii. Ex Martyrologijs 291

Maximus alter Martyr Byzantii. Ex Martyrol. 291

Maximus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologijs 557

Maximus Mart. via Salaria in Sabinis. Ex Actis S. Anthimi. 615 e, 617 f, 618 a

Meles Hymnographus apud Græcos. Ex Menæis MSS. 306

Meseera gladio occisa, CP. honorata. Ex Menæis 103

Matron Presb. Corpus, sacellum, altare, Reliquiæ: Acta Ex Augustino Valerio & Petro de Natalibus 306

Militum integra Cohors Martyrum. Ex Menæis Græcorum 299

Militus Martyr Byzantii. Ex Martyrologijs 291

Mirus eremita Surici ad lacum Comensem 603. Vita Ex MS. ipsius Ecclesiæ 601. Instrumentum Inventionis 608. Bulla Indulgentiarum 608. Translatio corporis. Ex Italico Andreæ Ferrarij 609

Mittunus Martyr Byzantii. Ex Martyrologijs 291

Mocius seu Mucius Presbyter Martyr Constantinopoli. Eius ibi ecclesia 620. Elogia ex Menologio Basilii Imp. & MS. Synaxario CP. & Martyrol. Rom. 621. Acta martyrii. Ex MSS. Cap. 1 Zelus fidei. Tormenta sub Leodicio Proconsule illata. Protectio ab exungulatione & igne. Simulacrum Bacchi dejectum 622. Cap. 2 Tormenta sub Maximo Proconsule illata in rota. A feris illæsus capite plectitur 637

Mœca Martyr in Africa. Ex Martyrologijs 556

Montanus seu Montanianus Martyr Sirmii. Ex Martyrologiis 625

Mundana vidua Martyr, mater S. Sacerdotis Ep. Lemoviensis, sepulta & culta Sarlati 14 ab, 15 e f, 16 ae. Occisa a Wandalis aut potius Gothis 17 c, 18 a. Transfertur Sarlatum 17 d.

Munnus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Muttucus Mart. Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

N

Nappolus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Nasomosus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Navida Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Navigus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Nectarius Ep. Viennensis in Gallia. Ex Martyrologiis & Chronico Adonis 9

Nepotianus Presb. Altini in Italia 627. Vita seu Epitaphium auctore S. Hieronymo 627

Nereus Martyr Romæ. Ex Martyrologiis 625

Nereus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Nicetius Ep. Viennensis in Gallica. Ex Martyrologiis & Chronico Adonis 9

Nicitus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Nicolaus eremita Neapoli occisus 707. Vita ex Ms. Neapolitano. Pœnitentia. Tentationes. Nolens alium occidere, occiditur 707, 708

Nicolaus Albergatus Cardinalis & Episcopus Bononiensis ex ordine Carthusiano 467. Vita auctore Jacobo Zeno Episcopo Feltrensi & Bellunensi dein Patavino 469. Cap. 1 Prosapia, studia, ingressus in ordinem Carthusianum. Episcopatus Bononiensis. Legatio ad Martinum V Papam 470. Cap. 2 Dignitas Cardinalitia. Legatio pacis ad Gallos & Anglos: item ad Venetos & Florentinos cum Duce Mediolanensi 472. Cap. 3 Rebellio Bononiensis dissipata. Legationes resumptæ, etiam ad Concilium Basileense 474. Cap. 4 Aliæ legationes. Acta in Concilio Florentino. Obitus, sepultura 475. Vita II Auctore Carolo Sigonio. Præfatio 477. Cap. 1 Ortus, studia, Vita Carthusiana & Episcopalis 477. Cap. 2 Mores Bononiensium emendati. Acta pro pace publica. 479. Cap. 3 Legatus pacis in Gallias missus. Cardinalis eam Venetis cum Duce Mediolanensi curat 481. Cap. 4 Reditus ad Episcopatum. Legatio in Gallias & ad Concilium Basileense 483. Cap. 5 Pax Gallica confecta. Legationes variæ 486. Cap. 6 morbus, obitus, exequiæ 489. Beatus ac Divus compellatur 490

Nicoma Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Niger Martyr Byzantii, Ex Martyrologiis 291

Nina Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Nina altera Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Nina tertia Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Nina Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Nina altera Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Ninna Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

O

Octavianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Odemarus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

P

Pachomius in pace quiescens. Ex Menæis 104

Palatinus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Palladius I, 10 Palladius II., Episcopi Bituricenses. Cultus utriusque, tempus sedis & obitus. Ex variis 568

Palmatius Consul Martyr Romæ 498. Acta martyrii per Notarios scripta 100 100. Volens comprehendere S. Calepodium, voce virginis territus convertitur, & baptizatur a S. Callisto cum XIII ex sua familia 500 d e f. Sanat paralyticam, convertit alios, capite plectitur 501 c d. Aliqua in Appendice 845

Pappalicus Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Patricius apud Græcos. Ex Menæis 104

Paulina Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Mroll. 557

Peculiaris Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Peregrina Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Peregrinus Mart. igne combustus Thessalonicæ. Ex Martyrologiis 6

Petivus seu Petrus Diac. Mart. Alexandriæ. Ex Martyrologiis 6

Petronax Abbas & Instaurator Casinensis. 119 Monasterium a Longobardis destructum a Gregorio II missus restaurat. Abbas multorum monasteriorum constituitur. Privilegia a S. Zacharia Papa collata 120. Obitus, cultus sacer 121

Petrus ex Ordine Cisterciensi Archiepiscopus Tarentasiensis, Bella-Valle in Burgondia 320, & in Append. 843 f. Epistolæ ad obtinendam Canonizationem ex Mss. tum Generalis Capituli ad Papam Alexandrum, tum Regis Francorum ad eundem 321. postea Abbatis Morimundi ad eumdem 322. Mandatum Sedis Apostolicæ de scribenda vita & miraculis eius 322. Litteræ Petri Atrebatensis Electi, & Petri Abbatis Claravallensis ad Gaufridum Abbatem de expletione mandati Apostolici 322. Vita Auctore Gaufrido Abbate Altæcumbæ teste oculato. Ex Mss. 323. Liber I Res gestæ & miracula usque ad mortem 324. Cap. 1 Ortus, educatio, studia. Vita monastica: gradus Abbatis & Archiepiscopi 324. Cap. 2 Clerus reformatus: Ecclesiæ decor procuratus, pauperibus subventum. Miracula facta. 226. Cap. 3 E fuga ad sedem Archiepiscopalem reductus, maleficium tollit & schismaticis resistit 329. Cap. 4 Illustria variis locis patrata miracula 331. Cap. 5 Accessus ad Reges Franciæ & Angeliæ pro pace, miraculis illustratus, pius obitus 333. Liber II Miracula post obitum patrata 335. Appendix Miraculum illustre liberatæ a morte mulieris 338. Historia miraculorum post obitum collecta, & Alexandro III & Lucio III oblata. 339. Cap. 1 Miracula post mortem patrata 339. Cap. 2 Miracula a S. Petro adhuc vivo patrata 343. Alia miracula 341. Aliæ Epistolæ pro impetranda Canonizatione Ex Ms. Abbatis Cisterciensis & Capituli generalis ad Lucium Papam 345. Eorumdem ad Cælestinum Papam; & ad Romanæ Ecclesiæ Cardinales, Cleri Ecclesiæ Tarentasiensis & Walberti Augustensis Episcopi 346. Bulla Canonizationis duplex 347, & 348.

Petrus Episc. Papiensis in Italia. Elogia ex Paulo Diacono & Breviario. Epitaphium. Ætas 164

Petrus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Petrus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Petrus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Philadelphus Martyr Leontinis, frater S. Alphii, in quo supra relata huic etiam conveniunt a pag. 502 ad 550. Præterea invocatus claudum cæcumque sanat 544 b c. Ab eo oppidum S. Philadelphi dictum 550 a b f.

Pinianus Proconsul prænomine Faltonus. Ex Actis S. Anthimi 614, & seqq.

Placidus seu Placitus Presbyter Augustoduni & Abbas S. Symphoriani. 138

Polimius Mart. Mediolani. Ex Martyrologiis 564

Possinus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Postumus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Potentella Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Prima Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Prima Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Primitiva filia Anastasii Cornicularii, Martyr Camerini 613

Primolus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Primulus Martyr Romæ, Ex Martyrologiis 551 e f.

Primulus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Primus Presb. Martyr Tergesti 497. Acta martyrii ex Ms. Passus ignem & fustes 497. Post sulphur resolutum in os infusum illæsus, capite plexus 498

Primus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Primus Martyr Tarenti. Ex Martyrologiis 103

Priscus Patronus Nuceriæ Paganorum in Italia. Ex Martyrologio Rom. & aliis 360

Privatianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Privatus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Probata seu Probatus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Processa Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Processus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Processus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Protogenes Ep. Carrhensis in Mesopotamia. Ex Martyrologio Rom. Acta ex Theodoreto. Exilium, miracula 10. Episcopatus 11 a d.

Prudentia Virgo Ord. Eremitarum S. Augustini Novocomi apud Insubres: miraculis clara. Corpus & imago in altari 129. Aliqua in App. 643

Pulverus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Q

Quartus Martyr Romanus Capuæ depositus, an ibidem Episcopus 555. An Clericus? Ejus ibidem altare & sub eo corpus 556

Quindeus Martyr Axiopoli in Bulgaria. Ex Martyrologiis 363

Quinta Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Quintianus Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Quintalus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Quintula Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Quintus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Quintus alter Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Quintus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Quintus Martyr Romanus Capuæ depositus, an ibidem Episcopus 555. An Clericus? Ejus ibidem altare & sub eo corpus 556

Quintus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Quirillus Martyr Axiopoli in Bulgaria. Ex Martyrologiis 363

R

Reflentus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Reynaldus seu Renaldus eremita Calaber in Apulia. Res gestæ ex Romæo & Barrio 282

Restitutus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Rogata Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Rogata altera Mart. in Africa. Ex Martyrolog. 136

Rogata tertia Martyr in Africa. Ex Martyrol. 136

Rogata Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Rogata altera Martyr Byzantii. Ex Martyrol. 291

Rogata Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Rogatianus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Rogatina Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Rogatus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Rogatus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Rogatus alter Martyr Byzantii. Ex Martyrol. 291

Rogatus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Ruffinus Martyr Nicomediæ. Ex Fastis Græcis 362

Rufus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Rusticus Martyr Byzanti. Ex Martyrologiis 291

S

Sabinus Martyr Romanus. Corpus delatum & honoratū in Castellæ eremitorio discalceatorum in Latio 566. Sanguis delatus in Hispaniam 567 e.

Sacerdos Ep. Lemovicen Varia discussa 11. Vita ab Hugone Floriacensi innovata Ex. Ms. Cap. 1 Ortus, educatio, monachatus, dignitas Abbatialis 14. Cap. 2 Viventis miracula: parentum conversio: Episcopatus Lemovicensis, obitus 15. Cap. 3 Ratio temporis, sepultura, translatio Sarlatum 17. Cap. 4 Miracula. Injurii in Sanctum puniti 18. Cap. 5 Sanitates collatæ: malevoli puniti 20. Appendix Reliquiæ ab Hugenottis dispersæ, a Catholicis collectæ 22. Aliqua in Appendice 795. Miracula ex Ms. 796

Saltus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Salutor Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Saminus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Sapida Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Sarira Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Satulus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Saturna Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Saturnina Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Saturnina Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Saturnina Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Saturninus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Saturninus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Saturninus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 299

Saturninus Martyr Nicomediæ. Ex Fastis Græcorum 362

Saturninus Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Saturninus alter Martyr Tarsi. Ex Martyrol. 557

Saturninus tertius Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Saturus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Saturus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Savina Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Secunda Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Secundiana Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Secundiana Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Secundianus Episc. Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Secundola Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Secundus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Secundus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Secundus Martyr Tarsi in Cilica. Ex Martyrol. 557

Secusa Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Seddinus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Seleucus Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Seleucus alter Martyr Tarsi Ex Martyrologiis 557

Senerus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Senterus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Septimia Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Septimina Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Septimus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Sertimus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Severiolus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Severus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Silvanus Martyr Romæ. Ex Martyrologio Romano & Actis S. Bonifacii I Papæ. Reliquiæ alicujus Silvani in Lusitania 7

Silvanus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 101

Silvester Ep. Vesontionensis in Burgundia, sponsa relicta, Clericus, dein Episcopus, in Cathedra coram Clero mortuus 567

Simplicius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Simplicius Senator Romæ Mart. 498. Acta martyrii per Notarios scripta 500. Conversus cum LXVIII ex familia, cum iis capite plectitur 501 c

Sipponius Martyr Romæ. Ex Martyrologiis 625

Sisinnius Diac. Mart. Auximi in Picene Ex Actis S. Anthimi 615 d e f. Cum S. Anthimo instruit & baptizat S. Pinianum Proconsulem 616. Lapidibus occiditur 617 c.

Sixtus Martyr prope Gerundam in Hispania. Ex Domenecco. Corpus Angelico monitu inventum aræ impositum claret miraculis 134

Solangia Virgo & Martyr apud Bituriges 589. Vita ex Lectionibus Ecclesiæ propriæ 589. Alia Vita ex Gallico Latina facta. Cap. 1 Acta in vita, martyrium, sepultura 591. Cap. 2 Reliquiarum translationes, etiam in supplicationibus. Pluvia impetrata. Cultus sacer 592. Cap. 3 Picturarum modus. Tempus & auctor martyrii, & comparatio cum S. Genovefa 595. Hymnus antiquus, Antiphona, Oratio 596. Indulgentiæ pro Confraternitate ab Alexandro VII concessæ 596

Spicus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Stanislaus Martyr Episcopus Cracoviensis in Polonia 198. Synopsis Vitæ ex antiquo Ms. 200. Vita auctore Joanne Longino seu Dluglosso Canonico Cracoviensi. Epistola dedicatoria 202. Liber I Res gestæ & martyrium 204. Cap. 1 Pietas parentum. Ortus, educatio & prima studia 205. Cap. 2 Alia studia Parisiis peracta. Canonicatus. Sacerdotium, Conciones. Diœcesis pro Episcopo administrata 207. Cap 3 Episcopatus Cracoviensis assumptus, & in eo virtutes eximiæ 208. Cap. 4 Fortitudo in adversis ferendis & admonendo Rege de effrænata ejus libidine 211. Cap. 5 Ob conjugatam vi raptam, aliis Episcopis tacentibus, acris ejus admonitio 213. Cap. 6 Ob villam Piotrawin emptam, evocatus tumulo venditor, a triennio mortuus 215. Cap. 7 Resuscitatus affirmata venditione ad tumulum reductus: expenditur ipsius miraculi certitudo & exempli utilitas 218. Cap. 8 Regia scelera, pessime multiplicata, admonitione iterata corripit 221. Cap. 9 Ulterior conatus in emendationem Regis. Orationes, pœnitentiæ pro ejus salute assumptæ. Addita excommunicatio cum periculo vitæ 224. Cap. 10 Cædes S. Stanislai a Rege perpetrata 227. Cap. 11 Gloria ejus inter Martyres coronati. Corpus miraculose redintegratum 230. Cap. 12 Anathema in Regem & occisores latum. Interdicto & variis calamitatibus subjectum regnum 233. Cap. 13 Interitus Boleslai Regis. Successio fratris & aliorum absque titulo Regis 236 Liber II Miracula post translationem corporis patrata 240. Cap. 1 Apparitiones nonnullis factæ. Translatio corporis ad Ecclesiam Cathedralem 240. Cap. 2 Mortui sex ad vitam resuscitati 242. Cap. 3 Cæcis sex visus redditus 244. Cap. 4 Curata apostemata, paralysis, epilepsia 245. Cap. 5 Varii moribundi, amentes & alii adjuti 247. Cap. 6 Varii ægri sanati: alii a submersione & incendio liberati 250. Cap. 7 Variæ apparitiones S. Stanislai, potissimum de promovenda Canonizatione & corporis elevatione 252 Liber III De Canonizatione B. Stanislai, & miraculis postea patratis 255. Cap. 1 Legationes pro Canonizatione ad summum Pontificem destinatæ. Examina repetita. Remora illustri miraculo sublata 256. Cap. 2 Solennis Canonizatio: de hac epistola Innocentii IV Papæ 259. Cap. 3 Sacra ossa elevantur: equus mortuus resuscitatur 262. Cap. 4 Miracula ab anno 1430 ad 1441 patrata 263. Cap. 5 Alia miracula ab anno 1451 ad 1460 facta 268. Cap. 6 Miracula duo anno 1464 patrata. Conclusio operis 271. Cap. 7 Responsum Præpositi Clodavicensis de hac Vita sibi oblata 272. Cap. 8 Miracula de novo addita 274. Miracula recentiora Ex tabulis & votis factis in ecclesia Piotraviensi 276. Alia ex libro tabellarum votivarum ad sepulcrum 280

Stephanus seu Stephana Martyr in Ægypto. Ex Martyrologiis 299

Stercita Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Sullitus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Syricus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

T

Taddæus Martyr in Asia. Ex Martyrologiis 626

Tampus Mart. Byzantii. Ex Martyrol. 291

Tarasius Thaumaturgus in Lycaonia. Ex Synaxario Ms. 305

Tassus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Tavintus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Mroll. 557

Teclacia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Tertullinus Martyr Romanus Luxemburgum delatus. Commentarius Alexandri Wilthemii Societatis Iesu. Cap. 1 Corpus Luxemburgum delatum 558. Cap. 2 Inductio solennis in urbem Luxemburgensem 561. Cap. 3 Templi ornatus, sacra peracta: beneficia 563. Aliqua in Append. 846

Tertulus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Teuteria Virgo Veronæ. Cultus, Ecclesia. Translatio 44. Vitæ compendium Ex collectione Augustini Valerii Ep. 45. Vita metrica Ex Ms. 46. Hymnus ex Ms. 47. Miracula ex Italico Peretti 47

Thalelæus Confessor Leontinis in Sicilia. Vita extat in Actis SS. Alphii, Philadelphi, Cyrini X Maji. Fuga ob persecutionem Decii 526. Obitus 531 f, 532 a.

Thecla Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 556

Theodorus Ep. Bononiensis. Ex Martyrol. Rom. Vghello, Masino & aliis 50

Theodotus Ep. Cyriniæ in Cypro. Ex Menæis 105, & in Appendice 842

Theopista uxor S. Anastasii Cornicularii, Martyr Camerini 613

Therinus gladio occisus, CP. honoratus. Ex Menæis 103

Tidus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Tinnus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Tironius Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Tudinus Abbas Corisopiti in Britannia Armorica. Cultus. Acta ex Vita S. Correntini 460

Tura Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrolog. 557

Tunianus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Tunidus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Tunnus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Tusca Virgo Veronæ. Cultus, Ecclesia, Translatio 44. Vitæ compendium ex collectione Augustini Valerii Episcopi 45. Vide Teuteria.

V

Valentina Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Valeria Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Valerianus Ep. Autissiodorensis. Cultus sacer. Ex variis 105

Valerius Ep. Autissiodorensis. Cultus sacer. Ex variis 105

Veneria Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Venusta Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Venustus Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Victor Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Victor alter Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Victor tertius Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Victor Maurus Martyr Mediolani. Cultus, Translatio. Ecclesia. Tempus cædis 286. Acta martyrii. Ex Mss. & Mombritio 288. Analecta Ex Gregorio Turonensi 290

Victor Martyr in Ægypto. Ex Martyrologiis 299

Victor Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Victor alter Martyr Byzantii. Ex Martyrolog. 291

Victor tertius Martyr Byzantii. Ex Martyrol. 291

Victor Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Victoria Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Victoria Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Victoriana Martyr Mediolani. Ex Martyrol. 101

Victorina Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Victorina Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Mroll. 557

Victorinus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 625

Victorius Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Victorius alter Martyr in Africa. Ex Martyrol. 136

Victuria Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Victurina Martyr Tarsi. Ex Martyrologiis 557

Victurina altera Martyr Tarsi. Ex Martyrol. 557

Victurus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Victurus alter Martyr in Africa. Ex Martyrol. 136

Victurus tertius Mart. in Africa. Ex Martyrol. 136

Victurus Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrol. 557

Villanus Episc. Eugubinus. Cultus sacer. Res gestæ ex Iacobillo 281

Virtunia Martyr Mediolani. Ex Martyrologiis 101

Vitalicus Martyr in Africa. Ex Martyrologiis 136

Vitalis Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

W

Walbertus & Bertilia conjuges. Altaria erecta. Reliquiæ honoratæ. Commendatio virtutis 633. Probata fuga a nuptiis S. Aldegundis filiæ. Sepultura illorum & translatio 634, 635. Gratiarum & miraculorum Sylloge 1 anno 1619 scripta 635. Sylloge 2 ad an. 1629 utraq; ex Gallico Joannis le Clercq Pastoris 637

Waldrada Abbatissa Metis 51. Vita ex Ms. 51

Wiro Episcopus Ruremundæ in Gelria. Commentarius prævius Joannis Bollandi §. 1 Wironis in Monte S. Odiliæ habitatio, Natalis, Vita a quo scripta 309. §. 2 Patria & Episcopatus. An ante hunc aut post monachus fuerit? & cujus Pippini fuerit Confessarius? 311. §. 3 Reliquiæ Ultrajectum & Ruremundam translatæ 313. Vita Ex schedis Wilhelmi Lindani Episcopi Ruremundensis 315. Translatio Ecclesiæ Collegiatæ ex Monte S. Odiliæ in urbem Ruremundam. Ex archivio Ruremundensis Ecclesiæ 315

Z

Zaderus Martyr Byzantii. Ex Martyrologiis 291

Zebberia Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis 557

Zenon Martyr Axiopoli in Bulgaria. Ex Martyrologiis 363

Zenon Martyr in Mysia inferiore. Ex Martyrologiis 557

Zetula Martyr Tarsi in Cilicia. Ex Martyrologiis. 557

INDEX CHRONOLOGICVS

SECULUM CHRISTI I.

Svb Nerone S. Evellius Martyr 613

Circa 66 S. Euodius Episcopus Antiochenus martyrio coronatur 98

Seculo 1 S. Lucius Cyrenensis 99

S. Hermas Episcopus Philippensis 360

S. Irene Martyr celebrata Constantinopoli 4

SECULUM II.

Sub Hadriano Imp. SS. Primus Presb. Marcus Diac. Jalon & Celianus Martyres Tergesti 497

Anno 178 S. Justus Ep. Viennensis Martyrio coronatur 99

Circa an. 190 S. Dionysius Episc. Viennæ in Gallia 361

SECULUM III.

Anno 222 SS. Calepodius Presb. Palmatius Consul & & alii 42, Simplicius Senator & alii 68, Felix & Blanda conjuges, Martyres Romæ 498

Sub Decio SS. Anastasius Cornicularius, uxor, 4 filii, 2 filiæ, 3 famuli Martyres Camerini 613

Anno 250 SS. Alphius, Philadelphus & Cyrinus a Nigellione capti Romam mittuntur 503 f

Anno 251 SS. Alphius & fratres Leontinis martyrio coronantur 504 a. SS. Onesimus & Erasmus Martyres Puteolis 504 a 510 e. Milites XX 515 e. Judæi conversi lapidantur 519, 520 a. S. Epiphana scissis mamillis 529

Anno 251 S. Thallalæus Confessor Leontinus obit. 531 SS. Cleonicus & Stratonicus Martyres Leontini 533

Sub Valeriano SS. Codratus seu Quadratus, Saturninus, Ruffinus & socii Mart. 362

Anno 275 SS. Gregorius & Nonna parentes S. Gregorii Nazianzeni 371 f

Seculo 3 S. Jovinianus Lector Autissiodori 5

Sub Daciano SS. Eudaldus & Sixtus Martyres prope Gerundam in Hispania 134

Ante an. 300 S. Gregorius Nazianzenus nascitur 371 f

Sub Persecutione, forte Diocletiani, S. Mocius Constantinopoli capite plexus 624 b S. Dioscorides Martyr Smyrnæ 624

Sub Diocletiano aut Sec. IV SS. Anthimus Presb. Maximus, Bassus, Fabius, Martyres via Salaria 634

SS. Sisinnius Diaconus Diocletianus seu Diocletus, Florentius Mart. Auxius 614. SS. Faltonus Pinianus & Anicia Latina Conjuges 614

Sub Maximiano Martyres Mediolani passi nominibus suis expressi LXXIX, & certo numero indicati LXXXV, & alii plures 101

SECULUM IV.

Anno 303 SS. Anthius Miles, Maximus Presbyter Anthes Diaconus, Arestinus & alii nominati LXXV Martyres Byzantii 291, 292 a

S. Victor Maurus Martyr Mediolani capite plectitur 286, 290 b,

Anno 309 S. Maximus post effossum oculum & poplitem succisum ad metalla damnatus, dein Episc. Hierosolymis 7 c 9 d

Ab An. 327 S. Gregorius Nazianzenus ad an. 356 vacat eloquentiæ excolendæ 371 a

Anno 328 S. Gregorius Nazianz. baptizatur 372 d

Anno 335 Dedicatio Ecclesiæ Hierosolymit. 8 b

Sub Constantino S. Theodotus Ep. Cyriniæ in Cypro 105

Anno 362 SS. Gordianus & Epimachus Martyres sub Juliano 551

Post an. 355 S. Maximus Conf. Episc. Hierosolymitanus moritur 7

Circa an. 357 SS. Basilius & Nazianzenus degunt in solitudine Ponti 372f

Anno 365 Nomen Paganorem idololatris tributum 288 d

Anno 369 Eusebius Episcopus Cæsariensis moritur. 391 b. Electus S. Basilius diu resistit 391 c d e

Anno 379 S. Basilius mortur 400 e. S. Gregorius Nazianz. proficiscitur Constantinopolim. 399 d

Anno 380 S. Gregorius Nazianzenus testamentum condit 410 e

Anno 382 S. Palladius Episcopus Bituricensis mortuus 568 f

Circa 386 S. Britonius Ep. Trevirensis moritur 11

Circa An. 387 S. Helladius Episcopus Autissiodorensis obit 300

Anno 389 S. Gregorius Nazianzenus obit 169 427 f

Sub Theodosio Seniore SS. Eulogius Ep. Edessenus & Protogenes Ep. Carrhensis 10

Seculo 4 SS. Valerius & Valerianus Episcopi Autissiodori 101

S. Innocentius Episcopus Africanus Cajetæ depositus 138

SS. Nectarius & Nicetius Episcopi Viennæ 9

SECULUM V.

Anno 403 S. Hilarius Ep. Arelatensis nascitur 24 a

Circa An. 409 S. Gibrianus Presb. in diœcesi Catalaunensi moritur 300

Anno 426 S. Lupus creatur Trecensis Episc. 40 f

Anno 429 S. Hilarius creatur Episcopus Arelatensis 24 a

Anno 449 S. Hilarius Episcopus moritur 24 b

Anno 461 S. Palladius II Episcopus Bituricensis mortuus 565 b

Circa 470 S. Sacerdos ab Ecditio in baptismo susceptus 13 c

Post Annum 475 S. Mamertus Episcopus Viennensis in Gallia 629

Post Annum 476 S. Luminosa Virgo Papiæ 460

Sec. V. S. Nepotianus Presbyter Altini 627

S. Gerontius Archiepiscopus Mediolanensis 43

Circa 500 S. Sacerdos fit Abbas Calabri 13 c

SECULUM VI.

Anno 501 S. Gerontius Episc. Ficoclensis Mart. 461

Circa 509 S. Sacerdos consecratur Ep. Lemovic. 13

Circa 530 moritur 11, 13 d S. Agatumber Episc. Metis obit 632

Anno 550 S. Desideratus Episc. Bituricen. obit 303

Circa 550 S. Theodorus Ep. Bononiensis floret 50

Anno 551 Benchorense monast. in Hibernia conditur a S. Comgallo 580 a

Circa 560 S. Domitianus Ep. Traject. obit 150

Seculo 6 S. Maurelius Ep. Imolensis 106 S. Benedicta sanctimonialis Romæ 107 S. Joannes Monasteriensis Cainone in diœcesi Turonensi 50

SECULUM VII.

Anno 601 S. Comgallus Ab. Benchorensis in Hibernia moritur 579

Circa 620 S. Waldrada Abbatissa Metis moritur 51

Anno 620 S. Waldrada testamentum condit 51 b

Anno 642 S. Maurelius an factus Episcopus Vicohabentiæ 159 f

Cir. an. 650 S. Godon Episc. Metensis 307

Anno 652 S. Iduberga sive Itta obit 307, 308 b

Cir. an. 660 SS. Walbertus & Bertilia parentes SS. Waldetrudis & Aldegundis, mortui 633, 634 b

Circa 676 S. Joannes Damascenus nascitur 110 b

Anno 678 Corpus S. Aldegundis Curtissolra Malbodium transfertur 634

Anno 685 S. Benedictus II Pontifex Romanus ordinatur 14 Maji 196 f

Anno 686 obit 25 Martii 196 f

Anno 688 S. Eadbertus creatur Ep. Lindisfarn. 108

Seculo 7 S. Cerenicus Diac. in Sagiensi diœcesi 162 b

SECULUM VIII.

Anno 701 S. Maurontus Ab. obit Marchianis 51

Anno 718 S. Eadbertus Episcopus Lindisfarnensis moritur 107, 108 d

Anno 720 S. Petronax Casinum a Longobardis destructum inhabitare cœpit 120

Anno 721 S. Joannes Beverlacensis Archiep. Eboracensis obit 166 b, 173 a

Cir. an. 738 S. Petrus Episc. Papiensis obit 194, 195 e

Circa 740 S. Joannes Damasc. fit Presbyter 110 b

Anno 751 Ecclesia SS. Teuteriæ & Tuscæ consecratur & corpora in ea ponuntur 44 f

Anno 752 S. Petronax Abbas Casini moritur 121 b

Circa an. 760 S. Gengulphus Martyr Varensis in Burgundia 642

Anno 774 Corpora SS. Gordiani & Epimachi delata Campidonam 554 a

Circa 780 S. Joannes Damascenus moritur 109,

Sec. VIII S. Eudaldus M. in Novempopulonia 640

SECULUM IX.

Anno 858 S. Lotharius donat Ultrajectinis monasterium S. Wironis 314 b c d

Anno 870 Ecclesia S. Gengulpho dicata 642 b

Cir. Sec. IX S. Solangia Virgo & Martyr apud Bituriges 589, 595 a

SECULUM X.

Anno 954 S. Majolus fit Ab. Cluniac. 661, 663 a

Cir. an. 970 Ecclesia S. Gengulpho erecta Moguntiæ 642 e

Anno 978 S. Eudaldi Mart. corpus translatum in Cataloniam 640 f

Circa 983 Corpus S. Mastidiæ Virginis inventum Trecis 141 b c

Anno 995 Ossa S. Eadberti & aliorum deferuntur Dunelmum 108 a

Anno 994 S. Majolus Ab. Obit 657, 668 e

Seculo 10 S. Gregorii Nazianzeni corpus translatum e Cappadocia Constantinopolim 448 d

S. Athanasius Episc. Corinthiorum floret 54, 55 a

SECULUM XI.

Anno 1004 S. Eudaldi Mart. corpus delatum in Ripollense monast. 6 1 e

Anno 1030 S. Stanislaus postea Ep. Cracoviensis nascitur 200 a

Anno 1034 S. Gregorius Ep. Ostien. creatur 465 b

Anno 1040 B. Fortis eremita ad sanctam Crucem Fontis Avillanæ in Italia 464

Anno 1041 Ecclesia S. Gengulpho dicatur in Helvetia 642 f

Anno 1044 S. Joannis Beverlacensis corpus transfertur ab Alfrico Archiep. Eboracensi 166 f

Anno 1046 S. Gregorius Episc. Ostiensis in Legatione Hispanica mortuus 465 c

Anno 1051 S. Cataldi Reliquiæ transferuntur 571 b c

Anno 1069 Bogna mater S. Stanislai Ep. Cracov. pie moritur 207 a

Anno 1070 S. Gualterius seu Gauterius Abbas & Canonicus Stirpensis obit 701 c

Anno 1079 S. Stanislaus Episc. Cracoviensis Martyr occumbit 198

Anno 1088 S. Stanislai corpus ad Ecclesiam Cathedralem transfertur 241 a b

SECULUM XII.

Anno 1102 S. Petrus dein Archiepisc. Tarentasiensis nascitur 320 b, 326 d

Anno 1109 Reliquiæ S. Mauronti transferuntur in novam capsam 52 a

Anno 1122 S. Petrus, dein Archiep. Tarentasien. vitam monasticam Cisterciensem auspicatur 320 b

Anno 1132 S. Petrus fit Abbas Stamedii Ord. Cistercien. 320 b, 326 d

Anno 1142 Idem fit Archiep. Tarentasiensis 320 b

Anno 1161 Corpora SS. Teuteriæ & Tuscæ inveniuntur, & ecclesia innovatur 45 a

Circa 1170 S. Avertinus Diaconus in diœcesi Turonensi 55

Anno 1175 Corpus S. Domitiani Ep. Trajecten. elevatur Huji 151 e

Anno 1175 S. Petrus Archiep. Tarentas. obit 320 b d e

Anno 1190 S. Albertus Agricola apud Bergomenses, Cremonæ mortuus 281

Anno 1192 S. Guilielmus Presbyter Pontisaræ obit Dominica Rogationum 598 d

Cir. An. 1200 B. Amatus Saludecii in agro Italiæ Ariminensi floret 348, 350 c

SECULUM XIII.

Anno 1220 B. Villanus Ep. Eugubinus 282

Anno 1220 S. Angelus Presbyter Ordinis Carmelitani martyrio coronatus 798 d

Anno 1226 B. Beatrix Atestina Virgo sanctimonialis Patavii Ord. S. Benedicti obit 598

Anno 1228 ejusdem corpus transfertur in arcam marmoream 601 c

Anno 1353 S. Stanislaus Ep. Cracoviensis Sanctis adscribitur & Corpus elevatur 200 b c, 259 f, 262

Post An. 1265 B. Bernardus Ord. Prædicat. cum 2 parvulis 354

Anno 1387 Leocate peste afflata experitur opem S. Angeli Carmelitæ 73 d

Anno 1290 Andreas Venetus coronatur Rex Hungariæ, istius nominis tertius, pater B. Elisabethæ Ord. Prædicatorum 123 f

Anno 1297 B. Elisabetha Hungara filia Regis Andreæ 3 nascitur 123 f

Seculo 13 S. Gregorii Ep. Ostiensis Corpus inventum & secuta miracula 466

Anno 1300 B. Bonizella vidua Terquandæ in Senensi diœcesi moritur 121 f

SECULUM XIV.

Anno 1310 B. Nicolaus eremita Neapoli in Italia occisus 707, 708 b

Anno 1312 Leo Corinthius Notarius Traguriensis Latine vertit Acta Græca SS. Alphii, Philadelphi, Cyrini 504 a

Anno 1338 B. Elisabetha Hungara, filia Regis Andreæ, Ordinis Prædicatorum moritur 123

Anno 1361 Collegiata Ecclesia ex Monte S. Odiliæ transfertur in urbem Ruremundam 317, 318, 319

Anno 1375 B. Nicolaus Albergatus postea Episc. Bonon. nascitur 472 b, 477 e

Anno 1394 fit Carthusianus 472 b

SECULUM XV

Anno 1415 S. Joannis Beverlacensis festo Translationis obtinet Henricus 5 Rex Angliæ victoriam de Francis 167 a

Anno 1417 B. Nicolaus Albergatus ordinatus Episcopus Bononiensis 478 b, 479 c

Anno 1418 Inventæ Lupiis imagines Deiparæ & SS. Irenes & Veneræ Martyrum 79 a b c

Anno 1419 S. Maurelii Episcopi & Mart. inventio corporis Fertariæ 156 a

Anno 1426 B. Nicolaus Albergatus creatur S. R. E Cardinalis 482 c, 483 e

Anno 1430 & seqq. Varia miracula fiunt patrocinio S. Stanislai 263, & seqq.

Circa An. 1440 B. Aloysius Rabata Ord. Carmelitici obit 717

Anno 1443 B. Nicolaus Albergatus Cardinalis & Episcopus Bononiensis moritur 467, 489 d

An. 1452 B. Miri Erem. corpus reperitur 603 c, 608 c

Anno 1458 B. Angelus Martyr Ord. Camaldulensis Massacii in Italia 356

Anno 1470 Patres Carmelitæ in Capitulo generali tractant de procuranda Canonizatione S. Angeli Presb. Mart. 57 b

Anno 1480 Joannes Longinus scriptor Vitæ S. Stanislai moritur 276 a

Anno 1486 S. Angeli Carmelitæ Corpus transfertur in arcam argenteam 60 b, 61 c

Anno 1492 S. Cataldus apparens curat inquiri librum suum 576 a

Anno 1492 B. Prudentia Virgo Ordinis Eremitarum S. Augustini Novocomi apud Insubres migravit ad Christum 129

Anno 1498 Commemoratio in Vesperis & Matutinis de SS. Alberto & Angelo facienda in Capitulo generali Patrum Carmelitarum statuitur 57 b

SECULUM XVI.

Anno 1511 S. Solangiæ Reliquias transferendi data facultas 597 d e

Anno 1517 Acta SS. Alphii, Philadelphi, Cyrini in arca Reliquiarum reperta 504 e

Anno 1517 Reliquiæ eorumdem repertæ 547

Anno 1556 Urbs Duacena occupanda servatur S. Mauronto apparente 54

Anno 1567 Corpora SS. Valeriani Mart. Romani Conf. & Liceriæ Virg. Mart. Senonensis in urbem translata 626 c e

Anno 1573 Corpus S. Mamerti Episc. Viennen. a Calvinistis combustum 530 f

Anno 1574 Capto Sarlato ab Hugonottis Reliquiæ S. Sacerdotis dispersæ, a Catholicis collectæ 22 c d

Anno 1576 S. Victoris, Mauri & S. Satyri Mediolani corpora transferuntur 266 f, 287 a

Anno 1578 B. Beatricis Atestinæ corpus fere integrum transfertur Patavium 602 b c

Anno 1580 S. Gregorii Nazianzeni corpus Romæ e Campo Martio solemni pompa translatum ad sacellum proprium in æde Vaticana 457

Anno 1582 S. Carolus Borromæus transfert copora novem Sanctorum 44 e

Anno 1594 Reliquiæ SS. Wironis, Plechelmi & Otgeri inventæ Ruremundæ 313 b c

SECULUM XVII.

Anno 1602 S. Victoris Martyris Mediolani & S. Satyri capita argenteis thecis includuntur 287 b

Anno 1606 Patres Carmelitæ ineunt possessionem Conventus S. Angeli Leocatæ 58 d e f

Anno 1606 Corpus S. Mastidiæ Virginis expositum Trecis 141 e

Anno 1619 SS. Walberti & Bertiliæ in unum loculum translata ossa 635 a

Anno 1623 S. Angeli Carmelitæ corpus solemniter transfertur in novam arcam 60, 61, 62

Anno 1625 Corpus S. Tertullini Mart. Luxemburgum defertur 559 a

Anno 1625 S. Angelo Carmelitæ decernitur alterum festum 16 Augusti celebrandum Leocatæ 62

Anno 1626 S. Angelus Carmelita inter Patronos Panormitanos assumitur 59 c d e f

Anno 1629 Capsa Reliquiarum S. Sacerdotis aperta, particulæ variis datæ 22 f, 23

Anno 1637 B. Miri eremitæ corpus Surici apud Insubres transfertur 604 a, 609 c

Anno 1645 Quatuor corpora Sanctorum donata Florentio Montmorencio. Ex iis corpus S. Chrysanthi delatum Luxemburgum 560 c d

Anno 1647 Corpora SS. Chrysanthi & Tertullini recognoscuntur 561 d. Deportantur in urbem Luxemburgensem ad ædem Societatis Jesu 562, 563

Corpora SS. Sabini & Certesii Mart. excipiuntur Castellæ in Latio 567 d

Anno 1650 Corpora SS. Cyrilli, Eleutherii, Mariani, Dorotheæ Mart. Rom. in Styriam delata ad monast. S. Lamberti 620 a

Anno 1653 Sarlatum urbs, voto S. Sacerdoti facto, liberatur ab hostibus 22 e

Anno 1658 Alexander VII Papa confirmat Confraternitatem S. Solangiæ 596 e, 597 d: publicat Archiepiscopus Bituricensis 597 b

APPROBATIO CENSORIS ORDINARII.

Opus de Actis Sanctorum Maji, per Reverendos Patres Godefridum Henschenium & Danielem Papebrochium, Societatis Jesu Presbyteros, digestis atque illustratis, quod fel. mem. Aubertus van den Eede, nuper Antverpiensis Episcopus Illustrissimus, dum adhuc Archidiaconus & Librorum Censor inter nos esset, legere cœpit, & quousque legerat vehementer sibi placuisse demonstravit, videre tamen perfectum non potuit morte præventus; id ego ultra medietatem productum voluminibus tribus, ex officio, post ipsum suscepto, legi; & tanti Viri judicio etiam in ceteris, quæ deinde ad censuram datæ sunt, partibus dignum omnino reperi. Utpote de quo, sicut ille alias ad Aprilem a se similiter recognitum dixit, Prudens Eruditio antiqua reducit, et Simplex Veritas obscura revelat. Quare hos etiam tres tomos, in quibus nihil deprehendi, quod orthodoxæ fidei bonisque moribus adversetur, sed uberem copiam pulcherrimorum ad omnem virtutem exemplorum, publicam lucem mereri tanto propensius censeo, quanto accuratioribus Commentariis Observationibusque singula invenio discussa atque expensa. Tunc enim perfecte prodest Sanctorum Vitas scriptas habere, cum intelligitur qua fide & auctoritate unaquæque earum scripta sit. Si separaveris pretiosum a vili, quasi os meum eris, inquit Dominus per Jeremiam. Ori igitur Domini assimulari nituntur, qui certa ab incertis, vera a falsis (quantum quidem humana assequi diligentia potest) maturo secerenentes examine, conantur Historiam Ecclesiasticam ea parte excolere, qua magis intractabilem hæreticisque contemptam eam reddidit præteritorum incuria atque inertia temporum. Quod ut præfatis Auctoribus, sacrum suum Annum per menstrua incrementa promoventibus, ex communi piorum atque eruditorum desiderio, feliciter cedat, meum etiam votum est. Antverpiæ Idibus Augusti MDCLXXX.

Antonius Hoefslagh, Sacræ Theologiæ Licentiatus,
Ecclesiæ Cathedralis Antverpiensis Canonicus Graduatus,
& Seminarii Episcopalis ejusdem Præses,
Librorum in civitate eadem Censor.

ELOGIUM R. P. DANIELIS CARDONI S. I.

Anno, multorum & morbis & interitu Antverpiensibus memorabili, MDCLXXVIII, XII Novembris defuncti.

Cupies, Lector, cujus non raro hoc mense Majo & nomen leges & lucubrationes, novisse virum: quis ille Daniel Cardonus. Paucis accipe. Lucis usura frui cœpit Antverpiæ, celeberrimo orbis emporio, anno a partu Virginis MDCXLIV, III Septembris. Studiorum ab humanitate appellatorum stadio ibidem feliciter decurso; aliud Pictatis non segnius Mechliniæ ingressus est MDCLXI, XXV Septembris in Album Sociorum adscriptus. Prodiit inde, elapso tirocinii biennio, tam instructus a virtutibus, quam venerat imbutus litteris; utrisque expeditior Philosophiam auspicaturus: cui itidem biennio insumpto, per annum alium varie exercitus, politiorem in scribendo stylum, faciliorem in componendo usum, venustiorem in loquendo latinitatem comparavit, sibi dicam, an discipulis? quos toto deinceps quinquennio, non minori illorum cum fructu quam sua ipsius cum assiduitate ac labore, iisdem instituit. Illud autem imprimis severe cavit, ne quis suorum prius Grammaticæ præcepta mandaret memoriæ, quam observaret divina; aut potentius dicendo apud homines, quam precando apud Cælites peroraret. Non tantum præscriptis per leges scholasticas temporibus, sed & alias sæpe, ubi se dabat occasio, Doctrinam Christianam indefesso explicabat fervore, tenerisque mentibus leniter instillabat; præludens jam tum ferventiori proximos juvandi zelo, quo deinde inter Acta Sanctorum occupatissimus, nihilo remissius in hanc parvulorum salutarem incubuit instructionem, publice, privatim, festis profestisque diebus, omnium studia laude, æmulatione, promissis, præmiis ingeniosissime acuens. Post hæc sanctioribus Theologiæ studiis quatuor impendit annos, non semel tuitus Positiones publice ad disputandum propositas. Tam bene a pietate, zelo, atque eruditione comparatus, sacris Ordinibus initiatus est MDCLXXIV, XXII Septembris. Jamque ingravescens P. Henschenii ætas, & infirma P. Papebrochii valetudo curam injecerant Moderatoribus cogitandi de socio illis tertio adjungendo. Quæritur, invenitur, omnium sententia judicatur, omnium ore proclamatur aptissimus P. Daniel Cardonus. Ita nempe cultæ latinitatis, qua mire excellebat, elegantia; ita ingenium vividum judiciumque peracre; ita variarum notitia linguarum (præter Belgicam enim, sibi vernaculam, Latinamque, callebat Græcam, Italicam, Hispanicam, Gallicam, Anglicanam) quas diligenti studio ac memoriæ tenacis beneficio perdidicerat, persuadebant. Nec vero conceptæ de se opinioni non respondit P. Daniel. Probavit ilico suam operam Collegis Patribus; probavit Superioribus tum hic provinciæ nostræ præpositis, tum Romæ in Societatem universam invigilantibus; probavit domesticis pariter atque extraneis, eruditionis fama notissimis: quorum illi, lectis ipsius lucubrationibus, elegantis solidique scriptoris testimonium tribuerunt vivo; hi procul absentes, contracta litterarum commercio familiaritate, mortuo etiam lacrymis parentaverunt. Notus passim R. P. Jacobus Wallius iis quibus nota Poëtica; notus & R. P. Jacobus van Calloen iis quibus Theologia, in qua uti diutissime ita & laudabilissime versatus est, co præstantiores ambo, quod cum sua quisque eximiæ facultatis scientia perfectam linguæ Græcæ cognitionem conjunxerint. Hi (nam quisque se in illa solet arte, quam novit, exercere) cum partem hujusce Maji, jam tum impressam, volverent; cepit ilico (ut solet sua quemque voluptas) utrumque Patrem una eademque Gregorii Nazianzeni Vita; alterum, quod Vita Theologi; alterum, quod scripta carmine; utrumque, quod Græci Auctoris esset. Legerunt, expenderunt, contulerunt Latina cum Græcis. Quid tum? Relegere, delectari, mirari versionem, laudare interpretem, palam edicere; nullum tricas Græcorum, in versibus passim obvias, extricare solertius ac reddere Latine magis ad mentem auctoris potuisse, ne se ipsos quidem. Ne tamen putes, ita sese Sanctorum Actis impendisse scribendis, ut non & exemplis suum tempus suppeteret imitandis. Imo tanto impensius hæc studebat exprimere moribus, quanto elegantius illa exornaverat stylo; ut non uno modo Dei Sanctorumque gloriam & proximi salutem promoveret, quibus omnem vitam suam, laborem, actiones jam dedicaverat. Erat in precibus ex præscripto Societatis quotidie persolvendis accuratus, in discutiendis conscientiæ nævis lynceus, in detergendis assiduus, in declinandis constans: unde consuetudine in naturam abeunte tantam sibi animæ munditiem paraverat, ut pro ingenito candore subinde fateri auditus sit, nihil quidquam sibi in mentem venire, octiduo etiam a superiori confessione elapso, quod conscientiæ suæ Moderatori per sacram exomologesin putaret aperiendum. Quod nolim de gravioribus piaculis intelligas, quæ in recte constituta Religione pro monstris sunt; sed de levissimis quibusque labeculis, sine quibus hæc vita vix aut ne vix quidem ducitur: Comprobant id schedæ, manu ipsius exaratæ, inventæque post mortem: quibus ceu rationum codicibus scripto commiserat speciatim quaslibet cujusvis diei actiones; quid matutinis horis, quid progrediente die, quid medio, quid declinante in vesperam, quid sub noctem egisset: & tanta quidem cum accuratione, ut a longissimo tempore nullius fere diei gesta, desiderari deprehensa sint. Crediderim id ipsum non alio factitasse consilio, quam ut conferendo diebus dies, septimanas septimanis, mensibus menses, circumacto denique anno rectius pernosceret conscientiæ suæ statum, spiritualis lucri rationem haberet exploratiorem, majoremque nitorem procuraret. Hinc cuilibet, credo, abunde perspectum est, quod, uti paratior quotidie puriorque ad aram sacris operaturus accessit, ita gratior Agno immaculato hospes, uberioribus præventus fuerit gratiarum donis, & dulcedinem cælestium, ad quas aspirabat identidem, prælibaverit deliciarum. His aliisque P. Daniel primam Vocationis suæ partem, a sanctissimo Patriarcha Ignatio præscriptam, de studio vacandi cum divina gratia perfectioni propriæ animæ, egregie implevit. Nec segnius alteram, quæ cum eadem gratia impense in salutem & perfectionem proximorum incumbere jubet, dare effectam sategit. Id antelucanus serotinusque sine intermissione labor in scribendo Sanctorum Acta, proximis exemplo ad imitationem futura; id assiduitas Dominicis festisque diebus in sacro tribunali, expiare conscientiæ noxas volentibus benigne aures præbentis; id promptitudo in succurrendo ægrotis, frequentia in visitando, in consolando industria, in assistendo moribundis constantia abunde testatum reliquerunt. Recedam a proposita mihi brevitate si cetera prosequar. Mors viri, in obsequio proximorum hausta, luculentissimum, divina suffragante auctoritate, testimonium est zeli amorisque ipsius tanti, ut nequeat esse major; siquidem pro ignotis etiam ac promiscua vulgi turba, non modo pro amicis notisque, animam posuit. Nam qui anno MDCLXXVIII urbi Antverpiensi incubuerat gravis aër, tanta contagione infecerat omnia; ut nulla domus sine ægris, nulla pœne sine mortuis fuerit. Deerant qui decumbentibus inservirent, nullo pretio, quantumvis magno, conducibiles; deerant qui corporibus opem ferrent, medici; deerant, quod luctuosissimum, qui moribundis adessent confitentibusque aures præberent, Sacerdotes. Emicuit passim Religiosorum zelus, nec in postremis nostrorum fuit, e quibus, præter alios plures, in hac sola domo Professa duodecim Presbyteri, diurnis nocturnisque laboribus, nulla sibi indulta quiete, fracti, octodecim non amplius diebus, caritatis victimæ occubuerunt. Inter alios, vita longiore dignos, R. P. Daniel Cardonus XII Novembris obiit, exacto ætatis suæ anno dumtaxat trigesimo tertio, solennia quatuor Societatis Jesu vota nuncupaturus tertio post mense, si vixisset, jam tum per consuetas Probationes eo præparatus. Morbi tempore non diuturno id unum frequenter rogavit Superos, ut P. Danieli Papebrochio Lovanii, quo initio morbi, eadem ex causa contracti, feliciter migraverat, ad desperationem medicorum laboranti, parcitum vellent, suamque pro illius redimenda vita liberaliter oblatam acceptarent; id unice visus curare, ut quemadmodum in caritate vixerat, ex caritate morbum contraxerat, ita pro caritate animam poneret. Quæ quamquam libera lætaque, ad æterna sic laborantibus amantibusq; proposita præmia, ut confidimus, avolavit; non potuit tamen non incredibile sui desiderium apud nos notosque omnes relinquere, imo & dolorem excitare, & elicere lacrymas. Ut enim nihil de nobis dicam; Cessissimus Paderbornensis ac Monasteriensis Princeps, nuntiata hac morte, graviter indoluit. R. adm. P. Carolus de Noyelle Assistens Germaniæ Societatis nostræ, in communi passim nostrorum strage nullius se interitum gravius sensisse, quam P. Danielis, datis Roma litteris, testatus est. Sed fidem pœne superat, quanti illum fecerit, adeoque quam acerbe mortem tulerit vir Illustrissimus juxta ac eruditissimus, auctoritatisque in aula Magni Ducis Hetruriæ non vulgaris D. Antonius Magliabechius. Ex ipsius viri litteris id judica, P. Henschenio rescribentis in hunc sensum. Nullis umquam potero verbis exprimere, quanto me dolore affecerit intellecta mors optimi, doctissimi, atque humanissimi P. Cardoni: nec sane possum sine lacrymis scribere paucos hosce versus; cujus veritatis Deus mihi testis est, sciens quod non mentior. Aderat mihi R. P. Nicolaus Bartolini Lucensis, Presbyter Congregationis Matris Dei, quando epistola vestra, XVIII Novembris Lovanio scripta, in manus tradita est. Præsens is eamdem reseranti, certißime poterit affirmare Tibi, quod cum legendo eo perveni, ubi funestus nuntius continebatur, nequiverim porro lectionem prosequi, cum mihi excideret e manibus charta, lacrymæ ex oculis, ex ore suspirium mœstum prorumperet. Enimvero nullo non die experimur, novis identidem malis edocti, quam non sit hæc ubi vivimus terra, nisi vallis calamitatum atque lacrymarum. Vix mihi cœperat nosci P. Cardonus, suaque me amicitia per litterarum commercium honorare, totumque meum sibi devinxerat affectum: & ecce nunc mortuus nuntiatur. Doleo plurimum mea causa, cui tam cito ablatus est amicus, adeo sinceri cordis tantique candoris; eoque magis, quod rarius ejusmodi amici obveniunt. Sed multo magis sentio damnum, quod inde evenit eruditißimo vestro atque sanctißimo Operi: difficile enim vobis erit, quantum intelligo, alterum invenire Collegam qui eo accedere poßit, tot gratiis a Deo & natura instructus, atque ipse fuit. Ita placitum Domino, cujus voluntati acquiescendum. Interim nobis consolatio suppetit, quod confidere liceat, ipsum nunc frui societate Sanctorum, quorum honori promevendo vitam consecraverat: atque una cum eis Dominum deprecetur pro nobis. Quis autem Patrum Henschenii ac Papebrochii sensus exiterit in funere tam cari sibi aptique discipuli & collegæ, nihil attinet dicere. Satis sit, quod & in inchoando hoc secundo Tomo Maji meminisse voluerunt P. Cardoni, ut socii in spem diuturniorem sibi adjuncti; & nunc eidem Tomo in lucem educendo hanc ipsius commendationem inseri mandarint, mea qualicumque opera, sibi ad tempus commodata; qui utinam talis viti in his studiis principia, etiam post multos annos attingam progressu lentiori, vestigia mihi relicta, qua potero, sequens!

Conradus Ianningus Soc. Jesu.

ACTA SANCTORVM MAII TOMVS SECVNDVS.

Non semper id usu commodius esse, quod tale visum olim est, optima rerum discretrix, eademque temporis filia, experientia docet. Detegit enim ipsa, quæ latent sub unoquoque commodo, incommoda; & hæc sæpe deprehendit illo esse majora. Grandia librorum volumina, quod uno sub complexu multam colligerent materiam, ante annos non admodum multos probabant librariæ supellectilis comparandæ studiosi: ea vero ne sua fatiscerent mole, tabulis ligneis, æneisque constringebant seris; & ad perpetuitatem facere non minus quam ad ornatum credebantur ex eodem aut pretiosiori metallo cornua, umbelici, & clavi: quæ ab injuriis pluteorum defendebant obducta tabulis e corio, etiam solidiori, tegmina. Nunc alius hominum sensus est tota paßim Italia, Hispania, Gallia, imo, & Germania Belgioque. Deprehensum est enim sic armatos Codices, utut sese tueantur ipsos, offendere alios juxta positos, manusque explicantium impedire ac lædere; quod si grandius quoque volumen sit, prægravare pondere, ac fere intractabile esse. Non est igitur quod nos pigeat ex plurium voto, undequaque nobis significato, castigare magnitudinem, jam paßim ingratam; & in plures, sed minus spissos tomos, dividere opus. Itaque secundam hanc mensis Maji partem a die ejus quinto ordimur, quando præcedentes quatuor eo excurrunt, ut justam habere videantur mensuram: ceteras deinde partes huic similes expecta, Lector; & si quid aliud ex usu & commodo tuo majore esse deprehenderis, fidenter suggere, numquam non paratis in eo quod cœpimus mutare aliquid, cum Tibi visum ex re communi fuerit. Datus ad prælum fuerat tomus primus anno superiori MDCLXXVI postridie Festi Sanctorum omnium; hic vero adductus eo est anno præsenti MDCLXXVII mense Octobri: quod ideo putavimus explicandum, ne quem forte decipiat serior editioni aut dedicationi additus dies; ex eoque putet sibi æstimanda tempora, quæ subinde procedente compositione & impreßione ut præsentia nominantur. Sed hoc momenti minoris est: majoris forte referre quis credat, doceri se, quod huic operi prosequendo additus nobis sit Collega tertius, in spem illius absolvendi. Is est P. Daniel Cardonus, cujus in posterioribus tribus tomis potißimum comparebit labor: hic tamen indicare nomen voluimus, ut siquando etiam in prioribus aliquid ab eo factum occurrat, intelligantur litteræ D.C. pro eo usurpandæ. Hæc monitus, progredienti crescentique operi fave, Lector; & cum videbis alicubi desiderari pleniora quæ optabantur de quopiam Sanctorum documenta, rogatum te crede, ut eadem suggeras Supplemento addenda; & ne similem deinceps, quoad alios Tibi notos, patiamur defectum, ultro indicium faciendo provide.

Mai II: 5. Mai