[Commentarius]

Firminus, Episcopus Gabalitanus in Gallia (S.)

Ex variis.

[1] Ciuitate Gaualitanorum, quam viri eruditi proprio nomine Anderitum dictam fuisse autumant, euersa; Mimate, vulgo Mende, siue Mande, antea viculus intra montes Cebennicos, in profunda valle situs, sed veterum Episcoporum domicilio sepulchrisq; nobilis, [Mimate vrbs.] caput extitit gentis, muris incincta, ornataq; Episcopali Sede sub Bituricensi Archiepiscopo, etsi seculari iurisdictione ad Galliam Narbonensem spectet, vt pluribus prosequitur Guilielmus Catellius lib.2.Historiæ Occitanicæ cap. 11..

[2] Veneratur porro Ecclesia Mimatensis proprio officio, 14. Ianuarij, [S. Firminius Epis. quādo vixerit.] S. Firminum Antistitem suum. Quo is tempore vixerit, haud asseritur: ab eodem tamen Catellio & Ioanne Chenu; recensetur medius inter S. Priuatum, qui, vt 21. Augusti dicemus, Gallieni & Valeriani tempore a Croco Alamannorum Rege interfectus est; atque inter Genialem, qui concilio Arelatensi I. subscripsit, anno 314. Genialis Diaconus de ciuitate Gabalum, prouincia Aquitanica. Claudius Robertus post S. Veranum, qui sub Valente vixisse traditur, (si tamen is Gaualitanus Episcopus fuit, & non perperam accipitur pro Verano Episcopo Cabellicarum, qui anno Christi 585. concilio Matisconensi II. subscripsit, quod 14. Nouembris ad eius vitam disquiremus) & S. Hilarium, qui concilio Aruernensi anno 535. interfuit, vt 25. Oct. dicemus, eum locat. Sed Leonicū, cuius nomine Optimus Diaconus concilio Agathensi anno 506. subscripsit, omisit Robertus; & imperfectum esse Gaualitanorum Episcoporum catalogum patet ex S. Priuati vita, e qua isthæc citat Catellius: S. Priuatus Episcopus Sedem habebat in viculo Mimatensi, quod qui ante eum Episcopi illic fuerāt, eo loco & commorati & sepulti essent. Atqui ante Priuatum solus commemoratur S. Seuerianus, de quo 25. Ianuarij, vt suspicari liceat Firminum fortaßis ante Priuatum sedisse.

[3] Fallitur tamen Ferrarius qui in generali catalogo SS. ita scribit: Gabalis in Gallia S. Firmini Episcopi primi eiusdem vrbis. nam S. Seuerianum primum fuisse omnes cōsentiunt. Saussaius quoque post S. Veranū sedisse scribit, cum tamen in Supplemento Martyrol. S. Veranum patria quidem Gabalitanū faciat, sed Cauellicensem Episcopum. Ita vero 14.Ian. scribit: [Eius elogium ex Saussaio.] Mimate Gabalorum S. Firmini Episcopi & Confessoris, qui in florenti Ecclesiæ ætate, cum fides Catholica iam de Ariana perfidia triumpharet, præcipuisque Doctoribus & sanctissimis Patribus religio Christiana toto iam orbe diffusa perfulgeret; post S. Veranum huius Sedis factus Antistes, sua sanctitate & doctrina, propriæ non modo Cathedræ magnum decus inuexit, sed Galliæ quoque vniuersæ vberi ornamento ac subsidio fuit, eximio præstantis suæ virtutis fulgore, & vigilantiæ solertiæque pastoralis indefesso studio. Demum exacto cum magno animarum lucro diuino munere, radians signis ac meritis, ad beatitudinem euolauit. [Reliquiæ.]

[4] Eius corpus, inquit Chenu, adseruatur apud oppidum Canonicam in templo cœnobij. De eo Ferrarius in Notis: Eius corpus cum diu latuisset, eo reuelante inuentum, in oppido, cui Canonica nomen est, in territorio Gaualitano, honorifice conditum est, vt Odo Gisseius vir doctus Societatis Iesu nuper nos certiores fecit. Id porro oppidum vulgo la Canourgue dicitur. De eadem Inuentione Saussaius in Supplemento Martyrologij ad 14. Ianuarij: In oppido Banacensi tractus Gabalitani in aula S. Martini, reuelatio S. Firmini Episcopi Mimatensis & Confessoris, cuius & beatus transitus hodie recolitur. Corpus vero sacratissimum in ipsa ecclesia S. Martini, ad aram S. Iuliani magna veneratione obseruatur, vbi & crebris beatus Cōfessor rutilat miraculis, quæ in solatium fiunt opem eius pie poscentium.