[Commentarius]

Flamidianus, Martyr Cusani in Hispania (S.)

Ex Ant. Vinc. Domenecco.

[1] Sancti Flamidiani Natalem hoc die refert Ferrarius in Generali catalogo Sanctorum. [S. Flamidiani Martyr. memoria in sacris fastis.] In territorio, inquit, Helenēsi S. Flamidiani martyris. Est Helena, vulgo Elna, vrbs Catalauniæ Episcopalis sub Archiepiscopo Tarraconensi, ad flumen Techum, haud procul a mari distans. De S. Flamidiano hæc scribit Antonius Vincentius Domeneccus Ordinis Prædicatorum in libro de Sanctis Catalauniæ:

[2] Tradunt Ecclesiæ * Vrgelitanæ, quæ perlustraui, monumenta, eam vrbem annis dumtaxat duodecim & dimidiato fuisse in Maurorum potestate. [Vrgella capta a Mauris, mox recuperata.] Cum enim excessisset e viuis Dotila Episcopus, eam mox Barbari occuparunt, sed Christianis duodecim annis ac semestri post denuo cessit; creatusque ibidem Antistes Sisebutus eo nomine Primus. Quæ res insignem fidei in ea vrbe eiusque pomœrio antiquitatem testatur.

[3] Anno porro DCCXLV. cum Galliæ, titulo quidem ac nomine ** Hildericus, re ipsa *** Pipinus Maior domus præesset; eiusque filius Carolus, cui deinde Magni gloriosum nomen adhæsit, tres vixdum natus esset annos, die Septembris XIII. Sacerdotes quidam, diuino afflati instinctu, ex Vrgelitana diœcesi ad principium vallis **** Confluētinæ, cui nomen Exalada, profecti, illic iuxta fluuium ***** Tethin ex suis facultatibus monasterium construxere, [Fundatur monasteriū Exaladæ.] quod Dei sanctique Apostoli Andreæ honori sacrum esse voluerunt, ac S. Benedicti regi instituto. Euersum est id deinde eiusdem fluminis eluuione, Abbate ac monachis plerisque suffocatis. [Eluuione subruitur.] Quinque dumtaxat superstites fuere: hi ad Protasium Vrgelitanum Archidiaconum, cui sacra illa congregatio quadam erat spiritualium ac temporariarum rerum participatione deuincta, adiere. Qui funestum illum casum miseratus, cum iis Caroli Magni Regis aulam petiit XXVII. Decemb. ****** anno DCCXCIV. ac monasterij tristi excidio commemorato, facultatem postulauit aliud in Cusana valle reædificādi. [Reædificatur Cusani.] Libenter quod rogabatur concessit religiosissimus Princeps, eos iureiurando contestatus, vt B. ******* Germani Autisiodorensis id nomini dicarent. Atque eius loci, [S. Germano dicatur.] in quo hæc gerebantur, Episcopo præcepit, vt Protasio manum S. Germani, dentemque ******** S. Amatoris largiretur. Protasium deinde secum ********* Romam deduxit, egitque cum ********** Adriano I. Pontifice, vti hic Protasium Sacerdotio initiaret, & construendi monasterij crearet Abbatem. Rediit inde in Hispaniam Protasius cum suis, monasteriumque construxit, ac S. Germano dicauit, vti Carolus iusserat.

[4] [Eius Abbates.] Multi ei loco post Protasium præfuere Abbates, Hembertus, Adasimundus, Amatius, Guntida, Blandericus, Adalardus, Aynardus, Raynardus, & Gondefrenus: hic ab *********** Agapito II. exemptionis diploma suo monasterio impetrauit. [Restauratur.] Huic Pontius successit, qui monasterium vetustate nonnihil labefactatum restaurauit, sanctique Archangeli Michaelis patrocinio cōmisit, Guifredo Comite ************ Barcinonensi fauorem in eam rem suum sumptusque peramplos præstante, qui tunc fere virorum Principum mos erat. Vniuersa hæc in choro, vt vocant, basilicæ S. Michaelis Cusani asseruantur, ex variis diplomatis, atque aliis certissimæ fidei monumentis a Vincentio Pisano collecta, quæ indubitatam cœnobij illius antiquitatem testantur. Nam etsi sæpius reparati sint parietes, nomenque mutatum, eadem tamen permansit religiosorum hominum congregatio.

[5] In hoc porro nobilissimum cœnobium, atque omnium quæ in Catalaunia a prima institutione non interruptam retinuere religiosam disciplinam, [Hic reliquiæ sunt S. Flamidiani Martyris.] antiquissimum, S. Flamidiani Martyris sacræ sunt exuuiæ deportatæ, præsens ad religiosi brauij prosecutionem incitamentum futuræ. Is martyrio coronatus memoratur ************* XXV. Decemb. ipso Christi natali die, quo eius in Missa memoria agitur. At postridie Octauæ Innocentium festum eius ritu duplici celebratur, atque eius in officio & Missa recitatur nomen. At nihil extat præterea. Nam quas vsurpant antiquas Lectiones, eæ nihil ad vitam pertinent, nudi Patrum sermones.

Hæc Domeneccus, atque ex eo Antonius Yepes Chronic. Ord. S. Benedicti centur.3.ad ann.745.cap.4.

NOTATIO.

* Vrgella, siue Vrgellum, vrbs est Episcopalis in Catalaunia ad Sicorim, vulgo Segre, amnem.

** Hic Hildericus III. fuit, qui deinde in monasterium retrusus.

*** Pipinus Breuis, Rex deinde Gallorum.

**** Confluentana siue Confluentina regio, Tethi fluuio irrigua, qui & Perpinianum oppidum alluit. In hac valle Prata oppidum visitur, atque ab eo haud procul S. Michaelis cœnobium Cusanum siue de Cuxano, Ordinis Benedictini, præclara, vt traditur, ecclesia ornatum.

***** Hic est, qui Pomponio Melæ lib.2.cap.5. Thelis dicitur. Inde est ora Sardonum, inquit, & parua flumina Thelis & Thicis, vbi accreuere, persæua. Ptolemæo tabul.3.Europæ Rhuscion, aliis Ruscinon, hodie Tet dicitur.

****** Eo anno celebrauit Carolus Domini natalem Aquisgrani, vi patet ex Annalibus Francorum ab Andrea du Chesne editis; priori anno Herbipoli. Sed manifestum, hic falli Domeneccum in numero annorum, cum post eum annum non sit profectus Romam Carolus, nisi anno DCCC. ad restituendum Leonem Papam. Potius anno DCCLXXX. ad Carolum venisse Protasium crediderim, quo anno Rex natalem Christi Ticini celebrauit, indeq; Romam profectus est.

******* S. Germani vitam dabimus XXXI. Iulij.

******** S. Amatoris Autisiodorensis Episcopi vitam dabimus I. Maij. Fortassis occurrit Protasius Carolo prius quam in Italiam intraret; & cum duorum Autisiodorensium Antistitum ab eo reliquias impetrasse dicatur, verisimile est, Autisiodori ab Episcopo eius loci illas accepisse.

********* Iam diximus, videri id accidisse anno DCCLXXXI. Adriani X. quo Romam voti soluendi gratia Carolus venit, ibiq; Pascha celebrauit.

********** Creatus est Pontifex Adrianus anno Christi DCCLXXII. IX. Februarij, obiit anno DCCXCV. die XXVI. Decembr.

*********** Agapetus II. iniit Pontificatum anno Christi DCCCCXLVI. decessit anno DCCCCLV. die XXVII. Decemb.

************ Hieronymus Zurita tomo I. Annal. Arragoniæ lib.1.cap.8. tradit, VVifredum II. Barcinonensem Comitem anno DCCCXII. obiisse. at cap. 9. Seniofredum Miri filium, qui anno CMLXVII. mortuus est, ait a quibusdam, licet perperam, Guifredum siue VVifredum appellari. Is est fortassis qui Pontij Abbatis conatus promouisse hic cōmemoratur: nisi id præstiterit VVifredus Comes Rhuscinonensis, qui anno DCCCCLXXXI. viuebat, vt ibidem scribit Zurita.

************* Nullo tamen in Martyrologio eo die nomen illius reperimus.