SECULO FORTE V.

COMMENTARIOLUS.

Moderatus Mart. Autissiodori in Gallia (S.)
Felix Mart. Autissiodori in Gallia (S.)

AUCTORE C. J.

His ipsis Julii Kalendis dictum est aliquid inter Prætermissos pag. 2 litt. F, de sanctis Felice & Moderato Autisiodori Martyribus. De utroque pluscula monitus fui non ita pridem a viro docto, Joanne le Beuf, Canonico & succentore ecclesiæ Autisiodorensis, [Antiquus horum cultus] quæ & venerationem utriusque perantiquam luculenter docent. Asserit namque Canonicus citatus, S. Moderatum (Gallice vulgo, Modere; & brevius, More; sub quo ultimo nomine etiam insertus est martyrologio universali, a D. Claudio Castellano canonico Parisiensi gallice publicato, ad kalendas Julii, pag. 692, hac annuntiatione; In diœcesi Autisiodorensi S. Moderatus, cujus nomen servant ecclesia una & unus vicus ad Curam amnem) Canonicus, [in ecclesia S. Moderati,] inquam, le Beuf asserit, in Kalendariis monasteriorum quorumdam, abbatiæ S. Germani subditorum, seculo XII descriptis, legi memoriam S. Moderati kalendis Julii, absque S. Felice. Felicis autem hujus nomen inscribi omnibus suis Kalendariis ad diem XVI Junii.

[2] Uti autem S. Moderatus sui nominis ecclesiam habet ad amnem Curam, [item in alia S. Felicis,] non in diœcesi Æduensi, ut aliqui nuper scripsere, sed in finibus ipsius Autisiodorensis: ita S. Felix ecclesiam quoque suam habuit in villa Madriaco, diœcesis quidem Senonensis, sed non amplius distante Autisiodoro, quam leucis quatuor: meminitque le Beuf, se legere in gestis Guidonis sive Widonis Episcopi Autisiodorensis, qui floruit seculo X; defunctus apud Sammarthanos, anno 961, ipsum impetrasse ab Archiepiscopo Senonensi decimas trium ecclesiarum, quarum una scilicet in Aigliniaco, consecrata est in honore S. Stephani; in Matriaco alia, in honore S. Felicis. Addit quoque, se porro inquisivisse de villa Matriaco, ac didicisse a colonis loci, superesse etiamnum vestigia sacelli S. Felicis in nemoribus ejusdem villæ, & illuc olim, sanitatum gratia, supplicationes crebras fuisse factas. Et prosequitur: Non mirum igitur, si in Kalendario & Martyrologio ecclesiæ cathedralis Autisiodorensis perseverarit ad annum quoque MDCLXX, illius Sancti nomen, cum a plurimis seculis Matriacum simul cum appendiciis ad Capitulum Autisiodorense pertineat, & ad Capellam nemorum S. Felicis, sit ipsius providere, ut patet ex Registris. Hæc ille non perfunctiorie.

[3] [nec non in martyrologiis vetustis.] Citat quoque Martyrologium ecclesiæ Autisiodorensis, circa initium seculi XII conscriptum, cujus exemplar ait, ad se nuper Lutetia transmissum esse, enumerans Sanctos ad singulos anni dies; qui passim noti & vulgares sunt, licet nec Usuardi, nec Adonis, nec alterius vestigia Martyrologium illud ad amussim sequatur. Tres tamen aut quatuor dumtaxat inseri, quorum aut cultus celebritas, vulgo minus nota est; interque illos legi ad diem XVI Junii: Madriaco villa, sancti Felicis Martyris.

[4] De hujus corpore curiosius indaganti, inquit laudatus le Beuf, [Utriusque corpus putatur nunc esse] videbitur quiescere ad S. Germanum Autisiodorensem, & illuc transvectum bellorum temporibus aut labentibus sacellis, repositum fuisse juxta tumulum S. Moderati martyris, qui etiam ante ævum Herici monachi (floruit ille Autisiodori seculo IX, temporibus Caroli Calvi, cui & ultimis ejus annis dedicavit Poëma suum de vita S. Germani, sex libris conscriptum) ex propria ad Curam amnem ecclesia in istam S. Germani translatus fuerat. Huc tendit quod refert Georgius Viole, Benedictinus Autisiodorensis, in Animadversionibus suis, inquiens, se in majoribus legendariis Mss. monasterii Regniacensis, ex indice quodam, [in S. Germani Autisiodorensis.] comperisse, Passionem ac Translationem S. Felicis in certo quodam volumine fuisse contentam; at loco suo avulsum folium, quod maxime dolet. Nec contra objici potest, quod memoria sanctorum Felicis & Moderati uno die recolatur in basilica S. Germani, puta die V Septembris, quia oscitanter id factum a primis monachis e congregatione S. Mauri circa annum MDCXXX, qui S. Felicem e XVI Junii, & S. Moderatum e prima Julii expunxerunt, ut ad primam feriam vacantem in Kalendario suo recentiore, traducerent. Ita le Beuf.

[5] Et hæc de publico & antiquo horum sanctorum cultu, [Martyrii tempus incertum.] deque diebus martyrii sufficiant. Dies namque XVI Junii & I Julii, retinendi sunt, quibus in Kalendariis & Martyrologiis antiquis adscripti leguntur. De anno martyrii & gestis eorum minus constat. Habeo præ manibus collectionem Ms. recentiorem de Sanctis diœcesis Autisiodorensis, sub hoc titulo: De sanctis Martyribus & confessoribus territorii Altisiodorensis, secundum ordinem & menses anni, observatum, atque extractum ex Martyrologio Autisiodorensi, factum per D. Bargede, Archidiaconum Cathedralis ecclesiæ Altisiodorensis. Illic die primo Julii agitur de S. Moderato & S. Felice simul. Martyrii eorum tempus refertur, ad martyrium S. Fraterni Episcopi Autisiodorensis, qui uno die dicitur Episcopus & Martyr factus esse tempore Evarici Gothorum tyranni, Galliam late devastantis, versus finem vitæ suæ, mortui anno 484 aut sequenti. Sed hæ conjecturæ sunt, cum ne quidem constet, quo anno S. Fraternus mortuus sit. Imo nec satis scitur, Martyrne an Confessor obierit. Certe Usuardus de illo sic scribit: Tertio Kal. Octobris. Autisiodoro sancti Fraterni Episcopi & confessoris. Usuardum alii sequuntur. Nos quid verosimilius tenendum sit, inquiremus ad dictum diem.

[6] Alia ibidem narrantur, Quod nempe Moderatus & Felix, [Corpora per revelationem inventa.] ambo juvenculi, capite truncati sunt per manum carnificis: quorum corpora longo tempore latuerunt Christianos: verum successu temporis ipsi Sancti se revelantes per sua miracula, translati fuerunt ad ecclesiam S. Germani, ubi hodiedum sunt eorum sepulcra prope murum sacelli S. Petri, & visuntur imagines aut pictæ tabulæ, in quibus repræsentantur, veluti offerentes caput ad martyrium. Hæc quoque de inventione & translatione corporum vago modo narrantur absque teste, absque nota temporis: certius credi potest, quod scriptor ipse Autisiodori viderit; corpora modo & imagines esse in S. Germani. Scribit quoque, epitaphia illorum fuisse olim exarata circum sepulcra, sed quæ frequentatione populi, Sanctos honoratum venientis, sic attrita sunt, ut legi amplius non possint. Hæc sapiunt antiquitatem, ut credi debeat, sepulcra illic jam aliquot seculis exstitisse.

[7] [Antiquitas ecclesiæ S. Moderati.] Antiquitas ecclesiæ S. Moderati, quam diximus sitam esse ad amnem Curam, cognoscitur ex fundatione monasterii Molismensis, quod initium habuit anno 1075 sub S. Roberto, archicœnobii quoque Cisterciensis conditore celeberrimo. Ait enim collector vitæ Ms. Abbatem Molismensem jus habere præsentandi dictam S. Moderati ecclesiam, Monasterio suo donatam ab initio fundationis suæ per Ivonem d'Avalon & Alicem ejus uxorem, consentientibus eorum filiis, Ivone, Joanne, Hugone, Fossarto, Godefrido, Hermanno & Hugone juniore; quemadmodum notatum invenitur in tabulis dicti Monasterii, his verbis: Dederunt Deo & sanctæ Mariæ Molismensi ecclesiam sancti Moderati, id est presbyterium, offerendam & quidquid ad presbyteratum pertinet. Ait porro, Alicem post obitum mariti confirmasse donationem suam in præsentia Roberti de Chatillon, quem opinatur eumdem esse, qui Prioratum S. Cæciliæ Castilionensis dedit monasterio S. Germani sub annum MXX. Quod credibile non est, nisi aliter probetur. Quia Robertus ille, qui anno 1020 dedit dictum Prioratum S. Germano, fuerit tunc saltem Dominus rerum suarum & fortassis ætate provectior: Molismus autem fundari tantum cœpit anno 1075, eique ecclesia S. Moderati verosimiliter concessa non fuit priusquam ædificium absolotum, & competens monachorum numerus, ibi congregatus recteque ordinatus fuerit: tum post donationem suam Ivo vixerit annos aliquot, & Alix post ejus mortem, forte non statim, confirmavit donationem. Quod si fecit in præsentia Roberti, qui donavit Prioratum S. Cæciliæ S. Germano anno 1020; is debet, ut minimum, centenarius fuisse: quando adstitit Alici, donationem suam confirmanti. Malim ego alium intelligere Robertum, in cujus præsentia hæc facta sint.

[8] [Alia minus certa.] Hæc fere sunt, quæ de sanctis istis hoc tempore sciuntur, aut per conjecturam dicuntur Autisiodori. Alii præterea tradunt S. Moderatum fuisse puerum, quando occisus pro Christo obiit: alii, itidem puerum fuisse S. Felicem. Alii putant utrumque simul occubuisse. Quod ultimum minus verosimile videri potest; quia diversis diebus eorum natales in Kalendariis antiquis consignati reperiuntur. Reliquiæ etiam S. Moderati aliquæ conservari dicuntur in loco, qui Mailly le Chateau appellatur, diœcesis Augustodunensis: sed quales illæ sint, non exprimitur. Potior tamen utriusque corporis pars putatur modo in S. Germani Autisiodorensis servari.

MONITIO.

Loco horum Sanctorum Felicis ac Moderati Martyrum, inter Prætermissos nunc expungendorum, repone memoriam sequentis Evæ, ne pereat, ex elogio in morte ejus, quam die prima Julii Venradii in ditione Kesselensi, omnibus sanctæ Matris Ecclesiæ Sacramentis rite præmunita, obiit, desumptam.
Eva Bernarda Monix, Ordinis Cisterciensis, Imperialis monasterii de Beynderen prope Helmondam diœcesis Busco-Ducensis Religiosa, Professa ibidem ultima, quæ nobili prosapia nata, nobiliorem in Domino vitam agere desiderans, ab ineunte ætate Deo servire didicit, dum annos vix nata octodecim in Imperiali monasterio de Beynderen sacram emisit professionem: sed eheu! in primo suæ Religionis fervore, ad exactæ monasticæ disciplinæ observantiam vix educata, cum reliquis omnibus Consororibus suis, post Pacem generalem Westphalicam de placito Ordinum confœderatorum Belgii, extra monasterium suum exulare cogitur invita nimis: sic ut rectissime illud Prophetæ lamentantis sibi aptarit; In pace amaritudo mea amarissima. Cum reliquis tamen Venradium secedens, ibidem devotissime, quantum licuit, & vota solvit & monastica instituta implevit in domo quamvis privata. In ecclesia vero ibidem Fratrum Minorum Recollectorum (in quorum ecclesiæ choro sepulta jacet) quasi in monasterio proprio Divina sua persolvens, zelo semper zelans, ac piis suspiriis ac votis anhelans, vitam suam religiosam & transigere religiose & finire pie in monasterio proprio. Variis exilii sui tempore & morbis & adversitatibus exagitata, patientissime toleravit alternantis fortunæ jacula. Exemplaris in ea eluxit charitas erga Deum & proximum, dum ex tenui sua facultate, qua pro alimentatione utebatur, quidquid superfluum haberet, in pios usus ac pauperum necessitates distribui curaret: non sperans in pecuniæ thesauris, unice intenta thesaurum invenire non deficientem in cælo. Singularis in ipsa (quæ ad omnia utilis est) fuit pietas, ac fervens & continuum orationis studium & ceterarum virtutum cultrix, istud unicum in sua hydropisi, quæ ei mortalis fuit, in ore & corde habens S. Augustini dictum: Domine hic seca, hic ure, modo in æternum parcas. Donec tandem devotissime invocans nomen Jesu in feria sexta circa auroram, qualem semper a Domino postularat, spiritum suum Creatori suo reddidit, anno ætatis suæ 89, professionis 71, jubilæi vero 21.

Diese Seite ist ein Dokument und unterliegt nicht der inhaltlichen Gestaltung durch das Ökumenische Heiligenlexikon.
Wir werden Fehler deshalb nicht korrigieren.
Wir verantworten nur die Veröffentlichung.