Secul. VI

COMMENTARIUS PRÆVIUS.

Symeon Salus, prope Emesam in Syria (S.)

AUCTORE J. P.

§ I. Unde S. Symeon sit Salus dictus.
Cultus ejus sacer alio die apud Latinos,
alio apud Græcos celebratus.

Dum de rebus a S. Symeone gestis dicere aggredior, historiam incipio prorsus mirabilem, & cujusmodi in Tabulis Ecclesiasticis perpaucas certe, ne dicam rarismas sit reperire. Quippe philosophum in uno Symeone nostro videor repræsentare geminum, [S. Symeon] Democritum videlieet & Heraclitum, sed professione Christianos. Nemo enimvero sapientius ostendit, mundum desipere, nemo doctius aut flendo risit, aut ridendo flevit ejus insaniam, quam Symeon, dum, ut cum Apostolo loquar, visus est velle perdere sapientiam sapientium, & prudentiam prudentium reprobare; dum, prout de ipso enuntiat Martyrologium Romanum, stultus propter Christum factus est; sed altam ejus sapientiam Deus magnis miraculis declaravit. [1 Cor. 1. 19] Id causæ est quod cognomentum Salus illi inditum fuerit, de cujus etymo breviter nonnulla subjicio. Placuit venerandæ antiquitati eodem cognomine alios præterea compellare Sanctos, de quibus ad diem XXV Februarii, nec non ad XXIV & XXVI Maii. Porro hoc illis inditum fuit cognomen a Syriaca voce σαλὸς, quæ idem denotat, quod simplex, stultus, fatuus, conveniente rei significatæ nomenclatione; propterea quod illi Sancti sub affectato stultitiæ velo, cælestem suam sapientiam occultarent. Hujus etymologiæ testem adduco Palladium in Historia Lausiaca cap. 42, ubi dicitur: Ὑμεῖς ἐστε σαλαί. Quod vetus interpres Latine reddit: Vos estis FATUÆ. Expressius Apophthegmata Patrum in Ammona num. 9: Senex vero stultitiam simulabat: & ccce mulier quædam prope ipsum stetit, & dixit: οὗτος ὁ. γέρων σαλός ἐστι. Senex ille STULTUS est. Vide Cangium.

[2] [unde Salus dictus.] Cognomentum hoc, tametsi abjectum ac vile, Sanctus hic noster in amore atque in deliciis habuit. Etenim quo fucatam ambitionis, elationisque sapientiam reprimeret certius, mundique fastum ac celebritatem nominis, quæ ut umbra corpus, sequi virtutem solet, tutius declinaret, promptus facere quidlibet ac pati, talem se gessit, qualem clarissimis monumentis consignata testatur antiquitas, qualem posteritas admirabunda intuetur, & vix credit, simplicem, fatuum pro Christo, ac dementem. Et vero honoris contemptio adeo penitus intimis ejus animi sensibus inhæserat, ut dedecus omne lucro apponeret, omnemque, quoad poterat, infamiæ captandæ occasionem aucuparetur. Hac in parte ingeniosus erat ac gratiosus, alibi caudicem, plumbeum, stipitem, mentisq; impotem dixisses. Usque adeo totus fuit in imitando Christum crucifixum, Judæis quidem scandalum, gentibus autem stultitiam. [1 Cor. 1. 23] Proin non fuit Symeoni satis in abstrusas, & penitus ab hominum societate remotas Syriæ latebras sese abdere, opesque ac facultates suas omnes cum mendicitate ac sordibus commutare; verum divini spiritus impulsu, ex umbra & solitudine in solem & pulverem evocari se sensit ad prælianda prælia Domini; sed enim Origenistas vicit, Acephalos superavit, Judæos repressit, magos debellavit. De qua re Vita proxime a nobis illustranda, tibi plura dare singulatim poterit loco non uno.

[3] [Cultus sacer apud Græcos] Ea, quæ ad cultum ejus attinent, sic breviter expedio. In Menæis Græcorum impressis, in Menologio eorum apud Sirletum, a Canisio inter antiquas lectiones vulgato, prout etiam in Menologio Cryptæ Ferratæ, jussu Basilii Imperatoris edito; in Horologio denique typis excuso, anniversaria ejus festa lux celebratur vigesima prima mensis Julii. Unum pro multis locum e Menæis produxisse sufficeret, in quo disertissime prædicta dies signatur hoc versiculo:
Ἐικάδι δὲ πρώτη Συμεὼν ἔθανεν πυκινόφρων.
Bis dena & prima, providus Symeon obit.
Habemus Menologium Sclavo-Russicum sive Kalendarium perpetuum totius anni Moscovitici, quod nobis communicavit prænobilis ac generosus Dominus Joannes Gabriel baro de Sparwenfelt, cum illud ipsum e Sclavonica Lingua verbatim prius vertisset Latine anno 1688; quod idem Menologium est collatum cum variis codicibus tam Mss. quam vario tempore editis, in quo ita annuntiatur Sanctus noster prædicta die XXI Julii: SS. PP. NN. Joannis eremitæ [&] Simeonis, propert Christum stulti. De Joanne agetur die XXI hujus mensis, quo etiam die insertus legitur Fastis Latinis. R. P. Georgius David, Societatis nostræ sacerdos e provincia Bohemiæ, ac Missionarius, Moscuæ residens anno prælibato, navata rebus nostris opera perquam de nobis præclare meritus, aliud Synaxarium Ruthenorum communicavit cum P. Papebrochio, Latine abs se redditum; ubi die dicta mensis Julii leguntur sequentia: V. P. N. Simeonis Sali. Atque adeo, videmus anniversariam S. Symeonis memoriam in Græcis tabulis, eodem ubique die recoli, atque ad exteras quoque multumque dissitas Moscorum ac Ruthenorum regiones longe lateque pervagatam esse. Secus faciunt Latini. Nam hi passim cum Martyrologio Romano, Symeonis festum recolunt Kalendis Julii. Habe totam atque integram (nam partem ejus supra jam dedimus) prout habetur in Martyrologio Romano, enuntiationem. Apud Emesam S. Simeonis Confessoris, cognomento Sali, qui stultus propter Christum factus est. Sed altam ejus sapientiam Deus magnis miraculis declaravit.

[4] Quæri jam possit, unde exorta sit diversitas Ecclesiæ Græcæ a Latina in die cultus hujus Sancti. [& apud Latinos diebus diversis.] Manifeste hanc nobis indicat Heribertus Rosweydus, dum in isthæc verba, a Baronio in Notis ad Martyrologium Romanum expressa, die I Julii, agunt de eo hac die Græci in Menologio, notatum reliquit in Ms., in recenti Usuardi editione impresso, quo differentiam ecclesiæ Latinæ in hoc puncto ab ecclesia Græca solerter detexit, ita loquens: Imo vero, Menologium uti & Menæa, XXI Julii Simeonem salum statuunt. Existimo Baronium I Julii Simeonem posuisse in Martyrologio, quia Aloysius & Surius inter Vitas Sanctorum eo die exhibent, qui videntur eam opinionem sumpsisse e fine Vitæ, ubi dicitur I Julii obiisse. Sed consulendus textus Græcus, videndumque an ibi habeatur ά, unde interpres I Julii expressit; an vero κά, quod est XXI Julii, uti Menæa & Menologium repræsentat. Cum itaque festivitas S. Symeonis in Menæis, Menologio, & Horologio supra citatis non ά, id est die prima, sed κά, id est XXI signetur, quo die etiam clare & expresse notatur in Vita Ms. proxime a nobis illustranda, jam perspicuum est, Surium & Lipomanum, & post eos Baronium, aliorum fortasse errore potius lapsum quam suo, in assignando genuino cultus apud Græcos die aberrasse, qui exinde irrepsit in Fastos Latinos. Quod si ulterius in primam lapsus originem inquirere lubet, facile ille potuit oriri ex eo, quod in exemplaribus, quæ ipsi præ oculis habuerunt, exesum vel extritum fuerit κ; nisi malis dicere, amanuensium oscitantia fuisse omissum, quod æque pronum est. Nos autem, Martyrologii Romani ordiem secuti, Kalendis Julii de S. Symeone agimus, tametsi die non suo, quo etiam die in commentario prævio S. Symeonis Stylitæ Junioris XXIV Maii promissus fuerat. Mitto dicere de miraculis, quæ sparsim narrata inveniet lector in Vita.

§ II. De ætate S. Symeonis.

[Vixit Symeon seculo VI.] Floruisse Symeonem seculo VI æræ vulgaris, certius puto constare, quam ut pluribus stabiliri opus sit. Sed indagandum præterea venit, quo anno dicti seculi in lucem prodierit, & exinde universa, si fieri possit, vitæ series per annos ex ordine definienda. De natali ejus anno nihil certi prodit auctor Vitæ Leontius. Lucis plusculum suppeditat Menologium Sparwenfeldianum, de quo supra, dum dicit: S. P. N. Joannis eremitæ, Simeonis propter Christum stulti, & S. P. Ezechielis: quorum duo priores fuere anno DXXII sub Justino. Quoniam Symeon fuisse dumtaxat, & non natus ibidem ponitur dicto anno, non determinatur nobis certum tempus pro anno natali. Neque quidquam habemus determinatius e Menologio, jussu Basilii Imperatoris collecto, quod Sanctum memorat floruisse ἐπι τῆς βασιλείας Ἰουστίνου, imperante Justino. Menæa Græca rem involvunt potius quam explanant, dum natalem figunt sub Justino Juniore, perperam, ut ego quidem censeo, & patebit ex dicendis, addita particula νέου, fortasse opera interpolatorum, aut amanuensium errore huc intrusa. Utut est, præfatus Vitæ scriptor Leontius, duas nobis in Vita subministrat characteristicas notas temporis; alteram valde indeterminatam, alteram utcumque determinatiorem. Prima desumitur e peregrinatione Hierosolymitana, quam Symeonem instituisse narrat sub Justiniano Imperatore. Verum cum ille ad annos omnino 39 cum mensibus aliquot, imperium produxisse memoretur, manet æque series temporis obscura & indecisa quoad plures saltem annos; præsertim quia nusquam indicat auctor, quoto Symeon vitæ, suæ aut Justiniani anno, isthoc peregrinationis susceperit,

[6] [Inquiritur in annum] Alia nota, eaque ad certum aliquod punctum temporis definiendum magis accommodata, assignatur a jam dicto ac pluries dicendo Leontio, petiturque a terræ motu Antiocheno, qui accidit sub Mauritio Imperatore, quo tempore miraculose stitisse Sanctum columnas, idem scriptor refert in Vita cap. 6. Oportet itaque meminisse triplicem diversis temporibus terræ motum Antiochiæ exstitisse. Quorum ordine prior fertur contigisse anno Domini 525; posterior anno 528. De duobus hisce actum in Commentario prævio S. Symeonis Stylitæ Junioris die XXIV Maii. Tertius memoriæ proditur apud Euagrium, his verbis: Anno, inquit, urbis Antiochenæ sexcentesimo trigesimo septimo, post annum unum ac sexagesimum ab ultimo terræ motu, postremo die mensis Hyperberetæi, dum ego virginem sponsam acciperem, & tota civitas feriaretur…. tertia circiter noctis hora, terræ motus cum fragore ac sonitu irruens, totam urbem concussit. Deme ab anno 637 Antiocheno annos 48, quot annis æra Antiochena antevertit Christianam, jam annus 637 Antiochenus concurret cum anno Christi 588 vel 589, inchoato. His præmissis, sic equidem statuo. Cum constet e vita, Symeonem nostrum peregrinatum esse Hierosolymam temporibus Justiniani Imperatoris; cum indidem quoque constet supervixisse ad usque tempora Mauritii Imperatoris, jam fluit sponte sua prima hæc conclusio, cum positionibus antegressis indivulse connexa; videlicet ipsum vixisse sub quatuor continuis Imperatoribus, Justiniano, Justino Juniore, Tiberio II & Mauritio, imo etiam sub Justino vetere (qui fuerat nominandus primo loco) si verum dicit memoratum Menologium Sparwenfeldianum, in quo distincte perhibetur fuisse anno 522 sub Justino prædicto.

[7] Conclusio atera sic a me instituitur, & vitæ Symeonis nostri series universa per annos continenter sibi succedentes deducitur in hunc modum. [Series vitæ chronologice deducta] Vivere cœperit anno circiter vulgaris æræ 522 sub Justino vetere. Post exactos in paterna domo annos 30, peregrinatus sit Hierosolymam ad visenda loca sacra, cui peregrinationi, uti etiam secessui ad monasterium Abbatis Gerasimi (consule Vitam cap. 1) tribue annum 1; inde digressus, in eremo, non procul a mari Mortuo sita, exegerit annos novem & viginti, quot reipsa exegisse testatur Vita; jam annus primus, quo, relicta solitudine in publicum prodiit, atque Emesæ stultitiam mentitus fuit, ætatis ipsius erit 60, & concurret cum anno Christi 582, qui numeratur primus Mauritii Imperatoris; quod congruit cum Vita, in qua asseritur e solitudine venisse Emesam temporibus præfati Mauritii Imperatoris. Jam vero pone annos 6 vel 7 Emesœ transactos ante terræ motum, & facile pervenies ad annum Christi 588 aut 589 inchoatum; respondebitque anno 66 aut 67 inchoato ætatis S. Symeonis. Quanto autem tempore ultra vixerit, nihil habeo comperti; cum annum mortis ejus nusquam expressum viderim, quem etiam haud credo facile alicubi expressum, reperiri posse. Atque hæc, quæ de ordine temporis S. Symeonis in medio posita sunt, erudito lectori sufficiant, ut de ejus vitæ mortisque chronotaxi per probabilem conjecturam statuat ac definiat conformiter ad Vitam, a nobis illustrandam.

[8] Verum calculo annorum jamjam inito multum negotii facessit locus, [an cum calculo Euagrii congrat?] ex Euagrii historia ecclesiastica desumptus. Ita scribit ipse de nostro Symeone libro 4 cap. 34: Cum immineret terræ motus ille, quo Phœnice maritima concussa est, & quo Berythus & Byblus ac Tripolis præ reliquis urbibus vexatæ sunt, flagello in altum sublato ex columnis, quæ erant in foro, plerasque verberare cœpit, inclamans his verbis: State, saltandum vobis est. Et quoniam nihil temere aut inconsulto ab eo fiebat, hi, qui aderant, studiose notarunt, columnas, quas ille prætergressus minime verberarat. Quæ quidem haud multo post corruerunt, terræ motu subversæ. In quem locum audi commentantem Valesium in Annotationibus ad proxime citatum Auctorem: Hic terræ motus contigit anno vigesimo quarto Justiniani, ut scribit Cedrenus in Chronico, & Theophanes. Qui cum cœperit imperare anno 527, ducto regni exordio a Kalendis Aprilis, jam motus iste secundum dicta, acciderit versus annum 550, quo ipso tempore ab Auctore recentiore illum indicatum reperio in Vita Symeonis Sali Gallice edita. Itaque inter supputationem temporis præsentem ex Euagrio, æ superiorem ex Leontio, intercapedo intercedit circiter 38 aut 39 annorum, totidemque unam inter atque aliam epocham annorum diversitas, juxta ea, quæ statuta a nobis supra & definita sunt, de quo discrimine sufficit obiter lectorem monuisse. Euagrius habetur, & reipsa est accuratus & magni nominis historicus, & Symeoni fuit coævus; sed quoniam non nisi paucula puncta summatim de rebus ejus gestis, quasi ex incidenti, ut vocant, delibarit, non video quid cogat recedere a calculo Leontii; cum ille Auctor ex instituto res a Symeone gestas ab initio vitæ melioris, usque ad finem, ductu continuo prosecutus fuerit, quarum plerasque, si non omnes, testatur se ex Joannis diaconi Emeseni, oculati testis ore accepisse, qui diaconus familiarissime ac conjunctissime cum Symeone vixit; cui se suaque omnia Symeon credere, & quocum agere serio, ac deposita simulationis ac stultitiæ larva, candide sincere & aperte, mirabile vitæ suæ institutum communicare solebat, uti videre dabitur in decursu. Nunc quo major concilietur auctoritas vitæ, pene supra fidem in multis mirabili, atque incredibili, pauca subjungenda existimavi de meritis, sinceritate, ac veritate sæpissime memorati Leontii, qui hanc a se descriptam ad posteros transmisit.

§. III. De Auctore Vitæ.

Tametsi alia, quæ in cognitionem nos ducerent Auctoris Vitæ, [Leontius Vitæ scriptor,] testimonia non adessent, vel e solo titulo Vitæ, a se conscriptæ præfixo, satis innotesceret. Inscriptio est hujus tenoris: βίος καὶ πολιτεία τοῦ ἀββᾶ Συμεὼν, τοῦ ὁιὰ Χριστοῦ επινομασθέντος Σαλοῦ, συγγραφεὶς ὑπὸ Λεοντίου τοῦ ὁσιωτάτου ἐπισκόπου Νεαπόλεως τῆς Κυπρίων νήσου, ἐν ἑξήκενθα καὶ τρισὶ κεφαλαίοις διαλαμβάνων πάνθα τὰ κατ᾽ αὐτὸν, καὶ τὰ κατὰ ὅσιον Ἰωάννην. Vita & conversatio Abbatis Symeonis, qui cognominatus est stultus propter Christum, a Leontio, sanctissimo Neapoleos in insula Cypri Episcopo, conscripta, tribus & sexaginta capitibus complexa quidquid tam ad ipsum, quam ad S. Joannem spectat. Sed dispiciendum præterea est, quibus potissimum præconiis Viri merita laudari celebrarique possint. Rerum etenim narratio, earum præsertim, quæ videntur omnem fidem superare, & humanum captum excedere, cujusmodi in Vitæ Symeonis decursu occurrunt non infrequentes, nisi auctoris fide ac sinceritate confirmentur, parum ponderis ac momenti apud lectorem habere solent. Nam quemadmodum monetæ tam a pondere quam a figura suus constat valor, ita historiæ pretium non a mole sola, seu antiquitate, sed etiam ab auctore petitur.

[10] [qualis fuerit.] Omnis autem quæ de Auctore Vitæ institui potest tractatio, tribus maxime capitibus videtur absolvi posse. Primo si dicatur qualis fuerit; tum quo tempore vixerit; denique e quo hauserit fonte rerum tam inauditarum ac mirabilum narrationem. Ordior a primo. Concilium Nicænum 2, anno Christi 787 celebratum, ita de Leontio pronuntiat Actione 4: Petrus & Petrus, Deo amabiles presbyteri, & locum retinentes Hadriani Papæ senioris Romæ, dixerunt: Librum habemus præ manibus beati Leontii Episcopi Neapoleos Cypri, & postulamus legi eum. Lecta vero Leontii pro cultu sacrarum imaginum apologia, quæ inserta habetur in concilio ibid., Constantinus sanctissimus Episcopus Constantiæ Cypri dixit: Hic, qui lectus est, Pater, in una urbium Cypri decore sacratissimo claruit: & multa præconia & festivos sermones ejus J. P. habemus, cum quibus etiam est sermo ejus, in transfigurationem Salvatoris nostri. Conscripsit autem Vitam S. Joannis Archiepiscopi Alexandriæ, cognomento Eleemonis, id est misericordis: quin & S. Symeonis Simplicis, atque alia quædam; atque in omnibus sermonibus suis orthodoxus cernitur. Multum hallucinatur Vossius, quod obiter hic observatum velim a lectore, dum de loco, in quo episcopatum gessit Leontius laudatus, loquitur in hanc sententiam, de Historicis Græcis lib. 2. cap. 38: Actione IV Synodi Nicænæ II, civitatis nomen præteritur. Nam simpliciter dicitur, Leontium hunc fuisse Episcopum, ἐν μιᾷ τῶν πόλεων Κύπρου, in una civitatum Cypri.

[11] Sed prædictus Auctor, citatum Synodi locum, vel prorsus non inspexit, [Non Constantiæ] vel integrum saltem non perligit. Dic, amabo, quomodo in Actione IV dictæ Synodi disertius ac luculentius nomen civitatis indicari potuit, in qua sacras infulas gessit Leontius, fuisse Neapolim Cypri, vulgo Lemissam seu Nemosiam, quam quando uterque Petrus presbyter expressis verbis dixit: Librum habemus præ manibus beati Leontii, ἐπισκόπου Νεαπόλεως τῆς Κύπρου, Episcopi Neapoleos Cypri. Et quandoquidem in eum jam sermonem incidimus, Leontium non Constantiæ, sed Neapoli in Cypro, episcopatum administrasse, solide probat Bollandus in commentario prævio ad Vitam S. Joannis Eleemosynarii die XXIII Januarii, hisce verbis: Meminit hujus auctoris [Leontii] Sigebertus de Scriptoribus ecclesiasticis cap. 57. “Leontius,” inquit, “Neapolis Cypriorum insulæ Episcopus scripsit Vitam Joannis Alexandrini Episcopi, qui ob eximiam in pauperes misericordiam, agnominatur Eleemosynarius.” Idem testantur Trithemius, Possevinus, Bellarminus de Scriptoribus, Molanus, Galesinius, Baronius in Notat. ad Martyrologium. Et hic tomo 8 anno Christi DCX numero VII; & anno DCXX num. 2: quem tamen perperam Constantiæ Episcopum appellat ad annum DXCIV numero XXX, aut certe alium ab hoc judicavit. Binius in Bibliotheca Patrum seculo VII; Constantiæ vel, ut volunt, Neapoli in Cypro Episcopum scribit fuisse. Possevinus: “Leontius Constantiæ in Cypro Episcopus, Vir sanctus, tribulationes, quas ecclesia Dei passa est tempore Gregorii Magni Pontificis maximi & Mauritii Imperatoris scripsit, ut ex act. IV Nicæni II Concilii constat; sed aut excidit, aut alibi delitescit.” Et mox de Leonito Episcopo Neapoleos, velut diverso, ex Sigeberto & aliis agit. Ita Bollandus.

[12] Faciunt ad propositum ea quæ Rosweydus studiose collegit in Notationibus ad Vitas Patrum, [sed Neapoleos in Cypro fuit Episcopus.] ubi notatione 2 ad Vitam S. Joannis Eleemosynarii hæc observat: Anastasius Bibliothecarius in sua versione VII Synodi, post Symeonem, addit, eum scripsisse turbationes propter Christum, circa ea tempora in Ecclesia factas, quod hic deest in Græco. Quare vel ipse perfectius Græcum exemplar nactus fuit, vel certe τοῦ σαλοῦ, quod epitheton est Simeonis, quo simplex & stultus Syris designatur, ipse metaphrastice explicat ex Græco τοῦ σάλου. Nam σάλος Græcis jactatio, turbatio. Quare forte nihil deest textui Græco; sed Anastasius lapsus fuerit ambiguo vocabuli σαλοῦ & σάλου. Quæ res Baronio Tomo VIII anno Christi DCXIV & anno DCXX labendi occasionem præbuerit, ut existimarit Leontium hunc historiam sui temporis scripsisse, incipientem a Mauritio narrare eas, quæ fuerint in Ecclesia perturbationes. Eadem habet Possevinus noster in Apparatu sacro. Quare liber ille forte non excidit, nec alicubi delitescit, quia numquam forte scriptus fuit. Nec recte priore loco apud Baronium & Possevinum dicitur Leontius Constantiæ Episcopus. Imo Neapolis fuit. Vide Onomasticum in Neopolis. Hactenus Rosweydus, recentioribus passim, quos quidem videre mihi licuit, suo calculo suffragantibus. Admittatur itaque tamquam certum & indubitatum, Leontium non Constantiæ, sive Salaminæ, quæ moderno sermone etiam Famagosta dicitur, sed Neapoli in Cypro, vulgo Lemissæ sive Nemosiæ, præsulem extitisse. Præterea, quod obiter hic dictum sit, librum, quo Leontius scripserit tribulationes, quas Ecclesia Dei passa est tempore Gregorii Magni, Pontificis Maximi, & Mauritii Imperatoris, nusquam excidisse, aut alibi delitescere, sed verosimiliter numquam fuisse in rerum natura, nisi aliis argumentis id probetur, hallucinationemque hanc ortam esse ex perperam accentuata & consequenter perperam intellecta voce σάλος, pro σαλός. Atque adeo ex Act. 4. Niceni 2 Concilii contrarium non videtur probari, nedum constare.

[13] [Ejus elogia e Baron. & Conc. Nic. 2] Sed nunc a Cardinale Baronio Annalibus Ecclesiasticis inspersa de Leontio præconia, excerpamus. In notis Martyrologii Romani ad diem I Julii sic fatur: Scripsit ejus [Symeonis] res gestas, humanum captum excedentes, probatissimus auctor Leontius, Episcopus in Cypro. Tum paucis interjectis profert locum e concilio Nicæno: Pater, qui lectus est &c. Quem etiam nos supra citavimus. Purpuratus idem Pater in laudem commendationemque sæpissime laudati, ac nominati Leontii, in Vita S. Joannis Eleemosynarii, sic enuntiat ad annum Christi 620 num. 2: Omni sinceritate res ab ipso Joanne gestas scriptis mandavit. Sunt ea hujusmodi, quæ in magnam admirationem legentem adducant, ut, nisi essent a gravissimo ejus temporis scriptore prodita, vix fidem apud aliquem invenirent. Ad hæc e prædicto Concilio IV Nicæno discimus alias Leontii lucubrationes, nimirum: Multas laudationes ac orationes panegyricas; atque una cum iis etiam transfigurationem Sospitatoris nostri. Apologiam præterea pro Christianis contra Judæos, ex qua excerpsit nonnulla S. Joannes Damascenus orat. III de imaginibus, teste Vossio. Hisce omnibus mature libratis & expensis nihil moror neotericum quemdam scriptorem, qui in tabula critica Auctorum, quam quot mensibus præmittit Vitis Sanctorum Gallice abs se editis, postquam ex vero dixisset: Leontius valebat doctrina & probitate, laudatusque fuit a II Concilio Nicæno œcumenico ob sua scripta, quæ orthodoxa ibidem declarata sunt; adjungit rotunde magis quam solide, tamquam ex tripode, nullo citato auctore: Sed bonus erat & credulus. Talis visus fuit esse viro isti immodice critico, cum ab aliis scriptoribus, de quibus supra, majoris notæ atque auctoritatis, quam ipse sit, longe alius orbi repræsentetur.

[14] [Qua ætate vixerit.] Decursis iis quæ ad personam Leontii pertinent, superest, ut de ætate, qua vixit, breviter agatur. Tametsi de anno ejus natali, nihil certi liquet, constat tamen floruisse temporibus Mauritii Imperatoris. Idque probatur e verbis Synodi II Nicænæ actione IV, ubi e Constantio, Constantiæ in Cypro Episcopo, distinctis terminis asseritur, ἤκμασε δὲ κατὰ τοὺς χρόνους Μαυρικίου τοῦ βασιλέως. Floruit autem temporibus Mauritii Imperatoris. Jam vero cum regnare cœperit Mauritius anno vulgaris æræ 582, &, persoluto humanæ vicissitudinis debito, regnare desierit anno 602; præterea cum S. Joannes Eleemosynarius, cujus Vitam ad posteros transmissam fuisse a Leontio, supra probavimus, ex mortali vita excesserit anno 616, jam consequens est primo, ut vitam produxerit ad annum circiter 20 ejusdem seculi, vel etiam longius, vixeritque sub Imperatoribus Mauritio, Phoca, & Heraclio. Secundo, ut aliquamdiu vixerit cum S. Symeone Salo, juxta calculum ex Leontii prædicti epocha pluribus deductum. Consule Bollandum in commentario prævio ad Vitam S. Joannis Eleemosynarii die XXIII Januarii, Doctrinam temporum Dionysii Petavii lib. 3. cap. 49, Criticam Historico-chronologicam Pagii ad annum 616.

[15] Deinceps de fonte, e quo Historiam Vitæ hausit Leontius, [Quo ex fonte] sicut initio hujus paragraphi dicendum mihi proposueram, ita pronuntio ex capite I Vitæ S. Symeonis, ubi ipsemet auctor eum pandit, ac describit in hæc verba: Hæc vero omnia virtute præstans Symeon Emesæ, ubi stultum etiam se simulavit, narravit diacono cuidam sanctæ Catholicæ Ecclesiæ, ejusdem Emesenorum civitatis, viro mirabili, & virtutibus conspicuo, qui etiam divina, qua pollebat, gratia, operationem Senis intellexit; in quem idem iste beatus Symeon stupendum miraculum contulit, cujus miraculi mentionem faciemus suo loco. Idem ille itaque, prædictus Dei amans Joannes, virtute insignis diaconus, totam pene vitam sapientissimi [Symeonis] nobis exposuit; Deum adhibens in testem eorum, quæ diceret, tantumque abesse, ut addendo aliquid narrationi, veritatem ejus contaminasset, quin potius plurima lapsu temporis esset oblitus.

[16] Primus itaque fons, e quo Leontius hortum suum irrigavit, [Historiam suam hauserit.] fuit Joannes Emesenæ ecclesiæ diaconus, pietate ac virtute spectabilis, Symeoni non tantum coævus, sed multarum ipsius actionum testis oculatus & inspector, hospes, amicus, & familiaris. Quæ adjuncta solerter observanda sunt, propterea quod mirifice faciunt ad conciliandam fidem vitæ ac rebus a Symeone gestis, quantumcumque illæ appareant mirabiles ac pene incredibiles, utpote quæ intelliguntur a talibus principiis ad posteros esse propagatæ. Idem Leontius fatetur ad calcem Vitæ, nondum hoc detecto fonte, dumtaxat concinnasse se compendium quoddam de S. Symeone Salo, quod nuspiam vidi exstare. Porro an fontis præmonstrati lymphæ semper æque manserint illimes ac limpidæ, ut interpolatorum opera, nulla umquam labecula fuerint infectæ, præstare equidem aut polliceri non ausim. Præsertim cum dubitari non videatur posse, quin Vita prius per manus transierit Metaphrastis, quam ad nos pervenerit. Interim, non habeo quidem causæ, cur subverear notabilem, & quæ ad rerum substantiam pertineat, addendo demendove intercessisse mutationem. Interpolatio si qua fuerit adhibita, levioris illa momenti fuerit, salvo veritatis historicæ relicto argumento. Vita a Surio vulgata, eumdem, quem nostra, fontem redolet, cum vix a nostra discrepet, si minutias nonnullas levioris momenti excipias, de quibus in annotatis.

§ IV. De Auctoris stylo, divisione,
& nostra interpretatione, monitiuncula ad Lectorem.

De Auctoris stylo, divisione, [Stylus non omnino incomptus,] nostraque interpretatione visum est breviter lectorem monere. In stylo occurrunt sequentia, hic insinuanda. Planus is est ac perspicuus, quæ dos est prima sermonis. Nec comptus omnino est, nec omnino neglectus. Occurrunt hinc inde nonnulla vocabula, barbariem redolentia, & primævo Græcanicæ palæstræ usui neutiquam accommodata. Ecquis enim Atticæ venustati accenseat hasce voces; παλάτιον, palatium; κουβαλλέριος, eques; στράθα, platea; ὀσπίτιον, [voces hinc inde barbaræ,] hospitium; ὀψίκιον, obsequium; σάσσειν, saltare; κύρις, pro κύριος, dominus; ποτήρι, pro ποτήριον, poculum, & cetera id genus? Adde, quod pluribus locis ratio scribendi non consentiat cum orthographia legitima ac genuina. Quid, si hæc menda irrepserint vitio amanuensium, [sphalmata scriptoria.] non probe atque emendate primævas orthographiæ leges callentium? Quod facile potuit contingere, si exceptæ transcriptæque fuerint voces ex ore dictantis juxta pronuntiationem modernam Græcorum, in qua est pronum, vocales multas cum diphthongis cunfundere. Quomodocumque se res habeat, sufficit ad propositum, paucula istæc observasse, atque indicasse lectori, omnia ad grammaticæ regulas exacta a me correctaque esse. Audisti paucis de stylo auctoris, [Partitio Auctoris,] nunc de partitione seu divisione intellige. Ex titulo Vitæ, quem protulimus supra § 3, vidisti historiam hanc divisam fuisse in capita tria & sexaginta; verum quæ potiore jure numeros possis dicere, tum quia exiguo intervallo distant inter se, tum quia margini adscripta leguntur absque titulo, & consistunt in solis litteris alphabeticis, quas adhibent Græci pro notis numeralibus. [& nostra.] Nos more nostro rem omnem in pauciora, ac prolixiora capita dispescuimus, suo quibusque præfixo titulo ad majorem rei distinctionem ac perspicuitatem.

[18] [Ratio interpretationis.] Ut aliquid addam de interpretatione Latina. Hæc a me servata ratio est. Pronomina οὗτος, αὐτὸς, hic, iste, particulam conjunctivam καὶ, &, nec non adverbium οὖν, igitur, itaque, creberrime in textu Græco repetita, sciens ac volens multis locis Latine suppressi, ne lectori stomachum facerem tam frequenti & insipida earumdem particularum repetitione, quam tam sæpe recantari vix sine saliva Latini ferunt. Accedit eo, quod verba quædam præsenti tempore expressa, per futurum reddiderim iis in locis, quibus videbatur hoc aperte constructio exigere. Nec vero tam fui religiosus, ut verbum verbo scrupulose reddiderim. Sua cuique linguæ loquendi atque scribendi proprietas est. Alia enimvero Græcis, alia Latinis constructionis est ratio: phrasis, energia, symmetria alterius linguæ ab altera perquam diversa. Dum fidus nimium quis affectat esse interpres, vix potest fieri, ut non eodem tempore sit hiulcus, infulsus, ingratus, ne dicam barbarus ac vitiosus. In versione Latina, a Surio edita, videntur non pauca occurrere, quæ Lector utriusque linguæ peritus, aliter fortasse enuntiata velit; de quibus in annotatis. De mea denique interpretatione sic habeto. Genuinum ac primigenium Auctoris sensum, quoad licuit salvis Latinæ locutionis idiotismis, sequi sum conatus, an vero sim assecutus, malim judicio id potius decidi alieno, quam meo. Supremum est, ut breviter Lectorem moneam de Vita jamjam danda.

[19] Si lucubrationes nostræ tam angustis finibus continerentur, [Gesta Symeonis miranda potius quam imitanda.] ut in illorum dumtaxat Vitis illustrandis operam ponerent, quorum tam ad venerationem clara est memoria, quam ad imitationem accommodata; pepercissem operæ, neque in mentem venisset umquam, Vitam S. Symeonis Sali latinitate donatam, ac notis illustratam typis vulgare. Nam sub finem ejusdem Vitæ tam multa occurrunt, inepta, stolida, absurda, ut rudibus offendiculo, doctis vero, & supra vulgus sapientibus, risu potius quam fide digna esse videantur. Sed alia prorsus ac longe melior erit rerum facies, si præcipiti rationis dictamine Symeonis gesta non metiaris, sed mature & pensiculate ea expendas, oculisque a terrena concretione defæcatis penitius introspicias; quo illud boni consequeris, ut Deum laudes, reverearis, ac mirabilem prædices in Sanctis suis, atque in nostro potissimum Symeone, quando illos ad nutum fingens suum, pertingit a fine usque ad finem, & fortiter ac suaviter disponit & ordinat omnem vitæ rationem, quantumlibet a communi hominum sensu abhorrentem; atque unum sic, alium aliter, per tramites toto cælo diversos, ad mansiones, quæ in domo Patris multæ sunt ac variæ, perducit. Plura ad præsens institutum suppeditat Prologus auctoris, quem tu inspice. Quorsum hæc pertinent? Ut perquam multa, quæ leges in decursu vitæ S. Symeonis, mirari noris, imitari non præsumas. Heroicam tamen sui despicientiam, fluxarum rerum contemptum, precandi studium, amorem Dei ac proximi, & cetera hujusmodi, quo ad poteris, inoffenso pede sequere & æmulare.

[20] Interea iis, quæ modo diximus, coronidis loco juvat imponere elegans ac disertum epiphonema eminentissimi Cardinalis Baronii, [Ejus elogium ex Baronio.] ad annum 548 ita loquentis: Vides in his plane, quam vehementer admireris Dei providentiam, dum quo tempore infatuata videri poterat Græcorum sapientia, cum jam Oriens prorsus sterilis redditus, parere desiisset doctissimos illos atque sanctissimos viros, qui, sicut antea, orbem terrarum scientia illustrarent, atque adversus hostes fidei Christianæ pugnarent ac superarent, virum excitat, qui se stultum fingens, omnium sapientissimus demonstraretur, simulque lusu quodam adversantes religioni Christianæ hæreticos, Judæos & magos vincat, ut plane illud cum Apostolo liceat exclamare: Ubi sapiens, ubi scriba, ubi inquisitor hujus seculi? Nonne stultam fecit Deus sapientiam hujus mundi? Ita graviter & apposite more suo Baronius.

§ V. Compendium vitæ S. Symeonis Sali e
Menologio Græco & Menæis; nec non memorabilia quædam ex Euagrii
Scholastici Historia Ecclesiastica, libro 4.

Menologium jussu Basilii imperatoris collectum, jam supra a nobis, & sexcentis aliis locis in hoc opere memoratumd, [Compendia vitæ S. Symeonis e Menologio.] brevi compendio nonnulla Symeonis nostri gesta perstringit. Idem fit in Menæis, idem in Euagrio. Atque ut a Menologio dicto incipiam, Latine reddo, quæ de Sancto & Socio ejus enuntiat die XXI Julii: Memoria SS. Patrum Symeonis, propter Christum stulti & Joannis. Deinde sic pergit: Hi Edessa urbe oriundi, sub regno Justini claruerunt. Postquam discessissent ad Sanctam civitatem, & vivificam Crucem adorassent, non amplius ad propria reversi sunt; sed ad monasterium sancti Gerasimi digressi, monasticum amplexi sunt institutum; & e monasterio egressi, iverunt in solitudinem, omnem exercitationem & austeritatem per annos quadraginta perferentes. Postea Joannes in solitudine remansit; Symeon vero ad Sanctam civitatem se contulit, & stultitiam mentitus, miracula multa in hac simulatione patravit. Dum autem extremum obiisset diem & ferretur ad sepulcrum a duobus hominibus pauperibus; Hebræus aliquis audivit plurimam symphoniam Angelicam, & ex ædibus suis prospiciens, videt duos solos, qui corpus ejus portabant. Et intellexit quod ille, qui non habebat cantantes homines, haberet cantantes Angelos. Joannes autem vita quoque excessit. In Menologio Basiliano de gestis Symeonis tantum est.

[22] Menæa Græcorum, typis excusa, [& Menæis] aliquanto prolixiorem vitæ S. Symeonis synopsin exhibent eodem die XXI Julii, quam e Græca Latinam facio. Hi Symeon & Joannes e civitate Edessa, quæ jacet in Syria, tempore Justini Junioris orti sunt (An natus fuerit S. Symeon tempore Justini Junioris, diximus satis in Commentario prævio, § 2.) divinoque desiderio accensi, iverunt ad Sanctam civitatem, & adorato vivifico ligno, ad S. Gerasimi monasterium se contulerunt. Et postquam accepissent sanctum habitum a S. Nicone, e monasterio, nondum exactis ibidem septem diebus, egressi, solitudinem petierunt, in qua annos quadraginta perseverarunt, decurso omnis exercitationis & austeritatis curriculo. Signatur fortasse hic tantum annus quadragesimus inchoatus, & conciliari sic potest cum Vita, quæ signat annos dumtaxat 39. Dehinc autem Joannes in solitudine permansit. Beatus vero Symeon ad Sanctam civitatem reversus est, precatusque, ut homines lateret, simulataque stultitia, ad civitatem Emesam accessit, in qua sub specie stultitiæ, multis patratis miraculis, in Domino requievit. In Menæis Græcis, a Matthæo Radero nostro Latine versis, quorum Ms. habemus, ita lego: Simulataque stultitia, Edessam patriam suam, accessit, in qua sub specie stultitiæ multa miracula patravit. Manifestus hic est error: non enim Symeon noster stultitiam simulavit, ac tot mirabilia patravit Edessæ, sed Emesæ, prout diserte asserunt Leontius in Vita, Euagrius, Menologium Basilii imperatoris, ac Menæa impressa. Unde lapsus hic irrepserit, ipse viderit. Sane idem Auctor in Viridario Sanctorum, quod in lucem edidit, Symeonis theatrum, de quo hic agitur, non Edessam, sed Emesam fuisse, scripsit ex Euagrio: Erat autem in Emisa Symeones. Hic inanis gloriæ vestem sic exuerat, ut ignorantibus desipere videretur &c. Reliqua dabuntur infra, interprete Valesio. Nunc ad Menæa redeamus.

[23] Et post mortem demum suam agnitus est, alio aliud quodpiam e miraculis ejus enarrante. Quædam autem inter alia, quæ patravit, miracula, ut in cognitionem venirent, concessum non est. Aliud itaque, idque postremum recensere necesse est. Dum viri duo illum efferrent neglectum, illotum, odoramento & cantu destitutum, & deferrent ad aliquod cœmeterium, nec non transirent domum cujusdam Hebræi, tanta apparuit frequentia psalmodiæ, tantaque hominum, melos canentium turba comitari jam ac præcedere, ut Hebræus prospiciens, & Sanctum a duobus dumtaxat hominibus pauperibus efferri videns, diceret: Beatus es Sale! quia, qui non habes cantantes homines, cælestes nactus es virtutes, qui hymnis te honorent. Hebræus itaque descendens, suis illum manibus complexus, terræ mandavit. Ac post dies aliquot veniens amicus ejus & synasceta [Joannes] reperit ipsum jam migrasse ad Dominum. A Menæis ad Euagrium venio.

[24] Notior viris historiophilis Euagrii Scholastici auctoritas est, [& ex Euagrio Scholastico] quam ut ejus fides, sinceritas, & accuratio pluribus hoc loco commendari debeant. Unicum dumtaxat a Lectore notari velim, seu potius in memoriam revocari, id quod præfati sumus jam nunc, Euagrium nostro Symeoni contemporaneum fuisse. Ad hæc, quo tempore hic patrabat res adeo mirabiles Emesæ, degebat Euagrius Antiochiæ. Quo fit, ut idem utriusque vitæ tempus, & regionis tractus idem, tametsi habitarint locis non adeo propinquis inter se, reddant indubitatiorem fidem eorum, quæ ex Historia ejus Ecclesiastica delibo, juxta interpretationem Henrici Valesii; ne quidquam, quod ad Symeonem pertineat, neglectum esse videatur: [S. Simeon gloriæ osor,] Fuit etiam in Emisenorum urbe Simeones, qui inanis gloriæ fastum omnem adeo exuerat, ut ab universis, quibus erat ignotus, pro fatuo haberetur, licet omni genere sapientiæ, & divina gratia abundaret. Porro hic Simeones seorsum ab aliis plurimum degebat, nullum omnino mortalium sinens cognoscere, quandonam, aut quo modo Deum precaretur, nec quo tempore domi aut jejunaret, aut cibum caperet. Interdum etiam in viis publicis aut in foro agens, e statu mentis deturbatus videbatur, nec prudentiæ ac solertiæ quidquam præ se ferre. Nonnumquam in tabernam irrepens, obviis cibis utebatur, dum esuriret. Quod si quis inclinato capite eum salutasset, ipse iratus illico aufugiebat, metuens ne virtus illius a vulgo deprehenderetur. Et hoc quidem modo Simeones in foro se gerebat. Erant tamen quidam ejus familiares, quibuscum versari consueverat absque ulla simulatione. Et vero intimum Symeoni fuisse Joannem diaconum Emesenum, cui & cor aperire, quocum agere solebat deposita omni simulatione stultitiæ, narratur infra in Vita capite I, IV, VI & VIII; & jam nunc notavimus supra.

[25] Ex his quidam ancillam habuisse dicitur, quæ cum a nescio quo stuprata, [amans infamiæ.] prægnans esset, & cogeretur a dominis ut auctorem hujus flagitii nominaret, Simeonem clanculo cum ipsa rem habuisse dixit, & ex illo se gravidam esse; juraturamque se, rem ita se habere, ac, si opus foret, etiam convicturam. Quod cum audiisset Simeones, assensus est, carnem se gestare dicens, rem admodum fragilem atque imbecillam. Cumque hujus rei fama ubique divulgata esset, gravique ignominia, ut quidem videbatur, aspersus esset Simeones, subducere e medio se cœpit, simulans se pudore suffundi.

[26] [Futura prædicit ac miraculum patrat:] Postquam igitur dies pariendi advenisset, & mulier parientium more sederet in lecto, parturitio quidem immensos atque intolerabiles dolores afferens, in extremum vitæ discrimen mulierem adduxerat: partus vero minime promovebatur. Cum igitur Simeones consulto illuc advenisset, rogatus ab iis qui aderant, ut precationem faceret; affirmavit ille coram omnibus, mulierem non prius esse parituram, quam confessa esset, quisnam infantis, quem in utero gestabat, pater fuisset. Quod cum illa fecisset, & verum infantis patrem nominasset, statim infans erupit, veritate ipsa quasi obstetricante Idem hoc factum narratur infra a Leontio capite V.

[27] [subvenit inediæ meretricis:] Idem aliquando visus est introire in cubiculum meretricis: cumque januam occlusisset, solus cum sola moratus est. Ostio deinde reserato, cum se fuga proripuisset, circumspiciens undique, num quis ipsum videret, eo magis auxit suspicionem. Adeo ut ii, qui illum viderant, mulierem adduxerint, & ex illa sciscitati sint, quid sibi vellet Simeonis ad illam ingressus, & tam diuturni temporis mora. At illa juravit se triduo, antequam ille venisset, ob rerum necessariarum penuriam, nihil præter aquam gustasse; Simeonem vero obsonia & cibos & vas vini ad se attulisse, obseratisque foribus mensam apposuisse, jussisseque ut cœnaret, & dapibus sese exsatiaret, quippe quæ satis afflicta esset inedia. Simul reliquias ciborum, qui allati fuerant, proferebat. Hoc quidem non invenio in Vita expresse narratum a Leontio; occurrunt tamen in ea non pauca, quæ ob affinitatem suadere possint illud vere contigisse.

[28] [in terræ motu stare jubet columnas.] Idem præterea cum immineret terræ motus ille, quo Phœnice maritima concussa est, & quo Berythus & Byblus ac Tripolis præ reliquis urbibus vexatæ sunt, flagello in altum sublato, ex columnis, quæ erant in foro, plerasque verberare cœpit, inclamans his verbis: State, saltandum vobis est. Et quoniam nihil temere aut inconsulto ab eo fiebat, hi, qui aderant, studiose notarunt columnas, quas ille prætergressus minime verberarat. Quæ quidem haud multo post corruerunt, terræ motu subversæ. Sed & plurima alia ab eo gesta sunt, quæ peculiare opus desiderant. Peculiare illud opus concinnavit Leontius, plura edoctus a Joanne diacono Emeseno, uti supra rursum insinuavimus; cum antea non scripsisset nisi compendium; prout fatetur ipsemet sub Vitæ finem, quam conscripsit. De terræ motu agitur apud Leontium capite V, uti & de tempore ejus, in Commentario prævio. Sed nunc his præmissis Vitam prolixiorem subjiciamus.

VITA
Auctore Leontio, Neapoleos in Cypro Episcopo, Sancti coævo.
Ex codice Vaticano, signato num. 819,
collata cum ea, quæ est apud Surium, Tom. 3. pag. I.

Symeon Salus, prope Emesam in Syria (S.)

A. Leont. Ex Mss.

PROLOGUS AUCTORIS.

Οι τὸ διδασκαλικὸν πρὸς ἀλλήλους σπεύδοντες μεταδιώκειν ἀξίωμα, ὠφείλουσιν ἐκ τοῦ ἑαυτῶν βίου τὴν ἑτέρων διδασκαλίαν ὑποδεικνύειν, κατὰ τὴν θείαν φωνὴν, τὴν λέγουσαν· οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα, καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν, τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Μήπως ἑτέρους νουθετεῖν καὶ καταρτίζειν, καὶ ὁδηγεῖν σπεύδοντες, πρὶν ἑαυτοὺς διδάξωσιν, καὶ ἐκκαθάρωσιν διὰ τῆς τῶν θείων ἐντολῶν ἐργασίας, λάθωσιν πρὸ τούτων οἰκεῖον νεκρὸν κλαῦσαι, περὶ τὸν τοῦ ἑτέρου ἀσχολησθέντες, καὶ πληρωθῇ ἐπ᾽ αὐτοῖς τὸ ἀψευδὲς, καὶ ἀρμόζον αὐτοῖς λόγιον, τὸ φάσκον· ὅστις μὴ ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. Καὶ πάλιν· Ὑποκριτὰ ἔκβαλλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε ἐμβλέψεις, καὶ τὰ ἑξῆς. Διὸ καὶ ὁ τῶν πράξεων τῶν ἀποστόλων σοφὸς συγγραφεὺς περὶ τοῦ μεγάλου καὶ ἀληθινοῦ ἡμῶν θεοῦ καὶ διδασκάλου οὕτως φησίν· ὧν ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς ποιεῖντε καὶ διδάσκειν· τοῦτο γὰρ καὶ Παῦλος τὸ μέγα σκεῦος τῆς ἐκκλησίας, ἐπιπλῆττον τοῖς Ῥωμαίοις, ἔγραφεν οὕτως λέγων· εἶτα ὁ διδάσκων ἕτερον, σεαυτὸν οὐ διδάσκεις; καὶ τὰ ἑξῆς. Ἐπεὶ οὖν ἐξ οἰκείου βίου διδασκαλίας, καὶ τῆς κατ᾽ ἀρετὴν ἐργασίας εἰκόνα καὶ τύπον προθειναι ἀδυνατοῦμεν, τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας ἐν ἑαυτοῖς πανταχοῦ περιφέροντες, φέρε κᾂν ἐν τῆς ἑτέρων ἐργασίας, καὶ τῶν ἄλλοις πονηθέντων ἱδρότων τροφὴν ὑμῖν σήμερον μὴ ἀπολλυμένην, ἀλλ᾽ ὁδηγοῦσαν πρὸς ζωὴν αἱώνιον τὰς ἡμετέρας ψυχὰς, ἀνακαλύψομεν.

[2] Ἄρτος μὲν γὰρ τὸ σῶμα στηρίζει· λόγος δὲ θεοῦ τὴν ψυχὴν πρὸς ἀρετὴν σπουδαίως διαγείρει, καὶ μάλιστα τῶν ῥαθυμοτέρων περὶ τὴν ἐργασίαν τῶν θείων παραγγελμάτων ἀμελῶς διακειμένων· τοῖς μὲν γὰρ σπουδαίοις καὶ τῇ διανοίᾳ πρὸς θεὸν ἀνακειμένοις, ἱκανὴ καὶ ἡ συνείδησις πρὸς διδασκαλίας ὑπόθεσιν, πάντα τὰ ἀγαθὰ συμβουλεύουσα, καὶ πάντων τῶν πονηρῶν ἀποστρέφουσα. Τοῖς δὲ ἔτι τούτων ταπεινοτέροις χρεία ἐστιν τῆς τοῦ γαραπτοῦ νόμου παραγγελίας καὶ ὑποθέσεως. Εἰ δέ τις τὸν τὸν πρῶτον καὶ τὸν δεύτερον τρόπον τῆς πρὸς ἀρεθὴν φερούσης ὁδοῦ διακρούσεται, ἀνάγκη τοῦτον κᾂν ἐκ τῆς τῶν ἄλλων σπουδῆς καὶ φροντίδος, τῆς τε κατ᾽ ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, τῆς τε δι᾽ ἀκοῆς καὶ διηγήσεως πρὸς αὐτὸν καταντώσης, πόθῳ θείῳ διεγερθῆναι, καὶ τὸν τῆς ψυχῆς ὕπνον ἐξ ἑαυτοῦ ἀποτινάξασθαι, καὶ τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην ὁδεῦσαι ὁδὸν, καὶ τῆς αἰωνίου λοιπὸν ἀπάρξασθαι ζωῆς. καὶ γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστιν, καὶ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ἐξουσίᾳ κεῖται, τῷ πόθῳ τῶν μελλόντων, τῶν παρόντων ὡς παρερχομένων καταφρονῆσαι, ἢ πάλιν πόθῳ καὶ ἐπιθυμίᾳ τῶν παρόντων, τῶν ἀπεράντων ἀγαθῶν ἀποτυχεῖν· καὶ ὅτι ἀληθὴς τὸ λεγόμενων, ἐλέγχουσιν ἡμᾶς, πάντες μὲν οἱ ἀπ᾽ αἰῶνος ἄνθρωποι, οἱ τῷ θεῷ εὐαρεστήσαντες, τῆς ἡμετέρας καὶ αὐτοὶ φύσεως ὑπάρχοντες, μάλιστα δὲ οἱ ἐν τῆ ἡμετέρᾳ γενεᾷ φωστῆρες ἀναδειχθέντες· ὧν εἷς καὶ οὗτος ὁ πάνσοφος Συμεὼν καθέστηκεν, καὶ πολύγε τῶν πολλῶν αἰδεσιμώτερος, διότι εἰς τοσοῦτον καθαρότητος, καὶ ἀπαθείας ὕψος ἀνέδραμεν, ὥστε διὰ τῶν δοκούντων τοῖς ἐμπαθεστέροις καὶ σαρκοδεστέροις μολυσμὸν καὶ βλάβην καὶ ἐμπόδιον τοῦ πρὸς ἀρετὴν βίου αὐτοῖς ἐμποιεῖν, διὰ τούτων οὗτος ὁ καθαρώτατος, ὥσπερ μαργαρίτης διὰ βορβόρου ἀμολύντως διώδευσε. Λέγω δὴ διὰ τῆς ἐν πόλει διατριβῆς, καὶ τῆς τῶν γυναικῶν ἀναστροφῆς, καὶ τῆς λοιπῆς βίου ἀπάτης, δεῖξαι σπεύσας ἀληθῶς τοῖς ῥαθυμοτέροις καὶ προφασιζομένοις ἀδυναμίαν πρὸς τὸν κατ᾽ ἀρετὴν βίον, τὴν ἐκ θεοῦ παρεχομένην δύναμιν τοῖς γνησίως ἐκ ψυχῆς ἁπάσης αὐτῷ λειτουργοῦσιν, κατὰ τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας.

[3] Αἰτῶ δὲ πάντας, τοὺς τῆς προκειμένης ἡμῖν περὶ τῆς ἀγγελικῆς αὐτοῦ πολιτείας διηγήσεως ἀκροωμένους ἢ ἐντυγχάνοντας, μετὰ φόβου τοῦ Κυρίου τοῖς λεγομένοις προσέχειν, καὶ τῆς πρεπούσης ἀληθινῆς χριστιανοῖς πίστεως ἀδιαστάκτου. Οἴδαμεν γὰρ ὅτι τοῖς ἀφρονεστέροις καὶ καταφρονιταῖς, ἄπιστα δόξομεν καὶ λέγειν, καὶ γελοίων ἄξια. Εἰ δὲ ἤκουσαν τοῦ εἰπόντος· Ὁ θέλων σοφός εἶναι ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, μωρὸς γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός. καὶ πάλιν· ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν. καὶ πάλιν· ὅτι τὸ μωρὸν τοῦ θεοῦ, σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστὶν, οὐκ ἂν τοῖς ὑπὸ τούτου τοῦ ὄντως ἀθλητοῦ κατεργασθεῖσιν ὡς γελοίοις προσεῖχον. Ἀλλ᾽ ἢ μᾶλλον καὶ πλέον τῶν τὰς λοιπὰς τῆς ἀρετῆς πολιταίας μετελθόντων ἐθαύμαζον. Οὐ δὲ γὰρ ἀγύμναστος ἔτι ὢν, τοῦ ἐπιστατοῦντος δεόμενος ἐπὶ τὸν κόσμον ἐχώρησεν· ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐπὶ τῶν πολεμικῶν παρατάξεων ὁρῶμεν γινόμενον, ὅτ᾽ ἂν ἅπας ὁ στρατὸς ὁμοθυμαδὸν ἔστηκεν, οἵτινες τῇ τοῦ θεοῦ δυνάμει, καὶ τοῖς ἐπικειμένοις αὐτοῖς στρατιωτικοῖς ὅπλοις, καὶ τῇ διαφόρῳ πολεμικῇ καὶ πολυχρονίῳ ἐμπειρίᾳ καταθαῤῥοῦσιν, οὗτοι καὶ μόνοι εἰς μονομαχίαν ἐκ τοῦ πλήθους κατὰ τῶν ἀντιπάλων ἐκπηδῶσιν· Οὕτω καὶ αὐτὸς ποιεῖ, ὅτ᾽ ἂν καλῶς καὶ νομίμως τὸν καλὸν ἀγῶνα ἐπύκτευσεν. Ὀτ᾽ ἂν τῇ τοῦ πνεύματος δυνάμει ἑαυτὸν τεθωρακισμένον ἴδεν, ὅτ᾽ ἂν τὴν δύναμιν κατ᾽ αὐτοῦ, τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων, καὶ σκορπίων, εἴληφεν, ὅτ᾽ ἂν τὴν τῆς σαρκὸς πύρωσιν, τῇ τοῦ ἁγίου πνεύματος δρόσῳ κατέσβεσεν, ὅτ᾽ ἂν ἁπάσης τῆς τοῦ βίου αὐτοῦ τρυφῆς καὶ δόξης, ὡς ἀράχνης, κατέπτυσεν.

[4] Καὶ τί δεῖ πλέον λέγειν; ὅ τ᾽ ἂν τὴν ἀπάθειαν ὡς ἱμάτιον ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν διὰ ταπεινοφροσύνης πρὸς ἑαυτὸν ἐπεσπάσατο, καὶ τῆς υἱοθεσίας κατηξιώθη, κατὰ τὴν φωνὴν, τὴν ἐν τῷ ἄσματι τῶν ἀσμάτων, περὶ τῆς καθαρᾶς καὶ ἀπαθοῦς ψυχῆς εἰρημένην· Ὅτι ὅλη καλή, φησιν ὁ Χριστὸς πρὸς τὴν ψυχὴν, ὅλη καλὴ ἡ πλησίον μου, καὶ μῶμος ἐν αὐτῇ οὐκ ἔστιν. Τότε καὶ αὐτὸς ἐπὶ τὸν κόσμον, ὥσπερ εἰς μονομαχίαν, ἐκ τῆς ἐρήμου κατὰ τοῦ διαβόλου θεόλεκτος ἐξεπήδησεν· οὐ δίκαιον γὰρ ᾤετο τὸν οὔτω παρὰ θεοῦ τιμηθέντα καὶ ὑψωθέντα, τῆς τῶν ὁμοφύλων καταφρονίσαι σωτηρίας, ἀλλὰ μνημονεύσας τοῦ εἰπόντος· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς ἑαυτὸν, ὃς καὶ μορφὴν δούλου ἐνδύσασθαι ἀτρέπτως, διὰ τὴν τοῦ δούλου σωτηρίαν, οὐκ ἀπηξίωσεν. Μιμεῖται καὶ αὐτὸς τὸν δεσπότην τὸν οἰκεῖον, τὴν οἰκείαν ἀληθῶς ψυχὴν καὶ σῶμα θεὶς, ἵνα τινὰς σώσει. Ἀναγκαῖον δὲ πρὸ πάντων, τὸν τρόπον τῆς εἰς τὸν κόσμον ἐκ τῆς ἐρήμου αὐτοῦ ἐλεύσεως ὑμῖν διηγήσασθαι. Εἶθ᾽ οὕτως τὰ παράδοξα αὐτοῦ καὶ ἀξιωθαύματα πράγματα. Συμεώνης.

Qui docendi auctoritate apud alios valere student, e propria sua vita debent ostendere doctrinam, [Aliorum doctores] quam alios doceant, juxta divinæ vocis oraculum: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona, & glorificent patrem vestrum, qui in cælis est. [Matth. 5.] Ne dum alios prius monere, instruere, & in viam ducere student, quam ipsi se docuerint, & expurgaverint per divinorum mandatorum observationem, ante obliviscantur proprium mortuum flere, quam de alieno laborent, & in illis impleatur, verum hoc, & ipsis congruum eloquium, quod dicit: Qui non fecerit & docuerit, hic minimus vocabitur in regno cælorum. [Matth. 7.] Et iterum; Hypocrita ejice primum trabem ex oculo tuo, & tunc inspicies: &c. Ideo sapiens quoque actuum Apostolorum scriptor de magno ac verace Deo nostro & magistro sic loquitur: Quæ cœpit Jesus facere & docere. Hoc enim & Paulus, magnum Ecclesiæ vas, Romanos increpans, scripsit, sic dicens: Tu, qui alium doces, te ipsum non doces? [Act. I., Rom. 2.] &c. Quoniam ergo e vita nostra, doctrinæ & operationis, [quales esse debeant.] quæ secundum virtutem est, imaginem & figuram proponere non possumus, peccati affectiones ubique in nobis circumferentes; age, vel ex aliorum operatione, & ex sudoribus, qui ab aliis exantlati sunt, alimentum, quod vobis hodie non pereat, sed animas nostras adducat in vitam æternam, revelabimus.

[2] Nam panis quidem confirmat corpus, divinus autem sermo animam excitat ad virtutem, [Divinus sermo] maxime eorum, qui negligentiores sunt, & in divinorum mandatorum executionem segniter incumbunt. Nam diligentibus, & cogitatione Deo inhærentibus, sufficit conscientia, ad doctrinæ fundamentum jaciendum, quæ omnia bona conciliat, & avertit ab omnibus malis. [cibus animæ.] Sed illi, qui hisce viliores sunt, indigent legis scriptæ declaratione, & argumento. Si vero aliquis primum & secundum modum viæ, quæ ducit ad virtutem, repulerit; necesse est, hunc ex studio etiam aliorum & cura, quæ per auditum & narrationem ad ipsum devenerit, divino desiderio excitari, somnum animæ a se ipso excutere, angusta tritaque via incedere, & vitam æternam in posterum auspicari. [Usum creaturarum, vel abusum] Etenim penes nos est, & in nostra positum potestate, desiderio futurorum, præsentia, tamquam pertranseuntia, contemnere; aut contra desiderio & cupiditate præsentium, bonis, numquam terminandis frustrari. Et verum esse id, quod dictum est, convincunt nos quidem omnes homines, [nobis liberum esse] qui a seculo sunt, qui Deo placere studuerunt, tametsi ejusdem nobiscum consortes essent naturæ maxime vero qui in a ætate nostra, luminaria apparuerunt. Quorum unus hic sapientissimus Symeon b extitit, multorum præ multis venerabilior. Eo quod ad tantum puritatis & impassibilitatis fastigium conscendit, ut per ea, quæ in via virtutis videntur afferre piaculum, damnum, ac impedimentum illis, qui pravis affectionibus & carni adstrictiores sunt, per ea, inquam, purissimus ille Symeon, sicut margarita, impollute transierit. [Symeonis exemplo probatur.] Loquor sane de commoratione ejus in civitate, mulierum conversione, & reliqua vitæ ejus fraude; festinans vere ostendere, desidiosioribus, & impotentiam causantibus ad vitam cum virtute transigendam, præberi a Deo vires, sincere ex tota anima ipsi minstrantibus, contra spiritus malitiæ.

[3] [Gesta ejus miranda.] Rogo autem omnes, qui de angelicæ conversationis ejus, quæ præ manibus est, narratione audiunt vel legunt, ut cum timore Domini attendant iis, quæ dicuntur, & verace, quæ Christianos decet, atque inconcussa fide. Novimus enim futurum, ut iis, qui amentia & contemptu laborant, incredibilia videamur dicere, & risu digna. Si vero audiverunt dicentem: Qui vult sapiens esse in hoc seculo, stultus fiat, ut sit sapiens. [I Cor. 3.] Et iterum: Nos stulti propter Christum. Et iterum: Quia quod stultum est Dei, sapientius est hominibus; non rebus ab illo vero pugile gestis, tamquam ridiculis, attendant; sed potius & plus mirentur, quam eos, qui in ceterarum virtutum curriculo versati sunt. [I Cor. 4., I Cor. 1.] Nec enimvero adhuc inexercitatus existens & præfecti indigus, in mundum venit; sed quemadmodum in bellicis ordinibus fieri videmus, dum universus exercitus simul stetit; aliqui propriæ, seu potius Dei virtuti, & bellicis armis, quæ in promptu sunt, & diversæ in bellicis rebus, ac diuturnæ experientiæ confidunt; hi vel soli ad singulare certamen e multitudine contra adversarios exsiliunt. Sic & ille fecit, quando belle & legitime pulcrum certamen certavit; quando virtute spiritus tamquam thorace indutum se vidit; quando virtutem ab ipso accepit calcandi supra serpentes & scorpiones; quando carnis inflammationem rore Spiritus sancti extinxit; quando universas vitæ hujus delicias & gloriam, sicut araneam, contempsit.

[4] Et quid verbis opus est? quando impatibilitatem, tamquam vestimentum intra & extra per humilitatem ad se attraxit, & filii adoptivi dignitatem est consecutus, juxta vocem, quæ in Cantico canticorum, de pura & passionis experte anima, est dicta: Quia tota pulcra, dicit Christus ad animam, tota pulcra, quæ mihi propinqua est, & macula non est in ea. [Cant. 4.] Tunc ille in mundum tamquam in singulare certamen ex solitudine contra diabolum a Deo electus exsiliit. Non enim putabat æquum esse, ut, qui ita a Deo honoratus & exaltatus esset, proximi negligeret salutem; sed memor illius, qui dixit: Diliges proximum tuum, sicut te ipsum; qui & formam servi induere immutabiliter, propter servi salutem, non est dedignatus; ipse etiam imitatur Dominum suum, propriam vere animam & corpus ponens, ut haberet, quos etiam imitatur Dominum suum, propriam vere animam & corpus ponens, ut haberet, quos salvaret. [Matth. 5. 19. 22.] Necessarium vero est, ante omnia vobis narrare, quo pacto e solitudine in publicum prodierit: postea de rebus ab ipso gestis, quæ opinionem superant, & admiratione dignæ sunt, habiturus sum sermonem.

ANNOTATA.

a Leontius itaque S. Symeoni coævus.

b Ab Euagrio lib. 4. Eccl. Histor. cap. 33, & Nicephoro lib. 17 Eccl. Histor. scribitur Συμεώνης, & Latine redditur Symeones.

CAPUT I.
Symeonis & Joannis peregrinatio ad loca sancta, occasio melioris vitæ.

Ἐν τοῖς χρόνοις τῆς βασιλείας τοῦ ἐν ἁγίοις Ἰουστινιανοῦ τοῦ βασιλέως, παραγινομένων τῶν φιλοχρίστων, καὶ τοὺς ἁγίους τοῦ Χριστοῦ τόπους προθυμουμένων προσκυνεῖν, τοὺς ἐν τῇ ἁγίᾳ πόλει κατὰ συνήθειαν, ἐν τῇ ὑψώσει τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ. Γινώσκουσιν δὲ πάντες οἱ ἐκεῖσε παραγενέσθαι εἰωθότες ἐν ταύτῃ τῇ ἁγίᾳ καὶ πανυμνήτῳ ἑορτῇ, ὅτι σχεδὸν ἐκ πάσης τῆς οἰκουμένης συντρέχουσι τῶν λαῶν τὰ φιλόσταυρα, καὶ Χριστοφόρα πλήθη. Ἐν τῇ αὐτῇ ἀοιδήμῳ ἑορτῇ, συνέβη, τινὰς δύο νεωτέρους, ἀπὸ Συρίας ὄντας, συντυχεῖν ἀλλήλοις κατ᾽ οἰκονομίαν θεοῦ. ὄνομα τῷ ἑνὶ Ἰωάννης, καὶ ὄνομα τῷ ἑτέρῳ Συμεών. Ὡς οὖν διέτριψαν ἐκεῖσε ἡμέρας ὀλίγας, καὶ τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ ἑορτῆς τελειωθείσης, ἀνεχώρει λοιπὸν ἕκαστος εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. Ἐπεὶ κατ᾽ εὐδοκίαν τοῦ φιλανθρώπου θεοῦ ἔσχον οἱ δύο οὗτοι νεώτεροι τὴν συντυχίαν καὶ τὴν ἀγάπην μετ᾽ ἀλλήλων, οὐκ ἔτι ἐχωρίσθησαν ἀπ᾽ ἀλλήλων. Διόπερ καὶ ἐπὶ τὸ ἀναλύσαι εἰς τὰ ἴδια, ὁμοθυμαδὸν ὥδευσαν μετὰ καὶ τῶν γονέων αὐτῶν. εἶχεν μὲν γὰρ ὁ Ἰωάννης πατέρα μὲν γέροντα, μητέρα δὲ οὔ· ἦν δὲ καὶ ζευχθεὶς γυναικὶ ἐν αὐττῷ τῷ χρόνῳ. ἦν γὰρ ὡς ἐτῶν κβ᾽. Ὁ δὲ Συμεὼν πατέρα μὲν οὐκ εἶχεν, μητέρα δὲ μόνην γαραῦν ὡς ἐτῶν π᾽, οὐδένα δὲ ἄλλον τὸ σύνολον εἶχεν· πάντες οὖν ἦσαν μία συνοδία, καὶ ὡς κατέβησαν τὸ κατόφορον τῆς Ἱεριχῶ, καὶ ἐπέρασαν τὴν πόλιν, θεωρεῖ τὰ μοναστήρια τὰ πέριξ τοῦ Ἰορδάνου ὁ Ἰωάννης, καὶ λέγει συριστὶ τῷ Συμεών· Οἶδας τινες μένουσιν εἰς τὰ ὁσπίτια ταῦτα ἀπέναντι ἡμῶν; λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος, τίνες; ὁ δὲ Ἰωάννης φησὶν, ἄγγελοι τοῦ θεοῦ. Λέγειν αὐτῷ ὁ Συμεὼν ὡς θαυμάσας· δυνάμεθα ἆρα ἰδεῖν αὐτούς; λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος, ἐὰν γινόμεθα ὥς τινες ἐξ αὐτῶν, ναί. Ἐκαθέζοντο οὖν καὶ οἱ δύο εἰς ἵππους, ἦσαν γὰρ εὔποροι σφόδρα οἱ τούτων γονεῖς· Καθελτόντες εὐθέως ἀπὸ τῶν ἵππων, ἔδωκαν αὐτοὺς τοῖς δούλοις αὐτῶν, εἰπόντες· προλάβετε ἡμᾶς. προσεποιήσαντο γὰρ πρὸς τόπον καθέζεσθαι. Κατὰ συγκυρίαν δὲ εὑρέθησαν ἐπάνω τῆς παραστρατιζούσης ὁδοῦ, καὶ ἀποφερούσης εἰς τὸν ἅγιον Ἰορδάνην.

[6] Ἐστάθησαν οὖν ἀμφότεροι, καὶ λέγει ὁ Ἰωάννης, ὑποδεικνύων τῷ δακτύλῳ τῷ συμεὼν· ἰδοὺ ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ὁδὸν τοῦ ἁγίου Ἰορδάνου, καὶ ἰδοὺ ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὸν θάνατον, δείξας αὐτῷ τὴν ὁδὸν τὴν δημοσίαν, δι᾽ ἧς προέλαβον οἱ γονεῖς αὐτῶν. Δεῦρο οὖν εὐξώμεθα, καὶ σταθῶμεν ἕκαστος ἡμῶν εἰς μίαν ἐξ αὐτῶν, καὶ λάχωμεν, καὶ εἴ τινι λάχει, ἐκείνην τὴν ὁδὸν πορευώμεθα. Κλίναντες οὖν γόνυ, καὶ στενάξαντες εἶπον᾽ ὁ θεὸς, ὁ θεὸς, ὁ θεὸς, θέλων ὅλον τὸν κόσμον σῶσαι, αὐτὸς τὸ θέλημά σου φανέρωσον τοῖς δούλοις σου. καὶ λαχόντων αὐτῶν, ἔλαχεν ἀπὸ τοῦ Ἰωάννου δέκα ὁ Συμεών. ἵστατο δὲ εἰς τὴν ὁδὸν τὴν ἀποφέρουσαν εἰς τὸν ἅγιον Ἰορδάνην. Τότε περιχαρεῖς γενόμενοι, ἁπάντων τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς, καὶ τῶν γονέων ὡς ὄναρ ἐπιλαθόμενοι, κρατήσαντες κατεφίλησαν ἑαυτούς. Ἦσαν δὲ καὶ τὰ γράμματα τὰ ἑλληνικὰ εἰς ἄκρον ἐκμαθόντες, καὶ φρονήσει πολλῇ κεκοσμημένοι. Ταῦτα δὲ πάντα ἐξηγήσατο ὁ ἐνάρετος Συμεών τινι ἐν Ἐμέσῃ, ἔνθα καὶ τὸν σαλὸν προσεποιήσατο, διακόνῳ τῆς ἁγίας καθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς αὐτῆς Ἐμεσινῶν πόλεως, ἀνδρὶ θαυμαστῷ, καὶ ἐναρέτῳ, ὃς καὶ ἐκ τῆς προσούσης αὐτῷ θείας χάριτος, ἐνόησε τὴν ἐργασίαν τοῦ γέροντος, εἰς ὃν καὶ θαῦμα φοβερὸν ἐποίησεν οὗτος ὁ μακάριος Συμεὼν, οὗτινος θαύματος ἐν τῷ ἰδίῳ τόπῳ μνημονεύσομεν. Οὗτος οὖν ὁ είρημένος θεοφιλής Ἰωάννης, ὁ ἐνάρετος διάκονος, αὐτὸς ἡμῖν τὸν ἅπαντα βίον σχεδὸν τοῦ πανσόφου διηγήσατο, τὸν κύριον προβαλλόμενος τῶν λεγομένων μάρτυρα, ὡς ὅτι οὐδὲν κατὰ προσθήκην ἐπέγραψε τῷ διηγήματι, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ τὰ πλεῖστα ἐκ τοῦ χρόνου ἐπελάθετο.

[7] Κατερχομένων οὖν αὐτῶν, φημι, τὴν ὁδὸν τὴν ἀληθῶς εἰς τὴν ζωήν αὐτοὺς ὁδηγήσασαν, ἦν ἰδεῖν αὐτοὺς ἀγαλλιωμένους καὶ τρέχοντας, ὡς Πέτρον καὶ Ἰωάννην ἐπὶ τὸν ζωοποιὸν τοῦ Κυρίου τάφον, καὶ ἀλλήλους τῇ προθυμίᾳ διεγείροντας, καὶ προθυμοποιοῦντας. Ὁ μὲν γὰρ Ἰωάννης ἐφοβεῖτο, μήπως ἡ συμπάθεια τῇ μητρὸς ἀνακόψῃ τὸν Συμεών. Ὁ δὲ πάλιν ἐδίσταζε, μὴ ἡ προσπάθεια τῆς νεογάμου γυναικὸς, ὥσπερ μαγνῆτις λίθος, πρὸς ἑαυτῆν ἐπιστρέψῃ τὸν Ἰωάννην. Καὶ λοιπὸν ἐκ τούτου ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον νουθετητικοῖς καὶ παρακλητικοῖς ἐκέχρηντο λόγοις· καὶ ὁ μὲν ἔλεγεν· μηδὲν ῥαθυμήσῃς, ἀδελφὲ Συμεὼν· ἐλπίζομεν γὰρ εἰς τὸν θεὸν, ὅτι τῇ σημερινῇ ἡμέρᾳ ἀνεγεννήθημεν· τί γὰρ ἡμᾶς τὰ μάταια ἐκεῖνα τοῦ βίου πράγματα, καὶ ὁ πλοῦτος ὠφελῆσαι ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἐδύναντο, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ βλάψαι; οὐδὲ ἡ νεότης πάλιν, καὶ τὸ κάλλος, τὸ προκείμενον τῷ σώματι ἡμῶν εἰς τέλος ἀμάραντον διαμένει. ἀλλ᾽ ἢ ὑπὸ τοῦ γήρους τῷ καιρῷ, ἢ ὑπὸ θανάτου τοῦ προσκαίρου ἀπόλλυται. καὶ ὡς ταῦτα καὶ πολλῷ πλείονα ἔλεγεν πρὸς τὸν Συμεῶνα ὁ Ἰωάννης, πάλιν ἀντεφθέγγετο ἐκεῖνος, καὶ τὰ ὅμοια ἐδυσώπει καὶ ἔλεγεν· ἐγὼ μὲν, ἀδελφὲ Ἰωάννη, οὔτε πατέρα οὔτε ἀδελφοὺς, οὔτε ἀδελφὰς κέκτημαι, εἰ μὴ τὴν ταπεινὴν γρέαν ἐκείνην, τὴν ἐμὲ γεννήσασαν· οὐ τοσοῦτον δὲ πόνον ογίζομαι περὶ ἑαυτοῦ, ὅσον σου τὴν καρδίαν φοβοῦμαι, μήπως τὸ κράσμα * τῆς νεογάμου γυναικὸς ἀποσπάσῃ σε ἐκ τῆς ὁδοῦ ταύτης τῆς ἀγαθῆς. Ὡς οὖν ταῦτα καὶ πλείονα τούτων πρὸς ἀλλήλους ἀντεφιλολογοῦντο, καταντῶσιν εἰς μοναστήριον τὸ καλούμενον τοῦ ἀββᾶ Γερασίμου. ἦσαν γὰρ καὶ τοῦτο εὐξάμενοι· ὅτι κύριε ὁ θεὸς, ἐν οἵῳ κελεύεις ἡμᾶς ἀποτάξασθαι μοναστηρίῳ, εὕροιμεν τὴν θύραν ἀνοικτὴν, ὅπερ καὶ γέγον ν. ἦν οὖν ἐν τούτῳ τῷ μοναστηρίῳ ἀνὴρ θαυμάσιος ὀνόματι Νίκων, ἄνθρωπος ἀληθῶς κατὰ τὴν προσηγορίαν, καὶ τὴν πολιτείαν κτησάμενος. Νίκων γὰρ ὑπῆρχε πᾶσαν δαιμονικὴν παράταξιν θαύμασι καὶ σημείοις καταλάμπων, καὶ προφητείας ἀξιώματι ὑπὸ θεοῦ τετιμημένος, ὃς καὶ προέγνω τὴν τούτων τῶν μακαρίων παρουσίαν, φησὶ γὰρ ἑωρακέναι αὐτὸν κατὰ τοὺς ὕπνους τῇ ἡμέρᾳ, ἐν ᾗ παρεγένοντο, τινὰ λέγονθα αὐτῷ· ἀνάστα καὶ ἄνοιξον τὴν θύραν τῆς ποίμνης ἵνα εἰσέλθωσι τὰ πρόβατά μου, ὅπερ καὶ ἐποίησεν·

[8] Ὠς οὖν παραγενόμενοι εὕρον τὴν θύραν ἀνεῳγμένην, καὶ τὸν ἀββᾶν καθεζόμενον, καὶ περιμένοντα αὐτούς· εἶπεν ὁ Ἰωαννης τῷ Συμεών· καλὸν σημεῖον, ἀδελφὲ, ἰδοὺ ἡ θύρα ἀνοικτὴ, καὶ ὁ ὀστιάριος καθήμεος· ὡς οὖν ἐπλησίασαν, λέγει αὐτοῖς ὁ ἡγουμενος· καλῶς ἦλθον τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ· λέγει οὖν εὐθέως τῷ Συμεών· Καλῶς ἦλθες, Σαλέ, ἀληθῶς δέκα σα ἀπὸ τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου. τὰ γὰρ δέκα σε περιμένουσιν· ἔλεγεν δὲ διὰ τὴν τελειότητα τοῦ κατ᾽ ἀρετὴν βίου. Δεξάμενος οὖν αὐτοὺς ὡς θεοπέμπτους, ἀνέπαυσε. Καὶ τῇ ἑξῆς ἤρξατο αὐτοῖς λέγειν, πρὸ τοῦ εἰπεῖν αὐτῷ, ὡς ἐπὶ κυρίου· καλὴ, καλὴ, καὶ ἀξία ἡ πρὸς θεὸν ἀγάπη ὑμῶν, μόνον, ἐὰν μὴ ὑπὸ τοῦ ἀντιδίκου τῆς σωτηρίας ἡμῶν ταύτην χαυνώσητε σβεσθῆναι. Καλὸς ὁ δρόμος ὑμῶν, ἀλλὰ μὴ ἐνδώσητε τρέχοντες ἄχρις τοῦ στεφανωθῆτε. καλὴ ἡ πρόθεσις ὑμῶν, ἀλλὰ μὴ νυστάξητε, ἵνα μὴ χλιανθῇ τὸ περικαῖον ὑμῶν τὰς καρδίας σήμερον πῦρ. καλῶς τὰ μένοντα προετιμήσατε τῶν ἀπολλυμένων. καλοὶ μὲν εἱ κατὰ σάρκα ὑμῶν γονεῖς, καὶ καλὸν τὸ τούτοις δουλεῦσαι· κάλλιον δὲ ἀνεικάστως τῷ ἐπουρανίῳ πατρὶ εὐαρεστῆσαι· καλοὶ οἱ ἀδελφοὶ οἱ σωματικοὶ, ἀλλ᾽ οἱ πνευματικοὶ, συμφορώτεροι. καλοὶ οἱ φίλοι, οἱ διὰ Χριστὸν, οὓς ἔχετε ἐν τῷ κόσμῳ· ἀλλὰ κάλλιον τοὺς ἁγίους ἔχειν φίλους, καὶ εὐμενεῖς πρὸς τὸν δεσπότην. καλοὶ οἱ προστάται, οὓς ἔχετε ἐν ἀνάγκῃ πρὸς τοὺς δυνάστας· ἀλλ᾽ οὔκ εἰσιν οὕτως, ὡς τὸ ἔχειν τοὺς ἁγίους ἀγγέλους ὑπὲρ ἡμῶν ίκετεύοντας. καλὴ καὶ ἐπαινετὴ ἡ τῶν χρημάτων τῷ εὐποροῦντι μετάδωσις, καὶ ἡ εἰς τοὺς πτωχοὺς εὐσέβεια, καὶ εὐποίεια· ἀλλ᾽ οὐδὲν οὕτω ζητεῖ ὁ θεὸς παρ᾽ ἡμῶν προσφορὰν, ὡς τὸ προσενέγκαι αὐτῷ τὰς ἐαυτῶν ψυχάς. γλυκεῖα μὲν ἡ τῶν τοῦ βίου καλῶν ἀπόλαυσις· ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν ἴση τῆς τρυφῆς τοῦ παραδείσου. τερπνὸς μὲν ὁ πλοῦτος καὶ ἐπιθυμητὸς τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων· ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν ἴσος ὧν ὁ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδον, καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν, καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη.

[9] Τερπνὸν τὸ κάλλος τῆς νεώτητος· ἀλλ᾽ οὐδὲν ὡς τὸ τοῦ ἐπουρανίου Χριστοῦ· φησὶν γὰρ ό Δαυΐδ· ὡραῖος κάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. μέγα τὸ στρατεύεσθαι τῷ ἐπιγείῳ βασιλεῖ· ἀλλὰ πρόσκαιρος ἡ τοιαύτη στρατεία, καὶ ἐπικίνδυνος. Τούτοῖς καὶ τοῖς τοιούτοις νουθετῶν αὐτοὺς ὁ ὅσιος, παύσασθαι τῆς νουθεσίας οὐκ ἐβούλετο, θεωρῶν ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν πηγὰς δακρυων ἐκχεομένας· ὡς μήπω γὰρ ἀκούσαντες λόγου θείου, ὄντως τοῖς λεγομένοις προσεῖχον. Πάλιν οὖν στραφεὶς πρὸς τὸν Συμεὼν, λέγει· μὴ θλίβου, μὴ δὲ δάκρυε τὴν πολιὰν τῆς κυρίας σου μητρὸς· καὶ γὰρ πολλῷ πλέον τοῦ προώπου σου δύναται παραμυθήσασθαι αὐτὴν ὁ θεὸς, δυσωπούμενος ὑπὸ τῶν σῶν ἀγώνων. εἰ γὰρ καὶ ταύτῃ ἄχρι τῆς τελευτῆς αὐτῆς προσεκαρτέρῃς, ἀλλὰ ἄδηλον, εἰ σὺ πρὸ αὐτῆς τὸν βίον ὑπεξέρχου, ἔρημος τῶν ἀρετῶν ὑπάρχον, καὶ ἀπήρχου μὴ ἔχων τὸν δυνάμενόν σε τῶν μελλόντων κακῶν ῥύσασθαι. οὐδὲ γὰρ μητρὸς, οὐ πατρὸς ἀγάπη, οὐκ ἀδελφῶν πλῆθος, οὐ πλοῦτος, οὐ δόξα, οὐ γυναικὸς δεσμος, οὐ τέκνων εὐπάθεια τὸν κριτὴν δύναται δυσωπῆσαι, ἀλλ᾽ ἡ ἐνάρετος πολιτεία, καὶ οἱ κατὰ θεὸν πόνοι καὶ κάματοι. Πάλιν οὖν πρὸς τὸν Ἰωάννην ἔφη· μήτε σοι, τέκνον, ὁ ἐχθρὸς τῶν ψυχῶν ἡμῶν ὑποβάλλῃ· τίς ἆρα τοὺς ἐμοὺς γονεῖς γηροβοσκήσει; τίς τὴν ἐμὴν σύμβιον παραμυθήσεται; τίς τὰ ἐκείνων δάκρυα καταπαύσει; εἰ μὲν γὰρ πρὸς ἕτερον θεὸν τούτους ἐγκατελείψατε, καὶ πρὸς ἕτερον δουλεύειν ἀπήρχεσθε, καλῶς ἂν ἐμεριμνᾶτε, εἰ ἆρα φροντίζει αὐτῶν καὶ παραμυθεῖται, ἢ οὔ. Νῦν δὲ πρὸς αὐτὸν, ᾧ τούτους ἐγκατελείψατε προσδραμόντες, καὶ ἑαυτοὺς ἀφιερώσαντες, θαῤῥεῖν χρὴ, κᾀκεῖνο δὲ λογίζεσθαι· ὅτι εἰ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ὄντων ἡμῶν, καὶ τῷ βίῳ δουλευόντων, πάντων πρόνοιαν ἐποιεῖτο ἡ τοῦ θεοῦ ἀγαθότης, πόσῳ γε μᾶλλον οὐ φροντίσει νῦ τῶν ἡμετέρων οἴκων. ὄτε δουλεύειν αὐτῷ, καὶ εὐαρεστεῖν αὐτῷ ὁλοψύχως εἰσήλθομεν.

[10] Τοίνυν, ὦ τέκνα, μνημονεύοντες τοῦ κυρίου εἰπόντος πρὸς τὸν εἰπόντα, ἐπίστρεψόν μοι, ὑποστρέψαι πρῶτον, καὶ θάψαι τὸν πατέρα μου, ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς. ἀμεταστρόφῳ γνώμῃ καὶ ἀμεταμελήτῳ καρδίᾳ καταδράμετε ὀπίσω αὐτοῦ. Τί γὰρ ἆρα; εἰ καὶ ὁ ἐπίγειος οὗτος καὶ φθαρτὸς βασιλεὺς προετρέψατο ὑμᾶς, ζῶσαι βουλόμενος, εἰς πατρικίους, ἢ κουβικουλαρίους τοῦ ἐπιγείου αὐτοῦ παλατίου, τοῦ παρερχομένου, καὶ ὡς σκιᾶς καὶ ἐνυπνίου, ἀφανιζομένου, ἄρχειν, οὐ κατεφρονίσατε ἂν ἁπάντων τῶν ὑπαρχόντων ὑμῖν, καὶ σπουδαίως καὶ ἀνεμποδίστως πρὸς αὐτὸν κατελαμβάνετε, τῶν παρ᾽ αὐτοῦ τιμῶν, καὶ τῆς αὐτοῦ ὄψεως καὶ παῤῥησίας ἀπολαύειν ἐπιθυμοῦντες, καὶ πάντα πόνον, καὶ κόπον, καὶ θάνατον προείλασθε ὑπομένειν, μόνον, ἵνα τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἰδεῖν ἀξιωθῆτε, ἐν ᾗ μέλλει ὁ βασιλεὺς ἐπὶ πάσης τῆς συγκλήτου δέχεσθαι, καὶ στρατεύειν, καὶ φιλοτιμεῖσθαι ὑμᾶς; τῶν δὲ φησάντων οὕτως ἔχειν, εἶπεν ὁ μέγας Νίκων· πολλῷ μᾶλλον οὖν, τέκνα, μετὰ πλείονος σπουδῆς, καὶ κατανύξεως τῷ ἀφθάρτῷ καὶ αἰωνίῳ βασιλεῖ τῶν βασιλευόντων κατατρέχειν καὶ ἀκολουθεῖν ἡμεῖς, οἱ εὐγνώμονες δοῦλοι ὀφείλομεν, μνημονεύοντες, τῆς ἀγάπης, ἧς ἐνεδείξατο εἰς ἡμᾶς ὁ θεὸς, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ οὐκ ἐφείσατο δι᾽ ἡμᾶς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν; ὥστε οὖν εἰ καὶ τὰ ἑαυτῶν αἵματα ὑπὲρ αὐτοῦ ἐξεχέαμεν, οἱ τῷ αἵματι αὐτοῦ τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου λυτρωθέντες, καὶ εἰς υἱῶν γνησίων τάξιν εἰσποιηθέντες, οὐ δὲ οὕτως ἀντάξιόν τι προσηνέγκαμεν αὐτῷ· οὐ γὰρ ὅμοιόν ἐστιν ἐκχυθῆναι αἷμα βασιλικὸν, καὶ αἷμα δουλικὸν, ἀδελφοί.

Quo tempore regnabat sanctus a Justinianus Imperator, Christicolis convenientibus, & sancta Christi loca adorare desiderantibus, quæ sunt in Sancta civitate, [Peregrinatio Hierosolymitana] secundum consuetudinem, in b exaltatione pretiosæ ac vivificæ Crucis (Noscunt autem omnes, qui convenire ibi solent in hoc sancto & celeberrimo festo, quod fere ex universo terrarum orbe concurrant populorum turbæ, quibus crux & Christus in amoribus est) In eodem hoc celebri festo contigit duos quosdam juniores, [Symeoni] e Syria c oriundos, sibi mutuo occurrere, Deo dic disponente. Nomen uni erat Joannes, & nomen alteri Symeon. Consumptis ibidem paucis diebus, & sancto Dei festo finito, recessit deinceps unusquisque ad propriam civitatem. A quo tempore juxta benigni Dei beneplacitum duo hi juniores cœperunt agere familiariter, & diligere inter se, non amplius a se mutuo separati sunt. Ideo dum redirent ad propria, redierunt simul cum suis etiam parentibus. Nam Joannes patrem quidem habebat, non autem matrem; & erat junctus uxori tum temporis. Erat enim quasi annorum viginti duorum. Symeon vero patrem quidem non habuit, sed solam matrem anum, quasi annorum octoginta; [& socio ejus Joanni] neminem vero alium omnino habuit. Omnes itaque erant unius comitatus, & postquam descendebant in vallem Hiericho d, & transierant civitatem, contemplatur Joannes monasteria, quæ jacent circumcirca Jordanem, & dicit Syriace Symeoni: Nosti quinam habitent in illis hospitiis ex adverso nostrum? Dicit ei ille: Quinam? Joannes autem dicit: Angeli Dei. Dicit ei Symeon, veluti miratus: An licet videre ipsos? Dicit ei ille: Si fiamus, ut aliqui ex ipsis, licet. Sedebant itaque duo hi in equis, erant quippe perquam divites eorum parentes. Cum ergo statim descendissent ex equis, dederunt eos servis suis, dicentes: Præcedite nos: simulabant enim in loco sedere. Casu autem inventi sunt in via, quæ deviat e, & quæ ducit ad sanctum f Jordanem.

[6] Stetit igitur uterque, & dicit Joannes, digito ostendens Symeoni: [occasio sanctioris vitæ.] En via, quæ ducit ad viam sancti Jordanis, & en via quæ ducit ad mortem, ostendens ei viam publicam, per quam præcesserant parentes eorum. Agedum itaque, oremus, & stemus unusquisque nostrum in una ex illis, & sortiamur, & hanc, quæ sorte obtigerit, viam ingrediamur. Inclinato igitur genu, & editis suspiriis, dixerunt: O Deus, o Deus, o Deus, qui vis universum mundum salvare, Tu ipse voluntatem tuam manifesta servis tuis. Et dum ipsi sortem ducerent, forte vicit decem Symeon a Joanne. Stabat autem in via, quæ ducit ad sanctum Jordanem. Tunc hilares facti, omnium suarum facultatum, & parentum, tamquam si essent somnus, obliti, complexi alter alterum osculatique sunt. Erant autem litteris Græcis apprime instituti, & multa prudentia ornati. Hæc vero omnia virtute præstans Symeon enatravit alicui in urbe Emesa g (ubi & stultum se simulavit) diacono sanctæ Catholicæ Ecclesiæ ejusdem Emesenorum civitatis, viro mirabili & virtute conspicuo, qui etiam ex divina gratia, qua pollebat, intellexit, operationem Symeonis, in quem idem iste beatus Symeon stupendum contulit miraculum, cujus miraculi faciemus mentionem suo loco h. [Historiam hanc unde hauferit auctor.] Idem itaque prædictus, Dei amans, & virtute insignis Joannes diaconus, omnem pene vitam sapientissimi Symeonis nobis exposuit; Deum testatus de iis quæ dicebat, tantumque abesse, ut aliquid addendo narrationi, veritatem ejusdem contaminasset; quin potius multa lapsu temporis esset oblitus.

[7] [Symeonis & socii] Dum itaque (ut dicebam) viam ingrederentur quæ vere ducebat eos ad vitam, videre ipsos erat exultantes & currentes (non secus ac Petrum & Joannem ad vivificum Domini sepulcrum) & mutuo alter alterum desiderio & alacritate excitabant. Nam Joannes metuebat ne affectus matris Symeonem retardaret. Hic rursum hærebat dubius, an non propensio novæ nuptæ, sicut magnes lapis, ad se convertisset Joannem. Et in posterum ex illo tempore, [sancta colloquia,] monitoriis & consolatoriis inter se utebantur sermonibus. Et hic quidem dixit: Neutiquam torpeas, frater Symeon; speramus enim in Deum, hodierna die nos esse regeneratos. Quid enim nobis stultæ illæ vitæ res, & divitiæ prodesse in die judicii possint; imo potius quid possint nisi nocere? Nec rursum juventus, nec pulcritudo, inhærens nostro corpori, immarcescibilis permanet usque in finem; sed vel tempore per senectutem vel mortem intempestivam perit. Et dum hæc & multo plura dixisset ad Symeonem Joannes; iterum hic respondit, & similia verebatur, & dicebat: Ego quidem, Joannes frater, neque patrem, neque fratres, neque sorores habeo, præter humilem anum illam, quæ me genuit. Nec de hac re laboro tantum, quantum timeo ne cor tuum novæ nuptæ desiderium abstrahat a bona hac via. Hæc igitur atque his plura inter se amice conferentes, perveniunt ad monasterium, quod vocatur Abbatis Gerasimi i. Nam hoc etiam oraverant: Domine Deus, [preces;] in quo jubes nos monasterio collocari, inveniamus januam apertam; quod & factum fuit. Erat itaque in hoc monasterio Vir mirabilis, nomine Nicon, homo cui vere congrua k cognominatio conversationi erat indita. Nam vincebat omnem diabolicam legionem, miraculis & signis effulgebat, & prophetiæ dignitate erat a Deo honoratus; qui etiam beatus hosce affore prænovit. Dixit enim vidisse se in somnis illa die, qua advenerunt, aliquem, qui dicebat ipsi: Surge & aperi januam gregis, ut ingrediantur oves meæ; quod & fecit.

[8] [ingressus ad Niconem Abb.] Postquam ergo advenissent, invenerunt januam apertam, & Abbatem sedentem, & ipsos expectantem. Dixit Joannes Symeoni: Bonum signum, frater, ecce janua aperta, & ostiarius sedens. Dum igitur appropinquassent, dicit ipsis Hegumenus l: Bene venerunt oves Christi. Dicit statim Symeoni: Bene venisti Sale; vere decem m tua ab Abbate Joanne. Decem enim te manent. Dicebat autem propter perfectionem vitæ cum virtute degendæ. Postquam itaque illos excepisset tamquam a Deo missos, quiescere fecit. [divinitus præmonitum.] Et die postera cœpit ipsis dicere, priusquam ei loquerentur, utique in Domino: Bona, bona & digna vestra in Deum dilectio. Si modo non permittatis eam extingui ab adversario salutis vestræ. Bonus cursus vester; verum ne deficite currentes, donec coronemini. Bonum propositum vestrum; verum ne dormitate, ut non tepescat ignis, qui corda vestra hodie comburit. Bene illa, quæ manent, præposuistis iis, quæ pereunt. Boni quidem vestri secundum carnem parentes, & bonum illis servire: at sine comparatione melius est, [Ejus hortatio ad virtutem,] patri cælesti placuisse. Boni fratres corpore: at fratres spiritu conducibiliores. Boni amici propter Christum, quos habetis in mundo: verum melius sanctos habere amicos & benignos apud Dominum, Boni præsides, quos habetis in necessitate contra eos, qui habent potestatem: verum non sunt tanti, quanti est habere sanctos angelos pro nobis supplicantes. Bona & laudabilis diviti distributio pecuniarum, & pietas in pauperes & beneficentia: sed neutiquam Deus tam quærit aliam a nobis oblationem, quam animarum nostrarum. Dulcis quidem vitæ bonorum fruitio: verum æquari non potest deliciis paradisi. Jucundæ quidem divitiæ, & desiderabiles multis hominibus; verum non sunt æquales iis, quas oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascenderunt. [1 Cor. 2.]

[9] Dilectabilis pulcritudo juventutis: verum nihil simile est pulcritudini Christi, cælestis sponsi. [Psal. 44.] Dicit enim David: Speciosus forma præ filiis hominum. [pluribus verbis] Magnum militare terreno regi: verum talis militia ad tempus est, & periculosa. Hisce & talibus monens illos Sanctus, cessare ab admonitione nolebat, spectans ex oculis eorum fontes lacrymarum effluentes. Ac veluti si divinum sermonem [prius] non audivissent, ita attendebant iis, quæ [tum] dicebantur. Iterum ergo conversus ad Symeonem, dicit: Ne te afflicta, neque lacryma canitiem dominæ tuæ matris. Nam multo magis illam consolari potest Deus, per certamina tua exoratus, quam tuus conspectus. Etenim si apud illam, usque ad mortem ejus perseverares, incertum enimvero, an tu ante illam e vita non excederes, destitutus vertutibus; & excederes, non habens, qui te a futuris malis possit liberare. Non enim matris, non patris dilectio, non fratrum turba, non divitiæ, non gloria, non conjugale vinculum, non filiorum affectus, judicem placare possunt; sed vita virtuti consona, & suscepti propter Deum labores ac molestiæ. Iterum ergo ad Joannem dixit: Neque tibi, fili, animarum nostrarum hostis subjiciat: Quisnam parentum meorum senectutem pascet? Quis vitæ consortem consolabitur? Quis illorum lacrymas sistet? Nam si illos alterius Dei curæ reliquissetis, & venissetis ad serviendum alteri; recte soliciti essetis, an quis eorum curam gerat, & consoletur, an non. Jam vero postquam accurristis ad illum, cui eos reliquistis, & vos ipsos consecrastis, oportet confidere, atque illud considerare; quod si, dum sumus in hoc mundo, & vitæ servimus, omnium gessit curam Dei bonitas; quanto magis curabit nunc domos nostras, quando, servituri ipsi, & placituri ex tota anima exivimus.

[10] Igitur, filii, memores Domini, dicentis ad eum, [continuatæ. Matth. 8.] qui ajebat, Permitte mihi reverti primum & sepelire patrem meum; Sine mortuus sepelire mortuos suos, mentem induite, quæ mutari haud possit, nec vos pœniteat currere pone ipsum. Quid enim? Si quis terrenus rex & obnoxius corruptioni, acciret vos, zona induere volens, ut in patritiorum, & cubiculariorum ordinem adscripti, terreno palatio ejus, quod præterit, & tamquam umbra & somnium evanescit, præessetis; nonne contemneretis omnes facultates vestras diligenterque & sine impedimento ad ipsum accederetis, honoribus, qui ab ipso sunt, & conspectu ejus, & collocutione frui disiderantes? Nonne laborem omnem, & molestiam, & mortem præeligeretis sustinere, ideo solum, ut digni essetis videndi diem illum, quo futurum esset, ut rex cum omni suo senatu vos exciperet & [quo] vos militaretis & honoribus afficeremini? Cum autem illi dicerent, ita esse; dixit magnus Nicon: Quanto itaque magis, filii, cum majore diligentia & compunctione ad corruptionis expertem, & sempiternum regnantium regem accurrere & sequi nos, si volumus esse grati servi, debemus, in memoriam revocantes dilectionem, quam ostendit Deus erga nos, ut filio suo unigenito non pepercerit nostra causa, sed pro nobis omnibus tradiderit illum? Itaque tametsi sanguinem quisque nostrum pro ipso effunderemus, qui ejus sanguine ab interitu & morte sumus redempti & in genuinorum filiorum ordinem adscripti, nihil adeo fat dignum ipsi reddiderimus. Nam sanguinem regis effusum esse, fratres; & sanguinem servi, nimium quantum differt.

ANNOTATA.

a Multo latius olim Sancti nomen quam hodie patuit, teste Velsero in Comm. ad Convers. S. Afræ; Episcopi vulgo Sancti, Sanctissimi, Beatissimi dicebantur …. Reliqui etiam Christiani, certe probatæ vitæ, Sancti, quamquam adhuc mortales. Constantinus orationem, quam ad Christianam ecclesiam scripsit, ad Sanctorum cœtum inscripsit. Ita Stengelius in Commentario ad Vitam B. Wilhelmi Hirsaugiensis; de quo nos IV die hujus mensis.

b Ostendi populo Crux, & proferri adoranda solebat, non solum in contigua Paschæ die, sed etiam in media jejuniorum hebdomade, quæ nobis est quadragesimæ tertia, pront dicitur ad diem III Maii. Idem fiebat & cum multo majore concursu populi, in festo Exaltationis S. Crucis XIV Septembris. Uti colligitur e Vita S. Mariæ Ægyptiacæ, ea occasione conversæ, de qua die II Aprilis.

c Orti Edessa Mesopotamiæ urbe, quæ a Justino Imperatore restaurata, Justinopolis quoque dictæ fuit, auctore Euagrio lib. IV Eccl. Histor. Cap. VIII.

d Urbs quondam notissima Palæstinæ, 150 stadiis distans Jerosolymis in ortum, Jordanem fluvium versus 60, teste Adrichomio. A Josue eversa fuit, restanratori ejus imprecante diras; nunc vero in viculum redacta est, jacetque in planitie perampla, montibus in theatri formam circumdata, amœnitate & palmarum fructu insignis.

e Deviare, a via deflectere, Græco-barbare παραστρατεύειν, vel παραστρατίζειν, ab Italico & Latino, Strada, & Strata. Vide Cangium. Interpres apud Surium derivavit a voce στρατὸς, exercitus, atque hoc sensu reddidit: Contigit autem ut invenirentur in via, quæ declinat a via militari, non satis apte, ut mihi quidem videtur.

f Fluvius Palætinæ celeberrimus, qui oritur in Galilæa, in limite Cælesyriæ, ex duobus fontibus Jor & Dan dictis, ad radices montis Libani.

g Urbs Syriæ, aliis Emessa & Emissa, vulgo Hemz. Nos Emesam scribimus, modum scribendi Græcum secuti. Archiepiscopali sede claruisse, Christianis in Syria rerum potientibus, ac quatuor episcopatibus imperasse, auctor est Tyrius. Sita est ad Orontem fluvium inter Arethusam ad Septemtrionem, & Laodiceam ad meridiem.

h Capite septimo, invenies.

i Actum de illo fuit quinta die Martii.

k A verbo νικάω, vinco, cujus participium est νικῶν, vincens, aut victor.

l ἡγούμενος, Abbas, monasterio præfectus.

m Dum ipsi sortem ducerent, sorte vicit decem Symeon a Joanne, uti dictum supra.

* βράσμα.

CAPUT II.
Vita monastica, apparitiones

Ταῦτα δὲ πάντα καὶ πλείω τούτων ὑπετίθετο αὐτοῖς ὁ θεοφόρος προγνοῦς καὶ πληροφορηθεὶς ἐκ τοῦ θεοῦ τὸν προκείμενον αὐτοῖς ἀγῶνα καὶ δρόμον, λέγω δὴ τὸν ἐρημικὸν καὶ ἄοικον παντελῶς καὶ ἀναχωρητικὸν βίον. οὐ τὸ τυχὸν γὰρ ὑπάρχειν ὑπελάμβανεν, τοῦτο, οὐδ᾽ ὡς ἔτυχεν τοῖς πολλοῖς, κατορθούμενον, καὶ ἀμέμπτως ἐπιτελούμενον, μάλιστα ὁρῶν σώματα ἁπαλὰ, καὶ ἱματίοις μαλακοῖς ἠμφιεσμένα, καὶ νεοτητα ἀπὸ τρυφηλοῦ βίου ἀνατεθραμμένην, καὶ ἐν ἀνέσει πάσῃ καὶ ἀπάτῃ συνειθισμένην. ὅθεν ὁ σοφὸς ἰατρὸς καὶ διδάσκαλος τῇ ἐνούσῃ αὐτῷ θείᾳ γνώσει καὶ πείρᾳ, τούτους τοῖς τοιούτοις ὑποδείγμασιν καὶ παραγγέλμασιν ὁπλίσας, λέγει πάλιν ἀμφοτέροις· Βούλεσθε τὴν κόμην τῆς κεφαλῆς ὑμῶν ἀποκήρασθαι, ἢ τέως μικρὸν χρόνον ἐνδιατρίψαι τῷ ἐπικειμένῳ ὑμῖν σήμερον τοῦ λαἳκοῦ σχήματι; ὥσπερ δὲ ἐκ μιᾶς σκέψεως, μᾶλλον δὲ ἐξ ἑνὸς πνεύματος ἁγίου, ἔπεσαν ἀμφότεροι ὑπὸ τοὺς πόδας τοῦ ἡγουμένου, αἰτοῦντες αὐτὸν, εὐθέως καὶ ἀνυπερθέτως κουρεῦσαι αὐτούς. καὶ ἔλεγεν ὁ Συμεὼν, ὅτι εἰ μὴ τοῦτο ποιήσει διὰ πολλοῦ τοῦ τάχους, εὐθέως ἀπέρχεσθαι αὐτοὺς εἰς ἕτερον μοναστήριον· ἄκακος γὰρ καὶ ἀπόνηρος ὑπῆρχεν· ὁ δὲ Ἰωάννης σοφώτερος, καὶ γνῶσιν πλείονα κεκτημένος. ἔλαβεν οὖν εὐθέως ἕνα ἕκαστον αὐτῶν κατ᾽ ἰδίαν ὁ ὅσιος Νίκων, δοκιμάσαι βουλόμενος ἀμφοτέρων τὴν θερμὴν ἀποταγὴν, τὴν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ ἔλεγεν αὐτῷ τινὰ, ἀνακόπτειν αὐτὸν πειρώμενος, τοῦ μὴ καρῆναι ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ, οὐδ᾽ ὅλως δὲ τὸ συνολον· οὐ δὲ ἑτέρου αὐτῶν συνθεμένου ἤρχετο πρὸς τὸν ἕτερον, καὶ ἔλεγεν αὐτῷ· ἰδοὺ τὸν ἀδελφόν σου ἔπεισα μεῖναι τέως ἕνα ἐνιαυτὸν, ὡς ἔστιν λαἳκός. εὐθέως οὖν ἀπεκρίνατο αὐτῷ, πρὸς ὃν τοῦτο ἔλεγεν· ἐὰν θέλει ἐκεῖνος μεῖναι, μείνῃ, ὄντως, πάτερ, ἐγὼ οὐκ ἀνέχομαι. καὶ τοῦτο δὲ εἶπεν αὐτῷ ὁ Συμεὼν, ὅτε κατ᾽ ἰδίαν ἐλάλησεν αὐτῷ· Σπεῦσον, πάτερ, διὰ τὸν κύριον, καὶ γὰρ πολύ μου τρέμει ἡ καρδία διὰ τὸν ἀδελφὸν Ἰάννην, ὅτι ἀπ᾽ ἔτους ἐζεύχθη γυναικὶ, πάνυ εὐπόρῳ καὶ ὡραίᾳ, μὴ πάλιν ὁ πρὸς αὐτῆν πόθος ἁρπάσει αὐτὸν, καὶ ἐκλείψει ἐκ τοῦ πρὸς θεὸν πόθου.

[12] Πάλιν δὲ ὁ Ἰωάννης τοῦτο κατὰ μόνας, τῷ αὐτῷ ἐναρέτῳ ἀνδρὶ εἶπεν μετὰ πολλῆς ἱκεσίας καὶ δακρύων· καὶ γὰρ ἐκέκτητο αὐτὰ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὺτοῦ φυσικῶς πλείῳ τοῦ ἀδελφοῦ Συμεών· πάτερ μὴ ἀπολέσω τὸν ἀδελφόν μου διὰ σοῦ, καὶ γὰρ μητέρα κέκτητο μόνον, καὶ τοιοῦτος ἦν ὁ ἐκατέρον πόθος, ὥστε μὴ δύνασθαι αὐτὸν ποιῆσαι δύο ὥρας ἔξωθεν αὐτῆς, ἀλλ᾽ ἕως σήμερον ἐκοιμῶντο ἀμφότεροι, ἥτε μήτηρ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς, μήτε νυκτὸς χωρίζεσθαι δυνάμενοι· ὅπερ μάλιστα καίει καὶ τρώγει με ἄχρις ἂν κουρευθέντα αὐτὸν ἴδω, καὶ τελείως ἀπομεριμνήσω περὶ αὐτοῦ. Τῆς παρ᾽ ἀμφοτέρων οὖν ὑπὲρ τῆς εἰς ἀλλήλους φροντίδος ἤκουσεν ὁ μέγας, καὶ πληροφορηθεὶς, ὡς οὐ καταισχύνει ὁ θεὸς, οὐ δὲ παραβλέπει τοὺς ὀλοψύχως καὶ ἀδιστάκτως αὐτῷ προσδραμόντας, ἀγαγὼν τὸ ψαλίδιον, καὶ μετὰ τῆς προσηκούσης τάξεως, τεθηκὼς ἐπὶ τοῦ ἁγίου θυσιαστηρίου, ἐκούρευσεν αὐτοὺς, καὶ ἐκδύσας τὰ ἱμάτια αὐτῶν, ἐνέδυσεν αὐτοὺς, οἰκτρὰ μὲν, ὅμως ἅγια, ἐλεῶν αὐτοὺς ὁ σοφὸς καὶ συμπαθέστατος, διὰ τὴν τοῦ σώματος αὐτῶν ἁπαλώτητα, καὶ ἀσυνείθιστον κακοπάθειαν. κουρευομένων δὲ αὐτῶν, ὁ μὲν Ἰωάννης ἔκλαιεν πάνυ· ὁ δὲ Συμεὼν ἔνυσεν τοῦτον παύσασθαι, μὴ νοῶν ὅλως τὸ διὰ τὶ κλαίει· ἐδόκει γὰρ ὅτι ἀπὸ λύπης τῶν γονέων αὐτοῦ, καὶ τῆς ἀγάπης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ κλαΐει. μετὰ οὖν τὸ κουρευθῆναι αὐτοὺς, καὶ τὴν ἁγίαν σύναξιν ἐπιτελέσαι, ἐκαθέζετο πάλιν ὁ ἡγούμενος, διὰ πάσης σχεδὸν τῆς ἡμέρας νουθετῶν αὐτούς. ᾔδει γὰρ ὅτι οὐ πολυχρονοῦσιν πρὸς αὐτὸν, τοῦ θεοῦ καὶ τοῦτο οἰκονομήσαντος. Τῇ οὖν ἐπαύριον ἐβούλετο, οὔσης ἁγίας κυριακῆς, δοῦναι αὐτοῖς καὶ τὸ ἅγιον σχῆμα. ὡς οὖν τινες τῶν ἀδελφῶν ἔλεγον αὐτοῖς, Μακάριοί ἐστε, ὅτι αὕριον ἀναγεννᾶθε, καὶ γίνεσθε καθαροὶ ὡς ἐγεννήθητε ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας, ὡς ἵνα αὐτῇ τῇ ἡμέρα ἐβαπτίσθητε, ἐθαμβήθησαν, καὶ ἔδραμον ἀμφότεροι πρὸς τὸν θεῖον Νίκωνα, ὀψὲ τῷ σαββάτῳ, καὶ τοῖς ποσὶν αὐτοῦ προσέπιπτον λέγοντες· δεόμεθά σου, πάτερ, μὴ βαπτίσῃς ἡμᾶς, χριστιανοὶ γὰρ ἐσμεν καὶ χριστιανῶν γονέων. ὁ δὲ μὴ γνοῦς τί ἦσαν ἀκηκοῶτες ὑπὸ τῶν τοῦ κοινοβίου πατέρων, ἔλεγεν πρὸς αὐτούς· τίς γὰρ, τέκνα, θέλει βαπτίσαι ὑμᾶς; οἱ δὲ εἶπον, οἱ κύριοι οἱ δέσπόται ἡμῶν, οἱ τοῦ μοναστηρίου πατέρες, λέγουσιν ἡμῖν, ὅτι αὔριον ἐξαναβαπτίζεσθε. Τότε συνῆκεν ὁ ἡγούμενος, ὅτι περὶ τοῦ ἁγίου σχήματος εἶπον αὐτοῖς. καὶ λέγει πρὸς αὐτούς. Καλῶς εἶπον, ὦ τέκνα, καὶ γὰρ τοῦ κυρίου εὐδοκοῦντος, αὔριον θέλομεν ἐνδύσαι ὑμᾶς τὸ ἅγιον καὶ ἀγγελικὸν σχῆμα. Ὡς ἐνόησαν οἱ ἀπόνηροι τοῦ Χριστοῦ παῖδες, μηδὲν αὐτοὺς ἐλλείπειν τοῦ ἐνδύματος τοῦ μοναχικοῦ, λέγουσιν τῷ ἀββᾷ· τί γὰρ, πάτερ, ἄλλο τίποτε χρήζομεν, ἵνα ἐνδυσώμεθα τὸ ἀγγελικὸν ἐκεῖνο, ὃ λέγεις, σχῆμα

[13] Ἦν δὲ μέγας οὗτος τῇ προλαβούσῃ ἑβδομάδι, ἐν ᾖ καὶ ὑπῆρχεν τοῦ τιμίου σταυροῦ ἡ ὕψωσις, δεδωκώς τινι τῶν ἀδελφῶν νεωτέρῳ σχῆμα τὸ ἅγιον, καὶ οὐκ ἦν ἀκμὴν πληρώσας τὰς ἑπτὰ ἡμέρας, ἀλλ᾽ ἔτι ἐφόρει πάντα, ὥς ἐστιν ἡ κατάστασις, ὃν ἐπέτρεψεν ὁ μέγας εὐθέως εἰς μέσον ἀχθῆναι. Ὡς οὖν ἦλθε, θεωροῦσιν αὐτὸν ἀμφότεροι, καὶ ἔπεσαν εὐθέως εἰς τοὺς πόδας τοῦ ἀββᾶ, καὶ εἶπον αὐτῷ, δεόμεθά σου, ἐὰν οὕτως ἡμᾶς μέλλεις ἐνδύειν, καὶ τοιαύτης τιμῆς καὶ δόξης ἀξιοῦν, ἀφ᾽ ἑσπέρας ποίησον, μή πως ἄνθρωποι ὄντες, διὰ τῆς νυκτὸς φθάσῃ ἡμῖν τὸ ἀνθρώπινον, καὶ ἀπέλθωμεν τῆς τοιαύτῆς δόξης καὶ χαρᾶς, καὶ τοῦ τοιούτου ὀψικίου καὶ στεφάνου ἀποτυχόντες· ὡς οὖν ἤκουσεν αὐτῶν ὁ ἡγούμενος εἰρηκότων τῶν τοιούτου ὀψικίου καὶ στεφάνου ἀποτυγχάνειν, ἐνόησεν ὀπτασίαν αὐτοὺς εἰς τὸν τὸ ἅγιον σχῆμα φοροῦντα ἑωρακέναι, καὶ ἐπέστρεψεν ὑπελθεῖν αὐτὸν ἐν τῷ ἰδίῳ τόπῳ, ὅπου ἦν ἐξ οὗ ἐνεδύσατο τὸ ἅγιον σχῆμα. Τούτου οὖν ἀπελθόντος, ἐλυπήθησαν σφόδρα οἱ παῖδες τοῦ Χριστοῦ, καὶ λέγουσιν τῷ ἡγουμένῳ, διὰ τὸν κύριον, πάτερ, ἀνάστα, ποίησον ἡμᾶς ὡς ἐκεῖνον, ὅτι εἰς τὸ μοναστήριόν σου ὅλον ἄνθρωπος ἐν τῇ τοιαύτῃ τιμῇ οὐκ ἔστιν, ὡς ἐκεῖνος. Λέγει αὐτοῖς ὁ ἀββᾶς· ποίᾳ τιμῇ; τότε εἶπον, μὰ τὸν ἀξιοῦντα ἡμᾶς, πάτερ, τοῦ σχήματος αὐτοῦ καὶ τῆς τιμῆς, μακάριοί ἐσμεν καὶ ἡμεῖς, ἐὰν ὑπὸ τοσούτου πλήθους μοναχῶν μετὰ κηρίων ὀψικευόμεθα, καὶ τοιοῦτον στέφανον λαμπρὸν λάμποντα ἐπὶ τῆς ἡμετέρας κεφαλῆς φορέσομεν. ἐνόμιζον γὰρ καὶ τὸν ἡγούμενον βλέπειν τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν ὁρώμενα. διὰ τοῦτο γνοῦς, οὐδὲ εἶπεν αὐτοῖς, ὅτι αὐτὸς οὐδὲν εἶδεν, ἀλλ᾽ ἐσιώπησεν, καὶ κατεπλάγη τὴν πολλὴν ἀκεραιότητα καὶ καθαρότηπα, μάλιστα δὲ τοῦ Συμεών.

[14] Τοῦτο δὲ χαριεστάτως ἔλεγεν αὐτοῖς ὁ μέγας, ὅτι αὔριον ἐνδύομεν καὶ ὑμᾶς τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου πνεύματος. μετὰ οὖν τὸ λαβεῖν αὐτοὺς τὸ ἅγιον σχῆμα, ὡς διεβεβαιοῦτο ὁ ὁσιώτατος διάκανος, διἳσχυρίζετο ὁ ἀψευδὴς Συμεὼν, ὅτι τὰ πρόσωπα ἀλλήλων ἐθεωροῦμεν τῇ νυκτὶ ὡς ἐν ἡμέρᾳ, καὶ ὁμοίως τοῦ πρότερον ὑπ᾽ αὐτῶν θεαθέντος, στέφανον ἐπὶ τῆς τοῦ ἑτέρου κεφαλῆς ὁ ἕτερος. Ἐν τοιαύτῃ δὲ χαρᾷ ἦν, φημι, ἡ ψυχὴ ἡμῶν, ὥστε μὴ δὲ θέλειν ἡμᾶς εὐχερῶς τροφῆς μεταλαμβάνειν ἢ πώσεως. Μετὰ οὖν δύο ἡμέρας τοῦ λαβεῖν αὐτοὺς τὸ ἅγιον ἔνδυμα, θεωροῦσιν τὸν πρὸ ἑπτὰ ἡμερῶν τοῦτο λαβόντα, εἰς ὃν καὶ τὸν στέφανον καὶ τοὺς ὀψικεύοντας ἐθεάσαντο, καὶ ἐφόρει σακκομάχιν, καὶ ἐποίει διακονίαν. καὶ λοιπὸν οὐκ ἔτι οὔθε τὸν στέφανον αὐτῷ περικείμενον, οὔτε πάλιν τοὺς μετὰ κηρίων ὀψικεύοντας μοναχοὺς ἐκέκτητο, καὶ ἐθαύμασαν. καὶ λέγει ὁ Συμεὼν τῷ Ἰωάννῃ· πίστευσον, ἀδελφὲ, ἐὰν καὶ ἡμεῖς πληρώσωμεν τὰς αὐτὰς ἡμέρας ἑπτὰ, οὐκ ἔτι ἕξομεν τὴν εὐπρέπειαν ταύτην, καὶ τὴν χάριν. καὶ λέγει ὁ Ἰωάννης· καὶ τί θέλεις ἵνα γένηται ἀδελφέ; Λέγει αὐτῷ πάλιν, ἐὰν ἀκούσῃς μου, ἵνα ὡσπερ ἐγκατελείψαμεν, καὶ ἀπεταξάμεθα τῶν κοσμικῶν, ἀποταξώμεθα τελείως ἀπὸ πάσης πνοῆς. ἄλλον γὰρ βίον καὶ ξένα πράγματα θεωρῶ ἐν τῷ σχηματι τούτῳ. ἀφ᾽ ἦς γὰρ αὐτὸ ὁ δοῦλος τοῦ θεοῦ ἐνέδυσεν ἡμᾶς, καίονται τὰ ἔσωθέν μου, οὐκ οἶδα πόθεν, καὶ ζητεῖ ἡ ψυχή μου μὴ θεωρῆσαί τινα, μὴτε λαλῆσαι, ἢ ἀκοῦσαί τινος. λέγει αὐτῷ ὁ Ἰωάννης, καὶ τί τρώγομεν ἀδελφέ. Λέγει αὐτῷ Συμεών. εἴτι τρώγουσιν οἱ ἀκούοντες βοσκοὶ, περὶ ὧν καὶ χθὲς εἶπεν ἡμῖν ὁ κύρις Νίκων; θάχα γὰρ καὶ αὐτὸς θέλων, ἵνα τοιοῦτον βίον διάξωμην, διηγήσατο ἡμῖν τὸ πῶς ζῶσιν, καὶ πῶς κοιμῶνται καὶ πάντα τὰ κατ᾽ αὐτούς. Εἰτά φησιν ὁ Ἰωάννης, καὶ πῶς; ὅτι οὔτε ψάλαι, οὔτε τὴν κατάστασιν παρελάβομεν.

[15] Τότε ἀνέῳξεν ὁ Θεὸς τὴν καρδίαν τοῦ ἀββᾶ Συμεὼν, καὶ εἶπεν· Ὁ σώσας τοὺς πρὸ τοῦ Δαυῒδ εὐαρεστήσαντας αὐτῷ, σώζει καὶ ἡμᾶς. Εἰ δὲ καὶ ἄξιοι γενώμεθα, διδάσκει καὶ ἡμᾶς, ὡς ἐδίδαξεν τὸν Δαυῒδ, ὡς ἦν εἰς τὰ πρόβατα εἰς τὴν ἔρημον, μὴ θελήσῃς ἀνακόψαι τὴν προθυμίαν μου ἀδελφέ. ἀλλὰ λοιπὸν, ὅτι εἰς τοῦτο τὸ πράγμα ἐδώκαμεν ἑαυτοὺς, μὴ ἀφανίσωμεν αὐτό. Τότε ὁ κύρις Ἰωάννης εἶπεν· ὡς θέλεις, ποιήσομεν. πῶς δὲ καὶ ἐξερχόμεθα, ὅτι ἡ θύρα κλείεται τῇ νυκτι; Λέγει αὐτῷ Συμεών· Ὁ ἀνοίξας ἡμῖν τῇ ἡμέρᾳ, αὐτὸς ἀνοίγει καὶ τῇ νυκτί. Ὠς οὖν ἔστησαν τὴν βουλὴν, εὐθὺς τῆς νυκτὸς καταλαβούσης, θεωρεῖ ὁ Ἠγούμενός τινα κατ᾽ ὕπνους ἀνοίγοντα τὴν θύραν τοῦ μοναστηρίου, καὶ λέγοντα· Ἐξέλθετέ πρόβατα ἐσφραγισμένα τοῦ Χριστοῦ εἰς τὴν βοσκὴν ὑμῶν. Καὶ διυπνισθεὶς, εὐθέως κατέρχεται εἰς τὸν πυλῶνα, καὶ εὕρον αὐτὸν ἀνοικτὸν, καὶ νομίσας ὅτι ἐξῆλθεν ἐκεῖθεν, ἐκαθέζετο στυγνὸς, στενάζων καὶ λέγων· Ὅτι οὐκ ἡξιώθην εγὼ ὁ ἁμαρτωλὸς λαβεῖν τὴν εὐχὴν τῶν πατέρων μου. Ἀληθῶς οὗτοί μου πατέρες κὰρ δεσπόται, καὶ διδάσκαλοι ἐτύγχανον, καὶ διὰ τοῦτο τῆς παρ᾽ αὐτῶν παραθέσεως ἡστόχησα. Βαβαί, πῶς λίθοι τίμιοι, ὥς φησιν ἡ γραφὴ, λεληθότες ἐπὶ τῆς γῆς κυλίονται, ὑπὸ πολλῶν μὲν φαινόμενοι, ὑπὸ ὀλίγων δὲ καταλαμβανόμενοι. ὡς ταῦτα οὖν εἰς ἑαυτὸν ἀδημονῶν διελογίζετο, ἰδοὺ οἱ νυμφίοι οἱ καθαροὶ τοῦ Χριστοῦ ἐρχόμενοι ἐπὶ τὸ ἐξελθεῖν, ὧν ἔμπροσθεν ἐθεώρει ὁ καθαρώτατος ἡγούμενος Νίκων τινὰς εὐνούχους λαμπαδιφόρους, τοὺς δὲ σκῆπτρα ἐν τῇ μιᾷ χειρὶ κατέχοντας.

[Alia Nicenis monita.] Hæc omnia, atque hisce plura suggerebat ipsis Vir Deifer, præscius divino monitu & certior factus instare illis certamen & cursum, solitariam videlicet, domo penitus carentem, & anachoreticam vitam. Non enim reputabat hoc vitæ genus leviter, nec communi multorum more amplectendum esse & perficiendum; maxime quando videbat tenella corpora, & vestimentis mollibus induta, & juventutem in deliciis enutritam, & omni relaxationi & deceptioni obnoxiam. Unde sapiens medicus & magister divina notione, quæ ei inerat, & experientia, illos exemplis hujusmodi & monitis munitos, iterum ambos compellat: An capitis vestri comam tonderi vultis, an in laico a habitu, quo induti estis hodie, aliquantisper perseverare? Quasi uno consilio, seu potius uno Spiritu sancto acti, ambo acciderunt ad pedes Hegumeni, rogantes ipsum, ut mox & sine procrastinatione eos tonderet. Et dixit Symeon: nisi hoc faceret multa cum festinatione, [probatio.] statim ipsos discessuros ad aliud monasterium. Nam simplex erat & innocuus; Joannes autem majore sapientia, & rerum notitia præstabat. Nec mora: Sanctus Nicon unumquemque eorum seorsum prehendit, periculum volens facere, quam fervida rerum, e materia concretarum, secessione b ad Deum accederent. Et quædam ipsi dixit, conatus moram injicere, ne illa die tonderetur, sed nullo operæ fructu, neque alterutro eorum consentiente. Ivit itaque ad alterum, & dixit: Ecce persuasi fratri tuo ut laicus, qualis est, maneat ad unum usque annum. Statim itaque illi respondit is, cui hoc dixerat: Si vult ille manere, maneat; vere, Pater, [Symeonis] hoc ego non sustineo. Atque hoc dixit ipsi Symeon, quando seorsum cum eo locutus fuit: Festina, Pater, per Dominum [oro] etenim multum tremit meum cor propter Joannem fratrem, ne, quoniam ab anno uxorem duxit prædivitem & formosam, rursus rapiatur ipsius desiderio, & ab amore divino deficiat.

[12] Joannes iterum seorsim multa cum prece & lacrymis (utpote qui ea multo vivacius præ oculis habebat, [ac Joannis servor,] quam frater Symeon) eidem viro spectatæ virtutis illud dixit: Ne permitte, Pater, ut fratrem meum amittam propter te. Etenim sola ipsi est mater, sed tam impense amabant inter se, ut non posset duas horas sine ipsa transigere; sed usque hodie dormirent simul, & mater ejus, & ipse; neque noctu separari possent. Id quod maxime me urit & exedit, donec ipsum tonsum videro, & tandem de eo non amplius laborem. Audiit vir magnus alterius de altero curam, & certus quod non confundat Deus, neque despiciat eos, qui ex toto corde & fide non hæsitante ad ipsum confugiunt, adducto forfice, & eo, [tonsura,] quo par est, ordine, altari superimposito, illos totondit c, & exutis eorum vestibus, induit eos aliis ad commiserationem quidem, sed simul ad sanctimoniam accommodatis. Compatiebatur ipsis vir sapiens & commiseratione plenus propter teneram corporis constitutionem, & molestiam, cui non assueverant. Postquam tonsi essent, Joannes ubertim flevit. Sed Symeon innuebat ut desisteret, omnino ignarus cur fleret. Existimabat enim ipsum flere præ dolore erga parentes suos, & dilectione conjugis suæ. Tonsura & synaxi absolutis, denuo consedit Hegumenus, per totam pene diem ipsos admonens. Sciebat enim eos non longo tempore apud se commoraturos, hoc quoque ita dispensante Deo. Postera ergo die, quæ erat sancta Dominica, dare ipsis volebat sanctum habitum. [simplicitas] Dum nonnulli fratrum ipsis dicebant: Beati estis, quia cras regenerabimini, & mundabimini ab omni peccato, ut mundati fuistis eadem die, qua fuistis baptizati: turbati uterque ad divinum Niconem cucurrerunt, vespere Sabbati, & pedibus ejus acciderunt, dicentes: Rogamus te, pater, ne nos baptizes; nam Christiani sumus, & Christianis orti parentibus. Ille ignarus quidnam audivissent e patribus cœnobii, dixit ad ipsos: Quisnam baptizare vos vult, filii? Dixerunt: Domini ac heri nostri, monasterii patres, dicunt nobis: Cras rebaptizabimini. Tunc intellexit Hegumenus quod ipsis dixissent de sancto habitu. Et dixit ad illos: Recte dixerunt, filii; cras enim sancto & angelico d habitu, si Deo visum fuerit, induere vos volumus. Ubi innocui pueri Christi intellexerunt, nihil in se desiderari, ut monasticum vestimentum induerent, dicunt Abbati: sed enim quanam alia re indigemus, Pater, ut induamur angelico illo, quem dicis, habitu?

[13] [apparitio] Præterita autem hebdomade, qua colebatur exaltatio pretiosæ Crucis, vir iste magnus juniori cuidam fratrum, sanctum dederat habitum, & tum temporis necdum expleverat septem dies, sed ferebat adhuc omnia, quæ constitutio exigebat. Quem vir magnus in medium produci permisit. Ubi ergo venit, contemplantur illum ambo, & acciderunt illico ad pedes Abbatis, & dixerunt ipsi: Oramus te, si animo fixum sedet sic nos vestire, & tali honore & gloria dignari, ab hoc vespere id agito, ne forte, quoniam homines sumus, humani aliquid per noctem nobis contingat, & discedamus tali gloria & gaudio, nec non tali obsequio & corona frustrati. Postquam ergo eos audiisset Hegumenus dixisse de tali obsequii & coronæ privatione, intellexit vidisse eos apparitionem in eo, qui ferebat sanctum habitum, & permisit eum ire ad locum suum, ubi erat, a quo tempore induerat sanctum habitum. Postquam ille abierat, valde doluerunt Christi pueri, & dicunt Hegumeno: Propter Dominum, Pater, assurge, & fac nos tales, qualis est ille; nemo enim in toto monasterio, est homo, quem non anteeat honore. Dicit eis Abbas: Quali honore? Tunc dixerunt: Per eum, Pater, qui nos dignatur hoc habitu & honore, beati sumus & nos, si a tali monachorum multitudine, cereos gestantium, fuerimus stipati, & talem coronam, splendide lucentem, gestaverimus in nostro capite. Putabant enim Hegumenum etiam vidisse ea, quæ ipsi conspexerant. Hoc cognito, non dixit ipsis se nihil vidisse, sed tacuit, & simplicitatem magnam ac puritatem obstupuit, potissimum Symeonis.

[14] [habitus monasticus.] Hoc autem gratiosissime eis dixit Vir magnus: Die crastina vos quoque sancto habitu induemus, adspirante Spiritus sancti gratia. Quo assumpto, prout affirmavit sanctissimus diaconus, innocuus Symeon asseveravit, mutuos se vidisse vultus tempore noctis, sicut in die, & similes illi, qui ante apparuerat, alterum in alterius capite coronam. Tanto autem, aiebat, nostra mens affecta erat gaudio, ut nec cibum nec potum gustare luberet. Exactis itaque ab assumpto sancto habitu, duobus diebus, contemplantur illum, qui ante septem dies eum assumpserat, quem etiam coronatum & comitatum conspexerant (ferebat hic mantile & ministrabat; sed non amplius deinceps coronam capiti impositam, nec rursum monachos cum cereis comitantes habebat) & mirati sunt. Dicitque Symeon Joanni: Crede, frater, tametsi etiam nos septem hosce dies impleverimus, non adhuc elegantiam illam & gratiam sumus habituri. Et dicit Joannes: Quid vis ut fiat, frater? Cui ille iterum: Si me audis, ut res seculares, quas reliquimus, & valere jussimus, perfecte toto animi nisu valere jubeamus. Aliam namque vitam & res novas contemplor in hoc habitu. Ex quo enim, eodem nos induit Dei servus, flagrant mea præcordia, nescio unde, & quærit anima mea non videre quemquam, neque alloqui, nec audire. Dicit ei Joannes: Et quid comedemus, frater? Cui Symeon: An comedunt, qui pascentes e vocantur, de quibus heri Dominus Nicon sermonem quoque ad nos habuit? Nam forsan ipse etiam volens, ut nos hujusmodi vitam amplectamur, exposuit nobis quam vitæ rationem teneant, quomodo dormiant f, & quidquid ad illos pertinet. Deinde dicit Joannes; & quomodo? Quia neque cantum, neque eorum institutum novimus.

[15] Tunc Deus aperuit cor abbatis g Symeonis, qui dixit: Qui servavit eos, qui ante Davidem placuerunt Deo, nos quoque servabit; &, siquidem fiamus digni, nos item docebit, prout docuit Davidem, quando in solitudine pascebat oves. Noli, frater, desiderium meum retardare. Quod superest, ne rem, quo animum appulimus, reddamus irritam. Tum dominus Joannes dixit: [novum vitæ genus.] Faciemus, uti vis. At quomodo exibimus? Nam noctu clauditur ostium. Dicit ei Symeon: Qui illud nobis aperuit interdiu, idem ille noctu aperiet. Stabilito igitur consilio, statim, ubi advenit nox, Hegumenus videt aliquem in somnis, aperientem ostium monasterii, & dicentem: Exite oves Christi signatæ ad pascua vestra. A somno excitatus, statim ad januam pervenit, quam ubi invenisset apertam, ratus exinde egressos; consedit mœstus, gemensque & dicens: Non eram dignus ego peccator, patrum meorum preces accipere. Illi sane erant patres mei, & domini, ac magistri: Ideo scopum, quem sibi præfixerunt, non sum assecutus. Papæ! Quam pretiosi lapides, ut loquitur Scriptura, latentes supra terram volvuntur; qui a multis quidem videntur, sed a paucis apprehenduntur. Dum hæc mœstus secum agitabat, ecce puri sponsi Christi veniunt ut egrediantur, ante quos contemplabatur purissimus hegumenus Nicon eunuchos aliquot, quorum alii ferebant lampades, alii sceptra manu tenebant.

ANNOTATA.

a Laicus est, qui vitæ institutione a populo non est discretus, quasi popularis seu secularis, a Græco λαὸς, populus.

b Observa circa vocem ἀποταγὴ, ex Isidoro Pelusiota lib. 1, epist. 1 ad Nilum monachum: Sancti viri, monasticæ philosophiæ principes & antesignani, ex ærumnis & certaminibus, quibus perfuncti sunt, vocabula quoque rebus congrua, monendi nostri atque erudiendi causa imposuerunt: cum ἀποταγὴν secessionem a rebus, ex materia concretis, & ὑποταγὴν propensionem ad obediendum nuncuparunt.

c Breve est illud Auctoris de Eccl. Hierarch. cap. 5. Sacerdos monachum signo Crucis consignans, tondet in nomine Patris, & Filii, & Spiritus sancti, detractisque vestimentis, nigra veste induit.

d Duplex apud Græcos est monasticus habitus, parvus nimirum & magnus, sive angelicus. Cujus apparatum, & quæ huc spectant, dat Goar pag. 490, & Habertus observatione tertia.

e Ita appellati monachi quidam Palæstinæ βοτανοφάγοι, quia teste Euagrio lib. 1. Eccl. Hist. cap. 21: Cibos quidem hominibus usitatos aspernantur, terram autem depascuntur, unde & pabulatores cognominati sunt; tantum carpentes, quantum ad vitam sufficit. Sive, prout tradit Sozomenus lib. 6. cap. 33, Neque domicilia habent, neque panem, neque obsonium comedunt, neque vinum bibunt. In montibus autem degentes, semper Deum celebrant, precibus & hymnis secundum ritum Ecclesiæ vacantes. Quando vero vescendi tempus advenit, pabulantium in morem, quilibet falce arrepta, per montem vagantes, herbis pascuntur.

f Ita ecgraphum nostrum; non κομῶνται, a κομάω, quod est comam nutrio, sicuti expressit Interpres apud Surium.

g Abbas non tantum Hegumenum, seu præfectum monasterii designabat, sed ita compellabantur monachi passim omnes, præsertim senio venerandi. Id quod semel hic indicasse sit satis in antecessum etiam pro locis sequentibus.

CAPUT III.
Secessus in solitudinem, satanæ machinatio.

ὩΣ οὖν τούτους ἐθεάσατο, περιχαρὴς σφόδρα ἐγένετο, διότι οὐκ ἀπέτυχεν τῆς αὐτοῦ ἐπιθυμίας· ὃν θεασάμενοι οἱ μακάριοι, ἠβουλήθησαν ὑποστρέψαι, μὴ νοήσαντες ὅτι ὁ ἡγούμενός ἐστιν. Ἔδραμεν οὖν ὁ ὅσιος Νίκων καὶ προσεκαλέσατο αὐτοὺς πρὸς ἑαυτόν. Ὡς οὖν ἔγνωσαν ὅτι ὁ ἡγούμενός ἐστιν, περιχαρεῖς καὶ αὐτοὶ ἐγένοντο, μάλιστα θεωρήσαντες καὶ τὸν πυλῶνα ἀνοικτὸν, ἐνόησαν γὰρ ὅτι ὁ Θεὸς αὐτῷ πάλιν καὶ τοῦτο ἀπεκάλυψεν. Ἠθέλησαν οὖν βαλεῖν μετάνοιαν, καὶ διεκώλυσεν αὐτοὺς λέγων, μηδὲν τοιοῦτον αὐτοῖς ἐξεῖναι ποιῆσαι, διὰ τὴν τιμὴν τοῦ περιτεθέντος αὐτοῖς ἀγγελικοῦ σχήματος. Λέγουσιν οὖν αὐτῷ εὐθέως, εὐξαριστοῦμέν σοι πάτερ, καὶ τί προσάξαι τῷ Θεῷ καὶ τῇ σῇ τιμίᾳ κεφαλῇ οὐκ οἴδαμεν. Τίς ἡμᾶς τοιούτων δωρεῶν ἀξιωθῆναι ἤλπιζεν; ποῖος βασιλεὺς τοιούτῳ ἀξιώματι ἡμᾶς τιμῆσαι ἠδύνατο, ποῖοι ἐπίγειοι θησαυροὶ οὕτως ἐξαίφνης πλουτῆσαι ἡμᾶς ἐποίουν; Ποίων λουτρῶν ἀπολαύσειν οὕτως ἡμῶν τὴν ψυχὴν ἐκαθάριζον. Ποῖοι γονεῖς οὓτως ἀγαπῆσαι, καὶ σῶσαι ἐδύναντο; Ποῖα ξένια δῶρα τὴν τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἄφεσιν συντόμως οὕτως ἐνέγκαι ἡμῖν ἴσχυον, ὥς συ τίμιε ἡμῶν πάτερ, καὶ ἀντὶ πάντων τῶν προγόνων ἡμῶν καὶ γονέων, σὺ ἡμῶν μετὰ Χριστὸν πατὴρ καὶ μήτηρ. Σὺ δεσπότης, σὺ συγκροτητὴς, σὺ χειραγωγὸς, σὺ ὁδηγὸς, καὶ ὅσα γλῶσσα εἰπεῖν οὐκ ἰσχύει. διὰ σοῦ τὸν πολυτίμητον μαργαρίτην ἐκτησάμεθα, ἐμάθομεν ἀληθῶς τὴν δύναμιν τοῦ βαπτίσματος, οὕπερ ἡμῖν οἱ ὅσιοι πατέρες προέλεγον. Ἔγνωμεν ὄντως τὴν τῶν ἡμετέρων ἁμαρτιῶν κατάκαυσιν ἐκ τοῦ περικαίοντος ἡμῶν τὰς καρδίας πυρὸς, ὅπερ καὶ μὴ φέροντες, οὕτως τὰ ἡμῶν ἐντὸς περιφλέγων.

[17] Αἰτοῦμεν εὐχὴν ποιῆσαι ἐκτενῶς μακαριότητά σου, πάτερ, καὶ ἀπολύσαι τοὺς σοὺς δούλους εἰς τὸ γνησίως καὶ ὁλοψύχως δουλεῦσαι ᾧ ἀφιερώσαμεν ἑαυτοὺς Θεῷ, δυσωπούμενος μηδέποτε λήθην ποιῆσαι ἀχρείων σου παίδων, ἐν καιρῷ ἐκτάσεως χειρῶν σου τιμίων. Ναὶ, ναὶ, δυσωπούμενος ὑπὸ τῶν ξένων, ὅσιε. Μνείαν ποιοῦ τῆς αὐτῶν ὀρφανείας. Καὶ ἐπιλαβόμενοι τῶν γονάτων τοῦ Ὁσίου, πάλιν ἔλεγον· Μνήσθητι πάτερ τῶν σῶν ταπεινῶν προβάτων, ὧν ὀλοκαύτωσας τῷ Χριστῷ· Μνημόνευσον ξένων φυτῶν, ἃ ἐν τῷ καλῷ κήπῳ τοῦ παραδείσου φυτεῦσαι ἔσπευσας. Μὴ ἐπιλάθῃ ὀκνηρῶν ἐργατῶν, οὓς περὶ τὴν ἑνδεκάτην εἰς τὸν ἀμπελῶνα τῷ Χριστῷ ἐμίσθωσας. Ἐθαύμαζεν δὲ καὶ ἐξεπλήττετο ὁ ποιμὴν, θεωρῶν τοὺς πρὸ δύο ἡμερῶν ἰδιώτας, οὕτως ἐξαίφνης σοφισθέντας διὰ τῆς περιβολῆς τοῦ θείου σχήματος. Ὡς ἔκλαυσαν οὖν ἀμφότεροι ἐπι ἱκανὴν ὥραν, κλίνας γόνυ ὁ ὅσιος Νίκων, καὶ στήσας Συμεὼν ἐκ δεξιῶν, καὶ Ἰωάννην ἐξ εὐωνύμων ἀνέστη. Καὶ ἐκτείνας τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν, εἶπεν. Ὁ Θεὸς ὁ δίκαιος, καὶ αἰνετός. Ὁ Θεὸς, ὁ μέγας καὶ ἰσχυρός. Ὁ Θεὸς ὁ προαιώνιος, εἰσάκουσον ἁμαρτωλοῦ ἀνδρὸς τῇ ὥρᾳ ταύτῃ. Ἐπάκουσόν μου ὁ Θεὸς, ἐπάκουσόν μου ἐν ἰσχύἳ. Μὴ μνημόνευσον ἐν ταύτῃ μου τῇ προσευχῇ τῶν ἀεὶ καὶ εἰς ἀεὶ παρακοῶν τῆς ἐμῆς ἐξουθενώσεως. Ἐπάκουσόν μου, Κύριε, ἐπάκουσόν μου ἐν πυρὶ προσευχῆς, ὥς ποτε τοῦ σοῦ προφήτου, καὶ διὰ τῶν αὐτοῦ πρεσβειῶν, τὰς ἀνομίας μου κατάφλεξον, καὶ τὰς ἁμαρτίας μου καθάρισον. Ναὶ, ὁ Θεὸς τῶν ἁγίων δυνάμεων. Ναὶ ὁ τῶν ἀσωμάτων ποιητής. Ναὶ, ὁ εἰπών: Αἰτεῖτε, καὶ λήψεσθε. Μή με βδελύξῃ τὸν ἀκάθαρτα χείλη περιβεβλημένον καὶ ἐν ἁμαρτίαις συνεχόμενον. Ἐπάκουσόν μου ὁ ἐπαγγειλάμενος ἐπακούειν τῶν ἐν ἀληθείᾳ ἐπικαλουμένον σε, καὶ κατεύθυνον τὰ διαβήματα τῶν δούλων σου, καὶ τοὺς πόδας αὐτῶν εἰς ὁδὸν εἰρήνης. Συμπάθησον ἀκάκοις παισὶν ἐπὶ ξένης οὖσιν, ὁ εἰπὼν· Γίνεσθε ἀκέραιοι ὡς αἱ περίστεραι. Ἐκέκραξά σοι ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου, Ὁ Θεὸς, ὁ Θεὸς, ἐπάκουσόν μου, ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς, καὶ τῶν ἐπὶ ξένης μακράν.

[18] Ἐπιτίμησον πᾶσιν τοῖς ἀκαθάρτοις πνεύμασιν ἀπὸ προσώπου τῶν παίδων σου. Ἐπιλαβοῦ ὅπλου καὶ θυρειοῦ, καὶ ἀνάστηθι εἰς τὴν βοήθειαν αὐτῶν. Ἔκχειον ῥομφαίαν καὶ σύγκλεισον ἐξεναντίας τῶν καταδιωκόντων αὐτούς. Εἶπὲ, ὦ κύριε, τῇ ψυχῇ αὐτῶν· Σωτηρία σου εἰμὶ ἐγώ. Ὑπαναχωρησάτω ἀπὸ τῆς αὐτῶν διανοίας, πνεῦμα δειλίας, ἀκηδίας, ὑπερηφανίας, καὶ πάσης κακίας, καὶ κατασβεσθήτω αὐτῶν πᾶσα πύρωσις καὶ κίνησις ἐκ διαβολικῆς ἐνεργείας συνισταμένη. Φωτισθήτω αὐτῶν τὸ σῶμα, καὶ ψυχὴ, καὶ τὸ πνεῦμα τῷ φωτὶ τῆς γνώσεώς σου, ἵνα καταντήσαντες εἰς τὴν ἑνώτητα τῆς πίστεως, καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τῆς ἁγίας καὶ προσκυνητῆς Τριάδος, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας, δοξάσωσίν σε εἰς αἰῶνα αἰῶνος, καὶ εὐαρεστήσωσίν σοι τῷ Κυρίῳ, ὅτι πάνδήμον τὸ φυλακτήριον ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. Δὸς δὲ αὐτοῖς σὺν πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς, ὦ Κύριε, καὶ τοὺς λόγους ταύτης μου τῆς οἰκτρᾶς, καὶ ἀναξίας σου ἱκεσίας ἐν καρδίᾳ διὰ παντὸς ἔχειν πρὸς δοξολογίαν, καὶ ὕμνον τῆς σῆς χρηστότητος. Πάλιν δὲ πρὸς αὐτοὺς μετὰ πολλῶν δακρύων ἔλεγεν. Ὁ Θεὸς, ὃν ἐξελέξασθε, τέκνα καλὰ, καὶ ᾧ κατεδράμετε, αὐτὸς ἐξαποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ πρὸ προσώπου ὑμῶν, καὶ κατασκευάσει τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν ὑμῶν. Ὁ ἄγγελος, ὡς φησιν ὁ μέγας Ἰακὼβ, ὁ ῥυόμενός με ἀπὸ πάντων τῶν ἐναντίων δυνάμεων, αὐτὸς προπορεύεται τῶν τρίβων ὑμῶν. Ὁ ῥυσάμενος τὸν ἑαυτοῦ προφήτην ἐκ στόματος λεόντων, αὐτὸς ῥύσεται καὶ ὑμὰς ἀπὸ τῶν χειρῶν τοῦ λέοντος. Ὁ ἐκλεξάμενος ὑμᾶς Θεὸς, αὐτὸς ἀκαταίσχυντον τὴν θυσίαν μου φυλάξει. Ὡς δὲ ταῦτα και πλεῖον τούτων αὐτοῖς ἐπηύξατο, καὶ συνεπλάκη ὁ θεοφόρος τοῖς τραχήλοις αὐτῶν καὶ ἔλεγεν· Σῶσον, ὁ Θεὸς, σῶσον τοὺς ἐν ὅλην καρδίᾳ ἀγαπήσαντας τὸ ὄνομά σου, οὐ γὰρ ἄδικος εἶ, Κύριε, τοὺς κατὰλείψαντας τὰ μάταια τοῦ βίου πράγματα, περιδεῖν καὶ ἐγκαταλεῖψαι.

[19] Εἶτα πάλιν πρὸς αὐτούς. Βλέπετε τέκνα, εἰς πόλεμον ἑαυτοὺς ἐξεδώκατε φοβερὸν καὶ ἀθέατον. Ἀλλὰ μὴ φοβηθῆτε, δυνατὸς γάρ ἐστιν ὁ Θεὸς, ὃς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι, ὑπὲρ ὃ δύνασθε ὑπενεγκεῖν. Ἀγωνίσασθε, τέκνα, μὴ ἡττηθῆναι αὐτῷ, ἀλλὰ στῆτε γενναῖοι, ἔχοντες τὸ ὅωπλον τοῦ ἁγίου σχήματος κατ᾽ αὐτοῦ, μνημονεύσατε τοῦ εἰπόντος, οὐδεὶς ἐπιβαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ᾽ ἄροτρον, καὶ στραφεὶς εἰς τὰ ὀπίσω, εὐθετός ἐστιν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Καὶ πάλιν περὶ τῆς τοῦ πύργου οἰκοδομῆς· Μὴ ἀρξαμένων ὑμῶν τῆς τελείας ὁδοῦ, τῆς κατὰ Θεὸν πολιτείας ἀποχαυνωθῆτε, καὶ πληρωθῇ ἐφ᾽ ὑμῖν, ὅτι ἤρξαντο οἰκοδομῆσαι, καὶ οὐκ εἶχον δύναμιν, καὶ προθυμίαν πρὸς τὸν ἀπαρτισμὸν τοῦ θεμελίου. Ἀσφαλίσασθε, τέκνα, μικρὸς ὁ πόλεμος, ἀλλὰ μέγας ὁ στέφανος, πρόσκαιρος ὁ πόνος, ἀλλ᾽ αἰωνία ἡ ἀνάπαυσις. Τῆς ὥρας οὖν προκοψάσης, καὶ ἤδη λοιπὸν τοῦ ξύλου κρούοντος ὡς ἕμελλον τοῦ πυλῶνος ἐξέρχεσθαι, ἔλαβεν ὁ Συμεὼν τὸν ἡγούμενον κατ᾽ ἰδίαν, καὶ εἶπεν αὐτῷ διὰ τὸν Θεὸν, πάτερ, εὖξαι, ἵνα ὁ Θεὸς διασκεδάσῃ τὴν μνήμην τῆς γυναικὸς τοῦ ἀδελφοῦ μου Ἰωάννου, μή πως ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐάσαι με, καὶ ἀπώλωμαι ὑπὸ τῆς λύπης αὐτοῦ, καὶ τῆς ἀπωλείας καὶ τοῦ χωρισμοῦ. Εὖξαι, δέομαι διὰ τὸν Κύριον, ἵνα πάραμυθήσηται ὁ Θεὸς καὶ τοὺς γονεῖς αυτοῦ, ἵνα μὴ μεριμνῶσιν αὐτόν.

[20] Θαυμάσαντος δὲ τοῦ γέροντος τὴν στοργὴν, ἣν ἔχει πρὸς τὸν ἀδελφὸν, οὐδὲν ἀπεκρίθη αὐτῷ. Πάλιν δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον ἔλαβεν αὐτὸν καὶ ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης, καὶ παρεκάλει κατ᾽ ἰδίαν. Διὰ τὸν Θεὸν, πάτερ, μὴ ἀμελήσῃς τοῦ ἀδελφοῦ, εὐχόμενος ἵνα μὴ φύγῃ με διὰ τὴν μητέρα αὐτοῦ, συμπαθῶν αὐτῇ, καὶ εὑρεθῷ ἐν τῷ λιμένι ὑπομένων τὸ ναυάγιον. Ὡς οὖν εἴρηται, καταπλαγεὶς τὴν ἀμφοτέρων πρὸς ἀλλήλους ἀγάπην, τελείως λέγει αὐτοῖς. Πορεύσθε, τέκνα, εὐαγγελίζομαι γὰρ ὑμῖν, ὅτι ὁ ἀνοίξας ὑμῖν ὦδε, προσήνοιξεν ὑμῖν καὶ τὰ ἐκεῖ. Καὶ σφραγίσας αὐτῶν τὰ μέτωπα καὶ τὰ στήθη, καὶ ὅλον τὸ σῶμα, ἀπέλυσεν αὐτούς. Ὡς οὖν ἀπελύθησαν, καὶ ἐξῆλθον, τοῦτο ἔλεγον· Ὁ Θεὸς τοῦ δούλου σου τοῦ μεγάλου, ὁδήγησον ἡμᾶς τοὺς ξένους, καὶ ἀπεριστάτους, ὅτι οὔτε τοὺς τόπους, οὔτε τὴν χώραν ἐπιστάμεθα. Ἀλλὰ πρὸς σὲ ἐρχόμενοι, παρεδώκαμεν ἑαυτοὺς εἰς θάνατον, εἰς τὸ πέλαγος τῆς ἐρήμου ταύτης. Λέγει οὖν ὁ Ἰωάννης τῷ Συμεών· Τί ἐστὶν ἄρτι; Ποῦ ὑπάγομεν; Ἀπεκρίθη αὐτῷ ἐκεῖνος, βάλωμεν δεξιὰ, ὅτι ὅλα τὰ δεξιὰ, καλά εἰσιν. Καὶ ἐρχόμενοι κατήντησαν ἐπὶ τὴν νεκρὰν θάλασσαν, ὡς ἐπὶ τὸν λεγόμενον Ἀρνονᾶν.

[21] Τοῦ Θεοῦ δὲ οἰκονομήσαντος, καὶ μηδέποτε τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας ὁλοψύχως ἐγκαταλιμπάνοντος, εὗρον τόπον, ἔνθα ᾤκει τις γέρων, πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν τελευτήσας, ἐν ᾧ ὑπῆρχον καὶ μικρὰ σκευή, καὶ βοτάναι τρυφεραὶ εἰς τὸ ἐσθίειν αὐτοὺς, ἐξ ὧν ἤσθιεν ὁ γέρων, ὁ ἐκεῖσε κείμενος. Ἰδόντες οὖν τὸν τόπον οἱ ἀοίδιμοι, εὐφράνθησαν, ὥς τινα θησαυρὸν εὗρον. Ἔγνωσαν γὰρ ὅτι ὑπὸ Θεοῦ ἡτοιμάσθη, καὶ ἐπέμφθη αὐτοῖς, καὶ ἤρξαντο εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ, καὶ τῷ μεγάλῳ γέροντι. Ἔλεγον γὰρ, πίστευσον δι᾽ εὐχῶν αὐτοῦ κατευοδώθημεν. Ὡς οὖν ἔμειναν ὀλίγας ἡμέρας, μὴ φέρων τὴν ἀρετὴν τοῦ Χριστοῦ δούλων ὁ ἐχθρὸς τῶν ψυχῶν ἡμῶν διάβολος, ἤρξατο πολεμεῖν αὐτοὺς, τὸν μὲν Ἰωάννην εἰς τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα, τὸν δὲ Συμεὼν εἰς τὴν ἀγάπην τὴν πολλὴν τῆς ἑαυτοῦ μητρός. Ὄτε οὖν ἔβλεπεν ἑαυτὸν εἷς ἐξ αὐτῶν θλιβόμενον, εὐθέως ἔλεγεν τῷ ἑτέρῳ· Ἀνάστα, ἀδελφέ, εὐξώμεθα. Καὶ ηὔχοντο τὴν εὐχὴν τοῦ μεγάλου γέροντος· ηὔξατο γὰρ, ὅτι δὸς αὐτοῖς Κύριε τοὺς λόγους τῆς εὐχῆς ταύτης ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν. Καὶ εὐθέως οἱ δύο εὑρέθησαν, γιώσκοντες αὐτὴν ἐκ στήθους, καὶ αὐτὴν ηὔχοντο πάντοτε εἰς ἕκαστον πειρασμὸν, καὶ εἰς ἕκαστον αἴτημα αὐτῶν πρὸς τὸν Θεόν. Ἔστιν γὰρ ὅτε ἐπύρου αὐτοὺς ὁ διάβολος, ὡς ἐξηγεῖτο ὁ θεοφόρος Σαλὸς, ὡς ἐὰν κρέα καὶ οἶνον ἤσθιον, καὶ πάλιν ὑπέβαλλεν αὐτοῖς παρὰ τὰς ἀρχὰς δειλίαν, καὶ ἀκηδίαν πρὸς τὴν ἄσκησιν, ὥστε διαφόρως ἐπιζητεῖν αὐτοὺς ὑποστρέφειν εἰς τὸ μοναστήριον ἀπὸ τῆς ἐρήμου, πάλιν δὲ κατὰ τοὺς ὕπνους θεωρεῖν. Ἔστιν δὲ ὅτε καὶ ἐν φαντασίᾳ τοὺς ἑαυτῶν ἰδίους, τοὺς μὲν κλαίοντας, τοὺς δὲ εὐωχηθέντας παρεσκεύαζεν ὁ πολύμορφος ὄφις, καὶ πολλὰ ἕτερα, ἃ οὐδὲ ἐξηγήσασθαι δυνατὸν, εἰ μὴ τούτων τῶν πειρασμῶν ἐν πείρᾳ γίνεταί τις. Ἀλλ᾽ ἡνίκα δ᾽ ἂν ἐμνημόνευον τῶν στεφάνων, οὓς εἰς ἀλλήλους ἐθεάσαντο, καὶ τῆς διδασκαλίας, καὶ τῶν δακρύων τοῦ Γέροντος, ὥσπερ ἐλαίῳ ἁγίῳ κατεπραΰνετο αὐτῶν ἡ καρδία, καὶ παρεκαλεῖτο.

Eos a igitur conspicatus, solide gavisus fuit; quia non erat frustratus suo desiderio. [Abbati Niconi] Postquam hunc vidissent Beati, voluerunt redite, non cogitantes quod Hegumenus esset. Cucurrit itaque S. Nicon, & advocavit eos ad se. Ubi primum eis Hegumenus innotuit; ipsi etiam valde gavisi sunt; maxime quando videbant ostium apertum. Etenim Deum hoc illi rursum revelasse, cogitabant. Jamque volebant pœnitentiam b facere, at vetuit illis dicens, nihil tale eis licere facere propter angelicum habitum, quo erant induti. Mox illi dicunt: Grates tibi agimus, o Pater, & quidnam Deo ac venerando capiti tuo simus repensuri, ignoramus. Quis nos hujusmodi donis cumulandos, sperasset? [actis gratiis] Qualis rex nos tali dignitate honorare posset? Quales terreni thesauri adeo repente nos divites redderent? Qualium lavacrorum usus adeo animam nostram mundaret? Quales parentes ita diligere possent ac servare? Qualia xenia donaque remissionem peccatorum nostrorum tam breviter nobis afferre? Sicut tu facis, venerande pater noster? Tu progenitorum omnium, ac parentum loco nobis post Christum pater & mater es. Tu Dominus, tu instructor, tu manuductor, tu viæ dux, & alia quæcumque, quibus referendis lingua non sufficit. Per te pretiosissimam margaritam adepti sumus, & vere baptismatis virtutem, cujus sancti nobis prænuntii patres fuere, experti sumus. Novimus vere peccatorum nostrorum combustionem ex igne, qui corda nostra comburit; cui tolerando impares sumus, adeo præcordia nostra inflammat.

[17] [ejusque precibus postulatis] Beatitudinem tuam, o pater, obsecramus, ut impense pro nobis ores; & servos tuos abire sinas, ut sincere & enixe Deo serviamus, cui nos consecravimus. Sine te exorari, ut numquam obliviscaris inutilium filiorum tuorum, eo tempore, quo manus tuas venerabiles extendis. Imo, imo, vir sancte, sine te exorari ab alienigenis: orbitatis eorum reminiscere. Deinde genua sancti hominis amplexi, rursum dicebant: Pater, esto memor humilium tuarum ovium, quas Christo in holocausta immolasti. Recordare externarum plantarum, quas pulcro paradisi horto inserere studuisti. Ne obliviscere operariorum inertium, quos undecima circiter hora in vinea Christi mercede conduxisti. Mirabatur autem & obstupescebat præses, quando videbat eos, qui ante biduum fuerant idiotæ ac rudes, tam subito evasisse sapientes, ex eo, quod assumpsissent divinum habitum. Dum ergo uterque satis diu flevisset, genu inclinavit S. Nicon, & collocato Symeone a dextris & Joanne a sinistris, surrexit, & protensis in cælum manibus, dixit; Deus juste & laudibilis, Deus magne & fortis, Deus, qui es ante secula, exaudi virum peccatorem in hac hora: exaudi me Deus, exaudi me in fortitudine. Esto immemor tempore hoc, quo preces fundo, prævaricationum, a mea vilitate usque & usque profectarum. Exaudi me Domine, exaudi me in igne orationis, sicut olim tuum prophetam; & ejus interventu combure meas iniquitates, & peccata expurga. Ita fiat, o Deus sanctarum virtutum! ita fiat, o rerum incorporearum creator! ita fiat! qui dixisti: Petite & accipietis. Ne abominare me, qui sum labiis impuris, & in peccatis hæreo. Exaudi me, qui promisisti, te exauditurum eos, qui invocant te in veritate; dirige gressus servorum tuorum, & pedes eorum in viam pacis. Compatere innocuis pueris, in externa terra existentibus, qui dixisti: Estote simplices sicut columbæ. [Matth. 10.] Clamavi ad te in toto corde meo; Deus, Deus exaudi me, spes omnium finium terræ, & eorum, qui sunt procul in terra aliena.

[18] Increpa spiritus omnes immundos a facie puerorum tuorum: [& impetratis] apprehende arma & scutum, & exsurge in adjutorium eorum: effunde frameam & conclude adversus eos, qui persequuntur illos: dic, o Domine, animæ eorum; Salus tua ego sum. Recedat a mente eorum spiritus timoris, acediæ, superbiæ, & omnis malitiæ, & extinguatur in illis omnis flamma atque motio, quæ diaboli operatione exsurgit. Corpus eorum & anima & spiritus, cognitionis tuæ radiis illustrentur, ut occurrentes in unitatem fidei, & agnitionem sanctæ & adorandæ Trinitatis, in virum perfectum, in mensuram ætatis, glorificent te in seculum seculi, placitoque se tuo, qui Dominus es, conforment. Nam præsidium omnium populorum est nomen tuum, Patris & Filii & Spiritus sancti. Amen. Da illis, Domine, cum omnium bonorum cumulo, ut hujus meæ miserabilis & indignæ orationis sermones, assidue cordi suo insculpant, ad gloriam & laudem bonitatis tuæ. Iterum multis cum lacrymis ad ipsos dixit: Deus, quem elegistis, boni filii, & ad quem accurristis, Deus ipse emittet angelum suum ante faciem vestram, & præparabit viam suam ante pedes vestros Angelus, qui sicut dicit magnus Jacob, liberat me ab omnibus contrariis potestatibus, ille præcedet ante vias vestras. Qui prophetam suum liberavit ab ore leonum, ille vos quoque liberabit a manibus leonis. Qui elegit vos Deus, ille sacrificium meum ab ignominia vindicabit. Hæc & plura precatus, & colla eorum strinxit vir deifer, & dixit: Serva, Deus, serva eos, qui toto corde diligunt nomen tuum: neque enim iniquus es Domine, ut illos, qui stultas hujus vitæ res reliquerunt, contemnas & deferas.

[19] Postea rursum ad illos sermonem convertit: Attendite, filii, terribili vos & occulto bello dedistis; sed metum pellite: [ad constantiam incitantur Symeon & Joan,] potens enim est Deus, qui non patietur vos tentari supra id quod potestis sustinere. Certate, filii, ut non superemini. Sed state animo erecto, opponentes inimico sacri habitus armaturam. In memoriam revocate verba illius, qui dicit: Nemo mittens manum suam ad aratrum, & conversus retro, aptus est regno cælorum. [Luc. 9.] Et rursum de ædificatione turris: ne viam perfectam incipientes, in Dei obsequio desides sitis; & in vobis impleatur, quia cœperunt ædificare, & non sat habuerunt virium & animi ad opus consummandum. State securi, o filii: parvum est bellum, sed magna corona; temporalis labor, sed æterna requies. Itaque cum tempus procederet, & jam deinceps lignum c pulsaret; & illi e janua essent egressuri, Hegumeno seorsim prehenso dixit Symeon: Propter Deum, mi Pater, ora, ut Deus ex animo fratris mei Joannis deleat memoriam conjugis suæ, ne maligno machinante spiritu me deserat, & ego inteream præ dolore, ob ejus exitium & recessum. Ora, obsecro, propter Dominum, ut Deus etiam parentes ejus consoletur, ne de illo laborent.

[20] At vero Senex, miratus fraternum affectum, nihil ei respondit. [at spe confirmati,] Rursus Niconem eodem modo prehendit Abbas Joannes & seorsim sevocavit, sic loquens: Propter Deum te obtestor, o Pater, ne fratris mei curam depone; sed ora, ne matris suæ dolorem miseratus, me fugiat, & in portu inveniar naufragus. Hæc ubi dicta; ob alternam mutui amoris vicissitudinem obstupefactus Nicon tandem subjecit: Ite, filii, annuntio enim vobis, eumdem, qui aperuit vobis hic, aperuisse jam nunc ea, quæ sunt illic: & postquam frontes eorum, pectora, totumque corpus signasset, illos dimisit. Dimissi itaque & egressi, illud usurparunt; o Deus hujus magni servi tui, alienigenis nobis & auxilio carentibus esto viæ dux; etenim neque loca, neque regionem novimus. Verum accedentes ad te, morti, & solitudinis hujusce pelago nos commisimus. Tunc Joannes ita Symeonem compellat: Quid modo est? Quorsum tendimus? Cui ille: Pergamus ad dexteram: quidquid enim dexterum est, bonum est. Jamque tantum viæ erant emensi, ut ad mare Mortuum d venirent versus fluvium, cui nomen Arnon e.

[21] [in cremum secedunt.] Deo autem dispensante, & numquam deserente illos, qui toto animo in eum confidunt, invenerunt locum (quem senex quidam prius incoluerat, sed qui jam paucis ante diebus mortem obierat) in quo modica erat supellex, nec non herbæ ad vescendum gratæ & delicatæ, quibus etiam vitam aluerat senex ille, qui ibi jacebat. Locum conspicati, non secus sunt gavisi, quam si thesaurum invenissent. Igitur viri illi, omni præconio celebrandi (eum quippe noverunt fuisse præparatum divinitus, & oblatum) Deo & magno illi seni gratias agere cœperunt. Enimvero, aiebant, orationis ejus præsidio feliciter nobis successit hoc iter. Paucis ibidem exactis diebus, [Tentantur a diabolo:] servorum Christi virtutem non ferens animarum nostrarum hostis diabolus, impugnare eos cœpit, Joannem quidem uxoris, Symeonem autem magno erga matrem affectu. Quando itaque unus ex illis afflictum se vidit, statim alteri dixit: Surge frater, oremus. Et usurparunt orationem magni Senis. Oraverat enim: Da illis, Domine, ut orationis hujus sermones cordi suo insculpant. Et eventus illico docuit, ambos hanc calluisse exprompta memoria. Et eam adhibebant, quoties tentatio ingruebat, aut aliquid a Deo petebant. Quadam vice instigabat eos diabolus, uti narrabat deifer Salus, ad usum carnis & vini; & in principio suggerebat timorem, & torporem in vita ascetica: adeo ut variis modis conaretur eos ex eremo in monasterium revocare. Nunc iterum quædam repræsentabat in somno; nunc amicorum aliquos, hos quidem flentes, hosce genio indulgentes in imagine corporea efformabat versipellis ac tortuosus coluber, & plurima alia, quæ recensere nemo valet, præter eum, qui tales tentationes expertus fuerit. Sed quando recordabantur coronarum, quas alter in altero contemplati fuerant, institutionumque & lacrymarum Senis; cor illorum quasi sancto quodam oleo delibutum recreabatur.

ANNOTATA.

a Quæ clauduntur [] hoc signo ab initio hujus capitis, desiderantur apud Surium, qualia tamen videtur sensus exigere. Qui etenim ipsi etiam, Symeon ac Joannes, valde gavisi sunt? si nulla gaudii, sed tantum tristitiæ, gemitus & anxietatis Hegumeni, proxime antegressa fuerit mentio.

b Interpres apud Surium legit καλεῖν μετάνοιαν, & reddit vocare pœnitentiam. Nota cum Cangio vocem μετάνοια, præter pœnitentiam designare corporis & capitis inclinationes, monachis ac pœnitentibus usitatas. Et fortasse hoc sensu μετάνοια hic accipitur.

c Quomodo lignis pro ære Campano utantur monachi Orientalis, explicat libellus Hieronymi Magii de Tintinnabulis.

d Ingens lacus Palæstinæ ad meridiem, & Terræ sanctæ versus Orientem, hebraica phrasi, mare dictus, quale vocatur omnis copiosior aquarum collectio. Mortuum nuncupatur, quod nullum gignat piscem, nullumve aliud animal producat, sed lacus prorsus sit bituminosus, pestilens, & horribilis, unde & Asphaltites appellatur a scriptoribus Græcis ac Latinis. Plura dabit Cotovicus Itinerarii Hierosolymitani lib. 2. cap. 17.

e Designatur hic torrens Arnon, ni fallor, de quo Josephus lib. 4. Antiq. Judaic. παρῆν ἐπὶ ποταμὸν Ἀρνῶν, ὃς ἐκ τῶν τῆς Ἀῤῥαβίας ὄρων ὁρμώνενος, καὶ διὰ πάσης ἐρήμου ῥέων, εἰς τὴν Ἀσφαλτίτην λίμνην ἐδίδωσι, ὁρίζων τήντε Μοαβίτιν καὶ Ἀμορίτιν· γῆ δ᾽ αὕτη καρποφόρος καὶ πλῆθος ἀνθρώπων ἴσον τοῖς παρ᾽ αὐτοῖς ἀγαθοῖς ἱκανὴ τρέφειν. Pervenit ad fluvium, qui nominatur Arnon. Is ex Arabiæ montibus exortus, desertum medium pererrans, in Asphaltitem lacum influit, Moabitas ab Amorrhæis disterminans; estque hæc regio frugifera, & fructus, quantum est satis, incolis suppeditat. Ita Josephus. Porro in Ms. nostro adjecta modica paragoge scribitur Ἀρνονᾶν. Vocabulum istoc vel non invenit in suo apographo, vel prætermisit interpres apud Surium ad diem 1 Julii.

CAPUT IV.
Apparitiones, orationes, egressus Symeonis
ex eremo in publicum præ zelo animarum, occultatæ ejus actiones.

Ἐφαίνετο δὲ αὐτοῖς κατ᾽ ὄναρ, καὶ ὁ κύρις Νίκων, ὅτε μὲν νουθετῶν αὐτοῖς, ὅτε δὲ προσευχόμενος ὑπὲρ αὐτῶν. Ἔστι δὲ ὅτε καὶ ψαλμοὺς, αὐτοὺς διδάσκων, καὶ ἐξυπνίζοντο ἀποστηθίζοντες ὅσα κατὰ τοὺς ὕπνους αὐτοὺς ἐδίδασκεν, καὶ εἶχον χαρὰν ἐπὶ τοῦτο μεγάλην. Ἐγίνωσκον γὰρ ὅτι πονεῖ ὁ γέρων δι᾽ αὐτοὺς, καὶ ἐπληροφοροῦντο ἐξ αὐτῶν τῶν πραγμάτων. Καὶ γὰρ πρὸ πάσης αἰτήσεως ἐκ Θεοῦ τοῦτο πρὸ πάντων αἰτησαμένων ἀμφοτέρων, τοῦ μὲν Συμεὼν, ἵνα παρακληθῇ ἡ καρδία τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πληροφορηθῇ· τοῦ δὲ Ἰωάννου, ἵνα προστλάβηται ὁ Θεὸς τὴν αὐτοῦ σύμβιον, πρὸς τὸ ἀποκοπῆνα τὴν σχέσιν αὐτῆς ἀπὸ τῆς ἐννοίας αὐτοῦ, εἰσήκουσεν ὁ Θεὸς ἀμφοτέρων, ὁ εἰπὼν θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν ποιῆσαι. Καὶ δύο ἐτῶν παρελθόντων, ἐπληροφορήθη ὁ κύρις Συμεὼν ἐκ Θεοῦ, ὅτι ἄλυπός ἐστιν ἡ μήτηρ αὐτοῦ περὶ αὐτοῦ, καὶ ὅτι φαίνεται αὐτῇ κατὰ νύκτα, καὶ παραμυθεῖται αὐτὴν, καὶ λέγει αὐτῇ τῇ Σύρων διαλέκτῳ· Λαδέχρε, λιχὲμ, ὅ ἐστιν, μὴ λυποῦ, μήτερ, καὶ γὰρ καλῶς ἐσμὲν κᾀγὼ, καὶ ὁ κύρις Ἰωάννης, καὶ ὑγιαίνομεν, καὶ ἐστρατεύθημεν εἰς τὸ παλάτιον τοῦ βασιλέως, καὶ ἰδοὺ στεφάνους φοροῦμεν, οὓς ἀνέδυσεν ἡμᾶς ὁ βασιλεὺς, καὶ στολὰς εὐπρεπεῖς. Ἀλλὰ παραμύθησαι καὶ τοὺς γονεῖς τοῦ ἀδελφοῦ Ἰωάννου, ὅτι μετ᾽ ἐμοῦ ἐστιν ἐστρατευμένος. Ἀλλὰ μηδὲν λυπηθῆτε. Καὶ ὁ ἀββᾶς δὲ Ἰωάννης εἶδεν ὅτι λέγει αὐτῷ τις λευχειμονῶν· Ἰδοὺ τὸν μὲν πατέρα σου ἄλυπον ἐποίησα, τὴν δὲ γυναῖκά σου ἐν ταύταις προσλαμβάνομαι.

[23] Ἐξηγήσαντο οὖν ἀλλήλοις ἃ ἐθεώρησαν ἀμφότεροι καὶ ἐχάρησαν, καὶ εὐφράνθη αὐτῶν ἡ καρδία. Καὶ τέως ἐκ τοῦ λογισμοῦ τῶν γονέων αὐτῶν εὐθέως ἐκούφισαν αὐτοὺς ὁ Θεός. Καὶ λοιπὸν ἐν ἀνέσει ὑπῆρχον, μὴ δὲ ὅλως λυπούμενοι περὶ αὐτῶν. Ἀλλ᾽ ἀπόνως, καὶ ἀόκνως τὸν τῆς ἀσκήσεως καὶ ἡσυχίας διετέλουν δρόμον διὰ παντὸς, ἡμέρας καὶ νυκτὸς, εἰ μὴ τὸν ἀπερίσπαστον πειρασμὸν, καὶ τὴν ἀμέριμνον μέριμναν, λέγω δὴ τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς, δι᾽ ἦς καὶ διὰ συντομίας προέκοψαν οἱ ἄοκνοι ἐργάται, ὥστε δι᾽ ἐν ὀλίγοις χρόνοις ἀξιωθῆναι αὐτοὺς θείων ὁράσεων, καὶ πληροφοριῶν καὶ θαυμάτων. Μικροῦ γὰρ χρόνου παρελθόντος, καὶ ἀμφοτέρων ἡσυχαζόντων, ὡς ἀπὸ λίθου βολῆς ἀλλήλων. Ἦσαν γὰρ καὶ τοῦτο ἑαυτοῖς διατυπώσαντες, τουτ᾽ ἔστι τὸ ἀναχωρεῖν κατ᾽ ἰδίαν, ὅτε βούλεται ὁ καθεὶς ἐξ αὐτῶν κατὰ μόνας εὔξασθαι. Ἡνίκα δὲ ἔλθωσιν αὐτῷ λογισμοὶ ἤ ἀκηδία, ἔρχεσθαι αὐτὸν πρὸς τὸν ἕτερον καὶ κοινῶς τὸν Θεὸν παρακαλεῖν τοῦ ἀπαλλαγῆναι τοῦ πειρασμοῦ. Ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν καθήμενος ὁ Συμεὼν ἐν τῷ εἰθισμένῳ αὐτῷ τόπῳ, θεωρεῖ ἑαυτὸν ἐν ἐκστάσει, ὥσπερ παρεῖναι πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα ἀσθενοῦσαν ἐν Ἐδέσῃ, ἐκεῖθεν γὰρ ἦν, καὶ λέγει αὐτῇ τῇ Σύρᾳ φωνῇ· Πῶς ἔχεις μῆτερ τῆς δε εἰπούσης, καλῶ τέκνον. Λέγει αὐτῇ πάλιν, Ὕπαγε πρὸς τὸν βασιλέα, μὴ φοβηθῇς, ὅτι παρεκάλεσα αὐτὸν, καὶ ἡτοίμασέν σοι καλὸν τόπον, καὶ ὅτε βούλεται, φθάνω σε ἐκεῖ.

[24] Εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν, ἔγνω τῇ αὐτῇ ὥρᾳ τελευτῆσαι τὴν μητέρα αὐτοῦ, καὶ δρομέως ἐλθὼν πρὸς τὸν ἀδελφὸν Ἰωάννην, λέγει αὐτῷ, ἀνάστα κύρι, ποιήσομεν εὐχήν. Τοῦ δὲ ταρὰχθέντος, ἐδόκει γὰρ πειρασμόν τινα συμβῆναι τῷ Συμεὼν, λέγει αὐτῷ Συμεών. Μηδὲν ταραχθῇς, ἀδελφὲ, οὐδὲ γὰρ ἔχω τίποτε κακὸν διὰ τοῦ Θεοῦ. Πάλιν οὖν λέγει αὐτῷ ὁ Ἰωάννης· Καὶ τίς ἡ αἰτία τοῦ τοσούτου σου δρόμου, πάτερ Συμεών; Πάνυ γὰρ ἐτίμα, καὶ ἐσέβετο αὐτὸν, ὥσπερ κᾀκεῖνος. Τότε περιχυθέντων αὐτοῦ τῶν ὀφθαλμῶν ἀπὸ τῶν δακρύων, καὶ ἀρξαμένων κατέρχεσθαι ὥσπερ μαργαριτῶν ἐπὶ τὸ στῆθος αὐτοῦ, λέγει αὐτὸς τῷ Ἰωάννῃ, ἀρτι τὴν καλήν μου μητέρα καὶ εὐλογημένην ὁ Κύριος προσλαμβάνεται, καὶ ἐξηγήσατο αὐτῷ τὴν ὀπτασίαν, καὶ κλινάντων αὐτῶν τὰ γόνατα, εὔχοντο. Καὶ ἦν ἀκοῦσαι τοῦ Συμεὼν λέγοντος πρὸς τὸν Θεὸν, ἐλεεινοὺς ὄντως, καὶ παρακλητικοὺς λόγους, συνεστρέφοντο γὰρ καὶ διεταράσσοντο τὰ σπλάγγνα αὐτοῦ ὑπὸ τῆς φύσεως κινούμενα, καὶ ἐβόα᾽ Ὁ Θεὸς, ὁ τὴν θυσίαν τοῦ Ἀβραὰμ δεξάμενος, ὁ τὴν ὁλοκαύτωσιν Ἰεφθάε ἐπιβλέψας. Ὁ τὰ δῶρα τοῦ Ἄβελ μὴ βδελυξάμενος, ὁ διὰ τὸν Σαμουὴλ, τὸν παῖδά σου τὴν Ἄνναν προφήτιδα ἀναδείξας, αὐτὸς Κύριέ μου, Κύριε, δι᾽ ἐμέ τὸν δοῦλόν σου πρόσδεξαι τὴν ψυχὴν τῆς καλῆς μου μητρός. Μνήσθητι, Κύριε, τῶν κόπων αὐτῆς, καὶ τῶν μόχθων, ὧν εἰς ἐμὲ ἐκοπίασεν. Μνέσθητι, Κύριε, τῶν δακρύων αὐτῆς, καὶ τῶν στεναγμῶν, ὦν ἐξέχεεν, ὅτε πρὸς σὲ ἐξ αὐτῆς ἔφυγον. Μνήσθητι, Κύριε, τῶν μαζῶν, ὧν ἐθήλασεν ἐμὲ τὸν ταπεινὸν, ἵνα ἀπολαύσῃ τῆς ἐμῆς νεότητος, καὶ οὐκ ἀπέλαυσεν. Μὴ ἐπιλάθῃ, δεσπότα, ὅτι οὐδὲ πρὸς ὥραν χορισθῆναί μου ἐδύνατο, καὶ ἐχωρίσθη μου ὅλον τὸν χρόνον. Μνημόνευσον, δεσπότα, ὁ πάντα ἐπιστάμενος, ὅτι, ὅτε ἐβούλετο χαρῆναι εἰς ἐμὲ, τότε αὐτῇ ἑαυτὸν διὰ τὸ ὄνομά σου ἐστέρησα. Μὴ ἐπιλάθῃ, δίκαιε, τῶν διασπαραγμῶν τῶν σπλάγχνων αὐτῆς, ὧν ἔσχε τῇ ἡμέρᾳ, ὅτε πρὸς σὲ κατέφυγον.

[25] Γινώσκεις, Κύριε, πόσην ἀϋπνίαν ἐκτήσατο κατὰ πᾶσαν νύκτα μνημονεύουσα τῆς ἐμῆς νεότητος, ἐξότε αὐτὴν ἐγκατέλειπον. Σὺ οἶδας, δεσπόθα, πόσας νύκτας ἐποίησεν ἄϋπνος, ζητοῦσα τὸ συγκοιμώμενον αὐτῇ πρόβατον. Μὴ ἐπιλάθῃ, φιλάνθρωπε, οἷος πόνος αὐτῇς περιεῖχε τὴν καρδίαν, ὅτε τὰ ἐμὰ ἱμάτια θεωροῦσα ἐστήσατο, διὰ τὸ μηκέτι εἶναι τὸν μαργαρίτην αὐτῆς τὸν ταῦτα ἐνδυόμενον, Μνημόνευσον, δεσπότα, ὅτι τὴν ἐξ ἐμοῦ παραμυθίαν, καὶ χαρὰν, καὶ ἀγαλλίασιν ἐστέρησα αὐτὴν, ἵνα σοι τῷ ἐμῷ καὶ αὐτῆς Θεῷ καὶ δεσπότῃ τῶν ἁπάντων δουλεύσω. Δὸς αὐτῇ ἀγγέλους διασώζοντας αὐτῆς τὴν ψυχὴν ἐκ τῶν πνευμάτων καὶ θηρίων τοῦ ἀέρος τούτου τῶν πονηρῶν, καὶ ἀνελεημόνων, τῶν ἐπιχειρούντων καταπιεῖν πάντας τοὺς δι᾽ αὐτῶν παρερχομένους. Ἐξαπόστειλον αὐτῇ Κύριε, Κύριε φύλακας ἰσχυροὺς ἐπιτιμῶντας πάσῃ ἀκατάρτῳ δυνάμει. Συναντήσῃ αὐτῇ καὶ ἀλύπως καὶ ἀβασανίστως. Ὁ Θεός μου κέλευσον διαχωρισθηναι αὐτῆς τὴν ψυχὴν ἐκ τοῦ σώματος, καὶ εἴ τι ὡς γυνὴ ἐν ἔργῳ, ἢ λόγῳ ἥμαρτεν ἐν τῷδε τῷ βίῳ, συγχώρησον τῇ ψυχῇ αὐτῆς, ὑπὲρ τῆς θυσίας, ἧς ἐγέννησεν, καὶ προσήνεγκέν σοι, δεσπότα, ἐμὲ τὸν ἀνάξιον δοῦλόν σου, ναὶ Κύριε ὁ Θεός μου, ὁ δίκαιος κριτὴς καὶ φιλάνθρωπος. Μὴ εἰσενέγκῃς αὐτὴν ἀπὸ θλίψεως εἰς θλίψιν, καὶ ἀπὸ ὀδύνης εἰς ὀδυἐην, ἀπὸ στεναγμῶν εἰς στεναγμοὺς, ἀλλ᾽ ἀντὶ λύπης, ἧς ἐλυπήθη διὰ τὸν μονυγενῆ αὐτῆς, εἰς χαρὰν, ἀντὶ δακρύον εἰς ἀγαλλίασιν τὴν ἡτοιμασμένην τοῖς ἁγίοις σου, ὁ Θεὸς, ὁ Θεός μου, εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

[26] Τῶν αὐτῶν ἐκ τῆς εὐχῆς, ἤρξατο ὁ ἀδελφὸς Ἰωάννης παραμυθεῖσθαι αὐτὸν καὶ λέγειν· Ἰδοὺ, ἀδελφὲ Συμεὼν, ἐπληροφόρησέν σε ὁ Θεὸς, καὶ εἰσήκουσον τῆς εὐχῆς σου, καὶ προσελάβετο τὴν σὴν μητέρα. Ἀλλ᾽ ἄρτι συγκοπίασόν μοι, καὶ εὐξώμεθα διὰ τὸν Κύριον οἱ ἀμφότεροι, ἵνα ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὸ ἔλεος αὐτοῦ, καὶ μετὰ τῆς κατὰ συγχώρησιν Θεοῦ ὀνομασθείσης γυναικός μου, ἵνα καὶ αὐτὴν φέρῃ ὁ Θεὸς εἰς λογισμὸν τοῦ μοναχικοῦ σχήματος, ἢ ποιήσῃ τὸ ἔλεος αὐτοῦ, καὶ λάβῃ αὐτήν. Καὶ ὡς εὔξαντο ἐπὶ ὀλίγον χρόνον, ἐν μιᾷ νυκτὶ θεωρεῖ ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης τὴν μητέρα τοῦ Συμεὼν ἐλθοῦσαν, καὶ κρατήσασαν τῆς χειρὸς τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, καὶ λέγουσαν αὐτῇ. Ἀνάστα, ἀδελφὴ, ἐλθὲ ἐγγύς μου, ὅτι καλὸν οἶκον ἐχαρίσατό μοι ὁ βασιλεὺς ὁ στρατεύσας τὸν υἱόν μου εἰς δουλείαν αὐτοῦ. Ἀλλὰ ἄλλαξον τὰ ἱμάτιά σου, καὶ φόρεσον καθαρά. Καὶ ἀνέστη, φησὶν, εὐθέως, καὶ ἀκολούθησεν αὐτῇ, καὶ ἔγνω ὅτι ἐτελεύτησεν καὶ αὐτὴ, καὶ ὅτι αἱ δύο εἰς καλὸν τόπον εἰσὶν, καὶ ἐχάρη χαρὰν μεγάλην σφόδρα. Καὶ ὡς διετέλεσαν εἰς τὴν ἔρημον ἀσκοῦντες ἐν πάσῃ ἀσκήσει, καὶ κακοπαθείᾳ καὶ ψύχει, καὶ καύσωνι ἐπὶ εἴκοσι ἐννέα ἔτη, πολλοὺς καὶ ἀφάτους πειρασμοὺς ὑπομείναντες ἐκ τοῦ διαβόλου, καὶ τοῦτον νικήσαντες, μάλιστα ὁ Συμεὼν ἐκ τῆς προσούσης αὐτῷ ἀκακίας καὶ καθαρότητος. Ηἰσθάνετο γὰρ ἑαυτὸν διὰ τῆς ἐνοικούσης ἐν αὐτῷ τοῦ ἁγίου πνεύματος δυνάμεως, μήτε πάθος φοβούμενον, μήτε ψύχος, ἢ πείναν, ἢ καύσωνα, ἀλλὰ σχεδὸν ὑπερ τὰ μέτρα τῆς φύσεος τῆς ἀνθρωπίνης γενόμενον.

[27] Λέγει τῷ Ἰωάννῃ· Τί ὠφελούμεθα λοιπὸν, ἀδελφὲ, ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ διατρίβοντες; Ἀλλ᾽ ἐὰν ἀκουσῃς μου, ἀνάστα, ἀπέλθωμεν, σώσωμεν καὶ ἄλλους. Ὦδε γὰρ εἰ μὴ ἑαυντοὺς μόνους, ἕτερόν τινα οὐκ ὠφελοῦμεν, καὶ μισθὸν παρά τινος οὐκ ἔχομεν· καὶ ἤρξατο λέγειν αὐτῷ; καὶ ἐκ τῆς ἁγίας γραφῆς τινα τοιαῦτα. Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητεῖτο, ἀλλὰ τὸ τοῦ πλησίου. Καὶ πάλιν· Τοῖς πάσιν πάντα γέγονα, ἵνα πάντως τινὰς σώσω. Καὶ ἐκ τοῦ εὐαγγελιου· ὅτι οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν, τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Καὶ ἄλλα τινὰ τοιαῦτα. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ κύρις Ἰωάννης, λέγει αὐτῷ· Νομίζω, ἀδελφὲ, ὁ σατανὰς ἐφθόνησεν τὴν ἡσυχίαν ἡμῶν, καὶ ὑπέβαλλέν σοι τὸν λογισμὸν τοῦτον, τουναντίον κάθισον, καὶ τὸν δρόμον ἡμῶν, ὅπου ἐκλήθημεν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, εἰς τὴν ἔρημον ταύτην πληρώσωμεν. Λέγει αὐτῷ ὁ Συμεὼν, πίστευσον, ἐγω οὐ μένω, ἀλλ᾽ ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Χριστοῦ ὐπάγω, ἐμπαίζων τῷ κόσμῳ. λέγει αὐτῷ πάλιν ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· Μὴ, ἀδελφὲ καλὲ, παρακαλῶ σε διὰ τὸν Κύριον, μὴ ἐάσῃς με τὸν ταπεινόν. Οὔπω γὰρ ἐγὼ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον ἔφθασα, ἵνα δυνηθῶ ἐμπαῖξαι τῷ κόσμῳ. Ἀλλὰ δι᾽ αὐτὸν, τὸν ζεύξαντα ἡμᾶς μὴ θελήσῃς ἀποζευχθῆναι τοῦ σου ἀδελφοῦ. Σὺ οἶδας, ὅτι μετὰ Θεὸν οὐδένα ἔχω, εἰ μή σε, ἀδελφέ μου, ἀλλὰ πάντας ἠρνισάμην καὶ προσεκολλήθην σοι, καὶ ἄρτι σὺ θέλεις, ὥσπερ ἐν πελάγει, ἐάσαι με εἰς τὴν ἔρημον ταύτην. Μνημόνευσον τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὅτε ἐλάχομεν, καὶ κατηρχόμεθα ἐπὶ τὸν κύριν Νίκωνα, ὅτι συνεθέμεθα, μὴ χωρίζεσθαι ἀπ᾽ ἀλλήλων. Μνημόνευσον τῆς φοβερᾶς ὥρας, ὅτε τὸ ἅγιον σχῆμα ἐνεδύθημεν, καὶ ἦμεν οἱ δύο ὥσπερ μία ψυχὴ, ὥστε πάντας ξενίζεσθαι ἐπὶ τῇ ἀγάπῃ ἡμῶν. Μὴ ἐπιλάθῃ τῶν λόγων τοῦ μεγάλου γέροντος, ὧν ἡμᾶς ἐνουθέτησεν τῇ νυκτὶ, ᾗ ἐξήλθομεν. Μὴ παρακαλῶ, μὴ πως ἀπόλωμαι, καὶ ἐκζητήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ψυχήν μου ἀπό σου.

[28] Λέγει αὐτῷ πάλιν ὁ Συμεών· Νόμισον, ἀπέθανον, οὐκ εἶχες φροντίσαι ἑαυτοῦ κατὰ μόνας ὤν; Πίστευσον, εἰ μὲν ἔρχῃ, εὖ καὶ καλῶς, ἐπεὶ ἐγὼ οὐ μένω. Ὡς οὖν ἴδεν αὐτὸν ὁ ἀδελφὸς Ἰωάννης ἐπιμένοντα, ἔγνω ὅτι ἐκ Θεοῦ ἐπληρωφορήθη τοῦτο πράξαι. Ἐπεὶ οὐκ ἐχώριζεν αὐτοὺς, εἰ μὴ ὁ θάνατος, τάχα δὲ οὐδὲ αὐτός. Καὶ γὰρ ἦσαν καὶ τοῦτο πολλάκις παρακαλέσαντες τὸν Θεὸν, ἵνα ὁμοῦ προσλάβηται τοὺς δύο, καὶ ἐπίστευον ὅτι εἰσακοῦσαι αὐτῶν ὁ Κύριος καὶ ἐν τούτῳ, ὡς ἐν ἅπασιν. Λέγει οὖν αὐτῷ. Βλέπε Συμεὼν, μή πως ὁ διάβολος χλευάσαι σε θέλῃ. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ. Σὺ μόνον μὴ ἐπιλάθῃ μου ἐν τῇ εὐχῇ σου, ὥσπερ οὐδὲ ἐγώ σου, καὶ ὁ Θεὸς καὶ αἱ εὐχαί σου σώζουσίν με. Πάλιν οὖν ἤρξατο νουθετεῖν αὐτὸν ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ καὶ λέγειν. Βλέπε, ἀσφάλισαι σεαυτὸν, ἀδελφὲ Συμεὼν, ἵνα μὴ ὅσα συνῆξεν ἡ ἔρημος, σκορπήσῃ ὁ κόσμος· καὶ ὃσα ὠφέλησεν ἡ ἡσυχία, βλάψῃ ἡ ταραχή· καὶ ὅσα ἤνεγκεν ἡ ἀγρυπνία, διὰ ὕπνου ἀπωλέσῃς. Ἀσφάλισαι, ἀδελφὲ, μὴ τὴν σωφροσύνην τοῦ μοναχικοῦ διαφθείρῃ βίου ἡ ἀπάτη τῶν κοσμικῶν. Βλέπε μὴ τὸν καρπὸν τῆς στερήσεως τῶν γυναικῶν, ἐξ ὧν σε ἔσωσεν ὁ Θεὸς ἔως σήμερον, ἀπωλέσῃ ἡ μετ᾽ αὐτῶν διατριβή. Βλέπε μὴ τὴν ἀκτημοσύνην, ἥν σοι ὁ ἀναχωρητικὸς προεξένησε βίος, διασκεδάσῃ ἡ πολυκτημοσύνη, μή πως ὃ ἔστηξεν ἡ νηστεία σῶμα, παχύνη τὰ βρώματα.

[29] Βλέπε, ἀδελφέ, μή πως τὴν κατάνυξίν σου ἀπωλέσῃ; διὰ τοῦ γέλωτος, καὶ τὴν προσευχήν σου διὰ τῆς ἀμελίας σου. Βλέπε, παρακαλῶ, μή πως γελῶντος τοῦ προσώπου σου, συνδιαχείηται ὁ νοῦς σου, μὴ τῶν χειρῶν ψηλαφούντων, συνψηλαφἡσῃ καὶ ἡ ψυχὴ, μὴ τοῦ στόματος ἐσθίοντος, συνηδυνθῇ καὶ ἡ καρδία, μὴ τῶν ποδῶν βαδιζόντων, συνορχήσηται ἀτάκτως καὶ ἡ ἔνδον ἡσυχία, καὶ συντόμως εἰπεῖν, μὴ ὅσα πράττει τὸ σῶμα ἔξωθεν, πράττῃ καὶ ἡ ψυχὴ ἔσωθεν. Ἀλλ᾽ εἰ καὶ ὅλως εἴληφας ἐκ Θεοῦ δύναμιν, ἀδελφὲ, ἵνα, ὅσα ἐὰν τὸ σῶμα πράξει σχήματα, ἣ λόγους ἣ πράγματα, ἀκίνητος καὶ ἀτάραχος διαμένῃ ὁ νοῦς σου καὶ ἡ καρδία, καὶ οὐδαμῶς ὑπὸ τούτων μολύνεται, ἣ βλάπτεται, ὄντως ἐγὼ ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ σου χαίρω, μόνον ἵνα εὔξῃ τῷ Θεῷ, ἵνα ἐκεῖ μὴ χωρήσῃ ἡμᾶς ἀξ ἑαυτῶν. Τότε λέγει αὐτῷ ὁ ἀββᾶς Συμεών. Μὴ φοβηθῇς, ἀδελφὲ Ἰωάννη, οὐ γὰρ ἀπ᾽ ἑμαυτοῦ τοῦτο βούλομαι πράξαι, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ κελεύοντός μοι, καὶ ἐν τούτῳ γνώσῃ, ὅτι εὐηρέστησεν τῷ Θεῷ τὸ ἔργον μου διὰ τῆς αὐτοῦ συνεργείας, ὅτι πρὸ τοῦ ἀποθανεῖν με, ἔρχομαι, καὶ καλῶ σε, και ἀσπάζομαί σε, καὶ ἐν ὀλίγαις ἡμέραις φθάνεις με· Ἀλλὰ ἀνάστα, καὶ ποιήσωμεν εὐχήν. Καὶ εὐξαμένων αὐτῶν ἐπὶ ἱκανὰς ὥρας, καὶ φιλησάντων τὰ ἑαυτῶν στήθη, καὶ βρεξάντων αὐτὰ ἀπὸ τῶν δακρύων ἑαυτῶν, ἀπέλυσεν αὐτὸν ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης· συνοδοιπορήσας αὐτῷ, ἱκανὸν διάστημα, οὐ γὰρ ἐδίδου αὐτῷ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ χωρισθῆναι ἀπ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ καθότι ἔλεγεν αὐτῷ ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, ὑπόστρεψον, ἀδελφὲ, ὡς ἵνα ἐχὡριζεν αὐτὸν μάχειρα ἀπὸ του σώματος αὐτοῦ, οὕτως τοῦ λόγου τούτου ἤκοεν, καὶ πάλιν παρεκάλει αὐτὸν συνακολουθῆσαι ἄλλο ὀλίγον. Ὡς οὖν ἐβιάσατο αὐτὸν ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, ὑπέστρεψεν, βρέχων τὴν γῆν τοῖς δάκρυσιν, εἰς τὸν ἴδιον τόπον.

[30] Ὠρθοδρόμησεν ἐν τῇ ἁγίᾳ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν πόλει· Ἐδίψα γὰρ πάνυ, ὡς ἔλεγεν, καὶ ἐκαίετο ἐπιποθῶν ἐν ἀπολαύσει γενέσθαι διὰ τοσούτων χρόνων τῶν ἁγίων τοῦ Χριστοῦ τόπων,καὶ καταλαβὼν τὸ ἅγιον καὶ ζωοποιὸν τοῦ Χριστοῦ μνῆμα, καὶ τὸ ἅγιον καὶ σωτήριον, καὶ νικηφόρον κρανίον, τὸν πόθον ἐπλήρωσεν. Ἐνέμεινε δὲ τρεῖς ἡμέρας εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καθήμενος. Ἐρχόμενος καὶ προσκυνῶν τοὺς πανσέπτους τοῦ Κυρίου τόπους, καὶ εὐχόμενος. Ἡ δὲ εὐχὴ αὐτοῦ πᾶσα ὑπῆρχε τοῦ σκεπασθῆναι αὐτοῦ τὴν ἐργασίαν μέχρι τῆς αὐτοῦ μεταστάσεως ἐκ τοῦ βίου, ἵνα διαφύγῃ τὴν τῶν ἀνθρώπων δόξαν, δι᾽ ἧς παραγίνεται τῷ ἀνθρώπῳ ὑπερηφανεία καὶ οἴησις, ἡ καὶ ἀγγέλους ἀπολέσασα ἐξ οὐρανῶν. Εἰσήκουσεν οὖν αὐτοῦ, ὁ εἰπὼν, ἐκέκραξαν οἱ δίκαιοι, καὶ ὁ Κύριος εἰσήκουσεν αὐτῶν, καὶ γὰρ τοσαύτας θαυματουργίας αὐτοῦ ἐπιτελέσαντος, καὶ τοσαῦτα παράδοξα κατεργασομένου, ὡς ἐκ τῶν ἑξῆς ἐστι μαθεῖν, οὐκ ἐγένετο δήλη ἡ τοῦ Ὁσίου ἐργασία τοῖς ἀνθρώποις. Ἡ γὰρ αἴτησις αὐτοῦ ὥσπερ κάλυμμα ἐγένετο ἐπὶ τὰς καρδίας τῶν θεωρούντων τὰ ὑπ᾽ αὐτοῦ τελούμενα, ἕως τῆς αὐτοῦ κοιμήσεως. Πῶς γὰρ, εἰ μὴ τοῦτο ἦν, λέγω δὴ τὸ τὸν Θεὸν σκέπειν ἐκ ἀνθρωπων τὴν ἀρετὴν τοῦ Μακαρίτου, διὰ τὴν παρ᾽ αὐτῶν δόξαν, οὐ πᾶσιν κατάδηλος ἐγένετο; Νῦν μὲν δαιμονῶντας ἰώμενος, πάλιν δὲ ἐν τῇ χειρὶ λαμπρὰ βαστάζων. Τισὶν δὲ πολλάκις τὰ μέλλοντα προλέγων, καὶ ἅλλοις τὰ ἀπὸ μακρόθεν περὶ αὐτοῦ λαληθέντα σημαίνων. Ἐξ ἀοράτου τροφὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ παντοίας τρυφῆς γελοιοδῶς ἐπικομίζων. Ἔστιν δὲ ὅτε καὶ Ἑβραίους, ἢ κακοπίστους πρὸς τὴν εὐσέβειαν ἐπιστρέφων, καὶ νοσοῦντας ἰώμενος, ἄλλους ἐκ κινδύνων ῥυόμενος. Πολλάκις δὲ καὶ γυναῖα ἄσεμνα καὶ πορνικὰ, τὰ μὲν ἐπὶ νόμιμον γάμον παιγνικῶς ἔφερεν, τὰ δὲ σωφρονεῖν διὰ χρημάτων ἀνθηρευόμενος ἐποίει. Ἄλλα δὲ καὶ τὸν μονήρη βίον μεθέρχεσθαι διὰ τῆς προσούσης αὐτῷ καθαρότητος κατένυττε. Καὶ οὐ θαυμάζω, φιλόχριστοι, παρὰ Θεῷ ταῦτα κατεργαζόμενον, ἄγνωστον διαμεῖναι. Ὁ γὰρ ποιῶν τὰς κεκρυμμένας ἀρετὰς τῶν ἑαυτοῦ θεραπόντων πολλάκις καταδήλους πᾶσιν, οὕτως τῇ αὐτοῦ οἰκονομίᾳ, καὶ τὰς τούτου τοῦ Ὁσίου πᾶσιν οὔσας ἀγνώστους, καταδήλους ἐποίησεν. Ὡς ἀνωτέρῳ τοίνυν εἴρηται, διατρίψας τὰς τρεῖς ἡμέρας ἐν τοῖς ἁγίοις τόποις καταλαμβάνει τὴν Ἐμεσενῶν πόλιν.

In somno etiam apparuit illis dominus Nicon; nunc eos instruens, [Apparitiones,] nunc pro ipsis orans. Aliquando etiam eos docebat psalmos; & experrecti memoria tenebant, quidquid in somno illos docuerat. Id quod magno eis gaudio fuit. Sciebant enim senem ipsorum causa laborare, de quo ex rebus ipsis fiebant certiores. Et vero cum præ omnibus peteret uterque a Deo, Symeon quidem, ut cor matris solatio recrearetur, & confirmaretur; Joannes autem, ut Deus conjugem suam susciperet, & dolorem e separatione ejus ortum ex animo fugaret; utrumque exaudivit Deus, qui dixit, se facturum voluntatem timentium se. Et jam duobus exactis annis, dominus Symeon certior a Deo est factus, quod mater sua causa non doleret; quod noctu ei appareret, & ipsam consolaretur, & diceret Syriaco sermone: Ladechre, Lichem. Hoc est: Ne luge, mater; etenim belle habemus & ego & frater Joannes, & valemus, & militiæ nomen dedimus in palatio regis. Et ecce, coronas gestamus, quibus rex nos induit, & vestes elegantes. At parentes a quoque consolare fratris Joannis, quia mecum una militat. Neutiquam ergo lugete. Et Joannes quoque conspexit aliquem, candidis vestibus indutum, qui dicebat: Ecce, patrem tuum dolore liberavi; conjugem vero tuam e vivis tollam propediem.

[23] Igitur, quæ quisque contemplatus fuerat, alter alteri narrabat; [solatia,] & gaudebant, & cor eorum exhilaratum est. Et tunc parentum cura statim levavit illos Deus; & imposterum eam omiserunt, nihil prorsus de ipsis dolentes; sed sine molestia & segnitie, exercitationis & silentii cursum peragebant quot diebus ac noctibus; seu potius tentationem, quæ non distrahebat, & solicitudinem, quæ minime solicitabat, assiduæ orationis; qua impigri operarii tam compendiose proficiebant, ut exiguo tempore honorati fuerint divinis visionibus, & miraculis confirmati. Nam parvo post tempore, dum uterque silentio vacaret, [miracula.] quasi ad lapidis jactum a se mutuo [distabant.] Sed enim hoc etiam sibi præscripserant; hoc est seorsim secedere, quando alter singulatim ab altero volebat orare; ut, si inciderent ipsi cogitationes, aut negligentia obreperet, ad alterum accederet, & ambo simul Deum invocarent, ut a tentatione liberarentur. Die quodam cum Symeon loco sibi consueto sederet, videt se in ecstasi veluti adesse apud matrem suam, ægrotantem Edessæ (ibi enim erat) & dicit ei lingua Syriaca: Qui vales, mater? Et cum illa diceret: Recte, fili. Ille rursum: Vade, ait, ad regem, ne metue: nam rogavi illum, & bonum tibi locum præparavit, &, ubi voluerit, te sequar illuc.

[24] [Ecstasis,] Ad se reversus, intellexit ea ipsa hora matrem e vivis excessisse; & curriculo currens ad fratrem Joannem, dixit: Surge Domine, orabimus. Cumque ille turbaretur (existimabat enim aliquam tentationem accidisse Symeoni) dicit ei Symeon: Noli turbari, frater; nihil enim mali habeo, per Deum. Cui Joannes: Et quæ causa talis cursus, pater Symeon? (Nam impense venerabatur, & colebat ille Symeonem, [in qua mors matris a Symeone cognita.] sicut Symeon Joannem) tunc oculis fletu perfusis, & gemmarum istar lacrymis in pectus ejus decurrere incipientibus, dicit Joanni: Jam bonam meam & benedictam matrem Dominus ad se vocat. Et narrabat ei visionem, ac flexis genibus orabant: audiebaturque Symeon Deum compellare vere miserabilibus & supplicibus sermonibus (nam commovebantur & conturbabantur viscera ejus, affectu naturali commota) & clamabat: O Deus, qui sacrificium Abrahæ suscepisti; qui ad Jephtæ victimam respexisti; qui dona Abelis aversatus non fuisti; qui per Samuelem puerum tuum, Annam prophetissam esse ostendisti; tu idem, Domine, mi Domine, propter me servum tuum, suscipe spiritum bonæ matris meæ. Memento, Domine, laborum ac molestiarum ejus, quæ mea causa pertulit. Memento, Domine, lacrymarum ejus, & gemituum, quæ emisit, quando relicta illa confugi ad te. Memento, Domine, uberum, quibus me lactavit vilem, ut gauderet juventute mea, & gavisa non fuit. Ne obliviscere, quod ne vel ad horam separari a me potuerit, & separata fuerit a me toto tempore. Recordare, Domine, qui omnia scis, quod, quando in me oblectare se volebat, tunc me ei subtraxerim b propter nomen tuum. Ne obliviscere, juste Deus, dilacerationis viscerum ejus, quam sustinuit illo die, quo ad te confugi.

[25] Nosti, Domine, quantum vigilarit noctibus singulis, in memoriam revocans juventutem meam, [Ejus pro ea preces.] ex quo ipsam dereliqui. Nosti, Domine, quot noctes duxerit insomnes, quærens ovem, quæ secum dormiebat. Ne obliviscere, benigne Deus, quantus dolor cor ejus pupugerit, quando in vestium mearum contemplatione defixa hæsit, quia nuspiam erat margarita ejus, hisce indui consueta. Memento, Domine, quod ipsam solatio, gaudio, & exultatione, quæ ex me sperabat, privaverim c, ut tibi, & meo, & ipsius Deo ac Domino universorum servirem. Da ei angelos, qui animam ipsius servent a spiritibus & feris malignis aëriæ hujus regionis, quæ sine misericordia conantur devorare transeuntes. Domine, Domine, emitte custodes fortes, qui increpent omnem impuram potestatem, quæ occurrat ei sine dolore & tormento. O Deus meus! Jube separari animam ipsius a corpore, & si aliquid tamquam femina in opere vel sermone peccavit in hac vita, condona animæ ejus, propter sacrificium; quod genuit, & tibi, Domine, obtulit, me indignum servum tuum. Utique Domine Deus meus, qui justus es judex & benignus. Ne illam inducas de tribulatione in tribulationem, de dolore in dolorem, de gemitibus in gemitus; sed a dolore, quo propter filium suum unigenitum doluit, in gaudium, e lacrymis in exulationem, præparatam Sanctis tuis, o Deus, o Deus meus in secula. Amen.

[26] [Mors uxoris Joanni revelata.] Finita oratione d, cœpit frater Joannes consolari ipsum, ac dicere: Ecce, frater Symeon, votis annuit Deus, exaudivit orationem tuam, & matrem tuam assumpsit. Sed tu nunc laboris in partem veni. Oremus, propter Dominum, ambo, ut Deus quoque faciat misericordiam suam cum illa, quæ, Deo indulgente, uxor mea est vocata; ut eam quoque ad monastici habitus institutum inducat, aut faciat misericordiam suam, & assumat ipsam. Pauco tempore precibus dato, nocte quadam videt Abbas Joannes matrem Symeonis venientem, ac tenentem uxoris ejus manum, & dicentem: Surge, soror, accede propius ad me; quia pulcram domum donavit mihi rex, qui filium meum militiæ suæ & servitio adscripsit. At vestes tuas muta, & mundas indue. Et illa surrexit, inquit, protinus, & secuta ipsam fuit. Et cognovit [Joannes] quod ipsa quoque mortem obiisset, & quod ambæ in bono loco essent; & gavisus fuit gaudio magno valde. Atque ita perseverarunt in eremo exercentes se in omni exercitatione, tolerantia, frigore, & æstu, per viginti novem annos, multasque & inexplicabiles sustinuerunt a diabolo tentationes. Et hunc superarunt, maxime vero Symeon, per eam, qua pollebat, vitæ innocentiam & integritatem: sentiebat enim se, per virtutem Spiritus sancti, sibi inhabitantis, nec timere dolorem, nec frigus, nec famem, nec æstum, sed ipsam naturæ humanæ conditionem prope esse prætergressum.

[27] Dicit Joanni: Quid proficimus imposterum, frater, in hac solitudine commorantes? Enimvero, si me audis, [studio salvandi animas] surge, discedamus, alios etiam reddamus salvos. Hic enim præterquam nobis, prosumus nemini, & a nullo mercedem accipimus. Et incipiebat ei dicere nonnulla hujusmodi e sacris paginis: Nemo quod suum est quærat, sed quod proximi. [1 Cor. 10., 1 Cor. 9., Matth. 5.] Et iterum: Omnibus omnia factus sum, ut omnes salvarem. Et ex Euangelio: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona, & glorificent patrem vestrum, qui in cælis est. Atque alia quædam istiusmodi. Et respondens Dominus Joannes, dicit ipsi: Puto, frater, satanas quieti nostræ invidit, & hanc tibi cogitationem injecit. Quin tu potius mane, & cursum nostrum, quo vocati sumus a Deo, impleamus in hac eremo. Tum Symeon: Crede, ego non maneo, sed discedo in virtute Christi, mundum ludificaturus. Cui rursum frater ejus: [Symeon in vnblicum prodit.] Ne bone frater, oro te propter Dominum, ne me humilem deseras; neque enim eo virtutis perveni, ut possim mundum ludificare. Sed propter eum, qui nos junxit, noli disjungi a tuo fratre. Nosti, quod post Deum non habeam ullum, præter te, frater mi; sed renuntiavi omnibus, ut tibi adhærerem. Et nunc tu vis in hac solitudine tamquam in pelago me linquere. Memento hujus diei, qua sortem duximus & audivimus Abbatem Niconem; quod convenerit inter nos, mutuo non separari. Memento terribilis horæ, quando sanctum habitum induti sumus, & eramus duo, sicut anima una, adeo ut omnes dilectionem nostram tamquam rem novam mirarentur. Nolito oblivisci sermones magni senis, quibus nos admonuit ea nocte, qua egressi sumus. Ne, quæso, ne forte peream, & requirat Deus animam meam abs te.

[28] Cui iterum Symeon: Cogita me esse mortuum; nonne haberes, unde tui curam gereres, tametsi solus esses? [Frustra renitente,] Crede, si venias, recte facies & belle; quoniam ego non maneo. Ubi vidit frater Joannes eum persistere, cognovit quod divino instinctu hoc faceret. Nihil quippe eos potuisset separare nisi sola mors, & fortasse ne ipsa quidem. Nam sæpius hoc etiam Deum rogaverant, ut ambos simul e vita vocaret, & credebant exaudiendos se fuisse a Domino in hac re, sicuti in omnibus. Dicit itaque ei [Joannes,] Videlis, Symeon, ne diabolus fortasse tibi velit struere insidias. Respondit ille: Tu modo ne mei obliviscere in tuis precibus, sicut nec ego tui obliviscar; & Deus, nec non preces tuæ servabunt me. Iterum ergo monere ipsum cœpit frater ejus, & dicere: Vide ut cautus sis, frater Symeon, ne, quidquid collegit eremus, dispergat mundus; quidquid promovit silentium, lædat tumultus; quidquid congregaverunt vigiliæ, somnus perdat. Cave, frater, ne vitæ monasticæ moderationem, mundi fraus corrumpat. Vide ne fructum, quem percepisti ex absentia feminarum, a quibus te hactenus servavit Deus, perdat futura cum eis conversatio. Vide ne inopiam, quam tibi conciliavit vita solitaria, dispergat opulentia; ne forsan corpus, quod afflictavit jejunium, cibi impinguent.

[29] [ac absterrente Joanne,] Vide, frater, ne compunctionem amittas per risum, & orationem per negligentiam. Vide, obsecro, ne dum ridet tuus vultus, diffundatur mens tua; ne dum contrectant manus, simul contrectet anima; ne dum comedit os, simul dulcedine afficiatur cor; ne dum pedes vadunt, simul inordinate subsultet interna quies, & interna pax: atque, ut paucis complectar omnia, ne quidquid agit corpus extrinsecus, anima etiam agat intrinsecus. Sed si prorsus a Deo accepisti virtutem, frater, ut, quo se cumque modo habuerit corpus, aut sermo, aut actiones, careat animus tuus & cor motione & perturbatione; & neutiquam ab illis rebus polluatur aut lædatur; vere de tua salute gaudeo, modo ut Deum ores, ne hic nos alterum ab altero separet. Tunc dicit ei Abbas Symeon: Ne timeas, frater Joannes: non enim proprio Marte id volo agere, at Deo jubente. Et in hoc cognosces, placuisse Deo opus meum, ipso cooperante; quia priusquam moriar, veniam ad te, & vocabo te, & amplectar te, & paucis post diebus me sequeris. At surge, & orationem instituamus. Et postquam sat diu orassent, & alter alterius pectora amplexi, lacrymis suis ea rigassent, dimisit ipsum Abbas Joannes, factus ipsi comes per satis longum spatium; non enim patiebatur anima ejus ab ipso separari. Sed quando ipsi dicebat frater Symeon: Revertere frater: non aliter sermonem hunc audivit, quam si gladius eum separasset a suo corpore. Et iterum orabat eum, ut ad aliud modicum spatium comitari permitteret. Itaque, cogente ipsum Abbate Symeone, rediit ad locum suum, lacrymis terram irrigans.

[30] [venit Hierosolymam.] Symeon in sanctam Christi civitatem recta contendit. Nam vehemente aiebat sitire se & ardere desiderio jam dudum fruendi sanctis Christi locis. Et postquam pervenisset ad sanctum ac vivificum Christi monumentum, sanctamque ac salutarem & victricem calvariam, desiderium explevit. Nam triduum in Sancta civitate moratus fuit, accedens & adorans perquam veneranda Christi loca, & precibus vacans. Omnis autem oratio ejus erat, ut actiones ejus tegerentur, donec ex hac vita migraret, quo hominum gloriam defugeret, per quam accedit ad hominem superbia & existimatio propria, quæ vel ipsos angelos perdidit in cælo. Exaudivit ergo ipsum ille, qui dixit: Clamaverunt justi, & Dominus exaudivit eos. [Psal. 35.] Etenim quamquam tanta patraret prodigia, & res tam incredibiles supra opinionem, prout intelligi datur ex iis, quæ sequuntur; non fiebant actiones Sancti, hominibus manifestæ. Nam petitio ejus facta est veluti tegmen super corda eorum, donec in Domino obdormiret, qui videbant ea, quæ perficiebat, [& non intelligebant.] Quomodo enim, nisi res ita se habuerit; nisi, inquam, Deus virtutem beati Viri hominibus occultarit, propter eam, [Petit & impetrat a Deo, ut homines lateat.] quam ab ipsis adepturus erat, gloriam, non innotescebat omnibus? Qui nunc quidem dæmoniacos sanabat, nunc rursus ignem e ferebat manu; nunc vero sæpius nonnullis futura prædicebat, & aliis significabat ea, quæ in loco remoto de se erant dicta; nunc cibos omnis generis ac delicias, occulta virtute, & ridiculo modo, in eremum inferebat; nonnumquam etiam Hebræos, aut a fide devios ad pietatem convertebat, sanabat ægrotos, & alios e periculis liberabat. Sæpius item mulierculas impudicas & meretrices, partim quidem ad legitimas nuptias ludicro modo traducebat, partim ad frugem, pecuniis inescans; quin imo per insitam sibi pietatem tangebat earum cor, ut vitam solitariam amplecterentur. Nec miror, Christicolæ, eum, qui hæc per Deum patravit, incognitum permansisse. Etenim [sicut] ille famulorum suorum virtutes, quæ absconditæ latent, sæpe manifestat, sic dispensatione sua hujus Sancti [virtutes] omnibus incognitas, manifestavit. Triduo itaque, uti dictum est supra, in sanctis locis consumpto, in Emesenorum civitatem pervenit.

ANNOTATA.

a Interpres apud Surium legit in numero singulari parentem, conformiter ad ea, quæ supra, cap. 1, ubi narratur Joannes fuisse ἀμήτωρ. Nisi per τὸ parentes, hic fortasse significentur amici.

b Juxta communes probæ Syntaxeos leges, dicendum erat: τότε αὐτὴν ἐμαυτοῦ διὰ τὸ ὄνομά σου ἐστέρησα. Exempla passim sunt obvia, ut videre est apud Gretserum lib. 2. Institutionum linguæ Græcæ cap. 10.

c Verbum στερῶ, privo, hic construitur cum gemino accusandi casu, contra quam fieri communiter solet.

d τῶν αὐτῶν ἐκ τῆς εὐχῆς, num. 26. Sensus est mutilus, nisi subaudiatur ἀνεστώτων, aut quid simile.

e Interpres apud Surium non satis proprie sic reddit: Rursum autem res splendidas manu ferret. Nam τὸ λαμπρὸν, vulgo splendidum, denotat præterea ignem, flammam, ignis fulgorem; & hic μετωνυμικῶς, effectus videtur poni pro causa, nimirum splendor ignis, pro igne ipso. Plura de hac re exempla reperies in Glossario Cangii.

CAPUT V.
Stultitiam simulat Emesæ. Ejus ibidem
famulatus, verbera, res mirabiles, jejunia, miracula.

Ὁ Δὲ τρόπος τῆς ἐν τῇ πόλει εἰσόδου αὐτοῦ ὑπῆρχεν οὕτως, Εὑρὼν ὁ ἀοίδιμος ἐπὶ τῆς κοπρίας τῆς ἔξω τῆς πόλεως, κύνα νεκρὸν, λύσας, ὃ ἐφόρει, ζονάριον ἐκ σχοινίου, καὶ δήσας τὸν πόδα αὐτοῦ, ἔσυρεν αὐτὸν τρέχων, καὶ εἰσερχόμενος διὰ τῆς πόρτης, ὅπου πλησίον ἐστὶν τὸ σχολίον τῶν παιδίων. Ὡς τοῦτον οὖν ἐθεάσαντο οἱ παῖδες, ἤρξαντο κράζειν, ἕ, ἀββᾶς μωρὸς, καὶ ἔβαλλον τρέχειν ὀπίσω αὐτοῦ, καὶ κοσσίζειν αὐτόν. Τῇ οὖν ἐπαύριον, κυριακῆς οὔσης, ἔλαβεν κάρυα, καὶ εἰσῆλθεν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς λειτουργίας καρυδίζων, καὶ σβέσων τὰς κανδήλας. Ὡς οὖν τοῦτον ἐξενέγκαι κατέτρεχον, ἀνέρχεται εἰς τὸν ἄμβωνα, καὶ ἐκεῖθεν ἐλίθαζεν τὰς γυναῖκας τοῖς καρυδίοις. Πολλῷ οὖν κόπῳ ἐξενεγκάντων αὐτὸν, ἐν τῷ ἐξέρχεσθαι, ἔστρεψεν τὰ ταβλία τῶν πλακουνταρίων, οἱ καὶ ἔδωκαν αὐτῷ πληγὰς εἰς θάνατον. Ὡς οὖν εἶδεν ἑαυτὸν συγκλασθέντα, ἔλεγεν εἰς ἑαυτόν· Ταπεινὲ Συμεὼν, ὄντως οὕτως οὐ ζῆς εἰς τὰς χεῖρας τούτων μίαν ὥραν. Κατ᾽ οἰκονομίαν οὖν τοῦ Θεοῦ θεωρεῖ αὐτὸν εἷς φουσκάριος, καὶ οὐκ ἤδει, ὅτι τὸν σαλὸν προσποιεῖται, καὶ λέγει αὐτῷ, θέλεις, κύρι ἀββᾶ, ἀντὶ τοῦ γυρεύειν, ἵνα ἵστασαι, καὶ πωλεῖς τὰ θέρμα; Καὶ εἶπεν αὐτῷ ἐκεῖνος, ναί.

[32] Ὡς οὖν ἔστησαν αὐτὸν μίαν ἡμέραν, ἤρξατο πάντα ῥογεύειν τοῖς ἀνθρώποις, καὶ τρώγειν καὶ αὐτὸς ἀπλείστως. Ἦν γὰρ μὴ φαγὼν ὅλην τὴν ἑβδομάδα. Λέγει οὖν ἡ γυνὴ τοῦ φουσκαρίου τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς· Πόθεν ἤγαγες ἡμῖν τὸν ἀββᾶν τοῦτον; ὄντως ἐὰν οὕτως τρώγει, οὐ χρεία, ἵνα πωλήσωμεν τί ποτε, κᾂν μίαν γὰρ γάστραν, ἐξ ἧς ἔχω κανονίζουσα αὐτὸν, ἔφαγεν θερμίων. Οὐχ ἐγίνωσκον δὲ ὅτι ὅσα εἶχον καὶ τὰ λοιπὰ γαστρία, τοῖς συναδελφοῖς καὶ τοῖς λοιποῖς ἦν ῥογεύσας, τοῦτ᾽ ἔστιν τὰ φάβατα καὶ τὴν φακὴν, καὶ τὰ τρωγάλια καὶ πάντα, ἀλλ᾽ ἐνόμιζον ὅτι ἐπώλησεν αὐτά. Ὡς οὖν ἤνοιξαν τὴν ἐμβωλὴν, καὶ οὐχ εὗρον φολερὸν, ἔτυψαν αὐτὸν, καὶ ἀπέλυσαν, τίλλαντες καὶ τὸν πώγονα αὐτοῦ. Τῆς ἑσπέρας οὖν καταλαβούσης, ἠθέλησεν βαλεῖν θυμίαμα, οὐ γὰρ ἀνεχώρησεν ἀπ᾽ αὐτῶν ἀποψαὶ, ἀλλ᾽ ἐκεῖ ἐκοιμήθη ἔξωθεν τῆς θύρας. Καὶ μὴ εὑρὼν ὄστρακον, ἔβαλεν τὴν χεῖρα αὐτοῦ εἰς τὴν ἑστίαν, καὶ ἐγέμησεν αὐτὴν λαμπρὰ, καὶ ἐθυμία. Τοῦ Θεοῦ καὶ θελήσαντος σῶσαι τὸν φουσκάριον, ἦν γὰρ αἱρετικὸς τῶν Ἀκεφάλων Σευηριτῶν, εἶδεν αὐτὸν ἡ γυνὴ αὐτοῦ θυμιῶντα τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐκπλαγεῖσα λέγει· Εἷς Θεὸς, ἀββᾶ Συμεὼν, εἰς τὴν χεῖρά σου θυμιᾷς;

[33] Ὡς δὲ τοῦτο ὁ γέρων ἤκουσεν, προσεποιήσατο τὸν καιόμενον, καὶ τινάσσων τὰ λαμπρὰ ἐκ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, μετέβαλλεν αὐτὰ εἰς τὸ παλλίον αὐτοῦ τὸ παλαιὸν, ὃ ἐφόρει, εἰπὼν αὐτῇ· Καὶ ἐὰν μὴ θέλῃς, εἰς τὴν χεῖρά μου, ἴδε εἰς τὸ παλλίον μου θυμιῶ. Καὶ ὡς ἐπὶ κυρίου τοῦ διαφυλάξαντος τὴν βάτον ἄφλεκτον, καὶ τοὺς παῖδας, οὐ δὲ οὕτως ὁ Ὅσιος ᾔσθετο τοῦ λαμπροῦ, οὐ δὲ τὸ παλλίον αὐτοῦ. Ὁποίῳ δὲ τρόπῳ ἐσώθησαν ὁ φουσκάριος καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ, ἐν ἑτέρῳ κεφαλαίῳ ῥηθήσεται. Ἐπετήδευσεν δὲ καὶ τοῦτο ὁ Ὅσιος, ὅτι καθότι ἐποίει τί ποτε παράδοξον, εὐθέως ἤλλασσε τὴν γειτονίαν ἐκείκην, ἕως τοῦ λησμονηθῇ τὸ πρᾶγμα, ὃ ἐποίησεν. Ἔσπευδεν δὲ καὶ παραυτὰ σχηματίσασθαι ἀκαιρόν τί ποτε, ἵνα δι᾽ ἐκείνου ἐπικαλύψῃ τὸ κατόρθωμα. Ποτὲ δὲ θερμοδοτῶν ἐν καπηλείῳ, ἐλάμβανε τὴν τροφὴν αὐτοῦ. Ἦν δὲ ἄσπλαγχνος ὁ κάπηλος, ὣστε πολλάκις οὐ δὲ τὴν τροφὴν αὐτοῦ ἐδίδου, καίπερ πολλὴν πράσιν ἔχων διὰ τοῦ Σαλοῦ. Ὡς ἐν τάξει γὰρ μετεώρου, ἔλεγον πρὸς ἀλλήλους οἱ πολίται· Ἄγωμεν, πίωμεν ὅπου ὁ Σαλός. Ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν εἰσῆλθεν ὄφις, καὶ ἔπιεν ἐξ ἑνὸς τῶν βυσσίων τοῦ οἴνου, καὶ ἐξέρασεν κάτω τὸν ἰὸν αὐτοῦ, καὶ ἀνεχώρησεν. Οὐκ ἦν δὲ ἔσω ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, ἀλλ᾽ ἔξω ἐβάλλιζεν μετὰ τῶν δημοτῶν. Ἐλθὼν οὖν ὁ Ὅσιος, θεωρεῖ τὴν βίσσαν ἐπιγεγραμμένην ἀοράτως, θάνατος. Εὐθέως οὖν ἐνόησεν τὸ γεγονὸς εἰς αὐτὴν, καὶ ἐπάρας ξύλον, ἔκλασεν αὐτὴν, ὡς ἔγεμε. Λαβὼν οὖν ὁ αὐθέντης αὐτοῦ τὸ ξύλον ἐκ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτῷ μετ᾽ αὐτοῦ, ἕως οὗ ἠτόνησεν, καὶ ἐδίωξεν αὐτόν. Ἐπὶ τὴν αὔριον δὲ ἦλθεν, καὶ παρεκρύβη ὀπίσω τῆς· θύρας ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ὁ κάπηλος, ἔλαβεν τὸ ξύλον τὸ αὐτὸ, καὶ ἰδοὺ, πάλιν ὁ ὄφις ἦλθεν πιεῖν· θέλων φονεῦσαι αὐτὸν, καὶ ἀποτυχὼν, ἔδωκεν καὶ ἔκλασεν ὅλα τὰ βισσία καὶ τὰ ποτήρια. Τότε εἰσεπήδησεν ὁ Σαλὸς, καὶ λέγει αὐτῷ, τί ἐστιν ἔξηχε, ἴδε, οὐκ εἰμὶ ἐγὼ μόνος ἀπέργης. Τότε οὖν ἔγνω ὁ κάπηλος, ὅτι δι᾽ αὐτὸ ἔκλασεν ὁ ἀββᾶς Συμεὼν τὸ βισσὶν, καὶ ᾠκοδομήθη, καὶ εἶχεν αὐτὸν ἅγιον.

[34] Θέλων οὖν ὁ Ὅσιος ἀναλῦσαι τὴν οἰκοδομὴν αὐτοῦ, ἵνα μὴ θριαμβεύσῃ αὐτὸν, ἐν μιᾷ κοιμωμένης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ μόνης, κᾀκείνου προβάλλοντος οἶνον, ἐπέβη πρὸς αὐτὴν ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, καὶ ἐσχηματίσατο ἀποδύεσθαι τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ. Ἐκείνης οὖν βοησάσης, εἰσῆλθεν ὁ ἀνὴς αὐτῆς, καὶ λέγει αὐτῷ ἐκείνη· Βάλε ἔξω τὸν τρισκατάρατον τοῦτον, ὅτι βιάσασθαι ἐθέλησέν με, καὶ πυγμαῖς τύπτων ἐξήνεγκεν αὐτὸν ἐκ τοῦ ἐργαστηρίου εἰς τὸ κρύος, ἦν γὰρ χειμὼν μέγας καὶ βροχὴ, καὶ ἔκτοτε οὐ μόνον ὅτι εἶχεν αὐτὸν ὁ κάπηλος παράφρονα, ἀλλὰ καὶ εἰ ἄλλου τινὸς ἤκουεν λέγοντος, ὄντως τάχα ἑαυτὸν ποιεῖ οὕτως ὁ Ἁββᾶς οὗτος, εὐθέως, ἔλεγεν αὐτῷ· Ὄντως δαιμονιάρις ἐστὶν καθαρὸς, οὐ πλανᾷ με ἄνθρωπος, ὅτι τὴν γυναῖκά μου ἠθέλησεν μοιχεῦσαι, εἰ ἐπέτυχεν, καὶ τὰ κρέα τρώγει ὡς μὴ ἔχων Θεόν. Ἔτρωγεν γὰρ πολλάκις ὁ Δίκαιος καὶ κρέα, μὴ γευόμενος ἄρτον ὅλην τὴν ἑβδομάδα, καὶ τὴν μὲν μνηστείαν αὐτοῦ οὐδεὶς ἐνόει. Τὰ δὲ κρέα ἔτρωγεν ἕμπροσθεν αὐτῶν πρὸς ἀπάτην αὐτῶν. Ὅλος δὲ ἦν ὥσπερ ἀσώματος, καὶ μὴ δὲ ὑφορώμενος τὴν ἀσχημοσύνην, μήτε τὴν τῶν ἀνθρώπων, μήτε τὴν τῆς φύσεως. Πολλάκις γὰρ τῆς γαστρὸς αὐτοῦ τὴν οἰκείαν χρείαν ἐπιζητούσης ποιῆσαι, εὐθέως μηδένα ἐρυθριῶν, ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς πρὸς τόπον ἐκαθέζετο ἐπὶ πάντων, κᾀντεῦθεν πεῖσαι βουλόμενος, ὡς ὅτι τῶν κατὰ φύσιν φρενῶν ἐξεστηκὼς, τοῦτο ἐργάζεται. Φρουρούμενος γὰρ, ὡς πολλάκις εἴρηται, τῇ ἐνοικούσῃ αὐτῷ δυνάμει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τῆς ἐκ τοῦ διαβόλου πυρώσωες ἀνώτερος ἐτύγχανεν, μηδαμῶς ὑπὸ ταύτης βλαττόμενος.

[35] Ἐν μιᾷ οὖν θεασάμενος τοῦτον κατατετηγμένον ἐκ τῆς ἀσκήσωες (ἦν γὰρ ἀπόπασχα, καὶ ἦν ποιήσας ἄσιτος τὰς ἁγίας νηστείας πάσας) ὁ προμνημονευθεὶς ἐνάρετος Ἰωάννης ὁ θεοφιλὴς, ὁ καὶ τὸν βίον αὐτοῦ ἡμῖν ὑφηγησάμενος, καὶ συμπαθήσας, καὶ θαυμάσας τὴν ἄφατον αὐτου σκληραγωγίαν, καίπερ ἐν πόλει τυγχάνοντος, καὶ γυναιξὶν καὶ ἀνθρώποις συναναστρεφομένου, βουληθεὶς ὡς ἐν τάξει παιγνιδίου ἀνακτήσασθαι αὐτοῦ τὸ σῶμα, λέγει αὐτῷ, ἔρχῃ λούειν, Σαλέ. Λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος λέγων, ναί. Ἄγωμεν, ἄγωμεν, καὶ σὺν τῷ λόγῳ ἀποδύεται τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, καὶ ἐπετέθη αὐτὸ εἰς τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, δήσας αὐτὸ εἰς αὐτὴν, ὡς φακίολιν. Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ κύρις Ἰωάννης, φόρεσον ἀδελφὲ, ἐπεὶ ὄντως ἐὰν γυμνὸς περιπατεῖς, ἐγὼ μετὰ σοῦ οὐκ ἔρχομαι. Λέγει αὐτῷ ὁ ἀββᾶς Συμεών. Ὕπαγε ἔξηχε, ἐγὡ ἔργον πρὸ ἔργου ἐποίησα, εἰ δὲ οὐκ ἔρχῃ, ἰδοὺ ἐγὼ προλαμβάνω σε μικρὸν, καὶ ἀφεὶς αὐτὸν προέλαβεν ὀλίγον. Δύο οὖν λουτρὰ ἦσαν ἐγγίζοντα ἀλλήλοις, ἓν ἀνδρῶν, καὶ ἓν γυναικεῖον. Εἴασεν οὖν τὸ τῶν ἀνδρῶν ὁ Σαλὸς, καὶ ὥρμησεν εἰς τὸ γυναικεῖον ἑκουσίως. Ἔκραζεν οὖν αὐτῷ ὁ κύρις Ἰωάννης· Ποῦ ὑπάγεις Σαλέ, μεῖνον, τῶν γυναικῶν ἐστιν ἐκεῖνο. Στραφεὶς ὁ Θυνμάσιος, λέγει αὐτῷ· Ὕπαγε, σὺ ἔξηχε, ἐκεῖ θερμὸν καὶ νερὸν, καὶ ὧδε θερμὸν καὶ νερόν. Καὶ τί ποτε περισσὸν οὔτε ἐκεῖ, οὔτε ὧδε ἔνι. Καὶ δραμὼν, εἰσῆλθεν ἀναμέσον τῶν γυναικῶν, ὡς ἐπὶ κυρίου τῆς δόξης. Ὥρμησαν δὲ πᾶσαι κατ᾽ αὐτοῦ, καὶ τύπτουσαι αὐτὸν ἐξήνεγκαν. Ἠρώτησεν ουὖ αὐτὸν ὁ θεοφιλὴς διάκονος, ὅτε ὅλον τὸν βίον αὐτοῦ ἐξεῖπεν αὐτῷ, διὰ τὸν κύριον, πάτερ, πῶς ᾐσθάνου σεαυτὸν, ὡς εἰσῆλθες εἰς τὸ λουτρὸν τὸ γυναικεῖον; λέγει αὐτῷ· Πίστευσον, τέκνον, ὥσπερ ξύλον μετὰ ξύλων, οὕτωςκᾀγὼ ἤμην τότε· Οὔτε γὰρ ὅτι σῶμα ἐφόρουν, οὐδὲ ὅτι εἰς σώματα εἰσῆλθον, ἠσθανόμην. Ἀλλ᾽ ὅλος μου ὁ νοῦς εἰς τὸ ἔργον τοῦ Θεοῦ ἦν, καὶ ἐξ αὐτοῦ οὐκ ἀπέστην. Τὰ μὲν γὰρ τῶν αὐτοῦ πραγμάτων ὁ Δίκαιος ἐπετέλει διὰ σωτηρίαν καὶ συμπάθειαν τῶν ἀνθρώπων, τὰ δὲ ἵνα ἐπικαλυφθῶσιν αὐτοῦ τὰ ἐπιτηδεύματα.

[36] Ἦσάν ποτε πάλιν ἔξωθεν τῆς πόλεως τρέχοντες λυσόπορτα, ὧν εἰς ὑπῆρχεν υἱὸς τοῦ κυροῦ Ἰωάννου τοῦ διακόνου τοῦ φίλου αὐτοῦ, ὃς πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν ἦν πορνεύσας εἰς ὕπανδρον, καὶ ἐν τῷ ἐξέρχεσθαι αὐτὸν ἐκ τοῦ οἴκου αὐτῆς, ἐδαιμονίσθη, μηδενὸς ἰδόντος αὐτόν. Ἠθέλησεν οὖν ὁ Ὅσιος ἅμα καὶ σωφρονίσαι, καὶ ἰάσασθαι αὐτὸν, καὶ λέγει τοῖς τρέχουσιν, ὄντως εἰ μὴ καὶ ἐγὼ παίξω μεθ᾽ ὑμῶν, οὐκ ἀφῶ ὑμᾶς δραμεῖν, καὶ ἤρξατο λιθάζειν αὐτούς. Ἠθέλησεν οὖν λαβεῖν αὐτὸν εἰς τὸ μερος ὅπου ἔτρεχεν, ὃν ἔμελλεν ἰάσασθαι. Ἰδὼν δὲ ὁ ἀββᾶς Συμεὼν μᾶλλον εἰς τὸ ἐξεναντίας μέρος ἀπῆλθεν· Ἤδη γὰρ τό τι ἤμελλεν ποιεῖν, καὶ ὡς ἤρξαντο τρέχειν, ὁρμᾶ ὁ Ὅσιος κατὰ τοῦ παιδὸς τοῦ δαιμονῶντος, καὶ φθάσας αὐτὸν, μηδενὸς νοήσαντος, τύπτει αὐτὸν εἰς τὴν σιαγῶνα, καὶ λέγει Μηκέτι μοίχευε, ταπεινὲ, καὶ οὐκ ἐγγίζει σοι ὁ δαίμων. Εὐθέως οὖν ἔῤῥηξεν αὐτὸν τὸ δαιμόνιον, καὶ συνήχθησαν πάντες ἐπάνω αὐτοῦ. Ὡς οὖν ἔκειτο χαμαὶ ἀφρίζων, θεωρεῖ τὸν Σαλὸν ὁ πάσχων διώκοντα ἐξ αὐτοῦ κῦνα μαῦρον, καὶ τύπτοντα αὐτὸν μετὰ ξυλίνου σταυροῦ. Εἰς ἑαυτὸν δὲ μετὰ πολλὰς ὥρας ἐπανελθὼν, ἠρωτᾶτο· Τί πέπονθας; καὶ οὐκ ἠδυνήθη εἰπεῖν, εἰ μὴ μόνον ὅτι τίς ποτε, εἶπέ μοι, μηκέτι πόρνευε. Τοῦ δὲ ἀββᾶ Συμεὼν τελειωθέντος ἐν εἰρήνῃ, ὥσπερ ἀνένηψεν, καὶ ἐξηγεῖτο πᾶσι λεπτομερῶς τὸ πράγμα.

[37] Ἐθεάτριζόν ποτε μίμοι εἰς τὸ θέατρον. Ἦν δὲ εἷς ἐξ αὐτῶν, Ψηφᾶς. Θέλων οὖν τὸ τοιοῦτον κακὸν ἀνακόψαι ὁ Δίκαιος. Εἶχε γάρ τινα καλὰ ἔργα ὁ λεγόμενος Ψηφᾶς, οὐκ ἀπηξίωσε τοῦ ἀπελθεῖν, ἀλλὰ ἀπῆλθε, καὶ κάτω ἵστατο εἰς τὸ πέλμα, ὅπου ἕπαιζον οἱ μίμοι, καὶ ὡς ἴδεν τὸν Ψηφᾶν ἀρξάμενον τοῦ ποιεῖν ἀθέμιτα πράγματα, ῥίπτει λίθον μικρὸν πάνυ, ποιήσας εἰς αὐτὸν σταυρὸν, καὶ βάλλει κατὰ τῆς δεξιᾶς χειρὸς τοῦ Ψηφᾶ, καὶ ἐξήρανεν αὐτήν. Οὐδεὶς δὲ ἐνόησε τό τις τὸν λίθον ἔῤῥιψεν. Φαίνεται οὖν αὐτῷ τῇ νυκτὶ κατὰ τοὺς ὕπνους ὁ Ὅσιος καὶ λέγει αὐτῷ· Ὄντως ἐπέτυχον, καὶ εἰ μὴ ὀμόσεις ὅτι οὐκ ἔτι ἐπιτηδεύεις τοιοῦτόν τι πράξαι, οὐχ ὑγιαίνεις. Ὤμοσεν οὖν αὐτῷ κατὰ τῆς Θεοτόκου, ὅτι οὐ μὴ παρέλθω τοῦ λοιποῦ διὰ τοῦ τοιούτου παιγνιδίου. Καὶ ἀναστὰς, εὗρε τὴν χεῖρα αὐτοῦ ὑγιῆ, καὶ ἐξηγεῖτο τὰ ὁραθένπα αὐτῷ πάντα. Πλὴν ὅτι ὁ Σαλὸς ἦν ὁ εἰπὼν αὐτῷ κατὰ τοὺς ὕπνους, οὐκ ἠδυνήθη εἰπεῖν, τοῦτο δὲ μόνον εἴρηκεν, ὅτι τίς ποτε μοναχὸς, φορῶν στέφανον ἀπὸ βαΐων, εἶπέ μοι ταῦτα.

In ipso autem civitatis ingressu ita se gessit. Cum insignis [Symeon] in sterquilinio, [In actionibus Symeon] quod erat extra civitatem, invenisset canem mortuum, soluta, quam portabat, zona, e funiculis texta, & canis pedi alligata, trahebat ipsum currens, & ingressus est per portam, prope quam schola erat puerorum. Hoc viso, pueri cœperunt clamare: Vah! abbas hic stultus est. Et institerunt post illum currere, & alapis eum impetere. Postridie vero hujus diei, quæ erat Dominica, cepit nuces, & ingressus ecclesiam, in principio divini officii nuces projecit, [apparens stultus, dire cæditur.] & candelas extinxit. Ubi autem accurrerunt eum ejecturi, ambonem a conscendit, & exinde nucibus appetebat mulieres. Itaque dum multo cum labore eum ejicerent, inter egrediendum tabulas b placentariorum subvertit, qui plagis illum mulctarunt usque ad mortem. Quando itaque contusum se vidit, hæc secum: Humilis Symeon, vere, vere, sic non vives in manibus eorum una hora. Deo igitur ita ordinante, conspicatus eum quidam puscarius c, & ignarus quod stultitiam simularet, dicit illi: Visne Domine abba d, qui jam gyrando circumis, statorem agere, & vendere lupinum? Cui ille: Equidem volo.

[32] Postquam ergo ipsi hoc officii dedisset uno die, cœpit omnia erogare hominibus, & vorare etiam ipse insatiabiliter; [Ignem fert] nam tota hebdomade non comederat. Dicit itaque puscarii uxor matito suo: Unde adduxisti nobis hunc abbatem? Vere si ita vorat, non opus, ut aliquid amplius vendamus. Etenim, ex quo accurate ipsum observavi, amphoram integram lupinorum comedit; non noverant autem, eum consodalibus suis & reliquis erogasse vasa quæcumque habuerat reliqua, id est fabas, lentes & legumina omnia, sed putabant illa vendidisse. Aperto itaque armario, & nec merce, nec pretio ejus reperto, verberarunt ipsum & dimiserunt, ejus quoque barbam vellentes. Inclinata in vesperam die, voluit thuris suffitum emittere (neque enim recessit ab eis illa vespera, sed dormiebat ibi extra portam) & non inventa testa, manum immisit in focum, & implevit eam igne e, & suffitum dedit. Deo autem volente salvum facere puscarium (nam hæresim Acephalorum f Severianorum g sectabatur) vidit Symeonem manu sua suffitum emittere puscarii uxor, & perculsa dixit: Unus Deus! Abba Symeon, an suffumigas in manu tua?

[33] [illæosa manu & pallio:] Hoc audito finxit senex se uri, & ignem e manu sua projiciens, transtulit in pallium suum vetus, quod gestabat, dicens ipsi; Si nolis, ut in mea manu, ecce in pallio meo suflumigo. Et sic virtute Dei, qui conservavit rubum incombustum, & pueros; nec ipse Sanctus sensit ignem, nec pallium ipsius. Quomodo autem puscarius & uxor ejus salvi evaserint, dicetur in alio capite h. [fugit landem,] Illud etiam studiose observabat Sanctus, ut, quandocumque fecerat aliquid præter opinionem mirabile, viciniam illam protinus mutaret, donec res, quam fecerat, esset oblivione sepulta. Studebat etiam, ut inepti aliquid præ se ferret, quo contegeret illud, quod recte gesserat. Evenit aliquando ut ille, qui lupinos distribuebat in caupona, acciperet cibum ejus: erat autem caupo adeo immitis, ut sæpe non daret ei cibum, tametsi multa venderet propter Symeonem. Nam cives, quasi rei novitate suspensi, dicebant inter se: Eamus, bibamus, ubi Salus est. Quadam igitur die ingressus est serpens, & bibit vinum ex una ampulla i, & evomuit desuper venenum suum, & abiit. Non erat intus Abbas Symeon, sed foris ducebat choreas cum popularibus. Postquam venisset Sanctus, [arcana scrutatus male mulctatur.] videt ampullæ inscriptum, mors; sic tamen, ut videri non posset. Statim igitur intellexit, quid in ea factum esset: & sublato ligno, fregit eam, sicuti plena erat. Arrepto itaque ligno e manibus ejus, verberavit ipsum herus, donec deficeret, & insequebatur ipsum. Venit autem postridie Abbas Symeon, & abscondit se post januam; & ecce rediit serpens, ut biberet; eumque conspicatus caupo, arripuit lignum idem, volens ipsum occidere; & cum percussisset & aberrasset, fregit omnes ampullas & pocula. Tunc accurrit Salus, & dicit: Quid est stulte? Vide, non ego solus sum iners k & minus dexter. Tum intellexit caupo quod ob eamdem causam Abbas Symeon fregisset ampullam, & ædificatus fuit, & habuit eum pro sancto.

[34] Cum itaque vellet Sanctus abolere sui existimationem, ne herus gloriose de se prædicaret; [Ex odio vanæ gloriæ] die quadam, cum uxor ejus dormiret sola, & ipse vinum venderet, accessit eam Abbas Symeon, & præ se tulit exuere se vestes suas. Illa clamante, ingressus est vir ejus. Cui illa, ejice, inquit, scelestissimum hunc, quia vim mihi inferre voluit; & pugnis eum cædens, ex officina expulit in glaciem (erat enim tempestas perfrigida & pruinosa.) Atque ex hoc tempore caupo non modo eum habuit pro homine emotæ mentis; verum si alium quempiam audiret dicentem: [facit miranda,] Enimvero fortasse se talem esse simulat Abbas iste; statim illi respondebat: Vere purus putus dæmoniacus est; non fallit me homo: nam uxori meæ vitium offerre voluit, si potuisset, & carnes vorat sicut atheus. Sæpius etenim carnes quoque vorabat Vir justus, quando per totam hebdomadem non gustaverat panem, & nemo jejunium ejus intelligebat. Et carnes quidem coram eis vorabat, ut illos falleret. Totus vero quasi corporis expers erat, neque curabat dedecus aut hominum, aut naturæ. Sæpius enim, volens alvum exonerare, nullius causa erubescens, mox ad locum aliquem sedebat in foro coram omnibus; atque hoc faciebat, ut vel ex eo persuaderet, vere se esse emotæ mentis. Etenim Spiritus sancti, uti dictum sæpius est, ei inhabitantis virtute munitus, incendium diaboli superabat, nequaquam ab illo læsus.

[35] Die quadam postquam vidisset eum præ exercitatione maceratum (nam Pascha præterierat, [sed non imitanda.] & sine cibo sacra omnia jejunia transegerat) prædictus spectatæ virtutis Joannes, Dei amans; idem ille, qui vitam ejus nobis exposuit, nec non miseratus ac miratus ineffabilem ejus austeritatem, tametsi in civitate esset, & cum mulieribus pariter ac cum vitis versaretur; volens quasi per modum ludi corpus ipsius refocillare, dicit: Veni lavatum, Sale. Subjecit ille: Imo vero, eamus, eamus. Dictum factum; exuit vestem suam, capiti superimposuit, & tamquam fasciam eidem alligavit. Dicit illi Dominus Joannes: Indue, frater; quia vere, si nudus ambulas, ego tecum non venio. Cui Abbas Symeon: Apage stulte: opus agendum præveni l. Si autem venire renuis, en, præcedo te pauxillum; eoque relicto aliquantulum præcessit. Duo erant lavacra, mutuo sibi propinqua, virorum alterum; alterum mulierum. Reliquit Salus id, quod erat virorum, & contulit se ad illud, quod erat mulierum, sponte sua. Inclamabat Dominus Joannes: Quo tendis Sale? Mane; mulierum illud est. Conversus vir mirabilis: Apage, inquit, stulte; illic calida aqua m, & hic calida aqua. Quidnam est amplius aut illic, aut hic? Et currens, transivit per medium mulierum, quasi in Domino glorians. Omnes autem irruerunt in eum, & verberantes ejecerunt. Interrogavit ergo eum Dei amans diaconus, quando totam ei vitam suam exposuit. Dic, propter Dominum, Pater, quomodo fuisti affectus, postquam es introgressus lavacrum mulierum? Cui ille: Crede, fili, sicut lignum est cum lignis, sic ego tunc eram. Neque enim quod corpus ferrem, neque quod ingressus essem locum, ubi erant corpora, sentiebam; sed mens mea tota erat in opere Domini, ab eoque non destiti. Nam ea, quæ gessit Sanctus, effecit partim ex studio salutis, & ex commiseratione hominum, partim ut obtegerentur ipsius recte facta.

[36] Nonnulli extra civitatem agitabant cursum, lysoporta dictum. [Dæmoniacum liberat] Erat inter illos filius Joannis diaconi, Symeonis amici, qui paucis ante diebus rem habuerat cum muliere conjugata: cumq; domo ejus egrederetur, nemine ipsum vidente, a dæmone est obsessus. Voluit eum Sanctus simul ad frugem reducere, simul sanare, & dixit currentibus: Enimvero si ego vobiscum una non lusero, non sinam vos currere: cœpitque in eos lapides mittere. Voluerunt ergo admittere illum ea parte, qua currebat is, quem erat sanaturus. Hoc viso, Abbas Symeon potius in oppositam partem recessit. Sciebat enim quid esset facturus. Et quando incipiebant currere, prosequitur Sanctus juvenem; quem dæmon invaserat, & eum assecutus, nullo id intelligente, maxillam ejus verberat, dicitque: Ne posthac mœchare, o inselix! & dæmon non appropinquabit tibi. Statim itaque discerpsit eum dæmon, & omnes accesserunt ad illum. Dum itaque jaceret humi spumans, aspicit is, qui patiebatur, quod Salus persequeretur canem nigrum, ex se [ejectum] & percuteret ipsum cruce lignea. Multis post horis ad se reversus interrogabatur: Quidnam es passus? Et nihil poterat dicere, præterquam hoc unum: Dixit mihi aliquis: Ne posthac mœchare. Abbate autem Symeone ad Superos translato, rediit ad se, & rem gestam singulatim omnibus exposuit.

[37] [Manum arefactam sanat.] Scenicæ rei operam dabant in theatro mimi. Unus ex illis dicebatur Psephas. Itaque cum a malo hujusmodi vellet eum absterrere Vir justus (habebat enim opera quædam bona prædictus Psephas) non dedignatus est eo discedere: sed illuc se contulit, & stetit infra in area circi, ubi ludebant mimi. Conspicatus quod Psephas agere inciperet res quasdam nefarias, parvum admodum lapidem arripuit, Cruce prius insignitum, projecit in manum dexteram Psephæ, & illam exsiccavit. Nemo autem tum observavit quisnam projecisset lapidem. Sanctus itaque noctu apparet ei in somnis, & dixit: Revera scopum attigi; & nisi juraveris fore ut hoc vitæ institutum non amplius secteris, neutiquam sanaberis. Juravit ergo ei per Deiparam, fore ut de cetero non amplius talem ludum exerceret. Et cum surrexisset, invenit manum suam sanam, & narravit, quæcumque viderat. Verum, quod Salus esset, qui ipsi locutus fuerat in somnis, asserere non poterat. Tantum dicebat: Monachus, nescio quis, ferens coronam ex palmis, hæc mihi dixit.

ANNOTATA.

a Pulpitum, tribunal ecclesiæ, ab ἀναβαίνειν, ascendere.

b Non libros, prout Interpres apud Surium vertit. Et vero τάβλα̈ seu ταβλίον sumi pro tabula lusoria, evincunt loca a Cangio allata in Glossario.

c Non est nomen proprium, ut putavit Interpres apud Surium, sed appellativum. Sive etenim posca vel pusca significet ὀξύκρατον, vinum acidum aquæ mixtum, sive potionem aquæ & vini, sive denique potionem quamcumque, semper puscarius erit ille, qui potionem istiusmodi vel conficit vel divendit. Inepte itaque dictus interpres: Videt eum unus, nomine Puscarius.

d Κῦρις, κῦρ, κύρης, κυρὸς Græco-barbare pro κύριος, Dominus.

e Ridicule legitur apud Surium: Præclare implevit. Idem error apud eumdem recurrit paulo post: Et nescio quæ lucida e manu sua transtulit in vetus pallium. Recole ea, quæ supra dixi in Annotatis ad caput IV littera e.

f Hostes concilii Chalcedonensis inter se ipsos more hæreticorum pugnarunt; ut plane acciderit hoc, veluti portento quodam, ut bellua sine capite (ita Acephalorum hæresis appellata) eadem pluribus prodierit armata capitibus inter se pugnantibus. Nam ex eis primum eminuit caput Severus, ex quo denominati sunt Severiani. Ita Baronius ad annum Christi 535, apud quem plura.

g De quintuplici Severianorum classe, ac multiplici errore tractat Nicephori Callisti historia Ecclesiastica lib. 18, cap. 49.

h Eo, nimirum, ait Baronius, quo ab æthiopis formam induto pravo dæmone, ea ipsos passos esse damna Auctor narrat, in quo mentio fit conversionis puscarii & uxoris ejus, refragante nota marginali apud Surium, qua dicitur caput hoc desiderari in hac vita. Vide dictam conversionem sequenti capite, quod & legitur apud Surium.

i Est, βίκος, vas vel urna habens ansas, uti ab Hesychio exponitur, vel vas vinarium, uti Eustathio placet. An inde βυσσίον, vel, ut sequitur proxime in textu, βίσσα, βίσσιν?

k Vox ἀπέργης obscurioris est notæ. Videtur habere affinitatem cum significatione vocum ἄεργος & ἀέργηλος, iners, otiosus. Interpres apud Surium vertit, Cave.

l Interpres apud Surium vertit: Ego enim ante opus, opus feci, utinam satis congrue & significanter.

m τὸ ναρὸν, idem sonat quod ὑγρὸν, humidum, liquidum. Vide Auctorem Etymologici in voce ναρόν. Noster scribit νερόν.

CAPUT VI.
Alia Symeonis miracula, prædictiones;
hæreticorum, Judæorum & meretricum conversiones,
fugatio dæmonis, donum castitatis.

ΜΈλλοντός ποτε τὴν πόλιν καταλαμβάνειν σεισμοῦ μεγάλου, ὅτε ἡ Ἀντιόχεια ἔπεσεν, ἐπὶ τῶν χρόνων τοῦ ἐν ἁγίοις Μαυρικίου τοῦ βασιλέως, (τοτε γὰρ κατήντησεν εἰς τὴν οἰκουμένην, ἐκ τῆς ἐρήμου ὁ Ὅσιος) ἥρπασε τὸν λῶρον ἐκ τοῦ σχοινίου, καὶ ἤρξατο τύπτειν τοὺς στύλους καὶ λέγειν ἑκάστῳ· Εἰπεν ὁ κύριός σου, ἱστᾷ· Καὶ ἐλθόντος τοῦ σεισμοῦ, οὐδεὶς ἐξ ὅσων ἔτυψεν στύλων, ἔπεσεν· Ἦλθεν οὖν καὶ εἰς ἕνα στύλον, καὶ λέγει αὐτῷ· Σὺ δὲ μὴ δὲ πέσῃς, μὴ δὲ σταθῇς· καὶ ἐσχίσθη ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἔκλινε μικρὸν, καὶ οὕτως ἔμεινεν. Οὐδεὶς δὲ συνῆκεν ὁ ἐποίησεν ὁ Μακαρίτης. Ἀλλ᾽ ἔλεγον πάντες, ὅτι ἀπὸ παραφρονήσεως ἔτυψε τοὺς στύλους· δοξάσαι, καὶ θαυμάσαι ἦν τὸν Θεὸν, ὅτι δι᾽ ὧν τινες ἐνόμιζον αὐτὸν ἀσωτεύεσθαι σχημάτων, διὰ τούτων πολλάκις τὰ παράδοξα ἐνεδείκνυτο. Θανατικου γάρ ποτε τῇ πόλει ἐπέρχεσθαι μέλλοντος, παρελθὼν ὅλα τὰ σχολία, ἤρξατο ἀσπάζεσθαι τοὺς παῖδας, λέγων ἑκάστῳ, ὡς ἐν γελοίῳ. Ὕπαγε καλῶς, καλέ μου. Οὐ πάντας δὲ ἠσπάσατο, ἀλλ᾽ ὅπου ἡ Θεοῦ χάρις ἐγνώρισεν αὐτῷ. Καὶ ἔλεγε τῷ διδασκάλῳ ἑκάστου σχολίου· Τὸν Θεὸν, ἔξεχε, μὴ δήρῃς τὰ παιδία, τὰ φιλῶ, ὅτι μακρὰν στράταν ἔχουσιν ἀπελθεῖν. Καταπαίζων δὲ αὐτοῦ ὁ διδάσκαλός, ἐστιν ὅτε ἐδίδου αὐτῷ ἀβίνας, ἐστὶ δὲ ὅτε καὶ τοῖς παισὶν ἔνευε, καὶ ἐστύλιζον αὐτόν. Τοῦ δὲ θανατικοῦ καταλαβόντος, οὐκ ἔμεινεν οὐ δὲ εἷς ἐξ ὧν ἠσπάσατο ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, ἀλλὰ πάντες ἀπέθανον.

[39] Εἶχε δὲ καὶ ἔθος ὁ Ὅσιος ἀνέρχεσθαι εἰς τοὺς οἴκους τῶν πλουσίων καὶ παίζειν, πολλάκις δὲ προσποιεῖσθαι καταφιλεῖν καὶ τὰς δούλας αὐτῶν, ἐν οἷς ἐν μιᾷ τινὸς δημότου ἐγγαστρώσαντος μίαν δούλην ἑνὸς τῶν ἐμφανῶν, καὶ μὴ βουλομένης τῆς δούλης ἐκφάναι τὸν πορνεύσαντα εἰς αὐτὴν, ἠρωτᾶτο παρὰ τῆς κυρίας αὐτῆς τὸ τίς αὐτὴν διέφθειρεν. Ἡ δὲ εἶπεν, ὁ Σαλὸς Συμεὼν ἐβιάσατό με. Ἐλθόντος οὖν αὐτοῦ κατὰ συνήθειαν εἰς τὸν οἶκον, λέγει ἡ αὐθέντρια τῆς κόρης· Καλῶς, ἀββᾶ Συμεὼν, ὅτι ἔφθειρας καὶ ἐνεγάστρωσας τὴν δούλην μου. Εὐθέως οὖν ἐκεῖνος γελάσας, καὶ ὑποκύψας τὴν ἑαυτοῦ κεφαλὴν τῇ κειρὶ τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ, ἔλεγεν αὐτῇ, ἐπισυνάγων ὁμοῦ τοὺς πέντε δακτύλους ἑαυτοῦ· Ἄφες, ἄφες, ταπεινὴ, ἄρτι γεννᾶ σοι, καὶ ἔχεις μικρὸν Συμεών. Ἕως οὖν ἔφθασεν ἡ ἡμέρα αὐτῆς, ἔμεινεν ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, κουβαλὼν αὐτῇ σιλίγνια, καὶ κρέατα καὶ ὀψάρια, καὶ ἔλεγε· Φάγε, γυνή μου. Ὅτε δὲ ἔφθασεν ὁ καιρὸς καὶ ἡ ὥρα τοῦ γεννῆσαι αὐτὴν, ἐκυλιοπόνησεν τὰς τρεῖς ἡμέρας ἕως θανάτου. Λέγει οὖν ἡ κυρία αὐτῆς πρὸς τὸν Σαλόν· Εὖξαι ἀββᾶ Συμεὼν, ὅτι ἡ γυνή σου οὐ δύναται γεννῆσαι. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῆ βαλλίζων· Μὰ τὸν Ἰησοῦν, μὰ τὸν Ἰησοῦν, ταπεινὴ, οὐκ ἀπέρχεται τὸ παιδίον ἐκεῖθεν ἕως οὗ εἴπῃ τίς ἐστιν ὁ πατὴρ αὐτοῦ. Ὡς οὖν ἤκουσεν τοῦτο ἡ κινδυνεύουσα, εἶπεν· Ὅτι κατέπλεξα αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ δίνος τοῦ δημότου ἐστίν. Τότε οὖν εὐθέως ἐγέννησεν. Καὶ θαυμασόντων πάντων, εἶχον αὐτὸν, οἱ μὲν τοῦ οἴκου ἅγιον, οἱ δὲ πάλιν ἔλεγον· Ὅτι ἐκ τοῦ σατανᾶ μαντεύεται, ἐπεὶ ἔξηχος καθαρός ἐστιν.

[40] Δύο δέ τινων πατέρων τότε ἐν μοναστηρίῳ τινὶ πλησίον Ἐμέσης εἰς ἑαυτοὺς ζητησιν ποιουμένων, καὶ ἐξερευνόντων, τὸ διὰ τί ἄρα Ὠριγενὴς ὁ αἱρετικος ἔπεσεν, τοιαύτῃ γνώμῃ καὶ σοφίᾳ παρὰ Θεοῦ τιμηθείς. καὶ τοῦ μὲν λέγοντος, ὅτι οὐκ ἦν ἐκ Θεοῦ ἡ προσοῦσα αὐτῷ γνῶσις, ἀλλὰ φυσικὸν πλεονέκτημα, λοιπὸν δὲ καὶ δεξιοῦ νοὸς ὑπάρχων, μάλιστα δὲ καὶ τῇ ἀναγνώσει τῆς θείας γραφῆς, καὶ τοῖς ἁγίοις πατράσιν σχολάσας, ὤξυνεν τὸν ἑαυτοῦ νοῦν, καὶ ἐκ τούτου τὴν τῶν βιβλίων αὐτοῦ συγγραφὴν ἐποιήσατο. Τοῦ δὲ πάλιν ἀντιλέγοντος, ὅτι οὐ δύναταί τις λαλῆσαι ἐκ φυσικοῦ πλεονεκτήματος λόγους, οὓς ἐξέθετο, μάλιστα τοὺς τῶν Ἑξαπλῶν αὐτοῦ. Διὸ καὶ μέχρις σήμερον δέχεται αὐτὰ ὡς ἀναγκαῖα ἡ καθολικὴ Ἐκκλησία. Πάλιν δὲ ἐκείνου ἀποκρινομένου, ὅτι, πίστευσόν, εἰσιν ἕλληνες πλείονα τούτου σοφίαν κτησάμενοι, καὶ πλείονας αὐτοῦ βίβλους συγγραψάμενοι. Τί οὖν ἆρα καὶ τούτους ἐπαινέσαι χρὴ διὰ τὸν πολύλογον αὐτῶν φλυαρίαν; Ἀσυμβιβάστων τοίνυν μεινάντων, τέλος, λέγει ὁ εἷς πρὸς τὸν ἄλλον· Ἀκούομεν παρὰ τῶν ἐρχομένων ἐκ τῶν ἁγίων τόπων, ὅτι μεγάλους μοναχοὺς ἔχει ὁ ἔρημος τοῦ Ἰορδάνου, ἄγωμεν, μάθωμεν ἀπ᾽ αὐτῶν. Καταλαβόντες οὖν τοὺς ἁγίους τόπους, καὶ εὐξάμενοι, ἔρχονται καὶ ἐπὶ τὴν ἔρημον τῆς νεκρᾶς θαλάσσης, εἰς ἣν καὶ ἦσαν ὑπαναχωρήσαντες οἱ ἀοίδιμοι, καὶ ἀείμνηστοι Ἰωάννης καὶ Συμεών. Τοῦ Θεοῦ οὖν μὴ ποιήσαντος εἰς κενὸν τὸν κόπον αὐτῶν, εὗρον τὸν ἀββᾶν Ἰωάννην, ἤδη λοιπὸν, καὶ αὐτὸν εἰς μέτρα τέλεια φθάσαντα, ὡς γὰρ ἴδεν αὐτοὺς λέγει· Καλῶς ἦλθον οἱ τὴν θάλασσαν ἀφέντες, καὶ ἐπὶ τὴν λίμνην τὴν ξηρὰν ἐλθόντες ἀντλῆσαι.

[41] Πολλῆς οὖν καὶ θεοφιλοῦς συντυχίας μεταξὺ αὐτῶν γενομένης, λέγουσιν αὐτῷ δι᾽ ὧν τὴν ὁδοιπορίαν τοσαύτην ἤνυσαν. Καὶ λέγει αὐτοῖς, οὔπω, πατέρες, ἐγὼ τὸ χάρισμα διακρίσεως τῶν τοῦ Θεοῦ κριμάτων εἴληφα, ἀλλὰ ἀπέλθετε πρὸς τὸν Σαλὸν Συμεὼν, τὸν ἐν τῇ χώρᾳ ὑμῶν, καὶ αὐτὸς δύναται ὑμῖν καὶ αὐτὸ καὶ πάντα ὅσα βούλεσθε, ἐπιλῦσαι, λέγοντες αὐτῷ· Εὖξαι καὶ Ἰωάννη, ἵνα λάχῃ καὶ αὐτῷ δέκα. Ὡς ἦλθον εἰς Ἔμεσαν, καὶ ἠρώτησαν ποῦ ἐστιν ἐκεῖ Σαλὸς, Συμεὼν καλούμενος; πάντες κατεγέλων αὐτῶν, καὶ ἔλεγον· Τί θέλετε ἐξ ἐκείνου, πατέρες; ἄνθρωπός ἐστιν παράφρων, καὶ πάντας κυλλοῖ καὶ μουκίζει, κατ᾽ ἐξαίρετον δὲ τοὺς μοναχούς. Τῶν δὲ ἐπιζητησάντων αὐτὸν, καὶ εὑρόντες εἰς φουσκάριον τρώγοντα θέρμια, ὡς ἄρκτον, εὐθέως ὁ εἷς ἐσκανδαλίσθη, καὶ εἶπεν ἐν ἑαυτῷ, ἀληθῶς μέγαν Γνωστικὸν ἤλθομεν ἰδεῖν, οὕτος πολλὰ ἔχει τοῦ ἐξειπεῖν ἡμῖν. Ὡς οὖν ἐπλησίασαν, λέγουσιν αὐτῷ, εὐλόγησον. Λέγει αὐτοῖς ἐκεῖνος, κακῶς ἤλθετε, καὶ ὁ πέμψας ὑμᾶς ἔξηχος. Κρατήσας οὖν τὸ ὠτίον τοῦ σκανδαλισθέντος, δίδει αὐτῷ κόσσον τοιοῦτον, ὅτι ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας ἐφαίνετο, καὶ λέγει, Τὰ θέρμια τί μέμφεσθε, τεσσαράκοντα ἡμέρας ἐβράχησαν, ὁ δὲ Ὠριγένης ἐξ αὐτῶν οὐ τρώγει, ὅτι ὑπερεισῆλθεν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ οὐκ ἴσχυσεν ἐξελθεῖν, καὶ ἐπνίγη εἰς τὸν βυθόν. Ἐκπλαγέντων οὖν αὐτῶν, ὅτι προεῖπεν αὐτοῖς ὅλα, καὶ τοῦτο δὲ, ὅτι τὰ δέκα θέλει ὁ Σαλὸς, ἀλλ᾽, ἔξηχος ἐστιν ὅμοιος ὑμῶν· Λαμβάνεις, εἰπὲ, ἀντι κνίμην, ναὶ, ναὶ, ὑπάγετε, καὶ ἐπάρας εὐθέως τὴν χύτραν τῆς φούσκας τῆς ζεστῆς, ἔκαυσεν αὐτοὺς εἰς τὰ χείλη τοὺς δύο, ἵνα μὴ δυνηθῶσι λαλῆσαι τό τι εἶπεν αὐτοῖς.

[42] Ἔλαβεν ὡς ἦν εἰς τὸ φουσκάριον ἐν μιᾷ πανδοῦριν, καὶ ἤρξατο αὐλεῖν εἰς ἓν στενορύμην, ὅπου ἦν πνεῦμα ἀκάθαρτον. Ηὔλη δὲ καὶ ἔλεγεν τὴν εὐχὴν τοῦ μεγάλου Νίκωνος, ἵνα ἀποδιώξῃ ἐκ τοῦ τόπου τὸ πνεῦμα, πολλοὺς γὰρ ἐκύλλωσεν. Ὡς οὖν ἔφυγε τὸ δαιμόνιον, παρῆλθεν ὡς αἰθίωψ διὰ τοῦ φουσκαρίου, καὶ ὅλα συνέτριψεν. Ὑποστρέψας οὖν ὁ Θαυμάσιος, λέγει τῇ αὐθεντρίᾳ αὐτοῦ· Τίς ἔκλασε ταῦτα; Ἡ δὲ εἶπεν, εἷς μαῦρος ἐπικατάρατος ἦλθε, καὶ ὅλα συνέτριψε. Λέγει αὐτῇ γελῶν, κονδός, κονδός; Ἡ δέ φησι, καὶ ὄντως Σαλέ. Λέγει αὐτῇ· Ἀληθῶς ἐγὼ αὐτὸν ἔπεμψα, ἵνα κλάσῃ ὅλα. Ὡς τοῦτο οὖν ἤκουσεν ἐκείνη, ἐζήτησε τύψαι αὐτόν. Ὁ δὲ κύψας, καὶ ἐπάρας χύματα, ἔῤῥιψε, καὶ ἐσκότισε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῆς ὁ Ἅγιος, καὶ εἶπεν· Ὄντως οὐ γριπίζεις με, ἀλλ᾽ ἢ εἰς τὸν ἐκκλησίαν μου κοινωνεῖτε, ἢ ὁ μαῦρος ἡμερήσεον κλάσει ὅλα. Ἦσαν γὰρ τῶν Ἀκεφάλων αἱρετικῶν. Ὡς οὖν ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτῆς, ἰδοὺ τῇ ἐπαύριον αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἦλθεν, καὶ πάλιν συνέτριψεν ὀφθαλμοφανῶς ὅλα ὁ μαῦρος, Στενοθέντες οὖν, ἐγένοντο ὀρθόδοξοι, ἔχοντες τὸν Συμεὼν θεράποντα Θεοῦ, μηδενὶ τολμῶντες λέγειν περὶ αὐτοῦ, καίπερ καθ᾽ ἡμέραν τοῦ Σαλοῦ παρερχομένου, καὶ μουκίζοντος αὐτούς.

[43] Τὶς τῶν ἐργαστηριακῶν τῆς πόλεως, ἠθέλησε δημοσιεῦσαι αὐτὸν, γνοῦς τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ. Ἴδεν γὰρ αὐτὸν ἅπαξ λουόμενον, καὶ δύο ἀγγέλους συνομιλοῦντας αὐτῷ. Ἦν δὲ ὁ ἐργαστηριακὸς Ἑβραῖος; καὶ ἐβλασφήμει εἰς τὸν Χριστὸν πολλά. Φαίνεται οὖν αὐτῷ κατὰ τοὺς ὕπνους ὁ Ὅσιος, λέγων· Μηδενὶ εἰπεῖν, ὃ ἴδε. Τῇ οὖν ἕωθεν ἔβούλετο θριαμβεῦσαι αὐτὸν, καὶ εὐθέως παραστὰς αὐτῷ ὁ Ὅσιος, ἥψατο τῶν χειλέων αὐτοῦ, καὶ ἐφημόθη, καὶ οὐκ ἴσχυσε λαλῆσαί τινι. Ἤρχετο δὲ πρὸς τὸν Σαλὸν, καὶ ἔνευσεν αὐτῷ τῇ χειρὶ ἑαυτοῦ, ἵνα ποιήσῃ αὐτὸν, λαλῆσαι. Προσεποιεῖτο δὲ ὁ ἀββᾶς Συμεὼν τὸν σαλὸν, καὶ ἀντένευσεν αὐτῷ ὡς ἔξεχος. Ἔνευσεν δὲ αὐτῷ, ἱνα κατασφραγίσηται. Καὶ ἦν ἰδεῖν τοὺς ἀμφοτέρους νεύοντας πρὸς ἀλλήλους, φοβερὸν θέαμα. Φαίνεται οὖν αὐτῷ πάλιν ὁ Γέρων κατ᾽ ὄναρ, λέγων, ἢ βαπτίζῃ, ἢ αὐτὴν [τελευτὴν] ἔχεις. Τότε μὲν οὖν οὐκ ἠνέσχετο αὐτῷ προσθῆναι. Ὅτε δὲ ἀπέθανεν ἐσχάτως ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, καὶ ἴδεν ἑαυτὸν στενωθέντα ὁ Ἰουδαῖος, μάλιστα καὶ ἐν, τῷ μετατιθέναι τὸ λείψανον αὐτοῦ, τότε ἐβαπτίσθη αὐτὸς καὶ ὁ οἶκος αὐτοῦ. Καὶ ἠνίκα ἀνῆλθεν ἐκ τῆς ἁγίας κολυμβίθρας, εὐθέως ἐλάλησεν. Ἐποίει δὲ καὶ τὴν μνείαν τοῦ Σαλοῦ κατ᾽ ἐνιαυτὸν, καὶ ἐκάλει πτωχούς, Εἰς τοσοῦτον δὲ καθαρότητος καὶ ἀπαθείας ἤλασεν ὁ Μακάριος μέτρον, ὥστε πολλάκις σάσσειν αὐτὸν καὶ χορεύειν, κρατοῦντα μίαν θυμελικὴν ἔνθεν, καὶ μίαν ἔνθεν, καὶ μέσον ὅλου τοῦ δημοτικοῦ συνεῖναι αὐτὸν καὶ παίζειν. Ὥστε ἔστιν ὅτε ἔβαλλον τὰς χεῖρας αὐτῶν τὰ ἄσεμνα γύναια εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ, καὶ ἐσίαινον, καὶ ἐκόσσιζον, καὶ ἐγαργάλιζον αὐτόν, Ὁ δὲ γέρων ὥσπερ χρυσὸς καθαρὸς, οὐδαμῶς ὑπὸ τούτων ἐμολύνετο.

[44] Ἦν γὰρ, ὡς ἔλεγεν, ὅτε τὴν πύρωσιν καὶ τὸν πόλεμον ἔσχεν εἰς τὴν ἔρημον, δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ, καὶ τοῦ μεγάλου Νίκωνος, ἵνα κουφίσῃ αὐτὸν ἐκ τοῦ μεγάλου πολέμου τῆς πορνείας, καὶ θεωρεῖ ἅπαξ ἐλθόντα τὸν ἀοίδιμον τοῦτον, καὶ λέγοντα αὐτῷ· Πῶς ἔχεις, ἀδελφέ; Καὶ εἶπον αὐτῷ, φησὶν, εἰ μὴ φθάσῃς, κακῶς, διότι ἡ σὰρξ σιαίνει με, οὐκ οἶδα διὰ τί. Μηδιάσας οὖν, φησιν, ὁ θαυμάσιος Νίκων, ἐπῇρεν ὕδωρ ἐκ τοῦ ἁγίου Ἰορδάνου, καὶ ἔβαλεν ὑποκάτω τοῦ ὐμφαλοῦ αὐτοῦ, σφραγίσας τῷ τύπῳ τοῦ τιμίου σταυροῦ, καὶ εἶπεν αὐτοῦ· Ἰδοὺ ὑγιὴς γέγονας. Ἀπὸ τότε οὖν, ὡς ὤμνυεν, οὔτε καθ᾽ ὕπνους, οὔτε γρηγορῶν, πυρώσεως σωματικῆς ᾔσθετο. Διὸ μάλιστα καὶ θαῤῥῶν ἐπὶ τὸν κόσμον ὑπέστρεψεν ὁ Γενναῖος, συμπαθῆσαι καὶ σῶσαι τοὺς πολεμομένους βουλόμενος. Ἔστι γὰρ ὅτε καὶ τοῦτο ἔλεγε πρὸς μίαν τῶν ἑταιρίδων· Θέλεις ἔχω σε φίλην, καὶ δίδω σοι ἑκατὸν ὁλοκοτίνα. Αἱρεθιζόμεναι οὖν πολλαὶ αὐτῷ ἐπίθοντο. Εδείκνυε γὰρ αὐταῖς καὶ τὸ λογάριν, εἶχε γὰρ ὅσα ἤθελε, τοῦ Θεοῦ ἀοράτως αὐτῷ χορηγοῦντος διὰ τὸ ἔνθεον αὐτοῦ σκοπόν. Καὶ λοιπὸν ὅρκον ἀπήτει παρὰ τῆς λαμβανούσης, ὅτι οὐκ ἀθετεῖ αὐτόν. Πάντα δὲ διὰ σχημάτων σαλῶν καὶ ἀσχήμων ἐποίει.

[45] Ἀλλ᾽ οὐ δύναται ὁ λόγος τἠν τῶν πραγμάτων εἰκόνα ὑποδεῖξαι. Ἦν γὰρ ποιῶν ἑαυτὸν, ποτὲ μὲν ὑποχωλαίνοντα, ποτὲ δὲ πηδῶντα, ποτὲ δὲ συρόμενον εἰς τὰ καθίσματα, ποτὲ δὲ βάλλοντα πόδα τινὶ τρέχοντι, καὶ ῥίπτοντα αὐτόν. Πάλιν δὲ κατὰ τὴν σελήνης γένναν ἐπὶ γῆς κυλιόμενον καὶ λὰξ αὐτὴν παίοντα τοῖς ποσίν. Ἔστι δὲ ὅτι καὶ τὸν διαλαλοῦντα προσεποιεῖτο. Ἔλεγε γὰρ πλεῖον ὅλων τῶν σχημάτων ἁρμόζειν καὶ συμβάλλεσθαι τὸ τοιοῦτο σχῆμα, τοῖς προσποιουμένοις μωρίαν διὰ Χριστόν. Διὰ τούτου γὰρ πολλάκις καὶ ἤλεγχεν, καὶ ἀνέκοπτεν ἁμαρτίας, καὶ ὀργήν τινι πρὸς διόρθωσιν ἔπεμπε, καὶ προέλεγέ τινα, καὶ ὅσα ἤθελεν ἐποίει, μόνον δὲ τὴν ἑαυτοῦ φωνὴν, καὶ τὰ μέλη ἐξήλασσε, καὶ ὅσα περ ἂν ἐποίει, εἶχον αὐτὸν ὥσπερ τοὺς πολλοὺς τοὺς ἐκ δαιμόνων διαλαλοῦντας καὶ προφητεύοντας.

[Prædictio terræ motus,] Magno terræ motu, urbem aliquando invasuro, quando Antiochia a concidit, temporibus sancti b Mauricii Imperatoris (tunc enim e solitudine in publicum exiit Sanctus) arripuit lorum ex funiculis, & cœpit columnas percutere, ac dicere singulis: Dixit Dominus tuus, sta. Et orto terræ motu, nulla ex omnibus columnis, quas percusserat, cecidit. Venit itaque ad unam columnam, & dixit: Tu vero nec cade, nec sta. [& miraculum.] Et scissa est a summo usque deorsum, fuitque modice inclinata, & sic permansit. Nemo intelligebat id quod fecerat Sanctus; sed uno omnes ore dicebant, quod columnas percussisset ex dementia. Laudandus & admirandus Deus, quod, per quas figuras existimabant Symeonem se stolide gerere, per eas sæpe ostenderit res, opinionem hominum excedentes. Impendente civitati lue, scholas ubi omnes adiisset, cœpit salutare pueros, dicens singulis quasi joco; Apage bene, mi bone. Neque salutavit omnes, sed quos Dei gratia indicavit. Dixitque magistro uniuscujusque scholæ: Per Deum, stulte, ne excarnifices pueros; amo illos: longam enim viam conficere debent. Magister autem, [Alia prædictio cum miraculo.] ei ludos faciens, nonnumquam cædebat scutica, nonnumquam annuebat pueris, & procaciter ei insultabant c. Suborta jam lue, ne unus quidem remansit ex iis, quos salutaverat Abbas Symeon, sed omnes mortui sunt.

[39] Solebat etiam Sanctus adire divitum domos, & ludere; [Prædictio tertia] & non raro etiam simulare se osculari eorum ancillas. Dum die quadam aliquis plebeius imprægnasset ancillam unius ex illustrioribus, & nollet ancilla prodere stupratorem, interrogabatur a sua Domina, quisnam se corrupisset. Respondit illa: Symeon Salus vim mihi attulit. Ingredienti illi de more domum, dicit puellæ domina: Præclare, Abba Symeon; quia corrupisti & imprægnasti ancillam meam. Igitur ipse ridens, incurvato capite in dexteram suam manum, & contractis quinque digitis, dixit: Sine, sine o misera! Illa tibi jam pariet, & habebis parvum Symeonem. Donec itaque veniret dies ejus, mansit Abbas Symeon, adferens d ipsi siligineos e panes, & carnes & obsonia, & dixit: Comede mea uxor. Quando autem aderat tempus & hora ejus, ut pareret, dies tres uteri cruciatu f ad mortem usque laboravit. Dicit itaque domina ejus ad Salum: Ora Abba Symeon, quia tua uxor non potest parere. [cum miraculo.] Respondit ille tripudians: Per Jesum, per Jesum! o misera! non egredietur inde infans, donec prius ipsa dicat quis sit Pater ejus. Hoc audito, illa quæ periclitabatur, dixit: Hoc ego crimen ei affinxi, [non illius, sed] alicujus e plebe proles est. Tunc ergo statim peperit; & mirantibus omnibus, domesticorum alii æstimabant ipsum sanctum, alii autem dicebant: Ope satanæ divinat, quoniam prorsus est emotæ mentis.

[40] Dum duo quidam patres, qui tunc erant in aliquo monasterio prope Emesam, [De lapsu Origenis] quærerent inter se, & indagarent, quid causæ fuisset, quod Origenes in hæresim g inciderit, qui tali ingenio & sapientia a Deo honoratus fuerat. Cumque alter diceret, scientiam, qua pollebat, non fuisse ex Deo, sed ex naturali ingenii ubertate; porro felicem animam nactum, præsertim vero cum Scripturæ divinæ lectioni, & sanctis patribus vacaret, acuisse ipsum ingenii vim, & ex hac re ortum, quod libros h suos conscripserit. Dum contra diceret alter; non posse aliquem dicere tales ex naturali ingenii ubertate sermones, quales ille vulgaverat, præsertim illos, qui Hexapla i dicuntur, & quæ ideo usque in hodiernum diem Ecclesia Catholica admittit tamquam necessaria k. Alio iterum respondente: Crede, Gentiles sunt, qui sapientia illum superarunt, & plures, quam ille, libros l scripserunt. Quid ergo? An opus est eos laudare propter verbosas suas nugas? Dum discordarent inter se, tandem dicit unus alteri: Audimus ex iis, qui veniunt e sanctis locis, quod Jordanis solitudo magnos habeat monachos: Eamus, discamus ab ipsis. Itaque euntes ad sancta loca, & orantes, perveniunt etiam ad solitudinem maris Mortui, in quam secesserant Joannes & Symeon, perpetuis præconiis celebrandi. Deo autem faciente ut non frustra assumerent id laboris, invenerunt abbatem Joannem, qui ibidem restabat, & qui pervenerat ad apicem perfectionis. Ubi autem illos vidit, dixit: Bene venerunt, qui, mari relicto, ad siccam paludem hausturi veniunt.

[41] [consultus] Longa igitur ac religiosa inter eos ultro citroque habita collocutione, dicebant ipsi, cur hoc iter suscepissent. Respondit: Nondum, Patres, charisma accepi discernendi judicia Dei; verum abite ad Symeonem Salum, qui est in regione vestra; & potest ipse & hoc, & alia quæcumque vultis, solvere, & dicite illi: Ora pro Joanne, ut ipsi etiam decem sorte obtingant. Postquam venissent Emesam, & sciscitati essent, ubinam illic esset Salus, qui vocabatur Symeon, omnes deridebant eos, dicentes: Quidnam ab ipso vultis, Patres mei? Emotæ mentis homo est: omnibus m irascitur, irridet omnes, præcipue monachos. Postquam ergo inquisivissent, & invenissent eum, instar ursi, lupinos vorantem, apud puscarium, statim unus scandalizatus fuit, & dicebat secum: Vere magnum Gnosticum n visuri venimus. Hic scilicet multa habet, quæ nobis exponat. Postquam accesserant, dicunt ei: Benedic o. Quibus ille: Male venistis, & ille, qui vos misit, stultus est. Apprehensa itaque auricula ejus, qui fuerat scandalizatus, alapam ei infregit hujusmodi, ut per triduum appareret ejus signum, & dixit: Cur lupinos reprehenditis? [quid responderit.] Diebus quadraginta madefacti sunt; Origenes autem ex iis non comedit, quia subiit mare, & egredi non potuit, sed in fundo suffocatus fuit. Obstupefactis itaque illis, eo quod omnia prædixerat, & hoc quidem ipsum, quod decem p velit Salus, sed stultus est similis vobis. Accipis, dic, in crure q; imo, imo abite; & sublata mox olla, in qua erat fervida pusca r, ussit eos ambos in labris, ne possent proferre, id quod ipsis dixerat.

[42] [Acephalos convertit.] Die quodam accepit panduram s, in pusca rio t, & canere ea cœpit in angiportu, ubi erat spiritus immundus. Canebat autem & dicebat orationem magni Niconis, ut e loco fugaret spiritum. Multos quippe vexaverat. Postquam fugisset dæmonium, transiit in forma Æthiopis per puscarium, & omnia diffregit. Ubi redierat vir mirabilis, dicit Dominæ suæ: Quisnam hæc confregit? Cui illa: Maurus quidam diris devovendus venit, & omnia confregit. Rursus ille subridens. Pumilio, pumilio? Hæc autem ait: Vera dico Sale. Et ille denuo: Vere ego ipsum misi, ut omnia frangeret. Hoc audito, voluit eum cædere. Qui ubi se inclinasset, & sustulisset pulverem, projecit, & oculus ejus obscuravit Sanctus, [Alia ejus prædictio.] dixitque: Certe non me captabis; sed vel in ecclesia mecum communicate, aut Maurus universa confringet in dies. (Erant autem hæresi Acephalorum infecti.) Postquam ergo ab illa recessit, ecce postera die eadem hora iterum venit, & in conspectu eorum iterum universa Æthiops diffregit. In angustias u itaque redacti, religioni Christianæ nomen dederunt, & habuerunt Symeonem pro servo Dei, nemine ipsi audente obloqui, quamvis quotidie transiret Salus & eos irrideret.

[43] Quidam civitatis operarius, cognita ejus virtute, [Judæum punit] voluit eum vulgare. Semel enim vidit, dum se lavaret, duos cum eo angelos versantes. Operarius autem erat Hebræus, & multa in Christum blasphemabat. Sanctus apparuit ipsi in somnis, dicens, ut nemini proderet id quod viderat. Mane volebat alter de ipso triumphum agere, & mox adstans ei Salus, tetigit labia ejus, ac compressit, & non valebat ulli loqui. Accessit igitur Salum, & signum dabat manu sua, ut loquelam redderet. Sed Abbas Symeon præ se ferebat stultum, & vicissim ipsi annuebat amentis in morem. Innuebat autem ei ut se signaret. Et videre erat utrumque alteri annuentes, horrendum præbentes spectaculum. Iterum itaque apparuit ei Symeon in somnis, dicens: Aut baptizare, aut mutus eris x usque ad mortem. Et tunc quidem non poterat adduci, ut ei fidem haberet. Postremo autem, ubi mortem obiit Abbas Symeon, & videbat Judæus se angustiis premi, maxime quando corpus ejus transferebatur, tunc ipse & tota domus ejus baptizati sunt. [& convertit.] Et egressus e sancto lavacro, statim locutus est. Sali autem quotannis memoriam celebrabat, & pauperes invitabat. Eo autem puritatis & impatibilitatis pervenerat Sanctus, ut sæpenumero saltaret y ac choreas duceret, tenens aliam mulierem scenicam hinc, aliam inde, & in medio populi versaretur, ac luderet, & nonnumquam impudicæ mulieres immitterent manus suas in sinum ejus, irritarent, alapas impingerent, ac titillarent. Senex autem non secus ac purum aurum, nequaquam ab hisce rebus contaminabatur.

[44] Fuit, uti retulit, quando in solitudine bellum habuit cum libidine, [Donum castitatis,] precatus Deum, & magnum Niconem, ut arduo rei voluptariæ conflictu se levarent. Contemplatus fuit semel venientem hunc virum celebratissimum, & dicentem sibi: Qui vales, frater? Cui ille respondens, dixit: Male, si non succurras: nam caro mihi molesta est, nescio quare. Subridens itaque mirabilis Nicon, uti retulit Symeon, sustulit aquam e sancto Jordane, & projecit subter ejus umbilicum, signo facto venerandæ Crucis, & dixit ipsi: Ecce sanus factus es. Ab hoc tempore, uti jurabat, neque in somnis, neque vigilans, corporis flammam sensit. Hac re potissimum fisus vir ille generosus, in mundum reversus est, compati volens & servare eos, qui oppugnabantur. Evenit aliquando, ut cuidam meretrici diceret: Visne ut amicam te habeam, & dem tibi centum aureos z. Multæ igitur animo lubenti ipsi credebant. Nam ostendebat eis pecuniæ aa summam; habebat enim, quantam volebat; Deo invisibiliter ei suppeditante propter divinum, quem sibi præfixerat, scopum. Porro juramentum exigebat ab illa, quæ acceperat, se promissa non reddituram irrita. Omnia autem faciebat per stultas & indecoras figuras.

[45] [affectata stultitia.] Verum non est rerum imagini repræsentandæ par oratio. Nunc enim simulabat se claudicare, nunc saltare, nunc trahi ad sedilia, nunc alicui currenti pedem impingere, & ipsum projicere; aliquando autem sub ortum lunæ, volvi per terram, & pedibus & calce eam impetere: nonnumquam simulabat non cohærentia loqui: dicebat enim, præ aliis omnibus hanc figuram convenire & conducere iis, qui amentiam simulant propter Christum. Per hoc enim sæpe arguebat & reprimebat peccata, & bilem evomebat adversus aliquem, ut corrigeretur; aliqua prædicebat, & faciebat, quæcumque volebat, vocem dumtaxat, ac situm membrorum commutans, & quidquid faciebat, habebant eum tamquam unum e multis, qui afflatu dæmonis loquuntur & vaticinantur.

ANNOTATA.

a Sat multis de hac epocha actum in Commentario prævio.

b Circa hanc vocem, quædam notavimus cap. 1, quæ hic pro insertis haberi volumus.

c Pro στυλίζω communiter dicitur στηλιτεύω, infamia noto, publico, oratione invectiva utot. Hinc orationes S. Gregorii Nazianzeni adversus, Julianum dicuntur λόγοι στηλιτευτικοὶ, pro quo etiam dicitur στυλομαχία.

d Κουβαλεῖν est, afferre, adducere &c. quod vulgo dicitur ἐποχεῖν, διακομίζειν, ἀνάγειν.

e Σιλίγνιον & σιλίγνις, siligo, videtur hic debere accipi pro siligineo pane, qui apud Galenum lib. 1. de facult. alimentor. vocatur σιλιγνίτης ἄρτος. Nisi malis hic sumi panem siligineum pro quovis pane indeterminato, tamquam speciem pro genere per synecdochen.

f a κυλίω volvo, & πονέω, laboro; quasi dicas, torquere se in omnem partem præ molestia.

g Platonis philosophia in varios illum errores induxit. S. Basilius lib. de Spiritu sancto cap. 30 dicit, Origenem non habuisse sanas de Spiritu sancto opiniones. S. Epiphanius in libris de hæresibus Origenem numero accenset aliorum hæreticorum. S. Hieronymus Latinos fecit libros Origenis Περὶ ἀρχῶν, ut ostenderet errores plurimos ibidem inspersos. Denique in quinta Synodo generali collatione 8 can. 11 dicitur anathema Origeni & scriptis ejus, sicut Ario, Eunomio, Macedonio, Nestorio, & Eutycheti. Plura Bellarminus de scriptor. Ecclesiast, & Baronius ad annum Christi 538.

h Sex librorum millia eum conscripsisse, auctor est Honorius de Luminaribus Ecclesiast. num. 54 ad annum 261. Cardinalis Bellarminus pro eodem numero librorum citat & sequitur Epiphanium in hæresi Origenis. Hinc dictus est συντακτικὸς, compositor, & ἀδαμάντιος, quasi adamantis instar studio indefessus.

i Id est sextuplicata. Sic appellat Eusebius, lib. 6 Historiæ editionem S. Scripturæ, opus Origenis ingens, cujus spinosum pariter ac longum laborem secessu Tyrio mitigavit Auctor, & in sex columnas distinxit pro sex ejusdem variis versionibus, nempe duabus Hebraicis, & quatuor Græcis, Symmachi, Aquilæ, septuaginta duorum Interpretum ac Theodotionis. Vide Baronium ad annum Christi 231.

k S. Hieronymus in epistola ad Titum cap. 3 quamlibet ab Origene alienus, Hexapla ejus his verbis commendat: Hæc immortale illud ingenium suo nobis labore donavit, ut non magnopere pertimescamus supercilium Judæorum, solutis labiis & obtorta lingua, & stridente saliva, & rasa fauce gaudentium. Hieronymo adstipulatur S. Epiphanius lib. de Mensur: Sex columnas interpretum alternatim collocans, magnam utilitatem cognitionis exhibuit.

l Non occurrit, qui librorum multitudine Origenem vicerit. Didymus, teste Suida, edidisse libros traditur ter mille ac quingentos. Suidæ quoad hunc numerum consentit Athenæus lib. 4. Seneca eum extendit usque ad quater mille. Dicitur ab Hieronymo ob laborem indefessum χαλκέντερος, æneis intestinis præditus. Athenæus βιβλιολάθαν a Demetrio Trazenio compellatum tradit, quasi dicas oblivionem librorum, videlicet quod sæpe nec eorum meminisset, quæ scripserat.

m Verbum κυλλόω, uti & sequens μουκίζω, a me quæsita, at non reperta.

n Ita dicti hæretici quidam, propterea quod insignem eruditionem sibi vendicarent, cum nihil ipsis esset indoctius & stultius.

o Consueta salutandi forma inter Ecclesiasticos, qua alter ab altero benedici sibi petebat. Sic in Actis S. Mariæ Ægyptiacæ num. 1, de ipsa & Zosimo dicitur: Jacebant ambo, alter ab altero benedici volens, nec aliud utrimque audiebatur, quam, Benedic. Ita in Annotatis ad caput 19 Symeonis Stylitæ Junioris die XXIV Maii littera e. Sed observa pro sequentibus cum Baronio: Ista symbolice de Origene Symeon, quod deserens ille Christianam bene probatam simplicitatem, per lupinorum esum repræsentatam; cum plus sapere vellet quam oportet sapere, evanuit in cogitationibus suis, & putans se sapientem, vere stultus factus est. Istiusmodi igitur ludibrio Symeon Origenem voluit condemnasse. Ita Baronius ad annum Christi 548 num. 18.

p Alludit Symeon ad verba a Joanne dicta: Ora pro Joanne, ut ipsi etiam decem sorte obtingant; quorum etiam se conscium ostendit. Vide, quæ supra diximus in Annotat. ad cap. 1.

q Interpres apud Surium vertit: Accipitisne, ait, plagam in crure? Aliter lego in Ms. nostro aliter, quam ille, reddidi. Porro videtur dictio disparata, & neutiquam ad rem pertinens. Nam nonnumquam simulabat non cohærentia loqui; dicebat enim præ omnibus aliis hanc figuram convenire & conducere iis, qui amentiam simulant propter Christum, prout habes in fine hujus capitis.

r Insulse interpres apud Surium: Statimque sublata olla, in qua erat levis vesica. In Ms. nostro ligitur ζεστὸς, fervidus, bulliens, non ξεστὸς, lævis. Vocis φοῦσκα ignoratio, aut saltem notitia non satis distincta, dicto interpreti erroris ansam præbuit, quæ præter vesicam etiam significat puscam, de qua in annotatis ad caput 5 littera c. Favent versioni nostræ rei adjuncta. Res agebatur apud Puscarium, & verosimiliter in puscario, id est, in loco, ubi pusca coquebatur; ollam sustulit Symeon, labra monachorum adussit. Quorsum huc pertinet levis vesica? Præsertim cum Phæmon dicat in Cynopsophio, pagina, ut citat Cangius, 264: Φοῦσκα δὲ ἐστιν ὄξος καὶ ὕδωρ θερμὸν καὶ ὠὰ δύο. Pusca vero est acetum & aqua calida, & ova duo.

s Πανδοῦρι, pandura, instrumentum musicum, Polluci & Athenæo πανδούρα. Pandurizo, panduram pulso. Pandurizavit, organo modulatus est. Ita Lampridius in Heliogabalo, uti est in Hierolexico Macri.

t Hic sumitur pro loco, ubi conficitur pusca, seu officina puscarii, & patet partim ex articulo præpositivo neutro τὸ, partim ex iis, quæ postea sequuntur: ἄνοιξον φουσκάριον ἐφέτος, aperi puscarium quotannis. Accedit Nicephorus presbyter in Vita Ms. S. Andreæ Sali: Εἰσῆλθεν ἐν φουσκαρίῳ. Ingressus est in puscarium.

u Interpres apud Surium habet: Confirmabantur itaque Christiani: qui indubie in suo exemplari legit: στερεωθέντες οὖν ἐγένοντο ὀρθόδοξοι. Ego nostram lectionem præfero. Et sic puscarii & uxoris ejus conversio, ab Leontio alibi promissa, hic datur. Recole, quæ dicta sunt in annotatis ad caput 5 littera h.

x πρὸς αὐτὴν, subintelligo τελευτήν. Usque ad ipsam mortem.

y Perperam interpres sæpe dictus τὸ σάσσειν reddit, sederet, de quo Cangius, & patet ex sensu.

z Probat Cangius voces ὁλοκοτίνος, ὁλοκοτίνιν, λοκτήνην (apographum nostrum habet ὁλοκοτίνα) significare nummum seu solidum aureum; pro quo interpres mox citatus habet assem.

aa λογάριν & λογάριον significare pecuniæ summam, seu certam quantitatem nummorum, in Glossario Cangius affirmat.

CAPUT VII.
Scrutatio arcanorum, diuturna jejunia,
sanati oculi, cibi divinitus allati, amicus
ab injusta morte liberatus.

ΕἼ ποτε δὲ παρέβη αὐτῷ μία ἐκ τῶν νομιζομένων αὐτῷ φίλων, εὐθέως τῷ πνεύματι ἐνόει, ὅτι ἐπόρνευσε, καὶ ἔλεγε λαλῶν, καὶ ἐξανοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ καὶ κράζων, παρέβης. Ἅγια, ἅγια δὸς αὐτῇ, καὶ τὴν ἀσθένειαν αὐτῇ ἕως θανάτου εὔχετο ἐλθεῖν, ἢ πολλάκις, ἐὰν ἐπέμεινε μὴ σωφρονοῦσα, καὶ δαίμονα αὐτῇ ἔπεμπεν, Ἐκ τούτου λοιπὸν πᾶσαι τὰς τασσομένας αὐτῷ, σωφρονεῖν καὶ μὴ παραβαίνειν αὐτῷ ἐποίει. Ἦν δὲ τις πλησίον Ἐμέσης μένων προτοκωμήτης, καὶ ὡς ἤκουσεν τὸν βίον αὐτοῦ, λέγει· Πίστευσον, ἐὰν ἴδω, ἐἀν προσποίητός ἐστι, καὶ ἐάν τε ἐν ἀληθείᾳ ἐστὶν ἔξηχος. Παραγενομενος οὖν εἰς τὴν πόλιν, κατὰ συγκυρίαν εὗρεν, ὅτι ἐβάσταζεν αὐτὸν μία προἳσταμένη, καὶ ἄλλη ἐλώριζεν αὐτόν. Εὐθέως δὲ ἐσκανδαλίσθη ὁ πρωτοκομήτης, καὶ εἰς ἑαυτὸν διελογίζετο καὶ ἔλεγε Συριστί· Ἆρα αὐτὸς ὁ σατανᾶς οὐ πιστεύει, ὅτι πορνεύει μετ᾽ αὐτῶν ὁ ψευδοαββᾶς οὗτος; Καταλειπὼν οὖν αὐτὰς, εὐθὺς ὁ Σαλὸς ἔρχεται πρὸς τὸν πρωτοκομήτην ἀπέχοντα ἀπ᾽ αὐτοῦ, ὡσεὶ λίθου βολὴν, καὶ δέδωκεν αὐτῷ κόσσον, ἐγύμνωσε δὲ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, καὶ εἶπεν πρὸς αὐτὸν βαλλίζων· Δεῦρο παίζων, ταπεινὲ, ὧδε δόλος οὐκ ἔνι. Ἔγνω οὖν ἐκεῖνος, ὅτι τὰ ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ ἐνόησε, καὶ θαυμάσας καθότι ἤρχετο εἰπεῖν τινι τὸ πρᾶγμα, ἐδεσμεῖτο γλῶσσα αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἠδυνάτο φθέγξασθαι.

[47] Εἶχε δὲ καὶ τὸ χάρισμα τῆς ἐγκρατείας ὑπὲρ πολλοὺς τῶν ἁγίων· Καθότι γὰρ ἔφθανεν ἢ ἁγία τεσσαρακοστὴ τῶν ἁγίων νηστειῶν, οὐκ ἐγεύετό τινος ἄχρι τῆς ἁγίας πέμπτης. Εὐθέως δὲ ἀπὸ προῒ τῇ ἁγίᾳ πέμπτῃ ἐκαθέζετο εἰς τὸν ἰτρᾶν τρώγων, ὥστε καὶ ἐκ τούτου ἐσκανδαλίζοντο οἱ θεωροῦτες αὐτὸν, ὡς ὅτι φησὶν οὐ δὲ τὴν ἁγίαν πέμπτην νηστεύει. Ὁ δὲ κύρις Ἰωάννης ὁ διάκονος ἐγίνωσκεν ἔνθεον εἶναι τὴν ἐργασίαν αὐτοῦ. Ὡς ἴδε δὲ αὐτὸν τῇ ἁγίᾳ πέμπτῃ καθεζόμενον εἰς τὸν ἰτρᾶν καὶ τρώγονθα ἀπὸ πρωῒ, γέγει αὐτῷ· Πόσου τοῦτο Σαλέ; Λέγει αὐτῷ κᾀκεῖνος κρατήσας ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, τεσσαράκοντα ἔχων νουμία, τὸ φολερὸν ἔξηχε, δηλῶν διὰ τοῦτο, διὰ τεσσαράκοντα ἡμερῶν ἐσθίειν αὐτόν. Ἐφιλοχώρει πάλιν ἐν ἑτέρῷ τινὶ τῆς πόλεως ἀμφόδῳ δαίμων. Ἐν μιᾷ οὖν εἶδεν αὐτὸν ὁ Ὅσιος παριὼν, θέλονπα κροῦσαί τινα τῶν παρερχομένων, καὶ λαβὼν ἐν τῷ κόλπῳ αὐτοῦ λίθους, ἤρξατο λιθάζειν ἔνθεν καὶ ἔνθεν εἰς τὴν ἀγορὰν, καὶ ἐκώλυε πάντας τοὺς θέλοντας περάσαι. Ἐν τούτοις παρῆλθε κύων, καὶ ἔκρουσεν αὐτὸν ὁ δαίμων, καὶ ἤρξατο ἀφρίζειν. Τότε λέγει πᾶσιν ὁ Ἅγιος, ἄρτι παρέλθετε ἔξηχοι. Ἤδει γὰρ ὁ πάνσοφος, ὅτι ἐπέρασεν ἄνθρωπος, αὐτὸν ἤμέλλε κρούειν ὁ δαίμων ἀντὶ τοῦ κυνὸς, διὰ τοῦτο ἐκώλυσεν αὐτοὺς παρελθεῖν πρὸς βραχύ. Ὅλος μὲν οὖν ὁ σκοπὸς, ὡς ἤδη προείρηται, τοῦ πανσόφου τούτου Συμεὼν οὕτως ὑπῆρχε. Πρῶτον μὲν εἰς τὸ σῶσαι ψυχὰς, εἴτε δι᾽ ἐπιφορῶν, ὧν αὐταῖς γελοιοδῶς, ἢ μεθοδευτικῶς ἔπεμπεν, εἴτε πάλιν διὰ θαυμάτων, ὧν ἀνοήτως ἐπέστειλε, εἴτε διὰ παραγγελιῶν, ὧν πρὸς αὐτοὺς μωροποιῶν ἔλεγεν. Ἔπειτα δὲ ἵνα μὴ γνωθῇ αὐτοῦ ἡ ἀρετὴ, καὶ λάβῃ ἔπαινον παρὰ ἀνθρώπων καὶ τιμήν.

[48] Χωρευόντων γὰρ ἐν μιᾷ [ῥύμῃ] κορασίων, καὶ καταλεγόντων αὐτῶν, ἔδοξεν αὐτῷ παρέρχεσθαι δι᾽ ἐκείνης τῆς ῥύμης. Ὡς οὖν εἶδον αὐτὸν, ἤρξαντο καταλέγειν εἰς ἀββάδας. Εὐξάμενος οὖν ὁ Δίκαιος, θέλων σωφρονῆσαι αὐτὰς, εὐθέως ἐστραύωσεν ὅλας, καὶ ὡς ἤρξαντο ἀλλήλαις λέγειν τὸ συμβὰν αὐταῖς κακὸν, ἔγνωσαν ὅτι αὐτὸς αὐτὰς ἐστραύωσε, καὶ κατέτρεχον αὐτῷ κλαίουσαι ὀπίσω αὐτοῦ καὶ κράζουσαι· Ἀνάλυσον, Σαλὲ, ἀνάλυσον. Ἐνόμιζον γὰρ αὐτὸν ἀπὸ ἐπιλαλιᾶς στραυῶσαι αὐτάς. Ὡς οὖν ἔφθασαν αὐτὸν, ἐκράτησαν αὐτὸν βίᾳ. Καὶ ὥρκιζον ἵνα ἀναλύσει, φησὶν, τὸ ἔδησε. Λέγει οὖν αὐταῖς παίζων· Οἵα θέλει ἐξ ὑμῶν ὑγιᾶναι, φιλήσω τὸν ὁφθαλμὸν αὐτῆς τὸν στραυωθέντα, καὶ ὑγιαίνει. Ὅσας οὖν ἠθέλησεν ὁ Θεὸς, ἵνα ὑγιανῶσι, φησὶν ὁ Ὅσιος, κατεδέξαντο, αἱ δὲ λοιπαι, αἱ μὴ καταδεξάμεναι ἵνα φιλήσῃ αὐτὰς, ἔμειναν οὕτως κλαίουσαι. Μετὰ οὖν τὸ ἀναχωρῆσαι αὐτὸν ἀπ᾽ αὐτῶν ὀλίγον, ἤρξαντο καὶ αἱ λοιπαὶ κατατρέχειν αὐτοῦ, καὶ κράζειν, Μεῖνον, Σαλὲ, μεῖνον, τὸν Θεὸν μεῖνον, φίλησον καὶ ἡμᾶς. Ἦν οὖν ἰδεῖν τὸν Γέροντα τρέχοντα, καὶ τὰς νεανίδας ὁπίσω αὐτοῦ. Καὶ οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι παίζουσι μετ᾽ αὐτοῦ· οἱ δὲ ἐλογίζοντο, ὃτι ἐξηχώθησαν καὶ τὰ κοράσια. Ἔμειναν οὖν οὕτως ἀθεράπευτα διὰ παντός. Ἔλεγεν γὰρ ὁ Ὅσιος, εἰ μὴ ἐστραύωσεν αὐτὰς ὁ Θεὸς, ὑπερβᾶλαι εἶχον εἰς ἀσωτίαν πάσας τὰς γυναῖκας Συρίας. Ἀλλὰ διὰ τῆς νόσου τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν ἐνδίδουσιν ἐκ τῶν πολλῶν κακῶν. Ἐκάλεσεν αὐτὸν ἅπαξ εἰς ἄριστον ὁ κύρις Ἰωάννης, ὁ φίλος αὐτοῦ, καὶ ἐκρέμαντο ἐκεῖ λαρδία. Ἤρξατο οὖν κόπτειν καὶ τρώγειν ὠμὸν τὸ λαρδίον ὁ ἀββᾶς Συμεὼν. Ὁ δὲ πάνσοφος Ἰωάννης, μὴ θέλων μετὰ κραυγῆς τι εἰπεῖν αὐτῷ, ἐγγίσας πρὸς τὸ οὖς αὐτοῦ, λέγει αὐτῷ· Ὄντως οὐ σκανδαλίζεις με, ἐὰν φάγῃς ἀπὸ καμηλίου ὠμὸν, λοιπὸν εἴ τι θέλῃς, ποίησον. Ἐγίνωσκεν γὰρ τὴν ἀρετὴν τοῦ Σαλοῦ, διότι πνευματικὸς ἄνθρωπος καὶ αὐτὸς ὑπῆρχεν.

[49] Ἦλθόν ποτε τινες Ἐμεσενοὶ ἐν τῇ ἁγίᾳ πασχαλίᾳ εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν ἑορτάσαι, ὧν ὁ εἷς κατῆλθεν εἰς τὸν ἅγιον Ἰορδάνην εὔξασθαι. Καὶ περιερχόμενος τοὺς πατέρας, ᾐτεῖτο εὐλογίαν. Συνέβη οὖν καὶ τὸν ἀββᾶν Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν τοῦ ἀββᾶ Συμεὼν ἀπαντῆσαι κατ᾽ οἰκονομίαν τοῦ Θεοῦ, τῷ πραγματευτῇ εἰς τὴν ἔρημον. Ὡς δὲ εἶδεν αὐτὸν ὁ πραγματευτὴς, ἔῤῥιψεν ἑαυτὸν χαμαὶ, αἰτῶν εὐχὴν παρ᾽ αὐτοῦ. Λέγει αὐτῷ ὁ ἀββᾶς· Ἰωάννης, πόθεν εἶ; Λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος, ἀπὸ Ἐμέσης, πάτερ. Τότε ἀπεκρίθη αὐτῷ, καὶ ἔχων ἐκεῖ τὸν ἀββᾶν Συμεὼν τὸν λεγόμενον Σαλὸν, ἐξ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ τί ζητεῖς; Τῶν γὰρ εὐχῶν ἐκείνου χρήζω κᾀγὼ, καὶ ὅλος ὁ κόσμος. Ἔλαβεν οὖν τὸν πραγματευτὴν ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης εἰς τὸ σπήλαιον αὐτοῦ, καὶ παρέθηκεν αὐτῷ τράπεζαν πλουσίαν. Ἐκ Θεοῦ γὰρ εὑρίσκετο εἰς τὴν ἔρημον ἐκείνην τὴν ξηρὰν, σιλίγνια καθαρὰ καὶ ὀψάριν ζεστὸν τηγάνου, καὶ οἶνος ἄριστος, καὶ βισσία ὑέλινα. Ὡς οὖν ἔφαγον καὶ ἐχορτάσθησαν, δίδωσιν αὐτῷ τρεῖς εὐλογίας ζεστὰς, καὶ αὐτὰς ὁμοίως ἐκ Θεοῦ οὔσας, καὶ λέγει· Δὸς τῷ Σαλῷ, καὶ εἰπὲ αὐτῷ ἐξ ἐμοῦ· διὰ τὸν Κύριον εὔχου τῷ ἀδελφῷ σου Ἰωάννῃ. Τῆς ἀληθείας οὖν τοῦ κυρίου ἐπιμαρτυρούσης, ὡς ἦλθεν εἰς Ἔμεσαν ὁ πραγματευτὴς ἀπαντᾷ αὐτῷ εἰς τὴν πόρταν τῆς πόλεως ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, λέγων αὐτῷ, τί ἐσιν ἔξηχε, πῶς ἔχει ὁ Σαλὸς ὁ ὅμοιός σου Ἰωάννης; μὴ ἔφαγες τὰς εὐλογίας, ἃς δέδωκέ σοι; ὄντως ὄντως ἐὰν ἔφαγες τὰς τρεῖς, κακῶς αὐτὰς πέττεις. Ἐκεῖνος οὖν ἐθαμβήθη, ὡς ἤκουσε πάντα, ὅσα ἠβούλετο εἰπεῖν αὐτῷ. Ἔλαβεν οὖν αὐτὸν εὐθέως εἰς τὸ καλύβιον αὐτοῦ ὁ Σαλὸς, καὶ οὕτως διἳσχυρίζετο ὁ πραγματευτὴς, ὅτι πάντα ἀπαραλάκτως παρέθηκέ μοι καὶ οὗτος ὡς καὶ ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης, ἕως καὶ αὐτοῦ τοῦ μεγέθους τῆς βίσσης, ἧς εἶδεν εἰς τὸ σπήλαιον αὐτοῦ, καὶ ως ἐφάγομεν, ἔδωκα αὐτῷ τὰς τρββς εὐλογίας, καὶ ἀνεχώρησα εἰς τὸν οἶκόν μου, ἐρυθριῶν εἰπββν τινι τί ποτε περὶ αὐτοῦ. Διότι πάντες ἐπληροφοροῦντο ὅτι ἔξηχός ἐστιν.

[50] Ἀνωτέρω εἰρήκαμεν, ὅτι ἐποίησέ τι θαῦμα εἰς τὸν θεοφιλῆ ἄνδρα, τὸν καὶ τὸν βίον αὐτοῦ ἐξεγησάμενον ἡμῖν. Ὁ δὲ τρόπος τοῦ θαύματός ἐστιν οὕτως. Τινὲς κακοῦργοι ἐποίησαν φόνον, καὶ λαβόντες τὸ σκῆνωμα, ἔῤῥιψαν διὰ θυρίδος ἕως εἰς τὸν οἶκον τοῦ εἰρημένου θεοφιλεστάτου ἀνδρός. Ταραχῆς οὖν οὐκ ὀλίγης γενομένης, ἦλθεν εἰς τὸν ἄρχοντα τὸ πρᾶγμα, καὶ ἐψηφίσατο, ἵνα φουρκισθῇ ὁ κύρις Ἰωάννης. Ὡς οὖν ἀπββε ἀποθανββν, οὐδὲν ἄλλο ἔλεγεν εἰς ἑαυτὸν, εἰ μὴ, ὁ Θεὸς τοῦ Σαλοῦ παράστηθί μοι τῇ ὥρᾳ ταύτῃ. Τοῦ Κυρίου δὲ θέλοντος σῶσαι αὐτὸν ἐκ τῆς τοιαύτης συκοφαντίας, ἦλθέ τις, καὶ λέγει τῷ ἀββᾷ Συμεών· Ταπεινὲ, ὁ φίλος σου ἐκββνος ὑπάγει φουρκισθῆναι ὁ κύρις Ἰωάννης, καὶ ὄντως εἰ ἀποθάνῃ, ἀπὸ πείνας ἀποθνήσκεις, ὅτι οὐδείς σου φροντίζει ὡς ἐκββνος. Εἶπε δὲ αὐτῷ καὶ τὸν τρόπον τῆς καταπλοκῆς τοῦ φόνου. Ποιήσας οὖν ἑαυτὸν ὁ ἀββας Συμεὼν ἔξηχον, ἀφῆκεν τὸν εἰπόντα αὐτῷ, καὶ ἀνεχώρησεν εἰς τόπον κρυπτὸν, ὅπου ηὔχετο πάντοτε, ὃν οὐδεὶς ἐγίνωσκεν, εἰ μὴ ὁ φίλος αὐτοῦ ὁ θεοφιλὴς Ἰωάννης, καὶ κλίνας τὰ γόνατα, παρεκάλει τὸν Θεόν ῥυσθῆναι τὸν αὐτοῦ δοῦλον ἐκ τοῦ τοιούτου κινδύνου, Καὶ ὡς ἔφθασαν οἱ ἐξενέγκαντες φουρκίσαι αὐτὸν εἰς τὸν τόπον ὅπου ἤμελλον στῆσαι τὴν φούρκαν αὐτοῦ, ἰδοὺ καβαλλάριοι τρέχοντες καὶ λέγοντες ἀπολυθῆναι τὸν ἄνδρα, ὅτι εὐρέθησαν οἱ τὸν φόνον ἐν ἀληθείᾳ ποιήσαντες.

[51] Ἀπολυθεὶς οὖν εὐθέως, ὠρθοδρόμησεν εἰς τὸν τόπον, ὅπου ᾔδει πάντοτε προσεύχεσθαι τὸν ἀββᾶν Συμεὼν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀπὸ μήκοθεν ἐκτείνοντα τὰς χββρας εἰς τὸν οὐρανὸν, ἐφοβήθη. Ὤμνυεν γὰρ οτι σφέρας πυρὸς ἀνερχομένας ἐξ αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν ἐθεώρει, καὶ κύκλου αὐτοῦ ὡς κλίβανον καιόμενον, καὶ αὐτὸν εἰς τὸ μέσον, ὥστε μὴ πλησιάσαι αὐτῷ, ἕως οὗ τὴν εὐχὴν ἐτελείωσεν, καὶ στραφεὶς ἴδεν με, καὶ ἰδὼν εὐθέως λέγει μοι· Τί ἐστι, διάκονε Ἰωάννη; ὄντως, ὄντως, παρὰ κόμμα ἔπινες αὐτῷ, ἀλλ᾽ ὕπαγε, εὖξαι. Οὗτος δὲ ὁ πειρασμὸς συνέβη σοι διότι ἦλθον χθὲς οἱ δύο πτωχοὶ πρὸς σὲ, καὶ εύπορῶν δοῦναι αὐτοῖς, ἀπέστρεψας αὐτοὺς, μὴ γὰρ σά εἰσιν, ἃ δίδως ἀδελφέ. Εἰ ἀπιστββς τῷ εἰπόντι, ὅτι ἕκαστος τὰ πλασίονα ὁ μεταδιδοὺς, λείψεται ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, καὶ ἐν τῷ μέλλοντι ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. Εἰ μὲν οὐκ ἀπιστῇς, δός. Εἰ δὲ οὐ δίδως, φανερὸς εἶ ὅτι ἀπιστεῖς τῷ Κυρίῳ. Ἰδοὺ λόγοι σαλοῦ, μᾶλλον δὲ σοφοῦ ἁγίου. Πρὸς τοῦτον μὲν γὰρ τὸν κύριν Ἰωάννην, ὅτι εὑρίσκοντο οἱ δύο κατὰ μόνας, οὐδὲν ἐποίει τοῦ σαλοῦ. Ἀλλ᾽ οὕτως εὐρύθμως καὶ κατανενυγμένως συνετύγχανεν αὐτῷ, ὡς πολλάκις εὐωδίαν ἐξέρχεσθαι ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, ὡς διεβεβαιοῦτο οὗτος ὁ κύρις Ἰωάννης, ὥστε μικροῦ δββν, ἀπιστββν με, αὐτὸν ββναι τὸν πρὸ ὥρας σαλόν. Πρὸς δὲ ἅπαντας ἑτέρως διέκειτο.

Si quando una ex his, quæ putabantur esse ejus amicæ, [Scrutatur corda,] prævaricata esset, statim instinctu spiritus intelligebat fornicatam; & dicebat loquens, & suum os aperiens clamabat; Prævaricata es. Sancta, sancta da ipsi; orabatque ut infirmitas usque ad mortem ei eveniret, aut non raro, si perseverabat indulgere libidini, diabolum etiam ei immittebat. Ab hoc tempore tandem effecit, ut quotquot ei suberant, ad frugem redirent, & non prævaricarentur. Prope Emesam habitabat protocomes aliquis; qui ubi audivit vitam Symeonis: Crede, inquit, dummodo illum videro, stultusne sit in speciem, an vere emota sit mente [comperiam.] Dum itaque venisset ad civitarem, forte fortuna comperit, quod una, quæ ejus gerebat curam, ipsum bajularet, & quod alia ipsum loris cæderet. Statim protocomes scandalizatus est, & secum cogitabat, & dicebat Syriace: Numquid ipse satanas credet fictum hunc abbatem cum ipsis rem habere? Illis itaque relictis statim Salus ad protocomitem venit, qui aberat ab ipso quasi ad jactum lapidis, & dedit ipsi alapam; exuit vestes suas, dixitque ei saltans: Adesdum, lude o vilis homo! Hic non subest a dolus. Cognovit igitur ille, scrutari eum, quæ latebant in corde. Et quando rem miratus, veniebat, ut diceret alicui id quod contigerat, ligabatur ejus lingua, & non poterat proloqui.

[47] Gratia item abstinentiæ præ multis Sanctis excelluit. Adveniente enim sancta sanctorum jejuniorum Quadragesima, [tota Quadragesima jejunat,] non gustabat aliquid usque ad sanctam feriam quintam. Mox autem a primo diluculo, feria eadem quinta sedebat in itra b comedens, adeo ut scandaliarentur spectatores, eo quod ne quidem sancta feria quinta jejunabat. Joannes vero diaconus cognoscebat divinam ejus esse operationem. Ubi ergo sancta feria quinta vidit eum sedere in itra, & comedere a prima luce, dicit: Quanti hoc est, Sale? Cui ille, prehensa ejus manu; Follaris c iste, o stulte, quadraginta valet nummis d, significans per hoc, post dies quadraginta se demum comedere. [usque ad seriam quintam hebdomadis sancta.] Dæmon iterum in alio quodam urbis compito frequens versabatur: quem die quadam vidit Sanctus, transiens illac, quod vellet pulsare aliquem eorum; qui præteribant; & arreptis in suo sinu lapidibus, cœpit eos projicere hinc & inde ad forum, & impediebat omnes, qui volebant transire. Inter hæc transibat canis; quem dum percussisset dæmon, cœpit spumas emittere. Tunc dixit omnibus Sanctus: Nunc transite, stulti. Noverat enim vir sapientissimus, quod, si transivisset homo, pulsaturus ipsum fuisset [dæmon] loco canis; idcirco aliquantisper prohibuit eos transire. Totus quippe scopus, ut jam prædictum, sapientissimi hujus Symeonis ita se habuit, primo quidem, ut animas salvas faceret sive per rationes, quas ipsis ridicule, vel captiose suggerebat; sive per miracula, quæ aliis non advertentibus perpetrabat; sive per promissa, quæ, stultum mentitus, proferebat. Deinde ut virtus ejus non innotesceret, & nullam apud homines laudem & gloriam acciperet.

[48] [Puellas a vitio oculorum] Nam cum in quodam vico puellæ choreas ducerent, & numerum inirent, visum est ei transire per illum vicum. Ubi eum conspexerunt, accensere eum [colludentibus] e cœperunt. Vir itaque justus, fusis precibus, volens eas frugi reddere, mox omnes fecit strabones; dumque inter se referre inciperent malum, quod sibi evenerat, cognoverunt ab ipso distortos sibi fuisse oculos. Et accurrerunt flentes post ipsum & clamantes: Dissolve, Sale, dissolve. Putabant enim strabones ab illo se esse factas per verborum incantationem. Igitur ad illum digressæ, [alias sanat,] tenuerunt eum vi, & adjurarunt, ut dissolveret, quod ligaverat. Dicit itaque illis ludens: Quæcumque ex vobis vult sanari, osculabor oculum ejus strabum, & sanabitur. Quotquot ergo voluit Deus ut sanarentur, inquiebat Sanctus, accipiebant conditionem; reliquæ vero, quæ non permiserunt, ut se oscularetur, manebant sic flentes. [alias non item,] Dum pauxillum itaque ab iis esset digressus, cœperunt & reliquæ ad illum currere, & clamare: Mane, Sale, mane, per Deum mane, osculare & nos. Videre igitur erat senem currentem, & puellas post ipsum. Et hi quidem dicebant, quod puellæ ipsum luderent; illi cogitabant, quod etiam ipsæ emota essent mente. Atque ita in perpetuum non sanatæ permanserunt. Dicebat enim Sanctus: Nisi strabones illas fecisset Deus, futurum fuisse, [& quare.] ut morum licentia omnes Syriæ mulieres superarent; sed per morbum oculorum multa eas mala declinasse. Invitavit ipsum quadam vice ad prandium Joannes, amicus ejus, & suspensa ibidem erant larida. Cœpit igitur scindere & comedere crudum laridum Abbas Symeon. Sapientissimus vero Joannes, nolens ipsi aliquid dicere clamose, accedens ad aurem ejus, dicit: Haud sane scandalo mihi es, tametsi crudum e camino comedas. De cetero fac quod lubet; norat enim Sali virtutem; propterea quod & ipse vir spiritualis esset.

[49] [Joannes] Venerunt aliquando nonnulli Emeseni in solennitate sancta paschali, ad sanctam civitatem celebraturi festum; quorum unus ivit ad sanctum Jordanem ut oraret. Et circumiens patres, petebat, ut sibi, bene precarentur. Contigit ergo, ut Abbas quoque Joannes, Symeonis Abbatis frater occurreret, Deo sic disponente, mercatori [huic] in solitudine. Ubi illum conspexit mercator, projecit se humi, rogans ab eo preces. Cui Abbas Joannes: Cujas es? Subjecit ille: Emesenus, Pater. Tum respondit ipsi: Qui habes ibi Abbatem Symeonem, qui dicitur Salus, quid a me abjecto petis? Nam ego quoque precibus ejus indigeo, & totus mundus. Itaque Joannes Abbas mercatorem in speluncam suam admisit, & opiparam mensam illi apposuit. Nam Dei virtute in arida illa solitudine inveniebantur mundi panes siliginei, & opsonium in olla coctum, & vinum optimum, & vitrea vascula. Postquam ergo comedissent & saturati essent, dat ipsi tres calidas eulogias f, a Deo itidem submissas, & dicit: Da Salo, & dic ipsi meis verbis: Propter Dominum, ora pro fratre tuo Joanne. Domino itaque veritatis testimonium perhibente, simul atque Emesam venit mercator, occurrit ipsi Abbas Symeon prope portam civitatis, [& Symeon] dicens: Quid est, stulte? Qui valet stultus, tui similis Joannes? Non comedisti eulogias, quas tibi dedit? Vere, vere, si comedisses hasce tres, male illas decoxisses. Ille itaque obstupuit, ubi audivit omnia, quæ volebat ipsi dicere. Excepit itaque eum statim in tugurium suum Salus; atque ita confirmabat mercator, omnia sibi eadem apposuisse eum sine ulla mutatione, sicut fecerat Abbas Joannes, usque ad ipsam poculi magnitudinem, quod in spelunca ejus viderat. [divinitus pasti.] Et quando comederamus, dedi ipsi, inquiebat, tres eulogias, & recessi in domum meam, erubescens quidquam cuiquam de ipso dicere, quia omnes pro certo habebant eum esse fatuum.

[50] Diximus superius g, quod patrarit miraculum aliquod in viro Dei amante, [Amicus Symeonis] qui vitam ejus nobis exposuit. Contigit autem miraculum hoc modo: Malefici quidam hominem occiderunt, & arreptum cadaver h projecerunt per fenestram in domum viri Dei amantissimi prædicti. Non parvis igitur concitatis turbis, res ad prætorem delata est, qui suspendio addixit Dominum Joannem. Tendens ad mortem, nihil aliud secum dicebat, quam hoc: O Deus Sali, adsis mihi in hac hora. Deo autem volente illum liberare a tali calumnia, venit aliquis ad Abbatem Symeonem, & dixit: Infelix! Amicus iste tuus Dominus Joannes discedit, ut in furcam agatur; & vere si ille moriatur, morieris & tu præ fame; [precibus ejus] nam talem nemo tui curam habet atque ille. Dixit autem ei quomodo crimen cædis esset adornatum. Abbas Symeon stultitiam mentitus, dimisit eum, qui hoc referebat, & secessit in occultum locum, ubi semper orabat, quem nemo norat, nisi amicus ejus, Dei amans Joannes, & flexis genibus orabat Deum, ut servum suum liberaret e tali periculo. Postquam hi, qui eum ducebant, ut suspenderetur, pervenissent ad locum, ubi erant posituri furcam; ecce accurrunt equites i & dicunt, ut virum absolverent; inventos esse, veros cædis auctores.

[51] Absolutus itaque statim, recta cucurrit ad locum, ubi sciebat semper orare Abbatem Symeonem, & conspicatus eum procul manus extendentem ad cælum, [ab injusto suspendio liberatur.] timuit. Juravit enim se vidisse globos igneos, qui ab ipso erumpebant in cælum, & in circuitu ejus quasi clibanum accensum, & ipsum in medio, adeo ut non appropinquarit, donec orationem absolvisset. Et conversus [inquit] vidit me; & postquam vidisset, dicit: Quid est diacone Joannes? Vere, vere adbibisti immodice. Ast abisis, ora. Hæc namque tibi accidit tentatio, quia duos mendicos, qui heri venerunt ad te, pro eo ac poteras, non sublevasti, sed rejecisti. Non enim tua sunt, frater, quæ das. An non credis ei, qui dixit: Quod unusquisque, qui largitus fuerit, accepturus sit plura in præsenti seculo, & in futuro hereditatem æternam? Si credis, da. Si vero non des, manifestum est, te Domino non credere. Ecce non tam sali, seu fatui hominis verba, quam sancti sapientis. Nam apud Dominum Joannem, quando duo simul agebant seorsim, nihil faciebat stulti; verum adeo concinne & tanta compunctione agebat cum illo, ut sæpius bonus odor ex ore ejus erumperet; uti asseveravit idem Dominus Joannes, & parum abesset, quin non crederet, eumdem illum esse, qui paulo ante erat fatuus. Sed apud alios aliter se gerebat.

ANNOTATA.

a Per apocopen Jonice pro ἔνεστι, ponitur ἔνι.

b Vocem ἰτρᾶν nullibi reperio. Quid si ponatur pro ἰτρίον, quod Mss. Græco-Latina vertunt itrium, tractum? Ἰκρίον emendat Salmasius ad histor. August. pag. 155 & pergulam interpretatur. Vide Hesychium in ἴτριον & Favorinum in ἴτρον.

c Genus est monetæ, de quo consule Cangii Glossaria, ubi plurima curiose congessit. Inepte igitur Latine videtur verti esculentum apud Surium.

d Nummus pars tertia est quadrantis, talcnti autem seu solidi 18000. Nam in tot νουμία dividi, observat Hesychius.

e Quid sibi vult εἰς ἀββάδας? Interpres apud Surium accepit pro lusu calculorum, quo ex fonte, quo vade, quo teste, nescio. Sic itaque reddit Latine hunc sensum: Et cœperunt eum referre in catalogum eorum, qui erant lusuri calculis.

f Eulogiæ sunt panes, aut alia edulia sacerdotis benedictione consecrata. Vide Glossarium Cangii.

g Capite primo.

h Τὸ σκήνωμα est tentorium, tabernaculum, habitatio: hic usurpatur μεταφορικῶς pro corpore vel cadavere, quod habitatio animæ fuit.

i Lexicon Cyrilli Ms. & Glossæ Basilic. Καβαλλάριος, ἔφιππος, ὁ ἐν ἵππῳ καθήμενος. Κάβαλος γὰρ ὁ ἵππος. Cavallarius, eques, qui equo insidet. Cavalus enim est equus.

CAPUT VIII.
Reliqua miracula expediuntur.

Ἔστι γὰρ, ὅτε καταλαμβανούσης τῆς ἁγίας κυριακῆς, λαμβάνειν αὐτὸν σιρὰν σαλσικίων, καὶ φορββν αὐτὰ ὡς ὀράριον, καὶ κρατεῖν ἐν τῇ ἀριστερᾷ αὐτοῦ χειρὶ σίνηπι, καὶ οὕτως βάπτειν καὶ τρώγειν ἀπὸ πρωΐ. Τινὰς δὲ καὶ ἔχριεν εἰς τὸ στόμα αὐτῶν ἐκ τοῦ σινήπεως ἐκ τῶν ἀρχομένων παῖξαι μετ᾽ αὐτοῦ. Ὅθεν καὶ τις ἐλθὼν προσπαῖξαι αὐτῷ χωρικὸς, ἔχων ἐν τοῖς δυσὶν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ λευκώματα ἄσπρα, ἐχρίσθη ὑπ αὐτοῦ ἐκ τοῦ σινήπεως εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ. Τοῦ δὲ στυφθέντος ἕως θανάτου, λέγει αὐτῷ, ὕπαγε, νίψε ἔξηχε εἰς ὄξος καὶ εἰς σκόρδα, καὶ εὐθὺς ὑγιαίνεις. Ἐκββνος δὲ ὡς δοκῶν τι ποιββν, εὐθέως εἰς ἰατροὺς ἔδραμεν, καὶ πλββον ἐτυφλώθη. Τέλος οὖν ἀπὸ μανίας ὀμνύει Συριστὶ, Μὰ τὸν Θεὸν τοῦ οὐρανοῦ, ἐὰν ἔχωσι εὐθέως πηδῆσαι οἱ δύο μου ὀφθαλμοὶ, εἴ τι εἶπεν μοι ὁ Σαλὸς, ποιῶ. Καὶ νιψαμένου αὐτοῦ ὡς ββπεν αὐτῷ, εὐθέως ἐγένοντο οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὑγιββς, ὡς ἐκ γεννητῆς καθαροὶ, ὥστε δοξάζειν αὐτὸν τὸν Θεόν. Τότε ἀπαντήσας αὐτῷ ὁ Σαλὸς, λέγει αὐτῷ· Ἰδοὺ ὑγίανας, ἔξηχε, μηκέτι κλέπτῃς τὰ αἰγίδια τοῦ γείτονος. Ἐκλάπη τις λογάριν ἐν Ἐμέσῃ νομίσματα πεντακόσια, καὶ ὡς ἐζήτει αὐτὰ, ἀπαντᾷ αὐτῷ ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, καὶ θέλων μεταβάλαι ἑαυτὸν, λέγει πρὸς αὐτὸν, δύνασαι ποιῆσαι τί ποτε ἔξηχε, ἵνα εὑρεθῶσι τὰ ὀλοκότινά μου; Λέγει αὐτῷ ἐκββνος, ἐὰν θέλης, ναί. Λέγει αὐτῷ ἐκββνος, ποίησον, καὶ ἐὰν εὑρεθῶσιν, δίδω σοι δέκα. Λέγει αὐτῷ ὁ Σαλὸς, εἴ τι εἴπω σοι, ποίησον, καὶ εἰς τὸ σκευρόν σου εὑρίσκεις τῇ νυκτὶ ταύτῃ. Συνέθετο οὖν αὐτῷ μεθ᾽ ὅρκων ὅτι εἴ τι εἴπῃ αὐτῷ, ἀκούει αὐτοῦ, μόνον μὴ ἀκαιρόν τί ποτε εἴπῃ. Λέγει αὐτῷ πάλιν· Ὕπαγε τὰ ὀλοκότινά σου ὁ δοῦλός σου ὁ ἐπικέρνης ἐπῇρεν. Ἀλλ᾽ ἰδοὺ, δός μοι λόγον, ὅτι οὐ δέρεις αὐτὸν, οὔτε ἄλλον τοῦ οἴκου σου, ἔδαρεν γὰρ σφοδρῶς. Ἐκββνος οὖν ἐνόμισεν ὅτι χάριν τῶν ὀλοκοτίνων εἶπεν αὐτῷ, ἱνα μὴ δείρῃ τινά. Ὁ δὲ ἀββᾶς Συμεὼν διὰ τὸ μηδέποτε δεῖραι αὐτὸν, εἶπεν αὐτῷ. Ἔδωκεν οὖν αὐτῷ λόγον μεθ᾽ ὅρκων φρικτῶν, ὅτι οὐ δέρει τινὰ, καὶ ἀπελθὼν, ἐκράτησεν τὸν δοῦλον αὐτοῦ καλοθελῶς, καὶ ἔλαβεν παρ᾽ αὐτοῦ τὸ πόσον.

[53] Ἔστιν οὖν ὅτε ἤρχετο δββραί τινα ἀπό τοτε, καὶ οὐκ ἠδύνατο, ἀλλ᾽ εὐθέως ἐνάρκα ἡ χεὶρ αὐτοῦ. Καὶ ἐπιγινώσκων, ἔλεγεν· Ὄντως τοῦτο ἐκ τοῦ Σαλοῦ ἀπέχω, καὶ ἀπββε πρὸς αὐτὸν, καὶ ἔλεγεν· Λύσον, Σαλὲ, τὸν ὅρκον· καὶ εὐθέως ἐκββνος ἐμωροποίει, ὡς ἵνα μὴ οἶδέν τι ἔλεγεν αὐτῷ. Ὅ τε οὖν ἐπέμενεν σιαίνων αὐτὸν, φαίνεται αὐτῷ κατὰ τοὺς ὕπνους, καὶ λέγει αὐτῷ, ὄντως λύσω τὸν ὅρκον, καὶ λύω τὸ λογάριν σου, καὶ ὅλον σκορπίζω, τί ἀσχημονββς; τί θέλεις τὸ δέρειν τοὺς συνδούλους σου, τοὺς προάγοντάς σου ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι. Ὡς οὖν ταῦτα ββδεν, ἡσύχασεν ἀπ᾽ αὐτοῦ. Συνέπασχεν δὲ τοῖς δαιμονῶσιν ὑπὲρ πᾶσαν φύσιν, ὥστε διαφόρως ἀπερχόμενος, ἐποίει ἑαυτὸν ὡς ἕνα ἐξ αὐτῶν, καὶ σὺν αὐτοῖς διάγων, τοὺς πολλοὺς ἐξ αὐτῶν διὰ τῆς ἰδίας εὐχῆς ἰᾶτο, ὥστε τινὰς δαιμονῶντας διαλαλββν καὶ λέγειν· Ὦ βία, Σαλὲ, ὅλον τὸν κόσμον χλευάζεις, καὶ ἦλθες καὶ ἐγγὺς ἡμῶν σιᾶναι ἡμᾶς; Ἀναχώρησον ἔνθεν, οὐκ εἰ ἐξ ἡμῶν. Τί ἡμᾶς βασανίζεις ὅλην τὴν νύκτα καὶ καίεις; Ὡς οὖν ἦν ἐκββ ὁ Ὅσιος, πολλοὺς καὶ αὐτὸς, ὡς διαλαλῶν ἐκ πνεύματος ἁγίου, ἤλεγχεν, τοὺς μὲν κλέψαντας, τοὺς δὲ πορνεύσαντας, ἄλλους δὲ ἐμέμφετο κράζων, ὡς μὴ κοινωνοῦτας συνεχῶς, καὶ ἄλλους ὡς ἐπιόρκους ἤλεγχεν, ὥστε καὶ δι᾽ αὐτῆς τῆς ἐπινοίας σχεδὸν ὅλην τὴν πόλιν ἀνέκοπτεν τοῦ ἁμαρτάνειν. Ἦν δὲ κατ᾽ ἐκββνον τὸν καιρὸν γυνὴ μάντις, καὶ φυλακτάρεα καὶ ἐπαοιδίας ποιοῦσα. Ταύτην ὁ Δίκαιος ἐμηχανήσατο κτήσασθαι φίλην, διδοὺς αὐτῇ ἃ συνῆγεν ἐκ τῶν διδόντων αὐτῷ, εἴτε φολερὰ, εἴτε ψωμία, εἰτε καὶ ἱμάτια. Ἐν μιᾷ οὖν λέγει αὐτῇ· Θέλεις ποιήσω σοι ἐγὼ φυλακτὸν, ἵνα μηδέποτε λάβῃς ἀπὸ ὀφθαλμοῦ; Λέγει αὐτῷ ἐκείνη· Ναὶ Σαλέ· λογισαμένη ὅτι κᾀν σαλός ἐστιν, ἴσως ἐπιτυγχάνει. Ἀπελθῶν οὖν, ἔγραψεν εἰς πιττάκιον Συριστί· Καταργήσει σε ὁ Θεὸς καὶ παύσει σε ἀποστρέφουσαν ἀπ᾽ αὐτοῦ πρὸς σὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ἔδωκεν οὖν αὐτῇ, καὶ ἐφόρεσεν αὐτὸ, καὶ οὐκέτι ἐδυνήθη ποιῆσαί τινι, οὐδὲ μαντίαν, οὐδὲ φυλακτόν.

[54] Ἦν δὲ πάλιν ἅπαξ καθήμενος μετὰ ἀδελφῶν, καὶ θερμαινόμενος πλησίον τοῦ καμηνίου τοῦ ὑελεψοῦ. Ἦν δὲ ὁ ὑελεψὸς Ἑβραῖος, καὶ λέγει τοῖς πτωχοῖς παίζων· Θέλετε, ποιῶ ὑμᾶς γελάσαι; Ἰδοὺ κατὰ ποτήριν, ὃ ποιεῖ ὁ τεχνίτης, ποιῶ σταυρὸν, καὶ κλᾶται. Ὡς οὖν ἔκλασεν ἐνορδίνως κᾀν ἑπτὰ, ἤρξαντο γελᾶν οἱ πτωχοὶ, καὶ ββπον αὐτῷ τὸ πρᾶγμα, καὶ ἐδίωξεν καυτηριάσας αὐτόν. Ὡς οὖν ἀπήρχετο, ἔκραξεν, αὐτῷ λέγων, ὄντως μάντζηρε, ἕως οὗ ποιήσῇς εἰς τὸ μέτωπόν σου σταυρὸν, ὅλα συντρίβονται, καὶ κλάσας πάλιν ἄλλα δέκατρία ἐνορδίνως, κατενέγκη [κατενύχθη] καὶ ποιββ σταυρὸν εἰς τὸ μέτωπον αὐτοῦ, καὶ οὐκέτι ἔκλασέν τί ποτε. Ἐκ τούτου οὖν τοῦ τρόπου ἀπῆλθεν, καὶ ἐγένετο χριστιανός. Δέκα δημοτῶν ποτε πλυνόντων τὰ ἑαυτῶν ἱμάτια ἔξωθεν τῆς πόλεως, προελθὼν ὁ Μακαρίτης, λέγει αὐτοῖς· Δεῦτε ἔξηχοι, καὶ ποιῶ ὑμῖν ἄριστον κομψόν. Οἱ οὖν πέντε ἐξ αὐτῶν ββπον· Οἶδεν ὁ Θεὸς, ἄγωμεν. Οἱ δὲ λοιποὶ ἐκώλυον αὐτοὺς, λέγοντες, ναὶ, ἐκ τοῦ σκότους ἔχει ὑμῖν ποιῆσαι ἄριστον, αὐτὸς ἀπὸ θυρῶν εἰς θύραν ἐπέστη, καὶ πόθεν ἔχει. Ἀλλὰ μόνον ἐξαργῆσαι ἡμᾶς βούλεται.

[55] Ἐπίστευσαν οὖν, καὶ ἀπῆλθον οἱ πέντε. Καὶ λέγει αὐτοῖς, μείνατε ὥδε· Καὶ ἀφεὶς αὐτοὺς, ὡσεὶ τόξου βολὴν ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτῶν, καὶ κρυπτῶς ηὔξατο. Λέγουσιν ἐκββνοι πρὸς ἑαυτούς· Ὄντως ἐνεπαίχθημεν, νομίζω γὰρ χόρτον θέλει ἐνέγκαι ἡμῖν ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, ἵνα βοσκηθῶμεν. Καὶ ἰδοὺ ὡς ταῦτα ἔλεγον, θεωροῦσιν αὐτὸν νεύοντα αὐτοῖς ἀπελθεῖν πρὸς αὐτὸν, ἦν γὰρ ὡς προείρηται εὐξάμενος, καὶ ἐκ Θεοῦ ἑτοιμάσας αὐτοῖς πάντα. Καταλαβόντες οὖν αὐτὸν, εὗρον ὡς ἐπὶ κυρίου κείμενα ἔμπροσθεν αὐτοῦ σιλίγνια, καὶ πλακοῦντας, καὶ σφαίρια, καὶ ὀψάρια, καὶ οἰνάρια διάφορα, καὶ ψαθύρια, καὶ γλυκὺ, καὶ ἁπλῶς ὅσα πάντα ἔχει ὁ βίος λιμβά. Καὶ φαγόντων αὐτῶν λέγει· Λαμβάνετε, ταπεινοὶ, καὶ λόγῳ τῶν γυναικῶν ὑμῶν· Καὶ ἐὰν μηκέτι γίνεσθε δημόται ἔξηχοι, ὀντως οὐ μὴ ὑστερήσουσιν τὰ σιλίγνια ταῦτα ἐκ τῶν οἴκων ὑμῶν, ἕως οὗ ἀποθάνω. Λέγουσιν ἐν ἑαυτοῖς ὅτε ἀπῆλθον· Δοκιμάσομεν μίαν ἑβδομάδα, καὶ ἐὰν μὴ ἐκλείψουσιν, μηκέτι κατέλθωμεν μετὰ τῶν ἑταίρων ἡμῶν εἰς τὸ δημοτικόν. Ὡς οὖν ἴδον ὅτι οὐκ ἐξέλειπον τὰ σιλίγνια καίτοι καθ᾽ ἡμέραν ἐξ αὐτῶν δαπανόντων αὐτῶν, οὐκέτι παρῆλθον διὰ κακοῦ πράγματος. Ἀλλ᾽ οἱ τρββς ἐξ αὐτῶν καὶ ἐμόνασαν κατανυγέντες ἐπὶ τῇ πολιτείᾳ τοῦ Σαλοῦ. Πλὴν ὅτι τινὶ εἰπββν τί ποτε, ἄχρις οὗ ἔζη ἐν σαρκὶ ὁ Σαλὸς, οὐκ ἠδυνήθησαν.

[56] Ποῖον δὲ πρᾶγμα καί τινι ἀθλίῳ μᾶλλον δὲ βουρδουναρίῳ ἐποίησεν, ἄξιον τῇ γραφῇ παραδοῦναι τῇ κατ᾽ αὐτόν. Ἦν γὰρ ἐλεήμων ὁ βουρδουνάριος, καὶ ἀπὸ συμβαινόντων ἐφύρασεν. Ἐν μιᾷ οὖν ἐξερχομένου αὐτοῦ ἐνέγκαι λόγῳ τοῦ οἴκου αὐτοῦ, καὶ εἰς πρᾶσιν οἰνάριον, ἀπαντᾷ αὐτῷ ὁ Μακάριος, καὶ λέγει αὐτῷ· Ποῦ ὑπάγεις, ἔξηχε; Εἶχεν γὰρ ἀεὶ τοῦτον τὸν λόγον ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐπὶ στόματος, Λέγει οὖν αὐτῷ ἐκεῖνος, διὰ οἰνάριν, Σαλέ. Ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ ἀββᾶς Συμεών· Φέρε καὶ γλιχόνην ὡς ἔρχῃ. Οἰονισθεὶς οὖν ὁ βουρδουνάριος, ἔλεγεν καθ᾽ ἑαυτὸν, ὡς ἀπήει· Ἆρα ποῖος σατανᾶς ἀπὸ πρωῒ ἔπεμψέν μοι τὸν ἀββᾶν τοῦτον, λέγοντά μοι· Φέρε μοι γλιχόνην; Ὄντως κακοπόδινον γίνεται τὸ οἰνάριον τοῦτο, καὶ ἢ ὀξιζει, ἢ οὐκ οἶδά τι. Ὡς οὖν ὑπέστρεψεν ἐνέγκας οἶνον καλὸν πάνυ, ἀπὸ χαρᾶς ἔλαθεν ἐνέγκαι τὸ γλιχόνην. Λέγει αὐτῷ πάλιν ἐκεῖνος, ὄντως, ταπεινὲ, ἔλαθον. Μειδιάσας οὖν ὁ Ἀββᾶς, λέγει αὐτῷ· Ὕπαγε μόνον, τὸ γὰρ πρᾶγμά σου ἐδιοικήθη. Ὡς οὖν ἦλθε μεταβάλαι τὰ ἀσκήδια, εὗρεν αὐτὰ ὄξος, ὅτι ἐψόφει ἄνθρωπος καὶ ὀσφρανθῆναι αὐτοῦ. Τότε οὖν ἐνόησεν τὸ πρᾶγμα, καὶ ἤρξατο λέγειν· Ὄντως ἄρτι καὶ ἄρτι ἄγομεν διὰ γλιχόνην. Ἔδραμεν οὖν καὶ ἦλθεν πρὸς τὸν Σαλὸν, καὶ παρεκάλει αὐτόν. Ἔλεγεν γὰρ ὅτι ὥσπερ ὁ ψηφᾶς ποιεῖ ὁφθαλμοπλανίαν, οὕτως καὶ αὐτὸς ἐποίησεν, ἀνάλυσον ὃ ἐποίησας Σαλέ. Λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος, τί ἐποίησα; Ὁ δέ φησι· Καλὸν οἶνον ἠγόρασα, καὶ εὑρέθη ὀξίδιν εἰς δύο ὥρας· Λέγει αὐτῷ πάλιν· Ὕπαγε, ὕπαγε, οὐ μέλλῃ σοι, ἄνοιξον ἐφετῶς φουσκάριον, καὶ συμφέρει σοι.

[57] Ὦν γὰρ ὁ σκοπὸς καὶ ἡ εὐχὴ τοῦ Γέροντος, ἵνα εὐλογηθῇ ὁ κάματος αὐτοῦ, ὅτι ἦν ἐλεήμων, ἀλλ᾽ οὐκ ἤθελεν προφανῶς ποιῆσαί τι ποτε, ἀλλ᾽ ὅλα διὰ παιγνιδίων. Κατενύγη οὖν ὁ βουρδουνάριος, καὶ λέγει· Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς, φουσκάριον ἀνοίγω, καὶ ἀνοίξαντος αὐτοῦ, ἠυλόγησεν αὐτὸν ὁ Θεὸς καὶ ὑπὲρ ὧν ἔδει εὐχαριστεῖν τῷ Σαλῷ, μᾶλλον καὶ ἐχόλα αὐτῷ, μὴ νοῶν τό τι αὐτῷ προσεξένησεν. Τὸ δὲ πᾶν τοῦ πράγματος ἦν ὁ Θεὸς, σκέπων τὸν σκοπὸν τοῦ ἀββᾶ Συμεών. Ἠῤῥώστησέν πότε τις τῶν μεγιστάνων τῆς πόλεως. Εἶχεν δὲ ἔθος ὁ Ὅσιος ἀνέρχεσθαι καὶ παίζειν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, καὶ ὡς ἐβαρήθη, ἐθεώρει ἑαυτὸν κατὰ τοὺς ὕπνους ταυλίζοντα μετά τινος αἰθίωπος. Ἦν δὲ οὗτος, ὁ θάνατος. Ἔφθασεν οὖν καὶ ἦλθέν φησι, καταῤῥίψαι ὁ ἀσθενῶν, καὶ εἰ μὴ ἔβαλεν τρίεκτα, ἡττᾶτο. Φθάνει οὖν αὐτῷ κατὰ τοὺς ὕπνους ὁ ἀββᾶς Συμεὼν, καὶ λέγει· Τί ἐστιν, ἐξηχε; Ὄντως ἄρτι νικᾷ σε ὁ μαῦρος οὗτος. Ἀλλὰ δός μοι λόγον, ὅτι οὐκ ἔτι μιαίνεις τὴν κοίτην τῆς γυναικός σου, καὶ ἐγὼ καταῤῥίπτω ἀντί σου, καὶ οὐχ ἡττᾷ σε. Ὠμόσας οὖν φησιν ὁ ταῦτα ἰδὼν, καὶ λαβὼν ἐξ ἐμοῦ τὰ βόλια ἔῤῥιψεν, καὶ ἔπεσαν τρίεκτα. Ἐξυπνισθέντος οὖν τοῦ ἀῤῥώστου, ἀνῆλθεν εὐθὺς ὁ Σαλὸς, καὶ λέγει αὐτῷ· Καλὰ τρίεκτα ἔβαλες μάταιε. Πίστευσον, ἐὰν παραβῇς τὸν ὅρκον σου, ὁ μαῦρος ἐκββνος πνίγει σε, καὶ ὑβρίσας αὐτὸν, καὶ πάντας τοὺς τοῦ οἴκου αὐτοῦ, κατῆλθεν τρέχων.

Dum advenisset sancta dies Dominica, contigit, ut acceperit seriem a farciminum b, & illa ferret tamquam orarium, [Sanat oculos,] & teneret sinistra manu sinapi, & sic a prima luce tingeret & comederet. Aliquorum vero ex iis, qui lusum cum ipso venerant, oblinebat os sinapi. Hinc cum venisset aliquis rusticus cum eo lusurus, cujus uterque oculus laborabat candida albugine, inungebat utrumque ejus oculum sinapi. Cui, ad mortem usque afflictato, dicit: Abi stolide, alliis & aceto te lava, & sanabere jam jam. Ille vero, ut qui existimaret se quidquam effecturum, protinus ad medicos cucurrit, & magis cæcutiebat. Tandem itaque furore percitus, jurat Syriace: Per Deum cæli, tametsi statim duo mei oculi deberent exsilire, quod mihi cumque Salus dixerit, faciam. Postquam lavisset ex præscripto Sali, mox oculi ejus sanati fuerunt, & tam defæcati, quam primo natali die, adeo ut laudaret Deum. Salus ei obviam factus, dixit: Ecce sanus factus es, stulte; noli posthac furari capellas vicini. Alicui quærenti quingentorum nummorum summam c, Emesæ surreptam, occurit Abbas Symeon. Et ille, invertere se volens, dicit Symeoni: Potin' es efficere, [surrepros nummus restituit] stolide ut nummi mei inveniantur? Cui ille: Possum utique, si velis. Respondit alter: Effice, &, si inveniantur, dabo tibi decem. Tum Salus: Si quid dixero tibi, facito; & invenies in armario d hac etiam nocte. Dato jurejurando ille ad se recepit, quod, siquid ipsi diceret, auditurus ipsum esset, modo ut nihil importuni ipsi diceret. Dicit ei rursum: Abi, nummos tuos abstulit servus tuus, qui a poculis e tibi est. Sed ecce, da mihi fidem fore, ut ipsum non cædas, vel aliquem e tua domo (cædebat autem acerrime.) Ille igitur putabat, dictum sibi esse, ut neminem cæderet propter nummos; sed Abbas Symeon ipsi dicebat, ut nullum umquam cæderet. Dedit itaque ipsi fidem cum juramento gravissimo, quod neminem esset verberaturus. Et abiens, servum suum blande prehendit, & recepit ab eo quantum perdiderat.

[53] Accidit, ut venitet ab illo tempore, aliquem cæsurus; [Severitatem heri ac perfidiam punit.] & non potuit; sed manus ejus emarcuit. Rei gnarus, ditebat: Enimvero hoc Salo acceptum fero; & adivit ipsum, & dixit: Solve; Sale, juramentum. Et mox ille stultum se fingebat, adeo ut non sciret quid sibi diceret. Quando itaque pergebat molestus esse, apparuit ipsi in somnis, & dixit: Vere solvam juramentum; promissa verbis inita solvo, & prorsus reddo irrita. Quid ineptis? Cur vis cædere servos tuos, qui præcedent te in futuro seculo. Postquam hæc vidit, in posterum quievit. [Quid dæmoniacis præstiterit,] Compatiebatur Symeon dæmoniacis tenerrimo affectu, ita ut discedens, variis modis se illis similem redderet, & cum iis agens, multos ex illis sanaret precibus suis, & nonnulli, a dæmone obsessi, obmurmurarent, ac dicerent: O violente Sale! Totum mundum subsannas; etiam venisti ad nos, ut nos vexares? Recede hinc: non es ex nostro grege. Quid nos crucias per totam noctem, & uris? Quando igitur ibidem aderat Sanctus, multos etiam, ut qui loqueretur ex instinctu Spiritus sancti, corripiebat; hos quidem, quod furati essent, illos, quod scortati; alios reprehendebat cum clamore, quod non assidue communicarent; alios infectabatur, tamquam perjuros, eo successu, ut totam pene civitatem hac industria a peccato coërceret. [quid mulieri divinatrici,] Erat per id tempus mulier divinatrix, quæ amuletis & incantationibus navabat operam. Hanc sibi demereri studebat Sanctus, dans ipsi ea, quælex aliorum beneficentia colligebat, sive obolos, sive panes, sive vestes. Quadam die dicit illi: Visne ut ego tibi amuletum conficiam, quo numquam f capias [molestiam] ex oculo? Respondet illa: Volo equidem, Sale: sic reputans: tametsi sit fatuus, forsitan id efficiet. Abiens igitur scripsit in tabella Syriace: Faciat te Deus desistere ac cessare, ne homines ab ipso avoces, & ad te convertas. Dedit itaque illi, & ferebat tabellam, & non amplius potuit alicui divinare, aut facere amuletum.

[54] Alia quadam vice sedebat cum fratribus, & calefaciebat se prope caminum figuli vitrorum g. [quid Hebræo] Erat autem figulus Hebræus. Et dicit Symeon pauperibus, ludens. Vultisne, ut risum vobis moveam? Ecce supra poculum, quod fingit artifex, faciam crucem, & frangetur. Postquam itaque ad usque septem ex ordine fregisset, cœperunt ridere pauperes, & rem indicarunt artifici. Qui serro candente eum persecutus est. Symeon ab eo digressus exclamavit: Vere mantzere h, donec crucem formes in fronte, omnia conterentur. Et postquam iterum alia tredecim ex ordine fregisset, compunctus est i, & formavit crucem in fronte, nec quidquam amplius fregit. [per signum S. Crucis.] Itaque ab hoc tempore mores mutavit, & Christianam fidem amplexus est. Viris decem plebeis extra civitatem vestimenta lavantibus, interveniens Sanctus, dixit: Adeste stulti, & apparabo vobis splendidum prandium. Quinque igitur ex illis dixerunt: Novit Deus, eamus. Ceteri prohibuerunt ipsis, dicentes: Scilicet apparabit nobis prandium e tenebris. Ipse mendicat ostiatim, & unde habebit? Verum dumtaxat vult, ut cessemus.

[55] Crediderunt itaque quinque, & abierunt: quibus dicit: Manete hic. Et relictis illis, quasi ad teli jactum recessit, ut clam oraret. [Impetrat pauperibus] Dicunt illi inter se: Enimvero delusi sumus. Fœnum, opinor, nobis afferre vult Abbas Symeon, quo pascamur. Et ecce, ubi hæc dixerant, conspiciunt, eum signum dare, ut accederent ad se. Etenim, uti supra est dictum, oraverat, & virtute Dei omnia ipsis præparaverat. Postquam ad illum pervenerant, invenerunt ante eum, utique a Domino positos, siligineos panes, placentas, tragemata, pisces, diversi generis vina, psatyria k & dulce l, &, ut paucis absolvam, quidquid vita habet lauti. Dum comedissent, dicit: [a Deo convivium.] Accipite, o miseri, pro vestris etiam uxoribus. Et siquidem non amplius fiatis populus stultus, revera non deficient hi panes siliginei in domibus vestris, donec moriar. Dicunt secum, [Panes] quando abierant, Periculum faciamus vel una hebdomade, & siquidem non defecerint, non prodeamus amplius in publicum cum sociis. [non consumpti.] Itaque ubi viderunt panes non deficere, tametsi quotidie ex iis consumerent, non amplius egressi sunt, ut rei quidquam malæ committerent: sed tres ex iis vitam vixerunt solitariam, Sali conversatione compuncti. At nihil cuiquam dicere potuerunt, quoad vixit Salus.

[56] [Mutat vinum] Cujusmodi autem rem misello cuidam, seu potius Burdonario m præstiterit, dignum est mandare iis, quæ de illo tractant, litteris, Erat vero Burdonarius misericors, & e rebus, quæ ad ipsum redibant, dispergebat. Quadam die exeunti illi, ut pro domo sua afferret, & vinum emeret, occurrit Beatus, & dicit: Quo te agis stulte? (Sermo enim iste identidem ei erat in ore.) Cui ille: Eo empturus vinum, Sale. Respondit ei Abbas Symeon: Affer etiam pulegium n, ubi redieris. Auguratus itaque Burdonarius, dicebat secum, quando abiret: Quisnam satanas a tempore matutino ad me misit hunc Abbatem, qui dicit: [in acetum,] Affer mihi pulegium? Sane malum est hoc vinum, & vel acescit, vel [vitii habet] nescio quid. Ubi itaque rediit, ferens vinum perquam bonum, præ gaudio oblitus est afferre pulegium. Dicit ille iterum Symeoni: Vere, o miser homo, oblitus sum. Subridens ipsi Abbas: Abi modo, inquit, res tua administrata est. Quando ergo venit, ut mutaret utres, invenit in eis acetum; prorsus ut homo vel odorari eos pertimesceret. Tunc itaque rem intellexit, & cœpit dicere: Enimvero jamjam afferimus pulegium. Cucurrit igitur, & venit ad Salum, & oravit eum (dicebat enim fecisse de more præstigiatoris, qui oculos fascinat) Dissolve Sale, quod fecisti. Reposuit ille: Quid feci? Hic ait: Bonum emi vinum, & tempore horarum duarum inventum est acetum. Cui ille iterum: Abi, abi, mitte hanc curam, aperi mox pascarium, & proderit tibi.

[57] [& dietum denno in vinnum.] Nam scopus & oratio Senis erant, ut quia erat misericors, labor ejus benediceretur. Sed nihil quidquam voluit aperte facere, sed omnia per ludum. Compunctus itaque Burdonarius, dixit: Benedictus Deus; puscarium aperiam. Quo aperto, benedixit ipsi Deus. At pro quibus rebus ille debebat Salo gratias agere, potius succensuit, non intelligens, quam bene de se esset meritus. Sed hoc totum fiebat, ut Deus tegeret scopum Symeonis. Ægrotavit nonnemo e primoribus civitatis (accedere eo, & in domo ejus ludere consueverat Sanctus) & videt æger, [Ægrotum a morte liberat] se in somno ludere aleis cum quodam Æthiope. Erat autem ille mors. Festinavit itaque infirmus, & venit, ut projiceret, & nisi jaceret ter sex, victus erat. Convenit illum in somno Abbas Symeon & dicit: Quid est stolide? Revera jam Maurus iste te vincet Sed da fidem, te posthac non violaturum uxoris tuæ cubile, & tuo loco projiciam, & non vincet te. Postquam jurassem, uti retulit, qui ista vidit, & accepisset a me aleas, projecit, & ceciderunt ter sex. Experrecto itaque infirmo, ascendit statim Salus, & dicit illi: Bene ter sex jecisti o, insane. Crede, [& corrigit.] si juramentum tuum violes, Maurus ille te suffocabit. Et postquam ipsi & omnibus ejus domesticis insultasset, cursu se inde proripuit.

ANNOTATA.

a Vox σιρὰ, pro qua Latine posui, series, quæsita, sed nuspiam inventa.

b Legitur σαλσικοπώλης, & exponitur apud Auctorem Etymologici, fartor, sarciminum venditor E quo vocis σαλσίκιον significatio haud obscure eruitur.

c Λογάριν non significare exactorem, prout legitur apud Surium, sed summam pecuniæ, seu certam quantitatem nummorum, exemplis bene multis ostendit Cangius in Glossario.

d Vox σκευρὶν abstrusa. Videtur derivari a σκεῦος, vas, quæcumque utensilia; & quid ni τὸ σκευρὶν significatione coincidat cum vocabulis σκευάριον, σκευοτήκη.

e Επικέρνης idem significat quod πινκέρνης, qui cultiore lingua dicitur οἰνοχόος, pincerna, qui est a poculis. Lego apud Surium: Servus tuus epicernes.

f Legit interpres apud Surium: ut numquam sit tibi lema in oculo.

g Pro Græco ὑελεψὸς dicitur communiter ὑαλουργὸς, fictor vitrorum.

h Scribit Hamartolus in Copronymo: Μανσοὺρ ἐπωνόμασεν, ὃ ἐστι βλάσφημον. Mansur cognominavit, quod est, blasphemum. Porro μανσοὺρ apud Saracenos indigitare redemptum, auctor est Cangius; μανσὺρ vero Arabibus esse victoriosissimum, testatur Scaliger. Sin legendum manzer, uti exstat apud Surium, significare dicitur Hebræis, nothum, spurium, e scorto natum. A quo indubie Græcum μανξὴρ apud Gregentium, Theophanem, Cedrenum. Deuteronomii 23 legitur: Non ingredietur mamzer, hoc est, de scorto natus, in ecclesiam Domini, usque ad decimam generationem. Quomodocumque vox istæc scribenda sit (nam μάντζερε, quod in apographo nostro legitur, necdum inveni) videtur a Symeone adhiberi, ut hominis irati impetum reprimeret, nuncupando illum blasphemum, cum Hebræus ac Judæus esset; vel Spurium, quem fortasse divino instinctu talem esse cognoscebat. Adi Glossarium Cangii.

i Interpres apud Surium etiam legit compunctus est, atque adeo κατενύχθη.

k Ψαθύριον placentæ species. Hinc ψαθυριανοὶ dicti, hæretici Ariani Constantinopoli, qui Patrem semper fuisse Patrem asseverabant, etiam cum Filius, ut ipsi somniabant, non existeret; propterea quod, ut habet Socrates lib. 5 Histor. Eccl. cap. 22, Theoctistus quidam psathuropola, id est, placentarum venditor, ardenti studio huic opinioni patrocinatus est. Ita ibidem interpres. Consonat Sozomenus lib. 7 Eccl. histor. cap. 17 de Psathurianis agens.

l Neophytus monachus in glossis Iatricis Mss. Quando in libro medico inveneris γλυκὺ indefinite dictum, nihil aliud dicit, quam dulce vinum. Vidi textus nostri vocem & citari scribi γλυκὺν, pro γλυκύ.

m Burdonarius est agazo. Consule Glossarium Cangii.

n Herba est fruticosa, semipedali altitudine, foliis sampsuchi, surculis per intervalla purpureo flore coronatis; unde multis pulegium regale nominatur. Alterum genus est flore candido, cui magna cum nepeta, & mentha societas, multum excalefacit, & extenuat. Si a pecore gustetur, balatum illico dicitur concitare. Idcirco quasi βλήχων vocatur. Pulegium autem Latini appellant, quod recens incensum pulices enecet. Ita Gorræus. Forsan hic pulegium ponitur pro qualibet alia herba, aut olere, κατὰ συνεκδοχήν.

o Insulse legitur apud Surium: Pulchra trajecta trajecisti, stolide.

CAPUT IX.
Symeonis virtutes, prædictio obitus, sancta mors,
Angelorum cantus, sepultura, corpus divinitus ablatum.

ΟὙκ ἐκέκτητο δὲ οὗτος ὁ Σοφὸς ἀληθῶς ἐν τῷ καλυβίῳ αὐτοῦ τι. Εἶχεν γὰρ καλύβην διὰ τὸ κοιμᾶσθαι αὐτὸν, μᾶλλον δὲ διὰ τὸ ἀγρυπνββν αὐτὸν τὰς νύκτας, εἰ μὴ ἓν φορτίον κληματιδίων. Πολλάκις οὖν τὴν νύκτα διατελῶν ἕως πρωῒ ἐν προσευχῇ, καὶ τὸ ἔδαφος βρέχων τοῖς δάκρυσιν, ἐξήρχετο ἀπὸ πρωῒ, καὶ ἔκοπτεν ἢ ἀπὸ ἐλαίας, ἢ ἀπὸ βοτανῶν, καὶ ἐποίει ἑαυτῷ στέφανον, καὶ ἐφόρει, καὶ ἐκράτει ἐπὶ τῆς χειρὸς αὐτοῦ ἕνα κλάδον, καὶ ἕστησεν κράζων, Νίκην βασιλββ καὶ τῇ πόλει. Ἔλεγεν δὲ, πόλιν μὲν τὴν ψυχὴν, βασιλέα δὲ τὸν αὐτοκράτορα τῶν παθῶν λογισμόν. Καὶ τοῦτο δὲ ᾐτήσατο τὸν Θεὸν ὁ Ἅγιος, ἵνα μὴ αὐξήσῃ ἡ κόμη τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, ἥ τοῦ πώγωνος, μή πως διὰ τοῦ καρῆναι, φανερὸς γένηται ὅτι ἑαυτὸν ποιββ σαλόν. Διὸ καὶ πάντα τὸν χρόνον, ὃν διετέλεσεν ἐν τῇ τοιαύτῃ πολιτείᾳ, οὐδεὶς αὐτὸν ἐθεάσατο, ὅτι ηὐξήθη ἡ κόμη τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, οὔτε ὅτε ἐκήρατο αὐτήν. Πολλὴν οὖν καὶ ἐπωφελῆ συντυχείαν πολλάκις σύντυχεν τῷ κυρῷ Ἰωάννῃ τῷ διακόνῳ μόνῳ, καὶ ἠπείλει, ὅτι εἰ φανερώσει τισὶ τὸν ἐνάρετον σκοπὸν αὐτου, βασάνῳ μεγάλῃ κατὰ τὸν μέλλοντα αἰῶνα περιπέσει.

[59] Ἔλεγεν δὲ αὐτῷ ὅτε ἅπαντα τὸν ἑαυτοῦ βίον ἐξββπεν αὐτῷ, τοῦτ᾽ ἔστιν πρὸ δύο ἡμερῶν τοῦ μεταστῆναι αὐτὸν ἐκ τοῦ βίου, ὅτι σήμερον ἀπῆλθον πρὸς τὸν ἀδελφὸν Ἰωάννην, καὶ εὗρον αὐτὸν διὰ τοῦ Θεοῦ προκόψαντα μεγάλως καὶ ἐχάρην. Εἶδον γὰρ αὐτὸν φοροῦντα τὸν στέφανον αὐτοῦ, καὶ ἐπιγεγραμμένον· Στέφανος ὑπομονῆς τῆς ἐρήμου. Καὶ πάλιν, φησὶν ἐκββνος ὁ εὐλογημένος, εἶδον, φησὶν, ὡς ἦλθες τινὰ λέγοντά μοι· Ἐλθὲ, ἐλθὲ Σαλὲ, ἵνα κομίσῃ οὐχ ἕνα στέφανον, ἀλλὰ τοὺς στεφάνους, ὧν προσήνεγκάς μοι ψυχῶν. Ἔχω δὲ, κύρι ἀρχιδιάκονε, ὅτι οὐδὲν εἶδεν εἰς ἐμέ τι τοιοῦτον, ἀλλὰ προσεχαρίσατό μοι. Σαλὸς γὰρ καὶ ἔξηχος ἄνθρωπος ποῖον μισθὸν ἔχει κομίσασθαι; Πάλιν ἐκββνος, δυσωπῶ σε, ἵνα πᾶσαν ψυχὴν, μάλιστα δὲ μοναχὸν ἢ πτωχὸν, μηδέποτε ἐξουδενώσῃς, ὡς ἔτυχεν. Οἶδεν γὰρ ἡ ἀγάπη, ὅτι εἰσὶν εἰς τοὺς πτωχοὺς, μάλιστα δὲ εἰς τοὺς τυφλοὺς, ἄνθρωποι, ὡς ὁ ἥλιος καθάρσει καθαρθέντες διὰ τῆς ὑπομονῆς, καὶ τῆς κακοπαθείας αὐτῶν. Πόσους ἐπιχωρίους γεωργοὺς ἴδον ἐν τῇ πόλει πολλάκις εἰσερχομένους κοινωνῆσαι, καὶ ὄντας καθαρωτέρους τοῦ χρυσίου, διὰ τὸ ἄκακον αὐτῶν καὶ ἀπερίεργον, καὶ διὰ τὸ ἐν ἰδρῶτι τοῦ προσώπου αὐτῶν ἐσθίειν τὸν οἰκββον ἄρτον.

[60] Ἀλλὰ μηδέν με ἐπὶ τοῖς λεγομένοις πρὸς σὲ, δεσπότα, ἐπιμέμψῃ, διὰ τὸ ὅλην ἀμέλειαν τοῦ οἰκτροῦ μου βίου ἐξειπββν σοι. Γίνωσκε δὲ ὅτι καὶ σὲ ὁ κύριος διὰ τάχους προσλαμβάνεται. Ἀλλ᾽ ὅση σοι ἰσχὺς καὶ δύναμις, φρόντισον τῆς οἰἵνα ἀχειμάστως τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ ἀέρος τούτου διαπεράσαι δυνηθῇς. Οἶδεν γὰρ ὁ Κύριος ὅτι πολλὴν μέριμναν καὶ φόβον ἔχω, ἕως οὗ ἀμεριμνήσω ἐξ αὐτῶν. Αὕτη γάρ ἐστιν ἡμέρα ἡ πονηρὰ, περὶ ἧς ὁ Ἀπόστολος, καὶ ὁ Δαυῒδ εἶπεν. Διὸ παρακαλῶ σε, τέκνον καὶ ἀδελφὲ Ἰωάννη, πάσῃ σου δυνάμει, εἴ ἐστιν δεκτὸν, ἐλέει, καὶ τὰς ὑπὲρ πάσας ἀρετὰς βοηθῇ ἡμῖν τότε. Φησὶν γὰρ, Μακάριος ὁ συνιὼν ἐπὶ πτωχὸν καὶ πένητα, ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ ῥύσεται αὐτὸν ὁ Κύριος, καὶ μηδέποτε τῷ ἁγίῳ θυσιαστηρίῳ παραστῇς ἔχων κατά τινος, μή πως ἡ σὴ ἀνομία ἀναξίους ποιήσῃ καὶ ἄλλους τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ ἁγίου πνεύματος.

[61] Ταῦτα καὶ ἄλλα δὲ πλββστα παρήγγειλεν αὐτῷ, ἐξ ὧν τινα μήτε εἰπββν αὐτά ποτέ τινι παρεκέλευσεν διὰ τὸ μὴ πάντας μετὰ πίστεως δέχεσθαι τὰ λεγόμενα. Παρακλήθητι δὲ, ἐπειδὴ διὰ τῶν τριῶν τούτων ἡμερῶν προσλαμβάνεται ὁ κύριος τὸν Σαλὸν τὸν ἐλάχιστον, καὶ τὸν κύριν Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ. Καὶ γὰρ ἐγὼ αὐτὸς ἀπελθὼν εἶπον αὐτῷ, ὅτι ἀδελφὲ δεῦρο, ἄγωμεν. Καιρός ἐστι λοιπὸν, ἀλλὰ μετὰ δύο ἡμέρας ἠλθὲ εἰς τὸ καλύβιόν μου, καὶ βλέπε εἴ τι εὑρίσκεις. Θέλω ἵνα ἔχῃς μνημόσυνον τοῦ ταπεινοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ Σαλοῦ. Καὶ ταῦτα καὶ πλείονα τούτων εἰπὼν αὐτῷ, ἀπελθὼν, συνέστειλεν ἑαυτὸν ἐν τῷ καλυβίῳ αὐτοῦ. Νυνὶ δὲ καιρὸς καλββ, ὦ φίλοι, καὶ τὸν ἀξιοθαύμαστον αὐτου θάνατον, μᾶλλον δὲ ὕπνον, ὑμῖν διηγήσασθαι. Καὶ γάρ ἐστιν καὶ αὐτὸς οὐ τὴν τυχοῦσαν παρέχων ὠφέλειαν, ἀλλά τε καὶ πάντων τῶν προειρημένων ἐξαιρετώτερον, ὅστις καὶ σφραγὶς καὶ βεβαίωσις τῆς ἀμολύντου αὐτοῦ πολιτείας καθέστηκεν. Αἰσθόμενος γὰρ ὁ Μέγας τὴν κοινὴν ὥραν, βουλόμενος μηδὲ μετὰ θάνατον τιμὴν ἀνθρωπείαν ἀπενέγκασθαι, τί ποιββ; Εἰσελθὼν ὑποκάτω τοῦ ὄντος φορτίου τῶν κληματιδίων ἐν τῷ καλυβίῳ αὐτοῦ τῷ ἱερῷ, ἐκββσε καθεύδων, τῷ κυρίῳ παρέδωκεν τὸ πνεῦμα ἐν εἰρήνῃ. Οἱ οὖν συνήθεις αὐτοῦ, ὡς οὐκ εἶδον αὐτὸν τὰς δύο ἡμέρας, λέγουσιν· Ἄγωμεν, ἴδωμεν, μή πως ἀσθενββ ὁ Σαλός· Καὶ εὗρον αὐτὸν ὑποκάτω κείμενον τοῦ φορτίου τῶν κληματιδίων νεκρόν. Τότε λέγουσιν, ἆρα ἂν ἄρτι πιστεύσουσιν πάντες, ὅτι παρ᾽ ἑαυτὸν ἦν οὗτος; Ἰδοὺ καὶ αὐτὸς ὁ θάνατος αὐτοῦ κατάσκαλμος. Καὶ βαστάσαντες αὐτὸν δύο τινὲς, χωρὶς τοῦ πλῦναι αὐτὸν, καὶ χωρὶς ψαλμωδίας, καὶ χωρὶς κηρίων καὶ θυμιαμάτων, ἀπελθόντες ἔθαψαν αὐτὸν εἰς τὸ ξενοτάφιον.

[62] Ὡς οὖν ἀπήρχοντο διὰ οἴκου τινὸς ἀπὸ Ἑβραίων ὑελεψοῦ, ὅνπερ αὐτὸς ἐποίησεν Χριστιανὸν, ὡς ἀνωτέρω εἰρήκαμεν, οἱ τοῦτον βαστάζοντες, καὶ ἐξερχόμενοι θάψαι αὐτὸν, ἀκούει ὁ εἰρημένος ἀπὸ Ἐβραίων ψαλμωδίας, οἷον μέλος οὐ δύναται ψᾶλαι χεῖλος ἀνθρώπων, καὶ πλῆθος ὃ οὐ δύναται συνᾶξαι πᾶσα ἡ ἀνθρωπότης. Ἐκπλαγεὶς οὖν ἐκββνος ἐπὶ τῷ συντόνῳ καὶ παναρμονιῳ τῆς ἀγγελικῆς ἡδυμελείας ἤχῳ, παρακύπτει καὶ θεωρββ τὸν Ὅσιον προκομιζόμενον ὑπὸ δύο καὶ μόνον τῶν βασταζόντων αὐτοῦ τὸ τίμιον σῶμα. Τότε εἶπεν ἐκββνος ὁ τούτου τοῦ ἀοράτου μέλους ἀκούσας· Μακάριος εἶ Σαλὲ, ὅτι μὴ ἔχων ἀνθρώπους ψάλλοντάς σοι, ἔχεις οὐρανίους δυνάμεις ἐν ὕμνοις τιμώσας σε· καὶ εὐθέως κατελθὼν, ἰδίαις χερσὶν αὐτὸν ἔθαψεν. Καὶ τότε τὰ ἀκουσθέντα αὐτῷ ᾄσματα τῶν ἀσωμάτων, πᾶσιν ἐξηγήσατο. Ἤκουσεν οὖν τοῦτο καὶ ὁ κύρις Ἰωάννης ὁ διάκονος, καὶ ἦλθεν δρομαίως μετὰ καὶ ἄλλων πολλῶν εἰς τὸν τόπον, ὅπου ἐτάφη, βουλόμενος ἀνελέσθαι τὸ τίμιον αὐτοῦ λείψανον ἐπὶ τὸ ἐντίμως αὐτὸν κηδεῦσαι. Ὡς οὖν ἤνοιξαν τὸν τάφον, οὐχ εὗρον αὐτὸ, μετέθηκεν γὰρ αὐτὸν δοξάσας ὁ Κύριος. Τότε ἅπαντες ὥσπερ ἐξ ὕπνου ἀνένηψαν, καὶ ἐξηγοῦντο ἀλλήλοις ὅσα ἐποίησεν ἑνὶ ἑκάστῳ θαυμάσια. Καὶ ὅτι διὰ τὸν Θεὸν προσεποιββτο τὸν σαλόν.

Vir ille vere sapiens nihil quidquam possidebat in suo tugurio (Nam habebat tugurium, [Symeonis paupertas,] ubi dormiret, seu potius ubi vigilaret noctu) præter unum fascem sarmentorum. Sæpius itaque noctem producens in oratione usque ad lucem, [studium orationis,] & terram lacrymis rigans, egrediebatur mane, & scindebat vel ex olea vel ex herbis, faciebat sibi coronam, quam gestabat, tenebatque manu sua ramum, & stabat clamans: Regi ac civitati victoria! Civitatem quidem esse animam, regem vero rationem dictitans, quæ pravis animi affectionibus dominantur. [fuga vanæ gloria,] Petierat autem Sanctus a Deo, ut non crescerent crines capitis sui, aut barba; ne, dum tonderetur, innotesceret, eum se stultum simulare. Idcirco per totum tempus, quod exegit in hujusmodi vitæ instituto, nemo vidit crescere comas capitis ejus, nec ab eo tonderi. Frequenti pariter atque utili solius Domini Joannis diaconi consuetudine utebatur, & minabatur, quod, si alicui manifestaret suum virtute præstantem scopum, in magnum cruciatum incideret in futuro seculo.

[59] [animi demissio,] Dixit autem illi, dum vitam ei omnem exposuit, posuit, id est biduo ante, quam e vita excederet: Hodie adivi fratrem Joannem, & inveni ipsum valde per Deum profecisse, & gavisus sum. Vidi enim eum gestare coronam suam, cui erat inscriptum: Corona tolerantiæ in solitudine. Ac rursum benedictus ille vir, Vidi, inquit, aliquem, qui, [amor pauperum;] dum advenisti, mihi diceret: Veni, veni Sale, ut accipias non coronam unam, sed coronas animarum, quas mihi obtulisti. Persuasum vero habeo, Domine archidiacone, eum nihil tale in me vidisse, sed gratificari mihi voluisse. Quænam enim merces manet hominem fatuum & emotæ mentis? Pergebat ille: Obsecro te, ne ulla anima, maxime autem monachus vel pauper, umquam tibi vilescat, prout a contigit. Novit enim charitas quod inter pauperes, ac præsertim inter cæcos, inveniantur homines, qui instar solis, purgatione purgati sunt per patientiam & ærumnas suas. Quot rusticos agricolas sæpe vidi ingredientes civitatem, ut [ibidem] communicarent, qui puriores erant auro, quia innocue vivebant, & quia panem suum in sudore vultus sui comedebant.

[60] Sed ne propter ea, quæ apud te dicta sunt, Domine, me reprehendas; etenim exposui omnem miserabilis vitæ meæ negligentiam. Cognosce autem, quod Dominus te quoque brevi assumpturus sit. Sed, quantum vales ac potes, curam gete animæ tuæ, ut per principes tenebrarum hujus aëris, periculi expers transire possis. Scit enim Dominus magna me solicitudine & timore affici, donec securus ab ipsis requiescam. [Psal. 40., Eph. 5. & 6.] Hæc enim est dies mala, de qua Apostolus & David locuti sunt. Ideo rogo te, fili ac frater Joannes, quanta potes contentione, misericordiam exerce; hæc nos tunc juverit plus quam omnes virtutes. [Psal. 40.] Dicit enim: Beatus qui intelligit super egenum & pauperem; in die mala liberabit eum Dominus; & numquam assistas altari, habens quidquam adversum aliquem, ne forte iniquitas tua alios etiam indignos reddat adventu Spiritus sancti.

[61] Hæc & plura alia enuntiavit, & prohibuit, ne aliqua ex iis umquam cuiquam diceret, [prædictio obitus sui, & Joannis:] propterea quod non omnes accipiant cum fide, illa, quæ dicuntur. Hoc tibi sit solatio, quod post hosce tres dies Dominus assumpturus sit minimum hunc Salum, & Dominum Joannem, fratrem ejus. Etenim ego ipse discendens, dixi ei: Adesdum frater, eamus. Tempus etiamnum superest; sed post biduum veni ad tugurium meum, & vide an aliquid inventurus sis. Volo autem ut habeas mnemosynon humilis & peccatoris Sali. Hæc & plura ipsi effatus, discessit, & in tugurium suum se abdidit. Nunc autem tempus vocat, o amici, ut ejus quoque mortem admiratione dignissimam, seu somnum potius, vobis exponam. Hæc enim non levem etiam vobis præbebit utilitatem. Quin imo, id quod omnibus, quæ prædicta sunt, est excellentius, [sancta ejus mors.] illa sigillum extitit & confirmatio intaminatæ conversationis ejus. Dum enim Vir magnus sentiret communem adesse horam, & ne post mortem quidem vellet humanum referre honorem, quid facit? Ingressus subter fascem sarmentorum, qui in sacro ejus tugurio erat, ibidem obdormiens, spiritum suum Domino in pace reddidit. Familiares ejus, qui a biduo illum non viderant, dicunt: Eamus, videamus, num forte infirmus sit Salus. Et invenerunt eum jacentem subter fascem sarmentorum, mortuum. Tum dicunt: An jam credent omnes, quod mentis compos iste fuerit? Ecce, ipsa etiam ejus mors ad scalmos b est. Et duo quidam tulerunt eum non lotum, sine psalmodia, sine cereis & odoramentis, & abeuntes sepelierunt ipsum in tumulo peregrinorum.

[62] His autem, qui eum portabant, & tumulaturi laturi ipsum abierant, [Angelorum cantus,] progressis ad usque domum cujusdam Hebræi, figuli vitrorum, quem Salus Christianis sacris adscripserat, audit prædictus Hebræus psalmodiam tam concinnam, ut talem labia humana cantare non possint, & turbam tantam, quantam humanum genus congregare nequeat. Verum ille perculsus ordinato ac concinno angelicæ harmoniæ sono, [sepultura,] incurvans se, videt virum sanctum efferri a duobus dumtaxat, qui venerabile ejus corpus portabant. Tunc dixit ille, qui hoc non spectabile melos audierat: Beatus es Sale, quia, qui non habes homines, qui tibi psallant, habes cælestes virtutes, hymnis te honorantes, & mox descendens, eum suis manibus sepelivit. Et tunc audita a se cantica angelorum, omnibus narravit. Audivit etiam hoc Dominus Joannes diaconus, [corpus alio delatum divinitus.] & curriculo accurrit cum multis aliis ad locum, ubi sepultus erat, volens tollere pretiosum ejus corpus, ut honorifice ei justa persolveret. Aperto itaque sepulcro, illud non invenit; nam Dominus, qui eum glorificabat, transtulerat. Tunc omnes veluti e somno excitati sunt, & narrabant inter se, quænam unicuique fecisset miracula, & quod propter Deum finxisset se stultum.

ANNOTATA.

a Uti narratum invenies capite VII.

b Græce σκαλμὸς, paxilius, sive teres lignum, cui alligatur remus. Derivatur a σκάλλω, fodio, quia paxillus cavo quasi infoditur. Hinc facilis notio vocis κατάσκαλμος, pro qua forte legendum κατὰ σκαλμούς.

EPILOGUS.

ΟὟτος ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία, ὦ φιλόχριστοι, τοῦ θαυμασίου τούτου Συμεών. Αὗται αἱ αὐτοῦ ἐκ πολλῶν ὀλίγαι συλλεγββσαι ἀρεταί. Οὗτος αὐτοῦ ὁ κρυπτὸς ὄντως καὶ οὐράνιος δρόμος, ὁ μηδενὶ μὲν ὁρώμενος, πᾶσιν δὲ ἐξαίφνης εὑρεθεὶς κατάδηλος. Οὗτος ὁ νέος Λωτ, ὦσπερ ἐν Σοδόμοις ἐκββνος, οὕτως ἐν τῷ κόσμῳ οὗτος ἀφανῶς ὑπελθών. Καὶ τὰ μὲν θαυμαστὰ αὐτοῦ, καὶ πολύμνητα ἔπαθλα, κατά γε τὸ ἡμῖν τοῖς οὐδαμινοῖς ἐγχωροῦν, γραφῇ παραδοῦναι ἐσπουδάκαμεν, εἰ καὶ ἑτέραν πρὸ ταύτης διὰ συντομίας πεποιήκαμεν, διὰ τὸ μή πω ἐλθββν εἰς ἡμετέραν γνῶσιν, τὴν λεττομέρειαν τοῦ Θαυμασίου τούτου διηγήματος. Τὸ δὲ τοῦτον ἐγκωμίοις τιμῆσαι, οὐ τῆς ἡμετέρας γνώσεως καθέστηκεν, ἀλλ᾽ ἐκείνων, οἷς δύναμις πρόσεστι, καὶ τῇ τούτου ἀρετῇ ἀμιλλᾶσθαι. Ποῖος γὰρ λόγος ἐπαινέσειεν τὸν ὑπὲρ λόγον τιμηθέντα, ἢ πῶς σάρκινα χείλη τὸν ἐν σαρκὶ ἄσαρκον ἀναφανέντα; Πῶς δὲ σοφία γλώσσης τὸν πᾶσαν σοφίαν καὶ φρόνησιν τῇ κατὰ Θεὸν μωρίᾳ ἐξαφανίσαντα; Ὄντως ἄνθρωπος εἰς πρόσωπον, ὁ δὲ Θεὸς εἰς καρδίαν. Ὄντως οὐχ οὕτως ὄψεται ἄνθρωπος, ὡς ὄψεται Κύριος. Ὄντως οὐδεὶς γινώσκει τὰ τοῦ ἀνθρώπου, εἰ μὴ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου. Ὄντως μὴ πρὸ καίροῦ τινα κρίνωμεν, ὦ φιλόχριστοι, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὃς καὶ φωτίσει πάντα. Τίς ἔλεγεν. φιλόχριστοι, τὸν Ἰούδαν μετὰ τῶν μαθητῶν διάγοντα σωματικῶς, μετὰ δὲ τῶν Ἰουδαίων ὑπάρχοντα καρδιακῶς; Τίς ἐν Ἱεριχὼ τὴν Ῥαὰβ ἐν τῷ πορνείῳ οὖσαν σώματι, ἐδόκει ἐν κυρίῳ τῷ πνεύματι; Τίς τὸν Λάζαρον ἐκββνον, τὸν πτωχὸν, ἤλπιζεν ἐν τοιαύτῃ ταλαιπωρίᾳ τῶν ἑλκῶν διατρίβοντα, ἐν τοιαύτῃ εὐημερίᾳ ἐν τῷ τοῦ Ἀβαὰμ κόλπῳ γενέσθαι;

[64] Ταῦτα ἰδότες, ἀγαπητοὶ, καὶ ἡμββς πεισθῶμεν τὸ καλῶς συμβουλεύοντι· Πρόσεχε σεαυτῷ μόνον, καὶ μηδὲ τοῖς σοῖς, μηδὲ τοῖς περὶ σὲ, ἀλλὰ σεαυτῷ μόνον. Δίοτι ἕκαστος τὸ ἴδιον φορτίον βαστάσει, καὶ τὸν ἴδιον μισθὸν λείψεται παρὰ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα, καὶ τὸ κράτος σὺν τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ παναγίῳ Πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν. Ἀνεπαύσατο δὲ ὁ τὸν ἀγγελικὸν καὶ ὑπερθαύμαστον βίον πολιτευσάμενος Συμεὼν, ὁ διὰ Χριστὸν κληθεὶς Σαλὸς, μηνὶ Ἰουλίῳ ΚΑ᾽, μεγάλως ὑπεραστράψας ἐν τοῖς κατὰ Θεὸν αὐτοῦ κατορθώμασιν, καὶ ἀρεταῖς καταπήξας καὶ τὰς ὑπερκοσμίους τῶν ἀσωμάτων δυνάμεις, καὶ τῷ ἀστάκτῳ θρόνῳ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς τῶν φώτων παριστάμενος· ὡς παῤῥησίαν εἰληφὼς, ἀκαταπαύστοις ὕμνοις γεραίρει σὺν πάσαις ταῖς οὐρανίοις δυνάμεσιν. Μεθ᾽ οὗ ἡμῖν δοίη ὁ Κύριος ἔχειν μέρος καὶ κλῆρον τοῦ ἁγίου τούτου Συμεὼν μετὰ πάντων τῶν ἁγίων ἐν τῆ ἀγήρῳ αὐτοῦ βασιλείᾳ, ὅτι αὐτοῦ ἐστιν ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

HÆc vita est & conversatio, amantes Christi animæ, mirabilis hujus Symeonis. Hæ paucæ sunt ejus, e multis collectæ virtutes. Hic ipsius est vere occultus ac cælestis cursus, [Simeonis laudi] qui a nullo quidem videbatur, sed omnibus repente manifestus innotuit. Novus hic Lot, qui, sicut hic Sodomam, sic ille in mundum clam ingressus est. Ac mirabilia ejus, & celebratissima certamina, quoad per tenuitatem nostram licuit, litteris mandare studuimus; siquidem ante hanc [vitam] aliam compendio conscripsimus, propterea quoad necdum nobis innotuerant singulatim apices omnes hujus mirabilis narrationis. Eum vero præconiis celebrare, non est in nostra scientia situm, sed eorum, quibus facultas adest, ut dicendo virtutem ejus exæquent. Quænam autem laudarit illum oratio, [nulla par oratio.] qui omni oratione altius est evectus? Aut quomodo illum laudarint labra carnea, qui in carne carnis expers apparuit? Quomodo linguæ sapientia prædicarit illum, qui omnem sapientiam ac prudentiam affectata propter Deum stultitia superavit? Vere in faciem [respicit] homo; Deus autem ad cor. Vere non sicut videbit homo, sic videbit Dominus. Vere nemo novit, quæ sunt hominis, nisi spiritus hominis. Vere ne ante tempus aliquem judicemus, o amantes Christi animæ, donec venerit Dominus, qui omnia illuminabit. Quis dixisset, Judam versari quidem corpore cum discipulis, corde autem esse cum Judæis? Quis Rahab, quæ in Jericho corpore erat in prostibulo, existimasset spiritu esse in Domino? Quis sperasset, mendicum illum Lazarum, in tanta ulcerum miseria degentem, futurum in sinu Abrahæ in tanta felicitate?

[64] Hæc videntes, o Dilecti, & nos obediamus ei, qui recte consulit: Attende tibi solum, & neque tuis, neque quæ sunt circa te, sed tibi ipsi solum. [Gal. 6. v. 5.] Quia unusquisque onus suum portabit, & propriam mercedem accipiet a cælesti rege Christo; cui gloria & potestas cum Patre & S. Spiritu in secula. Amen. [1 Cor. 3.] Requievit autem, [Dies obitus Symeonis.] postquam angelicam & perquam mirabilem egisset vitam, Symeon, dictus propter Christum Salus, mensis Julii die vigesima prima, & in recte factis secundum Deum admodum coruscavit, & virtutibus in admirationem rapuit ipsas quoq; cælestes spirituum corpore carentium potestates; & perenni solio Dei & Patris luminum adstat, ut qui libertatem acceperit, perpetius illum hymnis celebrandi una cum omnibus cælestibus virtutibus. Itaque det nobis Dominus habere partem & hereditatem cum sancto hoc Symeone, & omnibus Sanctis, in regno suo, quod senescere non potest. Quia ipsius est gloria in secula. Amen.